Raport - Medyczny Internet








Sytuacja i potrzeby polskiego internetu medycznego

<Piotr Kasztelowicz>




Polski Internet Medyczny wystartował w 1993/94 dzięki grupie
entuzjastów - w dwa lata po przyłączeniu Polski do światowej sieci - najpierw
BITNET-u, następnie Internetu. Dzięki temu, działania Polskich Specjalistów,
Lekarzy stały już na początku istnienia sieci na bardzo wysokim poziomie.
Głównym hamulcem dalszego rozwoju stał się brak środków i możliwości finansowania
tych nowatorskich, ówcześnie, działań. Dzisiaj możemy mówić o 6 centrach
medycznych, które są najbardziej zaawansowane w tworzeniu medycznego internetu.
( są to Akademie Medyczne, Instytuty, Szpitale Wojewódzkie oraz grupy indywidualnych
lekarzy),reprezentują następujące miasta: Poznań, Gdańsk, Lublin, Toruń,
Łódź i Wrocław.




Spis treści:


1.1- Status quo internetu medycznego
w Polsce, istnieje wiele artykułów na ten temat (w przyszłości
umieścimy w tym miejscu odpowiednią bibliografię)

1.2- Prezentacja ważniejszych serwisów sieciowych

1.2.1- Medyczne serwisy WWW (przede wszystkim Akademie
Medyczne, szpitale i biblioteki)

1.2.2- Listy dyskusyjne

1.2.3- Magazyny Medyczne ; formy publikacji - WWW
i nie tylko

1.2.4- "Papierowe" publikacje na temat internetu

1.3- Specyfika informacji medycznej

1.3.1- Wybór Hardware, dyskusja PC-ty czy średniej
klasy stacje robocze i serwery

1.3.2- Systemy operacyjne Linux, a drogie i efektywne
platformy internetowe dla medycyny

1.3.3- Bezpieczeństwo danych - backup-y

1.3.4- Systemy chroniące prywatność danych i kryptografia
- systemy hardware - serwery proxy - wydzielanie serwerów - systemy
software - fire-walls i PGP

2- Potrzeby

2.1- Potrzeby klientów internetu (w medycynie) -
opis generalny

2.2- Przyszłe potrzeby Polskiego Internetu Medycznego
- opis serwisów (opis przygotowany przy pomocy grupy lekarzy polskich
pracujących z internetem, patrz pkt. 1)

2.3- Potrzeby osób indywidualnych kożystających z medycznego
internetu

2.3.1- Programy eksperckie

2.3.2- Sprawy związane z serwisem WWW

2.3.3- Listy dyskusyjne - sposoby powoływania nowych
list lub grup dyskusyjnych

2.3.4- Pomoc w określaniu celu publikowania materiałów
o internecie medycznym nowości, regularne publikacje

2.3.5- Propagowanie szkoleń komputerowych w grupach
lekarzy i specjalistów

2.3.6- Konferencje i spotkania poświęcone medycznemu
internetowi




1.1- Medyczny Internet w Polsce pojawił się
wraz z początkiem używania kont pocztowych (email) przez kilku lekarzy
z różnych ośrodków medycznych, dzięki wsparciu innych nie-medycznych wydziałów
uniwersyteckich lub szkół technicznych, które w 1993 były już dosyć dobrze
wyposażone i zaawansowane w sieci. Na początku lekarze szukali dobrych
kontaktów do wymiany informacji medycznej. W kwietniu 1994 jako innowatorzy:
informatyk - K. Rzepecki i lekarz - M.Pytko stworzyli pierwszą polską grupę
dyskusyjną [e-mail],
która do tej pory jest najważniejszym forum dyskusji na problemy nurtujące
środowisko lekarskie. W tym samym czasie powstają inne serwisy. Gopher
Akademii Medycznej im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu w 1992/93 przy pomocy
Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, również w 1993 powstaje pierwsza wersja
WWW Akademii Medycznej w Gdańsku, dzięki grupie M. Klekota. W 1994 prof.
Janusz Szymas (pierwszy lekarz w Polsce używający internetu do pracy) twórca
gophera w Poznaniu, utworzył serwis WWW Wydziału Patologii Akademii Medycznej
w Poznaniu. W tym samym czasie ukończono prace nad serwisem WWW w Toruniu
(serwis mojego autorstwa - Szpital Ludwika Rydygiera dzięki pomocy Uniwersytetu
im. Mikołaja Kopernika w Toruniu) oraz napisany przez G. Staniaka, zajmującego
się informatyką medyczną (obecnie szef serwisu WWW na Uniwersytecie M.
Curie-Skłodowskiej w Lublinie), serwis Instytutu Medycyny Rolniczej w Lublinie.
Potem w 1995 kolejno powstały serwisy w Łodzi, Wrocławiu i Warszawie. Najważniejsze
serwisy non profit prezentującego dane medyczne w postaci WWW (przede wszystkim
Poznań, Gdańsk, Lublin, Toruń, Łódź i Wrocław) zostaną opisane w kolejnym
punkcie. Warto tutaj również wymienić strony Polskich Izb Lekarskich utworzone
przez M. Stankiewicza oraz serwisy szpitali w Dublinie i Wrocławiu. Wymienieni
tutaj "webmasterzy" współpracują wymieniając się uwagami na liście
[e-mail].


W 1994 dzięki inicjatywie R. Śpiewaka z pomocą P. Kasztelowicza i G.
Staniaka powołany został do życia całkowicie elektroniczny magazyn medyczny
- pierwszy w Polsce - "Galen". Początkowo dystrybuowany
przez drugi w tym czasie listserver medyczny przy Instytucie Medycyny Rolniczej
w Lublinie.

Ten sam listserver w Lublinie obsługuje międzynarodową (w języku angielskim)
listę, moderowaną przez P. Kasztelowicza z pomocą R. Śpiewaka, na temat
Medycyny Randomizowanej pod nazwą [e-mail].
Kolejny listserver w Akademii Medycznej w Gdańsk serwuje dwie listy - [e-mail]
- poświęconą biologii molekuralnej i biotechnologii - moderowana przez
M. Stopa & M. Klekota; oraz [e-mail]
-lista pracowników i studentów Akademii Medycznej w Gdańsku, moderowana
przez M. Klekota & M. Lazarewicza. Najsłabiej rozwiniętym serwisem
internetu medycznego w Polsce jest anonymous-ftp. Posiadamy kilka takich
serwisów: Wojskowa Akademia Medyczna w Łodzi (posiada również listę dyskusyjną
- [e-mail])
- achilles.wam.lodz.pl - K.Rzepecki, Z. Kajdos , w Gdańsku - ftp.amedec.amg.gda.pl-
M. Klekota z zespołem, Poznań - ampat.amu.edu.pl - J. Szymas, ostatni z
wymienionych nie jest modernizowany. W 1994 zainicjowałem opracowywanie
spisu wszystkich polskich serwisów medycznych. Dostępne są dwie wersje
językowe polska i angielska, angielska znajduje się: http://www.amg.gda.pl/MEDIC/PolMedRes/PolMedRes.html.
Ta lista ma charakter historyczny i zawiera wszystkie powstałe do tej pory,
z inicjatywy grupy zainteresowanych lekarzy, serwisy, jednocześnie dzięki
stałemu uaktualnianiu jest doskonałym źródłem informacji o polskich zasobach
w sieci na przestrzeni lat 1992 -1996.

1.2 - Wyżej w skrócie opisałem serwisy stanowiące
punkt wyjścia dla Polskiego Internetu Medycznego, których przyszły rozwój
zdecyduje o rozwoju internetu medycznego jako takiego. Opis innych serwisów,
tutaj pominiętych, na pewno znajdzie się na tej stronie w trakcie realizacji
projektu Fundacji Batorego. Poszukujących tych informacji w tej chwili
chcę skierować do dwóch źródeł, do serwisu Rafała
Maszkowskiego (od 1992) i prowadzonego przeze mnie
(od 1994 roku).

1.2.1- Medyczne strony WWW

Akademia Medyczna w Gdańsku - http://www.amg.gda.pl/
przygotowany przez zespół M. Klekota. Serwis ten zawiera informacje na
temat szkoły oraz bazę danych na temat lekarzy pracujących w Gdańsku dzięki
współpracy z regionalnym X.500, elektroniczną gazetę "Nie Wprost",
listę linków medycznych w kraju, witrynę listy dyskusyjnej [e-mail]
oraz publikowany, za zezwoleniem, mirror "Cancer_faq" opracowywany
przez znaną w sieci postać E. Lohren Buhle.

Akademia Medyczna im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu - Wydział
Patologii - http://ampat.amu.edu.pl/
opracowany przez prof. Janusza Szymasa. Przede Wszystkim jest nieocenionym
źródłem informacji dla specjalistów i studentów interesujących się tą dziedziną.
Poza informacjami na temat wydziału znajdziemy tam czasopisma medyczne
z tej dziedziny, kurs prof. Szymasa na temat patologii mózgu ze zdjęciami
mikroskopowymi oraz quiz. Jest to również jedno z ważniejszych źródeł informacji
na temat nauki na odległość (distance-learning) oraz edukacji w tej dziedzinie.
Instytut

Instytut Medycyny Rolniczej w Lublinie prezentuje dwa serwisy.
Przede wszystkim własną witrynę na głównym serwerze pod adresem: http://www.lublin.pl/imw/index.html.
Znajdziemy tam wersję WWW czasopisma medycznego "GALEN",
którego redaktorem prowadzącym jest Dr Radosław Śpiewak, adres: http://www.lublin.pl/imw/galen.html.
Kolejnym serwisem IMW , poza prywatnymi stronami, jest opracowywane przez
R. Śpiewaka "Galen Medical Forum" - http://galen.imw.lublin.pl/users/gmf/gmf-list.htm,
na którym prezentowane są artykuły polskie oraz tłumaczenia. Na serwerze
tym pojawiły się ostatnio materiały opracowywane przez M. Stankiewicza,
między innymi w domenie hector.umcs.lublin.pl znajdziemy informacje na
temat działalności Izb Lekarskich oraz strony "Polscy Lekarze On Line"
- http://hektor.umcs.lublin.pl/~venglin/on_line.htm
jest to niezwykle ważna inicjatywa, ciągle się rozwija, na temat najbardziej
znanych w internecie lekarzy, wiele informacji na temat Izb Lekarskich.
Celem tego serwisu jest pomoc w kontaktach z polskimi lekarzami żyjącymi
i pracującymi za granicą oraz integracja obu grup lekarzy (tych pracujących
w Polsce i tych za granicą).

W Lublinie powstały też strony dwóch szpitali ( z inicjatywy
M. Stankiewicza ): Szpitala Wojewódzkiego Nr 2 - http://galen.imw.lublin.pl/users/medicus/szpital.htm
i Szpitala Nr 1 Akademii Medycznej w Lublinie - http://galen.imw.lublin.pl/medicus/users/psk1.htm.


Szpital Miejski Ludwika Rydigiera w Toruniu posiada swoją witrynę
z inicjatywy Piotra Kasztelowicza, znajduję się na głównym serwerze Uniwersytetu
im. Mikołaja Kopernika w Toruniu: http://www.cc.uni.torun.pl/Torun/health/LRSH/StateHospital.html.
Wszystkie informacje podane są również w wersji angielskiej, część edukacyjna
przygotowana z myślą nie tylko o lekarzach. Składa się ona z dwóch części
- "Pierwsza pomoc w nagłych przypadkach" i "Jak sobie radzić
z hypercholesterolemią". Po raz pierwszy mamy w tym przypadku do czynienia
z nauką na odległość nie tylko dla profesjonalistów.

Akademia Medyczna w Łodzi posiada swoją witrynę pod adresem:
http://www.am.lodz.pl. Najpierw znajdziemy
tu informacje na temat szkoły dla lekarzy, studentów i pacjentów.

Wrocław jest reprezentowany przez WWW Szpitala Wojewódzkiego
- http://zdo.wssk.am.wroc.pl/
i Instytutu Immunologicznego im. Ludwika Hirszfelda Polskiej Akademii
Nauk - http://immuno.pan.wroc.pl.


W tym miejscu powinienem przedstawić serwisy WWW w pozostałych miastach
(również w Warszawie) ale obawiam się , że w tej chwili nie mógłbym tego
zrobić wyczerpująco, głównie dlatego, że webmasterzy tych serwisów nie
ujawniają się na liście: [e-mail].
Zainteresowanych odsyłam do aktualnego spisu wszystkich polskich serwisów:
http://www.amg.gda.pl/MEDIC/PolMedRes/PolMedRes.html
.

Zupełnie ostatnio pojawił się serwis Biblioteki
Akademii Medycznej w Poznaniu.

1.2.2- Medyczne listy dyskusyjne

[e-mail]
- najważniejsza Polska lista dyskusyjna dla lekarzy i studentów. Dyskusje
dotyczą wszystkich problemów polskiej medycyny. Jest to jednocześnie najstarsza
lista, i co chcę jeszcze raz podkreślić najważniejsza: [e-mail]
listserv: [e-mail]
instytucja: Wojskowa Akademia Medyczna, moderator: Krzysztof Rzepecki,
język: polski

[e-mail]
- lista biologii molekularnej i biotechnologii, posiada swoją WWW - http://www.amg.gda.pl/MEDIC/BiolMol.html
edycja Maciej Stopa . nazwa: [e-mail]
listserv: [e-mail]
instytucja: Akademia Medyczna w Gdańsku, moderator: Maciej Stopa i Marian
Klekota, język: polski

[e-mail]
- międzynarodowa lista poświęcona medycynie randomizowanej. Odbywają się
tu dyskusje na temat wszystkich rodzajów takich badań. lista nie jest sponsorowana,
subskrybenci nie zgadzają się jednak na reklamy farmakologiczne. Lista
posiada swoją stronę - http://www.amg.gda.pl/MEDIC/MedTrial/MedTrial.html
nazwa: [e-mail]
listserv:[e-mail]
instytucja: Instytut Medycyny Rolniczej, moderator: Piotr Kasztelowicz,
adminitrator: Radosław Śpiewak, język: angielski

[e-mail] - lista
pracowników i studentów Akademii Medycznej w Gdańsku, nazwa: [e-mail]
instytucja: Akademia Medyczna w Gdańsku, moderator: Marian Klekota, Marcin
Lazarewicz

1.2.3- Medyczne Czasopisma Elektroniczne

"Galen" - Lublin, od grudnia 1994 - wtedy powstała
tam niekomercyjna inicjatywa grupy lekarzy, szczególnie Radosława Śpiewaka
z Instytutu Medycyny Rolniczej. Od 1994 roku do końca 1995 ukazało się
trzynaście edycji (12 miesięcy + 1 suplement). "Galen" dystrybuowany
jest przez [e-mail]. Została też utworzona odpowiednia
strona WWW: http://www.lublin.pl/imw/galen.html
). Obecnie "Galen" ukazuje się nieregularnie i jego przyszłość
nie jest pewna, ale jest nadzieja, że ta inicjatywa z 1994 roku będzie
nadal z powodzeniem kontynuowana. Historia powstania "Galena"
została opisana wyżej (w punkcie 1.1)

"Galen Medical Forum" - Lublin, Galen Medical Forum,
tak jak wyżej, jest to niekomercyjna inicjatywa R. Śpiewaka aby polskie
artykuły medyczne lub polskie artykuły pisane do anglojęzycznych polskich
pism medycznych (np.: Annals of Agricultural Medicine, Lublin) przybliżyć
światu. GMF nie ukazuje się jak regularny magazyn - jest dostępny w postaci
zbiorów na serwerze: [e-mail]
lub WWW - pod adresem: http://galen.imw.lublin.pl/users/gmf/gmf-list.htm
Warto tutaj zaznaczyć, że dr Radosław Śpiewak jest najbardziej doświadczonym
redaktorem internetowym. Przy opracowywaniu "Galena" i "GMF"
pomaga mu P. Kasztelowicz.

"Nie Wprost" - Gdańsk. To niedawno powstały magazyn,
wydawany przez pracowników centrum komputerowego gdańskiej Akademii Medycznej.
" Podobnie jak w "Galen" do współpracy zaproszeni są wszyscy
obecni w sieci lekarze i studenci. Wyszedł właśnie pierwszy numer tego
pisma, dostępny spod WWW Akademii Medycznej
w Gdańsku.

Magazyn Medyczny na temat Patologii znajduje się na stronie WWW
Wydziału Patologii w Poznaniu (patrz 1.2.2) Janusz Szymas, profesor Patologii
w Akademii Medycznej im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu jest wydawcą
materiałów na temat patologii i współwydawcą "Nie Wprost". Na
głównej stronie WWW Akademii Medycznej
w Poznaniu znajdziemy bezpośredni odnośnik do tych materiałów.

1.2.4- "Papierowe" materiały na temat
Internetu Medycznego. Najbardziej popularnym źródłem wiedzy na ten
temat jest książka - opublikowana z okazji I Konferencji Polskiego Internetu
Medycznego, która odbyła się w listopadzie 1995 - pod tytułem "Lekarski
Internet" wydana dzięki Januszowi Szymasowi i Radosławowi Śpiewakowi.
Książka powstała dzięki współpracy lekarzy i informatyków z następujących
miast: Poznań, Lublin, Toruń, Gdańsk, Łódź i Katowice. To kolejny przykład,
że wymieniane już wielokrotnie miasta: Poznań, Lublin, Toruń, Gdańsk przez
swoją aktywność i znaczącą rolę swych ośrodków odgrywają zasadniczą rolę
w rozwoju internetu medycznego w Polsce.

Innych książek brak, warto jednak szukać artykułów pisanych do pism
medycznych i informatycznych głównie przez Janusza Szymasa, Radosława Śpiewaka,
Marka Stankiewicza i Piotra Kasztelowicza. W tej chwili przygotowywana
jest kolejna konferencja, która powinna się odbyć w listopadzie 1996. Z
okazji tej konferencji również zostanie opublikowana książka, w której
znajdą się artykuły z takich centrów jak: Gdańsk, Poznań, Toruń i Lublin.


1.3- Specyfika informacji medycznej - specyficzna
rola informacji w medycynie domaga się od użytkowników specjalnego zwrócenia
uwagi na zwiększenie bezpieczeństwa danych i ich kompatybilności. Nie wymaga
to ponoszenia dodatkowych kosztów, ale powinniśmy o tym pamiętać w czasie
uruchamiania nowych serwisów lub unowocześniania starych.

1.3.1- Hardware i linie Niezwykle ważny jest
wybór odpowiedniego sprzętu na serwery, które muszą pracować bez przerwy
aby wymieniać i przechowywać ważne informacje. Obecnie sytuacja jest zróżnicowana.
W niektórych centrach pracuje się na serwerach PC-towych w innych na komputerach
średniej klasy. Na przykład w Gdańsku znajdziemy dwa serwery DEC (jeden
Alpha) pracujące pod UNIX (M. Klekota), w Toruniu pracuję na serwerze Sun
Microsystems i Solaris (P.Kasztelowicz) dzięki pomocy Sun Polska (jedna
stacja robocza Sun, w planie jej unowocześnienie lub zakup nowej) Łódź-
dwie szkoły medyczne w internecie - Akademia Medyczna pracuje na pecetach
z systemem SCO UNIX, a Wojskowa Akademia Medyczna na pecetach pod NOVELL
3.12, testują Solaris dla platform typu PC. Wiodący w polskim internecie
medycznym lubelski Instytut Medycyny Rolniczej całą swoją działalność prowadzi
na jednym pececie 486 i serwerze z Novell, - niestety- unowocześnienie
lub zakup nowego serwera upadł z powodu braku środków. Janusz Szymas w
Poznaniu pracuje na pecetach z NOVELL oraz SCO UNIX.

Podsumowując , chciałbym zwrócić uwagę, że zwykłe pecety i komputery
średniej klasy świetnie nadają się na serwery - po pierwsze z powodu częstych
unowocześnień, to niestety okazuje się wadą w ośrodkach, które nawet na
takie "drobne" wydatki nie mają pieniędzy. Terminale i stacje
robocze dla użytkowników mogą bazować na różnych platformach, powinniśmy
jednak pamiętać, że w medycynie niezwykle ważną rolę odgrywa graficzna
prezentacja. Istnieje więc potrzeba zastąpienia większości starych maszyn
pracujących tylko w trybie tekstowym - na "zwykłe" pecety (486/Pentium)
z Trumpet Winsock lub innym oprogramowaniem. Niezbędne okazują się szybkie
łącza - minimum 28,8 kbps. Niektóre ośrodki (np.: Poznań, Gdańsk, Toruń)
przyłączone są światłowodami - jak wiadomo o dużych możliwościach - dzięki
istniejącym w tych miastach dobrze rozwiniętym sieciaom miejskim. Inne
ośrodki, w większych miastach, będą miały wkrótce podobną szansę. Pozostałe
ośrodki będą korzystać z linii telefonicznych, nie wolniejszych jednak
niż 28,8 kbps. Światłowody w MANach w Polsce osiągają predkości między
100 do 150 Mbps. Międzymiastowe linie telefoniczne średnio ok. 256 kbps
do 2Mbps, takie parametry gwarantują dobre połączenie z internetem. Polska
ma bezpośrednie połączenia z USA. Szwecją, Wiedniem, Moskwą i Kijowem.


1.3.2- Systemy Operacyjne
Wybór odpowiedniego systemu operacyjnego nierozerwalnie związany jest z
hardware i dostępną pomocą specjalistów. Wiele ośrodków wybiera NOVELL,
ponieważ, przede wszystkim, przypomina on znany wszystkim MS-DOS oraz współpracuje
z pecetem. Wybierając NOVELL musimy pamiętać, że NOVELL nie pozwala na
pełną i bezpośrednią pracę z internetem. NOVELL używa protokołu IPX i wymaga
gateway IPX-TCP/IP oraz specjalnego oprogramowania. Ponadto w serwerze
NOVELL nie jest możliwy pełny dostęp z wyjątkiem serwisu ftp. System UNIX
dla różnych platform przynosi pełną obsługę wielu użytkowników, łącznie
z telnetem i rlogine. Odgrywa to bardzo ważną rolę w koordynacji pracy
na serwerze wielu ludzi łączących się z maszyną z różnych miejsc, umożliwia
również zakładanie niezależnych kont pocztowych dla wielu użytkowników.
Już przy wyborze hardware ośrodki powinny jasno zdefiniować na jakiej platformie
będą pracować, jak zwykle, ostatecznie zależy to od sytuacji. Tak więc
wymienione wyżej dwa systemy, cieszące się do tej pory popularnością w
Polsce ( NOVELL i UNIX ) są warte polecenia i umożliwiają korzystanie z
internetu.

Słów kilka o Linux, który jest przede wszystkim platformą bezpłatną
i przypomina bliźniaczo UNIX. Cieszy się on bardzo dobrą opinią. System
ten jest dostępny przez internet , a także w prawie wszystkich już funkcjonujących
ośrodkach. Znajdziemy tam również osoby pracujące z tym systemem.

1.3.3- Backup (Kopia bezpieczeństwa) To bardzo
ważne zagadnienie pracy w internecie. Często brakuje pieniędzy na zakup
odpowiednich systemów zachowujących dane medyczne w kilku kopiach. W tym
miejscu nie będę opisywał tego zagadnienia, chciałbym jedynie zaznaczyć,
że jest to podstawa dobrze działającego serwisu.

1.3.4- Bezpieczeństwo Danych Do zabezpieczenia
danych używa się wielu systemów. Potocznie uważa się, że tylko systemy
hardware gwarantują pełne bezpieczeństwo i poufność danych. Osobiście uważam,
że serwer zawierający dane pacjentów powinien znajdować się jak najdalej
od internetu. Dla bezpieczeństwa danych powinno stosować się serwery proxy,
fire walls oraz w trakcie przesyłania danych, kryptografię - na przykład
PGP - pretty good privacy - oprogramowanie public domain.




2- Potrzeby

2.1- Potrzeby klientów medycznego internetu
Warto zaznaczyć, że wszyscy ludzie nie tylko lekarze szukają w internecie
informacji na temat zdrowia. Przede wszystkim należy pomóc w dalszym rozwoju
już istniejącym ośrodkom, a następnie próbować przenieść ich doświadczenia
w inne miejsca. Podstawą powinno być tworzenie programów edukacyjnych dostępnych
dla wszystkich na temat medycyny ogólnej i promocji zdrowia. Mogłyby być
opracowywane na zasadach: FAQ (Frequently Asked Questions - często zadawane
pytania) w podziale na działy; list dyskusyjnych, które pozwolą na kontakt
pacjentów i przygotowanych do tego ośrodków; promocji i pomocy w tworzeniu
grup pacjentów, rodzin, którzy utworzą coś w rodzaju samopomocy dla mniej
zorientowanych pacjentów i ich rodzin. Współpraca z takimi już istniejącymi
grupami byłaby wskazana. Sensowna byłaby również inicjatywa utworzenia
listy dyskusyjnej lub serwisu dla ludzi głuchych i niemych, podobnie jak
w Stanach Zjednoczonych, ponieważ internet jest znakomitym środkiem komunikacji
dla tych społeczności (nie mogą używać telefonu). Podsumowując, internet
jest również doskonałym forum wymiany informacji i szerzenia wiedzy na
temat diabetologii, problemów ludzi głuchych, czyli dla tak zwanej medycyny
humanistycznej.

2.2- Przewidywane potrzeby polskiego internetu
medycznego związane z prezentacją danych Wiele spraw poruszyłem już
w punkcie 1. Chciałbym podkreślić, że główny rozwój internetu będzie
dotyczył WWW, list dyskusyjnych, "news" i ftp. To wymaga odpowiednich
komputerów wraz z właściwym oprogramowaniem (WWW-server, Listporc-software
lub nntp-server, lub ftp) Jak już pisałem wyżej mogą być wykorzystane do
tego celu różne systemy operacyjne. Chciałbym podkreślić, że dla UNIX większość
oprogramowania to tzw. public domain- zatem, najważniejsze wydają się być
szkolenia dla administratorów. W przypadku NetWare (NOVELL) oprogramowanie
trzeba kupić, ale w cenie często zawiera się podstawowe szkolenie. Niezależnie
od tego, najważniejszą sprawą po za hardware i łącznością są szkolenia
dla menedżerów i twórców przyszłych serwisów , szkolenia które nauczą współpracy
informatyków i lekarzy. Jest to bardzo ważne zagadnienie, aby dać ludziom
poczucie bezpieczeństwa, że ich inwestycja w specyficzną wiedzę związaną
z rozwijaniem już istniejących serwisów i pomoc nowym, pozwoli wychowywać
kolejne pokolenia profesjonalistów tworzących medyczny internet. Niektóre
książki i artykuły na temat internetu powinny zostać przetłumaczone na
język polski. Warsztaty i konferencje powinny pomagać w kłopotach związanych
z pracą z serwerami i zagadnieniach merytorycznych. Osoby zajmujące się
tworzeniem serwisów medycznych, niezależnie od zamożności, powinny mieć
szansę posiadania własnego peceta, potencjalny kontakt z serwerem przez
24h, własne stanowisko pracy i oprogramowanie. Część komputerów powinna
pełnić funkcję maszyn testujących nowe oprogramowanie itp., powinny one
znajdować się poza siecią. Jak już powiedziałem konieczne są systemy zabezpieczające
dane i archiwizujące je. Równie ważne wydaje się tworzenie w ramach sieci
ściśle wydzielonych obszarów do tworzenia nowych serwisów (server-labs)

2.3- Potrzeby osób indywidualnych (klienci)
- wydaje mi się że mieszczą się one w punktach, które przedstawiłem wyżej.

2.3.1- Programy eksperckie Programy takie
pomagają lekarzom stawiać diagnozy i odpowiedniego traktowania pacjenta.
Oczywiście takie programy nie mogą zastąpić samych lekarzy, natomiast mogą
być dla nich niezastąpionym narzędziem pracy. Jest kilka powodów aby takie
programy zaczęły powstawać - aby przechowywać informacje na temat najczęściej
spotykanych problemów - dla młodych lekarzy i studentów w postaci opisów
określonych przypadków lub serwisów opartych na zasadzie quizów (distance-learning)
- na przykład: diagnozy dotyczące "myocardiam infraction" - aby
pomóc ustalić spis reguł i zasad postępowania w określonych przypadkach,
którymi zajmują się określone ośrodki - np.: toksykologia - typowe programy
pozwalające szybko stwierdzić jakiego rodzaju pomocy należy udzielić pacjentowi
w szczególnych przypadkach, wymaga to ujednolicenia już istniejących zasad
- np.: w przypadku doznania szoku - opisać niezwykle rzadkie przypadki
- pomóc w kontakcie z najbliższym ośrodkiem zajmującym się danym przypadkiem
medycznym.

2.3.2- WWW WWW najprawdopodobniej stanie
się standardem prezentacji wizualnej danych. Hypertext zasymiluje wkrótce
inne formy takie jak: gopher, ftp etc. Dlatego niezwykle ważna wydaje się
pomoc już istniejącym serwisom WWW oraz pomoc w powstawaniu nowych. WWW
jest doskonałą platformą prezentacji czasopism medycznych oraz programów
eksperckich w internecie. WWW świetnie się nadaje jako serwis nauki na
odległość (distance learning).

2.3.3- Listy Dyskusyjne Główny nacisk w rozwoju
internetu oraz promocji nauki na odległość powinien przede wszystkim być
położony na powstawanie nowych list dyskusyjnych, które zajmowałby się
różnymi dziedzinami medycyny. Niestety obecnie odnotowuje się spadek zainteresowania
listami dyskusyjnymi, (można powiedzieć, że jest to trend światowy), obecnie
często zastępuje się tą formę przez WWW, ftp i FAQ, moim zdaniem nic nie
zastąpi żywej dyskusji kilku specjalistów. Bardzo ważne wydaję się również
powołanie systemu zwanego "news" (nntp servers), który do tej
pory nie zaistniał u nas. Ostatni punkt chętnie przedyskutuję z przyszłymi
organizatorami projektu.

2.3.4- Istnieje olbrzymia potrzeba organizowania
konferencji i warsztatów poświęconych internetowi w medycynie oraz
regularnych publikacji na ten temat w pismach medycznych. Istnieje olbrzymia
potrzeba organizowania szkoleń dla administratorów i klientów medycznego
internetu. Kontakty z organizacjami w krajach z sieci i projektach prowadzonych
w tych krajach pozwolą podnieść poziom wielu serwisów, bez wątpienia niezwykle
przydatne będą kontakty z krajami lepiej rozwiniętymi - USA, Europa Zachodnia.

2.3.5- Najbliższe konferencje na temat medycznego
internetu w Polsce: Gdańsk, listopad, 16-17 1996.(przesunięta na luty 1997)
Grupa lekarzy z okazji tej konferencji przygotowuje kolejną książkę. (materiały
zbiera P. Kasztelowicz) Mamy nadzieję, że ta konferencja pozwoli nam zaplanować
serię spotkań na przyszłość.


Piotr Kasztelowicz [e-mail]
; o autorze: - http://www.mat.uni.torun.pl/~pekasz
Szpital Miejski L. Rydygiera, Toruń, Polska, Wydział Kardiologii


góra

Napisano: 31.08.1996





Koordynacja projektu: Wojtek Bogusz
(C) graphics by Assi Kootstra | webmaster: Micha\179 Mach