Ocenianie pracy
Ocenianie pracy
nauczyciela
nauczyciela
Czym jest ocena pracy nauczyciela?
Czym jest ocena pracy nauczyciela?
Funkcje oceny
Funkcje oceny
Przedmiot oceny
Przedmiot oceny
Komu ocena jest potrzebna?
Komu ocena jest potrzebna?
Samoocena
Samoocena
Czym jest ocena pracy nauczyciela?
Czym jest ocena pracy nauczyciela?
W Encyklopedii Pedagogicznej w rozdziale  Ocena
W Encyklopedii Pedagogicznej w rozdziale  Ocena
pracy nauczyciela" czytamy:  ocena - to zdanie
pracy nauczyciela" czytamy:  ocena - to zdanie
orzekające o stopniu zgodności między modelem
orzekające o stopniu zgodności między modelem
zało\
onym, a rzeczywistym stanem. Podstawą
zało\
onym, a rzeczywistym stanem. Podstawą
pomiaru są kryteria oceny".
pomiaru są kryteria oceny".
Z punktu widzenia aksjologii wyró\
nia się oceny
Z punktu widzenia aksjologii wyró\
nia się oceny
emocjonalne: (moralne i estetyczne) oraz oceny
emocjonalne: (moralne i estetyczne) oraz oceny
utylitarne: sprawnościowe i prakseologiczne.
utylitarne: sprawnościowe i prakseologiczne.
Oceny emocjonalne nie podlegają klasyfikacji z punktu
Oceny emocjonalne nie podlegają klasyfikacji z punktu
widzenia ich prawidłowości, wymagają jedynie
widzenia ich prawidłowości, wymagają jedynie
uzasadnienia w świetle obowiązujących norm
uzasadnienia w świetle obowiązujących norm
moralnych, światopoglądowych i estetycznych.
moralnych, światopoglądowych i estetycznych.
Oceny utylitarne podlegają tej klasyfikacji.
Oceny utylitarne podlegają tej klasyfikacji.
Ocenę nauczyciela powinno się rozpatrywać
Ocenę nauczyciela powinno się rozpatrywać
jako przykład oceny utylitarnej . Jej podstawą
jako przykład oceny utylitarnej . Jej podstawą
są postulowane wzorce zachowań nauczyciela
są postulowane wzorce zachowań nauczyciela
oraz wyniki działania pedagogicznego
oraz wyniki działania pedagogicznego
Ocena mo\
e dotyczyć zarówno:
Ocena mo\
e dotyczyć zarówno:
efektów sprawdzanych empirycznie i wówczas ma
efektów sprawdzanych empirycznie i wówczas ma
wartość w pełni obiektywną, np. ilość wiedzy
wartość w pełni obiektywną, np. ilość wiedzy
opanowanej przez uczniów;
opanowanej przez uczniów;
jak i procesów, wobec których nie mo\
na zastosować
jak i procesów, wobec których nie mo\
na zastosować
miar ilościowych, np. działalność wychowawcza
miar ilościowych, np. działalność wychowawcza
nauczyciela lub rozwój dyspozycji intelektualnych
nauczyciela lub rozwój dyspozycji intelektualnych
uczniów.
uczniów.
Oceny są naturalnym regulatorem kontaktów jednostki
Oceny są naturalnym regulatorem kontaktów jednostki
z otoczeniem społecznym, warunkują postawy,
z otoczeniem społecznym, warunkują postawy,
zachowania i układy interpersonalne.
zachowania i układy interpersonalne.
Mogą dostarczyć zarówno satysfakcji i pobudzić do
Mogą dostarczyć zarówno satysfakcji i pobudzić do
działania, jak te\
być z
ródłem napięć, zniechęcenia i
działania, jak te\
być z
ródłem napięć, zniechęcenia i
frustracji.
frustracji.
W stosunkach słu\
bowych najczęściej
W stosunkach słu\
bowych najczęściej
występuje ocena w dwóch postaciach:
występuje ocena w dwóch postaciach:
jako ocena pracownika
jako ocena pracownika
lub ocena pracy.
lub ocena pracy.
Jednak prakseologiczna teoria organizacji i kierowania
Jednak prakseologiczna teoria organizacji i kierowania
wskazuje, \
e niebezpieczne jest eksponowanie we
wskazuje, \
e niebezpieczne jest eksponowanie we
wszelkich ocenach pracowniczych cech osobowości.
wszelkich ocenach pracowniczych cech osobowości.
Zaleca się ocenę konkretnych czynności i ich
Zaleca się ocenę konkretnych czynności i ich
wyników. Opowiada się bowiem po stronie zasady,
wyników. Opowiada się bowiem po stronie zasady,
\
e o wartościach człowieka mogą świadczyć tylko jego
\
e o wartościach człowieka mogą świadczyć tylko jego
zachowania, praca i jej efekty. Słuszne jest, jak się
zachowania, praca i jej efekty. Słuszne jest, jak się
wydaje, tak\
e skupienie uwagi na tym, jak dany
wydaje, tak\
e skupienie uwagi na tym, jak dany
człowiek wykorzystuje swoją osobowość dla
człowiek wykorzystuje swoją osobowość dla
uzyskania konkretnych wyników.
uzyskania konkretnych wyników.
Publiczny charakter pracy nauczyciela sprawia,
Publiczny charakter pracy nauczyciela sprawia,
\
e znacznie większe znaczenie mają oceny,
\
e znacznie większe znaczenie mają oceny,
które funkcjonują w środowisku społecznym.
które funkcjonują w środowisku społecznym.
Czynności nauczyciela skierowane są na ucznia i przez
Czynności nauczyciela skierowane są na ucznia i przez
niego oceniane są w pierwszej kolejności, ale
niego oceniane są w pierwszej kolejności, ale
równie\
przez rodziców i najbli\
szych członków jego
równie\
przez rodziców i najbli\
szych członków jego
rodziny.
rodziny.
Oceniają go tak\
e inni nauczyciele współuczestniczący
Oceniają go tak\
e inni nauczyciele współuczestniczący
w działaniu pedagogicznym skierowanym na tę
w działaniu pedagogicznym skierowanym na tę
samą grupę uczniów.
samą grupę uczniów.
Oceny te mogą być rozbie\
ne ze względu na to, \
e:
Oceny te mogą być rozbie\
ne ze względu na to, \
e:
płyną z ró\
nych z
ródeł,
płyną z ró\
nych z
ródeł,
wynikają z odmiennych kryteriów,
wynikają z odmiennych kryteriów,
a czasem z niepełnej znajomości przedmiotu oceny.
a czasem z niepełnej znajomości przedmiotu oceny.
Nauczyciel ma świadomość, \
e jego obowiązkiem jest
Nauczyciel ma świadomość, \
e jego obowiązkiem jest
realizowanie określonych zadań i funkcji wyznaczonych
realizowanie określonych zadań i funkcji wyznaczonych
mu przez statut placówki oraz związanych z jego
mu przez statut placówki oraz związanych z jego
przydziałem czynności.
przydziałem czynności.
Kontrolowanie i ocenianie występuje natomiast jako
Kontrolowanie i ocenianie występuje natomiast jako
element funkcji zarządzania. Jest pomiarem
element funkcji zarządzania. Jest pomiarem
realizacji zadań konkretnej placówki, jej osiągnięć i
realizacji zadań konkretnej placówki, jej osiągnięć i
niedociągnięć. Dlatego ocenianie ma zarówno
niedociągnięć. Dlatego ocenianie ma zarówno
wa\
ne znaczenie dla poziomu pracy szkoły, jak i
wa\
ne znaczenie dla poziomu pracy szkoły, jak i
du\
y wpływ na rozwój zawodowych kompetencji
du\
y wpływ na rozwój zawodowych kompetencji
nauczyciela.
nauczyciela.
Szczegółowe przepisy określają cele, formy i zakres
Szczegółowe przepisy określają cele, formy i zakres
kontroli działalności szkół i nauczycieli oraz skalę,
kontroli działalności szkół i nauczycieli oraz skalę,
kryteria i sposób ustalania oceny.
kryteria i sposób ustalania oceny.
Są one zale\
ne od polityki oświatowej państwa,
Są one zale\
ne od polityki oświatowej państwa,
struktury organów nadzoru pedagogicznego oraz
struktury organów nadzoru pedagogicznego oraz
organizacji szkół i placówek wychowawczych.
organizacji szkół i placówek wychowawczych.
Funkcje oceny
Funkcje oceny
Wymienia się cztery funkcje oceny:
Wymienia się cztery funkcje oceny:
1. Funkcja informacyjna - wią\
e się z koniecznością
1. Funkcja informacyjna - wią\
e się z koniecznością
poznania, jaki jest stan realizacji zadań zawodowych
poznania, jaki jest stan realizacji zadań zawodowych
podjętych przez nauczyciela. Trudne jednak jest
podjętych przez nauczyciela. Trudne jednak jest
stwierdzenie, w jakim stopniu wiedza i umiejętności
stwierdzenie, w jakim stopniu wiedza i umiejętności
uczniów są skutkiem działalności nauczyciela, a w jakim
uczniów są skutkiem działalności nauczyciela, a w jakim
stopniu efektem innych czynników wewnętrznych i
stopniu efektem innych czynników wewnętrznych i
zewnętrznych, od nauczyciela niezale\
nych.
zewnętrznych, od nauczyciela niezale\
nych.
2. Funkcja stymulująca - uwa\
ana jest za najwa\
niejszą.
2. Funkcja stymulująca - uwa\
ana jest za najwa\
niejszą.
Przedmiotem jej są fakty, zjawiska i czynności minione,
Przedmiotem jej są fakty, zjawiska i czynności minione,
wykonane, jednak sens oceniania tkwi w powodzeniu zmian
wykonane, jednak sens oceniania tkwi w powodzeniu zmian
pozytywnych przyszłości. Uznaje się, \
e wpływa ona na
pozytywnych przyszłości. Uznaje się, \
e wpływa ona na
emocjonalny stosunek nauczyciela do wykonywanych
emocjonalny stosunek nauczyciela do wykonywanych
zadań, na jego integrację z zawodem i zespołem
zadań, na jego integrację z zawodem i zespołem
pedagogicznym.
pedagogicznym.
Funkcje oceny
Funkcje oceny
3. Funkcja korektywna - wynika z faktu, \
e
3. Funkcja korektywna - wynika z faktu, \
e
ma ona ujawniać występujące w pracy
ma ona ujawniać występujące w pracy
nauczyciela niedociągnięcia i braki. Ich
nauczyciela niedociągnięcia i braki. Ich
likwidacja będzie tym bardziej skuteczna,
likwidacja będzie tym bardziej skuteczna,
im pełniej będzie wykorzystana aktywność
im pełniej będzie wykorzystana aktywność
nauczyciela w diagnozowaniu.
nauczyciela w diagnozowaniu.
4. Funkcja rotacyjna - oznacza, \
e powinna
4. Funkcja rotacyjna - oznacza, \
e powinna
ona informować o przydatności nauczyciela
ona informować o przydatności nauczyciela
do zadań aktualnie wykonywanych i zadań
do zadań aktualnie wykonywanych i zadań
oczekujących na podjęcie w najbli\
szej
oczekujących na podjęcie w najbli\
szej
przyszłości.
przyszłości.
W toku takiej oceny zwierzchnicy uzyskują informacje, jakie inne
W toku takiej oceny zwierzchnicy uzyskują informacje, jakie inne
zadania mo\
na powierzyć danemu nauczycielowi. Mo\
e to być bardziej
zadania mo\
na powierzyć danemu nauczycielowi. Mo\
e to być bardziej
odpowiedzialne zadanie organizacyjne albo te\
stanowisko
odpowiedzialne zadanie organizacyjne albo te\
stanowisko
kierownicze. Mo\
e to być tak\
e  rotacja w dół".
kierownicze. Mo\
e to być tak\
e  rotacja w dół".
Jednym z najwa\
niejszych problemów pozostaje nadal trafne
Jednym z najwa\
niejszych problemów pozostaje nadal trafne
określenie przedmiotu oceny.
określenie przedmiotu oceny.
Polskie ustawodawstwo pozostawia dość du\
ą swobodę
Polskie ustawodawstwo pozostawia dość du\
ą swobodę
osobom pełniącym funkcje kierownicze. Podobnie jest w
osobom pełniącym funkcje kierownicze. Podobnie jest w
innych krajach. Według informacji UNESCO zebranych w
innych krajach. Według informacji UNESCO zebranych w
ró\
nych krajach najczęściej przedmiotem oceny są:
ró\
nych krajach najczęściej przedmiotem oceny są:
Kwalifikacje i doświadczenie zawodowe nauczycieli;
Kwalifikacje i doświadczenie zawodowe nauczycieli;
Sposób przeprowadzenia lekcji (części dydaktyczne);
Sposób przeprowadzenia lekcji (części dydaktyczne);
Znajomość dzieci, zrozumienie dzieci;
Znajomość dzieci, zrozumienie dzieci;
Stosowanie właściwych zasad oraz treści nauczania;
Stosowanie właściwych zasad oraz treści nauczania;
Umiejętności organizatorskie;
Umiejętności organizatorskie;
Działania zmierzające do własnego samodoskonalenia się;
Działania zmierzające do własnego samodoskonalenia się;
Praca pozaszkolna z dziećmi i młodzie\
ą.
Praca pozaszkolna z dziećmi i młodzie\
ą.
Rozporządzenie Ministerstwa Edukacji z 1996 roku
Rozporządzenie Ministerstwa Edukacji z 1996 roku
w sprawie zasad i trybu dokonywania oceny pracy
w sprawie zasad i trybu dokonywania oceny pracy
nauczyciela uwzględnia następujące kryteria oceny pracy
nauczyciela uwzględnia następujące kryteria oceny pracy
nauczyciela:
nauczyciela:
Wiedzę i umiejętności nauczyciela (poprawność merytoryczna
Wiedzę i umiejętności nauczyciela (poprawność merytoryczna
i metodyczna, kultura i poprawność języka, utrzymanie
i metodyczna, kultura i poprawność języka, utrzymanie
proporcji między dyscypliną i inicjatywą uczniów);
proporcji między dyscypliną i inicjatywą uczniów);
Zaanga\
owanie zawodowe nauczyciela (uczestnictwo w
Zaanga\
owanie zawodowe nauczyciela (uczestnictwo w
pozaszkolnej działalności szkoły, udział w pracach zespołów
pozaszkolnej działalności szkoły, udział w pracach zespołów
nauczycielskich, opracowywanie treści programowych i
nauczycielskich, opracowywanie treści programowych i
dydaktycznych, zainteresowanie uczniem i jego środowiskiem,
dydaktycznych, zainteresowanie uczniem i jego środowiskiem,
nawiązywanie współpracy z rodzicami);
nawiązywanie współpracy z rodzicami);
Aktywność nauczyciela w doskonaleniu zawodowym;
Aktywność nauczyciela w doskonaleniu zawodowym;
Osiągnięcia jego uczniów;
Osiągnięcia jego uczniów;
Przestrzeganie porządku pracy ( punktualność, pełne
Przestrzeganie porządku pracy ( punktualność, pełne
wykorzystanie czasu lekcji, właściwe prowadzenie
wykorzystanie czasu lekcji, właściwe prowadzenie
dokumentacji );
dokumentacji );
Po co właściwie jest ocena?
Po co właściwie jest ocena?
Komu ona jest tak naprawdę potrzebna?
Komu ona jest tak naprawdę potrzebna?
Ocena nauczyciela potrzebna jest:
Ocena nauczyciela potrzebna jest:
Uczniom, którzy chcą, by uczył ich dobry
Uczniom, którzy chcą, by uczył ich dobry
nauczyciel;
nauczyciel;
Innym nauczycielom, którzy chcą pracować w
Innym nauczycielom, którzy chcą pracować w
gronie dobrych, wspaniałych pedagogów;
gronie dobrych, wspaniałych pedagogów;
Rodzicom, którym zale\
y na dobrym poziomie nauki
Rodzicom, którym zale\
y na dobrym poziomie nauki
szkolnej swoich dzieci;
szkolnej swoich dzieci;
Dyrekcji szkoły i nadzorowi pedagogicznemu;
Dyrekcji szkoły i nadzorowi pedagogicznemu;
Najbardziej zaś samemu nauczycielowi, gdy\
ocena
Najbardziej zaś samemu nauczycielowi, gdy\
ocena
w znaczący sposób wpływa na jego emocjonalny
w znaczący sposób wpływa na jego emocjonalny
stosunek do pracy i wykonywanych działań.
stosunek do pracy i wykonywanych działań.
Samoocena
Samoocena
Nauczyciel, tak często w praktyce oceniający swoich uczniów,
Nauczyciel, tak często w praktyce oceniający swoich uczniów,
powinien umiejętność oceniania uczniów, a tak\
e samego siebie,
powinien umiejętność oceniania uczniów, a tak\
e samego siebie,
opanować w sposób wyjątkowo trafny i sprawny. Człowiek mo\
e
opanować w sposób wyjątkowo trafny i sprawny. Człowiek mo\
e
rozwijać się naprawdę tylko wówczas, gdy przyjmie odpowiedzialność
rozwijać się naprawdę tylko wówczas, gdy przyjmie odpowiedzialność
za samego siebie. W konsekwencji tego, aktualnie w wielu
za samego siebie. W konsekwencji tego, aktualnie w wielu
propozycjach edukacyjnych, tak olbrzymi akcent poło\
ono na
propozycjach edukacyjnych, tak olbrzymi akcent poło\
ono na
autoedukację, autokontrolę czy samoocenę. Dotyczy to tak\
e
autoedukację, autokontrolę czy samoocenę. Dotyczy to tak\
e
nauczycieli. Czym zatem jest samoocena?
nauczycieli. Czym zatem jest samoocena?
Samoocena - jak uwa\
a Krzysztof Mudyń, jest to postawa wobec
Samoocena - jak uwa\
a Krzysztof Mudyń, jest to postawa wobec
samego siebie, zwłaszcza wobec własnych mo\
liwości oraz własnych
samego siebie, zwłaszcza wobec własnych mo\
liwości oraz własnych
cech wartościowych społecznie. W zale\
ności od subiektywnej oceny
cech wartościowych społecznie. W zale\
ności od subiektywnej oceny
i emocjonalnego stosunku do własnych cech, samoocena jest
i emocjonalnego stosunku do własnych cech, samoocena jest
pozytywna lub negatywna. Tego rodzaju bilans emocjonalny określa
pozytywna lub negatywna. Tego rodzaju bilans emocjonalny określa
się jako poziom samooceny, rozumiany najczęściej jako emocjonalny
się jako poziom samooceny, rozumiany najczęściej jako emocjonalny
aspekt postawy wobec siebie. Natomiast poznawczy aspekt
aspekt postawy wobec siebie. Natomiast poznawczy aspekt
samooceny określa się jako  pojęcie samego siebie (self-concept).
samooceny określa się jako  pojęcie samego siebie (self-concept).
Termin  negatywna samoocena" dobrze koresponduje
Termin  negatywna samoocena" dobrze koresponduje
z bardziej tradycyjnym określeniem  poczucie ni\
szości",
z bardziej tradycyjnym określeniem  poczucie ni\
szości",
a termin  pozytywna samoocena" ma w języku
a termin  pozytywna samoocena" ma w języku
potocznym bliski odpowiednik w określeniu  pewność
potocznym bliski odpowiednik w określeniu  pewność
siebie".
siebie".
Poziom samooceny jest wypadkową dwóch
Poziom samooceny jest wypadkową dwóch
czynników:
czynników:
dotychczasowych rezultatów (powodzenie
dotychczasowych rezultatów (powodzenie
lub niepowodzenie) w podejmowanych
lub niepowodzenie) w podejmowanych
działaniach;
działaniach;
pewnych standardów poznawczych,
pewnych standardów poznawczych,
spełniających rolę układu odniesienia w
spełniających rolę układu odniesienia w
postaci ideałów, wzorców osobowych i
postaci ideałów, wzorców osobowych i
oczekiwań innych osób.
oczekiwań innych osób.
Jedną z cech samooceny jest jej adekwatność, tj. stopień
Jedną z cech samooceny jest jej adekwatność, tj. stopień
zgodności między poznawczym aspektem tej postawy, a
zgodności między poznawczym aspektem tej postawy, a
stanem faktycznym, czyli relacjach między cechami,
stanem faktycznym, czyli relacjach między cechami,
które jednostka ma rzeczywiście, a cechami, jakie jest
które jednostka ma rzeczywiście, a cechami, jakie jest
skłonna sobie przypisać.
skłonna sobie przypisać.
Inną cechą samooceny jest spójność czyli stopień wewnętrznej
Inną cechą samooceny jest spójność czyli stopień wewnętrznej
zgodności między ocenami własnych mo\
liwości w ró\
nych sytuacjach
zgodności między ocenami własnych mo\
liwości w ró\
nych sytuacjach
lub rodzajach działalności. Idealnie spójną samoocenę miałaby
lub rodzajach działalności. Idealnie spójną samoocenę miałaby
jednostka, która we wszystkich rodzajach działalności jednakowo
jednostka, która we wszystkich rodzajach działalności jednakowo
ocenia swoje mo\
liwości oraz w takim samym stopniu akceptuje
ocenia swoje mo\
liwości oraz w takim samym stopniu akceptuje
dostrzegane u siebie cechy.
dostrzegane u siebie cechy.
Samoocena nauczyciela i łącząca się z nią samokontrola i
Samoocena nauczyciela i łącząca się z nią samokontrola i
samokorekta jest zasadniczym mechanizmem regulującym wzajemne
samokorekta jest zasadniczym mechanizmem regulującym wzajemne
stosunki międzyludzkie w szkole. Jest wa\
nym składnikiem
stosunki międzyludzkie w szkole. Jest wa\
nym składnikiem
nowocześnie rozumianego procesu oceniania. Samoocena jest
nowocześnie rozumianego procesu oceniania. Samoocena jest
swoistym wglądem w samego siebie, w swoje predyspozycje,
swoistym wglądem w samego siebie, w swoje predyspozycje,
mo\
liwości, umiejętności, postawy i przekonania. Pozwalanie na
mo\
liwości, umiejętności, postawy i przekonania. Pozwalanie na
samoocenę nauczycielom jest dowodem du\
ego zaufania. Jest
samoocenę nauczycielom jest dowodem du\
ego zaufania. Jest
dawaniem im du\
ej samodzielności, obdarzaniem odpowiedzialnością.
dawaniem im du\
ej samodzielności, obdarzaniem odpowiedzialnością.
Odpowiedzialność jest w tym zawodzie najwa\
niejsza. Nie mo\
e być
Odpowiedzialność jest w tym zawodzie najwa\
niejsza. Nie mo\
e być
mowy o faktycznym wychowaniu bez odpowiedzialności.
mowy o faktycznym wychowaniu bez odpowiedzialności.
Samoocena w pracy nauczyciela
Samoocena w pracy nauczyciela
wymaga przede wszystkim:
wymaga przede wszystkim:
analizowania swoich ocen i działań;
analizowania swoich ocen i działań;
umiejętności porównywania i stosowania kryteriów ocen;
umiejętności porównywania i stosowania kryteriów ocen;
refleksyjnego i krytycznego podejścia do działań i samego siebie;
refleksyjnego i krytycznego podejścia do działań i samego siebie;
samopoznania jako samodzielnego zdobywania i gromadzenia wiedzy o
samopoznania jako samodzielnego zdobywania i gromadzenia wiedzy o
sobie i swoim rozwoju;
sobie i swoim rozwoju;
wartościowania działań i ich wyników oraz własnych cech;
wartościowania działań i ich wyników oraz własnych cech;
formułowania oceny, czyli trafnych i właściwych zdań oceniających o
formułowania oceny, czyli trafnych i właściwych zdań oceniających o
stopniu zgodności między przebiegiem i wynikami pracy, a jej zało\
onym
stopniu zgodności między przebiegiem i wynikami pracy, a jej zało\
onym
modelem.
modelem.
Taka analiza mo\
e znacznie dowartościować nauczyciela, a usprawniona
Taka analiza mo\
e znacznie dowartościować nauczyciela, a usprawniona
autorefleksja mo\
e tylko pozytywnie owocować w jego stosunkach z
autorefleksja mo\
e tylko pozytywnie owocować w jego stosunkach z
uczniami. Wa\
ne jest równie\
ustawiczne uczenie się nauczyciela i jego
uczniami. Wa\
ne jest równie\
ustawiczne uczenie się nauczyciela i jego
rozwój zawodowy. Samoocena powinna sprzyjać samodzielnemu
rozwój zawodowy. Samoocena powinna sprzyjać samodzielnemu
projektowaniu zmian oraz poszukiwań nowych, lepszych rozwiązań
projektowaniu zmian oraz poszukiwań nowych, lepszych rozwiązań
dydaktycznych i wychowawczych. To zaś powinno pomóc w
dydaktycznych i wychowawczych. To zaś powinno pomóc w
podejmowaniu realizacji konkretnych innowacji edukacyjnych
podejmowaniu realizacji konkretnych innowacji edukacyjnych
doświadczonemu nauczycielowi.
doświadczonemu nauczycielowi.
Według najnowszych strategii edukacyjnych samoocena pracy
Według najnowszych strategii edukacyjnych samoocena pracy
nauczyciela, pojmowana jako autorefleksja nad własną pracą,
nauczyciela, pojmowana jako autorefleksja nad własną pracą,
polega na posługiwaniu się dwiema podstawowymi technikami:
polega na posługiwaniu się dwiema podstawowymi technikami:
ankietowaniu uczniów, prowadzeniu z
ankietowaniu uczniów, prowadzeniu z
nimi wywiadów w związku z
nimi wywiadów w związku z
trudnościami lub sukcesami w uczeniu
trudnościami lub sukcesami w uczeniu
się przedmiotu prowadzonego przez
się przedmiotu prowadzonego przez
danego nauczyciela;
danego nauczyciela;
na niemal codziennym sprawdzaniu,
na niemal codziennym sprawdzaniu,
czy działania edukacyjne trafiają do
czy działania edukacyjne trafiają do
uczniów.
uczniów.
Samoocena mocno mobilizuje do refleksji i analitycznego podejścia do
Samoocena mocno mobilizuje do refleksji i analitycznego podejścia do
swoich decyzji i działań. Ka\
dy nauczyciel chce być zadowolonym ze
swoich decyzji i działań. Ka\
dy nauczyciel chce być zadowolonym ze
swojej pracy, chce odczuwać satysfakcje z dobrze wykonanej pracy.
swojej pracy, chce odczuwać satysfakcje z dobrze wykonanej pracy.
Trudno to osiągnąć bez pogłębionej refleksji pedagogicznej. W procesie
Trudno to osiągnąć bez pogłębionej refleksji pedagogicznej. W procesie
samooceny pracy występują dwie fazy:
samooceny pracy występują dwie fazy:
faza ciągłego obserwowania realizacji
faza ciągłego obserwowania realizacji
zamierzenia pedagogicznego i ewentualnej
zamierzenia pedagogicznego i ewentualnej
korekty, modyfikacji lub wzbogacania,
korekty, modyfikacji lub wzbogacania,
rozbudowania sposobów realizacji w trakcie
rozbudowania sposobów realizacji w trakcie
pracy;
pracy;
faza dokonywania oceny końcowej, czyli
faza dokonywania oceny końcowej, czyli
diagnozy po zrealizowaniu zamierzenia
diagnozy po zrealizowaniu zamierzenia
pedagogicznego, kiedy ocena dotyczy
pedagogicznego, kiedy ocena dotyczy
osiągniętych efektów w porównaniu do
osiągniętych efektów w porównaniu do
efektów zakładanych.
efektów zakładanych.
Ryszard Więckowski proponuje następujące wskaz
niki,
Ryszard Więckowski proponuje następujące wskaz
niki,
które mogą być wykorzystane w do samooceny pracy
które mogą być wykorzystane w do samooceny pracy
nauczyciela, a tak\
e do wartościowania zewnętrznego:
nauczyciela, a tak\
e do wartościowania zewnętrznego:
Poprawna interpretacja programu oznacza umiejętność
Poprawna interpretacja programu oznacza umiejętność
 wydobywania z programu elementów podstawowych dla
 wydobywania z programu elementów podstawowych dla
określonego kierunku kształcenia niezbędnych dla rozwijania
określonego kierunku kształcenia niezbędnych dla rozwijania
oczekiwań poznawczych dzieci
oczekiwań poznawczych dzieci
Zgodność tematu ze szczegółowym przebiegiem zajęć
Zgodność tematu ze szczegółowym przebiegiem zajęć
Wykorzystanie środków dydaktycznych
Wykorzystanie środków dydaktycznych
Organizacja nauki domowej
Organizacja nauki domowej
Treść i forma pytań oraz język nauczyciela
Treść i forma pytań oraz język nauczyciela
Organizacja sytuacji koncentrującej uwagę uczniów
Organizacja sytuacji koncentrującej uwagę uczniów
Wartościowanie aktywności edukacyjnej dziecka
Wartościowanie aktywności edukacyjnej dziecka
Organizacja dnia pracy i wielokierunkowej aktywności dziecka
Organizacja dnia pracy i wielokierunkowej aktywności dziecka
Ogólne wra\
enie
Ogólne wra\
enie
Jedną z propozycji pomocnych nauczycielowi w
Jedną z propozycji pomocnych nauczycielowi w
dokonywaniu samooceny jest arkusz
dokonywaniu samooceny jest arkusz
samooceny autorstwa El\
biety Misiornej
samooceny autorstwa El\
biety Misiornej
i Stefanii Misiarek.
i Stefanii Misiarek.
Sytuacja w mojej klasie (co potrafią moi uczniowie, co sprawia im
Sytuacja w mojej klasie (co potrafią moi uczniowie, co sprawia im
zadowolenie, radość, satysfakcję, z czego są dumni, ich problemy,
zadowolenie, radość, satysfakcję, z czego są dumni, ich problemy,
trudności, stosunek do szkoły, motywacja do pracy,
trudności, stosunek do szkoły, motywacja do pracy,
zainteresowania).
zainteresowania).
Sukcesy moich uczniów poza klasą (na terenie szkoły, środowiska).
Sukcesy moich uczniów poza klasą (na terenie szkoły, środowiska).
Prowadzone przeze mnie formy zajęć z dziećmi poza obowiązującym
Prowadzone przeze mnie formy zajęć z dziećmi poza obowiązującym
programem edukacyjnym.
programem edukacyjnym.
Działalność otwarta mojej klasy.
Działalność otwarta mojej klasy.
Moje doskonalenie zawodowe (udział w zorganizowanych formach
Moje doskonalenie zawodowe (udział w zorganizowanych formach
kształcenia, propozycje zmian, inicjatyw edukacyjnych, propozycje
kształcenia, propozycje zmian, inicjatyw edukacyjnych, propozycje
wzbogacania warsztatu pracy)
wzbogacania warsztatu pracy)
Autoedukacja: jak pracuję  z samym sobą , z czego jestem
Autoedukacja: jak pracuję  z samym sobą , z czego jestem
zadowolona, co chciałabym zmienić w swojej pracy, z jakiej literatury
zadowolona, co chciałabym zmienić w swojej pracy, z jakiej literatury
psychopedagogicznej i metodycznej korzystam w swojej pracy?
psychopedagogicznej i metodycznej korzystam w swojej pracy?
 Charakterystyka mojego warsztatu pracy, jego ocena, co zmieniłam
Charakterystyka mojego warsztatu pracy, jego ocena, co zmieniłam
w swojej pracy, podjęte próby modernizacji, wprowadzone przeze
w swojej pracy, podjęte próby modernizacji, wprowadzone przeze
mnie innowacje, z czego chciałabym zrezygnować?
mnie innowacje, z czego chciałabym zrezygnować?
Kontakty nauczyciela z rodzicami uczniów, których uczę, formy
Kontakty nauczyciela z rodzicami uczniów, których uczę, formy
współdziałania.
współdziałania.
Charakterystyka mojej klasy jako grupy społecznej, ocena wydarzeń
Charakterystyka mojej klasy jako grupy społecznej, ocena wydarzeń
klasowych, próba oceny klimatu i \
ycia w klasie, konflikty i sposoby
klasowych, próba oceny klimatu i \
ycia w klasie, konflikty i sposoby
ich rozwiązywania, atrakcyjność i u\
yteczność \
ycia klasowego dla
ich rozwiązywania, atrakcyjność i u\
yteczność \
ycia klasowego dla
uczniów, rodziców, dla mnie jako wychowawcy, stosunki panujące w
uczniów, rodziców, dla mnie jako wychowawcy, stosunki panujące w
klasie, samopoczucie dziecka w grupie rówieśniczej, inne moje
klasie, samopoczucie dziecka w grupie rówieśniczej, inne moje
osiągnięcia w pracy, w szkole, w środowisku.
osiągnięcia w pracy, w szkole, w środowisku.
Na jakie napotykam trudności? Próba zmiany sytuacji, moje
Na jakie napotykam trudności? Próba zmiany sytuacji, moje
wątpliwości, sugestie, propozycje.
wątpliwości, sugestie, propozycje.
Moje zamierzenia na przyszłość jako nauczyciela  wychowawcy.
Moje zamierzenia na przyszłość jako nauczyciela  wychowawcy.
 Ka\
dy człowiek jest świadom niektórych zachowań, ale są te\

Ka\
dy człowiek jest świadom niektórych zachowań, ale są te\

i takie, których sobie nie uświadamia. Ukrywanie informacji
i takie, których sobie nie uświadamia. Ukrywanie informacji
o sobie oraz przed sobą i resztą świata zabiera czas i energię,
o sobie oraz przed sobą i resztą świata zabiera czas i energię,
zmniejszając jednocześnie szansę skutecznego
zmniejszając jednocześnie szansę skutecznego
porozumiewania się. Zacieśnienie i pogłębianie kontaktów
porozumiewania się. Zacieśnienie i pogłębianie kontaktów
z ludz
mi (w tym - z uczniami) to powiększanie obszarów
z ludz
mi (w tym - z uczniami) to powiększanie obszarów
otwartych i dostępnych zrozumieniu, a zmniejszanie ukrytych
otwartych i dostępnych zrozumieniu, a zmniejszanie ukrytych
i nieznanych. Jest to mo\
liwe dzięki umiejętności dokonywania
i nieznanych. Jest to mo\
liwe dzięki umiejętności dokonywania
samooceny, doskonalenia kompetencji w ró\
nych obszarach.
samooceny, doskonalenia kompetencji w ró\
nych obszarach.
Nale\
y jednak wspomnieć, \
e samoocena będzie miała sens
Nale\
y jednak wspomnieć, \
e samoocena będzie miała sens
jedynie wtedy, jeśli będzie budziła refleksje, jeśli będzie
jedynie wtedy, jeśli będzie budziła refleksje, jeśli będzie
słu\
yła projektowaniu dalszych zmian, dalszej pracy nad sobą,
słu\
yła projektowaniu dalszych zmian, dalszej pracy nad sobą,
a więc sprzyjać będzie szeroko pojętemu rozwojowi.
a więc sprzyjać będzie szeroko pojętemu rozwojowi.