CHAPTER I		1
Mr Jones, of the Manor Farm, had locked the hen-houses for the night, but was too drunk to remember to shut the pop-holes.		Pan Jones, właściciel Folwarku Dworskiego, zamknął na noc drzwi kurników, wypił jednak zbyt wiele i dlatego zapomniał o deskach tarasujących szczeliny pod progiem.
With the ring of light from his lantern dancing from side to side he lurched across the yard, kicked off his boots at the back door, drew himself a last glass of beer from the barrel in the scullery, and made his way up to bed, where Mrs Jones was already snoring.		Trzymając niepewnie latarnię, której światło zataczało chybotliwe kręgi, przeszedł chwiejnym krokiem przez podwórze, dotarł do tylnego wejścia, strząsnął buty, z beczułki w spiżarni utoczył sobie ostatnią szklankę piwa i poczłapał do łóżka, skąd dochodziło chrapanie pani Jones.
As soon as the light in the bedroom went out there was a stirring and a fluttering all through the farm buildings.		Gdy tylko w sypialni zgasło światło, w budynkach folwarku ożywiło się, zewsząd słychać było szmery i trzepotanie skrzydeł.
Word had gone round during the day that old Major, the prize Middle White boar, had had a strange dream on the previous night and wished to communicate it to the other animals.		Tego dnia rozeszła się wieść, że stary Major, medalowy knur rasy angielska średnia biała, miał poprzedniej nocy dziwny sen, który pragnie wszystkim opowiedzieć.
It had been agreed that they should all meet in the big barn as soon as Mr Jones was safely out of the way.		Uradzono, że skoro tylko pan Jones skończy obrządek i nie będzie więcej przeszkadzać, zwierzęta zejdą się w wielkiej stodole.
Old Major (so he was always celled, though the name under which he had been exhibited was Willingdon Beauty) was so highly regarded the farm that everyone was quite ready to lose an hour's sleep in order to hear what he had to say.		Stary Major (tak go zwano, choć w wystawach brał udział jako „Piękność z Willingdon”) cieszył się tak ogromnym poważaniem, że każde zwierzę chętnie było gotowe poświęcić godzinę snu, by usłyszeć to, co miał do powiedzenia.
At one end of the big barn, on a sort of raised platform, Major was already ensconced on his bed of straw, under a lantern which hung from a beam.		W końcu stodoły Major spoczywał na czymś w rodzaju podwyższenia wygodnie wymoszczonego słomą; oświetlała go latarnia wisząca na górnej belce.
He was twelve years old and had lately grown rather stout, but he was still a majestic looking Pig, with a wise and benevolent appearance in spite of the fact that his tushes had never been cut.		Miał dwanaście lat i choć ostatnio się roztył, wciąż wyglądał dostojnie, a jego ryj miał mądry i dobrotliwy wyraz, mimo iż nigdy nie wycięto mu kłów.
Before long the other animals began to arrive and make themselves comfortable after their different fashions.		Wkrótce zaczęły przybywać inne zwierzęta, sadowiąc się jak najwygodniej.
First came the three dogs, Bluebell, Jessie and Pincher, and then the pigs, who settled down in the straw immediately in front of the platform.		Najpierw weszły trzy psy, Bluebell, Jessie i Pincher, a za nimi świnie, które położyły się na słomie naprzeciw Majora.
The hens perched themselves on the window-sills, the pigeons fluttered up to the rafters, the sheep and cows lay down behind the pigs and began to chew the cud.		Kurczęta usiadły na parapetach, gołębie podfrunęły ku krokwiom, owce i krowy zajęły miejsce za świniami i natychmiast poczęły coś przeżuwać.
The two cart-horses, Boxer and Clover, came in together, walking very slowly and setting down their vast hairy hoofs with great care lest there should be some small animal concealed in the straw.		Dwa konie pociągowe, Boxer i Clover, przyszły razem, stąpając bardzo powoli i stawiając ostrożnie wielkie, włochate kopyta, żeby przypadkiem nie nadepnąć na jakieś małe zwierzątko ukryte w słomie.
Clover was a stout motherly mare approaching middle life, who had never quite got her figure back after her fourth foal.		Clover była okazałą klaczą o matczynym wyglądzie, wchodzącą w średni wiek; po urodzeniu czwartego źrebięcia już nigdy nie odzyskała dawnej figury.
Boxer was an enormous beast, nearly eighteen hands high, and as strong as any two ordinary horses put together.		Boxer był ogromnym koniskiem, wysokim prawie na dwa metry i tak silnym jak dwa zwykłe konie. Biały pasek
A white stripe down his nose gave him a somewhat stupid appearance, and in fact he was not of first-rate intelligence, but he was universally respected for his steadiness of character and tremendous powers of work.		na nosie nadawał mu cokolwiek tępawy wygląd; istotnie, nie grzeszył mądrością, jednak cieszył się ogólnym poważaniem ze względu na niezłomny charakter i olbrzymią siłę.
After the horses came Muriel, the white goat, and Benjamin the donkey.		Po koniach zjawiła się biała koza Muriel, a za nią osioł Benjamin.
Benjamin was the oldest animal on the farm, and the worst tempered.		Był on najstarszym zwierzęciem w gospodarstwie i miał najcięższy charakter.
He seldom talked, and when he did it was usually to make some cynical remark - for instance he would say that God had given him a tail to keep the flies off, but that he would sooner have had no tail and no flies.		Rzadko się odzywał, a gdy już coś powiedział, zwykle były to złośliwości: mawiał na przykład, że choć Bóg dał mu ogon, żeby oganiał się od much, on, Benjamin, wolałby, żeby nie było ani ogona, ani much.
Alone among the animals on the farm he never laughed.		Tylko on jeden nigdy się nie śmiał.
If asked why, he would say that he saw nothing to laugh at.		Gdy inne zwierzęta pytały go o powód, odpowiadał, że nie widzi nic godnego śmiechu.
Nevertheless, without openly admitting it, he was devoted to Boxer, the two of them usually spent their Sundays together in the small paddock beyond the orchard, grating side by side and never speaking.		Tym niemniej, choć nie przyznawał się do tego otwarcie, był bardzo przywiązany do Boxera; niedziele spędzali najczęściej na niewielkim spłachetku łąki za sadem, stojąc obok siebie i skubiąc w milczeniu trawę.
The two horses had just lain down when a brood of ducklings which had lost their mother filed into the barn, cheeping feebly and wandering from side to side to find some place where they would not be trodden on.		Zaledwie oba konie zdążyły się położyć, do stodoły przydreptało stadko kacząt, które straciły matkę; cienko piszczały i szukały bezpiecznego miejsca, gdzie nikt na nie nie nadepnie.
Clover made a sort of wall round them with her great foreleg, and the ducklings nestled down inside it and promptly fell asleep.		Clover otoczyła kaczęta przednią nogą, niby wałem ochronnym; ułożyły się ufnie za tą osłoną i natychmiast zasnęły.
At the last moment Mollie, the foolish, pretty white mare who drew Mr Jones's trap, came mincing daintily in, chewing at a lump of sugar.		W ostatniej chwili wbiegła tanecznym krokiem, wdzięcząc się i pogryzając kostkę cukru, Mollie, ładna, głupawa biała klacz, którą pan Jones zaprzęgał do bryczki.
She took a place near the front and began flirting her white mane, hoping to draw attention to the red ribbons it was plaited with.		Zajęła miejsce prawie na początku i zaczęła potrząsać białą grzywą, w nadziei, że otoczenie zauważy wplecione w nią czerwone wstążki.
Last of all came the cat, who looked round, as usual, for the warmest place, and finally squeezed herself in between Boxer and Clover; there she purred contentedly throughout Major's speech without listening to a word of what he was saying.		Na samym końcu wszedł kot, który najpierw jak zwykle rozejrzał się w poszukiwaniu najcieplejszego miejsca, a potem wcisnął się między Boxera i Clover; w ciągu całego przemówienia Majora mruczał z zadowoleniem, wcale nie słuchając mówcy.
All the animals were now present except Moses, the tame raven, who slept on a perch behind the back door.		Wszystkie zwierzęta były teraz na miejscu wyjąwszy Mojżesza, oswojonego kruka, który spał na żerdzi opodal tylnego wejścia.
When Major saw that they had all made themselves comfortable and were waiting attentively he cleared his throat and began:		Gdy tylko Major spostrzegł, że zebrani usiedli wygodnie i czekają na jego słowa, chrząknął i zaczął:
`Comrades, you have heard already about the strange dream that I had last night.		– Towarzysze, jak słyszeliście, miałem ubiegłej nocy dziwny sen.
But I will come to the dream later. I have something else to say first.		Jednak opowiem go później, chciałbym bowiem zacząć od czegoś innego.
I do not think, comrades, that I shall be with you for many months longer, and before I die I feel it my duty to pass on to you such wisdom as I have acquired.		Nie przypuszczam, towarzysze, że pozostanę z wami długo, lecz zanim umrę, sądzę, że mam obowiązek przekazać wam mądrość, którą posiadłem.
I have had a long life, I have had much time for thought as I lay alone in my stall, and I think I may say that I understand the nature of life on this earth as well as any animal now living.		Żyję już długo, miałem wiele czasu na rozmyślania leżąc samotnie w swojej przegrodzie i wydaje mi się, że pojąłem istotę życia na tej ziemi nie gorzej niż każde inne zwierzę.
It is about this that I wish to speak to you.		Właśnie o tym pragnę wam powiedzieć.
`Now, comrades, what is the nature of this life of ours?		Towarzysze, zastanówcie się, czym jest to nasze życie?
Let us face it, our lives are miserable, laborious and short.		Nie obawiajmy się tych słów: żyjemy nędznie, harujemy i wcześnie umieramy.
We are born, we are given just so much food as will keep the breath in our bodies, and those of us who are capable of it are forced to work to the last atom of our strength; and the very instant that our usefulness has come to an end we are slaughtered with hideous cruelty.		Rodzimy się, otrzymujemy tylko tyle pożywienia, by nie zdechnąć z głodu, a tych z nas, którzy się do tego nadają, zmusza się do pracy aż do upadłego; gdy przestajemy być użyteczni, natychmiast zabija się nas z nieopisanym okrucieństwem.
No animal in England knows the meaning of happiness or leisure after he is a year old.		W Anglii nie ma ani jednego zwierzęcia, które, ukończywszy rok życia, poznało smak szczęścia bądź odpoczynku.
No animal in England is free.		Nie ma w Anglii wolnych zwierząt.
The life of an animal is misery and slavery: that is the plain truth.		Życie każdego zwierzęcia to pasmo upokorzeń i zniewolenia – oto cała prawda.
`But is this simply part of the order of Nature?		Czy jednak całe to upodlenie wynika z porządku natury?
Is it because this land of ours is so poor that it cannot afford a decent life to those who dwell upon it?		Może nasz kraj jest zbyt ubogi, by jego mieszkańcy mogli żyć godziwie?
No, comrades, a thousand times no!		Nie, towarzysze, po tysiąckroć nie!
The soil of England is fertile, its climate is good, it is capable of affording food in abundance to an enormously greater number of animals than now inhabit it.		Angielska ziemia jest żyzna, klimat łagodny; Anglia może wyżywić znacznie większą liczbę zwierząt niż ta, która ją zamieszkuje.
This single farm of ours would support a dozen horses, twenty cows, hundreds of sheep - and all of them living in a comfort and a dignity that are now almost beyond our imagining.		Weźmy choćby nasz folwark: mógłby utrzymać tuzin koni, dwadzieścia krów, setki owiec, zapewniając im komfortowe i godne życie, co obecnie jest prawie nie do pomyślenia.
Why then do we continue in this miserable condition?		Dlaczego więc, pytam, godzimy się na taką nędzę?
Because nearly the whole of the produce of our labour is stolen from us by human beings.		Dlatego, że niemal wszystkie owoce naszej pracy kradną nam ludzie.
There, comrades, is the answer to all our problems.		I właśnie tu, towarzysze, tkwi sedno sprawy.
It is summed up in a single word - Man.		Można je określić jednym tylko słowem: człowiek!
Man is the only real enemy we have.		Człowiek jest naszym jedynym prawdziwym wrogiem.
Remove Man from the scene, and the root cause of hunger and overwork is abolished for ever.		Usuńmy człowieka, a na zawsze znikną główne przyczyny głodu i pracy ponad siły.
`Man is the only creature that consumes without producing.		Człowiek jest jedynym stworzeniem, które konsumuje, niczego nie produkując.
He does not give milk, he does not lay eggs, he is too weak to pull the plough, he cannot run fast enough to catch rabbits.		Nie daje mleka, nie znosi jaj, jest zbyt słaby, by ciągnąć pług, nie potrafi dogonić królika.
Yet he is lord of all the animals.		A jednak jest panem wszystkich zwierząt.
He sets them to work, he gives back to them the bare minimum that will prevent them from starving, and the rest he keeps for himself.		Zapędza je do pracy, przydziela minimalne ilości pożywienia, by nie głodowały, a resztę zatrzymuje dla siebie.
Our labour tills the soil, our dung fertilises it, and yet there is not one of us that owns more than his bare skin.		Naszą pracą uprawiamy ziemię, nasze odchody użyźniają ją, a jednak żadne z nas nie posiada niczego oprócz skóry na grzbiecie.
You cows that I see before me, how many thousands of gallons of milk have you given during this last year?		Krowy, które tu widzę, powiedzcie, ile tysięcy baniek mleka oddałyście w tym roku?
And what has happened to that milk which should have been breeding up sturdy calves?		A co się stało z mlekiem, którym powinnyście karmić wasze dorodne cielęta?
Every drop of it has gone down the throats of our enemies.		Zniknęło aż do ostatniej kropelki w gardzielach naszych wrogów.
And you hens, how many eggs have you laid in this last year, and how many of those eggs ever hatched into chickens?		A wy, kury, ile jaj zniosłyście w tym roku i ile z tych jaj pozwolono wam wysiedzieć?
The rest have all gone to market to bring in money for Jones and his men.		Resztę zabrano na sprzedaż, po to, by Jones i jego ludzie mogli napchać sobie kabzy.
And you, Clover, where are those four foals you bore, who should have been the support and pleasure of your old age?		A ty, Clover, gdzie są twoje cztery źrebięta, które powinny być podporą i osłodą twojej starości?
Each was sold at a year old - you will never see one of them again.		Każde sprzedano, gdy miało rok – nigdy już ich nie ujrzysz.
In return for your four confinements and all your labour in the fields, what have you ever had except your bare rations and a stall?		W zamian za cztery porody i ciężką pracę w polu, co otrzymałaś poza paszą i boksem w stajni?
`And even the miserable lives we lead are not allowed to reach their natural span.		Nie pozwalają nam nawet dokonać tego nędznego żywota w naturalny sposób.
For myself I do not grumble, for I am one of the lucky ones.		Osobiście nie mogę narzekać, miałem bowiem szczęście.
I am twelve years old and have had over four hundred children.		Liczę sobie dwanaście lat i jestem ojcem ponad czterystu potomków.
Such is the natural life of a pig.		Takie jest zwykłe życie świni.
But no animal escapes the cruel knife in the end.		Nie ma jednak zwierzęcia, któremu udałoby się uniknąć rzeźnickiego noża.
You young porkers who are sitting in front of me, every one of you will scream your lives out at the block within a year.		Wy, młode tuczniki, siedzące naprzeciw – każdy z was będzie krzyczeć rozdzierająco, gdy za rok zawiśniecie na hakach w rzeźni.
To that horror we all must come - cows, pigs, hens, sheep, everyone.		Wszystkich nas oczekuje podobny koszmar – krowy, świnie, kury, owce; wszystkich.
Even the horses and the dogs have no better fate.		Nawet konie i psy nie zaznają lepszego losu.
You, Boxer, the very day that those great muscles of yours lose their power, Jones will sell you to the knacker, who will cut your throat and boil you down for the foxhounds.		Skoro tylko twoje mocarne mięśnie osłabną, Boxerze, Jones sprzeda cię do końskiej jatki, gdzie rzeźnik poderżnie ci gardło, a mięso sprzeda hodowcom psów gończych.
As for the dogs, when they grow old and toothless Jones ties a brick round their necks and drowns them in the nearest pond.		Jeśli chodzi o psy, gdy tylko zestarzeją się i stracą zęby, Jones przywiąże każdemu kamień do szyi i utopi w najbliższym stawie.
`Is it not crystal clear, then, comrades, that all the evils of this life of ours spring from the tyranny of human beings?		Czy nie jest zatem, towarzysze, jasne jak słońce, że całe zło naszego życia ma przyczynę w tyranii człowieka?
Only get rid of Man, and the produce of our labour would be our own.		Pozbądźmy się go tylko, a owoce naszej pracy nam przypadną.
Almost overnight we could become rich and free.		Niemal natychmiast staniemy się bogaci i wolni.
What then must we do?		Co zatem mamy czynić?
Why, work night and day, body and soul, for the overthrow of the human race!		Musimy dniem i nocą zapamiętale pracować nad obaleniem rodzaju ludzkiego!
That is my message to you, comrades: Rebellion!		Oto moja rada, towarzysze: powstanie!
I do not know when that Rebellion will come, it might be in a week or in a hundred years, but I know, as surely as I see this straw beneath my feet, that sooner or later justice will be done.		Nie wiem, kiedy wybuchnie, może za tydzień, może za sto lat, jestem jednak pewien – tak jak tego, że widzę tę oto słomę pod racicami – że prędzej czy później sprawiedliwości stanie się zadość.
Fix your eyes on that, comrades, throughout the short remainder of your lives!		Myślcie tylko o tym, towarzysze, aż po kres życia.
And above all, pass on this message of mine to those who come after you, so that future generations shall carry on the struggle until it is victorious.		Lecz nade wszystko przekażcie moje słowa waszym dzieciom, by kolejne pokolenia prowadziły dalej walkę – do zwycięstwa.
`And remember, comrades, your resolution must never falter.		Pamiętajcie też, towarzysze, że ani na chwilę nie możecie okazać słabości.
No argument must lead you astray.		Nie dajcie się zwieść żadnym argumentom.
Never listen when they tell you that Man and the animals have a common interest, that the prosperity of the one is the prosperity of the others.		Nigdy nie dawajcie wiary, gdy będą was przekonywać, że ludzie i zwierzęta mają wspólne interesy, że dobrobyt jednej strony oznacza dobrobyt drugiej.
It is all lies.		To wszystko łgarstwa.
Man serves the interests of no creature except himself.		Człowiek nie dba o interesy żadnego stworzenia – wyłącznie o własne.
And among us animals let there be perfect unity, perfect comradeship in the struggle.		Niech wśród nas, zwierząt, zapanuje pełna jedność, pełne braterstwo, solidarność w walce.
All men are enemies.		Wszyscy ludzie to nasi wrogowie.
All animals are comrades.'		Wszystkie zwierzęta są braćmi.
At this moment there was a tremendous uproar.		Po ostatnich słowach podniosła się przeraźliwa wrzawa.
While Major was speaking four large rats had crept out of their holes and were sitting on their hindquarters, listening to him.		Gdy Major przemawiał, z nor wylazły cztery wielkie szczury i stanąwszy słupka, pilnie słuchały.
The dogs had suddenly caught sight of them, and it was only by a swift dash for their holes that the rats saved their lives.		Nagle dostrzegły je psy i szczury ocaliły życie jedynie dzięki szybkiemu czmychnięciu do kryjówek.
Major raised his trotter for silence:		Major uniósł racicę, by uciszyć zwierzęta.
`Comrades,' he said, `here is a point that must be settled.		– Towarzysze – kontynuował – jest coś, co trzeba koniecznie ustalić.
The wild creatures, such as rats and rabbits - are they our friends or our enemies?		Chodzi o dzikie zwierzęta, takie jak szczury i króliki – są przyjaciółmi czy też wrogami?
Let us put it to the vote.		Głosujmy.
I propose this question to the meeting: Are rats comrades?'		Zwracam się do wszystkich – czy mamy uważać szczury za towarzyszy?
The vote was taken at once, and it was agreed by an overwhelming majority that rats were comrades.		Głosowanie przebiegło szybko i przygniatającą większością uznano szczury za towarzyszy.
There were only four dissentients, the three dogs and the cat, who was afterwards discovered to have voted on both sides.		Sprzeciwiły się tylko cztery zwierzęta: trzy psy i kot, który, jak się później okazało, głosował „za” i „przeciw”.
Major continued:		Major ciągnął:
`I have little more to say.		– Mam jeszcze coś do powiedzenia.
I merely repeat, remember always your duty of enmity towards Man and all his ways.		Powtarzam raz jeszcze: pamiętajcie zawsze o obowiązku wrogości do człowieka i jego wszelkich poczynań.
Whatever goes upon two legs is an enemy.		Wszystko, co chodzi na dwóch nogach, jest wrogiem.
Whatever goes upon four legs, or has wings, is a friend.		Wszystko, co chodzi na czterech łapach albo ma skrzydła, jest przyjacielem.
And remember also that in fighting against Man, we must not come to resemble him.		Pamiętajcie również, że walcząc z człowiekiem nie wolno wam się doń upodobnić.
Even when you have conquered him, do not adopt his vices.		Nawet wtedy, kiedy go zwyciężycie, nie przejmujcie jego wad.
No animal must ever live in a house, or sleep in a bed, or wear clothes, or drink alcohol, or smoke tobacco, or touch money, or engage in trade.		Żadnemu zwierzęciu nie wolno mieszkać w domu, sypiać w łóżku, nosić ubrania, pić alkoholu, nawet dotknąć pieniędzy czy też zajmować się handlem.
All the habits of Man are evil.		Wszystkie obyczaje człowieka są ohydne.
And above all, no animal must ever tyrannise over his own kind.		Przede wszystkim jednak żadnemu zwierzęciu nie wolno tyranizować własnego gatunku.
Weak or strong, clever or simple, we are all brothers.		Słabi czy silni, mądrzy czy nierozgarnięci, wszyscy jesteśmy braćmi.
No animal must ever kill any other animal.		Żadnemu zwierzęciu nie wolno zabić innego.
All animals are equal.		Wszystkie zwierzęta są równe.
`And now, comrades, I will tell you about my dream of last night.		Teraz, towarzysze, opowiem wam mój sen.
I cannot describe that dream to you.		Nie potrafię opisać go szczegółowo.
It was a dream of the earth as it will be when Man has vanished.		Śniła mi się ziemia bez człowieka.
But it reminded me of something that I had long forgotten.		Lecz przypomniało mi to o czymś, o czym dawno zapomniałem.
Many years ago, when I was a little pig, my mother and the other sows used to sing an old song of which they knew only the tune and the first three words.		Przed wielu laty, gdy byłem małym prosięciem, moja matka wraz z innymi maciorami nuciła starą piosenkę, z której znała tylko melodię i pierwsze dwa słowa.
I had known that tune in my infancy, but it had long since passed out of my mind.		Umiałem ją zaśpiewać w dzieciństwie, jednak od dawna jej nie pamiętam.
Last night, however, it came back to me in my dream.		Ostatniej nocy wszakże powróciła do mnie we śnie.
And what is more, the words of the song also came back - words, I am certain, which were sung by the animals of long ago and have been lost to memory for generations.		Co więcej, przypomniałem sobie również słowa, które – jestem tego pewien – zwierzęta śpiewały dawno, dawno temu i które poszły w zapomnienie przed pokoleniami.
I will sing you that song now, comrades.		Tę piosenkę zaśpiewam wam teraz, towarzysze.
I am old and my voice is hoarse, but when I have taught you the tune you can sing it better for yourselves.		Jestem stary i głos mi już ochrypł, gdy jednak podam wam melodię, sami zaśpiewacie znacznie lepiej.
It is called "Beasts of England".'		Pieśń nazywa się „Zwierzęta Anglii”.
Old Major cleared his throat and began to sing.		Stary Major odchrząknął i zaczął śpiewać.
As he had said, his voice was hoarse, but he sang well enough, and it was a stirring tune, something between `Clementine' and `La Cucuracha'.		Choć miał rzeczywiście ochrypły głos, radził sobie nieźle; melodia była porywająca, coś pomiędzy „Clementine” i „La Cucaracha”.
The words ran:		Słowa szły tak:
Beasts of England, beasts of Ireland,		Zwierzęta Anglii, zwierzęta Irlandii,
Beasts of every Land and clime,		Zwierzęta wszystkich czterech świata stron,
Hearken to my joyful tidings		Słuchajcie pilnie radosnej nowiny,
Of the golden future time.		Wkrótce wolności będzie bił wam dzwon.
Soon or late the day is coming,		Prędzej czy później jasny dzień nadejdzie,
Tyrant Man shall be o'erthrown,		Obalim ludzi – jawą wrócą sny,
And the fruitful fields of England		Po odzyskanych, żyznych ziemiach Anglii
Shall be trod by beasts alone.		Stąpać będziemy w chwale jeno my.
Rings shall vanish from our noses,		Spadną okrutne kółka z naszych nozdrzy,
And the harness from our back,		Zrzucimy uzdy – wolny przyjdzie świat,
Bit and spur shall rust forever,		Zniszczymy wszystkie wędzidła, ostrogi,
Cruel whips no more shall crack.		Nie będzie groźnie strzelać wraży bat.
Riches more than mind can picture,		Bogactw się zrodzi, ile kto zamarzy,
Wheat and barley, oats and hay,		Pszenicy, żyta, owsa, siana w bród
Clover, beans and mangel-wurzels		Groch, koniczyna, buraki pastewne,
Shall be ours upon that day.		Wreszcie do syta zje zwierzęcy ród.
Bright will shine the fields of England,		Jaśniej zabłysną pola starej Anglii,
Purer shall its waters be,		Od roziskrzonych zadrży woda lśnień,
Sweeter yet shall blow its breezes		Słodki powieje swobody nam wietrzyk
On the day that sets us free.		W pierwszy wolności wytęskniony dzień.
For that day we all must labour,		By go przybliżyć, trzeba moc pracować,
Though we die before it break;		Choć wcześniej zwierząt wiele życie da.
Cows and horses, geese and turkeys,		Krowy i konie, indyki i gęsi,
All must toil, for freedom's sake.		Niech dla przyszłości wspólny mozół trwa.
Beasts of England, beasts of Ireland,		Zwierzęta Anglii, zwierzęta Irlandii,
Beasts of every land and clime,		Zwierzęta wszystkich czterech świata stron,
Hearken well and spread my tidings		Słuchajcie pilnie radosnej nowiny,
Of the golden future time.		Wkrótce wolności będzie bił wam dzwon.
The singing of this song threw the animals into the wildest excitement.		Śpiew wprowadził zwierzęta w nieopisane podniecenie.
Almost before Major had reached the end, they had begun singing it for themselves.		Major jeszcze nie skończył, a słuchacze już śpiewali sami.
Even the stupidest of them had already picked up the tune and a few of the words, and as for the clever ones, such as the pigs and dogs, they had the entire song by heart within a few minutes.		Nawet najgłupsze zwierzęta od razu podchwyciły melodię i nieco słów, a jeśli chodzi o najpojętniejsze, na przykład świnie i psy, te po kilku zaledwie minutach umiały wszystko na pamięć.
And then, after a few preliminary tries, the whole farm burst out into `Beasts of England' in tremendous unison.		Potem, po dwóch, trzech próbach, potężnym unisono buchnęły głosy wszystkich uczestników wiecu.
The cows lowed it, the dogs whined it, the sheep bleated it, the horses whinnied it, the ducks quacked it.		Krowy ryczały, psy wyły, owce beczały, konie rżały, kaczki kwakały.
They were so delighted with the song that they sang it right through five times in succession, and might have continued singing it all night if they had not been interrupted.		Towarzystwo było tak zachwycone pieśnią, że wykonało ją pięć razy z rzędu i mogłoby tak śpiewać aż do rana, gdyby mu nie przerwano.
Unfortunately the uproar awoke Mr Jones, who sprang out of bed, making sure that there was a fox in the yard.		Hałasy w stodole obudziły, niestety, pana Jonesa, który wyskoczył z łóżka w przekonaniu, że do kurnika zakradł się lis.
He seized the gun which always stood in a corner of his bedroom, and let fly a charge of Number 6 shot into the darkness.		Chwycił dwururkę, zawsze stojącą w kącie pokoju, i wygarnął „szóstką” w ciemność.
The pellets buried themselves in the wall of the barn and the meeting broke up hurriedly.		Śruciny utkwiły w ścianie stodoły i zebranie rozproszyło się w mgnieniu oka.
Everyone fled to his own sleeping-place.		Każdy popędził w kierunku legowiska.
The birds jumped onto their perches, the animals settled down in the straw, and the whole farm was asleep in a moment.		Ptaki usiadły na grzędach, większe zwierzęta ułożyły się na słomie i wkrótce cały folwark pogrążył się we śnie.
CHAPTER II		2
THREE NIGHTS LATER old Major died peacefully in his sleep.		Trzeciej nocy, licząc od pamiętnego zebrania, stary Major zgasł spokojnie podczas snu.
His body was buried at the foot of the orchard.		Pochowano go u wejścia do sadu.
This was early in March.		Działo się to w początkach marca.
During the next three months there was much secret activity.		Przez trzy następne miesiące na folwarku aż kipiało od konspiracyjnej roboty.
Major's speech had given to the more intelligent animals on the farm a completely new outlook on life.		Po wysłuchaniu mowy Majora co bardziej inteligentne zwierzęta całkowicie zmieniły poglądy.
They did not know when the Rebellion predicted by Major would take place, they had no reason for thinking that it would be within their own lifetime, but they saw clearly that it was their duty to prepare for it.		Wprawdzie nie wiedziały, kiedy wybuchnie zapowiedziane przezeń powstanie, nie miały powodów do przypuszczeń, iż dożyją tego dnia, jednak doskonale rozumiały, że ich obowiązkiem jest przygotowywanie rebelii.
The work of teaching and organising the others fell naturally upon the pigs, who were generally recognised as being the cleverest of the animals.		Wyjaśnianiem wszystkich spraw i organizowaniem zwierząt zajęły się oczywiście świnie, uważane ogólnie za najmądrzejsze.
Pre-eminent among the pigs were two young boars named Snowball and Napoleon, whom Mr Jones was breeding up for sale.		Ich stadku przewodziły dwa młode samce, Snowball i Napoleon, które pan Jones hodował na sprzedaż.
Napoleon was a large, rather fierce-looking Berkshire boar, the only Berkshire on the farm, not much of a talker but with a reputation for getting his own way.		Napoleon był sporym knurem rasy Berkshire o dzikim wyglądzie, jedynym z tej rasy na folwarku; choć nie był zeń najlepszy mówca, znano go z tego, że potrafi postawić na swoim.
Snowball was a more vivacious pig than Napoleon, quicker in speech and more inventive, but was not considered to have the same depth of character.		Snowball był bardziej ruchliwy, bardziej wygadany i bystrzejszy, jednak nie posiadał, jak sądzono, tak silnego charakteru jak tamten.
All the other male pigs on the farm were porkers.		Pozostałe samce byty tucznikami.
The best known among them was a small fat pig named Squealer, with very round cheeks, twinkling eyes, nimble movements and a shrill voice.		Najlepiej znano wśród nich Squealera, niewielkie grube prosię o nadzwyczaj okrągłych policzkach, mrugających oczkach, szybkich ruchach i przenikliwym głosie.
He was a brilliant talker, and when he was arguing some difficult point he had a way of skipping from side to side and whisking his tail which was somehow very persuasive.		Miał dar wymowy, a gdy roztrząsał jakiś trudny problem, zwykle kiwał się z boku na bok, merdając ogonkiem, co jakoś bardzo przekonywało doń słuchaczy.
The others said of Squealer that he could turn black into white.		Mawiano o Squealerze, że czarne potrafi uczynić białym.
These three had elaborated old Major's teachings into a complete system of thought, to which they gave the name of Animalism.		Ci trzej opracowali nauki starego Majora w spójny system myślowy, który nazwali Animalizmem.
Several nights a week, after Mr Jones was asleep, they held secret meetings in the barn and expounded the principles of Animalism to the others.		Kilkakrotnie w ciągu tygodnia, gdy pan Jones już chrapał, organizowali w stodole potajemne spotkania, na których tłumaczyli zasady nowej ideologii.
At the beginning they met with much stupidity and apathy.		Początkowo spotykali się z głupotą i apatią.
Some of the animals talked of the duty of loyalty to Mr Jones, whom they referred to as `Master', or made elementary remarks such as `Mr Jones feeds us.		Niektóre zwierzęta mówiły o obowiązku lojalności wobec Jonesa, którego nazywały „naszym paniskiem”, lub przypominały o zasadniczych, ich zdaniem, sprawach, na przykład: „Pan Jones karmi nas.
If he were gone we should starve to death.'		Gdyby go zabrakło, umarłybyśmy z głodu”.
Others asked such questions as `Why should we care what happens after we are dead?' or `If this Rebellion is to happen anyway, what difference does it make whether we work for it or not?', and the pigs had great difficulty in making them see that this was contrary to the spirit of Animalism.		Inne zadawały pytania w rodzaju: „Dlaczego mamy troszczyć się o to, co nastąpi po naszej śmierci?” albo: „Jeśli powstanie ma i tak wybuchnąć, co za różnica, czy będziemy je przygotowywać, czy też nic nie robić?”, a świniom przychodziło z trudnością wbijanie im do łbów, że to, co mówią, jest sprzeczne z duchem Animalizmu.
The stupidest questions of all were asked by Mollie, the white mare.		Najgłupsze pytania zadawała biała klacz Mollie.
The very first question she asked Snowball was: `Will there still be sugar after the Rebellion?'		Jej pierwsze pytanie skierowane do Snowballa brzmiało: „Czy po powstaniu będzie cukier?”
`No,' said Snowball firmly. `We have no means of making sugar on this farm.		– Nie – rzucił twardo Snowball. – Na folwarku nie mamy możliwości jego wytwarzania.
Besides, you do not need sugar.		Ponadto obejdziecie się bez cukru.
You will have all the oats and hay you want.'		Dostaniecie tyle owsa i siana, ile dusza zapragnie.
`And shall I still be allowed to wear ribbons in my mane?' asked Mollie.		– A czy będę mogła wplatać sobie wstążki w grzywę? – Mollie nie dawała za wygraną.
`Comrade,' said Snowball, `those ribbons that you are so devoted to are the badge of slavery.		– Towarzyszko – wyjaśniał cierpliwie Snowball – wstążki, do których jesteście tak przyzwyczajona, symbolizują niewolę.
Can you not understand that liberty is worth more than ribbons?'		Czy nie dociera do was, że wolność jest więcej warta aniżeli wstążki?
Mollie agreed, but she did not sound very convinced.		Mollie zgodziła się, jednak nie wyglądała na zbyt przekonaną.
The pigs had an even harder struggle to counteract the lies put about by Moses, the tame raven.		Świnie miały jeszcze twardszy orzech do zgryzienia: musiały demaskować kłamstwa głoszone przez Mojżesza, oswojonego kruka.
Moses, who was Mr Jones's especial pet, was a spy and a tale-bearer, but he was also a clever talker.		Mojżesz, ulubieniec pana Jonesa, był szpiclem i plotkarzem, ale posiadał również dar wymowy.
He claimed to know of the existence of a mysterious country called Sugarcandy Mountain, to which all animals went when they died.		Utrzymywał, że istnieje tajemnicza kraina zwana Rajem Zwierząt, dokąd idą po śmierci wszystkie stworzenia.
It was situated somewhere up in the sky, a littler distance beyond the clouds, Moses said.		Owa kraina znajdowała się gdzieś na niebie, nieco ponad chmurami, opowiadał Mojżesz.
In Sugarcandy Mountain it was Sunday seven days a week, clover was in season all the year round, and lump sugar and linseed cake grew on the hedges.		W Raju Zwierząt tydzień składał się wyłącznie z niedziel, koniczyna dojrzewała przez okrągły rok, a na krzewach rosły kostki cukru i pieczone makuchy lniane.
The animals hated Moses because he told tales and did no work, but some of them believed in Sugarcandy Mountain, and the pigs had to argue very hard to persuade them that there was no such place.		Zwierzęta nienawidziły Mojżesza za te bajędy i za to, że nie musiał pracować, niektóre jednak wierzyły w Raj Zwierząt i świnie musiały dobrze się napocić, by je przekonać, że nic takiego nie istnieje.
Their most faithful disciples were the two cart-horses, Boxer and Clover.		Najbardziej oddanymi słuchaczami świń była para koni pociągowych: Boxer i Clover.
These two had great difficulty in thinking anything out for themselves, but having once accepted the pigs as their teachers they absorbed everything that they were told, and passed it on to the other animals by simple arguments.		Dwójce tej bardzo trudno przychodziło samodzielne myślenie, jednak uznawszy raz na zawsze autorytet świń chłonęły wszystko, co usłyszały, tłumacząc potem różne kwestie innym zwierzętom prosto i przystępnie.
They were unfailing in their attendance at the secret meetings in the barn, and led the singing of `Beasts of England' with which the meetings always ended.		Oba konie nie opuściły ani jednego potajemnego spotkania w stodole i przewodziły w śpiewaniu hymnu „Zwierzęta Anglii”, który kończył każde zebranie.
Now, as it turned out, the Rebellion was achieved much earlier and more easily than anyone had expected.		Jak się wkrótce okazało, powstanie wybuchło znacznie szybciej i łatwiej, niż ktokolwiek mógłby oczekiwać.
In past years Mr Jones, although a hard master, had been a capable farmer, but of late he had fallen on evil days.		Dawnymi laty pan Jones, mimo swej surowości, był dobrym gospodarzem, ostatnio jednak przyszły nań kiepskie czasy.
He had become much disheartened after losing money in a lawsuit, and had taken to drinking more than was good for him.		Po stratach finansowych w wyniku przegranego procesu wpadł w przygnębienie i przebrał miarę w piciu.
For whole days at a time he would lounge in his Windsor chair in the kitchen, reading the newspapers, drinking, and occasionally feeding Moses on crusts of bread soaked in beer.		Całymi dniami przesiadywał w fotelu w kuchni, czytając gazety, pociągając z flaszki i karmiąc niekiedy Mojżesza ułomkami chleba umoczonego w piwie.
His men were idle and dishonest, the fields were full of weeds, the buildings wanted roofing, the hedges were neglected and the animals were underfed.		Jego parobcy stali się gnuśni i nieuczciwi, pola zarastały chwastami, dachy przeciekały, płoty świeciły szczerbami, a zwierzęta chodziły głodne.
June came and the hay was almost ready for cutting.		Nadszedł czerwiec i pora sianokosów.
On Midsummer's Eve, which was a Saturday, Mr Jones went into Willingdon and got so drunk at the Red Lion that he did not come back till midday on Sunday.		W wigilię świętego Jana, która wypadła w sobota pan Jones wybrał się do pobliskiego Willingdon, gdzie tak się upił „Pod Czerwonym Lwem”, że wrócił dopiero w niedzielę po południu.
The men had milked the cows in the early morning and then had gone out rabbiting, without bothering to feed the animals.		Tego dnia wczesnym rankiem parobcy wydoili krowy, a potem wyszli polować na dzikie króliki, nie troszcząc się o zadanie karmy zwierzętom.
When Mr Jones got back he immediately went to sleep on the drawing-room sofa with the News of the World over his face, so that when evening came the animals were still unfed.		Po powrocie pan Jones natychmiast wyciągnął się na sofie w saloniku nakrywszy twarz egzemplarzem „News of the World”; nadszedł wieczór, a zwierząt nikt nie nakarmił.
At last they could stand it no longer.		W końcu nie wytrzymały.
One of the cows broke in the door of the store-shed with her horn and all the animals began to help themselves from the bins.		Jedna z krów wyłamała rogami wrota spichlerza i wokół pojemników z paszą wnet się zaroiło.
It was just then that Mr Jones woke up.		Wtedy nieoczekiwanie obudził się pan Jones.
The next moment he and his four men were in the store-shed with whips in their hands, lashing out in all directions.		Po chwili wraz z czterema parobkami był już w spichlerzu i wszyscy walili na oślep batami.
This was more than the hungry animals could bear.		Tego było za wiele głodnym zwierzętom.
With one accord, though nothing of the kind had been planned beforehand, they flung themselves upon their tormentors.		Choć nikt nie dał żadnego hasła do ataku, wszystkie zgodnie rzuciły się na oprawców.
Jones and his men suddenly found themselves being butted and kicked from all sides.		Na Jonesa i jego ludzi spadła nagle lawina ciosów rogami i uderzeń kopyt.
The situation was quite out of their control.		Przestali panować nad sytuacją.
They had never seen animals behave like this before, and this sudden uprising of creatures whom they were used to thrashing and maltreating just as they chose, frightened them almost out of their wits.		Nigdy przedtem nie widzieli tak rozwścieczonych zwierząt i nagły bunt stworzeń, które bili i dręczyli przy lada okazji, napełnił ich panicznym strachem.
After only a moment or two they gave up trying to defend themselves and took to their heels.		Tylko przez chwilę usiłowali się bronić, a potem wszyscy wzięli nogi za pas.
A minute later all five of them were in full flight down the cart-track that led to the main road, with the animals pursuing them in triumph.		W krótkim czasie cała piątka gnała na złamanie karku boczną drogą prowadzącą ku szosie, a triumfujące zwierzęta ścigały mężczyzn zawzięcie.
Mrs Jones looked out of the bedroom window, saw what was happening, hurriedly flung a few possessions into a carpet bag and slipped out of the farm by another way.		Pani Jones wyjrzała przez okno sypialni i ujrzawszy, co się święci, szybko wrzuciła do podróżnej torby nieco rzeczy i czmychnęła bocznym wejściem.
Moses sprang off his perch and flapped after her, croaking loudly.		Mojżesz sfrunął ze swojej żerdki i trzepocząc skrzydłami poleciał za nią z głośnym krakaniem.
Meanwhile the animals had chased Jones and his men out onto the road and slammed the five-barred gate behind them.		Tymczasem zwierzęta wypędziły pana Jonesa i jego parobków, zatrzaskując za nimi pięciobelkową bramę.
And so, almost before they knew what was happening, the Rebellion had been successfully carried through; Jones was expelled, and the Manor Farm was theirs.		I w ten sposób, nim zwierzęta w pełni uświadomiły sobie, co się stało, powstanie zakończyło się zwycięstwem: Jones został wygnany, a Folwark Dworski należał do nich.
For the first few minutes the animals could hardly believe in their good fortune.		Początkowo nie mogły uwierzyć własnemu szczęściu.
Their first act was to gallop in a body right round the boundaries of the farm, as though to make quite sure that no human being was hiding anywhere upon it; then they raced back to the farm buildings to wipe out the last traces of Jones's hated reign.		W pierwszym odruchu pobiegły gromadą dookoła folwarku, jakby chcąc sprawdzić, czy gdzieś nie ukrywa się jeszcze jakiś człowiek; potem rzuciły się hurmem do budynków gospodarskich, by usunąć ostatni ślad rządów znienawidzonego Jonesa.
The harness-room at the end of the stables was broken open; the bits, the nose-rings, the dog-chains, the cruel knives with which Mr Jones had been used to castrate the pigs and lambs, were all flung down the well.		Wyważono drzwi siodlarni znajdującej się przy końcu stajni; wszystkie wędzidła, kółka do nozdrzy, psie łańcuchy, straszliwe noże, którymi pan Jones kastrował wieprze i barany, zostały wyrzucone do studni.
The reins, the halters, the blinkers, the degrading nosebags, were thrown onto the rubbish fire which was burning in the yard.		Lejce, postronki, końskie okulary i upokarzające worki na obrok wepchnięto w tlące się na podwórku śmieciowisko.
So were the whips.		Nie zapomniano także o batach.
All the animals capered with joy when they saw the whips going up in flames.		Wszystkie zwierzęta skakały z radości widząc, jak ogarnia je płomień.
Snowball also threw onto the fire the ribbons with which the horses' manes and tails had usually been decorated on market days.		Snowball dorzucił do ognia również wstążki, które w dni targowe wplatano koniom w grzywy i ogony.
`Ribbons,' he said, `should be considered as clothes, which are the mark of a human being.		– Wstążki – oznajmił – należy uważać za ubranie, które, jak wiadomo, nosi jedynie człowiek.
All animals should go naked.'		Wszystkie zwierzęta powinny być nagie.
When Boxer heard this he fetched the small straw hat which he wore in summer to keep the flies out of his ears, and flung it onto the fire with the rest.		Gdy usłyszał to Boxer, przyniósł słomkowy kapelusz, który zakładano mu latem dla ochrony przed muchami, i rzucił go na stos.
In a very little while the animals had destroyed everything that reminded them of Mr Jones.		Wkrótce zwierzęta zniszczyły wszystko, co przypominało im pana Jonesa.
Napoleon then led them back to the store-shed and served out a double ration of corn to everybody, with two biscuits for each dog.		Następnie Napoleon zawiódł je z powrotem do spichlerza, gdzie każde otrzymało podwójną rację ziarna, a psy po dwa biszkopty.
Then they sang `Beasts of England' from end to end seven times running, and after that they settled down for the night and slept as they had never slept before.		Potem siedmiokrotnie odśpiewano hymn „Zwierzęta Anglii” – wszystkie zwrotki – a w końcu zwierzęta ułożyły się do snu: spały tak słodko jak nigdy dotąd.
But they woke at dawn as usual, and suddenly remembering the glorious thing that had happened they all raced out into the pasture together.		Przebudziły się jak zwykle o świcie i nagle, przypomniawszy sobie o wczorajszym chwalebnym czynie, całą gromadą pobiegły na pastwisko.
A little way down the pasture there was a knoll that commanded a view of most of the farm.		Opodal wznosił się niewielki pagórek, skąd rozciągał się widok na cały folwark.
The animals rushed to the top of it and gazed round them in the clear morning light.		Zwierzęta wbiegły na szczyt i w jasnym świetle poranka rozejrzały się dookoła.
Yes, it was theirs - everything that they could see was theirs!		Tak – wszystko należało do nich – wszystko, na co patrzyły, było ich własnością.
In the ecstasy of that thought they gambolled round and round, they hurled themselves into the air in great leaps of excitement.		Gdy sobie to uświadomiły, zaczęły w przypływie szalonej radości fikać koziołki i skakać wysoko, wysoko w górę.
They rolled in the dew, they cropped mouthfuls of the sweet summer grass, they kicked up clods of the black earth and snuffed its rich scent.		Tarzały się w rosie, wyrywały pyskami całe kępy słodkiej, dojrzałej trawy, grzebały w czarnej ziemi i chłonęły cudowną woń miękkich grud.
Then they made a tour of inspection of the whole farm and surveyed with speechless admiration the ploughland, the hayfield, the orchard, the pool, the spinney.		Następnie postanowiły obejść cały folwark i z niemym podziwem oglądały pola uprawne, łąkę, sad, sadzawkę i lasek.
It was as though they had never seen these things before, and even now they could hardly believe that it was all their own.		Wydawało im się, że na gospodarstwo patrzą po raz pierwszy w życiu, i nawet teraz ledwo mogły uwierzyć, że wszystko należy do nich.
Then they filed back to the farm buildings and halted in silence outside the door of the farmhouse.		Wreszcie powróciły do budynków i zatrzymały się w milczeniu przed drzwiami domu.
That was theirs too, but they were frightened to go inside.		Wprawdzie również należał do nich, ale obawiały się wejść do środka.
After a moment, however, Snowball and Napoleon butted the door open with their shoulders and the animals entered in single file, walking with the utmost care for fear of disturbing anything.		Jednak po chwili Snowball i Napoleon popchnęli drzwi i zwierzęta zaczęły wchodzić gęsiego, stąpając nadzwyczaj ostrożnie, aby czegoś nie uszkodzić.
They tiptoed from room to room, afraid to speak above a whisper and gazing with a kind of awe at the unbelievable luxury, at the beds with their feather mattresses, the looking-glasses, the horsehair sofa, the Brussels carpet, the lithograph of Queen Victoria over the drawing-room mantelpiece They were just coming down the stairs when Mollie was discovered to be missing.		Na palcach przechodziły z pokoju do pokoju, odzywając się jedynie szeptem i wpatrując z podziwem w niebywałe luksusy, w łóżka z puchowymi materacami, lustra, sofę wypchaną końskim włosiem, brukselski dywan i litografię nad kominkiem w salonie, przedstawiającą królową Wiktorię. Właśnie schodziły po schodach, gdy nagle zauważono nieobecność Mollie.
Going back, the others found that she had remained behind in the best bedroom.		Zwierzęta zawróciły i oto okazało się, że klacz stoi w najlepszej sypialni.
She had taken a piece of blue ribbon from Mrs Jones's dressing-table, and was holding it against her shoulder and admiring herself in the glass in a very foolish manner.		Z toaletki pani Jones ściągnęła kawałek błękitnej wstążki i wdzięcząc się głupio przed lustrem, przykładała ją do łopatki.
The others reproached her sharply, and they went outside.		Skarcono ją ostro i wszyscy opuścili dom.
Some hams hanging in the kitchen were taken out for burial, and the barrel of beer in the scullery was stove in with a kick from Boxer's hoof, otherwise nothing in the house was touched.		Z kuchni wyniesiono kilka wiszących tam szynek, by pogrzebać je w polu, a baryłka piwa w spiżarni rozleciała się pod uderzeniem kopyta Boxera; poza tym nikt niczego nie dotknął.
A unanimous resolution was passed on the spot that the farmhouse should be preserved as a museum.		Na miejscu podjęto jednogłośnie uchwałę, że budynek zostanie zamieniony w muzeum.
All were agreed that no animal must ever live there.		Wszyscy zgodzili się, że nie może w nim zamieszkać żadne zwierzę.
The animals had their breakfast, and then Snowball and Napoleon called them together again.		Zwierzęta zjadły śniadanie, po czym Snowball i Napoleon znów je zwołali.
`Comrades,' said Snowball, `it is half-past six and we have a long day before us.		– Towarzysze – powiedział Snowball – jest wpół do siódmej, a przed nami pracowity dzień.
Today we begin the hay harvest.		Trzeba rozpocząć sianokosy.
But there is another matter that must be attended to first.'		Pozostało jednak coś, co musimy załatwić wcześniej.
The pigs now revealed that during the past three months they had taught themselves to read and write from an old spelling book which had belonged to Mr Jones's children and which had been thrown on the rubbish heap.		Świnie oznajmiły, że w ciągu ostatnich trzech miesięcy nauczyły się czytać i pisać ze starego podręcznika ortografii, który należał niegdyś do dzieci pana Jonesa i został wyrzucony na śmietnik.
Napoleon sent for pots of black and white paint and led the way down to the five-barred gate that gave on the main road.		Napoleon posłał po garnki z czarną i białą farbą, a potem poprowadził zwierzęta ku pięciobelkowej bramie wychodzącej na drogę.
Then Snowball (for it was Snowball who was best at writing) took a brush between the two knuckles of his trotter, painted out M A N O R F A R M from the top bar of the gate and in its place painted A N I M A L F A R M. This was to be the name of the farm from now onwards.		Snowball (jako że właśnie on pisał najlepiej) ujął pędzel między kłykcie przedniej racicy, zamalował znajdujący się na szczycie napis FOLWARK DWORSKI i wpisał w tym miejscu: FOLWARK ZWIERZĘCY. Odtąd miała obowiązywać nowa nazwa.
After this they went back to the farm buildings, where Snowball and Napoleon sent for a ladder which they caused to be set against the end wall of the big barn.		Dokonawszy zmiany zwierzęta powróciły na podwórze, Snowball i Napoleon polecili przynieść drabinę, którą przystawiono do ściany wielkiej stodoły.
They explained that by their studies of the past three months the pigs had succeeded in reducing the principles of Animalism to seven commandments.		Knury wyjaśniły, że dzięki trzymiesięcznym studiom udało się im ująć zasady Animalizmu w Siedmiu Przykazaniach.
These seven commandments would now be inscribed on the wall; they would form an unalterable law by which all the animals on Animal Farm must live for ever after.		Owych Siedem Przykazań zostanie wypisane na ścianie; mają one stanowić niezmienne prawo, któremu będą podlegać wszyscy mieszkańcy Folwarku Zwierzęcego.
With some difficulty (for it is not easy for a pig to balance himself on a ladder) Snowball climbed up and set to work, with Squealer a few rungs below him holding the paint-pot.		Z pewnym trudem (świni bowiem niełatwo utrzymać równowagę na drabinie) Snowball wspiął się na szczyt i przystąpił do pracy, w której pomagał mu stojący kilka szczebli niżej Squealer, trzymający garnek z farbą.
The commandments were written on the tarred wall in great white letters that could be read thirty yards away.		Przykazania wypisano na smołowanej ścianie stodoły wielkimi, białymi literami, tak by były dobrze widoczne z odległości trzydziestu metrów.
They ran thus:		A oto ich treść:
THE SEVEN COMMANDMENTS		SIEDEM PRZYKAZAŃ
1. Whatever goes upon two legs is an enemy.		1. Wszystko, co chodzi na dwóch nogach, jest wrogiem.
2. Whatever goes upon, four legs, or has wings, is a friend.		2. Wszystko, co chodzi na czterech nogach lub ma skrzydła, jest przyjacielem.
3. No animal shall wear clothes.		3. Żadne zwierzę nie będzie nosić ubrania.
4. No animal shall sleep in a bed.		4. Żadne zwierzę nie będzie spać w łóżku.
5. No animal shall drink alcohol.		5. Żadne zwierzę nie będzie pić alkoholu.
6. No animal shall kill any other animal.		6. Żadne zwierzę nie zabije innego.
7. All animals are equal.		7. Wszystkie zwierzęta są równe.
It was very neatly written, and except that `friend' was written `freind' and one of the S's was the wrong way round, the spelling was correct all the way through.		Pisanie poszło sprawnie i oprócz tego, że zamiast „przyjacielem” powstało „przyajcielem”, a jedno „s” wykręcono w złym kierunku, nie popełniono żadnej omyłki.
Snowball read it aloud for the benefit of the others.		Snowball przeczytał głośno przykazania z myślą o zwierzętach, z których większość była analfabetami.
All the animals nodded in complete agreement, and the cleverer ones at once began to learn the commandments by heart.		Wszystkie kiwały łbami w geście aprobaty, a co zdolniejsze od razu zaczęły uczyć się praw na pamięć.
`Now, comrades,' cried Snowball, throwing down the paint-brush, `to the hayfield!		– A teraz, towarzysze – zawołał Snowball, ciskając pędzel – na łąkę.
Let us make it a point of honour to get in the harvest more quickly than Jones and his men could do.'		Postawmy sobie za punkt honoru zebranie siana w krótszym czasie, niż robił to Jones ze swoimi parobkami!
But at this moment the three cows, who had seemed uneasy for sometime past, set up a loud lowing.		W tej samej jednak chwili trzy krowy, które od pewnego czasu wyglądały nieswojo, głośno zaryczały.
They had not been milked for twenty-four hours, and their udders were almost bursting.		Nie dojono ich od dwudziestu czterech godzin i wymiona niemal pękały im od mleka.
After a little thought the pigs sent for buckets and milked the cows fairly successfully, their trotters being well adapted to this task.		Po krótkim namyśle świnie kazały przynieść wiadra i same wydoiły krowy, co poszło im całkiem nieźle, bo ich racice nadawały się do tej roboty.
Soon there were five buckets of frothing creamy mills at which many of the animals looked with considerable interest.		Szybko napełniono pięć wiader tłuściutkim mlekiem, na które wiele zwierząt spoglądało ze sporym zainteresowaniem.
`What is going to happen to all that milk?' said someone.		– Co będzie z tym mlekiem – zapytał ktoś z gromady.
`Jones used sometimes to mix some of it in our mash,' said one of the hens.		– Jones dolewał czasem nieco do naszej karmy – powiedziała jedna z kur.
`Never mind the milk, comrades!' cried Napoleon, placing himself in front of the buckets. `That will be attended to.		– Co tam mleko, mleko nie jest najważniejsze, towarzysze – zawołał Napoleon, sadowiąc się obok wiader. – Zajmiemy się nim później.
The harvest is more important.		Najważniejsze są teraz sianokosy.
Comrade Snowball will lead the way.		Na łąkę poprowadzi was towarzysz Snowball.
I shall follow in a few minutes.		Ja dołączę za chwilę.
Forward, comrades!		Naprzód, towarzysze!
The hay is waiting.'		Czeka na nas siano!
So the animals trooped down to the hayfield to begin the harvest, and when they came back in the evening it was noticed that the milk had disappeared.		Zwierzęta podążyły truchtem na łąkę, żeby wziąć się do pracy, a gdy wróciły wieczorem, zauważyły, że mleko zniknęło.
CHAPTER III		3
HOW THEYTOILED AND SWEATED to get the hay in!		Ileż trudu i mozołu kosztowało ich zebranie siana!
But their efforts were rewarded, for the harvest was an even bigger success than they had hoped.		Wysiłek został jednak wynagrodzony, albowiem plony okazały się lepsze, niż oczekiwano.
Sometimes the work was hard; the implements had been designed for human beings and not for animals, and it was a great drawback that no animal was able to use any tool that involved standing on his hind legs.		Chwilami praca stawała się ciężka – nic dziwnego, narzędzia przeznaczone były bowiem dla ludzi, nie dla zwierząt, którym poważnie utrudniało zbiórkę to, że nie mogły wykonywać żadnych czynności wymagających stania na tylnych nogach.
But the pigs were so clever that they could think of a way round every difficulty.		Świnie wykazały jednak tyle sprytu, że zawsze wymyślały jakiś sposób na pokonanie trudności.
As for the horses, they knew every inch of the field, and in fact understood the business of mowing and raking far better than Jones and his men had ever done.		Jeśli chodzi o konie, te znały na pamięć niemal każdą piędź pola, a o koszeniu i grabieniu wiedziały znacznie więcej niż Jones i jego parobcy.
The pigs did not actually work, but directed and supervised the others.		Co zaś do świń, to właściwie nie pracowały, tylko kierowały innymi zwierzętami i nadzorowały ich pracę.
With their superior knowledge it was natural that they should assume the leadership.		Mądrością przewyższały pozostałe, było więc naturalne, że objęły przywództwo.
Boxer and Clover would harness themselves to the cutter or the horse-rake (no bits or reins were needed in these days, of course) and tramp steadily round and round the field with a pig walking behind and calling out `Gee up, comrade!' or `Whoa back; comrade!' as the case might be.		Boxer i Clover zaprzęgały się do kosiarki lub grabiarki (oczywiście zrezygnowano z wędzideł i lejców) i stąpały miarowym krokiem wzdłuż pola, a idąca w tyle świnia krzyczała: „wio, towarzyszu!” lub: „k'sobie, towarzyszu!”, w miarę potrzeby.
And every animal down to the humblest worked at turning the hay and gathering it.		Każde zwierzę, od największego do najmniejszego, zbierało siano i układało je w sterty.
Even the ducks and hens toiled to and fro all day in the sun, carrying tiny wisps of hay in their beaks.		Nawet kaczki i kury mozolnie dreptały w słońcu przez cały dzień, przenosząc w dziobach maleńkie wiązki.
In the end they finished the harvest in two days less time than it had usually taken Jones and his men.		W rezultacie udało się sprzątnąć siano o dwa dni szybciej, niż czynili to zwykle Jones i jego fornale.
Moreover it was the biggest harvest that the farm had ever seen.		Ponadto były to najbardziej udane sianokosy na tym folwarku.
There was no wastage whatever; the hens and ducks with their sharp eyes had gathered up the very last stalk.		Nic się nie zmarnowało, bystrookie kury i kaczki wyzbierały wszystko aż do ostatniego ździebełka.
And not an animal on the farm had stolen so much as a mouthful.		Żadne zwierzę nie uszczknęło dla siebie ani odrobiny.
All through that summer the work of the farm went like clockwork.		Tego lata wszystko szło jak w zegarku.
The animals were happy as they had never conceived it possible to be.		Zwierzęta promieniały ze szczęścia – nigdy dotąd nie sądziły, że mogą być tak szczęśliwe.
Every mouthful of food was an acute positive pleasure, now that it was truly their own food, produced by themselves and for themselves, not doled out to them by a grudging master.		Każdy kęs pożywienia dostarczał niewypowiedzianej rozkoszy, było to bowiem ich własne pożywienie, które wyprodukowały same i dla siebie, a nie wydzielane im przez wiecznie zrzędzącego gospodarza.
With the worthless parasitical human beings gone, there was more for everyone to eat: There was more leisure too, inexperienced though the animals were.		Gdy odeszły zbędne pasożyty – ludzie – każdy mógł zjeść więcej. Było też więcej wolnego czasu, choć zwierzęta nie nabrały jeszcze niezbędnego doświadczenia w pracach polowych.
They met with many difficulties - for instance, later in the year, when they harvested the corn, they had to tread it out in the ancient style and blow away the chaff with their breath, since the farm possessed no threshing machine - but the pigs with their cleverness and Boxer with his tremendous muscles always pulled them through.		Musiały uporać się z wieloma trudnościami – na przykład w drugiej połowie roku zebrane zboże trzeba było wydeptywać z kłosów staroświeckim sposobem, a plewy wydmuchiwać własnymi płucami – na folwarku nie zainstalowano młockarni – jednak wszystko jakoś poszło dzięki inteligencji świń i potężnym mięśniom Boxera.
Boxer was the admiration of everybody.		Podziwiali go wszyscy.
He had been a hard worker even in Jones's time, but now he seemed more like three horses than one; there were days when the entire work of the farm seemed to rest upon his mighty shoulders.		Pracował nadzwyczaj ciężko już za czasów Jonesa, jednak obecnie wykonywał robotę nie jednego, lecz trzech koni; bywały dni, kiedy jego mocarny grzbiet musiał sprostać wszystkim trudom.
From morning to night he was pushing and pulling, always at the spot where the work was hardest.		Od rana do wieczora pchał, ciągnął, zawsze na posterunku przy najtrudniejszych zadaniach.
He had made an arrangement with one of the cockerels to call him in the mornings half an hour earlier than anyone else, and would put in some volunteer labour at whatever seemed to be most needed, before the regular day's work began.		Zawarł umowę z jednym z kogutków, by ten budził go pół godziny przed innymi, a przed rozpoczęciem codziennych zajęć zawsze pracował ochotniczo tam, gdzie czas najbardziej naglił.
His answer to every problem, every setback, was `I will work harder!' – which he had adopted as his personal motto.		Na każdy problem, każde niepowodzenie miał jedną receptę: „będę pracować jeszcze więcej!”, które to słowa przyjął za swą dewizę.
But everyone worked according to his capacity.		Jednak żadne z pozostałych zwierząt także się nie leniło, każdy pracował na miarę swoich zdolności.
The hens and ducks, for instance, saved five bushels of corn at the harvest by gathering up the stray grains.		Na przykład kaczki i kury uratowały podczas żniw pięć buszli zboża, zbierając porzucone ziarenka.
Nobody stole, nobody grumbled over his rations, the quarrelling and biting and jealousy which had been normal features of life in the old days had almost disappeared.		Nikt nie kradł, nikt nie utyskiwał na skąpe racje; kłótnie i zawiść, które były dawniej codziennością, niemal zniknęły.
Nobody shirked - or almost nobody.		Nikt też nie uchylał się od obowiązków, to znaczy prawie nikt.
Mollie, it was true, was not good at getting up in the mornings, and had a way of leaving work early on the ground that there was a stone in her hoof.		Choćby Mollie: różnie bywało ze wstawaniem o świcie, a ponadto klacz niekiedy przerywała wcześniej pracę pod pretekstem, że w kopycie utkwił jej kamień.
And the behaviour of the cat was somewhat peculiar.		Jeśli chodzi o kota, zachowywał się nieco dziwnie.
It was soon noticed that when there was work to be done the cat could never be found: She would vanish for hours on end, and then reappear at meal-times, or in the evening after work was over, as though nothing had happened.		Szybko zauważono, że gdy tylko trzeba było wykonać jakąś robotę, znikał bez śladu. Przepadał wtedy na kilka godzin jak kamień w wodę i wracał tylko na posiłki lub wieczorem, po pracy, jakby nigdy nic.
But she always made such excellent excuses, and purred so affectionately, that it was impossible not to believe in her good intentions.		Zawsze jednak potrafił wytłumaczyć się tak zręcznie, mrucząc przy tym tak przymilnie, że trudno było nie uwierzyć w jego dobre intencje.
Old Benjamin, the donkey, seemed quite unchanged since the Rebellion.		Stary osioł, Benjamin, nie zmienił się ani trochę od Powstania.
He did his work in the same slow obstinate way as he had done it in Jones's time, never shirking and never volunteering for extra work either.		Wykonywał swoją pracę tak samo i z takim samym uporem jak za czasów Jonesa; nigdy się nie lenił, ale też nigdy nie podejmował dodatkowych zajęć.
About the Rebellion and its results he would express no opinion.		Nagabywany o Powstanie i jego rezultaty, nabierał wody w usta.
When asked whether he was not happier now that Jones was gone, he would say only `Donkeys live a long time.		Na pytanie, czy obecnie, gdy Jones został wypędzony, czuje się bardziej szczęśliwy, odpowiedział tylko tyle: „Osły mają długie życie.
None of you has ever seen a dead donkey,' and the others had to be content with this cryptic answer.		Żadne z was nigdy nie widziało martwego osła” i zwierzęta musiały się zadowolić tą wieloznaczną odpowiedzią.
On Sundays there was no work.		W niedziele odpoczywano.
Breakfast was an hour later than usual, and after breakfast there was a ceremony which was observed every week without fail.		Śniadanie było o godzinę później niż w dzień powszedni, a po posiłku przychodził czas na specjalną uroczystość, którą organizowano tydzień w tydzień.
First came the hoisting of the flag.		Najpierw na maszt wciągano flagę.
Snowball had found in the harness-room an old green tablecloth of Mrs Jones's and had painted on it a hoof and a horn in white.		Snowball wyszukał był w siodlarni stary zielony obrus należący niegdyś do pani Jones i białą farbą namalował na nim róg i kopyto.
This was run up the flagstaff in the farmhouse garden every Sunday morning.		Każdego niedzielnego ranka wciągano ów sztandar na maszt w ogrodzie.
The flag was green, Snowball explained, to represent the green fields of England, while the hoof and horn signified the future Republic of the Animals which would arise when the human race had been finally overthrown.		Zieleń, według Snowballa, symbolizowała zielone pola Anglii, a kopyto i róg wyobrażały przyszłą Republikę Zwierząt, która ma powstać, gdy rasa ludzka zostanie obalona.
After the hoisting of the flag all the animals trooped into the big barn for a general assembly which was known as the Meeting.		Po wciągnięciu flagi wszystkie zwierzęta zbierały się w wielkiej stodole na wspólne obrady; nazywano je wiecem.
Here the work of the coming week was planned out and resolutions were put forward and debated.		Planowano wtedy pracę na nadchodzący tydzień, zgłaszano rozmaite propozycje i roztrząsano je.
It was always the pigs who put forward the resolutions.		Wnioski zawsze zgłaszały wyłącznie świnie.
The other animals understood how to vote, but could never think of any resolutions of their own.		Inne zwierzęta potrafiły wprawdzie głosować, nigdy jednak nie zgłaszały własnych propozycji.
Snowball and Napoleon were by far the most active in the debates.		Najwięcej było słychać Snowballa i Napoleona.
But it was noticed that these two were never in agreement: whatever suggestion either of them made, the other could be counted on to oppose it.		Zauważono jednak, że oba knury nigdy się ze sobą nie zgadzają: jeśli pierwszy coś zaproponował, drugi nieodmiennie zgłaszał sprzeciw.
Even when it was resolved - a thing no one could object to in itself - to set aside the small paddock behind the orchard as a home of rest for animals who were past work, there was a stormy debate over the correct retiring age for each class of animal.		Nawet wtedy, kiedy postanowiono – przeciw czemu nikt nie oponował – wydzielić skrawek sadu na przytułek dla starych zwierząt, które nie będą mogły już pracować, rozgorzał gwałtowny spór o właściwy wiek emerytalny dla poszczególnych gatunków.
The Meeting always ended with the singing of `Beasts of England', and the afternoon was given up to recreation.		Wiec kończył się zwykle odśpiewaniem hymnu „Zwierzęta Anglii”, popołudnie zaś przeznaczono na wypoczynek.
The pigs had set aside the harness-room as a headquarters for themselves.		Świnie zajęły siodlarnię, w której urządziły sobie kwaterę główną.
Here, in the evenings, they studied blacksmithing, carpentering and other necessary arts from books which they had brought out of the farmhouse. Snowball also busied himself with organising the other animals into what he called Animal Committees.		Wieczorami uczyły się tam kowalstwa, stolarki i innych pożytecznych rzemiosł, korzystając z książek, które znalazły w pokoju Jonesa: Snowball zajął się także organizowaniem zwierząt w ciała, które nazwał Komitetami Zwierzęcymi.
He was indefatigable at this.		Zajęciu temu oddawał się z podziwu godną gorliwością.
He formed the Egg Production Committee for the hens, the Clean Tails League for the cows, the Wild Comrades' Re-education Committee (the object of this was to tame the rats and rabbits), the Whiter Wool Movement for the sheep, and various others, besides instituting classes in reading and writing.		Utworzył więc kurom Komitet Produkcji Jaj, krowom – Ligę Czystych Ogonów, Komitet Reedukacji Dzikich Towarzyszy (którego zadaniem było obłaskawienie szczurów i królików), Ruch Walki o Bielszą Wełnę dla owiec – i wiele innych, nie wspominając już o kursach czytania i pisania.
On the whole these projects were a failure.		Ogólnie biorąc, wszystko spełzło na niczym.
The attempt to tame the wild creatures, for instance, broke down almost immediately.		Na przykład próby obłaskawiania dzikich zwierząt od początku okazały się nieudane.
They continued to behave very much as before, and when treated with generosity simply took advantage of it.		Dzikusy nic sobie z niczego nie robiły, a wspaniałomyślne traktowanie wykorzystywały po prostu dla własnych celów.
The cat joined the Re-education Committee and was very active in it for some days.		Kot wstąpił do Komitetu Reedukacji i przez kilka dni działał w nim niezwykle aktywnie.
She was seen one day sitting on a roof and talking to some sparrows who were just out of her reach.		Raz widziano go siedzącego na dachu i przemawiającego do kilku wróbli znajdujących się poza zasięgiem jego pazurów.
She was telling them that all animals were now comrades and that any sparrow who chose could come and perch on her paw; but the sparrows kept their distance.		Tłumaczył im, że dziś wszystkie zwierzęta są towarzyszami i że każdy wróbel może bez obawy przysiąść na jego łapce; ptaki jednak trzymały się z daleka.
The reading and writing classes, however, were a great success.		Tylko kursy zwalczania analfabetyzmu okazały się dobrym pomysłem.
By the autumn almost every animal on the farm was literate in some degree.		Jesienią każde zwierzę na folwarku potrafiło, lepiej lub gorzej, czytać i pisać.
As for the pigs, they could already read and write perfectly.		Jeśli chodzi o świnie, już wcześniej opanowały tę sztukę do perfekcji.
The dogs learned to read fairly well, but were not interested in reading anything except the Seven Commandments.		Psy czytały całkiem nieźle, ale poprzestawały na Siedmiu Przykazaniach.
Muriel, the goat, could read somewhat better than the dogs, and sometimes used to read to the others in the evenings from scraps of newspaper which she found on the rubbish heap.		Koza Muriel opanowała tę umiejętność nieco lepiej niż psy i czasem wieczorami czytywała innym na głos zdania ze skrawków starych gazet, które wyciągała ze śmietnika.
Benjamin could read as well as any pig, but never exercised his faculty.		Benjamin czytał tak dobrze jak świnie, nigdy jednak nie korzystał ze swoich umiejętności.
So far as he knew, he said, there was nothing worth reading.		Jak twierdził, przez całe życie nie spotkał niczego, co byłoby warte przeczytania.
Clover learnt the whole alphabet, but could not put words together.		Clover opanowała wprawdzie cały alfabet, jednak nie nauczyła się składać z liter słów.
Boxer could not get beyond the letter D. He would trace out A, B, C, D in the dust with his great hoof, and then would stand staring at the letters with his ears back, sometimes shaking his forelock, trying with all his might to remember what came next and never succeeding.		Boxer nigdy nie zdołał wyjść poza literę D. Wielkim kopytem rysował na ziemi litery A, B, C i D, a potem stawał nad nimi i patrzył w skupieniu na kreski stuliwszy uszy, niekiedy potrząsając grzywą; usiłował za wszelką cenę przypomnieć sobie, co idzie dalej, jednak nigdy mu się nie udawało.
On several occasions, indeed, he did learn E, F, G, H, but by the time he knew them it was always discovered that he had forgotten A, B, C and D. Finally he decided to be content with the first four letters, and used to write them out once or twice every day to refresh his memory.		Bywało wszakże, że zdołał zapamiętać E, F, G i H, ale gdy już nauczył się ich na pamięć, okazywało się, że zapomniał o A, B, C i D. W końcu doszedł do wniosku, że wystarczą mu pierwsze cztery litery i codziennie wypisywał je sobie kilka razy na piasku dla odświeżenia pamięci.
Mollie refused to learn any but the five letters which spelt her own name.		Mollie nie chciała uczyć się żadnych liter, wyjąwszy te, które tworzyły jej imię.
She would form these very neatly out of pieces of twig, and would then decorate them with a flower or two and walk round them admiring them.		Układała je zręcznie z gałązek, ozdabiała kwiatami, a potem chodziła dookoła, przypatrując się z zadowoleniem własnemu dziełu.
None of the other animals on the farm could get further than the letter A. It was also found that the stupider animals such as the sheep, hens and ducks, were unable to learn the Seven Commandments by heart.		Pozostałe zwierzęta poprzestały na literze A. Okazała się również, że co głupsze, na przykład owce, kury i kaczki nie potrafią nauczyć się na pamięć Siedmiu Przykazań.
After much thought Snowball declared that the Seven Commandments could in effect be reduced to a single maxim, namely: `Four legs good, two legs bad'.		Snowball po długim namyśle ogłosił, że Przykazania można skrócić do jednego hasła, mianowicie: „cztery nogi: dobrze, dwie nogi: źle”.
This, he said, contained the essential principle of Animalism.		Zdanie to – stwierdził – zawiera podstawową myśl Animalizmu.
Whoever had thoroughly grasped it would be safe from human influences.		Każdy, kto ją pojął do głębi – kontynuował – zostaje na zawsze uodporniony na zgubne wpływy ludzkie.
The birds at first objected, since it seemed to them that they also had two legs, but Snowball proved to them that this was not so.		Początkowo zaprotestowały ptaki, ćwierkając, że przecież one także mają po dwie nogi, lecz Snowball wytłumaczył im, że są w błędzie.
`A bird's wing, comrades,' he said, `is an organ of propulsion and not of manipulation.		– Ptasie skrzydło, towarzysze – objaśnił – jest narządem ruchu, nie zaś chwytnym.
It should therefore be regarded as a leg.		Powinno być zatem uważane za nogę.
The distinguishing mark of Man is the hand, the instrument with which he does all his mischief.'		Wyróżniającą cechą człowieka jest ręka, która czyni wszelkie zło.
The birds did not understand Snowball's long words, but they accepted his explanation, and all the humbler animals set to work to learn the new maxim by heart.		Ptaki wprawdzie nie rozumiały wywodów Snowballa, jednak przyjęły je do wiadomości i odtąd wszystkie mniej zdolne zwierzęta zaczęły się uczyć na pamięć nowego hasła.
FOUR LEGS GOOD, TWO LEGS BAD, was inscribed on the end wall of the barn, above the Seven Commandments and in bigger letters.		Słowa „CZTERY NOGI: DOBRZE, DWIE NOGI: ŹLE” zostały wypisane na ścianie stodoły ponad Siedmioma Przykazaniami, do tego jeszcze większymi literami.
When they had once got it by heart the sheep developed a great liking for this maxim, and often as they lay in the field they would all start bleating `Four legs good, two legs bad! Four legs good, two legs bad!' and keep it up for hours on end, never growing tired of it.		Gdy owce opanowały hasło, bardzo je polubiły; często, leżąc na pastwisku, zaczynały pobekiwać: „cztery nogi: dobrze, dwie nogi: źle”, „cztery nogi: dobrze, dwie nogi: źle” i mogły tak beczeć godzinami bez znużenia.
Napoleon took no interest in Snowball's committees.		Napoleon nie wykazał żadnego zainteresowania komitetami Snowballa.
He said that the education of the young was more important than anything that could be done for those who were already grown up.		Jego zdaniem, daleko ważniejsze od czegokolwiek, co można by uczynić dla dorosłych zwierząt, było odpowiednie wychowanie młodych.
It happened that Jessie and Bluebell had both whelped soon after the hay harvest, giving birth between them to nine sturdy puppies.		Wkrótce po zakończeniu sianokosów Jessie i Bluebell oszczeniły się, wydając na świat dziewięć silnych piesków.
As soon as they were weaned Napoleon took them away from their mothers, saying that he would make himself responsible for their education.		Gdy tylko przestały ssać, Napoleon odebrał je matkom, zapewniając, że odtąd sam będzie odpowiadać za ich wychowanie.
He took them up into a loft which could only be reached by a ladder from the harness-room, and there kept them in such seclusion that the rest of the farm soon forgot their existence.		Umieścił szczenięta na strychu, dokąd można było wejść tylko po drabinie z siodlarni, i trzymał je w takim odosobnieniu, że wkrótce o nich zapomniano.
The mystery of where the milk went to was soon cleared up.		Niebawem wyszło na jaw, gdzie znikało mleko.
It was mixed every day into the pigs' mash.		Świnie wlewały je sobie codziennie do karmy.
The early apples were now ripening, and the grass of the orchard was littered with windfalls.		Tymczasem dojrzewały wczesne odmiany jabłek, a trawa w sadzie pokryła się owocami, które strącił wiatr.
The animals had assumed as a matter of course that these would be shared out equally; one day, however, the order went forth that all the windfalls were to be collected and brought to the harness-room for the use of the pigs.		Zwierzęta były święcie przekonane, że spady zostaną podzielone po równo, jednak pewnego dnia ogłoszono, że mają zostać zebrane i przeniesione do siodlarni – dla świń.
At this some of the other animals murmured, but it was no use.		Dały się słyszeć sarkania, ale nie odniosły żadnego skutku.
All the pigs were in full agreement on this point, even Snowball and Napoleon.		Wszystkie świnie były w tym punkcie zgodne, nawet Snowball i Napoleon.
Squealer was sent to make the necessary explanations to the others.		Niezbędnych wyjaśnień udzielił Squealer.
`Comrades!' he cried. `You do not imagine, I hope, that we pigs are doing this in a spirit of selfishness and privilege?		– Towarzysze! – kwiczał głośno – chyba nie sądzicie, mam nadzieję, że my zjadamy jabłka i mleko, bo jesteśmy samolubni i żądamy przywilejów?
Many of us actually dislike milk and apples.		Tak naprawdę, wielu z nas nie lubi ani jednego, ani drugiego.
I dislike them myself.		Sam nie przepadam za jabłkami.
Our sole object in taking these things is to preserve our health.		Naszym jedynym celem jest zachowanie zdrowia.
Milk and apples (this has been proved by Science, comrades) contain substances absolutely necessary to the well-being of a pig.		Mleko i jabłka (dowiodła tego nauka, towarzysze) zawierają substancje niezbędne dla dobrego samopoczucia świń.
We pigs are brainworkers.		My, świnie, pracujemy bowiem umysłami.
The whole management and organisation of this farm depend on us.		Całe zarządzanie folwarkiem i jego organizacja spoczywają na naszych głowach.
Day and night we are watching over your welfare.		Dzień i noc trwamy na straży waszego dobrobytu.
It is for your sake that we drink that milk and eat those apples.		To dla w a s z e g o dobra pijemy mleko i zjadamy jabłka.
Do you know what would happen if we pigs failed in our duty?		Czy wiecie, co by było, gdybyśmy zaniedbali obowiązki?
Jones would come back!		Wróciłby Jones!
Yes, Jones would come back!		Tak, wróciłby Jones!
Surely, comrades,' cried Squealer almost pleadingly, skipping from side to side and whisking his tail, `surely there is no one among you who wants to see Jones come back?'		Czy aby na pewno, towarzysze – kwiczał Squealer niemal z nutą błagania w głosie, kiwając się z boku na bok i szybko poruszając ogonkiem – czy aby na pewno nie ma wśród was nikogo, kto chciałby powrotu Jonesa?
Now if there was one thing that the animals were completely certain of, it was that they did not want Jones back.		Istotnie, jeśli zwierzęta były czegokolwiek zupełnie pewne, to tego, iż nie chcą powrotu Jonesa.
When it was put to them in this light, they had no more to say.		Wobec takiego argumentu nie miały już nic do powiedzenia.
The importance of keeping the pigs in good health was all too obvious.		Konieczność utrzymania świń w dobrym zdrowiu była aż nadto przekonywająca.
So it was agreed without further argument that the milk and the windfall apples (and also the main crop of apples when they ripened) should be reserved for the pigs alone.		Bez dalszych sporów wyrażono zatem zgodę, by zarówno mleko, jak strącone przez wiatr jabłka (oraz większość dojrzałych owoców, gdy zbierze się je z drzew) przypadły wyłącznie świniom.
CHAPTER IV		4
BY THE LATE SUMMER the news of what had happened on Animal Farm had spread across half the county.		U schyłku lata o wydarzeniach na Folwarku wiedziano już w całej okolicy.
Every day Snowball and Napoleon sent out flights of pigeons whose instructions were to mingle with the animals on neighbouring farms, tell them the story of the Rebellion, and teach them the tune of `Beasts of England'.		Snowball i Napoleon codziennie wysyłali stado gołębi, którym nakazano odwiedzać zwierzęta z sąsiednich folwarków, opowiadać im o Powstaniu i uczyć melodii hymnu „Zwierzęta Anglii”.
Most of this time Mr Jones had spent sitting in the taproom of the Red Lion at Willingdon, complaining to anyone who would listen of the monstrous injustice he had suffered in being fumed out of his property by a pack of good-for-nothing animals.		Pan Jones przesiadywał w pubie „Pod Czerwonym Lwem” w Willingdon, skarżąc się każdemu, kto go tylko chciał wysłuchać, na krzyczącą niesprawiedliwość, jakiej doznał: oto został wygnany z własnego majątku przez bandę podłych bydląt.
The other farmers sympathised in principle, but they did not at first give him much help.		Inni gospodarze współczuli mu z całego serca, początkowo jednak żaden nie kwapił się z pomocą.
At heart, each of them was secretly wondering whether he could not somehow turn Jones's misfortune to his own advantage.		Każdy przemyśliwał skrycie, jakie korzyści mógłby wyciągnąć z tarapatów sąsiada.
It was lucky that the owners of the two farms which adjoined Animal Farm were on permanently bad terms.		Na szczęście dla zwierząt właściciele dwóch przyległych gospodarstw stale darli ze sobą koty.
One of them, which was named Foxwood, was a large, neglected, old-fashioned farm, much overgrown by woodland, with all its pastures worn out and its hedges in a disgraceful condition.		Pierwszy folwark, Foxwood, był rozległy, zaniedbany i zacofany; na pola wdzierał się las, pastwiska zostały wyjałowione, a większość ogrodzeń uległa zniszczeniu.
Its owner, Mr Pilkington, was an easy-going gentleman-farmer who spent most of his time in fishing or hunting according to the season.		Właściciel tej ruiny, pan Pilkington, był niefrasobliwym dżentelmenem, któremu całe dnie schodziły na łowieniu ryb lub polowaniu, w zależności od sezonu.
The other farm, which was called Pinchfield, was smaller and better kept.		Drugie gospodarstwo, zwane Pinchfield, było mniejsze i lepiej utrzymane.
Its owner was a Mr Frederick, a tough, shrewd man, perpetually involved in lawsuits and with a name for driving hard bargains.		Jego właściciel, niejaki Frederick, sprytny, przebiegły jegomość, wiecznie uwikłany w procesy sądowe, znany był w okolicy z głowy do interesów.
These two disliked each other so much that it was difficult for them to come to any agreement, even in defence of their own interests.		Ci dwaj nie cierpieli się do tego stopnia, że w żaden sposób nie mogli dojść do jakiegokolwiek porozumienia, nawet jeśli obu przyniosłoby ono pożytek.
Nevertheless they were both thoroughly frightened by the rebellion on Animal Farm and very anxious to prevent their own animals from learning too much about it.		Niemniej jednak obaj przerazili się Powstaniem i starali się za wszelką cenę nie dopuścić, by ich własne zwierzęta dowiedziały się zbyt wiele o rebelii.
At first they pretended to laugh to scorn the 'idea of animals managing a farm for themselves.		Początkowo udawali, iż pomysł, że jakieś zwierzęta mogłyby samodzielnie prowadzić gospodarstwo, bardzo ich ubawił.
The whole thing would be over in a fortnight, they said.		Przecież skończy się to najwyżej po dwóch tygodniach, szydzili.
They put it about that the animals on the Manor Farm (they insisted on calling it the Manor Farm; they would not tolerate the name `Animal Farm') were perpetually fighting among themselves and were also rapidly starving to death.		Głosili wszem i wobec, iż zwierzęta w Folwarku Dworskim (używali dawnej nazwy, ponieważ słowa „Folwark Zwierzęcy” nigdy by im nie przeszły przez gardło) toczą między sobą nieustanne bójki, a na dobitkę szybko zmierzają do śmierci głodowej.
When time passed and the animals had evidently not starved to death, Frederick and Pilkington changed their tune and began to talk of the terrible wickedness that now flourished on Animal Farm.		Gdy jednak okazało się, że jakoś nie zdychają z głodu, Frederick i Pilkington zmienili front i odtąd można było od nich usłyszeć, że na folwarku dzieją się okrutne niegodziwości.
It was given out that the animals there practised cannibalism, tortured one another with red-hot horseshoes and had their females in common.		Tamtejsze zwierzęta, twierdzili z przekonaniem, pożerają się wzajemnie, silniejsze torturują słabsze rozpalonymi do czerwoności podkowami, a samce mają wspólne samice.
This was what came of rebelling against the laws of Nature, Frederick and Pilkington said.		Oto, do czego prowadzi łamanie praw natury, powiadali sąsiedzi pana Jonesa.
However, these stories were never fully believed.		Jednak ich opowieściom nie dawano całkowicie wiary.
Rumours of a wonderful farm, where the human beings had been turned out and the animals managed their own affairs, continued to circulate in vague and distorted forms, and throughout that year a wave of rebelliousness ran through the countryside.		Wiadomości o wspaniałym folwarku, skąd wyrzucono ludzi i gdzie zwierzęta rządziły się po swojemu, zaczęły krążyć w formie niejasnych i zniekształconych pogłosek i przez okolicę w ciągu roku przeszła fala buntu.
Bulls which had always been tractable suddenly fumed savage, sheep broke down hedges and devoured the clover, cows kicked the pail over, hunters refused their fences and shot their riders on to the other side.		Byki, potulne do tej pory, jakby giez ukąsił, owce przewracały ogrodzenia i wyjadały koniczynę, krowy rozwalały kopniakami wiadra z mlekiem, używane do polowań konie nie chciały brać przeszkód i zrzucały jeźdźców.
Above all, the tune and even the words of `Beasts of England' were known everywhere.		Najgorsze zaś było to, że wszędzie znano melodię, a nawet słowa hymnu „Zwierzęta Anglii”.
It had spread with astonishing speed.		Popularność tej pieśni rosła w zastraszającym tempie.
The human beings could not contain their rage when they heard this song, though they pretended to think it merely ridiculous.		Ludzie nie mogli ukryć wściekłości, kiedy ją słyszeli, choć – by nie utracić twarzy – twierdzili, że to żałosne pobekiwanie.
They could not understand, they said, how even animals could bring themselves to sing such contemptible rubbish.		Wprost nie pojmują, mawiali z wyższością, jak nawet zwierzęta mogą wyśpiewywać podobne idiotyzmy.
Any animal caught singing it was given a flogging on the spot.		Każde zwierzę schwytane na nuceniu hymnu natychmiast batożono.
And yet the song was irrepressible.		Mimo to „Zwierzęta Anglii” słychać było na każdym kroku.
The blackbirds whistled it in the hedges, the pigeons cooed it in the elms, it got into the din of the smithies and the tune of the church bells.		Kosy świstały tę pieśń w żywopłotach, gołębie gruchały ją na gałęziach wiązów, jej melodia pobrzmiewała w dźwiękach dochodzących z kuźni i w biciu kościelnych dzwonów.
And when the human beings listened to it they secretly trembled, hearing in it a prophecy of their future doom.		Słuchając „Zwierząt” ludzie skrycie drżeli, znajdując w pieśni zapowiedź swojego przyszłego losu.
Early in October, when the corn was cut and stacked and some of it was already threshed, a flight of pigeons came whirling through the air and alighted in the yard of Animal Farm in the wildest excitement.		Na początku października, gdy zebrano już zboże, złożono je w stogi i częściowo wymłócono, stadko gołębi zawirowało w powietrzu i usiadło na podwórzu Folwarku, wielce czymś przejęte.
Jones and all his men, with half a dozen others from Foxwood and Pinchfield, had entered the five-barred gate and were coming up the cart-track that led to the farm.		Oto Jones, jego wszyscy parobkowie i szóstka osiłków z Foxwood i Pinchfield wdarli się przez pięciobelkową bramę i maszerują drogą wiodącą do budynków.
They were all carrying sticks, except Jones, who was marching ahead with a gun in his hands.		Wszyscy trzymają w rękach kije, a idący na czele Jones – dubeltówkę.
Obviously they were going to attempt the recapture of the farm.		Najwidoczniej przybyli, by odbić folwark.
This had long been expected, and all preparations had been made.		Atak dawno przewidziano i wszystko zostało zawczasu przygotowane.
Snowball, who had studied an old book of Julius Caesar's campaigns which he had found in the farmhouse, was in charge of the defensive operations.		Operacją obronną dowodził Snowball, który przestudiował starą książkę o kampaniach Juliusza Cezara, znalezioną w domu Jonesa.
He gave his orders quickly, and in a couple of minutes every animal was at his post.		Szybko wydał rozkaz i za kilka minut każde zwierzę było już na posterunku.
As the human beings approached the farm buildings, Snowball launched his first attack.		Na widok zbliżającej się gromadki knur dał sygnał do pierwszego ataku.
All the pigeons, to the number of thirty-five, flew to and fro over the men's heads and dropped their dung on them from mid-air; and while the men were dealing with this, the geese, who had been hiding behind the hedge, rushed out and pecked viciously at the calves of their legs.		Wszystkie gołębie, w liczbie trzydziestu pięciu, fruwały to I tam nad głowami napastników, oddając z wysoka kał, a gdy poszkodowani się wycierali, ruszyły na nich gęsi, ukryte dotąd za żywopłotem, i zaczęły zajadle szczypać ludzi w łydki.
However, this was only a light skirmishing manoeuvre; intended to create a little disorder, and the men easily drove the geese off with their sticks.		Był to jednak tylko niewielki manewr taktyczny, przeprowadzony po to, by w szeregi wroga wkradło się zamieszanie, zaatakowani bowiem łatwo odpędzili gęsi kijami.
Snowball now launched his second line of attack.		Wówczas Snowball poderwał drugą falę ataku.
Muriel, Benjamin, and all the sheep, with Snowball at the head of them, rushed forward and prodded and butted the men from every side, while Benjamin turned round and lashed at them with his small hoofs.		Muriel, Benjamin i wszystkie owce, na czele z knurem, rzuciły się na wroga, pchając i bodąc ludzi ze wszystkich stron, Benjamin zaś odwrócił się tyłem i atakował przybyszów wierzgając kopytkami.
But once again the men, with their sticks and their hobnailed boots, were too strong for them; and suddenly, at a squeal from Snowball, which was the signal for retreat, all the animals turned and fled through the gateway into the yard.		Jednak walący kijami i wymierzający kopniaki podkutymi butami ludzie raz jeszcze wzięli górę; nagle Snowball kwiknął przeraźliwie, co było sygnałem do odwrotu: zwierzęta zawróciły i ruszyły przez bramę na podwórko.
The men gave a shout of triumph.		Mężczyźni wydali okrzyk triumfu.
They saw, as they imagined, their enemies in flight, and they rushed after them in disorder.		Zwierzęta, zdaniem napastników, uciekały w popłochu, pobiegli więc za nimi bezładną gromadą.
This was just what Snowball had intended.		Tego właśnie oczekiwał Snowball.
As soon as they were well inside the yard, the three horses, the three cows and the rest of the pigs, who had been lying in ambush in the cowshed, suddenly emerged in their rear, cutting them off.		Skoro tylko zapuścili się w głąb podwórza, trzy konie, trzy krowy i pozostałe świnie, czyhające w oborze, znalazły się na tyłach wroga, odcinając odwrót.
Snowball now gave the signal for the charge.		Snowball dał rozkaz do ataku.
He himself dashed straight for Jones. Jones saw him corning, raised his. gun and fired.		On sam pędził prosto na Jonesa, który na widok rozpędzonego knura podniósł dubeltówkę i wypalił.
The pellets scored bloody streaks along Snowball's back, and a sheep dropped dead.		Śruciny przeorały krwawymi pręgami świński grzbiet, a jedna z owiec padła trupem.
Without halting for an instant Snowball flung his fifteen stone against Jones's legs.		Nie przerywając biegu Snowball z całej siły uderzył w nogi Jonesa swoimi siedemdziesięcioma kilogramami żywej wagi.
Jones was hurled into a pile of dung and his gun flew out of his hands.		Mężczyzna upadł na kupę gnoju, wypuściwszy z rąk fuzję.
But the most terrifying spectacle of all was Boxer, rearing up on his hind legs and striking out with his great iron-shod hoofs like a stallion.		Jednak najbardziej przejmował zgrozą widok Boxera, który stanąwszy dęba wymachiwał wielkimi, podkutymi żelazem kopytami, niczym ogier.
His very first blow took a stable-lad from Foxwood on the skull and stretched him lifeless in the mud.		Pierwszy cios sięgnął głowy chłopca stajennego z Foxwood, który bez życia padł w błoto.
At the sight, several men dropped their sticks and tried to run.		Widząc to kilkunastu parobków porzuciło kije, usiłując czmychnąć, gdzie pieprz rośnie.
Panic overtook them, and the next moment all the animals together were chasing them round and round the yard.		W panice uciekali przed zwierzętami, które po chwili ścigały ich zawzięcie dookoła podwórka.
They were gored, kicked, bitten, trampled on.		Bodły, kopały, gryzły, tratowały.
There was not an animal on the farm that did not take vengeance on them after his own fashion.		Nie było zwierzęcia, które nie mściłoby się po swojemu.
Even the cat suddenly leapt off a roof onto a cowman's shoulders and sank her claws in his neck, at which he yelled horribly.		Nawet kot nagle skoczył z dachu na ramiona jakiegoś pastucha i wbił mu się w kark pazurami; zaatakowany jął przeraźliwie wrzeszczeć.
At a moment when the opening was clear the men were glad enough to rush out of the yard and make a bolt for the main road.		Gdy w pewnej chwili odsłoniło się przejście, ludzie ochoczo wybiegli z pułapki, pędząc ku szosie ile sił w nogach.
And so within five minutes of their invasion they were in ignominious retreat by the same way as they had come, with a flock of geese hissing after them and pecking at their calves all the way.		Tak oto natarcie nie trwało nawet pięciu minut: napastnicy pierzchali haniebnie tą samą drogą, którą nadeszli, stadko gęsi zaś syczało na nich i szczypało w łydki.
All the men were gone except one.		Uciekli wszyscy wyjąwszy jednego.
Back in the yard Boxer was pawing with his hoof at the stable-lad who lay face down in the mud, trying to turn him over.		Na podwórzu Boxer trącał kopytem chłopca stajennego leżącego twarzą w błocie, daremnie usiłując przewrócić go na plecy.
The boy did not stir.		Chłopiec nie ruszał się.
`He is dead,' said Boxer sorrowfully. `I had no intention of doing that.		– Nie żyje – stwierdził ze smutkiem Boxer. – Przecież nie chciałem go zabić.
I forgot that I was wearing iron shoes.		Zapomniałem, że na nogach mam żelaza.
Who will believe that I did not do this on purpose?'		Czy ktoś mi teraz uwierzy, że nie zrobiłem tego umyślnie?
`No sentimentality, comrade!' cried Snowball, from whose wounds the blood was still dripping. `War is war.		– Porzućcie sentymenty, towarzyszu! – zawołał Snowball, którego rany jeszcze krwawiły. – Wojna to wojna.
The only good human being is a dead one.'		Dobry człowiek to martwy człowiek.
`I have no wish to take life, not even human life,' repeated Boxer, and his eyes were full of tears.		– Nie chcę nikomu odbierać życia, nawet ludziom – powtórzył Boxer ze łzami w oczach.
`Where is Mollie?' exclaimed somebody.		– Gdzie podziała się Mollie? – ktoś zawołał.
Mollie in fact was missing.		Rzeczywiście, po klaczy nie było śladu.
For a moment there was great alarm; it was feared that the men might have harmed her in some way, or even carried her off with them.		Przez kilka minut panowało zamieszanie; obawiano się, że ludzie wyrządzili jej krzywdę lub nawet uprowadzili.
In the end, however, she was found hiding in her stall with her head buried among the hay in the manger.		Wreszcie odnaleziono Mollie w stajni: ukryła się tam, wcisnąwszy łeb w żłób wypełniony sianem.
She had taken to flight as soon as the gun went off.		Umknęła w popłochu z pola bitwy, na odgłos wystrzału.
And when the others came back from looking for her it was to find that the stable-lad, who in fact was only stunned, had already recovered and made off.		Gdy zwierzęta wróciły z poszukiwań, okazało się, że chłopiec stajenny, który został jedynie zamroczony, odzyskał przytomność i dał nogę.
The animals had now reassembled in the wildest excitement, each recounting his own exploits in the battle at the top of his voice.		Zwierzęta zebrały się w gromadę, ślepia płonęły im z wielkiego podniecenia, a każde wykrzykiwało o swoich bohaterskich czynach w bitwie.
An impromptu celebration of the victory was held immediately.		Natychmiast zaimprowizowano uroczystość na cześć zwycięstwa.
The flag was run up and `Beasts of England' was sung a number of times, then the sheep who had been killed was given a solemn funeral, a hawthorn bush being planted on her grave.		Na maszt wciągnięto flagę, kilkanaście razy odśpiewano „Zwierzęta Anglii”, zabitej owcy wyprawiono uroczysty pogrzeb, a na jej grobie zasadzono krzak głogu.
At the graveside Snowball made a little speech, emphasising the need for all animals to be ready to die for Animal Farm if need be.		Przedtem Snowball wygłosił mowę, podkreślając, iż każde zwierzę powinno, jeśli zajdzie potrzeba, oddać życie za Folwark.
The animals decided unanimously to create a military decoration, `Animal Hero, First Class', which was conferred there and then on Snowball and Boxer.		Wszystkie zwierzęta jednogłośnie wyraziły zgodę na ustanowienie odznaczenia wojskowego „Bohater Zwierzęcy Pierwszej Klasy”, którym natychmiast udekorowano Snowballa i Boxera.
It consisted of a brass medal (they were really some old horse-brasses which had been found in the harness-room), to be worn on Sundays and holidays.		Odznaczenie miało postać mosiężnego medalu (były to w istocie stare końskie brzękadła, których cały stos znaleziono w siodlarni); postanowiono, że można je nosić w niedziele i dni świąteczne.
There was also `Animal Hero, Second Class', which was conferred posthumously on the dead sheep.		Ustanowiono także odznaczenie „Bohater Zwierzęcy Drugiej Klasy”, które przyznano pośmiertnie zabitej owcy.
There was much discussion as to what the battle should be called.		Długo spierano się, jaką nazwę nadać bitwie.
In the end it was named the Battle of the Cowshed, since that was where the ambush had been sprung.		Wreszcie zdecydowano się na „Bitwę pod Oborą”, jako że właśnie stamtąd ruszyła zasadzka.
Mr Jones's gun had been found lying in the mud, and it was known that there was a supply of cartridges in the farmhouse. It was decided to set the gun up at the foot of the flagstaff, like a piece of artillery, and to fire it twice a year		Odnaleziono w błocie dubeltówkę pana Jonesa, a ponieważ w domu stało pudełko ładunków, postanowiono, że fuzję umieści się u stóp masztu, niczym wiwatówkę, i co rok dwukrotnie odda się z niej strzał.
- once on October the twelfth, the anniversary of the Battle of the Cowshed, and once on Midsummer Day, the anniversary of the Rebellion.		Po raz pierwszy – dwunastego października, w rocznicę Bitwy pod Oborą, po raz drugi zaś – w wigilię świętego Jana, czyli w rocznicę Powstania.
CHAPTER V		5
AS WINTER DREW ON Mollie became more and more troublesome.		Wraz ze zbliżaniem się zimy Mollie przysparzała coraz więcej kłopotów.
She was late for work every morning and excused herself by saying that she had overslept, and she complained of mysterious pains, although her appetite was excellent.		Każdego ranka spóźniała się do pracy, tłumacząc zwierzętom, że zaspała; narzekała też na jakieś tajemnicze dolegliwości, choć apetyt jej dopisywał.
On every kind of pretext she would run away from work and go to the drinking pool, where she would stand foolishly gazing at her own reflection in the water.		Przerywała robotę pod byle pretekstem i szła nad sadzawkę, gdzie wystawała całymi godzinami, wpatrując się tępo w swoje odbicie.
But there were also rumours of something more serious.		Krążyły jednak również bardziej niepokojące pogłoski.
One day as Mollie strolled blithely into the yard, flirting her long tail and chewing at a stalk of hay, Clover took her aside.		Pewnego dnia, gdy Mollie, wielce czymś rozradowana, spacerowała po podwórzu machając ogonem i żując garstkę siana, podeszła do niej Clover i wzięła ją na stronę.
`Mollie,' she said, `I have something very serious to say to you.		– Mollie – oznajmiła – chciałabym z tobą poważnie porozmawiać.
This morning I saw you looking over the hedge that divides Animal Farm from Foxwood.		Dziś rano widziałam na własne oczy, jak patrzyłaś przez żywopłot dzielący nas od Foxwood.
One of Mr Pilkington's men was standing on the other side of the hedge.		Po przeciwnej stronie stał jeden z parobków pana Pilkingtona.
And - I was a long way away, but I am almost certain I saw this - he was talking to you and you were allowing him to stroke your nose.		I – byłam wprawdzie daleko, jednak jestem prawie pewna, że to zobaczyłam – on mówił coś do ciebie, a ty pozwalałaś mu głaskać się po nosie.
What does that mean, Mollie?'		Co to ma znaczyć, Mollie?
`He didn't!		– Nie głaskał mnie!
I wasn't!		W ogóle tam nie byłam!
It isn't true!' cried Mollie, beginning to prance about and paw the ground.		To wszystko nieprawda! – krzyknęła Mollie podskakując nerwowo i grzebiąc kopytem w ziemi.
`Mollie!		– Mollie!
Look me in the face.		Spójrz mi w oczy.
Do you give me your word of honour that that man was not stroking your nose?'		Czy możesz dać słowo honoru, że ten parobek nie głaskał cię po nosie?
`It isn't true!' repeated Mollie, but she could not look Clover in the face, and the next moment she took to her heels and galloped away into the field.		– To nieprawda! – powtórzyła Mollie, jednak nie potrafiła spojrzeć Clover prosto w oczy; w następnej chwili odwróciła się i pogalopowała na pole.
A thought struck Clover.		Nagła myśl uderzyła Clover.
Without saying anything to the others she went to Mollies stall and turned over the straw with her hoof.		Nie mówiąc nic nikomu poszła do stajni i rozgrzebała słomę. na posłaniu Mollie.
Hidden under the straw was a little pile of lump sugar and several bunches of ribbon of different colours.		Odnalazła tam stosik kostek cukru oraz kilkanaście pęków różnobarwnych wstążek.
Three days later Mollie disappeared.		W trzy dni później Mollie zniknęła.
For some weeks nothing was known of her whereabouts, then the pigeons reported that they had seen her on the other side of Willingdon.		Przez kilka tygodni nikt o niej nie słyszał, a potem gołębie doniosły, że spostrzegły ją za Willingdon.
She was between the shafts of a smart dogcart painted red and black, which was standing outside a public-house.		Była zaprzężona do niewielkiej dwukółki polakierowanej na czerwono i czarno, stojącej pod miejscowym pubem.
A fat red-faced man in check breeches and gaiters, who looked like a publican, was stroking her nose and feeding her with sugar.		Jakiś otyły, czerwony na gębie jegomość w kraciastych bryczesach i w kamaszach, wyglądający na knajpiarza, głaskał ją po nosie i podsuwał kostkę cukru.
Her coat was newly clipped and she wore a scarlet ribbon round her forelock. She appeared to be enjoying herself, so the pigeons said.		Mollie miała świeżo podstrzyżoną sierść, a w grzywę na czole wpleciono jej szkarłatną wstążkę. Zdaniem gołębi, wyglądała na zadowoloną.
None of the animals ever mentioned Mollie again.		Nikt nigdy więcej o niej nie wspomniał.
In January there came bitterly hard weather. The earth was like iron, and nothing could be done in the fields.		W styczniu nadeszły siarczyste mrozy; ziemia stwardniała na kamień, w polu nie było żadnej roboty.
Many meetings were held in the big barn, and the pigs occupied themselves with planning out the work of the coming season.		W wielkiej stodole odbyło się sporo wieców, a świnie zajęły się planowaniem pracy na nadchodzący sezon.
It had come to be accepted that the pigs, who were manifestly cleverer than the other animals, should decide all questions of farm policy, though their decisions had to be ratified by a majority vote.		Utarło się, że właśnie one, jako o niebo mądrzejsze od innych zwierząt, podejmowały wszelkie decyzje dotyczące folwarku, choć postanowienia te nabierały mocy dopiero po głosowaniu i aprobacie większości zgromadzonych.
This arrangement would have worked well enough if it had not been for the disputes between Snowball and Napoleon.		Taki system byłby całkiem dobry, gdyby nie ustawiczne kłótnie Snowballa z Napoleonem.
These two disagreed at every point where disagreement was possible.		Ci dwaj wadzili się dosłownie przy każdej okazji.
If one of them suggested sowing a bigger acreage with barley the other was certain to demand a bigger acreage of oats, and if one of them said that such and such a field was just right for cabbages, the other would declare that it was useless for anything except roots.		Jeśli pierwszy proponował, by obsiać więcej pola jęczmieniem, było pewne jak to, że dwa razy dwa jest cztery, iż drugi zażąda więcej ziemi pod owies; jeśli pierwszy orzekł, że na takim-a-takim polu można siać kapustę, drugi twierdził, że nic podobnego – grunt nadaje się tylko pod rośliny okopowe.
Each had his own following, and there were some violent debates.		Oba knury miały swoich zwolenników, a ich spory wzbudzały gwałtowne dyskusje.
At the Meetings Snowball often won over the majority by his brilliant speeches, but Napoleon was better at canvassing support for himself in between times.		Snowball często potrafił zjednać sobie większość dzięki swym znakomitym wystąpieniom, poza tym jednak Napoleon przewyższał go umiejętnością kaptowania sobie stronników.
He was especially successful with the sheep.		Znakomicie poszło mu z owcami.
Of late the sheep had taken to bleating `Four legs good, two legs bad' both in and out of season, and they often interrupted the Meeting with this.		Z czasem zaczęły z zamiłowaniem beczeć jak najęte – czy było trzeba czy nie – „cztery nogi: dobrze, dwie nogi: źle”, często przerywając w ten sposób wiec.
It was noticed that they were especially liable to break into `Four legs good, two legs bad' at crucial moments in Snowball's speeches.		Zauważono, iż nabrały upodobania do takich koncertów zwłaszcza w najważniejszych momentach przemówień Snowballa.
Snowball had made a close study of some back numbers of the Farmer and Stockbreeder which he had found in the farmhouse, and was full of plans for innovations and improvements.		Knur ów dokładnie przestudiował kilka starych egzemplarzy „Rolnika i Hodowcy Bydła”, które znalazł w domu Jonesa, i snuł teraz wielkie plany rozmaitych nowości i ulepszeń.
He talked learnedly about field-drains, silage and basic slag, and had worked out a complicated scheme for all the animals to drop their dung directly in the fields, at a different spot every day, to save the labour of cartage.		Opowiadał uczonym tonem o drenach, silosowaniu i tomasynie, a także opracował skomplikowany system nawożenia pól przez zwierzęta, które miały oddawać kał bezpośrednio na polach, codziennie w innym miejscu, by dzięki temu zaoszczędzić na transporcie nawozów.
Napoleon produced no schemes of his own, but said quietly that Snowball's would come to nothing, and seemed to be biding his time.		Napoleon niczego nie proponował, jedynie powtarzał spokojnie, że pomysły Snowballa są nic nie warte; ponadto widać było, że czeka tylko na sposobność, by wziąć odwet na rywalu.
But of all their controversies, none was so bitter as the one that took place over the windmill.		Ich najzajadlejszy spór dotyczył wiatraka.
In the long pasture, not far from the farm buildings, there was a small knoll which was the highest point on the farm.		Na rozległym pastwisku, opodal budynków gospodarczych, znajdowało się niewielkie wzniesienie, najwyżej położone miejsce na folwarku.
After surveying the ground Snowball declared that this was just the place for a windmill, which could be made to operate a dynamo and supply the farm with electrical power.		Po zbadaniu terenu Snowball oświadczył, że właśnie tam najlepiej postawić wiatrak, który będzie mógł napędzać prądnicę dostarczającą energii elektrycznej.
This would light the stalls and warm them in winter, and would also run a circular saw, a chaff-cutter, a mangel-slicer and an electric milking machine.		Dzięki temu oświetlono by stajnie i ogrzano je zimą; ponadto ruszy piła tarczowa, sieczkarnia, krajalnia buraków oraz elektryczna dojarka.
The animals had never heard of anything of this kind before (for the farm was an old-fashioned one and had only the most primitive machinery), and they listened in astonishment while Snowball conjured up pictures of fantastic machines which would do their work for them while they grazed at their ease in the fields or improved their minds with reading and conversation.		Zwierzęta nigdy nie słyszały o podobnych wynalazkach (folwark należał do zacofanych i znajdowały się na nim jedynie najprostsze, prymitywne narzędzia), wytrzeszczały więc oczy, gdy Snowball roztaczał przed nimi obrazy wspaniałych maszyn wyręczających je w pracy, podczas gdy one będą szczypać beztrosko trawę na łąkach lub doskonalić umysły lekturą i konwersacją.
Within a few weeks Snowball's plans for the windmill were fully worked out.		W ciągu kilku tygodni Snowball przygotował wszystkie plany.
The mechanical details came mostly from three books which had belonged to Mr Jones - One Thousand Useful Things to Do About the House, Every Man His Own Bricklayer, and Electricity for Beginners.		Szczegóły techniczne zaczerpnął głównie z trzech książek należących niegdyś do pana Jonesa: Tysiąc pożytecznych usprawnień we własnym domu, Każdy może być murarzem oraz Elektryczność dla początkujących.
Snowball used as his study a shed which had once been used for incubators and had a smooth wooden floor, suitable for drawing on.		Na pracownię przeznaczył szopę, w której dawniej stały inkubatory: podłoga była tam z gładkiego i niezbyt twardego drewna i łatwo dawało się na niej rysować.
He was closeted there for hours at a time.		Knur zamykał się w szopie na całe godziny.
With his books held open by a stone, and with a piece of chalk gripped between the knuckles of his trotter, he would move rapidly to and fro, drawing in line after line and uttering little whimpers of excitement.		Dookoła leżały książki pozakładane kamieniami, a on, chwyciwszy kłykciami racicy kawałek kredy, uwijał się szybko rysując jedną linię za drugą i pokwikując cicho z zaaferowania.
Gradually the plans grew into a complicated mass of cranks and cog-wheels, covering more than half the floor, which the other animals found completely unintelligible but very impressive.		Stopniowo kreski zmieniły się w skomplikowaną plątaninę korb i kół zębatych, pokrywającą niemal połowę podłogi: choć zwierzęta niczego nie pojmowały z tej gmatwaniny, robiła na nich wrażenie.
All of them came to look at Snowball's drawings at least once a day.		Wszystkie zachodziły przynajmniej raz dziennie do pracowni, by rzucić okiem na rysunki.
Even the hens and ducks came, and were at pains not to tread on the chalk marks.		Przyczłapały nawet kury i kaczki, bacząc pilnie, by nie zadeptać kredowych linii.
Only Napoleon held aloof.		Tylko Napoleon trzymał się na uboczu.
He had declared himself against the windmill from the start.		Od samego początku głosił, że jest przeciwnikiem budowy wiatraka.
One day, however, he arrived unexpectedly to examine the plans.		Jednak pewnego dnia nieoczekiwanie zjawił się, by obejrzeć plany.
He walked heavily round the shed, looked closely at every detail of the plans and snuffed at them once or twice, then stood for a little while contemplating them out of the corner of his eye; then suddenly he lifted his leg, urinated over the plans and walked out without uttering a word.		Obszedł je dookoła stąpając ciężko, dokładnie przyjrzał się wszystkiemu z bliska, kilkakrotnie obwąchał kreski, wreszcie nagle podniósł nogę, oddał mocz na rysunki i wyszedł bez słowa.
The whole farm was deeply divided on the subject of the windmill.		Sprawa wiatraka spowodowała podział wśród mieszkańców folwarku.
Snowball did not deny that to build it would be a difficult business.		Snowball nie ukrywał, że budowa będzie trudnym przedsięwzięciem.
Stone would have to be quarried and built up into walls, then the sails would have to be made and after that there would be need for dynamos and cables.		Należy wyrąbać kamienne bloki, ociosać je, zrobić ściany, wykonać skrzydła, na koniec – zdobyć prądnice i kable.
(How these were to be procured Snowball did not say.)		(Gdzie – tego już Snowball nie powiedział.)
But he maintained that it could all be done in a year.		Zapewniał jednak, że wszystkie prace potrwają rok.
And thereafter, he declared, so much labour would be saved that the animals would only need to work three days a week.		A gdy wiatrak już stanie, zapowiadał, oszczędzi się tyle wysiłku, że zwierzęta będą mogły pracować tylko przez trzy dni w tygodniu.
Napoleon, on the other hand, argued that the great need of the moment was to increase food production, and that if they wasted time on the windmill they would all starve to death.		Co się zaś tyczy Napoleona, powtarzał on z naciskiem, że najpilniejszą potrzebą chwili jest zwiększenie produkcji żywności, a jeśli będzie się tracić czas na jakieś wiatraki, wszyscy na folwarku pozdychają z głodu.
The animals formed themselves into two factions under the slogans, `Vote for Snowball and the three-day week' and `Vote for Napoleon and the full manger.'		Zwierzęta podzieliły się na dwa stronnictwa głosząc takie oto hasła: „Głosuj za Snowballem i trzema dniami pracy” oraz „Głosuj za Napoleonem i pełnym żłobem”.
Benjamin was the only animal who did not side with either faction.		Tylko Benjamin nie wypowiedział się po żadnej ze stron.
He refused to believe either that food would become more plentiful or that the windmill would save work.		Nie wierzył ani w to, że żywności będzie w bród, ani w to, że dzięki wiatrakowi zwierzętom będzie lżej.
Windmill or no windmill, he said, life would go on as it had always gone on - that is, badly.		Z wiatrakiem czy bez wiatraka, filozofował, życie pójdzie tak, jak szło zawsze, to znaczy kiepsko.
Apart from the disputes over the windmill, there was the question of the defence of the farm.		Kolejnym przedmiotem sporu stała się obrona folwarku.
It was fully realised that though the human beings had been defeated in the Battle of the Cowshed they might make another and more determined attempt to recapture the farm and reinstate Mr Jones.		Rozumiano doskonale, że choć ludzie zostali pokonani w Bitwie pod Oborą, mogą w każdej chwili powtórzyć atak, i to z jeszcze większą determinacją niż poprzednio, by odbić gospodarstwo i przywrócić rządy Jonesa.
They had all the more reason for doing so because the news of their defeat had spread across the countryside and made the animals on the neighbouring farms more restive than ever.		Istniały wszelkie powody, by tak przypuszczać, albowiem wieści o klęsce rozeszły się po okolicy, powodując, iż zwierzęta w sąsiednich folwarkach zaczęły coraz bardziej stawać okoniem.
As usual, Snowball and Napoleon were in disagreement.		Snowball i Napoleon jak zwykle nie zgadzali się i w tym punkcie.
According to Napoleon, what the animals must do was to procure firearms and train themselves in the use of them.		Napoleon twierdził bowiem, że zwierzęta powinny przede wszystkim postarać się o broń palną i wyćwiczyć w jej użyciu.
According to Snowball, they must send out more and more pigeons and stir up rebellion among the animals on the other farms.		Snowball był za wysyłaniem coraz liczniejszych stad gołębi, które miały wzniecać bunt wśród zwierząt w całej okolicy.
The one argued that if they could not defend themselves they were bound to be conquered, the other argued that if rebellions happened everywhere they would have no need to defend themselves.		Pierwszy knur przekonywał, że jeśli mieszkańcy folwarku nie potrafią obronić się sami, zostaną niechybnie pokonani, drugi zaś dowodził, że gdy wszędzie wybuchną powstania, zniknie potrzeba obrony przed kimkolwiek.
The animals listened first to Napoleon, then to Snowball, and could not make up their minds which was right; indeed they always found themselves in agreement with the one who was speaking at the moment.		Zwierzęta słuchały najpierw Napoleona, potem Snowballa, i nie mogły się zdecydować, komu przyznać rację; jakoś zawsze zgadzały się z tym, który mówił ostatni.
At last the day came when Snowball's plans were completed.		Wreszcie nadszedł dzień, w którym plany Snowballa zostały ostatecznie ukończone.
At the Meeting on the following Sunday the question of whether or not to begin work on the windmill was to be put to the vote.		Najbliższej niedzieli podczas zwykłego zgromadzenia miano głosować o ich przyjęciu lub odrzuceniu.
When the animals had assembled in the big barn, Snowball stood up and, though occasionally interrupted by bleating from the sheep, set forth his reasons for advocating the building of the windmill.		Gdy zwierzęta zebrały się w wielkiej stodole, Snowball wstał i mimo że co pewien czas przerywało mu beczenie owiec, przedstawił argumenty za budową.
Then Napoleon stood up to reply.		Sprzeciwił mu się Napoleon.
He said very quietly that the windmill was nonsense and that he advised nobody to vote for it, and promptly sat down again; he had spoken for barely thirty seconds, and seemed almost indifferent as to the effect he produced.		Powstał i bardzo spokojnie powiedział, że wiatrak to bzdura i nikomu nie radzi głosować za; następnie usiadł. Jego wystąpienie trwało niecałe pół minuty i wydawało się, że wcale mu nie zależy na przekonaniu kogokolwiek.
At this Snowball sprang to his feet, and shouting down the sheep, who had begun bleating again, broke into a passionate appeal in favour of the windmill.		Snowball zerwał się, jakby pchnięty niewidzialną sprężyną; wrzasnął na owce, które zaczęły swój koncert, i jął namiętnie apelować do zgromadzenia, by poparło jego projekt.
Until now the animals had been about equally divided in their sympathies, but in a moment Snowball's eloquence had carried them away.		Dotychczas sympatie zwierząt rozkładały się równomiernie między obu oponentów, jednak dar wymowy Snowballa w jednej chwili zburzył tę równowagę.
In glowing sentences he painted a picture of Animal Farm as it might be when sordid labour was lifted from the animals' backs.		Knur w płomiennych słowach przedstawił obraz Folwarku Zwierzęcego w niedalekiej przyszłości, kiedy to z pleców zwierząt spadnie brzemię ciężkiej harówki.
His imagination had now run far beyond chaff-cutters and turnip-slicers.		Wyobraźnią sięgnął daleko, poza zwykłe sieczkarnie i krajalnice rzepy.
Electricity, he said, could operate threshing-machines, ploughs, harrows, rollers and reapers and binders, besides supplying every stall with its own electric light, hot and cold water and an electric heater.		Prąd, perorował, będzie napędzać młockarnie, pługi, brony, ubijarki, żniwiarki i snopowiązałki; dzięki niemu oświetli się każdy boks, w którym będzie ciepła i zimna woda oraz grzejnik elektryczny.
By the time he had finished speaking there was no doubt as to which way the vote would go.		Gdy umilkł, nikt nie miał żadnych wątpliwości co do wyniku głosowania.
But just at this moment Napoleon stood up and, casting a peculiar sidelong look at Snowball, uttered a high-pitched whimper of a kind no one had ever heard him utter before.		W tej samej jednak chwili Napoleon wstał i rzuciwszy Snowballowi szczególne, kose spojrzenie, wydał przenikliwy kwik, jakiego nigdy przedtem nie słyszano.
At this there was a terrible baying sound outside, and nine enormous dogs wearing brass-studded collars came bounding into the barn.		Na ów sygnał rozległo się na zewnątrz straszliwe ujadanie, a potem dziewięć ogromnych psów w obrożach nabijanych mosiężnymi kolcami wpadło jak burza do stodoły.
They dashed straight for Snowball, who only sprang from his place just in time to escape their snapping jaws.		Wszystkie rzuciły się wprost na Snowballa, który ledwie uskoczył przed ich rozwartymi paszczami.
In a moment he was out of the door and they were after him.		W mgnieniu oka znalazł się za wrotami, umykając ścigającej go sforze.
Too amazed and frightened to speak, all the animals crowded through the door to watch the chase.		Osłupiałym i przerażonym zwierzętom dosłownie odebrało dech w piersiach; wszystkie stłoczyły się na progu, obserwując pościg.
Snowball was racing across the long pasture that led to the road.		Snowball pruł jak strzała po rozległym pastwisku, prowadzącym ku szosie.
He was running as only a pig can run, but the dogs were close on his heels.		Umykał tak szybko, jak tylko potrafi umykać świnia, jednak bestie już go dopadały.
Suddenly he slipped and it seemed certain that they had him.		Nagle potknął się i było niemal pewne, że zginął.
Then he was up again, running faster than ever, then the dogs were gaining on him again.		Ale nie – podniósł się i zaczął biec jeszcze szybciej, choć psy znajdowały się tuż tuż.
One of them all but closed his jaws on Snowball's tail, but Snowball whisked it free just in time.		Wydawało się, że najbliższy chwycił go za ogon, lecz na swoje szczęście knur zdołał się jakoś uwolnić.
Then he put on an extra spurt and, with a few inches to spare, slipped through a hole in the hedge and was seen no more.		Natężył wszystkie siły, pognał jeszcze szybciej, wyprzedził psy dosłownie o kilkanaście centymetrów, dopadł dziury w żywopłocie i nikt go nigdy więcej nie widział.
Silent and terrified, the animals crept back into the barn.		Przerażone zwierzęta weszły w milczeniu chyłkiem do stodoły.
In a moment the dogs came bounding back.		Po chwili wbiegły tam w podskokach psy.
At first no one had been able to imagine where these creatures came from, but the problem was soon solved: they were the puppies whom Napoleon had taken away from their mothers and reared privately.		Początkowo nikt nie miał pojęcia, skąd się wzięły na folwarku, wkrótce jednak wszystko stało się jasne: były to te same szczenięta, które Napoleon odebrał niegdyś matkom i wziął na wychowanie.
Though not yet full-grown they were huge dogs, and as fierce-looking as wolves.		Choć nie osiągnęły jeszcze dojrzałego wieku, były potężnej postury, a srogim wyglądem dorównywały wilkom.
They kept close to Napoleon.		Nie odstępowały Napoleona.
It was noticed that they wagged their tails to him in the same way as the other dogs had been used to do to Mr Jones.		Zauważono, że merdają doń ogonami, tak jak zwykły to czynić inne psy na widok pana Jonesa.
Napoleon,. with the dogs following him, now mounted onto the raised portion of the floor where Major had previously stood to deliver his speech.		Napoleon, mając psy za sobą, wstąpił teraz na to samo podwyższenie, na którym spoczywał niegdyś Major, gdy wygłaszał pamiętną mowę.
He announced that from now on the Sunday-morning Meetings would come to an end.		Oświadczył zebranym, że odtąd nie będzie już wieców w niedzielne poranki.
They were unnecessary, he said, and wasted time.		Są zbędne, ogłosił, a ponadto zwierzęta tracą czas na darmo.
In future all questions relating to the working of the farm would be settled by a special committee of pigs, presided over by himself: These would meet in private and afterwards communicate their decisions to the others.		W przyszłości wszelkie zagadnienia związane z pracą na folwarku będzie rozstrzygać specjalny komitet świń pod jego osobistym przewodnictwem. Członkowie takiego komitetu spotkają się na osobności, a potem zawiadomią folwark o podjętych decyzjach.
The animals would still assemble on Sunday mornings to salute the flag, sing `Beasts of England' and receive their orders for the week; but there would be no more debates.		Zwierzęta będą się zbierać w każdą niedzielę rano, by oddać honory fladze, odśpiewać „Zwierzęta Anglii” oraz wysłuchać rozporządzeń dotyczących planu pracy na nadchodzący tydzień; jednak swobodne dyskusje zostaną skasowane. '
In spite of the shock that Snowball's expulsion had given them, the animals were dismayed by this announcement.		Mimo wstrząsu, jakiego zwierzęta doznały po wygnaniu Snowballa, słowa Napoleona wywołały pewne zaskoczenie.
Several of them would have protested if they could have found the right arguments.		Niektórzy z obecnych może by i protestowali, jednak brakowało im jakoś odpowiednich argumentów.
Even Boxer was vaguely troubled.		Nawet Boxer poczuł się niewyraźnie.
He set his ears back, shook his forelock several times, and tried hard to marshal his thoughts; but in the end he could not think of anything to say.		Stulił uszy, zaczął potrząsać grzywą i usiłował zebrać myśli, jednak mimo wysiłków nie zdołał powiedzieć ani słowa.
Some of the pigs themselves, however, were more articulate.		Okazało się za to, że niektóre świnie nie zapomniały języka w gębie.
Four young porkers in the front row uttered shrill squeals of disapproval, and all four of them sprang to their feet and began speaking at once.		Cztery młode tuczniki siedzące w pierwszym rzędzie wydały przenikliwy kwik niezadowolenia; wszystkie zerwały się z miejsc i zaczęły jednocześnie mówić.
But suddenly the dogs sitting round Napoleon let out deep, menacing growls, and the pigs fell silent and sat down again.		Nagle psy otaczające Napoleona wydały głuche, ostrzegawcze warknięcie: protesty ustały jak nożem uciął, a wieprzki usiadły z powrotem.
Then the sheep broke out into a tremendous bleating of `Four legs good, two legs bad!' which went on for nearly a quarter of an hour and put an end to any chance of discussion.		Wówczas odezwały się przeraźliwym beczeniem owce, wykrzykując: „Cztery nogi: dobrze, dwie nogi: źle”; trwało to blisko kwadrans i do reszty uniemożliwiło jakąkolwiek dalszą dyskusję.
Afterwards Squealer was sent round the farm to explain the new arrangement to the others.		Po pewnym czasie wysłano do zwierząt Squealera, by wyjaśnił sens nowych zarządzeń.
`Comrades,' he said, `I trust that every animal here appreciates the sacrifice that Comrade Napoleon has made in taking this extra labour upon himself.		– Towarzysze – zaczął – ufam, że każdy z was w pełni docenia poświęcenie, które wziął na barki towarzysz Napoleon podejmując ten dodatkowy obowiązek.
Do not imagine, comrades, that leadership is a pleasure!		Niech nikomu się nie wydaje, towarzysze, że pełnienie funkcji przywódcy jest przyjemnością!
On the contrary, it is a deep and heavy responsibility.		Wprost przeciwnie: stanowisko to oznacza przyjęcie głębokiej i rozległej odpowiedzialności.
No one believes more firmly than Comrade Napoleon that all animals are equal.		Nikt nie jest gorętszym niż towarzysz Napoleon orędownikiem zasady, wedle której wszystkie zwierzęta są równe.
He would be only too happy to let you make your decisions for yourselves.		Zapewniam, że byłby najszczęśliwszą świnią pod słońcem, gdybyście mogli podejmować decyzje sami.
But sometimes you might make the wrong decisions, comrades, and then where should we be?		Jednak niekiedy mogłaby zdarzyć się wam niewłaściwa decyzja, towarzysze – i co wtedy?
Suppose you had decided to follow Snowball, with his moonshine of windmills - Snowball, who, as we now know, was no better than a criminal?'		Przypuśćmy na przykład, że postanowiliście poprzeć Snowballa i jego mrzonki o wiatrakach; Snowballa, który, jak obecnie wiadomo, okazał się niewiele lepszy od zwykłego kryminalisty.
`He fought bravely at the Battle of the Cowshed,' said somebody.		– Ale walczył dzielnie w Bitwie pod Oborą – zauważył ktoś.
`Bravery is not enough,' said Squealer. `Loyalty and obedience are more important.		– Odwaga to jeszcze nie wszystko – odparł Squealer. – Daleko ważniejsze są lojalność i posłuszeństwo.
And as to the Battle of the Cowshed, I believe the time will come when we shall find that Snowball's part in it was much exaggerated.		Co zaś do Bitwy pod Oborą, jestem pewny, że nadejdzie dzień, w którym okaże się, iż jego dokonania zostały wyolbrzymione.
Discipline, comrades, iron discipline!		Dyscyplina, towarzysze, żelazna dyscyplina!
That is the watchword for today.		Oto hasło dnia.
One false step, and our enemies would be upon us.		Jeden fałszywy krok, towarzysze, i wrogowie wsiądą nam na karki.
Surely, comrades, you do not want Jones back?'		Czy jesteście zupełnie przekonani, że nie chcecie powrotu Jonesa?
Once again this argument was unanswerable.		I znów na takie dictum nikt nie znalazł odpowiedzi.
Certainly the animals did not want Jones back; if the holding of debates on Sunday mornings was liable to bring him back, then the debates must stop.		Oczywiście zwierzęta nie chciały powrotu Jonesa i jeśli niedzielne zebrania miałyby spowodować ów powrót, nie ulegało wątpliwości, iż należy je skasować.
Boxer, who had now had time to think things over, voiced the general feeling by saying: `If Comrade Napoleon says it, it must be right.'		Boxer, który zdążył już wszystko przemyśleć, dał wyraz ogólnemu uczuciu, oświadczając: „Jeśli tak mówi towarzysz Napoleon, musi to być słuszne”.
And from then on he adopted the maxim, `Napoleon is always right,' in addition to his private motto of ‘I will work harder.’		Odtąd maksymę: „będę pracować jeszcze więcej” uzupełnił inną: „Napoleon ma zawsze rację”.
By this time the weather had broken and the spring ploughing had begun.		Tymczasem pogoda zelżała i nadeszła pora wiosennych orek.
The shed where Snowball had drawn his plans of the windmill had been shut up and it was assumed that the plans had been rubbed off the floor.		Szopę, w której Snowball robił plany wiatraka, zamknięto na cztery spusty: wszyscy byli przekonani, że rysunki starto z podłogi.
Every Sunday morning at ten o'clock the animals assembled in the big barn to receive their orders for the week.		Każdego niedzielnego przedpołudnia o godzinie dziesiątej zwierzęta gromadziły się w wielkiej stodole, by wysłuchać rozkazów na nadchodzący tydzień.
The skull of old Major, now clean of flesh, had been disinterred from the orchard and set up on a stump at the foot of the flagstaff, beside the gun.		Odkopano w sadzie nagą już czaszkę Majora i umieszczono na pieńku u stóp masztu, obok fuzji.
After the hoisting of the flag the animals were required to file past the skull in a reverent manner before entering the barn.		Po wciągnięciu flagi udające się do stodoły zwierzęta musiały przedefilować przed czaszką w skupieniu.
Nowadays they did not sit all together as they had done in the past.		W sali zebrań nie siedziały już wszystkie razem, jak niegdyś.
Napoleon, with Squealer and another pig named Minimus, who had a remarkable gift for composing songs and poems, sat on the front of the raised platform, with the nine young dogs forming a semicircle round them, and the other pigs sitting behind.		Napoleon, Squealer oraz pewien wieprz imieniem Minimus, obdarzony szczególnym talentem do układania pieśni i poematów, sadowili się na przedzie podwyższenia; całą trójkę otaczało półkolem dziewięć młodych psów, a pozostałe świnie siedziały z tyłu.
The rest of the animals sat facing them in the main body of the barn.		Reszta zwierząt zajmowała miejsca naprzeciw, wypełniając środek stodoły.
Napoleon read out the orders for the week in a gruff soldierly style, and after a single singing of `Beasts of England' all the animals dispersed.		Napoleon odczytywał rozkazy szorstkim, żołnierskim tonem i po odśpiewaniu „Zwierząt Anglii” wszyscy się rozchodzili.
On the third Sunday after Snowball's expulsion, the animals were somewhat surprised to hear Napoleon announce that the windmill was to be built after all.		Trzeciej niedzieli po wygnaniu Snowballa zwierzęta zostały nieco zaskoczone obwieszczeniem Napoleona, iż wiatrak będzie jednak budowany.
He did not give any reason for having changed his mind, but merely warned the animals that this extra task would mean very hard work; it might even be necessary to reduce their rations.		Knur nie podał żadnych powodów zmiany decyzji; po prostu zapowiedział, że podjęcie tego dodatkowego zadania oznacza bardzo ciężką pracę, a nawet konieczność zmniejszenia racji żywnościowych.
The plans, however, had all been prepared, down to the last detail.		Wszystko zostało przygotowane aż do najdrobniejszego szczegółu.
A special committee of pigs had been at work upon them for the past three weeks.		Specjalnie powołany komitet świń w pocie czoła opracowywał plany przez ostatnie trzy tygodnie.
The building of the windmill, with various other improvements, was expected to take two years.		Obliczono, że postawienie wiatraka wraz z rozmaitymi ulepszeniami zajmie dwa lata.
That evening Squealer explained privately to the other animals that Napoleon had never in reality been opposed to the windmill.		Tego wieczoru Squealer tłumaczył w zaufaniu zwierzętom, że Napoleon nigdy właściwie nie był przeciwnikiem budowy wiatraka.
On the contrary, it was he who had advocated it in the beginning, and the plan which Snowball had drawn on the floor of the incubator shed had actually been stolen from among Napoleon's papers.		Wprost przeciwnie, to właśnie on od samego początku popierał projekt, a plany, które Snowball rysował na podłodze wylęgarni, zostały wykradzione z jego papierów.
The windmill was, in fact, Napoleon's own creation.		Wiatrak był faktycznie pomysłem Napoleona.
Why, then, asked somebody, had he spoken so strongly against it?		– Zgoda – zauważył ktoś – dlaczego więc tak mu się sprzeciwiał?
Here Squealer looked very sly. That, he said, was Comrade Napoleon's cunning.		W tym momencie Squealer zrobił bardzo chytrą minę. – Był to – wyjaśniał – podstęp towarzysza Napoleona.
He had seemed to oppose the windmill, simply as a manoeuvre to get rid of Snowball, who was a dangerous character and a bad influence.		On tylko udawał, że uważa projekt za mrzonkę; był to po prostu manewr, który miał doprowadzić do pozbycia się Snowballa, osobnika niebezpiecznego, a na dobitkę wywierającego fatalny wpływ na otoczenie.
Now that Snowball was out of the way the plan could go forward without his interference.		Ale teraz, gdy Snowballa już nie ma, można przystąpić do budowy, która będzie przebiegać bez zakłóceń.
This, said Squealer, was something called tactics.		Jest to coś – wyjaśniał Squealer – co nazywa się taktyką.
He repeated a number of times, `Tactics, comrades, tactics!' skipping round and whisking his tail with a merry laugh.		Taktyka, towarzysze, taktyka – powtórzył kilkakrotnie, kiwając się, kręcąc ogonkiem i chichocząc wesoło.
The animals were not certain what the word meant, but Squealer spoke so persuasively, and the three dogs who happened to be with him growled so threateningly, that they accepted his explanation without further questions.		Wprawdzie zwierzęta nie były pewne, co oznacza to słowo, jednak, Snowball mówił tak przekonywająco, a trzy psy, które dziwnym zbiegiem okoliczności znalazły się w pobliżu, warczały tak groźnie, że wyjaśnienie przyjęto bez dalszych pytań.
CHAPTER VI		6
All that year the animals worked like slaves.		Przez cały rok zwierzęta harowały bez wytchnienia.
But they were happy in their work; they grudged no effort or sacrifice, well aware that everything that they did was for the benefit of themselves and those of their kind who would come after them, and not for a pack of idle thieving human beings.		Jednak na nic nie narzekały, nie szczędziły trudu i poświęceń, dobrze wiedząc, że pracują wyłącznie dla własnej korzyści oraz dla dobra przyszłych zwierzęcych pokoleń, a nie dla bandy ludzi – próżniaków i złodziei.
Throughout the spring and summer they worked a sixty hour week, and in August Napoleon announced that there would be work on Sunday afternoons as well.		Wiosną i latem pracowały po sześćdziesiąt godzin tygodniowo, a w sierpniu Napoleon zapowiedział, że trzeba będzie również skasować wypoczynek w niedzielne popołudnia.
This work was strictly voluntary, but any animal who absented himself from it would have his rations reduced by half.		Zajęcia w tym czasie byłyby oczywiście najzupełniej dobrowolne, ale każde zwierzę, które się od nich uchyli, otrzyma tylko połowę racji żywnościowych.
Even so it was found necessary to leave certain tasks undone.		I tak jednak musiano zrezygnować z kilku zaplanowanych zadań.
The harvest was a little less successful than in the previous year, and two fields which should have been sown with roots in the early summer were not sown because the ploughing had not been completed early enough.		Plony nie były już tak dobre jak poprzedniego roku, a dwa pola, które wczesnym latem miały być obsiane roślinami okopowymi, leżały odłogiem, ponieważ orki nie rozpoczęto we właściwym terminie.
It was possible to foresee that the coming winter would be a hard one.		Łatwo było przewidzieć, że nadchodząca zima będzie ciężka.
The windmill presented unexpected difficulties.		Budowa wiatraka przysparzała nieprzewidzianych kłopotów.
There was a good quarry of limestone on the farm, and plenty of sand and cement had been found in one of the outhouses, so that all the materials for building were at hand.		Na terenie folwarku znajdowało się zagłębienie, z którego obficie urabiano wapień, a w jednej z szop znaleziono duże zapasy piasku i cementu, materiały budowlane znajdowały się więc pod ręką.
But the problem the animals could not at first solve was how to break up the stone into pieces of suitable size.		Jednak wielkim problemem, z którym zwierzęta nie potrafiły się początkowo uporać, było rozbijanie brył wapienia na kawałki odpowiedniej wielkości.
There seemed no way of doing this except with picks and crowbars, which no animal could use, because no animal could stand on his hind legs.		Można było tego dokonać wyłącznie za pomocą kilofów i łomów żelaznych, którymi nie potrafiło posługiwać się żadne zwierzę, bo też i żadne zwierzę nie umiało stanąć na tylnych nogach.
Only after weeks of vain effort did the right idea occur to somebody - namely, to utilise the force of gravity.		Dopiero po tygodniach bezowocnych wysiłków ktoś wpadł na trafny pomysł, by wykorzystać siłę ciążenia.
Huge boulders, far too big to be used as they were, were lying all over the bed of the quarry.		Masywne głazy, zbyt wielkie na potrzeby budowy, leżały na dnie kamieniołomu.
The animals lashed ropes round these, and then all together, cows, horses, sheep, any animal that could lay hold of the rope - even the pigs sometimes joined in at critical moments - they dragged them with desperate slowness up the slope to the top of the quarry, where they were toppled over the edge, to shatter to pieces below.		Zwierzęta obwiązywały je linami, a potem wszystkie razem, kozy, konie, owce, każde zwierzę, które mogło utrzymać linę – nawet świnie czasem pomagały w gorących momentach – z rozpaczliwą powolnością wlokły bryły na szczyt wzniesienia, skąd spychano je w dół, gdzie rozbijały się na kawałki.
Transporting the stone when it was once broken was comparatively simple.		Przenoszenie rozkruszonego materiału było już stosunkowo łatwe.
The horses carried it off in cartloads, the sheep dragged single blocks, even Muriel and Benjamin yoked themselves into an old governess-cart and did their share.		Konie wywoziły go w wozach, owce wlokły pojedyncze bloki, nawet Muriel i Benjamin zaprzęgały się do starej dwukółki, uczestnicząc we wspólnym wysiłku.
By late summer a sufficient store of stone had accumulated, and then the building began, under the superintendence of the pigs.		U schyłku lata zebrano wystarczający zapas kamieni, a następnie pod nadzorem świń rozpoczęto budowę.
But it was a slow, laborious process.		Postępowała ona jednak powoli i żmudnie.
Frequently it took a whole day of exhausting effort to drag a single boulder to the top of the quarry, and sometimes when it was pushed over the edge it failed to break.		Często wciągnięcie pojedynczej bryły wapienia na szczyt wzgórka kosztowało cały dzień nieopisanego trudu i mozołu, a bywało, że gdy kamień spadł, nie rozbijał się.
Nothing could have been achieved without Boxer, whose strength seemed equal to that of all the rest of the animals put together.		Zwierzęta nie osiągnęłyby wiele, gdyby nie Boxer, którego siła dorównywała chyba sile pozostałych mieszkańców folwarku razem.
When the boulder began to slip and the animals cried out in despair at finding themselves dragged down the hill, it was always Boxer who strained himself against the rope and brought the boulder to a stop.		Gdy wleczony ciężar zaczynał się staczać, ściągając w dół krzyczące z rozpaczy zwierzęta, koń zawsze przychodził w sukurs: napinał potężne mięśnie, naprężał linę i zatrzymywał głaz.
To see him toiling up the slope inch by inch, his breath coming fast, the tips of his hoofs clawing at the ground and his great sides matted with sweat, filled everyone with admiration.		Wspinał się ciężko, krok po kroku, szybko oddychał, czubki podków wczepiały się w grunt, a z wielkich boków zwierzęcia lały się strumienie potu. Ów widok napełniał wszystkich podziwem.
Clover warned him sometimes to be careful not to overstrain himself, but Boxer would never listen to her.		Clover ostrzegała niekiedy Boxera, żeby uważał na siebie i nie przeciążał mięśni, jednak koń jej nie słuchał.
His two slogans, `I will work harder' and `Napoleon is always right', seemed to him a sufficient answer to all problems.		Uznał, że jego dwie maksymy: „Będę pracować jeszcze więcej” i „Napoleon ma zawsze rację” są wystarczającą receptą na wszystkie problemy.
He had made arrangements with the cockerel to call him three-quarters of an hour earlier in the mornings instead of half an hour.		Umówił się z kogutkiem, by ten budził go trzy kwadranse zamiast pół godziny przed innymi zwierzętami.
And in his spare moments, of which there were not many nowadays, he would go alone to the quarry, collect a load of broken stone and drag it down to the site of the windmill unassisted.		W wolnych chwilach, które teraz zdarzały się jedynie z rzadka, chadzał samotnie do kamieniołomu, ładował wóz odłamkami wapienia i bez niczyjej pomocy ciągnął go na plac budowy.
The animals were not badly off throughout that summer, in spite of the hardness of their work.		Mimo ciężkiej pracy zwierzętom nie działo się tego lata źle.
If they had no more food than they had had in Jones's day, at least they did not have less.		Jeśli nawet nie miały więcej pożywienia niż za rządów Jonesa, nie miały też go mniej.
The advantage of only having to feed themselves, and not having to support five extravagant human beings as well, was so great that it would have taken a lot of failures to outweigh it.		Korzyść wypływająca z tego, że produkowały żywność tylko dla siebie i nie musiały już utrzymywać pięciorga ludzi-marnotrawców, była tak wielka, iż trzeba byłoby wielu porażek, by to zniwelować.
And in many ways the animal method of doing things was more efficient and saved labour.		Wielekroć zwierzęce metody pracy okazywały się też wydajniejsze i szybsze od ludzkich.
Such jobs as weeding, for instance, could be done with a thoroughness impossible to human beings.		Niektóre czynności, na przykład pielenie, można było teraz wykonać tak starannie, jak nie potrafiłby żaden człowiek.
And again, since no animal now stole it was unnecessary to fence off pasture from arable land, which saved a lot of labour on the upkeep of hedges and gates.		A ponieważ żadne zwierzę już nie kradło, nie było potrzeby odgradzania pastwisk od pól uprawnych; w ten sposób zaoszczędzono wiele pracy na utrzymaniu w dobrym stanie ogrodzeń i furtek.
Nevertheless as the summer wore on various unforeseen shortages began to make themselves felt.		Niemniej jednak, u schyłku lata zaczęto odczuwać rozmaite nieprzewidziane niedostatki.
There was need of paraffin oil, nails, string, dog biscuits and iron for the horses' shoes, none of which could be produced on the farm.		Brakowało parafiny, oleju, gwoździ, sznura, biszkoptów dla psów, żelaza na końskie podkowy, a żadnego z tych artykułów nie dało się wyprodukować własnymi siłami.
Later there would also be need for seeds and artificial manures, besides various tools and, finally, the machinery for the windmill.		Później spodziewano się zapotrzebowania na nasiona, nawozy sztuczne, ponadto różne narzędzia, wreszcie zaś – maszyny do wiatraka.
How these were to be procured no one was able to imagine.		Nikt nie miał zielonego pojęcia, skąd to wszystko wziąć.
One Sunday morning when the animals assembled to receive their orders Napoleon announced that he had decided upon a new polity.		Pewnego niedzielnego poranka, gdy zwierzęta się zebrały, aby wysłuchać rozkazów, Napoleon ogłosił, że zdecydował się prowadzić nową politykę.
From now onwards Animal Farm would engage in trade with the neighbouring farms: not, of course, for any commercial purpose but simply in order to obtain certain materials which were urgently necessary.		Odtąd Folwark Zwierzęcy nawiąże stosunki handlowe z sąsiednimi gospodarstwami, oczywiście nie dla zarobku, ale po prostu w celu zdobycia pewnych towarów, które są pilnie potrzebne.
The needs of the windmill must override everything else, he said.		Uruchomienie wiatraka jest ważniejsze od czegokolwiek innego, oznajmił.
He was therefore making arrangements to sell a stack of hay and part of the current year's wheat crop, and later on, if more money were needed, it would have to be made up by the sale of eggs, for which there was always a market in Willingdon.		Poczynił tedy odpowiednie kroki, by sprzedać stertę siana oraz część tegorocznego zbioru jęczmienia, a później, jeśli potrzeba będzie więcej pieniędzy, zdobędzie się je sprzedając jaja, na które jest zawsze zbyt w Willingdon.
The hens, said Napoleon, should welcome this sacrifice as their own special contribution towards the building of the windmill.		Kury, dodał knur, powinny z radością ponieść tę ofiarę, traktując ją jako własny, szczególny wkład w dzieło budowy wiatraka.
Once again the animals were conscious of a vague uneasiness.		Również tym razem zwierzęta poczuły się jakoś niewyraźnie.
Never to have any dealings with human beings, never to engage in trade, never to make use of money - had not these been among the earliest resolutions passed at that first triumphant Meeting after Jones was expelled?		Nigdy nie zadawać się z ludźmi, nigdy nie zajmować się handlem, nigdy nie używać pieniędzy – czyż postanowienia te nie znalazły się wśród najwcześniejszych uchwał, podjętych na ich pierwszym, triumfalnym wiecu po wygnaniu Jonesa?
All the animals remembered passing such resolutions: or at least they thought that they remembered it.		Wszystkie zwierzęta miały w pamięci te uchwały lub przynajmniej tak im się wydawało.
The four young pigs who had protested when Napoleon abolished the Meetings raised their voices timidly, but they were promptly silenced by a tremendous growling from the dogs.		Cztery młode wieprzki, które protestowały, gdy Napoleon skasował wiece, wydały nieśmiały kwik sprzeciwu; ten jednak natychmiast ucichł, bo psy warknęły wściekle.
Then, as usual, the sheep broke into `Four legs good, two legs bad!' and the momentary awkwardness was smoothed over.		Potem, jak zwykle, owce zabeczały: „Cztery nogi: dobrze, dwie nogi: źle!” i szybko zapomniano o tym drobnym incydencie.
Finally Napoleon raised his trotter for silence and announced that he had already made all the arrangements.		Wreszcie Napoleon uniósł racicę, by uciszyć zgromadzenie, i ogłosił, że wszystko już załatwił.
There would be no need for any of the animals to come in contact with human beings, which would clearly be most undesirable.		Żadne zwierzę nie będzie musiało stykać się z ludźmi; byłoby to wysoce niepożądane.
He intended to take the whole burden upon his own shoulders.		On sam gotów jest wziąć na barki wszelkie sprawy związane z prowadzeniem transakcji.
A Mr Whymper, a solicitor living in Willingdon, had agreed to act as intermediary between Animal Farm and the outside world, and would visit the farm every Monday morning to receive his instructions.		Niejaki pan Whymper, prawnik z Willingdon, zgodził się pośredniczyć między Folwarkiem Zwierzęcym i światem zewnętrznym; w każdy poniedziałkowy ranek będzie przyjeżdżać po instrukcje.
Napoleon ended his speech with his usual cry of `Long live Animal Farm!', and after the singing of `Beasts of England' the animals were dismissed.		Napoleon zakończył przemówienie zwykłym okrzykiem: „Niech żyje Folwark Zwierzęcy!” i po odśpiewaniu hymnu „Zwierzęta Anglii” zebranie zostało rozwiązane.
Afterwards Squealer made a round of the farm and set the animals' minds at rest.		Wkrótce Squealer obszedł obory, stajnie i kurniki, łagodząc niepokój zwierząt.
He assured them that the resolution against engaging in trade and using money had never been passed, or even suggested.		Zapewniał je, że wniosek dotyczący zakazu zajmowania się handlem i używania pieniędzy nigdy właściwie nie został uchwalony, czy też nawet zgłoszony.
It was pure imagination, probably traceable in the beginning to lies circulated by Snowball.		Tak się tylko wszystkim wydawało, a źródłem nieporozumienia były zapewne kłamstwa rozsiewane przez Snowballa.
A few animals still felt faintly doubtful, but Squealer asked them shrewdly, `Are you certain that this is not something that you have dreamed, comrades?		Wprawdzie kilka zwierząt miało jeszcze pewne wątpliwości, jednak Squealer zadał im kilka chytrych pytań: „Czy jesteście pewni, towarzysze, że to się wam nie śniło?
Have you any record of such a resolution?		Czy macie jakikolwiek dowód na istnienie takiej, uchwały?
Is it written down anywhere?'		Czy gdzieś ją zapisano?”
And since it was certainly true that nothing of the kind existed in writing, the animals were satisfied that they had been mistaken.		Ponieważ nie ulegało żadnej wątpliwości, że nikt nie widział takiego dokumentu, zwierzęta uznały, że się po prostu pomyliły.
Every Monday Mr Whymper visited the farm as had been arranged.		Tak jak ustalono, w każdy poniedziałek na folwark przyjeżdżał pan Whymper.
He was a sly-looking little man with side whiskers, a solicitor in a very small way of business, but sharp enough to have realised earlier than anyone else that Animal Farm would need a broker and that the commissions would be worth having.		Był on niedużym człowieczkiem o cwaniackim wyglądzie; nosił bokobrody, a choć był tylko drobnym doradcą, miał jednak sporo sprytu i pierwszy zrozumiał, że Folwark Zwierzęcy będzie potrzebować pośrednika i że taki interes mu się opłaci.
The animals watched his coming and going with a kind of dread, and avoided him as much as possible.		Zwierzęta patrzyły przerażone, jak człowiek kręci się po dziedzińcu, i unikały go, jak mogły.
Nevertheless, the sight of Napoleon, on all fours, delivering orders to Whymper, who stood on two legs, roused their pride and partly reconciled them to the new arrangement.		Tym niemniej, widok Napoleona na czworakach, wydającego polecenia Whymperowi stojącemu na dwóch nogach, łechtał ich próżność i częściowo pozwolił pogodzić się z nową sytuacją.
Their relations with the human race were now not quite the same as they had been before.		Obecnie stosunki z ludźmi uległy zmianie.
The human beings did not hate Animal Farm any less now that it was prospering, indeed they hated it more than ever.		Zawiść sąsiadów, gdy zwierzętom zaczęło się lepiej powodzić, bynajmniej nie zmalała, wprost przeciwnie: ludzie nienawidzili teraz zwierząta jak nigdy dotąd.
Every human being held it as an article of faith that the farm would go bankrupt sooner or later, and, above all, that the windmill would be a failure.		Każdy w okolicy był święcie przekonany, że folwark prędzej czy później zbankrutuje, a nade wszystko – że wiatrak okaże się wielkim niewypałem.
They would meet in the public-houses and prove to one another by means of diagrams that the windmill was bound to fall down, or that if it did stand up, then that it would never work.		Udowadniano sobie przy piwie, posługując się wykresami, że budowla musi się zawalić, jeśli zaś nawet stanie, to i tak maszyny nie będą działać.
And yet, against their will, they had developed a certain respect for the efficiency with which the animals were managing their own affairs.		A jednak mimowolnie zaczęto stopniowo spoglądać z pewnym szacunkiem na sprawność, z jaką zwierzęta sobie radziły.
One symptom of this was that they had begun to call Animal Farm by its proper name and ceased to pretend that it was called the Manor Farm.		Jednym z objawów tego szacunku było to, że zaprzestano używać poprzedniej nazwy Folwarku Zwierzęcego i już nie upierano się przy mianie „Folwark Dworski”.
They had also dropped their championship of Jones, who had given up hope of getting his farm back and gone to live in another part of the county.		Przestano również popierać Jonesa, który porzucił nadzieje na odzyskanie gospodarstwa i osiedlił się w innej części kraju.
Except through Whymper there was as yet no contact between Animal Farm and the outside world, but there were constant rumours that Napoleon was about to enter into a definite business agreement either with Mr Pilkington of Foxwood or with Mr Frederick of Pinchfield --but never, it was noticed, with both simultaneously.		Dotychczas Folwark Zwierzęcy utrzymywał kontakty ze światem zewnętrznym wyłącznie za pośrednictwem Whympera, wciąż jednak krążyły pogłoski, że Napoleon lada dzień nawiąże porozumienie handlowe albo z panem Pilkingtonem z Foxwood, albo z panem Frederickiem z Pinchfield – w żadnym wszakże wypadku, jak zauważono, z obydwoma naraz.
It was about this time that the pigs suddenly moved into the farmhouse and took up their residence there.		Mniej więcej w tym czasie świnie nieoczekiwanie przeniosły się do domu pana Jonesa i zamieszkały tam na stałe.
Again the animals seemed to remember that a resolution against this had been passed in the early days, and again Squealer was able to convince them that this was not the case.		Zwierzętom znów się wydawało, że wcześniej podjęto rezolucję przeciw takiemu postępowaniu, ale Squealer ponownie je przekonał, iż są w błędzie.
It was absolutely necessary, he said, that the pigs, who were the brains of the farm, should have a quiet place to work in.		Jest bezwzględnie konieczne, dowodził, by świnie, które wykonują na folwarku pracę umysłową, mogły mieć do niej odpowiednie warunki.
It was also more suited to the dignity of the Leader (for of late he had taken to speaking of Napoleon under the title of `Leader') to live in a house than in a mere sty.		Ponadto godności Przywódcy (ostatnio zaczął tytułować Napoleona „Przywódcą”) bardziej odpowiada mieszkanie w domu niż w zwykłym chlewie.
Nevertheless some of the animals were disturbed when they heard that the pigs not only took their meals in the kitchen and used the drawing-room as a recreation room, but also slept in the beds.		Mimo to niektóre zwierzęta były poruszone, gdy usłyszały, że świnie nie tylko spożywają posiłki w kuchni, a bawialnię zamieniły w pokój wypoczynkowy, ale również sypiają w łóżkach.
Boxer passed it off as usual with `Napoleon is always right!', but Clover, who thought she remembered a definite ruling against beds, went to the end of the barn and tried to puzzle out the Seven Commandments which were inscribed there.		Boxer przeszedł nad tym do porządku dziennego, mówiąc jak zwykłe: „Napoleon ma zawsze rację”, jednak Clover, której wydawało się, że pamięta wyraźny zakaz używania łóżek, poszła pod stodołę i usiłowała odczytać Siedem Przykazań, które wypisano na ścianie.
Finding herself unable to read more than individual letters, she fetched Muriel.		Ponieważ umiała odczytać tylko pojedyncze litery, przywołała Muriel.
`Muriel,' she said, `read me the Fourth Commandment.		– Muriel – poprosiła – przeczytaj mi Czwarte Przykazanie.
Does it not say something about never sleeping in a bed?'		Czy nie ma tam czegoś o tym, że nie wolno sypiać w łóżku?
With some difficulty Muriel spelt it out.		Muriel z pewnym trudem przesylabizowała napis.
`It says, "No animal shall sleep in a bed with sheets" ' she announced finally.		– Tam jest napisane: „Żadne zwierzę nie będzie spać w łóżku z p r z e ś c i e r a d ł a m i” – powiedziała wreszcie.
Curiously enough, Clover had not remembered that the Fourth Commandment mentioned sheets; but as it was there on the wall, it must have done so.		Clover jakoś dziwnie nie mogła sobie przypomnieć, żeby Czwarte Przykazanie wspominało o prześcieradłach; skoro jednak wypisano to na ścianie, widocznie tak było.
And Squealer, who happened to be passing at this moment, attended by two or three dogs, was able to put the whole matter in its proper perspective.		Squealer, który akurat przechodził opodal w asyście dwóch czy trzech psów, natychmiast przedstawił ów sporny punkt we właściwym świetle.
`You have heard, then, comrades,' he said, `that we pigs now sleep in the beds of the farmhouse?		– Zapewne już słyszałyście, towarzyszki, że my, świnie, sypiamy teraz w łóżkach, w domu Jonesa.
And why not?		Dlaczegóżby nie?
You did not suppose, surely, that there was ever a ruling against beds?		Doprawdy, nie sądziłyście chyba, że istnieje jakiś zakaz używania łóżek?
A bed merely means a place to sleep in.		Łóżko jest po prostu miejscem do spania.
A pile of straw in a stall is a bed, properly regarded.		Wiązka słomy w boksie jest także, ściśle biorąc, łóżkiem.
The rule was against sheets, which are a human invention.		Zakaz dotyczył p r z e ś c i e r a d e ł, które są wynalazkiem człowieka.
We have removed the sheets from the farmhouse beds, and sleep between blankets.		Usunęliśmy prześcieradła i zastąpiliśmy je kocami.
And very comfortable beds they are too!		Łóżka są rzeczywiście bardzo wygodne!
But not more comfortable than we need, I can tell you, comrades, with all the brainwork we have to do nowadays.		Jednak podkreślam, towarzyszki, nie zapewniają nam takiej wygody, na jaką zasługujemy, biorąc pod uwagę całą tę pracę umysłową, którą musimy obecnie wykonywać.
You would not rob us of our repose, would you, comrades?		Przecież nie pozbawicie nas chyba miejsca wytchnienia, prawda, towarzyszki?
You would not have us too tired to carry out our duties?		Chyba nie chciałybyście, żebyśmy byli zbyt zmęczeni, by sprostać obowiązkom?
Surely none of you wishes to see Jones back?'		Z pewnością żadna z was nie chce powrotu Jonesa?
The animals reassured him on this point immediately, and no more was said about the pigs sleeping in the farmhouse beds.		Koza i klacz natychmiast zapewniły go, że nie chcą Jonesa, i odtąd nikt już nie kwestionował tego, iż świnie śpią w łóżkach.
And when, some days afterwards, it was announced that from now on the pigs would get up an hour later in the mornings than the other animals, no complaint was made about that either.		A gdy po kilku dniach ogłoszono, że będą wstawać godzinę później od innych zwierząt, też nie słyszano żadnych protestów.
By the autumn the animals were tired but happy.		Jesienią zwierzęta były utrudzone, ale szczęśliwe.
They had had a hard year, and after the sale of part of the hay and corn the stores .of food for the winter were none too plentiful, but the windmill compensated for everything.		Rok okazał się trudny i po sprzedaży części ziarna zapasy na zimę nie pozostały zbyt obfite, jednak perspektywa posiadania wiatraka powodowała, że nikt nie upadał na duchu.
It was almost half built now.		Budowa była na półmetku.
After the harvest there was a stretch of clear dry weather, and the animals toiled harder than ever, thinking it well worth while to plod to and fro all day with blocks of stone if by doing so they could raise the walls another foot.		Po żniwach wypadło kilkanaście bezdeszczowych, pogodnych dni; wszystkie zwierzęta mozoliły się wtedy jeszcze bardziej niż zwykle, uważały bowiem, że warto taszczyć od świtu do zmroku ciężkie kamienne bloki, jeśli można przez to podciągnąć ścianę jeszcze o kilkanaście centymetrów.
Boxer would even come out at nights and work for an hour or two on his own by the light of the harvest moon.		Boxer wstawał nawet w środku nocy i pracował w pojedynkę przy świetle jesiennego księżyca.
In their spare moments the animals would walk round and round the half-finished mill, admiring the strength and perpendicularity of its walls and marvelling that they should ever have been able to build anything so imposing.		W wolnych chwilach zwierzęta obchodziły dookoła na wpół zbudowany wiatrak, podziwiając grubość i pionowość murów i zachwycając się, że oto bez niczyjej pomocy potrafiły wznieść tak imponującą budowlę.
Only old Benjamin refused to grow enthusiastic about the windmill, though, as usual, he would utter nothing beyond the cryptic remark that donkeys live a long time.		Tylko stary Benjamin nie chciał cieszyć się wiatrakiem, rzucając jak zwykle jedynie dwuznaczne uwagi, że osły mają długie życie.
November came, with raging south-west winds.		Nadszedł listopad, a wraz z nim porywiste, południowo-zachodnie wiatry.
Building had to stop because it was now too wet to mix the cement.		Musiano przerwać budowę, bo było zbyt mokro na mieszanie cementu.
Finally there came a night when the gale was so violent that the farm buildings rocked on their foundations and several tiles were blown off the roof of the barn.		Wreszcie nadeszła noc, gdy wichura rozszalała się tak gwałtownie, że budynki aż drżały w posadach, a ze stodoły spadło kilka dachówek.
The hens woke up squawking with terror because they had all dreamed simultaneously of hearing a gun go off in the distance.		Obudziły się kury, skrzecząc z przerażenia, albowiem wszystkim jednocześnie się śniło, że słyszą w oddali wystrzał z dubeltówki.
In the morning the animals came out of their stalls to find that the flagstaff had been blown down and an elm tree at the foot of the orchard had been plucked up like a radish.		Rankiem zwierzęta wyszły na zewnątrz i ujrzały, że maszt leży złamany, a rosnący na skraju sadu wiąz został wyrwany z korzeniami.
They had just noticed this when a cry of despair broke from every animal's throat.		W chwilę później wydały okrzyk rozpaczy.
A terrible sight had met their eyes.		Widok był zaiste przerażający.
The windmill was in ruins.		Wiatrak leżał w gruzach.
With one accord they dashed down to the spot.		Całą gromadą rzuciły się na wzniesienie.
Napoleon, who seldom moved out of a walk, raced ahead of them all.		Napoleon, który jedynie z rzadka wychodził na przechadzkę, biegł teraz na czele.
Yes, there it lay, the fruit of all their struggles, levelled to its foundations, the stones they had broken and carried so laboriously scattered all around.		Tak, owoc ich wysiłków został zrównany z ziemią, kamienie zbierane z takim trudem leżały rozrzucone.
Unable at first to speak, they stood gazing mournfully at the litter of fallen stone.		Zwierzęta chwyciła za gardło czarna rozpacz; wszystkie stały nieruchomo, wpatrzone w gruzowisko.
Napoleon paced to and fro in silence, occasionally snuffing at the ground.		Napoleon dreptał w milczeniu tam i z powrotem, co chwila węsząc przy ziemi.
His tail had grown rigid and twitched sharply from side to side, a sign in him of intense mental activity.		Zesztywniał mu ogonek, którym knur zaczął szybko wymachiwać na boki, co świadczyło o intensywnym wysiłku umysłowym.
Suddenly he halted as though his mind were made up.		Wreszcie przystanął, jakby podjął jakąś decyzję.
`Comrades,' he said quietly, `do you know who is responsible for this?		– Towarzysze – zaczął łagodnie – czy wiecie, kto jest za to odpowiedzialny?
Do you know the enemy who has come in the night and overthrown our windmill?		Czy wiecie, kim jest wróg, który zakradł się nocą i zniszczył wiatrak?
S N O W B A L L!' he suddenly roared in a voice of thunder, `Snowball has done this thing!		SNOWBALL! – zagrzmiał nieoczekiwanie. – To sprawka Snowballa!
In sheer malignity, thinking to set back our plans and average himself for his ignominious expulsion, this traitor has crept here under cover of night and destroyed our work of nearly a year.		Powodowany czystą złośliwością, knując, jak pokrzyżować nasze plany i zemścić się za wygnanie, wśliznął się tu pod osłoną nocy i zniweczył efekt niemal całego roku pracy.
Comrades, here and now I pronounce the death sentence upon Snowball. "Animal Hero, Second Class", and half a bushel of apples to any animal who brings him to justice.		Towarzysze, ogłaszam wyrok śmierci na Snowballa. „Bohater Zwierzęcy Drugiej Klasy” i pół korca jabłek dla tego, kto wymierzy mu sprawiedliwość.
A full bushel to anyone who captures him alive!'		Cały korzec dla tego, kto schwyta go żywcem!
The animals were shocked beyond measure to learn that even Snowball could be guilty of such an action.		Zwierzęta były głęboko tym wstrząśnięte, iż Snowball mógł się dopuścić równie podłego czynu.
There was a cry of indignation, and everyone began thinking out ways of catching Snowball if he should ever come back.		Rozległy się okrzyki oburzenia i każdy zaczął przemyśliwać, jak przydybać zdrajcę, gdyby kiedykolwiek pokazał się na folwarku.
Almost immediately the footprints of a pig were discovered in the grass at a little distance from the knoll. They could only be traced for a few yards, but appeared to lead to a hole in the hedge.		Niemal natychmiast odkryto w trawie opodal wzniesienia ślady świńskich racic. Ciągnęły się tylko przez kilka metrów, lecz najwyraźniej prowadziły do otworu w żywopłocie.
Napoleon snuffed deeply at them and pronounced them to be Snowball's.		Napoleon węszył w skupieniu i orzekł, że pozostawił je Snowball.
He gave it as his opinion that Snowball had probably come from the direction of Foxwood Farm.		Jego zdaniem musiał on przybyć z kierunku Foxwood.
`No more delays, comrades!' cried Napoleon when the footprints had been examined. `There is work to be done.		– Nie marnujmy czasu, towarzysze! – zawołał po zbadaniu tropów. – Mamy sporo pracy.
This very morning we begin rebuilding the windmill, and we will build all through the winter, rain or shine.		Z nastaniem świtu zaczynamy odbudowę wiatraka i będziemy ciągnąć ją przez całą zimę, bez względu na pogodę.
We will teach this miserable traitor that he cannot undo our work so easily.		Pokażemy temu godnemu pogardy renegatowi, że nie tak łatwo zniszczyć owoce naszego wysiłku.
Remember, comrades, there must be no alteration in our plans: they shall be carried out to the day.		Pamiętajcie, towarzysze – nie będzie żadnych zmian w planach, które musimy wykonać z dokładnością co do dnia.
Forward, comrades!		Naprzód, towarzysze!
Long live the windmill!		Niech żyje wiatrak!
Long live Animal Farm!'		Niech żyje Folwark Zwierzęcy!
CHAPTER VII		7
IT WAS A BITTER WINTER.		Zima była sroga.
The stormy weather was followed by sleet and snow, and then by a hard frost which did not break till well into February.		Po wichurach przyszedł deszcz ze śniegiem, potem śnieg, a następnie ścisnął ostry mróz, który nie zelżał aż do połowy lutego.
The animals carried on as best they could with the rebuilding of the windmill, well knowing that the outside world was watching them and that the envious human beings would rejoice and triumph if the mill were not finished on time.		Zwierzęta mozoliły się przy odbudowie wiatraka tak ciężko, jak potrafiły, dobrze wiedząc, że obserwują je dziesiątki zawistników i że zazdrośni ludzie będą się cieszyć i triumfować, jeśli wiatrak nie zostanie ukończony na czas.
Out of spite, the human beings pretended not to believe that it was Snowball who had destroyed the windmill: they said that it had fallen down because the walls were too thin.		Złośliwi sąsiedzi udawali, iż nie wierzą, że to Snowball zniszczył wiatrak: twierdzili, że budowla się zawaliła, bo miała zbyt cienkie ściany.
The animals knew that this was not the case.		Zwierzęta dobrze wiedziały, że powód był inny.
Still, it had been decided to build the walls three feet thick this time instead of eighteen inches as before, which meant collecting much larger quantities of stone.		Zdecydowano jednak postawić ściany o grubości blisko metra zamiast półmetrowych, jak poprzednio; wymagało to wszakże zebrania znacznie większej ilości wapienia.
For a long time the quarry was full of snowdrifts and nothing could be done.		Przez długi czas kamieniołom pokrywał głęboki śnieg i nie można było przystąpić do pracy.
Some progress was made in the dry frosty weather that followed, but it was cruel work, and the animals could not feel so hopeful about it as they had felt before.		W ciągu kilku dni suchej i mroźnej pogody poczyniono wprawdzie niewielkie postępy, lecz była to okrutna harówka, a na dobitkę zwierzęta nie pracowały już tak żwawo jak niegdyś.
They were always cold, and usually hungry as well.		Stale trzęsły się z zimna, a często bywały głodne.
Only Boxer and Clover never lost heart.		Jedynie Boxer i Clover nie upadały na duchu.
Squealer made excellent speeches on the joy of service and the dignity of labour, but the other animals found more inspiration in Boxer's strength and his never-failing cry of `I will work harder!'		Squealer często wygłaszał błyskotliwe mowy o radości, jaką daje wypełnianie obowiązku, i o godności pracy, jednak dla zwierząt znacznie lepszym natchnieniem była siła mięśni Boxera oraz jego niezłomne hasło: „Będę pracować jeszcze więcej!”
In January food fell short.		W styczniu skurczyły się zapasy żywności.
'The corn ration was drastically reduced, and it was announced that an extra potato ration would be issued to make up for it.		Ograniczono drastycznie racje ziarna i ogłoszono, że w zamian zostanie zwiększony przydział kartofli.
Then it was discovered that the greater part of the potato crop had been frosted in the clamps, which had not been covered thickly enough. The potatoes had become soft and discoloured, and only a few were edible.		Niestety, jak się okazało, większość ziemniaków zamarzła w kopcach, których jesienią nie przykryto odpowiednio grubo. Bulwy zmiękły i straciły barwę; tylko pojedyncze sztuki nadawały się do jedzenia.
For days at a time the animals had nothing to eat but chaff and mangels.		Bywały dni, gdy zwierzęta nie miały żadnego pokarmu oprócz sieczki i buraków pastewnych.
Starvation seemed to stare them in the face.		Wydawało się, że głód zaczyna im zaglądać w oczy.
It was vitally necessary to conceal this fact from the outside world.		Należało za wszelką cenę ukryć ów fakt przed światem.
Emboldened by the collapse of the windmill, the human beings were inventing fresh lies about Animal Farm.		Ośmieleni zniszczeniem wiatraka ludzie wciąż wymyślali coraz to nowe kłamstwa na temat Folwarku.
Once again it was being put about that all the animals were dying of famine and disease, and that they were continually fighting among themselves and had resorted to cannibalism and infanticide.		Ponownie zaczęto twierdzić, że jego mieszkańcy zdychają z głodu i od różnych chorób, że toczą się wśród nich nieustanne walki, wreszcie – że pożerają się wzajemnie i zabijają własne młode.
Napoleon was well aware of the bad results that might follow if the real facts of the food situation were known, and he decided to make use of Mr Whymper to spread a contrary impression.		Napoleon doskonale zdawał sobie sprawę z fatalnych skutków, jakie mogłyby nastąpić, gdyby wyszło na jaw, jak się przedstawia sytuacja żywnościowa, postanowił więc wykorzystać Whympera, żeby zamydlić wrogom oczy.
Hitherto the animals had had little or no contact with Whymper on his weekly visits: now, however, a few selected animals, mostly sheep, were instructed to remark casually in his hearing that rations had been increased.		Dotychczas mieszkańcy Folwarku prawie nie widywali pośrednika, gdy przyjeżdżał co poniedziałek, jednak obecnie nakazano kilku wybranym zwierzętom, w większości owcom, by w jego obecności wspominały, niby to mimochodem, iż racje pokarmowe zostały zwiększone.
In addition, Napoleon ordered the almost empty bins in the store-shed to be filled nearly to the brim with sand, which was then covered up with what remained of the grain and meal. On some suitable pretext Whymper was led through the store-shed and allowed to catch a glimpse of the bins.		Ponadto Napoleon przykazał, by niemal puste skrzynie stojące w spichlerzu napełniono prawie po brzegi piaskiem, a na wierzch wysypano resztki ziarna i mąki. pod jakimś wiarygodnym pretekstem przeprowadzono Whympera przez spichlerz, tak by zobaczył te skrzynie.
He was deceived, and continued to report to the outside world that there was no food shortage on Animal Farm.		Podstęp się udał, a prawnik opowiadał potem sąsiadom, że na Folwarku Zwierzęcym żywności jest pod dostatkiem.
Nevertheless, towards the end of January it became obvious that it would be necessary to procure some more grain from somewhere.		Niemniej jednak pod koniec stycznia stało się jasne, iż trzeba koniecznie gdzieś zdobyć nieco ziarna.
In these days Napoleon rarely appeared in public, but spent all his time in the farmhouse, which was guarded at each door by fierce-looking dogs.		W tym czasie Napoleon rzadko ukazywał się publicznie, całe dnie spędzając w domu Jonesa, którego wszystkie wejścia były strzeżone przez groźne psy.
When he did emerge it was in a ceremonial manner, with an escort of six dogs who closely surrounded him and growled if anyone came too near.		Gdy opuszczał siedzibę, zawsze czynił to z wielką pompą; otaczała go wtedy zwarta eskorta złożona z sześciu psów, które zaczynały warczeć, ilekroć jakieś zwierzę podeszło zbyt blisko.
Frequently he did not even appear on Sunday mornings, but issued his orders through one of the other pigs, usually Squealer.		Często knur nie pokazywał się nawet w niedzielę rano; wydawał wtedy rozkazy za pośrednictwem którejś ze świń, najczęściej Squealera.
One Sunday morning Squealer announced that the hens, who had just come in to lay again, must surrender their eggs.		Pewnego niedzielnego poranka Squealer ogłosił, że kury, dla których nadszedł właśnie czas nioski, muszą oddawać swoje jajka.
Napoleon had accepted, through Whymper, a contract for four hundred eggs a week.		Napoleon zawarł bowiem, za pośrednictwem Whympera, umowę na dostawę czterystu jaj tygodniowo.
The price of these would pay for enough grain and meal to keep the farm going till summer came on and conditions were easier.		Za uzyskane pieniądze miano zakupić dostateczną ilość ziarna i mąki, aby zwierzęta mogły wyżywić się aż do lata, kiedy to warunki życia się poprawią.
When the hens heard this they raised a terrible outcry.		Gdy usłyszały to kury, podniosły straszliwy lament.
They had been warned earlier that this sacrifice might be necessary, but had not believed that it would really happen.		Wprawdzie uprzedzono je wcześniej, że takie poświęcenie może okazać się konieczne, jednak nic wierzyły, iż dojdzie do najgorszego.
They were just getting their clutches ready for the spring sitting, and they protested that to take the eggs away now was murder.		Dopiero co przydzielono im partie jaj do wiosennego wysiedzenia i teraz protestowały, krzycząc, że odbieranie ich jest morderstwem.
For the first time since the expulsion of Jones there was something resembling a rebellion.		Po raz pierwszy od wygnania Jonesa na folwarku wybuchł rodzaj buntu.
Led by three young B1ack Minorca pullets, the hens made a determined effort to thwart Napoleon's wishes.		Pod wodzą trzech czarnych minorek kury zdecydowanie postanowiły pokrzyżować zamiary Napoleona.
Their method was to fly up to the rafters and there lay their eggs, which smashed to pieces on the floor.		Podfruwały więc aż pod krokwie i znosiły tam jajka, które spadały i rozbijały się.
Napoleon acted swiftly and ruthlessly.		Napoleon podjął szybkie i bezwzględne kroki.
He ordered the hens' rations to be stopped, and decreed that any animal giving so much as a grain of corn to a hen should be punished by death.		Nakazał wstrzymać kurom racje żywnościowe i ostrzegł, iż każde zwierzę, które ośmieli się podać im choćby jedno ziarnko, zostanie ukarane śmiercią.
The dogs saw to it that these orders were carried out.		Psy dopilnowały wykonania rozkazów.
For five days the hens held out, then they capitulated and went back to their nesting boxes.		Kury wytrzymały przez pięć dni, potem skapitulowały i powróciły do swoich koszy.
Nine hens had died in the meantime.		Dziewięć buntowniczek zmarło.
Their bodies were buried in the orchard, and it was given out that they had died of coccidiosis.		Ich ciała pochowano w sadzie, po czym ogłoszono, że zdechły na kokcydiozę.
Whymper heard nothing of this affair, and the eggs were duly delivered, a grocer's van driving up to the farm once a week to take them away.		Whymper nigdy nie dowiedział się o zajściu, a jajka zostały dostarczone zgodnie z umową; chłopak od miejscowego kupca przyjeżdżał raz na tydzień furgonetką, by odebrać towar.
All this while no more had been seen of Snowball.		Przez cały ten czas Snowballa nikt nie widział na oczy.
He was rumoured to be hiding on one of the neighbouring farms, either Foxwood or Pinchfield.		Chodziły jedynie słuchy, iż ukrywa się w którymś z sąsiednich folwarków, w Foxwood albo w Pinchfield.
Napoleon was by this time on slightly better terms with the other farmers than before.		Obecnie Napoleon był w nieco lepszych stosunkach z okolicznymi gospodarzami.
It happened that there was in the yard a pile of timber which had been stacked there ten years earlier when a beech spinney was cleared.		Akurat w obejściu odkryto stos drewna, ułożony tam dziesięć lat temu, gdy karczowano lasek bukowy.
It was well seasoned, and Whymper had advised Napoleon to sell it; both Mr Pilkington and Mr Frederick were anxious to buy it.		Drewno było dobrze wyleżałe i Whymper doradzał Napoleonowi jego sprzedaż; zarówno pan Pilkington, jak i pan Frederick przejawiali chęć kupna.
Napoleon was hesitating between the two, unable to make up his mind.		Napoleon dłuższy czas wahał się, kogo wybrać.
It was noticed that whenever he seemed on the point of coming to an agreement with Frederick, Snowball was declared to be in hiding at Foxwood, while when he inclined towards Pilkington, Snowball was said to be at Pinchfield.		Zauważono wszelako, iż gdy tylko był bliski porozumienia z Frederickiem, opowiadano, że Snowball ukrywa się w Foxwood; gdy zamierzał sprzedać buczynę Pilkingtonowi, Snowball „przenosił się” do Pinchfield.
Suddenly, early in the spring, an alarming thing was discovered.		Nagle wczesną wiosną wybuchła bomba.
Snowball was secretly frequenting the farm by night!		Oto okazało się, że Snowball potajemnie nawiedza nocami folwark!
The animals were so disturbed that they could hardly sleep in their stalls.		Zwierzęta były tak poruszone, że aż nie mogły usnąć.
Every night, it was said, he came weeping in under cover of darkness and performed all kinds of mischief.		Mawiano, że regularnie zakrada się chyłkiem pod osłoną mroku i czyni rozmaite szkody.
He stole the corn, he upset the milk-pails, he broke the eggs, he trampled the seed-beds, he gnawed the bark off the fruit trees.		To właśnie on ukradł zboże, przewrócił wiadra z mlekiem, potłukł jaja, stratował świeżo obsiane zagony, obgryzł korę z drzew owocowych.
Whenever anything went wrong it became usual to attribute it to Snowball.		Odtąd weszło w zwyczaj przypisywanie wszelkiego zła Snowballowi.
If a window was broken or a drain was blocked up, someone was certain to say that Snowball had come in the night and done it, and when the key of the store-shed was lost the whole farm was convinced that Snowball had thrown it down the well.		Jeśli stłukła się szyba lub zatkał się ściek, zawsze znalazł się ktoś, kto twierdził, że to sprawka nocnego gościa; gdy pewnego dnia gdzieś zapodział się klucz od spichlerza, cały folwark był święcie przekonany, że Snowball cisnął go do studni.
Curiously enough they went on believing this even after the mislaid key was found under a sack of meal.		Co zaś najdziwniejsze, nie przestano w to wierzyć nawet wtedy, kiedy zagubiony rzekomo klucz odnalazł się pod workiem mąki.
The cows declared unanimously that Snowball crept into their stalls and milked them in their sleep.		Krowy zgodnie świadczyły, że Snowball zakrada się do obory i doi je podczas snu.
The rats, which had been troublesome that winter, were also said to be in league with Snowball.		O szczurach, które dały się we znaki, mówiono, iż są sprzymierzeńcami knura-zdrajcy.
Napoleon died that their should be a full investigation into Snowball's activities.		Napoleon oświadczył, że zbrodnicza działalność Snowballa zostanie dokładnie zbadana.
With his dogs in attendance he set out and made a careful tour of inspection of the farm buildings, the other animals following at a respectful distance.		Otoczony psami dokonał starannej inspekcji budynków gospodarskich, podczas gdy inne zwierzęta stąpały z szacunkiem w pewnej odległości.
At every few steps Napoleon stopped and snuffed the ground for traces of Snowball's footsteps, which, he said, he could detect by the smell.		Co chwila knur zatrzymywał się i węszył w poszukiwaniu śladów Snowballa, które, jak twierdził, rozpoznaje po zapachu.
He snuffed in every corner, in the barn, in the cowshed, in the henhouses, in the vegetable garden, and found traces of Snowball almost everywhere.		Obwąchał każdy kąt w stodole, w oborze, w kurnikach, w warzywniku, i niemal wszędzie wyczuł Snowballa.
He would put his snout to the ground, give several deep sniffs and exclaim in a terrible voice, `Snowball!		Zniżał ryj do ziemi, kilkakrotnie wciągał głęboko powietrze i wołał straszliwym głosem: – Snowball!
He has been here!		Był tutaj!
I can smell him distinctly!' and at the word `Snowball' all the dogs let out blood-curdling growls and showed their side teeth.		Czuję go wyraźnie! Na dźwięk imienia „Snowball” psy złowrogo warczały i obnażały kły.
The animals were thoroughly frightened.		Zwierzęta były do głębi przerażone.
It seemed to them as though Snowball were some kind of invisible influence, pervading the air about them and menacing them with all kinds of dangers.		Wydawało się im, iż Snowball posiadł coś w rodzaju tajemnej mocy, czającej się dookoła, zewsząd im zagrażającej.
In the evening Squealer called them together, and with an alarmed expression on his face told them that he had some serious news to report.		Wieczorem zwołał je Squealer, wielce czymś podekscytowany, zapowiadając, że ma do przekazania ważne wiadomości.
`Comrades!' cried Squealer, making little nervous skips, `a most terrible thing has been discovered.		– Towarzysze! – zawołał, podrygując ze zdenerwowania – wyszła na jaw rzecz straszliwa.
Snowball has sold himself to Frederick of Pinchfield Farm, who is even now plotting to attack us and take our farm away from us!		Oto Snowball przeszedł na żołd Fredericka z Pinchfield, który obecnie knuje przeciw nam, chce na nas napaść i odebrać nam folwark!
Snowball is to act as his guide when the attack begins.		Gdy nastąpi atak, Snowball posłuży za przewodnika.
But there is worse than that.		Jest jednak coś jeszcze gorszego.
We had thought that Snowball's rebellion was caused simply by his vanity and ambition.		Dotychczas sądziliśmy, że Snowball się zbuntował, powodowany próżnością i wygórowanymi ambicjami.
But we were wrong, comrades.		Byliśmy w błędzie, towarzysze!
Do you know what the real reason was?		Czy wiecie, jakie były rzeczywiste przyczyny tego buntu?
Snowball was in league with Jones from the very start!		Snowball był od samego początku w zmowie z Jonesem!
He was Jones's secret agent all the time.		Cały czas działał jako jego tajny agent.
It has all been proved by documents which he left behind him and which we have only just discovered.		Wynika to czarno na białym z dokumentów, które pozostawił i które odkryliśmy dopiero teraz.
To my mind this explains a great deal, comrades.		Tak sobie myślę, towarzysze, że wyjaśnia to bardzo wiele.
Did we not see for ourselves how he attempted – fortunately without success - to get us defeated and destroyed at the Battle of the Cowshed?'		Czyż bowiem nie widzieliście na własne oczy, jak ów zdrajca usiłował – na szczęście bezskutecznie – spowodować naszą klęskę i pogrom w Bitwie pod Oborą?
The animals were stupefied.		Oszołomione zwierzęta milczały.
This was a wickedness far outdoing Snowball's destruction of the windmill.		Jeżeli Squealer mówił prawdę, była to niegodziwość znacznie przewyższająca zniszczenie wiatraka.
But it was some minutes before they could fully take it in.		Nim jednak połapały się we wszystkim, upłynęło kilka minut.
They all remembered, or thought they remembered, how they had seen Snowball charging ahead of them at the Battle of the Cowshed, how he had rallied and encouraged them at every turn, and how he had not paused for an instant even when the pellets from Jones's gun had wounded his back.		Pamiętały jednak, bądź też wydawało się im, że pamiętają, jak Snowball prowadził natarcie w Bitwie pod Oborą, jak zwoływał je do szeregu i nieustannie zagrzewał do walki, jak nie zatrzymał się ani na moment, gdy śrut wystrzelony z dubeltówki Jonesa poranił mu grzbiet.
At first it was a little difficult to see how this fitted in with his being on Jones's side.		Początkowo wydawało się niepojęte, jak to wszystko ma się do zarzutu, iż pozostaje w zmowie z Jonesem.
Even Boxer, who seldom asked questions, was puzzled.		Nawet Boxer, który nie był szczególnie dociekliwy, czuł się nieswojo.
He lay down, tucked his fore hoofs beneath him, shut his eyes, and with a hard effort managed to formulate his thoughts.		Wyciągnął się na ziemi, podkurczył przednie kopyta, przymknął oczy i z wielkim wysiłkiem przystąpił do formułowania swoich myśli.
`I do not believe that,' he said. `Snowball fought bravely at the Battle of the Cowshed.		– W to nie uwierzę – oznajmił wreszcie. – Snowball walczył dzielnie w Bitwie pod Oborą.
I saw him myself.		Sam widziałem.
Did we not give him "Animal Hero, First Class" immediately afterwards?'		Czy nie odznaczyliśmy go orderem „Bohater Zwierzęcy Pierwszej Klasy” zaraz po zwycięstwie?
`That was our mistake, comrade.		– I to był właśnie nasz błąd, towarzyszu.
For we know now - it is all written down in the secret documents that we have found - that in reality he was trying to lure us to our doom.'		Wiemy obecnie – a znajduje to potwierdzenie w tajnych dokumentach, które pozostawił – że w rzeczywistości starał się doprowadzić do naszej klęski.
`But he was wounded,' said Boxer. `We all saw him running with blood.'		– Ale przecież został ranny – zauważył Boxer. – Wszyscy widzieliśmy, jak broczył krwią.
`That was part of the arrangement!' cried Squealer. `Jones's shot only grazed him.		To także był podstęp! wykrzyknął Squealer. – Śrut zadrasnął go tylko.
I could show you this in his own writing, if you were able to read it.		Gdybyście umieli czytać, pokazałbym wam zapiski, w których sam to przyznaje.
The plot was for Snowball, at the critical moment, to give the signal for flight and leave the field to the enemy.		Zadanie tego nikczemnika polegało na tym, iż w krytycznym momencie miał dać sygnał do ucieczki i w ten sposób oddać pole nieprzyjacielowi.
And he very nearly succeeded-I will even say, comrades, he would have succeeded if it had not been for our heroic Leader, Comrade Napoleon.		Mało brakowało, a byłoby mu się powiodło – można rzec, towarzysze, że powiodłoby się z całą pewnością, gdyby nie nasz bohaterski przywódca, towarzysz Napoleon.
Do you not remember how, just at the moment when Jones and his men had got inside the yard, Snowball suddenly turned and fled, and many animals followed him?		Czy nie pamiętacie, jak w tej samej chwili, gdy Jones i jego parobcy wpadli na podwórze, Snowball nagle się odwrócił i dał nogę, a za nim wiele zwierząt?
And do you not remember, too, that it was just at that moment, when panic was spreading and all seemed lost, that Comrade Napoleon sprang forward with a cry of "Death to Humanity!" and sank his teeth in Jones's leg?		A czy nie pamiętacie, że gdy w naszych szeregach zapanował popłoch i wszystko wydawało się stracone, towarzysz Napoleon rzucił się jak burza naprzód, krzycząc: „Śmierć ludzkości!” i zatopił zęby w łydce Jonesa?
Surely you remember that, comrades?' exclaimed Squealer, frisking from side to side.		Towarzysze, TO przecież chyba pamiętacie! – wołał Squealer, kiwając się z boku na bok.
Now when Squealer described the scene so graphically, it seemed to the animals that they did remember it.		Ponieważ opisał tę scenę tak plastycznie, zwierzętom wydawało się, że istotnie wszystko pamiętają.
At any rate, they remembered that at the critical moment of the battle Snowball had turned to flee.		W każdym bądź razie pamiętają, iż w krytycznym momencie bitwy Snowball rzucił się do ucieczki.
But Boxer was still a little uneasy.		Jeden Boxer nadal czuł się odrobinę nieswojo.
`I do not believe that Snowball was a traitor at the beginning,' he said finally. `What he has done since is different.		– Nie wierzę, żeby Snowball był zdrajcą od samego początku – rzekł w końcu. – Potem, to co innego.
But I believe that at the Battle of the Cowshed he was a good comrade.'		Ale w Bitwie pod Oborą okazał się dobrym towarzyszem.
`Our Leader, Comrade Napoleon,' announced Squealer, speaking very slowly and firmly, `has stated categorically - categorically, comrade - that Snowball was Jones's agent from the very beginning - yes, and from long before the Rebellion was ever thought of.'		– Nasz Przywódca, towarzysz Napoleon – oznajmił Squealer powoli i dobitnie – twierdzi kategorycznie, powtarzam: kategorycznie, towarzysze – że Snowball pozostawał na usługach Jonesa od samego początku – tak, nawet wtedy, kiedy jeszcze nikomu nie śniło się o Powstaniu.
`Ah, that is different!' said Boxer. `If Comrade Napoleon says it, it must be right.'		– A, to co innego – powiedział Boxer. – Jeśli towarzysz Napoleon tak mówi, musi to być słuszne.
`That is the true spirit, comrade!' cried Squealer, but it was noticed he cast a very ugly look at Boxer with his little twinkling eyes.		– Oto właściwa postawa! – zawołał Squealer, zauważono jednak, że mrugając nieustannie oczkami spojrzał krzywo na Boxera.
He turned to go, then paused and added impressively: `I warn every animal on this farm to keep his eyes very wide open.		Zbierał się już do odejścia, ale przystanął, odwrócił się i dodał wymownym tonem: – Ostrzegam wszystkie zwierzęta: miejcie oczy szeroko otwarte.
For we have reason to think that some of Snowball's secret agents are lurking among us at this moment!'		Mamy bowiem powody, by przypuszczać, że wśród nas ukrywa się kilku tajnych agentów Snowballa!
Four days later, in the late afternoon, Napoleon ordered all the animals to assemble in the yard.		Po czterech dniach, późnym popołudniem, Napoleon rozkazał, by wszystkie zwierzęta zebrały się na podwórzu.
When they were all gathered together Napoleon emerged from the farmhouse, wearing both his medals (for he had recently awarded himself `Animal Hero, First Class' and `Animal Hero, Second Class'), with his nine huge dogs frisking round him and uttering growls that sent shivers down all the animals' spines.		Gdy to nastąpiło, knur wymaszerował z domu strojny w swoje dwa medale (ostatnio przyznał sobie „Bohatera Zwierzęcego Pierwszej Klasy” oraz „Bohatera Zwierzęcego Drugiej Klasy”); dookoła niego kręciło się dziewięć psów, warczących tak groźnie, że zwierzęta aż drżały z przerażenia.
They all cowered silently in their places, seeming to know in advance that some terrible thing was about to happen.		Wszystkie przycupnęły, jakby wiedząc z góry, że będą się działy straszliwe rzeczy.
Napoleon stood sternly surveying his audience; then he uttered a high-pitched whimper.		Napoleon stał tymczasem nieruchomo, groźnie spoglądając na całą gromadę, po czym wydał ostry i donośny kwik.
Immediately the dogs bounded forward, seized four of the pigs by the ear and dragged them, squealing with pain and terror, to Napoleon’s feet.		Na ów sygnał psy skoczyły naprzód, chwyciły za uszy cztery świnie i powlokły je, kwiczące z bólu i trwogi, do jego stóp.
The pigs' ears were bleeding, the dogs had tasted blood, and for a few moments they appeared to go quite mad.		Uszy ofiar krwawiły, psy zakosztowały krwi i przez kilka chwil wydawało się, że oszaleją.
To the amazement of everybody three of them flung themselves upon Boxer.		Ku powszechnemu osłupieniu trzy z nich rzuciły się na Boxera.
Boxer saw them coming and put out his great hoof, caught a dog in mid-air and pinned him to the ground.		Koń dostrzegł w porę napastników, wysunął kopyto, trafił pierwszego psa w powietrzu i przygwoździł go do ziemi.
The dog shrieked for mercy and the other two fled with their tails between their legs.		Pies zaczął skowyczeć o łaskę, a dwa pozostałe uciekły, podkuliwszy pod siebie ogony.
Boxer looked at Napoleon to know whether he should crush the dog to death or let it go.		Boxer spojrzał pytająco na Napoleona, nie wiedząc, czy ma zmiażdżyć psa, czy też puścić go wolno.
Napoleon appeared to change countenance, and sharply ordered Boxer to let the dog go, whereat Boxer lifted his hoof, and the dog slunk away, bruised and howling.		Napoleon jakby się zmieszał i ostro nakazał Boxerowi puścić psa; koń natychmiast podniósł kopyto i poturbowany kundel uciekł wyjąc.
Presently the tumult died down.		Wkrótce wrzawa ucichła.
The four pigs waited, trembling, with guilt written on every line of their countenances.		Cztery świnie oczekiwały, drżąc ze strachu, z winą jaskrawo wypisaną na ryjach.
Napoleon now called upon them to confess their crimes.		Napoleon wezwał je, by przyznały się do zbrodni.
They were the same four pigs as had protested when Napoleon abolished the Sunday Meetings.		Były to te same świnie, które protestowały, gdy zniesiono niedzielne wiece.
Without any further prompting they confessed that they had been secretly in touch with Snowball ever since his expulsion, that they had collaborated with him in destroying the windmill, and that they had entered into an agreement with him to hand over Animal Farm to Mr Frederick.		Bez dalszych nacisków wyznały, iż od czasu wygnania Snowballa utrzymywały z nim tajne kontakty, współdziałały w zburzeniu wiatraka oraz brały udział w spisku, którego celem było oddanie Folwarku panu Frederickowi.
They added that Snowball had privately admitted to them that he had been Jones's secret agent for years past.		Dodały, iż Snowball powiedział im w prywatnej rozmowie, że od lat jest tajnym agentem Jonesa.
When they had finished their confession the dogs promptly tore their throats out, and in a terrible voice Napoleon demanded whether any other animal had anything to confess.		Gdy skończyły, psy natychmiast przegryzły im gardła, a Napoleon spytał potężnym głosem, czy może któreś ze zwierząt również pragnie coś ujawnić.
The three hens who had been the ringleaders in the attempted rebellion over the eggs now came forward and stated that Snowball had appeared to them in a dream and incited them to disobey Napoleon's orders.		Wtedy wyszły na środek trzy kury, które stały na czele stłumionego buntu jajecznego, wyznając, iż Snowball ukazał się im we śnie i namawiał, by sprzeciwiały się rozkazom Napoleona.
They too were slaughtered.		Kury także ubito na miejscu.
Then a goose came forward and confessed to having secreted six ears of corn during the last year's harvest and eaten them in the night.		Następnie wystąpiła gęś, przyznając się do kradzieży podczas ubiegłorocznych żniw sześciu kłosów żyta, które wydziobała potem w nocy.
Then a sheep confessed to having urinated in the drinking pool – urged to do this, so she said, by Snowball - and two other sheep confessed to having murdered an old ram, an especially devoted follower of Napoleon, by chasing him round and round a bonfire when he was suffering from a cough.		Po gęsi jedna z owiec ujawniła, że oddawała mocz do sadzawki z wodą do picia – do czego namówił ją, jak twierdziła, Snowball; potem dwie inne owce przyznały się do zamordowania starego barana, znanego z oddania Napoleonowi. Zbrodni tej dokonały goniąc go wokół ogniska, gdy biedak cierpiał na duszności.
They were all slain on the spot.		Wszyscy ci winowajcy także ponieśli śmierć.
And so the tale of confessions and executions went on, until there was a pile of corpses lying before Napoleon's feet and the air was heavy with the smell of blood, which had been unknown there since the expulsion of Jones.		Zeznania i egzekucje ciągnęły się dotąd, aż przed Napoleonem wyrósł stos trupów, a powietrze przesiąkło zapachem krwi, nie znanym od czasu wygnania Jonesa.
When it was all over, the remaining animals, except for the pigs and dogs, crept away in a body.		Gdy już było po wszystkim, zwierzęta z wyjątkiem świń i psów wyniosły się w pośpiechu.
They were shaken and miserable.		Doznały wstrząsu i czuły przygnębienie.
They did not know which was more shocking - the treachery of the animals who had leagued themselves with Snowball, or the cruel retribution they had just witnessed.		Nie wiedziały, co jest bardziej przerażające – zdrada tych towarzyszy, którzy weszli w zmowę ze Snowballem, czy też okrutna kara, jaką wymierzono im na ich oczach.
In the old days there had often been scenes of bloodshed equally terrible, but it seemed to all of them that it was far worse now that it was happening among themselves.		Wprawdzie dawnymi czasy widywały równie okropne krwawe sceny, jednak wydawało się im, że obecne wydarzenia są znacznie gorsze, albowiem rozegrały się w ich własnym gronie.
Since Jones had left the farm, until today, no animal had killed another animal.		Od odejścia Jonesa żadne zwierzę nie zabiło drugiego.
Not even a rat had been killed.		Nie zamordowano nawet najpodlejszego szczura.
They had made their way onto the little knoll where the half-finished windmill stood, and with one accord they all lay down as though huddling together for warmth - Clover, Muriel, Benjamin, the cows, the sheep and a whole flock of geese and hens - everyone, indeed, except the cat, who had suddenly disappeared just before Napoleon ordered the animals to assemble.		Zwierzęta powlokły się na niewielkie wzniesienie, gdzie stał na wpół ukończony wiatrak, a kiedy tam dotarły, wszystkie, zda się odruchowo, jednocześnie się położyły i przywarły do siebie, jakby pragnąc się ogrzać – Clover, Muriel, Benjamin, krowy, owce, całe stado gęsi i kur – zabrakło tylko kota, który, nim Napoleon przywołał zwierzęta na podwórze, gdzieś nagle znikł.
For sometime nobody spoke.		Przez pewien czas nikt nie odezwał się ani słowem.
Only Boxer remained on his feet.		Tylko Boxer pozostał na nogach.
He fidgeted to and fro, swishing his long black tail against his sides and occasionally uttering a little whinny of surprise.		Kręcił się niespokojnie tu i tam, smagając boki długim, ciemnym ogonem, co pewien czas rżąc cichutko ze zdziwienia.
Finally he said:		Wreszcie powiedział:
`I do not understand it.		– Nic nie rozumiem.
I would not have believed that such things could happen on our farm.		Nigdy nie przypuszczałem, że coś takiego może się stać w naszym gospodarstwie.
It must be due to some fault in ourselves.		W tym musi być jakaś nasza wina.
The solution, as I see it, is to work harder.		Widzę tylko jedno wyjście: więcej pracować.
From now onwards I shall get up a full hour earlier in the mornings.'		Od dziś będę wstawać całą godzinę wcześniej.
And he moved off at his lumbering trot and made for the quarry.		Ciężkim truchtem podążył w kierunku kamieniołomu.
Having got there he collected two successive loads of stone and dragged them down to the windmill before retiring for the night.		Dotarłszy tam, zebrał dwa ładunki kamieni i przed udaniem się na spoczynek pociągnął je kolejno na budowę.
The animals huddled about Clover, not speaking.		Zwierzęta w milczeniu tuliły się do Clover.
The knoll where they were lying gave them a wide prospect across the countryside.		Z wzniesienia, na którym leżały, rozciągał się szeroki widok na okolicę.
Most of Animal Farm was within their view - the long pasture stretching down to the main road, the hayfield, the spinney, the drinking pool, the ploughed fields where the young wheat was thick and green, and the red roofs of the farm buildings with the smoke curling from the chimneys.		Obejmowały wzrokiem większą część Folwarku: rozległe pastwiska graniczące z szosą, łąkę, gaik, sadzawkę, pola pokryte gęstym zielonym dywanem wschodzącej pszenicy, czerwone dachy budynków gospodarskich z dymiącymi kominami.
It was a clear spring evening.		Był pogodny wieczór wiosenny.
The grass and the bursting hedges were gilded by the level rays of the sun.		Trawę i zieleniejące żywopłoty złociły ukośne promienie słońca.
Never had the farm - and with a kind of surprise they remembered that it was their own farm, every inch of it their own property - appeared to the animals so desirable a place.		Nigdy dotychczas folwark – z pewnym zdziwieniem nagle przypomniały sobie, że należy do nich, że każda piędź ziemi jest ich własnością – nie wydawał się zwierzętom tak drogi.
As Clover looked down the hillside her eyes filled with tears.		Kiedy Clover popatrzyła w dół, oczy jej zwilgotniały.
If she could have spoken her thoughts, it would have been to say that this was not what they had aimed at when they had set themselves years ago to work for the overthrow of the human race.		Gdyby potrafiła wyrazić swoje myśli, zapewne powiedziałaby, że bynajmniej nie osiągnęli tego, co spodziewali się osiągnąć, gdy przed laty zabierali się do obalenia rodzaju ludzkiego.
These scenes of terror and slaughter were not what they had looked forward to on that night when old Major first stirred them to rebellion.		Akty terroru i rzezi nie były tym, co wyobrażały sobie zwierzęta owej nocy, gdy stary Major po raz pierwszy wezwał je do powstania.
If she herself had had any picture of the future, it had been of a society of animals set free from hunger and the whip, all equal, each working according to his capacity, the strong protecting the weak, as she had protected the lost brood of ducklings with her foreleg on the night of Major's speech.		Kiedy ona sama myślała o przyszłości, marzyła o społeczeństwie zwierząt wolnym od głodu i bata, gdzie panowałaby równość, każde zwierzę pracowałoby stosownie do swoich zdolności, a silni opiekowaliby się słabszymi, tak jak ona zaopiekowała się stadkiem kacząt tej nocy, kiedy przemawiał Major.
Instead - she did not know why - they had come to a time when no one dared speak his mind, when fierce, growling dogs roamed everywhere, and when you had to watch your comrades torn to pieces after confessing to shocking crimes.		Zamiast tego – Clover sama nie wiedziała dlaczego – nadeszły czasy, gdy każdy boi się mówić prawdę, wszędzie włóczą się okrutne, warczące psy i trzeba patrzeć, jak towarzyszom przyznającym się do ohydnych zbrodni rozszarpuje się gardła.
There was no drought of rebellion or disobedience in her mind.		Clover ani przez chwilę nie pomyślała o buncie czy nieposłuszeństwie.
She knew that even as things were they were far better off than they had been in the days of Jones, and that before all else it was needful to prevent the return of the human beings.		Wiedziała, że nawet w obecnej sytuacji zwierzętom dzieje się o wiele lepiej niż za rządów Jonesa i ich najważniejszą powinnością jest niedopuszczenie do powrotu ludzi.
Whatever happened she would remain faithful, work hard, carry out the orders that were given to her, and accept the leadership of Napoleon.		Bez względu na to, co nastąpi, ona pozostanie wierna wspólnym ideałom, będzie ciężko pracować, wykona rozkazy, które jej wydadzą, i będzie nadal uznawać przywództwo Napoleona.
But still, it was not for this that she and all the other animals had hoped and toiled.		A jednak, rozważała, ona sama i inne zwierzęta nie na to, przecież liczyły i nie po to harowały.
It was not for this that they had built the windmill and faced the pellets of Jones's gun.		Nie po to budowały wiatrak i narażały się na kule ze strzelby Jonesa.
Such were her thoughts, though she lacked the words to express them.		Takie były myśli Clover, choć brakowało jej słów, by je wyrazić.
At last, feeling this to be in some way a substitute for the words she was unable to find, she began to sing `Beasts of England'.		Wreszcie, czując, że może to w pewnym sensie zastąpić słowa, których nie umiała odnaleźć, zaintonowała „Zwierzęta Anglii”.
The other animals sitting round her took it up, and they sang it three times over - very tunefully, but slowly and mournfully, in a way they had never sung it before.		Otaczające ją zwierzęta podchwyciły melodię i zaśpiewały pieśń trzykrotnie – wprawdzie bardzo poprawnie, jednak wolno i posępnie, tak jak nigdy dotąd.
They had just finished singing it for the third time when Squealer, attended by two dogs; approached them with the air of having something important to say.		Zaledwie skończyły, podszedł do nich Squealer w towarzystwie dwóch psów: jego mina zdradzała, że ma coś ważnego do powiedzenia.
He announced that, by a special decree of Comrade Napoleon, `Beasts of England' had been abolished.		Oświadczył, że na mocy specjalnego dekretu towarzysza Napoleona hymn „Zwierzęta Anglii” został zakazany.
From now onwards it was forbidden to sing it.		Od dziś nie wolno go śpiewać.
The animals were taken aback.		Zwierzęta aż zamurowało.
`Why?' cried Muriel.		– Ale dlaczego? – krzyknęła Muriel.
`It is no longer needed, comrade,' said Squealer stiffly. ` "Beasts of England" was the song of the Rebellion.		– Pieśń stała się zbędna – odrzekł sucho Squealer. – „Zwierzęta Anglii” były hymnem Powstania.
But the Rebellion is now completed.		Ale Powstanie zostało zakończone.
The execution of the traitors this afternoon was the final act.		Dzisiejsza popołudniowa egzekucja zdrajców była ostatnim jego aktem.
The enemy both external and internal has been defeated.		Wróg, zarówno zewnętrzny, jak i wewnętrzny, został pokonany.
In "Beasts of England" we expressed our longing for a better society in days to come.		W „Zwierzętach Anglii” wyrażaliśmy tęsknotę za lepszą społecznością, którą zbudujemy.
But that society has now been established.		Ona już jednak istnieje.
Clearly this song has no longer any purpose.'		A zatem pieśń stała się nieaktualna.
Frightened though they were, some of the animals might possibly have protested, but at this moment the sheep set up their usual bleating of `Four legs good, two legs bad', which went on for several minutes and put an end to the discussion.		Choć zwierzęta się bały, niektóre byłyby może i zaprotestowały, w tej samej jednak chwili owce rozpoczęły swój stały koncert: „Cztery nogi: dobrze; dwie nogi: źle”, który trwał kilkanaście minut i położył kres wszelkim dyskusjom.
So `Beasts of England' was heard no more.		Odtąd „Zwierząt Anglii” więcej nie słyszano.
In its place Minimus, the poet, had composed another song which began:		Zamiast zakazanej pieśni poeta Minimus skomponował inną, która zaczynała się od słów:
Animal Farm, Animal Farm,		Folwarku Zwierzęcy, ojczyzno ma słodka,
Never through me shalt thou come to harm!		Nigdy przeze mnie krzywda Cię nie spotka!
and this was sung every Sunday morning after the hoisting of the flag.		Pieśń tę śpiewano każdego niedzielnego ranka po wywieszeniu flagi.
But somehow neither the words nor the tune ever seemed to the animals to come up to `Beasts of England'.		Jednak każdy twierdził, że jej słowa i melodia nawet nie umywają się do „Zwierząt Anglii”.
CHAPTER VIII		8
A FEW DAYS LATER, when the terror caused by the executions had died down, some of the animals remembered - or thought they remembered - that the Sixth Commandment decreed: `No animal shall kill any other animal.'		Kilka dni później, gdy groza spowodowana egzekucjami nieco opadła, niektóre zwierzęta przypomniały sobie – bądź też wydawało się im, że pamiętają – iż Szóste Przykazanie brzmi: „Żadne zwierzę nie zabije innego”.
And though no one cared to mention it in the hearing of the pigs or the dogs, it was felt that the killings which had taken place did not square with this.		Choć nikt nie ośmielił się wspomnieć o tym w obecności świń lub psów, panowało ogólne przeświadczenie, iż zabójstwa, których się dopuszczono, są sprzeczne z tym nakazem.
Clover asked Benjamin to read her the Sixth Commandment, and when Benjamin, as usual, said that he refused to meddle in such matters, she fetched Muriel.		Clover poprosiła Benjamina, by odczytał jej Szóste Przykazanie, a gdy osioł jak zwykle odmówił, twierdząc, iż nie będzie zawracać sobie głowy takimi sprawami, udała się do Muriel.
Muriel read the Commandment for her.		Muriel spełniła jej prośbę.
It ran: `No animal shall kill any other animal without cause.'		Szóste przykazanie brzmiało: „Żadne zwierzę nie zabije innego b e z p o w o d u”.
Somehow or other the last two words had slipped out of the animals' memory.		Nie wiedzieć czemu, ostatnie dwa słowa dotąd jakoś umykały pamięci zwierząt.
But they saw now that the Commandment had not been violated; for clearly there was good reason for killing the traitors who had leagued themselves with Snowball.		Przekonano się jednak, że przykazanie nie zostało pogwałcone: zaistniały bowiem uzasadnione powody, by zgładzić zdrajców, którzy spiskowali ze Snowballem.
Throughout that year the animals worked even harder than they had worked in the previous year.		Przez cały rok zwierzęta pracowały z jeszcze większym wysiłkiem niż poprzednio.
To rebuild the windmill, with walls twice as thick as before, and to finish it by the appointed date, together with the regular work of the farm, was a tremendous labour.		Odbudowa wiatraka, którego ściany miały być dwa razy grubsze, i wykończenie go w przewidzianym terminie, a także codzienna praca w gospodarstwie, stanowiły niezwykle ciężkie zadanie.
There were times when it seemed to the animals that they worked longer hours and fed no better than they had done in Jones's day.		Niekiedy zwierzętom wydawało się, że pracują dłużej i nie jedzą lepiej aniżeli za czasów Jonesa.
On Sunday mornings Squealer, holding down a long strip of paper with his trotter, would read out to them lists of figures proving that the production of every class of foodstuff had increased by two hundred per cent, three hundred per cent, or five hundred per cent, as the case might be.		W niedzielne ranki Squealer, trzymając w racicy długi zwój papieru, odczytywał im zestawienia liczb, z których wynikało, iż produkcja rozmaitych artykułów żywnościowych wzrosła o dwieście, trzysta, a niekiedy nawet o pięćset procent.
The animals saw no reason to disbelieve him, especially as they could no longer remember very clearly what conditions had been like before the Rebellion.		Zwierzęta nie miały żadnego powodu, żeby mu nie wierzyć, zwłaszcza że nie pamiętały dobrze warunków życia przed Powstaniem.
All the same, there were days when they felt that they would sooner have had less figures and more food.		Z drugiej jednak strony bywały dni, kiedy myślały, że wolałyby mniej liczb, a więcej jedzenia.
All orders were now issued through Squealer or one of the other pigs.		Wszystkie rozkazy były teraz wydawane za pośrednictwem Squealera bądź też którejś z pozostałych świń.
Napoleon himself was not seen in public as often as once in a fortnight.		Napoleon ukazywał się publicznie nie częściej niż raz na dwa tygodnie.
When he did appear he was attended not only by his retinue of dogs but by a black cockerel who marched in front of him and acted as a kind of trumpeter, letting out a loud `cock-a-doodle-doo' before Napoleon spoke.		Kiedy wychodził do zwierząt, towarzyszyła mu nie tylko psia eskorta, ale również czarny kogucik, który niby herold maszerował na czele orszaku, piejąc donośnie „kukuryku!”, ilekroć knur zabierał głos.
Even in the farmhouse, it was said, Napoleon inhabited separate apartments from the others.		Chodziły słuchy, iż nawet w domu Napoleon zamieszkał osobno.
He took his meals alone, with two dogs to wait upon him, and always ate from the Crown Derby dinner service which had been in the glass cupboard in the drawing-room.		Obsługiwany przez dwa psy jadał samotnie, a potrawy podawano mu na kosztownym porcelanowym serwisie, który wyjęto z oszklonej serwantki w saloniku.
It was also announced that the gun would be fired every year on Napoleon's birthday, as well as on the other two anniversaries.		Ogłoszono też, że oprócz pozostałych dwóch uroczystości, ze strzelby będzie się dawać ognia na wiwat również w dniu urodzin Napoleona.
Napoleon was now never spoken of simply as `Napoleon'.		Obecnie przestano go nazywać jedynie po imieniu.
He was always referred to in formal style as `our Leader, Comrade Napoleon', and the pigs liked to invent for him such titles as Father of All Animals, Terror of Mankind, Protector of the Sheepfold, Ducklings' Friend, and the like.		Przybierano ton oficjalny tytułując knura: „naszym Przywódcą, towarzyszem Napoleonem”, a świnie zaczęły wynajdywać dlań takie tytuły, jak „Ojciec Wszystkich Zwierząt”, „Postrach Ludzkości”, „Dobroczyńca Owczarni”, „Przyjaciel Kacząt” – i tak dalej.
In his speeches Squealer would talk with the tears rolling down his cheeks of Napoleon's wisdom, the goodness of his heart, and the deep love he bore to all animals everywhere, even and especially the unhappy animals who still lived in ignorance and slavery on other farms.		W swoich przemówieniach Squealer, któremu ze wzruszenia łzy spływały po ryju, prawił o mądrości Napoleona, o dobroci jego serca i o tym, jak głęboką miłością Przywódca darzy wszystkie zwierzęta, również, a może nawet w szczególności, nieszczęśliwe stworzenia nadal żyjące w ujarzmieniu i ciemnocie na innych folwarkach.
It had become usual to give Napoleon the credit for every successful achievement and every stroke of good fortune.		Weszło w zwyczaj przypisywanie Napoleonowi zasług za każde osiągnięcie i każde pomyślne zdarzenie.
You would often hear one hen remark to another, `Under the guidance of our Leader, Comrade Napoleon, I have laid five eggs in six days'; or two cows, enjoying a drink at the pool, would exclaim, "Thanks to the leadership of Comrade Napoleon, how excellent this water tastes!'		Często można było usłyszeć, jak jedna kura chwali się drugiej: „Dzięki naszemu Przywódcy, towarzyszowi Napoleonowi, zniosłam pięć jaj w ciągu sześciu dni” lub jak para krów pijących wodę z sadzawki wznosi okrzyki: „Dzięki naszemu Przywódcy, towarzyszowi Napoleonowi, woda ma przewspaniały smak!”
The general feeling on the farm was expressed in a poem entitled `Comrade Napoleon', which was composed by Minimus and which ran as follows:		Ogólny nastrój panujący na folwarku znakomicie wyraził ułożony przez Minimusa poemat zatytułowany „Towarzysz Napoleon”; jego słowa brzmiały tak:
Friend of the. fatherless!		Sierot dobroczyńco!
Fountain of happiness!		Szczęścia krynico!
Lord of the swill-bucket!		Panie wiadra z pomyjami!
Oh, how my soul is on		Dusza ma płonie
Fire when 1 gaze at thy		Miłością do Ciebie,
Calm and commanding eye,		Nie opuścisz nas w potrzebie,
Like the sun in the sky,		Tyś jest jak słońce na niebie,
Comrade Napoleon!		Towarzyszu Napoleonie!
Thou art the giver of		O, jak szczodrze szafujesz
All that thy creatures love,		Tym, co Twe stworzenia miłują:
Full belly twice a day, clean straw to roll upon;		Świeża słoma w przegrodzie,
Every beast great or small		Moc strawy w zagonie.
		Każde zwierzę, duże czy małe
Sleeps at peace in his stall,		Śpi spokojnie, w dzień głosząc Twą chwalę,
Thou watchest over all,		Sławiąc imię Twe wspaniale,
Comrade Napoleon!		Towarzyszu Napoleonie!
Had 1 a sucking pig,		Gdybym miał maleńkie prosiątko,
Ere he had grown as big		Zanim by podrosło, niebożątko,
Even as a pint bottle or as a rolling pin,		Jeszcze grzałoby się w matki łonie -
He should have learned to be		A już by dobrze wiedziało,
Faithful and true to thee,		Że czcić Cię i wielbić – to mało,
Yes, his first squeak should be		I pierwszy kwik by wydało:
`Comrade Napoleon!'		„Towarzyszu Napoleonie!”
Napoleon approved of this poem and caused it to be inscribed on the wall of the big barn, at the opposite end from the Seven Commandments.		Napoleon pochwalił utwór i nakazał spisać go na ścianie wielkiej stodoły, gdzie po przeciwległej stronie znajdowało się Siedem Przykazań.
It was surmounted by a portrait of Napoleon, in profile, executed by Squealer in white paint.		Ponad wierszem górował portret Napoleona z profilu, który Squealer wymalował białą farbą.
Meanwhile, through the agency of Whymper, Napoleon was engaged in complicated negotiations with Frederick and Pilkington.		Tymczasem Napoleon wdał się za pośrednictwem Whympera w zawiłe pertraktacje z Frederickiem i Pilkingtonem.
The pile of timber was still unsold.		Stos drewna jeszcze nie został sprzedany.
Of the two, Frederick was the more anxious to get hold of it ,but he would not offer a reasonable price.		Pierwszy sąsiad miał nań większą chrapkę niż drugi, nie chciał jednak dać przyzwoitej ceny.
At the same time there were renewed rumours that Frederick and his men were plotting to attack Animal Farm and to destroy the windmill, the building of which had aroused furious jealousy in him.		Właśnie wtedy znów zaczęły krążyć pogłoski, iż właściciel Pinchfield i jego ludzie knują napaść na Folwark oraz zniszczenie wiatraka, którego budowa budziła wściekłą zazdrość Fredericka.
Snowball was known to be still skulking on Pinchfield Farm.		Podobno Snowball nadal ukrywał się w jego gospodarstwie.
In the middle of the summer the animals were alarmed to hear that three hens had come forward and confessed that, inspired by Snowball, they had entered into a plot to murder Napoleon.		W środku lata zwierzęta przeraziła wiadomość, że trzy kury przyznały się, iż za namową tego renegata zawiązały spisek na życie Napoleona.
They were executed immediately, and fresh precautions for Napoleon's safety were taken.		Natychmiast zostały stracone, a w celu zapewnienia bezpieczeństwa Przywódcy podjęto nowe środki ochrony.
Four dogs guarded his bed at night, one at each corner, and a young pig named Pinkeye was given the task of tasting all his food before he ate it, lest it should be poisoned.		Nocą jego łoża strzegły cztery psy, po jednym przy każdym rogu, a młodej świni imieniem Pinkeye nakazano kosztować wszystkich potraw przed Napoleonem, w obawie, iż może być w nich trucizna.
At about the same time it was given out that Napoleon had arranged to sell the pile of timber to Mr Pilkington; he was also going to enter into a regular agreement for the exchange of certain products between Animal Farm and Foxwood.		Wkrótce potem ogłoszono, że Napoleon postanowił sprzedać stos drewna panu Pilkingtonowi; zamierzał również zawrzeć z nim stałe porozumienie w celu wymiany pewnych produktów między Folwarkiem Zwierzęcym i Foxwood.
The relations between Napoleon and Pilkington, though they were only conducted through Whymper, were now almost friendly.		Stosunki Napoleona z Pilkingtonem, mimo że ich kontakty odbywały się wyłącznie poprzez Whympera, stały się obecnie niemal przyjacielskie.
The animals distrusted Pilkington, as a human being, but greatly preferred him to Frederick, whom they both feared and hated.		Zwierzęta nie ufały Pilkingtonowi – był wszak człowiekiem – stokroć jednak wolały go od Fredericka, którego jednocześnie bały się i nienawidziły.
As the summer wore on, and the windmill neared completion, the rumours of an impending treacherous attack grew stronger and stronger.		Mijało lato, budowa wiatraka zbliżała się do końca, a pogłoski o grożącym zdradzieckim ataku wciąż się nasilały.
Frederick, it was said, intended to bring against them twenty men all armed with guns, and he had already bribed the magistrates and police, so that if he could once get hold of the title-deeds of Animal Farm they would ask no questions.		Opowiadano, że Frederick wynajął przeciw zwierzętom dwunastu parobków uzbrojonych w strzelby, że już przekupił urzędników oraz policję, tak iż gdyby dostał w ręce tytuł własności Folwarku Zwierzęcego, nie dociekano by, jak go zdobył.
Moreover terrible stories were leaking out from Pinchfield about the cruelties that Frederick practised upon his animals.		Na dobitkę z Pinchfield dochodziły straszliwe wieści o okrucieństwach, jakie Frederick zadawał swoim zwierzętom.
He had flogged an old horse to death, he starved his cows, he had killed a dog by throwing it into the furnace, he amused himself in the evenings by making cocks fight with splinters of razor-blade tied to their spurs.		Starego konia zaćwiczył batem na śmierć, krowy głodził, psa wrzucił do rozpalonego pieca piekarskiego, a wieczorami zabawiał się zmuszając do walki koguty, którym przywiązywał do ostróg odłamki żyletek.
The animals’ blood boiled with rage when they heard of these things being done to their comrades, and sometimes they clamoured to be allowed to go out in a body and attack Pinchfield Farm, drive out the humans and set the animals free.		Zwierzęta unosiły się wściekłością słysząc o losie swoich towarzyszy i niekiedy domagały się, by im pozwolono wyruszyć całą gromadą na Pinchfield, wygnać stamtąd ludzi i uwolnić prześladowanych pobratymców.
But Squealer counselled them to avoid rash actions and trust in Comrade Napoleon's strategy.		Jednak Squealer odradzał takie pochopne czyny i radził zaufać strategii towarzysza Napoleona.
Nevertheless feeling against Frederick continued to run high.		Niemniej jednak wrogość do Fredericka bynajmniej nie osłabła.
One Sunday morning Napoleon appeared in the barn and explained that he had never at any time contemplated selling the pile of timber to Frederick; he considered , it beneath his dignity, he said, to have dealings with scoundrels of that description.		Pewnego niedzielnego poranka Napoleon zwołał zebranie w stodole i wyjaśnił zwierzętom, że nigdy, ani przez chwilę, nie nosił się z zamiarem sprzedaży drewna Frederickowi; stwierdził, iż zadawanie się z takim łotrem jest poniżej jego godności.
The pigeons who were still sent out to spread tidings of the Rebellion were forbidden to set foot anywhere on Foxwood, and were also ordered to drop their former slogan of `Death to Humanity' in favour of `Death to Frederick'.		Gołębiom, które nadal wysyłano w celu głoszenia wiadomości o Powstaniu, zabroniono siadać gdziekolwiek w Foxwood; ponadto nakazano im zmienić hasło „Śmierć ludzkości” na: „Śmierć Frederickowi”.
In the late summer yet another of Snowball's machinations was laid bare.		U schyłku lata wyszła na jaw jeszcze jedna podła machinacja Snowballa.
The wheat crop was full of weeds, and it was discovered that on one of his nocturnal visits Snowball had mixed weed seeds with the seed corn.		Oto okazało się, że łany pszenicy przerośnięte są chwastami: niebawem odkryto, iż podczas jednej z potajemnych nocnych wizyt Snowball domieszał nasion chwastów do ziarna przeznaczonego na siew.
A gander who had been privy to the plot had confessed his guilt to Squealer and immediately committed suicide by swallowing deadly nightshade berries.		Gąsior, który brał udział w spisku, wyznał Squealerowi winę i natychmiast popełnił samobójstwo łykając trujące wilcze jagody.
The animals now also learned that Snowball had never - as many of them had believed hitherto - received the order of `Animal Hero, First Class'.		Zwierzęta dowiedziały się również, iż Snowball nigdy nie otrzymał – wbrew mniemaniom wielu – orderu „Bohater Zwierzęcy Pierwszej Klasy”.
This was merely a legend which had been spread some time after the Battle of the Cowshed by Snowball himself.		Była to po prostu zwykła plotka, którą sam Snowball zaczął rozsiewać kilka dni po Bitwie pod Oborą.
So far from being decorated he had been censured for showing cowardice in the battle.		Jednak nie koniec na tym: jak się okazało, zdrajca ów otrzymał naganę za tchórzostwo wykazane podczas walki.
Once again some of the animals heard this with a certain bewilderment, but Squealer was soon able to convince them that their memories had been at fault.		Niektóre zwierzęta znów słuchały tego wszystkiego z lekkim zdumieniem, ale Squealer wkrótce zdołał je przekonać, że pamięć im szwankuje.
In the autumn, by a tremendous, exhausting effort - for the harvest had to be gathered at almost the same time - the windmill was finished.		Jesienią, dzięki ogromnemu, wyczerpującemu wysiłkowi – niemal równocześnie wypadły bowiem żniwa – wiatrak został ukończony.
The machinery had still to be installed, and Whymper was negotiating the purchase of it, but the structure was completed.		Wprawdzie należało jeszcze zainstalować maszyny, których zakupem zajął się Whymper, ale budynek stał gotowy.
In the teeth of every difficulty, in spite of inexperience, of primitive implements, of bad luck and of Snowball's treachery, the work had been finished punctually to the very day!		Wbrew wszelkim trudnościom, mimo braku doświadczenia i stosowania prymitywnych narzędzi, mimo niepowodzeń i zdrady Snowballa, robotę ukończono dokładnie tak, jak zaplanowano: co do dnia!
Tired out but proud, the animals walked round and round their masterpiece, which appeared even more beautiful in their eyes than when it had been built the first time.		Zmęczone, lecz dumne zwierzęta chodziły dookoła swego arcydzieła, które wydawało się im jeszcze piękniejsze niż poprzednia, zburzona budowla.
Moreover the walls were twice as thick as before.		Najważniejsze było to, iż nowy wiatrak miał dwa razy grubsze ściany.
Nothing short of explosives would lay them low this time!		Można by je rozwalić chyba tylko materiałem wybuchowym!
And when they thought of how they had laboured, what discouragements they had overcome, and the enormous difference that would be made in their lives when the sails were turning and the dynamos running - when they thought of all this their tiredness forsook them and they gambolled round and round the windmill, uttering cries of triumph.		A gdy uświadomiły sobie, jak ciężko harowały, jakie przeszkody pokonały i jaka olbrzymia zmiana nastąpi w ich życiu, kiedy śmigi zaczną się obracać, a prądnice dostarczą energii – gdy sobie to wszystko uświadomiły, zapomniawszy o zmęczeniu puściły się w szaleńczym tańcu radości wokół budowli, wydając okrzyki triumfu.
Napoleon himself, attended by his dogs and his cockerel, came down to inspect the completed work; he personally congratulated the animals on their achievement, and announced that the mill would be named Napoleon Mill.		Sam Napoleon, w towarzystwie psów i kogutka, przybył na miejsce, by obejrzeć ukończone dzieło; osobiście pogratulował zwierzętom i ogłosił, że wiatrak będzie zwać się „Wiatrakiem Napoleona”.
Two days later the animals were called together for a special meeting in the barn.		W dwa dni później nieoczekiwanie zwołano zwierzęta do wielkiej stodoły.
They were struck dumb with surprise when Napoleon announced that he had sold the pile of timber to Frederick.		Wszystkie aż zaniemówiły ze zdumienia, kiedy Napoleon oznajmił im, że sprzedano drewno Frederickowi.
Tomorrow Frederick's wagons would arrive and begin carting it away.		Nazajutrz mieli przybyć jego furmani, by rozpocząć wywózkę buczyny.
Throughout the whole period of his seeming friendship with Pilkington, Napoleon had really been in secret agreement with Frederick.		Przez cały czas pozornej przyjaźni z Pilkingtonem Napoleon pozostawał w tajnym porozumieniu z Frederickiem.
All relations with Foxwood had been broken off; insulting messages had been sent to Pilkington.		Zerwano wszelkie stosunki z Foxwood, a Pilkingtonowi wysłano obelżywe pisma.
The pigeons had been told to avoid Pinchfield Farm and to alter their slogan from `Death to Frederick' to `Death to Pilkington'.		Gołębiom nakazano unikać Pinchfield i zmienić hasło „Śmierć Frederickowi” na: „Śmierć Pilkingtonowi”.
At the same time Napoleon assured the animals that the stories of an impending attack on Animal Farm were completely untrue, and that the tales about Frederick's cruelty to his own animals had been greatly exaggerated.		Jednocześnie Napoleon zapewnił zwierzęta, że pogłoski zapowiadające napaść na Folwark są całkowicie nieprawdziwe, a doniesienia o okrucieństwach Fredericka – grubo przesadzone.
All these rumours had probably originated with Snowball and his agents.		Plotki te rozpuszczali zapewne Snowball i jego poplecznicy.
It now appeared that Snowball was not, after all, hiding on Pinchfield Farm, and in fact had never been there in his life: he was living - in considerable luxury, so it was said - at Foxwood, and had in reality been a pensioner of Pilkington for years past.		Okazało się teraz, iż Snowball wcale nie ukrywał się w Pinchfield i tak naprawdę nie był tam nigdy: zamieszkiwał – pławiąc się; jak twierdzono, w wielkim zbytku – w Foxwood i w rzeczywistości był od lat płatnym sługusem Pilkingtona.
The pigs were in ecstasies over Napoleon's cunning.		Świnie zachwycały się przebiegłością Napoleona.
By seeming to be friendly with Pilkington he had forced Frederick to raise his price by twelve pounds.		Udając przyjaźń z Pilkingtonem zmusił Fredericka do podwyższenia o dwanaście funtów oferowanej ceny za buczynę.
But the superior quality of Napoleon's mind, said Squealer, was shown in the fact that he trusted nobody, not even Frederick.		Jednak geniusz Napoleona, twierdził Squealer, polegał na tym, iż w gruncie rzeczy nie ufał on nikomu, nawet Frederickowi.
Frederick had wanted to pay for the timber with something called a cheque, which it seemed was a piece of paper with a promise to pay written upon it.		Ten chciał zapłacić czymś, co nazywa się czek: kawałkiem papieru z wypisaną obietnicą wypłaty.
But Napoleon was too clever for him.		Napoleon okazał jednak chytrość.
He had demanded payment in real five-pound notes, which were to be handed over before the timber was removed.		Zażądał prawdziwych banknotów pięciofuntowych, które miały być dostarczone przed zabraniem drewna.
Already Frederick had paid up; and the sum he had paid was just enough to buy the machinery for the windmill.		Frederick już zapłacił żądaną sumę, która wystarczy na zakup urządzeń niezbędnych do wiatraka.
Meanwhile the timber was being carted away at high speed.		Wkrótce parobcy załadowali buczynę na wozy i wywieźli ją w pośpiechu.
When it was all gone another special meeting was held in the barn for the animals to inspect Frederick's bank-notes.		Gdy drewno zostało uprzątnięte, zwołano w stodole drugie specjalne zebranie, by zwierzęta mogły obejrzeć banknoty otrzymane od Fredericka.
Smiling beatifically, and wearing both his decorations, Napoleon reposed on a bed of straw on the platform, with the money at his side, neatly piled on a china dish from the farmhouse kitchen.		Napoleon, błogo uśmiechnięty, przy swoich dwóch orderach, spoczywał na wymoszczonym słomą podwyższeniu; obok, na porcelanowym półmisku pochodzącym z kuchni, ułożono starannie pieniądze.
The animals filed slowly past, and each gazed his fill. And Boxer put out his nose to sniff at the bank-notes, and the flimsy white things stirred and rustled in his breath.		Zwierzęta wolno defilowały przed knurem: każde mogło napatrzeć się do woli, Boxer zniżył łeb, by powąchać banknoty, a wątłe, białe papierki poruszyły się i zaszeleściły pod jego oddechem.
Three days later there was a terrible hullabaloo.		W trzy dni później wybuchła straszliwa awantura.
Whymper, his face deadly pale, came racing up the path on his bicycle, flung it down in the yard and rushed straight into the farmhouse.		Blady jak ściana Whymper pedałował co sił, a kiedy znalazł się na podwórzu, cisnął rower na ziemię i pobiegł jak strzała prosto do domu.
The next moment a choking roar of rage sounded from Napoleon's apartments.		Po chwili z apartamentów Napoleona dobiegł zdławiony ryk wściekłości.
The news of what had happened sped round the farm like wildfire.		Wiadomość o tym, co się stało, obiegła folwark w mgnieniu oka.
The bank-notes were forgeries!		Banknoty były fałszywe!
Frederick had got the timber for nothing!		Frederick otrzymał drewno za darmo!
Napoleon called the animals together immediately and in a terrible voice pronounced the death sentence upon Frederick.		Napoleon natychmiast zwołał zwierzęta i straszliwym głosem obwieścił wyrok śmierci na Fredericka.
When captured, he said, Frederick should be boiled alive.		Jeśli zostanie schwytany, zapowiedział, będzie ugotowany żywcem.
At the same time he warned them that after this treacherous deed the worst was to be expected.		Jednocześnie knur ostrzegł zgromadzonych, iż po tym zdradzieckim uczynku należy spodziewać się najgorszego.
Frederick and his men might make their long-expected attack at any moment.		Frederick i jego parobcy mogą lada chwila przeprowadzić długo oczekiwany atak.
Sentinels were placed at all the approaches to the farm.		Na wszystkich drogach wiodących do folwarku ustawiono warty.
In addition, four pigeons were sent to Foxwood with a conciliatory message, which it was hoped might re-establish good relations with Pilkington.		Ponadto do Foxwood wysłano cztery gołębie z pojednawczą odezwą, która, czego się spodziewali, umożliwi przywrócenie dobrych stosunków z Pilkingtonem.
The very next morning the attack came.		Atak nastąpił z samego rana.
The animals were at breakfast when the lookouts came racing in with the news that Frederick and his followers had already come through the five-barred gate.		Zwierzęta jadły śniadanie, gdy nadbiegli czatownicy, krzycząc, iż Frederick i jego ludzie przedostali się już przez pięciobelkową bramę.
Boldly enough the animals sallied forth to meet them, but this time they did not have the easy victory that they had had in the Battle of the Cowshed.		Bez wahania ruszono na ich spotkanie; tym razem jednak zwycięstwo wydawało się daleko trudniejsze aniżeli w Bitwie pod Oborą.
There were fifteen men, with half a dozen guns between them, and they opened fire as soon as they got within fifty yards.		Napastników było piętnastu, mieli pół tuzina dubeltówek, z których dali ognia, gdy tylko zbliżyli się na pięćdziesiąt metrów.
The animals could not face the terrible explosions and the stinging pellets, and in spite of the efforts of Napoleon and Boxer to rally them they were soon driven back.		Zaatakowanych przeraził straszliwy huk wystrzałów oraz kąśliwy śrut i mimo nawoływań Napoleona oraz Boxera wkrótce szeregi się rozluźniły.
A number of them were already wounded.		Byli już pierwsi ranni.
They took refuge in the farm buildings and peeped cautiously out from chinks and knot-holes.		Zwierzęta schroniły się więc do budynków gospodarskich, skąd ostrożnie zerkały przez szpary i otwory.
The whole of the big pasture, including the windmill, was in the hands of the enemy.		Całe wielkie pastwisko, łącznie z wiatrakiem, wpadło w ręce wroga.
For the moment even Napoleon seemed at a loss.		Przez chwilę wydawało się, że nawet Napoleon stracił głowę.
He paced up and down without a word, his tail rigid and twitching.		W milczeniu biegał tu i tam, merdając wyprostowanym ogonkiem.
Wistful glances were sent in the direction of Foxwood.		Tęsknie spoglądano w stronę Foxwood.
If Pilkington and his men would help them, the day might yet be won.		Gdyby Pilkington i jego parobcy przyszli im z pomocą, jeszcze mogliby zwyciężyć.
But at this moment the four pigeons who had been sent out on the day before returned, one of them bearing a scrap of paper from Pilkington.		W tej samej jednak chwili powróciły cztery gołębie wysłane poprzedniego dnia, a jeden z nich trzymał w dziobie świstek papieru – odpowiedź Pilkingtona.
On it was pencilled the words: `Serves you right.'		Napisano na nim ołówkiem: „Dobrze wam tak”.
Meanwhile Frederick and his men had halted about the windmill.		Tymczasem Frederick i jego ludzie zatrzymali się przed wiatrakiem.
The animals watched them, and a murmur of dismay went round.		Zwierzęta obserwowały wrogów i wkrótce rozległy się przerażone szepty.
Two of the men had produced a crowbar and a sledge hammer.		Jeden z parobków trzymał żelazny drąg, a drugi – młot kowalski.
They were going to knock the windmill down.		Najwyraźniej zamierzali zburzyć mury.
`Impossible!' cried Napoleon. `We have built the walls far too thick for that.		– To niemożliwe! – krzyknął Napoleon. – Ściany są zbyt grube.
They could not knock it down in a week.		Mogą walić nawet i tydzień.
Courage, comrades!'		Odwagi, towarzysze!
But Benjamin was watching the movements of the men intently.		Ale Benjamin uważnie śledził poczynania ludzi.
The two with the hammer and the crowbar were drilling a hole near the base of the windmill.		Dwaj z młotem i łomem wiercili dziurę u podstaw budowli.
Slowly, and with an air almost of amusement, Benjamin nodded his long muzzle.		Powoli, niemal z rozbawieniem, osioł skinął długim pyskiem.
`I thought so,' he said. `Do you not see what they are doing?		– Tak myślałem – potwierdził. – Czy nie widzicie, co oni robią?
In another moment they are going to pack blasting powder into that hole.'		Za chwilę wpakują do tej dziury ładunek wybuchowy.
Terrified, the animals waited.		Zwierzęta czekały w osłupieniu.
It was impossible now to venture out of the shelter of the buildings.		Teraz nie mogły opuścić schronienia, jakie dawały budynki.
After a few minutes the men were seen to be running in all directions.		Po kilku minutach ujrzały, jak ludzie uciekają na wszystkie strony.
Then there was a deafening roar.		Wkrótce rozległ się ogłuszający huk.
The pigeons swirled into the air, and all the animals, except Napoleon, flung themselves flat on their bellies and hid their faces.		Gołębie zawirowały w powietrzu, a wszystkie zwierzęta z wyjątkiem Napoleona padły na brzuchy, przyciskając pyski do ziemi.
When they got up again a huge cloud of black smoke was hanging where the windmill had been.		Gdy powstały, ujrzały zamiast wiatraka Wielką chmurę czarnego dymu.
Slowly the breeze drifted it away.		Powoli rozwiewał ją wiatr.
The windmill had ceased to exist!		Wiatrak przestał istnieć!
At this sight the animals' courage returned to them.		Na ten widok wróciła im odwaga.
The fear and despair they had felt a moment earlier were drowned in their rage against this vile, contemptible act.		Strach i rozpacz sprzed kilku chwil ustąpiły wściekłości z powodu podłego i nikczemnego czynu ludzi.
A mighty cry for vengeance went up, and without waiting for further orders they charged forth in a body and made straight for the enemy.		Zwierzęta wydały potężny okrzyk zemsty i nie czekając na dalsze rozkazy, zwartą gromadą runęły na wroga..
This time they did not heed the cruel pellets that swept over them like hail.		Tym razem nie zważały na okrutne śruciny, które smagały je niczym grad.
It was a savage, bitter battle.		Rozgorzała dzika i zajadła walka.
The men fired again and again, and, when the animals got to close quarters, lashed out with their sticks and their heavy boots.		Ludzie strzelali raz po raz, a gdy zwierzęta ich dopadły, zaczęli walić je kijami i kopać ciężkimi buciorami.
A cow, three sheep and two geese were killed, and nearly everyone was wounded.		Zabito krowę, trzy owce i dwie gęsi, a prawie każdy został ranny.
Even Napoleon, who was directing operations from the rear, had the tip of his tail chipped by a pellet.		Nawet Napoleonowi, który z tyłów kierował natarciem, śrucina urwała koniuszek ogona.
But the men did not go unscathed either.		Jednak napastnicy także zdrowo dostali za swoje.
Three of them had their heads broken by blows from Boxer's hoofs, another was gored in the belly by a cow's horn, another had his trousers nearly torn off by Jessie and Bluebell.		Trzem parobkom pękły czaszki pod ciosami kopyt Boxera, innemu krowa przebiła rogiem brzuch, a jeszcze innemu Jessie i Bluebell podarły spodnie na strzępy.
And when the nine dogs of Napoleon's own bodyguard, whom he had instructed to make a detour under cover of the hedge, suddenly appeared on the men's flank, baying ferociously, panic overtook them.		Gdy zaś dziewięć psów z gwardii przybocznej Napoleona, którym nakazał on wykonać pod osłoną żywopłotu manewr oskrzydlający, ujadając przeraźliwie pojawiło. się nagle na flance wroga, parobków ogarnęła panika.
They saw that they were in danger of being surrounded.		Zrozumieli, że mogą zostać otoczeni.
Frederick shouted to his men to get out while the going was good, and the next moment the cowardly enemy was running for dear life.		Frederick krzyknął do nich, by uciekali póki czas, i tchórzliwi napastnicy jęli zmykać, gdzie pieprz rośnie.
The animals chased them right down to the bottom of the field, and got in some last kicks at them as they forced their way through the thorn hedge.		Zwierzęta ścigały ich aż do skraju pola i zdążyły wlepić jeszcze kilka kopniaków, gdy ludzie przeciskali się przez kolce.
They had won, but they were weary and bleeding.		Zwyciężyły, lecz były u kresu sił i ociekały krwią.
Slowly they began to limp back towards the farm.		Kulejąc podążyły powoli w kierunku gospodarstwa.
The sight of their dead comrades stretched upon the grass moved some of them to tears.		Widok martwych towarzyszy, rozciągniętych na trawie, przyprawił niektórych o łzy.
And for a little while they halted in sorrowful silence at the place where the windmill had once stood.		Zatrzymały się na chwilę w żałobnym milczeniu, w miejscu, gdzie niegdyś stał wiatrak.
Yes, it was gone, almost the last trace of their labour was gone!		Tak, wiatraka nie było; zniknęły niemal wszystkie ślady ich trudu.
Even the foundations were partially destroyed.		Nawet fundamenty zostały częściowo zburzone.
And in rebuilding it they could not this time, as before, make use of the fallen stones. This time the stones had vanished too.		Gdyby zwierzęta chciały ponownie przystąpić do odbudowy, tym razem nie mogłyby, jak poprzednio, wykorzystać pokruszonych kamieni; te bowiem także zniknęły.
The force of the explosion had flung them to distances of hundreds of yards.		Siła wybuchu rozrzuciła je na setki metrów dookoła.
It was as though the windmill had never been.		Mogło się wydawać, że wiatrak nigdy nie istniał.
As they approached the farm Squealer, who had unaccountably been absent during the fighting, came skipping towards them, whisking his tail and beaming with satisfaction.		Gdy gromada zbliżyła się do folwarku, na jej spotkanie wybiegł w podskokach, wymachując ogonkiem, rozpromieniony Squealer, który podczas bitwy podziewał się nie wiadomo gdzie.
And the animals heard, from the direction of the farm buildings, the solemn booming of a gun.		Od strony budynków dochodziły uroczyste wystrzały z fuzji.
`What is that gun firing for?' said Boxer.		– Po co ta kanonada? – odezwał się Boxer.
`To celebrate our victory!' cried Squealer.		– Żeby uczcić nasze zwycięstwo! – zawołał Squealer.
`What victory?' said Boxer.		– Jakie zwycięstwo? – zapytał Boxer.
His knees were bleeding, he had lost a shoe and split his hoof, and a dozen pellets had lodged themselves in his hind leg.		Krwawił z kolan, stracił podkowę, miał pęknięte kopyto, a pod skórą tylnej nogi utkwiło mu kilkanaście śrucin.
`What victory, comrade?		– Jakie zwycięstwo, towarzyszu?
Have we not driven the enemy off our soil - the sacred soil of Animal Farm?'		Czy nie wyparliśmy wroga z naszej ziemi, świętej ziemi Folwarku Zwierzęcego?
`But they have destroyed the windmill.		– Ale przecież oni zniszczyli nam wiatrak.
And we had worked on it for two years!'		Pracowaliśmy przy nim dwa lata!
`What matter?		– I co z tego?
We will build another windmill.		Zbudujemy następny wiatrak.
We will build six windmills if we feel like it.		Postawimy i sześć wiatraków, jeśli będzie się nam podobało.
You do not appreciate, comrade, the mighty thing that we have done.		Nie doceniacie, towarzyszu, doniosłości tego, czegośmy dokonali.
The enemy was in occupation of this very ground that we stand upon.		Wróg okupował ziemię, na której stoimy.
And now - thanks to the leadership of Comrade Napoleon - we have won every inch of it back again!'		Obecnie – dzięki genialnemu przywództwu towarzysza Napoleona – odzyskaliśmy każdy jej utracony skrawek!
`Then we have won back what we had before,' said Boxer.		– Odzyskaliśmy więc to, co mieliśmy przedtem – powiedział Boxer.
`That is our victory,' said Squealer.		– Oto właśnie nasze zwycięstwo – zakończył Squealer.
They limped into the yard.		Zwierzęta pokuśtykały na podwórze.
The pellets under the skin of Boxer's leg smarted painfully.		Śruciny w tylnej nodze zadawały Boxerowi nieznośny ból.
He saw ahead of him the heavy labour of rebuilding the windmill from the foundations, and already in imagination he braced himself for the task.		Koń widział przed sobą ciężką pracę przy budowie wiatraka od fundamentów i już teraz wewnętrznie przygotowywał się do wysiłku.
But for the first time it occurred to him that he was eleven years old and that perhaps his great muscles were not quite what they had once been.		Jednak po raz pierwszy pomyślał, że ma już jedenaście lat i że jego potężne muskuły może nie są już takie, jakie były.
But when the animals saw the green flag flying, and heard the gun firing again - seven times it was fired in all - and heard the speech that Napoleon made, congratulating them on their conduct, it did seem to them after all that they had won a great victory.		Gdy jednak zwierzęta ujrzały zielony sztandar łopoczący na wietrze, gdy znów usłyszały huk wystrzałów z dubeltówki – dano ognia aż siedem razy – i wysłuchały przemówienia Napoleona, w którym pogratulował im męstwa, wydało im się, że mimo wszystko odniosły wielkie zwycięstwo.
The animals slain in the battle were given a solemn funeral.		Poległym w boju wyprawiono uroczysty pogrzeb.
Boxer and Clover pulled the wagon which served as a hearse, and Napoleon himself walked at the head of the procession.		Boxer i Clover ciągnęli furę służącą za karawan, a orszak żałobny prowadził sam Napoleon.
Two whole days were given over to celebrations.		Zwycięstwo świętowano przez całe dwa dni.
There were songs, speeches and more firing of the gun, and a special gift of an apple was bestowed on every animal, with two ounces of corn for each bird and three biscuits for each dog.		Były śpiewy, wygłaszano mowy, huczała strzelba, a każde zwierzę otrzymało specjalny przydział w postaci jabłka; ptaki dostały po dwie uncje ziarna, a psy po trzy biszkopty.
It was announced that the battle would be called the Battle of the Windmill, and that Napoleon had created a new decoration, the Order of the Green Banner, which he had conferred upon himself.		Ogłoszono, iż stoczona bitwa zostaje nazwana „Bitwą pod Wiatrakiem” i że Napoleon ustanowił nowe odznaczenie „Order Zielonego Sztandaru”, które natychmiast sobie przyznał.
In the general rejoicings the unfortunate affair of the bank-notes was forgotten.		Wśród ogólnej radości zapomniano o sprawie fałszywych banknotów.
It was a few days later than this that the pigs came upon a case of whisky in the cellars of the farmhouse.		W kilka dni później świnie natrafiły w piwnicy na skrzynkę whisky.
It had been overlooked at the time when the house was first occupied.		Nie zauważono jej, gdy zwierzęta po raz pierwszy zajęły dom.
That night there came from the farmhouse the sound of loud singing, in which, to everyone's surprise, the strains of `Beasts of England' were mixed up.		Tej samej nocy na folwarku usłyszano dochodzące stamtąd głośne śpiewy, w których, ku ogólnemu zaskoczeniu, rozpoznano fragmenty „Zwierząt Anglii”.
At about half-past nine Napoleon, wearing an old bowler hat of Mr Jones's, was distinctly seen to emerge from the back door, gallop rapidly round the yard and disappear indoors again.		Około wpół do dziewiątej wyraźnie widziano Napoleona, jak w starym meloniku pana Jonesa wyszedł tylnymi drzwiami, przegalopował dookoła podwórza i znów zniknął wewnątrz.
But in the morning a deep silence hung over the farmhouse.		Jednak następnego ranka w kwaterze świń panowała głucha cisza.
Not a pig appeared to be stirring.		Nikt nie dawał najmniejszego znaku życia.
It was nearly nine o'clock when Squealer made his appearance, walking slowly and dejectedly, his eyes dull, his tail hanging limply behind him, and with every appearance of being seriously ill.		Dochodziła dziewiąta, gdy w drzwiach ukazał się Squealer: szedł powoli, wyglądał ponuro, miał mętne oczy i obwisły ogon; wydawało się, że jest poważnie chory.
He called the animals together and told them that he had a terrible piece of news to impart. Comrade Napoleon was dying!		Przywołał zwierzęta i oznajmił im, że ma straszliwą wiadomość: towarzysz Napoleon jest umierający!
A cry of lamentation went up. Straw was laid down outside the doors of the farmhouse, and the animals walked on tiptoe.		Uderzono w wielki płacz. teren dookoła domu wyłożono słomą, a zwierzęta zaczęły chodzić na paluszkach.
With tears in their eyes they asked one another what they should do if their Leader were taken away from them.		Ze łzami w oczach pytały się wzajemnie, co będzie, jeśli zabraknie ich Przywódcy.
A rumour went round that Snowball had after all contrived to introduce poison into Napoleon's food.		Poszła plotka, iż Snowballowi udało się koniec końców zatruć jedzenie Napoleona.
At eleven o'clock Squealer came out to make another announcement.		O jedenastej Squealer wyszedł, by przekazać następną wiadomość.
As his last act upon earth, Comrade Napoleon had pronounced a solemn decree: the drinking of alcohol was to be punished by death.		Ostatnim aktem woli towarzysz Napoleon wydał uroczysty dekret: picie alkoholu ma być karane śmiercią.
By the evening, however, Napoleon appeared to be somewhat better, and the following morning Squealer was able to tell them that he was well on the way to recovery.		Aliści pod wieczór knurowi nieco się polepszyło i następnego ranka Squealer mógł oznajmić, iż towarzysz Napoleon jest na najlepszej drodze do wyzdrowienia.
By the evening of that day Napoleon was back at work, and on the next day it was learned that he had instructed Whymper to purchase in Willingdon some booklets on brewing and distilling.		U schyłku dnia rekonwalescent powrócił do zwykłych zajęć, a nazajutrz zwierzęta dowiedziały się, że polecił Whymperowi zakupić w Willingdon kilka broszurek o warzeniu piwa i pędzeniu wódki.
A week later Napoleon gave orders that the small paddock beyond the orchard, which it had previously been intended to set aside as a grazing-ground for animals who were past work, was to, be ploughed up.		Po tygodniu nakazał, by zaorano niewielki skrawek gruntu za sadem, który pierwotnie zamierzano przeznaczyć na wypas dla emerytowanych zwierząt.
It was given out that the pasture was exhausted and needed re-seeding: but it soon became known that Napoleon intended to sow it with barley.		Podano, że pastwisko jest wyjałowione i należy obsiać je na nowo; atoli zwierzęta szybko się dowiedziały, że Napoleon zamierza przeznaczyć je pod uprawę jęczmienia.
About this time there occurred a strange incident which hardly anyone was able to understand.		Mniej więcej wtedy zdarzył się dziwny wypadek, którego prawie nikt nie potrafił sobie wytłumaczyć.
One night at about twelve o'clock there was a loud crash in the yard, and the animals rushed out of their stalls. It was a moonlit night.		Pewnej nocy, około dwunastej, na podwórzu rozległ się donośny trzask, a zaskoczone zwierzęta wybiegły ze swoich legowisk. Była pełnia księżyca.
At the foot of the end wall of the big barn, where the Seven Commandments were written, there lay a ladder broken in two pieces.		U stóp szczytowej ściany wielkiej stodoły, gdzie wypisano Siedem Przykazań, leżała złamana drabina.
Squealer, temporarily stunned, was sprawling beside it, and near at hand there lay a lantern, a paintbrush and an overturned pot of white paint.		Obok spoczywał chwilowo oszołomiony Squealer, przy którym zauważono latarnię, pędzel i przewrócony garnek z białą farbą.
The dogs immediately made a ring round Squealer, and escorted him back to the farmhouse as soon as he was able to walk. None of the animals could form any idea as to what this meant, except old Benjamin, who nodded his muzzle with a knowing air, and seemed to understand, but would say nothing.		Psy natychmiast otoczyły wieprza, a gdy doszedł do siebie, odprowadziły go do domu żadne zwierzę nie rozumiało ani w ząb, co to wszystko znaczy; żadne, wyjąwszy starego Benjamina, który ze zrozumieniem kiwał pyskiem, a choć wydawało się, że wie – milczał.
But a few days later Muriel, reading over the Seven Commandments to herself, noticed that there was yet another of them which the animals had remembered wrong.		Jednak po kilku dniach Muriel, która czytała sobie Siedem Przykazań, zauważyła, że jest wśród nich jeszcze jedno, które brzmi inaczej niż to, które zwierzęta pamiętały.
They had thought that the Fifth Commandment was `No animal shall drink alcohol', but there were two words that they had forgotten.		Oto bowiem wszystkim wydawało się, że Piąte Przykazanie brzmi: „Żadne zwierzę nie będzie pić alkoholu”; jednak zapomniano o dwóch słowach.
Actually the Commandment read: `No animal shall drink alcohol to excess.'		Przykazanie faktycznie brzmiało tak: „Żadne zwierzę nie będzie pić alkoholu bez umiaru”.
CHAPTER IX		9
BOXER'S SPLIT HOOF was a long time in healing.		Pęknięte kopyto Boxera goiło się długo.
They had started the rebuilding of the windmill the day after the victory celebrations were ended.		Nazajutrz po uroczystościach ku czci zwycięstwa zwierzęta przystąpiły do budowy wiatraka.
Boxer refused to take even a day off work, and made it a point of honour not to let it be seen that he was in pain.		Dzielny koń nie chciał przeznaczyć nawet dnia na wypoczynek, a nadto postawił sobie za punkt honoru, by nikt nie dostrzegł, że cierpi.
In the evenings he would admit privately to Clover that the hoof troubled him a great deal.		Wieczorem mówił do Clover, że chore kopyto bardzo mu dokucza.
Clover treated the hoof with poultices of herbs which, she prepared by chewing them, and both she and Benjamin urged Boxer to work less hard. `A horse's lungs do not last for ever,' she said to him.		Klacz leczyła je okładami z ziół, które przedtem żuła; wraz z Benjaminem usiłowała przekonać Boxera, żeby nie pracował tak ciężko. – Końskie płuca nie są ze stali – mawiała doń.
But Boxer would not listen.		Ale Boxer nie słuchał.
He had, he said, only one real ambition left - to see the windmill well under way before he reached the age for retirement.		Miał tylko, jak twierdził, jedną, jedyną ambicję życiową: nim dojdzie do wieku emerytalnego, pragnie ujrzeć wiatrak niemal ukończony.
At the beginning, when the laws of Animal Farm were first formulated, the retiring age had been fixed for horses and pigs at twelve, for cows at fourteen, for dogs at nine, for sheep at seven and for hens and geese at five.		Na początku, gdy ustalono prawa obowiązujące na Folwarku Zwierzęcym, postanowiono, że konie i świnie mogą przechodzić na emeryturę po ukończeniu dwunastu lat, krowy – po czternastu latach, psy – po dziesięciu, owce – po siedmiu, a kury i gęsi – po pięciu.
Liberal old-age pensions had been agreed upon.		Uchwalono spore emerytury.
As yet no animal had actually retired on pension, but of late the subject had been discussed more and more.		Jak dotychczas żadne zwierzę nie przeszło w stan spoczynku, jednak ostatnimi czasy zaczęto coraz więcej o tym mówić.
Now that the small field beyond the orchard had been set aside for barley, it was rumoured that a corner of the large pasture was to be fenced off and turned into a grazing-ground for superannuated animals.		Ponieważ skrawek pola opodal sadu świnie przeznaczyły pod jęczmień, rozeszły się pogłoski, iż część dużej łąki zostanie ogrodzona i przeznaczona na pastwisko dla starych zwierząt.
For a horse, it was said, the pension would be five pounds of corn a day and, in winter, fifteen pounds of hay, with a carrot or possibly an apple on public holidays.		Koń, opowiadano sobie, będzie otrzymywać dwa i pół kilograma zboża dziennie, a zimą siedem kilogramów siana; w oficjalne święta marchew czy nawet jabłko.
Boxer's twelfth birthday was due in the late summer of the following year.		Dwunaste urodziny Boxera przypadały późnym latem przyszłego roku.
Meanwhile life was hard.		Tymczasem życie było ciężkie.
The winter was as cold as the last one had been, and food was even shorter.		Zimą zapanowały tak ostre mrozy jak poprzednio, a żywności było jeszcze mniej.
Once again all rations were reduced except those of the pigs and the dogs.		Racje znów zostały zmniejszone, co jednak nie dotyczyło świń i psów.
A too-rigid equality in rations, Squealer explained, would have been contrary to the principles of Animalism.		Zbyt surowy egalitaryzm w racjonowaniu, dowodził Squealer, byłby sprzeczny z zasadami Animalizmu.
In any case he had no difficulty in proving to the other animals that they were not in reality short of food, whatever the appearances might be.		W każdym razie nie miał żadnych trudności w wykazaniu zwierzętom, że na folwarku w istocie nie występują niedostatki żywności, choć pozory mogą mylić.
For the time being, certainly, it had been found necessary to make a readjustment of rations (Squealer always spoke of it as a `readjustment', never as a `reduction'), but in comparison with the days of Jones the improvement was enormous.		Owszem, wprawdzie tymczasowo uznano za niezbędne wprowadzenie regulacji przydziałów (Squealer zawsze używał słowa "regulacja", nigdy "zmniejszanie"), jednak w porównaniu z czasami Jonesa poprawa jest ogromna.
Reading out the figures in a shrill rapid voice, he proved to them in detail that they had more oats, more hay, more turnips than they had had in Jones's day, that they worked shorter hours, that their drinking water was of better quality, that they lived longer, that a larger proportion of their young ones survived infancy, and that they had more straw in their stalls and suffered less from fleas.		Odczytując szybko liczby piskliwym głosem, szczegółowo dowodził, że poprawiła się jakość wody do picia, żyją dłużej, zmniejsza się śmiertelność wśród młodych, mają więcej słomy w boksach oraz że pchły nie dokuczają im już tak bardzo.
The animals believed every word of it.		Zwierzęta wierzyły w każde słowo Squealera.
Truth to tell, Jones and all he stood for had almost faded out of their memories.		Bogiem a prawdą, Jones i wszystko, co się z nim łączyło, niemal całkowicie zniknęło z ich pamięci.
They knew that life nowadays was harsh and bare, that they were often hungry and often cold, and that they were usually working when they were not asleep.		Wiedziały, że życie jest obecnie ciężkie i znojne, że często cierpią głód i chłód i że dni mają wypełnione wyłącznie pracą.
But doubtless it had been worse in the old days.		Jednak dawniej było jeszcze gorzej.
They were glad to believe so.		Zwierzęta pocieszały się tą myślą.
Besides, in those days they had been slaves and now they were free, and that made all the difference, as Squealer did not fail to point out.		Ponadto były wtedy niewolnikami, dziś są wolne, a jest to zasadnicza różnica – czego nigdy nie omieszkał przypomnieć Squealer.
There were many more mouths to feed now.		Obecnie znacznie przybyło gąb do wykarmienia.
In the autumn the four sows had all littered about simultaneously, producing thirty-one young pigs between them.		Jesienią cztery maciory oprosiły się niemal jednocześnie, wydając na świat trzydzieści jeden małych świnek.
The young pigs were piebald, and as Napoleon was the only boar on the farm it was possible to guess at their parentage.		Wszystkie były łaciate, a ponieważ Napoleon był w gospodarstwie jedynym knurem rozpłodowym, każdy mógł łatwo zgadnąć, kto jest ojcem.
It was announced that later, when bricks and timber had been purchased, a schoolroom would be built in the farmhouse garden.		Zapowiedziano iż w późniejszym terminie, gdy zakupi się cegłę i budulec, w ogrodzie stanie szkółka.
For the time being the young pigs were given their instruction by Napoleon himself in the farmhouse kitchen.		Na razie sam Napoleon uczył prosięta w kuchni Jonesa.
They took their exercise in the garden, and were discouraged from playing with the other young animals.		Świnki hasały po ogrodzie i raczej odradzano im zabawę z innymi zwierzętami.
About this time, too, it was laid down as a rule that when a pig and any other animal met on the path, the other animal must stand aside: and also that all pigs, of whatever degree, were to have the privilege of wearing green ribbons on their tails on Sundays.		Mniej więcej w tym samym czasie ogłoszono, że ilekroć świnia spodka na drodze inne zwierzę, to ostatnie musi ustąpić na bok, a także, iż wszystkie świnie bez wyjątku otrzymują przywilej noszenia w niedziele zielonych wstążek na ogonkach.
The farm had had a fairly successful year, but was still short of money.		Rok okazał się dość pomyślny, ale na folwarku nadal brakowało gotówki.
There were the bricks, sand and lime for the schoolroom to be purchased, and it would also be necessary to begin saving up again for the machinery for the windmill.		Trzeba było kupić cegłę, piasek i wapno na budowę szkółki dla prosiąt; ponadto znów należało zacząć gromadzić pieniądze na maszyny do wiatraka.
Then there were lamp oil and candles for the house, sugar for Napoleon's own table (he forbade this to the other pigs, on the ground that it made them fat), and all the usual replacements such as tools, nails, string, coal, wire, scrap-iron and dog biscuits.		Potrzebowano też oleju i lamp, świec do domu świń, cukru na stół Napoleona (knur zabraniał spożywać go innym świniom pod pozorem, iż tyją od niego) i takich artykułów, jak narzędzia, gwoździe, sznur, węgiel, drut, żelazo i biszkopty dla psów.
A stump of hay and part of the potato crop were sold off, and the contract for eggs was increased to six hundred a week, so that that year the hens barely hatched enough chicks to keep their numbers at the same level.		Sprzedano stóg siana oraz część zbiorów kartofli, a dostawy jaj zwiększono do sześciuset sztuk tygodniowo, wskutek czego kury z trudem wysiadywały zaledwie tyle jaj, by utrzymać liczebność stada.
Rations, reduced in December, were reduced again in February, and lanterns in the stalls were forbidden to save oil.		Racje żywnościowe, już i tak zmniejszone w grudniu, zostały ponownie uszczuplone w lutym, a ponadto w stajniach zdjęto latarnie dla zaoszczędzenia oleju.
But the pigs seemed comfortable enough, and in fact were putting on weight if anything.		Świnie wszelako miały się całkiem nieźle i nawet przybierały na wadze.
One afternoon in late February a warm, rich, appetising scent, such as the animals had never smelt before, wafted itself across the yard from the little brew-house, which had been disused in Jones's time, and which stood beyond the kitchen.		Jednego popołudnia pod koniec lutego z niewielkiej szopy za kuchnią, w której dawnymi laty warzono piwo, powiało przez podwórze ciepłym, ciężkim, smakowitym zapachem, jakiego zwierzęta dotąd nie wąchały.
Someone said it was the smell of cooking barley.		Ktoś powiedział, że to pachnie warzony jęczmień.
The animals sniffed the air hungrily and wondered whether a warm mash was being prepared for their supper.		Zwierzęta łakomie niuchały, zastanawiając się, czy może gotują im na kolację ciepłą papkę.
But no warm mash appeared, and on the following Sunday it was announced that from now onwards all barley would be reserved for the pigs.		Nie było jednak żadnej papki, a najbliższej niedzieli oznajmiono, iż odtąd cały jęczmień zostanie przeznaczony wyłącznie dla świń.
The field beyond the orchard had already been sown with barley.
And the news soon leaked out that every pig was now receiving a ration of a pint of beer daily, with half a gallon for Napoleon himself, which was always served to him in the Crown Derby soup tureen.		Wkrótce rozeszła się wieść, iż świniom przydzielono pół litra piwa dziennie, a Napoleon otrzymał dwa i pół litra, które podają mu w porcelanowej wazie do zupy.
But if there were hardships to be borne, they were partly offset by the fact that life nowadays had a greater dignity than it had had before.		Pomimo że trzeba było znosić trudy, częściowo łagodziło je to, iż życie zwierząt nabrało większej godności.
There were more songs, more speeches, more processions.		Było więcej wspólnych śpiewów, więcej przemówień, więcej pochodów.
Napoleon had commanded that once a week there should be held something called a Spontaneous Demonstration, the object of which was to celebrate the struggles and triumphs of Animal Farm.		Napoleon ogłosił, że raz na tydzień będzie odbywać się coś, co nazwał Spontaniczną Demonstracją, celem uczczenia zmagań z przeciwnościami oraz osiągnięć Folwarku.
At the appointed time the animals would leave their work and march round the precincts of the farm in military formation, with the pigs leading, then the horses, then the cows, then the sheep, and then the poultry.		O wyznaczonej porze zwierzęta odrywały się od zajęć i maszerowały w wojskowym szyku po całym folwarku: z przodu szły świnie, za nimi konie, kozy, owce i drób.
The dogs flanked the procession and at the head of all marched Napoleon's black cockerel.		Psy szły na flankach kolumny, a przed wszystkimi kroczył czarny kogucik Napoleona.
Boxer and Clover always carried between them a green banner marked with the hoof and the horn and the caption, `Long live Comrade Napoleon!'		Boxer i Clover zawsze trzymali we dwójkę zielony sztandar z kopytem i rogiem, oraz napisem: „Niech żyje towarzysz Napoleon!”
Afterwards there were recitations of poems composed in Napoleon's honour, and a speech by Squealer giving particulars of the latest increases in the production of foodstuffs, and on occasion a shot was fired from the gun.		Następnie deklamowano wiersze ułożone na cześć Napoleona i słuchano mowy Squealera podającego dokładne dane dotyczące wzrostu produkcji żywności; niekiedy też strzelano na wiwat z fuzji.
The sheep were the greatest devotees of the Spontaneous Demonstrations, and if anyone complained (as a few animals sometimes did, when no pigs or dogs were near) that they wasted time and meant a lot of standing about in the cold, the sheep were sure to silence him with a tremendous bleating of `Four legs good, two legs bad!'		Najgorliwszymi zwolenniczkami Spontanicznych Demonstracji były owce, a ilekroć ktoś zaczynał narzekać (co czyniły czasem nieliczne zwierzęta, jeśli w pobliżu nie było świń ani psów), że traci się czas na darmo i trzeba stać na zimnie, owce natychmiast uciszały takiego malkontenta potężnym beczeniem: „Cztery nogi: dobrze, dwie nogi: źle!”
But by and large the animals enjoyed these celebrations.		Na ogół jednak zwierzęta lubiły te uroczystości.
They found it comforting to be reminded that, after all, they were truly their own masters and that the work they did was for their own benefit.		Znajdowały pociechę w przypominaniu, iż mimo wszystko są sobie panami i pracują dla własnego dobra.
So that what with the songs, the processions, Squealer's lists of figures, the thunder of the gun, the crowing of the cockerel and the fluttering of the flag, they were able to forget that their bellies were empty, at least part of the time.		Śpiewając, maszerując, słuchając wyliczeń Squealera, wystrzałów z fuzji i piania kogucika, spoglądając na łopoczącą na wietrze flagę, łatwiej było zapomnieć, przynajmniej na pewien czas, o burczącym brzuchu.
In April Animal Farm was proclaimed a Republic, and it became necessary to elect a President.		W kwietniu Folwark Zwierzęcy został ogłoszony republiką i należało wybrać prezydenta.
There was only one candidate, Napoleon, who was elected unanimously.		Był tylko jeden kandydat – Napoleon – którego wybrano jednomyślnie.
On the same day it was given out that fresh documents had been discovered which revealed further details about Snowball's complicity with Jones.		Tego samego dnia ogłoszono, iż znaleziono nowe dokumenty ujawniające dalsze szczegóły zmowy Snowballa z Jonesem.
It now appeared that Snowball had not, as the animals had previously imagined, merely attempted to lose the Battle of the Cowshed by means of a stratagem, but had been openly fighting on Jones's side.		Okazało się, że Snowball nie tylko, jak się poprzednio wydawało zwierzętom, usiłował doprowadzić podstępem do klęski w Bitwie pod Oborą, ale otwarcie walczył w niej po stronie Jonesa.
In fact it was he who had actually been the leader of the human forces, and had charged into battle with the words `Long live Humanity!' on his lips.		Jednak to nie wszystko: w istocie stał on na czele bandy napastników i ruszył do ataku z okrzykiem: „Niech żyje ludzkość!”
The wounds on Snowball's back, which a few of the animals still remembered to have seen, had been inflicted by Napoleon's teeth.		Co zaś do ran na grzbiecie, które pewne zwierzęta wciąż pamiętały, zostały one zadane zębami Napoleona.
In the middle of the summer Moses the raven suddenly reappeared on the farm, after an absence of several years.		W środku lata, po kilkuletniej nieobecności, na folwarku znów pojawił się kruk Mojżesz.
He was quite unchanged, still did no work, and talked in the same strain as ever about Sugarcandy Mountain.		Nie zmienił się ani na jotę, nie pracował i jak dawniej gadał o Raju Zwierząt.
He would perch on a stump, flap his black wings, and talk by the hour to anyone who would listen.		Siadywał na pniaku, trzepotał czarnymi skrzydłami i godzinami opowiadał każdemu, kto chciał go słuchać.
`Up there, comrades,' he would say solemnly, pointing to the sky with his large beak - `up there, just on the other side of that dark cloud that you can see - there it lies, Sugarcandy Mountain, that happy country where we poor animals shall rest for ever from our labours!'		– Tam wysoko, towarzysze – mówił uroczyście wskazując na niebo potężnym dziobem – tam wysoko, za tą ciemną chmurą, którą właśnie widzicie, leży Raj Zwierząt, szczęśliwa kraina, w której my, biedne zwierzęta, będziemy odpoczywać przez wieki po naszych trudach.
He even claimed to have been there on one of his higher flights, and to have seen the everlasting fields of clover and the linseed cake and lump sugar growing on the hedges.		Kruk utrzymywał nawet, iż dotarł tam, gdy pewnego dnia wzniósł się bardzo wysoko, i widział łany wiecznie kwitnącej koniczyny oraz rosnące na płotach makuchowe ciastka i kostki cukru.
Many of the animals believed him.		Wiele zwierząt wierzyło Mojżeszowi.
Their lives now, they reasoned, were hungry and laborious; was it not right and just that a better world should exist somewhere else?		Żyją obecnie, rozmyślały, w głodzie i trudzie, czy nie byłoby więc mądre i sprawiedliwe, gdyby istniał gdzieś jakiś lepszy świat?
A thing that was difficult to determine was the attitude of the pigs towards Moses.		Trudno było określić stosunek świń do Mojżesza.
They all declared contemptuously that his stories about Sugarcandy Mountain were lies, and yet they allowed him to remain on the farm, not working, with an allowance of a gill of beer a day.		Wszystkie twierdziły pogardliwie, że jego opowieści o Raju Zwierząt to wierutne kłamstwo, a jednak pozwalały mu mieszkać , na folwarku i nie pracować, a nawet przydzieliły kieliszek piwa dziennie.
After his hoof had healed up Boxer worked harder than ever.		Gdy Boxerowi zagoiło się kopyto, zaczął pracować jeszcze ciężej niż dotąd.
Indeed all the animals worked like slaves that year.		Nie ustępowały mu zresztą także inne zwierzęta, które przez cały rok harowały w pocie czoła.
Apart from the regular work of the farm, and the rebuilding of the windmill,, there was the schoolhouse for the young pigs, which was started in March.		Począwszy od marca, do zwykłych zajęć gospodarskich i odbudowy wiatraka przybyło jeszcze stawianie szkółki dla młodych świnek.
Sometimes the long hours on insufficient food were hard to bear, but Boxer never faltered.		Niekiedy długie godziny pracy przy ubogim pożywieniu wydawały się nie do zniesienia, lecz Boxer nie załamywał się nigdy.
In nothing that he said or did was there any sign that his strength was not what it had been.		Ani jednym słowem bądź czynem nie zdradził nikomu, że nie ma już tyle sił co niegdyś.
It was only his appearance that was a little altered; his hide was less shiny than it had used to be, and his great haunches seemed to have shrunken.		Zmienił się tylko nieco jego wygląd: skóra straciła na blasku, a potężne boki były teraz zapadnięte.
The others said, `Boxer will pick up when the spring grass comes on'; but the spring grass came and Boxer grew no fatter.		Zwierzęta mówiły: „Boxer dojdzie do siebie, gdy tylko zazieleni się trawa”; jednak nadeszła wiosna, a koń nadal wyglądał nędznie.
Sometimes on the slope leading to the top of the quarry, when he braced his muscles against the weight of some vast boulder, it seemed that nothing kept him on his feet except the will to continue.		Gdy nieraz widywano go na zboczu kamieniołomu, jak pręży muskuły pod ciężarem ogromnego głazu, wydawało się, że Boxera trzyma na nogach jedynie wola wytrwania.
At such times his lips were seen to form the words `I will work harder'; he had no voice left.		Dostrzegano wtedy, iż niemo szepce (bo nie ma nawet tyle sił, żeby powiedzieć cokolwiek na głos): „Będę pracować jeszcze więcej”.
Once again Clover and Benjamin warned him to take care of his health, but Boxer paid no attention.		Clover i Benjamin ponownie ostrzegali go, żeby uważał na siebie, ale koń puszczał te przestrogi mimo uszu.
His twelfth birthday was approaching.		Zbliżały się jego dwunaste urodziny.
He did not care what happened so long as a good store of stone was accumulated before he went on pension.		Nie dbał już o nic, byle tylko, nim przejdzie na emeryturę, został zebrany odpowiedni zapas kamieni.
Late one evening, in the summer, a sudden rumour ran round the farm that something had happened to Boxer.		Latem pewnego późnego wieczora gruchnęła nagle wieść, że podobno Boxerowi przydarzyło się coś złego.
He had gone out alone to drag a load of stone down to the windmill.		Jak zwykle wyszedł on samotnie do pracy, by przywlec na budowę ładunek kamieni.
And sure enough, the rumour was true.		Niestety, okazało się, że pogłoska jest prawdziwa.
A few minutes later two pigeons came racing in with the news: `Boxer has fallen!		W kilka minut później dwa gołębie przyfrunęły ile sił w skrzydłach z hiobową wieścią: – Boxer upadł!
He is lying on his side and can't get up!'		Leży na boku i nie może się podnieść!
About half the animals on the farm rushed out to the knoll where the windmill stood.		Niemal połowa zwierząt rzuciła się w kierunku wzniesienia, na którym budowano wiatrak.
There lay Boxer, between the shafts of the cart, his neck stretched out, unable even to raise his head.		Boxer leżał nieruchomo między dyszlami wózka z wyciągniętą szyją; nie mógł nawet podnieść łba.
His eyes were glazed, his sides matted withsweat.		Oczy mu się szkliły, boki świeciły od potu.
A thin stream of blood had trickled out of his mouth.		Z pyska ciekła strużka krwi.
Clover dropped to her knees at his side.		Clover przyklękła obok.
`Boxer!' she cried, `how are you?'		– Boxerze! – krzyknęła – co ci jest?
`It is my lung,' said Boxer in a weak voice. `It does not matter. I think you will be able to finish the windmill without me.		– To płuca – cicho odpowiedział koń. – Nie bójcie się, nic się nie stało. Dacie radę zakończyć budowę beze mnie.
There is a pretty good store of stone accumulated.		Jest już spory zapas kamieni.
I had only another month to go in any case.
To tell you the truth I had been looking forward to my retirement.		Tak czy owak, bardzo chciałbym odpocząć.
And perhaps, as Benjamin is growing old too, they will let him retire at the same time and be a companion to me.'		Benjamin też się starzeje; może pozwolą mu przejść na emeryturę ze mną i dotrzymać mi towarzystwa.
`We must get help at once,' said Clover. `Run, somebody, and tell Squealer what has happened.'		– Musimy natychmiast sprowadzić pomoc – zawołała Clover. – Niech ktoś szybko pobiegnie i powie Squealerowi, co się stało.
All the other animals immediately raced back to the farmhouse to give Squealer the news.		Wszystkie zwierzęta ruszyły do domu świń, żeby zawiadomić Squealera o wypadku.
Only Clover remained, and Benjamin, who lay down at Boxer's side, and, without speaking, kept the flies off him with his long tail.		Przy Boxerze pozostali tylko Clover i Benjamin, który położył się obok konia i w milczeniu odganiał odeń muchy swoim długim ogonem.
After about a quarter of an hour Squealer appeared, full of sympathy and concern.		Mniej więcej po kwadransie zjawił się Squealer, pełen współczucia i troski.
He said that Comrade Napoleon had learned with the very deepest distress of this misfortune to one of the most loyal workers on the farm, and was already making arrangements to send Boxer to be treated in the hospital at Willingdon.		Oświadczył, iż towarzysz Napoleon głęboko zmartwił się wieścią o nieszczęśliwym wypadku jednego z najbardziej lojalnych obywateli Folwarku i że poczynił już kroki, by wysłać Boxera do szpitala w Willingdon.
The animals felt a little uneasy at this.		Usłyszawszy to zwierzęta poczuły się trochę nieswojo.
Except for Mollie and Snowball no other animal had ever left the farm, and they did not like to think of their sick comrade in the hands of human beings.		Poza Mollie i Snowballem żadne zwierzę nigdy nie opuściło gospodarstwa, a ponadto nie były zachwycone tym, że ich chory towarzysz ma dostać się w ręce ludzi.
However, Squealer easily convinced them that the veterinary surgeon in Willingdon could treat Boxer's case more satisfactorily than could be done on the farm.		Squealer łatwo ich jednak przekonał, iż weterynarz z Willingdon skuteczniej wyleczy Boxera, aniżeli można by to uczynić na folwarku.
And about half an hour later, when Boxer had somewhat recovered, he was with difficulty got onto his feet, and managed to limp back to his stall, where Clover and Benjamin had prepared a good bed of straw for him.		Po półgodzinie zaś, gdy Boxer doszedł już nieco do siebie, wstał nie bez trudu z pomocą zwierząt i pokuśtykał do boksu, który Clover i Benjamin wymościli wygodnie słomą.
For the next two days Boxer remained in his stall.		Przez następne dwa dni Boxer nie opuszczał stajni.
The pigs had sent out a large bottle of pink medicine which they had found in the medicine chest in the bathroom, and Clover administered it to Boxer twice a day after meals.		Świnie przysłały mu dużą butelkę jakiegoś różowego lekarstwa znalezionego w apteczce w łazience, a Clover wydzielała mu po łyżeczce leku dwa razy dziennie po posiłkach.
In the evenings she lay in his stall and talked to him, while Benjamin kept the flies off him.		Wieczorami kładła się obok i gawędziła z nim, a Benjamin odganiał od przyjaciela muchy.
Boxer professed not to be sorry for what had happened If he made a good recovery he might expect to live another three years, and he looked forward to the peaceful days that he would spend in the corner of the big pasture.		Boxer twierdził, że nie martwi się wypadkiem. Jeśli wyzdrowieje, ma jeszcze przed sobą, jak obliczał, trzy lata życia; marzył o spokojnych chwilach, które spędzi w zakątku dużego pastwiska.
It would be the first time that he had had leisure to study and improve his mind.		Po raz pierwszy znajdzie wolny czas, który poświęci na studia i rozwijanie umysłu.
He intended, he said, to devote the rest of his life to learning the remaining twenty-two letters of the alphabet.		Resztę życia, zapowiadał, ma zamiar przeznaczyć na naukę pozostałych dwudziestu dwóch liter alfabetu.
However, Benjamin and Clover could only be with Boxer after working hours, and it was in the middle of the day when the van came to take him away.		Benjamin i Clover mogli czuwać przy Boxerze jedynie po pracy, a furgon, który miał odwieźć konia do szpitala, zajechał w środku dnia.
The animals were all at work weeding turnips under the supervision of a pig, when they were astonished to see Benjamin come galloping from the direction of the farm buildings, braying at the top of his voice.		Wszystkie zwierzęta pełły rzepę pod nadzorem jednej ze świń, gdy ze zdziwieniem ujrzały Benjamina galopującego od strony zabudowań, ryczącego na całe gardło.
It was the first time that they had ever seen Benjamin excited - indeed, it was the first time that anyone had ever seen him gallop. `Quick, quick!' he shouted. `Come at once!		Po raz pierwszy widziały Benjamina podnieconego – po raz pierwszy też zobaczono starego osła w galopie. – Szybko, szybko! – krzyczał. – Chodźcie szybko!
They're taking Boxer away!'		Zabierają Boxera!
Without waiting for orders from the pig, the animals broke off work and raced back to the farm buildings.		Nie czekając na rozkazy świń zwierzęta przerwały pracę i pobiegły w kierunku zabudowań.
Sure enough, there in the yard was a large closed van, drawn by two horses, with lettering on its side and a sly-looking man in a low-crowned bowler hat sitting on the driver's seat.		Rzeczywiście, na podwórzu stał duży kryty wóz, zaprzężony w dwa konie; na jednej ze ścian pojazdu był jakiś napis, a na koźle siedział cwaniakowaty jegomość w płytkim meloniku. Miejsce Boxera w stajni było puste.
And Boxer's stall was empty.		Zwierzęta otoczyły wóz.
The animals crowded round the van. `Good-bye, Boxer!' they chorused, `goodbye!'		– Do widzenia, Boxerze! – krzyczały chórem. – Do widzenia!
`Fools!		– Głupcy!
Fools!' shouted Benjamin, prancing round them and stamping the earth with his small hoofs. `Fools!		Głupcy! – wołał Benjamin, skacząc wokół nich i tupiąc małymi kopytkami. – Głupcy!
Do you not see what is written on the side of that van?'		Czy nie widzicie, co jest napisane na tym wozie?
That gave the animals pause, and there was a hush.		Zwierzęta umilkły i zaczęły poszeptywać.
Muriel began to spell out the words.		Muriel usiłowała sylabizować słowa.
But Benjamin pushed her aside and in the midst of a deadly silence he read:		Benjamin odepchnął ją i wśród głuchej ciszy przeczytał:
` "Alfred Simmonds, Horse Slaughterer and Glue Boiler, Willingdon.		– „Alfred Simmonds. Ubój koni i wytwarzanie kleju kostnego, Willingdon.
Dealer in Hides and Bone-Meal.		Handel skórami i mączką kostną.
Kennels Supplied."		Dostawy do psiarni”.
Do you not understand what that means?		Czy nie rozumiecie, co to znaczy?
They are taking Boxer to the knacker's!'		Boxera zabierają do końskiej jatki!
A cry of horror burst from all the animals.		Zwierzęta wydały okrzyk przerażenia.
At this moment the man on the box whipped up his horses and the van moved out of the yard at a smart trot.		W tej samej chwili człowiek na koźle podciął konie batem i wóz ostro ruszył w kierunku bramy.
All the animals followed, crying out at the tops of their voices.		Wszyscy popędzili za nim, wrzeszcząc ile sił.
Clover forced her way to the front.		Na czoło pogoni wysunęła się Clover.
The van began to gather speed.		Wóz nabierał szybkości.
Clover tried to stir her stout limbs to a gallop, and achieved a canter.		Klacz starała się zmusić swe mocne kończyny do galopu i na krótką chwilę zrównała się z furgonem.
`Boxer!' she cried. `Boxer! Boxer!		– Boxerze! – krzyczała. – Boxerze!
Boxer!'		Boxerze! Boxerze!
And just at this moment, as though he had heard the uproar outside, Boxer's face, with the white stripe down his nose, appeared at the small window at the back of the van.		– Właśnie wtedy koń jakby usłyszał wołanie i w tylnym okienku ukazał się jego pysk z białą strzałką na nosie.
`Boxer!' cried Clover in a terrible voice. `Boxer!		– Boxerze! – krzyczała Clover rozdzierająco. – Boxerze!
Get out!		Wyskakuj!
Get out quickly!		Wyskakuj szybko!
They are taking you to your death!'		Zabierają cię na śmierć!
All the animals took up the cry of `Get out, Boxer, get out!'		Wszystkie zwierzęta zawtórowały: – Wyskakuj, Boxerze, wyskakuj!
But the van was already gathering speed and drawing away from them.		Jednak wóz jechał już szybko i oddalał się, coraz bardziej.
It was uncertain whether Boxer had understood what Clover had said.		Nie wiadomo na pewno, czy Boxer zrozumiał wołanie Clover.
But a moment later his face disappeared from the window and there was the sound of a tremendous drumming of hoofs inside the van.		Jednak po chwili jego pysk zniknął z okienka i od wewnątrz wozu dało się słyszeć potężne dudnienie podków.
He was trying to kick his way out.		Koń próbował rozwalić deski i utorować sobie drogę ucieczki.
The time had been when a few kicks from Boxer's hoofs would have smashed the van to matchwood.		Były czasy, gdy kilka uderzeń jego kopyt roztrzaskałoby wóz w drzazgi.
But alas! his strength had left him; and in a few moments the sound of drumming hoofs grew fainter and died away.		Lecz niestety, siły opuściły Boxera i po kilku minutach dudnienie osłabło, a potem ucichło.
In desperation the animals began appealing to the two horses which drew the van to stop. `Comrades, comrades!' they shouted. `Don't take your own brother to his death!'		Zrozpaczone zwierzęta zaczęły wołać do koni ciągnących wóz, by się zatrzymały. – Hej, towarzysze, towarzysze! – krzyczały. – Nie wieźcie własnego brata na śmierć!
But the stupid brutes, too ignorant to realise what was happening, merely set back their ears and quickened their pace.		Jednak głupie bydlęta, zbyt ciemne, by zdawać sobie sprawę, co się dzieje, położyły tylko uszy po sobie i przyspieszyły biegu.
Boxer's face did not reappear at the window.		Okienko pozostało puste.
Too late, someone thought of racing ahead and shutting the five-barred gate; but in another moment the van was through it and rapidly disappearing down the road.		Komuś przyszło do głowy, niestety poniewczasie, by pobiec naprzód i zatrzasnąć bramę, ale wóz już ją minął i po chwili zniknął na drodze.
Boxer was never seen again.		Boxera nie ujrzano już nigdy.
Three days later it was announced that he had died in the hospital at Willingdon, in spite of receiving every attention a horse could have.		Po trzech dniach oznajmiono, iż koń zmarł w szpitalu w Willingdon mimo wszelkiej pomocy lekarskiej, jaką może otrzymać koń.
Squealer came to announce the news to the others.		Zwierzętom doniósł o tym Squealer.
He had, he said, been present during Boxer's last hours.		Twierdził, iż był świadkiem ostatnich chwil Boxera.
`It was the most affecting sight I have ever seen!' said Squealer, lifting his trotter and wiping away a tear. `I was at his bedside at the very last.		– Był to najbardziej wzruszający widok w moim życiu!– opowiadał, ścierając łzy racicą. – Stałem przy jego posłaniu aż do samego końca.
And at the end, almost too weak to speak, he whispered in my ear that his sole sorrow was to have passed on before the windmill was finished. "Forward, comrades!" he whispered. "Forward in the name of the Rebellion.		Gdy śmierć zaglądała mu w oczy, biedak niemal nie miał już sił, by mówić, więc tylko wyszeptał mi do ucha, iż rozpacza jedynie dlatego, że nie dane mu było dożyć zakończenia budowy wiatraka. „Naprzód, towarzysze!”, wyszeptał. „Naprzód, w imię Powstania.
Long live Animal Farm!		Niech żyje Folwark Zwierzęcy!
Long live Comrade Napoleon!		Niech żyje towarzysz Napoleon!
Napoleon is always right."		Napoleon ma zawsze rację”.
Those were his very last words, comrades.'		Były to jego ostatnie słowa, towarzysze.
Here Squealer's demeanour suddenly changed.		W tej samej chwili zachowanie Squealera uległo nagłej zmianie.
He fell silent for a moment, and his little eyes darted suspicious glances from side to side before he proceeded.		Umilkł na chwilę i nim znów zaczął mówić, jego małe oczka rzucały czas jakiś podejrzliwe spojrzenia na prawo i lewo.
It had come to his knowledge, he said, that a foolish and wicked rumour had been circulated at the time of Boxer's removal.		Doszło do jego wiadomości, kontynuował, iż gdy zabierano Boxera, zaczęła krążyć głupia i złośliwa pogłoska.
Some of the animals had noticed that the van which took Boxer away was marked `Horse Slaughterer', and had actually jumped to the conclusion that Boxer was being sent to the knacker's.		Niektóre zwierzęta zauważyły, iż wóz nosił napis „Ubój koni”, i wyciągnęły z tego pochopny wniosek, że Boxer jedzie do końskiej jatki.
It was almost unbelievable, said Squealer, that any animal could be so stupid.		Wprost trudno uwierzyć, ironizował Squealer, że panikarze mogą być aż tak nierozsądni.
Surely, he cried indignantly, whisking his tail and skipping from side to side, surely they knew their beloved Leader, Comrade Napoleon, better than that?		Przecież nikt chyba nie wątpi w ukochanego Przywódcę, towarzysza Napoleona? – z oburzeniem pytał Squealer, trzepocąc ogonkiem i kiwając się z boku na bok.
But the explanation was really very simple.		Wyjaśnienie jest bardzo proste.
The van had previously been the property of the knacker, and had been bought by the veterinary surgeon, who had not yet painted the old name out.		Wóz należał poprzednio do rzeźnika i został odeń zakupiony przez weterynarza, który nie zdążył zamalować dawnego napisu.
That was how the mistake had arisen.		Stąd właśnie całe nieporozumienie.
The animals were enormously relieved to hear this.		Zwierzęta poczuły ogromną ulgę.
And when Squealer went on to give further graphic details of Boxer's death-bed, the admirable care he had received and the expensive medicines for which Napoleon had paid without a thought as to the cost, their last doubts disappeared and the sorrow that they felt for their comrade's death was tempered by the thought that at least he had died happy.		A kiedy Squealer barwnie przedstawił dalsze szczegóły ostatnich chwil Boxera, opowiadając o wspaniałej opiece, jaką został otoczony, oraz o drogich lekarstwach, za które, nie oglądając się na koszty, zapłacił Napoleon, pierzchły ostatnie wątpliwości, a żal z powodu śmierci przyjaciela został złagodzony myślą o tym, iż koń przynajmniej umierał szczęśliwy.
Napoleon himself appeared at the meeting on the following Sunday morning and pronounced a short oration in Boxer's honour.		W najbliższą niedzielę na porannym zebraniu pojawił się sam Napoleon i wygłosił krótką żałobną mowę ku czci Boxera.
It had not been possible, he said, to bring back their lamented comrade's remains for interment on the farm, but he had ordered a large wreath to be made from the laurels in the farmhouse garden and sent down to be placed on Boxer's grave.		Wprawdzie nie ma możliwości sprowadzenia szczątków ich opłakiwanego przyjaciela, by je pogrzebać na folwarku, powiedział, niemniej jednak on sam zamówił duży wieniec z liści wawrzynu rosnącego w ogrodzie, który pośle się na grób Boxera.
And in a few days' time the pigs intended to hold a memorial banquet in Boxer's honour.		Za kilka dni świnie urządzą też bankiet dla uczczenia jego pamięci.
Napoleon ended his speech with a reminder of Boxer's two favourite maxims, `I will work harder' and `Comrade Napoleon is always right' maxims, he said, which every animal would do well to adopt as his own.		Napoleon przypomniał na koniec dwie ulubione maksymy Boxera: „Będę pracować jeszcze więcej” i „Towarzysz Napoleon ma zawsze rację”, które to maksymy, kontynuował, każde zwierzę powinno przyjąć za swoje.
On the day appointed for the banquet a grocer's van drove up from Willingdon and delivered a large wooden crate at the farmhouse.		W dniu wyznaczonym na bankiet furgonetka kupca z Willingdon przywiozła do domu świń sporą drewnianą skrzynię.
That night there was the sound of uproarious singing, which was followed by what sounded like a violent quarrel and ended at about eleven o'clock with a tremendous crash of glass.		Tej samej nocy rozległy się stamtąd wrzaskliwe śpiewy, po których nastąpiła jakby gwałtowna kłótnia zakończona około godziny jedenastej straszliwym brzękiem tłuczonego szkła.
No one stirred in the farmhouse before noon on the following day. And the word went round that from somewhere or other the pigs had acquired the money to buy themselves another case of whisky.		Nazajutrz na folwarku nikt się nie poruszył aż do południa; rozeszła się pogłoska, że świnie zdobyły gdzieś pieniądze na jeszcze jedną skrzynkę whisky.
CHAPTER X		10
YEARS PASSED. The seasons came and went, the short animal lives fled by.		Minęły lata. Zmieniały się pory roku, upływały krótkie żywoty zwierząt.
A time came when there was no one who remembered the old days before the Rebellion, except Clover, Benjamin, Moses the raven, and a number of the pigs.		Przyszedł dzień, gdy poza Clover, Benjaminem, krukiem Mojżeszem oraz niektórymi świniami nikt już nie pamiętał życia przed Powstaniem.
Muriel was dead, Bluebell, Jessie and Pincher were dead.		Zdechła Muriel, zdechły psy: Bluebell, Jessie i Pincher.
Jones too was dead - he had died in an inebriates' home in another part of the county.		Nie żył również Jones – zmarł gdzieś daleko, w przytułku dla alkoholików.
Snowball was forgotten.		Zapomniano o Snowballu.
Boxer was forgotten, except by the few who had known him.		Boxera pamiętało jedynie kilka zwierząt, które go znały.
Clover was an old stout mare now, stiff in the joints and with a tendency to rheumy eyes.		Clover była teraz starą, grubą klaczą o sztywnych od reumatyzmu stawach i kaprawych oczach.
She was two years past the retiring age, but in fact no animal had ever actually retired.		Przekroczyła o dwa lata wiek emerytalny, jednak ani ona, ani żadne inne zwierzę nie doczekało się emerytury.
The talk of setting aside a corner of the pasture for superannuated animals had long since been dropped.		Już dawno przestano wspominać o wydzieleniu skrawka pastwiska dla zasłużonych zwierząt.
Napoleon was now a mature boar of twenty-four stone.		Napoleon był teraz dojrzałym knurem, ważącym ponad sto pięćdziesiąt kilogramów.
Squealer was so fat that he could with difficulty see out of his eyes.		Squealer tak porósł w tłuszcz, że jego fałdy zasłaniały mu oczy.
Only old Benjamin was much the same as ever, except for being a little greyer about the muzzle, and, since Boxer's death, more morose and taciturn than ever.		Jedynie stary Benjamin niewiele się zmienił, nieco tylko posiwiał na pysku; ponadto od śmierci Boxera zrobił się jeszcze bardziej ponury i małomówny.
There were many more creatures on the farm now, though the increase was not so great as had been expected in earlier years.		Folwark liczył obecnie znacznie więcej mieszkańców niż dawniej, choć przyrost ów okazał się mniejszy, aniżeli się spodziewano.
Many animals had been born to whom the Rebellion was only a dim tradition, passed on by word of mouth, and others had been bought who had never heard mention of such a thing before their arrival.		Dla wielu urodzonych tu zwierząt Powstanie było jedynie mglistą tradycją, przekazywaną słowami; inne, zakupione zwierzęta nigdy przedtem nie słyszały o tym wydarzeniu.
The farm possessed three horses now besides Clover.		Oprócz Clover folwark posiadał teraz jeszcze trzy konie.
They were fine upstanding beasts, willing workers and good comrades, but very stupid.		Były to ładne, silne zwierzęta, chętne do pracy – były również dobrymi towarzyszami – ale bardzo głupie.
None of them proved able to learn the the alphabet beyond the letter B. They accepted everything that they were told about the Rebellion and the principles of Animalism, especially from Clover, for whom they had an almost filial respect; but it was doubtful whether they understood very much of it.		Żaden z nich nie potrafił nauczyć się alfabetu poza literę B. Wierzyły we wszystko, co im opowiadano o Powstaniu i zasadach Animalizmu – chętnie słuchały zwłaszcza starej klaczy, której okazywały niemal synowski szacunek – jednak wydawało się wątpliwe, czy wiele rozumiały.
The farm was more prosperous now, and better organised; it had even been enlarged by two fields which had been bought from Mr Pilkington.		Gospodarstwo rozwijało się całkiem nieźle, było też lepiej zorganizowane, a jego obszar powiększył się nawet o dwa pola, które zakupiono od pana Pilkingtona.
The windmill had been successfully completed at last, and the farm possessed a threshing machine and a hay elevator of its own, and various new buildings had been added to it.		Dokończono wreszcie budowę wiatraka, który napędzał młockarnię, oraz wzniesiono elewator do siana; przybyło też sporo nowych budynków.
Whymper had bought himself a dogcart.		Whymper kupił sobie powozik.
The windmill, however, had not after all been used for generating electrical power.		Atoli wiatrak nie został wykorzystany, jak to niegdyś zapowiadano, do wytwarzania prądu.
It was used for milling corn, and brought in a handsome money profit.		Używano go do mielenia ziarna, co przynosiło spore dochody.
The animals were hard at work building yet another windmill:		Zwierzęta ciężko pracowały przy budowie następnego wiatraka;
when that one was finished, so it was said, the dynamos would be installed.		dopiero po jego postawieniu, zapowiadały świnie, zainstaluje się prądnice.
But the luxuries of which Snowball had once taught the animals to dream, the stalls with electric light and hot and cold water, and the three-day week, were no longer talked about.		Nikt jednak nie wspominał już o luksusach , których obraz Snowball roztaczał dawno temu przed zwierzętami, o stajniach oświetlonych elektrycznością, z ciepłą i zimną wodą, oraz o trzydniowym tygodniu pracy.
Napoleon had denounced such ideas as contrary to the spirit of Animalism.		Napoleon potępił owe pomysły jako sprzeczne z duchem Animalizmu.
The truest happiness, he said, lay in working hard and living frugally.		Prawdziwe szczęście, dowodził, polega na ciężkiej pracy przy skromnym życiu.
Somehow it seemed as though the farm had grown richer without making the animals themselves any richer - except, of course, for the pigs and the dogs.		Wyglądało na to, że folwark się wzbogacił, co jednak w żadnej mierze nie dotyczyło zwierząt, oczywiście wyjąwszy świnie i psy.
Perhaps this was partly because there were so many pigs and so many dogs.		Być może działo się tak częściowo dlatego, że było tak dużo świń i tak dużo psów.
It was not that these creatures did not work, after their fashion.		Nikt nie mógł zarzucić im lenistwa; one także na swój sposób pracowały.
There was, as Squealer was never tired of explaining, endless work in the supervision and organisation of the farm.		Cały czas zajmowały się, jak to niestrudzenie wyjaśniał Squealer, nadzorem i organizacją pracy na folwarku.
Much of this work was of a kind that the other animals were too ignorant to understand.		Znaczna część tych zajęć była tego rodzaju, że inne, głupsze zwierzęta nijak nie pojmowały, na czym to wszystko polega.
For example, Squealer told them that the pigs had to expend enormous labours every day upon mysterious things called `files', `reports', `minutes' and `memoranda'.		Squealer powiedział im, że świnie dzień w dzień harują przy sporządzaniu takich tajemniczych rzeczy, jak „rejestry”, „sprawozdania”, „protokoły” i „memoranda”.
These were large sheets of paper which had to be closely covered with writing, and as soon as they were so covered they were burnt in the furnace.		Były to spore arkusze papieru, które od góry do dołu należało pokryć pismem, a następnie wrzucić do ognia.
This was of the highest importance for the welfare of the farm, Squealer said.		Czynność ta miała zasadnicze znaczenie dla dobrobytu folwarku, zapewniał Squealer.
But still, neither pigs nor dogs produced any food by their own labour, and there were very many of them, and their appetites were always good.		Jednak ani świnie, ani psy nie wytwarzały żywności własną pracą; za to było ich wiele i zawsze dopisywał im apetyt.
As for the others, their life, so far as they knew, was as it had always been.		Co zaś do innych zwierząt, to życie wydawało się im takie, jakie było na początku.
They were generally hungry, they slept on straw, they drank from the pool, they laboured in the fields; in winter they were troubled by the cold, and in summer by the flies.		Zwykle cierpiały głód, sypiały na słomie, piły wodę z sadzawki, pracowały w polu; zimą dokuczał im chłód, latem muchy.
Sometimes the older ones among them racked their dim memories and tried to determine whether in the early days of the Rebellion, when Jones's expulsion was still recent, things had been better or worse than now.		Niekiedy co starsze sięgały przytępioną pamięcią w przeszłość, usiłując przypomnieć sobie, czy w pierwszych dniach Powstania, wkrótce po wypędzeniu Jonesa, żyło im się gorzej czy lepiej niż obecnie.
They could not remember.		Jednak nic to nie dawało.
There was nothing with which they could compare their present lives: they had nothing to go upon except Squealer's lists of figures, which invariably demonstrated that everything was getting better and better.		Nie miały z czym porównać dzisiejszych warunków życia; mogły oprzeć się jedynie na kolumnach liczb Squealera, z których niezmiennie wynikało, że wszystko wciąż idzie ku lepszemu.
The animals found the problem insoluble; in any case they had little time for speculating on such things now.		Zwierzęta uznały zatem, iż problem jest nie do rozstrzygnięcia; na dobitkę miały zbyt mało wolnego czasu, aby się zastanawiać nad podobnymi sprawami.
Only old Benjamin professed to remember every detail of his long life and to know that things never had been, nor ever could be, much better or much worse - hunger, hardship and disappointment being, so he said, the unalterable law of life.		Tylko stary Benjamin twierdził, że pamięta każdy szczegół swojego długiego życia oraz że nigdy nie było dużo lepiej czy też dużo gorzej; jest to niemożliwe, albowiem – jak dowodził osioł – głód, niedostatek i rozczarowania stanowią niezmienne prawo życia.
And yet the animals never gave up hope.		Mimo wszystko zwierzęta nigdy nie traciły nadziei.
More, they never lost, even for an instant, their sense of honour and privilege in being members of Animal Farm They were still the only farm in the whole country - in all England! - owned and operated by animals.		Co więcej, ani na chwilę nie opuszczało ich poczucie dumy i wyróżnienia: wszak były mieszkańcami Folwarku Zwierzęcego, jedynego gospodarstwa w całym hrabstwie – ba, nawet w całej Anglii! – należącego do zwierząt i przez nie zarządzanego.
Not one of them, not even the youngest, not even the newcomers who had been brought from farms ten or twenty miles away, ever ceased to marvel at that. And when they heard the gun booming and saw the green flag fluttering at the masthead, their hearts swelled with imperishable pride, and the talk turned always towards the old heroic days, the expulsion of Jones, the writing of the Seven Commandments, the great battles in which the human invaders had been defeated.		Żadne z nich, nawet te najmłodsze, nawet nowi przybysze, których zakupiono z folwarków odległych o dwadzieścia czy trzydzieści kilometrów, nie przestało się tym zachwycać Gdy zaś słyszały huk wystrzałów z fuzji i spoglądały na zielony sztandar łopoczący na wietrze, ich serca napełniała nieugięta duma; w takich chwilach zawsze powracano do dawnych heroicznych dni, do wygnania Jonesa, spisania Siedmiu Przykazań oraz do pamiętnych bitew, w których rozgromiono dwunożnych napastników.
None of the old dreams had been abandoned.		Nie wyrzeczono się żadnego z dawnych marzeń.
The Republic of the Animals which Major had foretold, when the green fields of England should be untrodden by human feet, was still believed in.		Wciąż wierzono w Republikę Zwierząt zapowiadaną przez starego Majora, Republikę, która powstanie, gdy po zielonych łąkach Anglii stąpać będą jeno zwierzęta.
Some day it was coming: it might not be soon, it might not be within the lifetime of any animal now living, but still it was coming.		Prędzej czy później jej czas nadejdzie: może nieprędko, może nie za życia obecnego pokolenia, ale nadejdzie na pewno.
Even the tune of `Beasts of England' was perhaps hummed secretly here and there: at any rate it was a fact that every animal on the farm knew it, though no one would have dared to sing it aloud.		Tu i ówdzie nucono nawet potajemnie melodię „Zwierząt Anglii”; w każdym razie wszystkie zwierzęta z pewnością znały tę pieśń, choć żadne nie odważyłoby się zapewne zaśpiewać jej głośno.
It might be that their lives were hard and that not all of their hopes had been fulfilled; but they were conscious that they were not as other animals.		Możliwe, że żyło się teraz ciężko i nie wszystkie nadzieje zostały spełnione, jednak zwierzęta zdawały sobie sprawę z tego, iż różnią się od swoich pobratymców z innych folwarków.
If they went hungry, it was not from feeding tyrannical human beings; if they worked hard, at least they worked for themselves.		Jeśli nawet cierpią głód, to przecież nie dlatego, że muszą żywić ludzi, swoich ciemiężycieli; jeśli nawet ciężko pracują, to przynajmniej pracują dla siebie.
No creature among them went upon two legs.		Żadne z nich nie chodziło na dwóch nogach.
No creature called any other creature `Master'.		Żadne nie zwracało się do drugiego: „panie”.
All animals were equal.		Wszystkie zwierzęta były równe.
One day in early summer Squealer ordered the sheep to follow him and led them out to a piece of waste ground at the other end of the farm, which had become overgrown with birch saplings.		Pewnego dnia, wczesnym latem, Squealer rozkazał owcom, by poszły za nim, i poprowadził całe stado na skraj folwarku, tam gdzie znajdował się skrawek nieużytku porośnięty brzeziną.
The sheep spent the whole day there browsing at the leaves under Squealer's supervision.		Pod opieką Squealera owce spędziły na nim cały dzień, skubiąc liście.
In the evening he returned to the farmhouse himself, but, as it was warm weather, told the sheep to stay where they were.		Wieczorem knur powrócił do domu, ale ponieważ było ciepło; nakazał owcom, by pozostały na miejscu.
It ended by their remaining there for a whole week, during which time the other animals saw nothing of them.		Skończyło się na tym, że trzymał je przez cały tydzień w odosobnieniu, z dala od pozostałych zwierząt.
Squealer was with them for the greater part of every day.		Squealer przebywał z owcami przez większą część dnia.
He was, he said, teaching them to sing a new song, for which privacy was needed.		Ciekawskim tłumaczył, iż uczy je nowej pieśni, w czym nikt nie powinien przeszkadzać.
It was just after the sheep had returned, on a pleasant evening when the animals had finished work and were making their way back to the farm buildings, that the terrified neighing of a horse sounded from the yard.		Wkrótce po powrocie owiec do domu, o słodkiej, wieczornej porze wytchnienia, gdy zwierzęta skończyły pracę i wracały do budynków, z podwórza dało się słyszeć przerażone rżenie.
Startled, the animals stopped in their tracks.		Zwierzęta zatrzymały się zaskoczone.
It was Clover's voice.		Poznały głos Clover.
She neighed again, and all the animals broke into a gallop and rushed into the yard.		Klacz zarżała ponownie; wszyscy ruszyli galopem i wpadli na podwórze.
Then they saw what Clover had seen.		Tam ujrzeli to, co zobaczyła Clover.
It was a pig walking on his hind legs.		Świnię chodzącą na zadnich nogach.
Yes, it was Squealer.		Tak, był to Squealer.
A little awkwardly, as though not quite used to supporting his considerable bulk in that position, but with perfect balance, he was strolling across the yard.		Trochę niezgrabnie, jakby jeszcze nie przywykł do dźwigania swojego grubego cielska w tej pozycji, niemniej całkowicie utrzymując równowagę szedł po podwórzu.
And a moment later, out from the door of the farmhouse came a long file of pigs, all walking on their hind legs.		W chwilę później z domu Jonesa wysunął się długi rząd świń kroczących gęsiego, wszystkie na zadnich nogach.
Some did it better than others, one or two were even a trifle unsteady and looked as though they would have liked the support of a stick, but every one of them made his way right round the yard successfully.		Niektórym wychodziło to lepiej, innym gorzej, kilka nawet chwiało się nieco i wydawało się, że marzą o kiju do podparcia, jednak wszystkie bez wyjątku kroczyły bez szczególnych kłopotów.
And finally there was a tremendous baying of dogs and a shrill crowing from the black cockerel, and out came Napoleon himself; majestically upright, casting haughty glances from side to side, and with his dogs gambolling round him.		Wreszcie rozległo się przeraźliwe ujadanie psów i przenikliwe pianie czarnego kogucika, a na podwórzu, w otoczeniu psiej eskorty, ukazał się sam Napoleon, majestatycznie wyprostowany, ciskając wokół wyniosłe spojrzenia.
He carried a whip in his trotter.		W racicy trzymał bat.
There was a deadly silence.		Zapadła śmiertelna cisza.
Amazed, terrified, huddling together, the animals watched the long line of pigs march slowly round the yard.		Osłupiałe i przerażone zwierzęta zbiły się w gromadkę, łypiąc na długi rząd świń stąpających powoli dookoła podwórza.
It was as though the world had turned upside-down.		Wydawało się, że świat stanął na głowie.
Then there came a moment when the first shock had worn off and when in spite of everything - in spite of their terror of the dogs, and of the habit, developed through long years, of never complaining, never criticising, no matter what happened - they might have uttered some word of protest.		Potem, kiedy minął pierwszy szok, przyszła chwila, gdy wbrew wszystkiemu – wbrew trwodze, jaką wzbudzały psy, wbrew przyzwyczajeniu nabytemu w ciągu długich lat, by nigdy na nic nie narzekać i niczego nie krytykować – zwierzęta zdobyłyby się może na protest.
But just at that moment, as though at a signal, all the sheep burst out into a tremendous bleating of -		W tej samej jednak chwili owce, jak na komendę, zaczęły przeraźliwie beczeć:
`Four legs good, two legs better!		– Cztery nogi: dobrze, dwie nogi: lepiej!
Four legs good, two legs better!		Cztery nogi: dobrze, dwie nogi: lepiej!
Four legs good, two legs better!'		Cztery nogi: dobrze, dwie nogi: lepiej!
It went on for five minutes without stopping.		Koncert ten trwał bitych pięć minut.
And by the time the sheep had quieted down the chance to utter any protest had passed, for the pigs had marched back into the farmhouse.		Kiedy zaś owce się uspokoiły, przepadła jakakolwiek sposobność wniesienia sprzeciwu, albowiem świnie zdążyły już zniknąć w domu.
Benjamin felt a nose nuzzling at his shoulder.		Benjamin poczuł, że czyjś nos muska go po grzbiecie.
He looked round.		Obejrzał się.
It was Clover.		Była to Clover.
Her old eyes looked dimmer than ever.		Jej stare oczy zasnuły się mgłą jeszcze bardziej niż zwykle.
Without saying anything she tugged gently at his mane and led him round to the end of the big barn, where the Seven Commandments were written.		Nie mówiąc ani słowa pociągnęła go lekko za grzywę i zaprowadziła pod ścianę wielkiej stodoły, na której wypisano Siedem Przykazań. Przez
For a minute or two they stood gazing at the tarred wall with its white lettering.		kilka chwil osioł i klacz patrzyli w milczeniu na smołowaną ścianę z wymalowanymi na niej białymi literami.
`My sight is failing,' she said finally. `Even when I was young I could not have read what was written there.		Oczy mam już nie te – powiedziała wreszcie Clover. – Nawet gdy byłam młoda, nie potrafiłam przeczytać tego, co tam wypisano.
But it appears to me that that wall looks different.		Ale wydaje mi się, że ta ściana wygląda inaczej niż ongiś.
Are the Seven Commandments the same as they used to be, Benjamin?'		Czy nasze Przykazania są te same, co dawniej, Benjaminie?
For once Benjamin consented to break his rule, and he read out to her what was written on the wall.		Po raz pierwszy osioł odstąpił od swoich zasad i przeczytał Clover to, co było wypisane na ścianie.
There was nothing there now except a single Commandment.		Pozostało na niej tylko jedno Przykazanie.
It ran:		Brzmiało ono tak:
ALL ANIMALS ARE EQUAL		WSZYSTKIE ZWIERZĘTA SĄ RÓWNE,
BUT SOME ANIMALS ARE MORE EQUAL THAN OTHERS.		ALE NIEKTÓRE ZWIERZĘTA SĄ RÓWNIEJSZE OD INNYCH
After that it did not seem strange when next day the pigs who were supervising the work of the farm all carried whips in their trotters.		Potem nikogo już nie zdziwiło, że nazajutrz świnie nadzorujące prace gospodarskie trzymały w racicach baty.
It did not seem strange to learn that the pigs had bought themselves a wireless set, were arranging to install a telephone, and had taken out subscriptions to John Bull, Tit-Bits and the Daily Mirror.		Nikogo też nie dziwiło, że świnie kupiły sobie radio, poczyniły starania o założenie telefonu, oraz zaprenumerowały „Johna Bulla”, „Tit-Bits” i „Daily Mirror”.
It did not seem strange when Napoleon was seen strolling in the farmhouse garden with a pipe in his mouth - no, not even when the pigs took Mr Jones's clothes out of the wardrobes and put them on, Napoleon himself appearing in a black coat, ratcatcher breeches and leather leggings, while his favourite sow appeared in the watered silk dress which Mrs Jones had been used to wear on Sundays.		Nikogo nie dziwił widok Napoleona spacerującego z fajką w zębach po ogrodzie; nie, nikogo nie dziwiło nawet to, że świnie wyciągnęły z szaf ubrania pana Jonesa i nałożyły je na siebie. Sam Napoleon ukazał się w czarnym paltocie, myśliwskich bryczesach i skórzanych sztylpach, a jego ulubiona maciora paradowała we wzorzystej jedwabnej sukni, którą pani Jones wkładała w niedzielę.
A week later, in the afternoon, a number of dogcarts drove up to the farm.		W tydzień później po południu na podwórze zajechało kilka bryczek.
A deputation of neighbouring farmers had been invited to make a tour of inspection.		Na objazd folwarku zaproszono delegację właścicieli sąsiednich gospodarstw.
They were shown all over the farm, and expressed great admiration for everything they saw, especially the windmill.		Oprowadzono ich po całym terenie: delegaci wyrazili swój wielki podziw dla wszystkiego, co zobaczyli, szczególne zaś uznanie znalazł w ich oczach wiatrak.
The animals were weeding the turnip field.		Zwierzęta pełły w tym czasie zagony rzepy.
They worked diligently, hardly raising their faces from the ground, and not knowing whether to be more frightened of the pigs or of the human visitors.		Pracowały pilnie, niemal nie podnosząc wzroku, nie wiedząc, kogo bać się bardziej – świń czy ludzi.
That evening loud laughter and bursts of singing came from the farmhouse.		Tego wieczora z domu świń dochodziły wybuchy głośnego śmiechu i odgłosy śpiewów.
And suddenly, at the sound of the mingled voices, the animals were stricken with curiosity.		Nagle, na dźwięk pomieszanych głosów, zwierzęta tknęła ciekawość.
What could be happening in there, now that for the first time animals and human beings were meeting on terms of equality?		Co mogło się dziać tam wewnątrz, gdzie po raz pierwszy zwierzęta i ludzie rozmawiali jak równy z równym?
With one accord they began to creep as quietly as possible into the farmhouse garden.		Wszystkie zwierzęta zaczęły skradać się jak najciszej do ogródka przed domem.
At the gate they paused, half frightened to go on, but Clover led the way in.		Przy furtce zatrzymały się nieco wystraszone, ale Clover dała znak, by podążyły za nią.
They tiptoed up to the house, and such animals as were tall enough peered in at the dining-room window.		Podeszły więc cichuteńko aż pod sam dom, a potem te, które były dość wysokie, zajrzały przez okno do pokoju stołowego.
There, round the long table, sat half a dozen farmers and half a dozen of the more eminent pigs, Napoleon himself occupying the seat of honour at the head of the table.		Przy długim stole siedziało sześciu gospodarzy i sześć co znamienitszych świń, a Napoleon zajmował honorowe miejsce.
The pigs appeared completely at ease in their chairs.		Świnie najwyraźniej czuły się całkiem swobodnie na swoich krzesłach.
The company had been enjoying a game of cards, but had broken off for the moment, evidently in order to drink a toast.		Towarzystwo grało w karty, ale akurat nastąpiła przerwa, widocznie po to, by mógł zostać spełniony toast.
A large jug was circulating, and the mugs were being refilled with beer.		Wśród zebranych krążył wielki dzban, do kufli dolewano piwa.
No one noticed the wondering faces of the animals that gazed in at the window.		Nikt nie zauważył zdziwionych pysków zwierząt gapiących się z ogrodu.
Mr Pilkington, of Foxwood, had stood up, his mug in his hand.		Pan Pilkington z Foxwood powstał, trzymając kufel w dłoni.
In a moment, he said, he would ask the present company to drink a toast.		Za chwilę, zapowiedział, poprosi zgromadzonych, by spełnili toast.
But before doing so there were a few words that he felt it incumbent upon him to say.		Nim to jednak uczyni, czuję się w obowiązku wygłosić kilka słów.
It was a source of great satisfaction to him, he said - and, he was sure, to all others present - to feel that a long period of mistrust and misunderstanding had now come to an end.		Otóż zarówno on sam, jak i (czego jest pewien) pozostali obecni, czerpie, powiedział, ogromną satysfakcję z tego, iż długi okres nieufności oraz nieporozumień dobiegł końca.
There had been a time - not that he, or any of the present company, had shared such sentiments - but there had been a time when the respected proprietors of Animal Farm had been regarded, he would not say with hostility, but perhaps with a certain measure of misgiving, by their human neighbours.		Był bowiem czas – oczywiście należy zastrzec, iż ani on, ani ktokolwiek z gości nie żywi dziś podobnych przekonań – był więc czas, gdy szanowni właściciele Folwarku Zwierzęcego spotykali się z pewną– słowo: „wrogością” nie jest tu chyba na miejscu – ale być może z niejaką rezerwą ze strony sąsiadów – ludzi.
Unfortunate incidents had occurred, mistaken ideas had been current.		Miały miejsce niezbyt fortunne incydenty, szerzyły się błędne poglądy.
It had been felt that the existence of a farm owned and operated by pigs was somehow abnormal and was liable to have an unsettling effect in the neighbourhood.		Mniemano, że istnienie folwarku, którego właścicielami i gospodarzami są świnie, jest czymś poniekąd nienormalnym, a ponadto mogłoby wywrzeć niekorzystny wpływ na sąsiedztwo.
Too many farmers had assumed, without due enquiry, that on such a farm a spirit of licence and indiscipline would prevail.		Zbyt wielu sąsiadów przyjęło za pewnik, nie wnikając, niestety, głębiej w istotę sprawy, iż na takim folwarku będzie się szerzyć rozpasanie i brak dyscypliny.
They had been nervous about the effects upon their own animals, or even upon their human employees.		Właściciele ci wykazywali zaniepokojenie, obawiając się o skutki podobnych wpływów na ich własne zwierzęta, a nawet na pracowników.
But all such doubts were now dispelled.		Wszelkie wątpliwości zostały jednak rozproszone.
Today he and his friends had visited Animal Farm and inspected every inch of it with their own eyes, and what did they find?		W dniu dzisiejszym bowiem on sam i jego przyjaciele przybyli na Folwark Zwierzęcy i obejrzeli go bardzo dokładnie. Cóż takiego się okazało?
Not only the most up-to-date methods, but a discipline and an orderliness which should be an example to all farmers everywhere.		Oto ujrzeli nie tylko najnowocześniejsze metody rolnicze, ale taką dyscyplinę i porządek, jakie powinny stanowić wzór dla wszystkich bez wyjątku gospodarzy.
He believed that he was right in saying that the lower animals on Animal Farm did more work and received less food than any animals in the county.		Nie pomyli się chyba, jeśli stwierdzi, iż pośledniejsze zwierzęta na Folwarku pracują więcej i otrzymują za to mniej żywności niż jakiekolwiek inne zwierzęta w ich hrabstwie.
Indeed he and his fellow-visitors today had observed many features which they intended to introduce on their own farms immediately.		On sam zaś i towarzyszący mu goście podpatrzyli dziś sporo innowacji, które natychmiast namierzają wprowadzić w swoich gospodarstwach.
He would end his remarks, he said, by emphasising once again the friendly feelings that subsisted, and ought to subsist, between Animal Farm and its neighbours.		Tych kilka uwag, dodał, pragnie zakończyć raz jeszcze podkreślając dobitnie, iż Folwark Zwierzęcy oraz jego sąsiadów łączą i powinny łączyć przyjacielskie więzy.
Between pigs and human beings there was not and there need not be any clash of interests whatever.		Między świniami i ludźmi nie ma, i nie powinno być, żadnych sprzecznych interesów.
Their struggles and their difficulties were one.		Wspólne są bowiem ich wysiłki, wspólne trudności.
Was not the labour problem the same everywhere?		Czyż problemy z siłą roboczą nie są wszędzie takie same?
Here it became apparent that Mr Pilkington was about to spring some carefully-prepared witticism on the company, but for a moment he was too overcome by amusement to be able to utter it.		W tym momencie słuchacze dostrzegli, że pan Pilkington chciałby zabłysnąć przed towarzystwem jakimś starannie przygotowanym dowcipem, jednak przez chwilę tak był nim ubawiony, że nie mógł wykrztusić ani słowa.
After much choking, during which his various chins turned purple, he managed to get it out:		Wreszcie, dławiąc się dłuższy czas śmiechem, co zabarwiło na purpurowo jego liczne podbródki, zdołał wyjąkać:
`If you have your lower animals to contend with,' he said, `we have our lower classes!'		– Skoro wy macie swoje niższe zwierzęta, z którymi musicie się użerać, wiedzcie, że my mamy nasze niższe klasy!
This bon mot set the table in a roar; and Mr Pilkington once again congratulated the pigs on the low rations, the long working hours and the general absence of pampering which he had observed on Animal Farm.		Ów bon mot wywołał ryk śmiechu, pan Pilkington raz jeszcze pogratulował świniom mniejszych racji żywnościowych, dłuższych godzin pracy i ogólnego braku pobłażania innym zwierzętom, co zauważył na Folwarku.
And now, he said finally, he would ask the company to rise to their feet and make certain that their glasses were full. `Gentlemen,' concluded Mr Pilkington, `gentlemen, I give you a toast: To the prosperity of Animal Farm!'		Teraz zaś, dokończył, wzywa szanownych zebranych, by powstali i napełnili kufle. – Panowie – zawołał – panowie, oto wznoszę toast: za pomyślność Folwarku Zwierzęcego!
There was enthusiastic cheering and stamping of feet.		Toast przyjęto entuzjastycznymi okrzykami i tupaniem.
Napoleon was so gratified that he left his place and came round the table to clink his mug against Mr Pilkington's before emptying it.		Napoleon był tak uszczęśliwiony, że opuścił swoje miejsce i obszedł stół, by przed wypiciem trącić się kuflem z panem Pilkingtonem.
When the cheering had died down, Napoleon, who had remained on his feet, intimated that he too had a few words to say.		Gdy wrzawa ucichła, Napoleon, który nie usiadł, oznajmił, iż również on chciałby wygłosić kilka słów.
Like all of Napoleon's speeches, it was short and to the point.		Tak jak wszystkie jego poprzednie mowy, ta również była krótka i dotykała sedna sprawy.
He too, he said, was happy that the period of misunderstanding was at an end.		On także, powiedział knur, jest szczęśliwy, iż okres nieporozumień się zakończył.
For a long time there had been rumours - circulated, he had reason to think, by some malignant enemy - that there was something subversive and even revolutionary in the outlook of himself and his colleagues.		Przez dłuższy czas krążyły pogłoski – rozsiewane, jak miał powody przypuszczać, przez złośliwych wrogów – że poglądy jego i jego towarzyszy pachną wywrotowością, a nawet rewolucją.
They had been credited with attempting to stir up rebellion among the animals on neighbouring farms.		Zarzucano im usiłowanie wzniecenia buntu wśród zwierząt sąsiednich folwarków.
Nothing could be further from the truth!		Nic bardziej błędnego!
Their sole wish, now and in the past, was to live at peace and in normal business relations with their neighbours.		Ich jedynym pragnieniem jest żyć w pokoju i utrzymywać normalne stosunki handlowe z sąsiadami.
This farm which he had the honour to control, he added, was a co-operative enterprise.		Folwark, którym ma zaszczyt kierować, dodał, jest spółdzielnią.
The title-deeds, which were in his own possession, were owned by the pigs jointly.		Tytuł własności, który on sam przechowuje, należy wspólnie do wszystkich świń.
He did not believe, he said, that any of the old suspicions still lingered, but certain changes had been made recently in the routine of the farm which should have the effect of promoting confidence still further.		Choć osobiście nie wierzy, dodał, by wciąż jeszcze utrzymywały się dawne uprzedzenia, niemniej jednak na folwarku zostały ostatnio wprowadzone pewne zmiany, których celem jest utrwalenie zaufania sąsiadów.
Hitherto the animals on the farm had had a rather foolish custom of addressing one another as `Comrade'.		Dotychczas zwierzęta miały na przykład niezbyt mądry zwyczaj zwracania się do siebie per „towarzyszu”.
This was to be suppressed.		Ów zwyczaj będzie zniesiony.
There had also been a very strange custom, whose origin was unknown, of marching every Sunday morning past a boar's skull which was nailed to a post in the garden.		Inną dziwaczną tradycją nieznanego pochodzenia było defilowanie w niedzielę rano przed czaszką jakiegoś wieprza, przytwierdzoną do słupa ogrodowego.
This too would be suppressed, and the skull had already been buried.		Temu także położy się kres, a czaszkę już zakopano.
His visitors might have observed, too, the green flag which flew from the masthead.		Szanowni goście być może zauważyli też zielony sztandar na maszcie.
If so, they would perhaps have noted that the white hoof end horn with which it had previously been marked had now been removed.		Jeśli tak, zapewne spostrzegli, iż białe kopyto i róg, które uprzednio zdobiły ów sztandar, zostały usunięte.
It would be a plain green flag from now onwards.		Odtąd będzie to zwykła zielona flaga.
He had only one criticism, he said, to make of Mr Pilkington’s excellent and neighbourly speech.		Jeśli chodzi o wspaniałą, dobrosąsiedzką mowę pana Pilkingtona, stwierdził Napoleon, on ma tylko jedno jedyne zastrzeżenie.
Mr Pilkington had referred throughout to `Animal Farm'.		Otóż pan Pilkington przez cały czas mówił o „Folwarku Zwierzęcym”.
He could not of course know - for he, Napoleon, was only now for the first time announcing it - that the name `Animal Farm' had been abolished.		Oczywiście nie mógł wiedzieć – albowiem podaje się to po raz pierwszy do wiadomości – iż nazwa „Folwark Zwierzęcy” została zniesiona.
Henceforward the farm was to be known as `The Manor Farm' - which, he believed, was its correct arid original name.		Odtąd folwark ma nosić dawną nazwę: „Folwark Dworski”, która to nazwa, jak sądzi, jest właściwa.
`Gentlemen,' concluded Napoleon, `I will give you the same toast as before, but in a different form.		– Panowie – zakończył Napoleon – pozwólcie, iż wzniosę taki sam toast jak poprzednio, tyle że w innej formie.
Fill your glasses to the brim.		Napełnijcie kufle po brzegi.
Gentlemen, here is my toast: To the prosperity of The Manor Farm!'		Panowie, oto mój toast: za pomyślność Folwarku Dworskiego!
There was the same hearty cheering as before, and the mugs were emptied to the dregs.		Wybuchł tak ogromny aplauz jak chwilę wcześniej i kufle wychylono do samego dna.
But as the animals outside gazed at the scene, it seemed to them that some strange thing was happening.		Jednak zwierzętom, które przyglądały się temu z ogrodu, wydało się, że oto zachodzi jakaś dziwna przemiana.
What was it that had altered in the faces of the pigs?		Cóż takiego zmieniło się w wyglądzie świń?
Clover's old dim eyes flitted from one face to another.		Clover przyglądała się starczymi, przyćmionymi oczami to jednemu ryjowi, to drugiemu.
Some of them had five chins, some had four, some had three.		Niektóre miały po pięć podbródków, inne po cztery, jeszcze inne po trzy.
But what was it that seemed to be melting and changing?		Cóż takiego jakby się w nich przeobrażało i rozpływało?
Then, the applause having come to an end, the company took up their cards and continued the game that had been interrupted, and the animals crept silently away.		Umilkły już wesołe okrzyki, zebrani znów zasiedli do kart i podjęli przerwaną grę, a zwierzęta wycofały się cichcem.
But they had not gone twenty yards when they stopped short.		Nie uszły jednak i dwudziestu metrów, gdy naraz zatrzymały się w pół kroku.
An uproar of voices was corning from the farmhouse.		Z budynku doleciał je gwar podniesionych głosów.
They rushed back and looked through the window again.		Pośpieszyły więc z powrotem i znów zajrzały przez okno.
Yes, a violent quarrel was in progress.		Tak, wewnątrz wybuchła zajadła kłótnia.
There were shoutings, bangings on the table, sharp suspicious glances, furious denials.		Wrzeszczano na siebie, walono pięściami w stół, rzucano podejrzliwe spojrzenia, gwałtownie się zapierano.
The source of the trouble appeared to be that Napoleon and Mr Pilkington had each played an ace of spades simultaneously.		Źródłem nieporozumienia było to, iż Napoleon i pan Pilkington równocześnie zagrali asem pik.
Twelve voices were shouting in anger, and they were all alike.		Słychać było dwanaście wściekłych głosów, a wszystkie brzmiały jednakowo.
No question, now, what had happened to the faces of the pigs.		Nie było już żadnych wątpliwości, co się zmieniło w ryjach świń.
The creatures outside looked from pig to man, and from man to pig, and from pig to man again: but already it was impossible to say which was which.		Zwierzęta w ogrodzie patrzyły to na świnię, to na człowieka, potem znów na świnię i na człowieka, ale nikt już nie mógł się połapać, kto jest kim.