„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Ewa Hartman

Instalowanie urządzeń gazowych
713[02].Z3.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
dr inż. Krystyna Krygier
dr inż. Marian Rubik


Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Marzena Więcek


Konsultacja:
dr inż. Bożena Zając


Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[02].Z3.05
„Instalowanie urządzeń gazowych” zawartej w modułowym programie nauczania dla zawodu
monter instalacji i urządzeń sanitarnych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

3

2. Wymagania wstępne

5

3. Cele kształcenia

6

4. Przykładowe scenariusze zajęć

7

5. Ćwiczenia

12

5.1. Podział urządzeń gazowych

12

5.1.1. Ćwiczenia 12
5.2. Zasady instalowania urządzeń gazowych

14

5.2.1. Ćwiczenia 14
5.3. Bezpieczeństwo użytkowania instalacji i urządzeń gazowych

19

5.3.1. Ćwiczenia 19
6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

21

7. Literatura

37

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy

Państwu Poradnik dla nauczyciela „Instalowanie urządzeń gazowych”,

który będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie
monter instalacji i urządzeń sanitarnych 713[02].
W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne,
− wykaz umiejętności, które uczeń powinien opanować podczas zajęć,
− przykładowe scenariusze zajęć,
− propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności

praktycznych,

− wykaz literatury, z której uczniowie mogą korzystać podczas nauki,

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym
uwzględnieniem:

− pokazu z objaśnieniem,
− tekstu przewodniego,
− metody projektów,
− ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne procesu kształcenia mogą być zróżnicowane, począwszy od pracy
samodzielnej uczniów, do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6, zestawem zadań testowych, zawierającym
różnego rodzaju zadania.
W tym rozdziale podano również:

− plan testu w formie tabelarycznej,
− punktacje zadań,
− propozycje norm wymagań,
− instrukcję dla nauczyciela,
− instrukcję dla ucznia,
− kartę odpowiedzi,
− zestaw zadań testowych.
− test „próba pracy”.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

Schemat

układu jednostek modułowych

713[02].Z3.05

Instalowanie urządzeń gazowych

713[02].Z3

Technologia montażu instalacji gazowych

713[02].Z1/2/3/4.01

Prace przygotowawczo – zakończeniowe
przy wykonywaniu instalacji sanitarnych

713[02].Z1/2/3/4.03

Montaż instalacji z rur miedzianych

713[02].Z1/2/3/4.02

Montaż instalacji z rur stalowych

713[02].Z3.04

Montaż instalacji gazowej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− określać właściwości fizyczne i chemiczne gazu ziemnego i paliw płynnych,
− rozpoznawać rodzaje instalacji,
− wykonywać prace przygotowawczo – zakończeniowe przy montażu instalacji,
− rozróżniać łączniki do połączeń rozłącznych i nierozłącznych stosowane w instalacjach ze

stali i miedzi,

− oceniać stan techniczny rur i łączników stalowych i miedzianych wykorzystywanych do

montażu,

− wykonywać połączenia rozłączne rur instalacyjnych stalowych i miedzianych,
− wykonywać połączenia nierozłączne rur instalacyjnych stalowych metodą spawania

gazowego,

− wykonywać podstawowe operacje obróbki materiałów stalowych i miedzianych

stosowanych w instalacjach sanitarnych,

− mocować elementy instalacji w przegrodach budowlanych,
− prowadzić instalację różnymi sposobami,
− wykonywać prace podczas montażu instalacji gazowej zgodnie z obowiązującymi

przepisami bhp i ochrony ppoż.,

− oceniać stan techniczny rur, kształtek gazowych i elementów wyposażenia instalacji
gazowej,
− montować przewody instalacji gazowej,
− instalować wyposażenie stosowane w instalacji gazowej,
− wykonywać próbę szczelności zmontowanej instalacji gazowej,
− przygotowywać instalację gazową do odbioru,
− przygotowywać instalację gazową do odbioru końcowego,
− stosować przepisy bhp, ppoż. i ochrony środowiska podczas eksploatacji instalacji

gazowej,

− stosować terminologię budowlaną,
− przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać zagrożenia i im zapobiegać,
− stosować w praktyce procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
− odczytywać i interpretować rysunki budowlane,
− posługiwać się dokumentacją budowlaną,
− wykonywać przedmiary i obmiary robót,
− wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,
− organizować stanowiska składowania i magazynowania materiałów,
− korzystać z różnych źródeł informacji.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji ćwiczeń podanych w poradniku uczeń powinien umieć:

− sklasyfikować urządzenia gazowe,
− zastosować wytyczne lokalizacji urządzeń gazowych w pomieszczeniach,
− dobrać elementy uzbrojenia podejścia pod przybory gazowe,
− wykonać prace podczas montażu urządzeń gazowych zgodnie z obowiązującymi

przepisami bhp i ochrony ppoż.,

− zainstalować kuchnie gazowe,
− zainstalować grzejniki gazowe wody przepływowej,
− zainstalować gazowe ogrzewacze powietrza,
− zainstalować kotły do ogrzewania pomieszczeń,
− zainstalować kotły gazowe,
− zainstalować urządzenia regulacyjne i zabezpieczające stosowane w instalacjach

gazowych,

− wykonać próbę szczelności połączeń zainstalowanych urządzeń gazowych,
− ocenić stan techniczny elementów demontowanych urządzeń gazowych,
− przygotować do odbioru instalacje gazowe po zainstalowaniu urządzeń gazowych,
− posłużyć się dokumentacją techniczną instalacji gazowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 713[02]
Moduł:

Technologia

montażu instalacji gazowych 713[02].Z3

Jednostka modułowa:

Instalowanie

urządzeń gazowych 713[02].Z3.05

Temat: Dobór urządzeń gazowych do potrzeb ogrzewania i przygotowania ciepłej

wody.

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności doboru urządzeń gazowych do ogrzewania

i przygotowania ciepłej wody na podstawie katalogów firmowych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− posłużyć się dokumentacją techniczną grzewczych urządzeń gazowych,
− dobrać urządzenie gazowe spełniające określone wymagania pomieszczenia,
− sporządzić kalkulację cenową,
− wskazać wady i zalety wybranego urządzenia gazowego,
− określić parametry techniczne urządzenia gazowego,
− określić sposób doprowadzenia powietrza do spalania,
− określić sposób odprowadzenia spalin,
− porównać zaproponowane rozwiązanie z innymi,
− ocenić dokonany wybór pod kątem zgodności z założeniami.
Metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie

Czas: 45 minut.
Środki dydaktyczne:

− katalogi wybranych firm zajmujących się dystrybucją lub produkcją gazowych

urządzeń grzewczych,

− instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
− arkusz papieru formatu A 4,
− ołówek,
− długopis,
− gumka,
− literatura z rozdziału 7.

Przebieg zajęć:

1. Sprawy organizacyjne.
2. Sformułowanie tematu, omówienie celów zajęć.
3. Przypomnienie podstawowych informacji dotyczących doboru urządzeń gazowych, ich

typów, kategorii i przeznaczenia.

4. Zapoznanie uczniów z kryteriami oceny i wymaganiami zawartymi w instrukcji

wykonania zadania.

5. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

6. Wydanie uczniom materiałów do wykonywania ćwiczenia: katalogów firm branżowych

i instrukcji wykonania ćwiczenia.

7. Realizacja tematu:

− Każdy uczeń zapoznaje się z katalogami branżowymi.
− Każdy uczeń dobiera urządzenie zgodnie z parametrami technicznymi zawartymi

w instrukcji, przeznaczeniem urządzenia i wymaganiami związanymi z jego
lokalizacją.

− Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga dobrać urządzenie do określonych

wymagań. Sugeruje najlepsze rozwiązania.

8. Po dokonaniu wyboru uczeń analizuje swoją decyzją, próbuje wskazać wady, zalety

rozwiązania, na arkuszu papieru zapisuje informacje wymagane instrukcją ćwiczenia.

9. Uczeń wskazuje mocne i słabe strony swojej pracy.
10. Nauczyciel analizuje pracę ucznia i stwierdza czy dokonana analiza i informacje zawarte

w pracy są zgodne z założeniami.

11. Uczniowie prezentują swoje prace w kolejności wykonywania.
12. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat instalacji gazowych urządzeń grzewczych. Na
podstawie zgromadzonych informacji na następnej lekcji przygotuj się do wypowiedzi: Jakie
wymagania muszą być spełnione, aby prawidłowo zamontować urządzenia?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety oceniające dotyczące sposobu prowadzenia zajęć i nabyte

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 713[02]
Moduł:

Technologia

montażu instalacji gazowych 713[02].Z3

Jednostka modułowa:

Instalowanie

urządzeń gazowych 713[02].Z3.05

Temat: Wytyczne montażu ogrzewaczy powietrza.
Cel ogólny: kształtowanie umiejętności planowania czynności montażowych urządzeń

gazowych do ogrzewania powietrza.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien potrafić:

− zaplanować czynności dla potrzeb montażu gazowego ogrzewacza pomieszczeń,
− dobrać materiał, sprzęt i narzędzia do wykonania montażu gazowego ogrzewacza

pomieszczeń,

− dobrać środki ochrony osobistej niezbędne dla bezpiecznego wykonania montażu,
− podłączyć gazowy ogrzewacz pomieszczeń do instalacji gazowej,
− określić sposób doprowadzenia powietrza do spalania i sposób odprowadzenia spalin,
− podłączyć układ spalinowo – powietrzny do urządzenia,
− wyprowadzić układ spalinowo – powietrzny poza przegrodę zewnętrzną,
− opracować instrukcję pierwszego uruchomienia urządzenia,
− określić kwalifikacje i skład ekipy monterskiej i ekipy dokonującej pierwszego

uruchomienia,

− ocenić jakość swojej pracy.

Metody nauczania-uczenia się:

− metoda tekstu przewodniego,
− ćwiczenia.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− grupowa.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie.

Czas: 90 minut.
Środki dydaktyczne:

− arkusz do notatek.
− instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
− literatura z rozdziału 7.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia
Przedmiotem ćwiczenia jest:

– opracowanie wykazu czynności, materiałów, sprzętu i narzędzi oraz środków ochrony

osobistej związanej z podłączeniem do instalacji gazowej ogrzewacza pomieszczeń
o mocy 2,5 kW,

– wskazanie sposobu podłączenia przewodów powietrzno – spalinowych,
– opracowanie instrukcji do wykonania pierwszego uruchomienia ogrzewacza

pomieszczeń,

– podanie składu ekipy do wykonania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą
metodą tekstu przewodniego.

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
1. Jakie wymagania musi spełnić pomieszczenie, aby można w nim zainstalować ogrzewacz

gazowy?

2. Jakie są minimalne odległości instalowania gazowych ogrzewaczy pomieszczeń od ścian

z materiałów łatwo zapalnych i otynkowanych oraz łatwo zapalnych i nieotynkowanych?

3. Na jakiej wysokości należy instalować gazowe ogrzewacze pomieszczeń?
4. Jakie elementy wyposażenia należy zainstalować na podejściu gazowym pod urządzenie?
5. Jaką odległość należy zachować podczas instalowania więcej niż jednego ogrzewacza

w pomieszczeniu pomiędzy kolejnymi wylotami ogrzewaczy?

6. Jaki sprzęt i narzędzia są niezbędne do montażu urządzenia?
7. Jakie czynności należy wykonać przed podłączeniem ogrzewacza gazowego?
8. Jakie czynności należy wykonać podczas montażu ogrzewacza w pomieszczeniu?
9. Jakie czynności należy wykonać po wykonaniu montażu ogrzewacza pomieszczeń?
10. Kto jest uprawniony do wykonywania montażu i pierwszego uruchomienia gazowego

ogrzewacza pomieszczeń?

PLANOWANIE
1. Ustal miejsce w pomieszczeniu, gdzie zamontujesz gazowy ogrzewacz.
2. Ustal, jakie elementy uzbrojenia będą potrzebne do prawidłowego podłączenia

ogrzewacza do instalacji gazowej.

3. Ustal, jaki sprzęt i narzędzia będą potrzebne do montażu urządzenia?
4. Ustal kolejne etapy montażu gazowego ogrzewacza pomieszczeń.
5. Ustal kolejne etapy pierwszego uruchomienia gazowego ogrzewacza pomieszczeń.
6. Ustal skład ekipy wykonującej montaż i pierwsze uruchomienie gazowego ogrzewacza

pomieszczeń.

UZGODNIENIE
1. Omów wszystkie punkty z fazy planowania z nauczycielem.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Na podkładzie budowlanym pomieszczenia zaznacz miejsce lokalizacji gazowego

ogrzewacza pomieszczeń.

2. Zapisz, na jakiej wysokości zamontujesz gazowy ogrzewacz pomieszczeń.
3. Zapisz, jakie elementy wyposażenia będą niezbędne do prawidłowego montażu podejścia

pod gazowy ogrzewacz pomieszczeń.

4. Sporządź wykaz sprzętu, narzędzi i środków ochrony osobistej koniecznych do

zamontowania urządzenia.

5. Zapisz kolejność czynności montażowych.
6. Napisz instrukcję pierwszego uruchomienia urządzenia.
7. Zapisz skład ekipy i jej kwalifikacje konieczne do montażu i pierwszego uruchomienia

urządzenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie zaplanowano czynności montażowe?
2. Czy poprawnie zaplanowano czynności związane z pierwszym uruchomieniem

urządzenia?

3. Czy poprawnie dobrano sprzęt, narzędzia i środki ochrony osobistej?
4. Czy poprawnie wybrano lokalizację gazowego ogrzewacza pomieszczeń?
5. Czy właściwie dobrano skład ekipy do montażu i pierwszego uruchomienia

uwzględniając wymagania kwalifikacyjne?

ANALIZA

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy ćwiczenia sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje jakie nowe, ważne
umiejętności zostały wykształcone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: ,,Odbiór techniczny urządzeń gazowych”.
Na podstawie zgromadzonych informacji na następnej lekcji przygotuj się do wypowiedzi:
Kiedy wolno dokonać odbioru technicznego urządzeń gazowych, kto go wykonuje, jakie
dokumenty są niezbędne do przyjęcia urządzenia gazowego do eksploatacji?

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety oceniające sposób prowadzenia zajęć, trudności podczas

wykonywania zadania i nabyte umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

5. ĆWICZENIA

5.1. Podział urządzeń gazowych

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Z katalogów firm branżowych wybierz gazowe urządzenie do gotowania i podgrzewania

posiłków. Sporządź kalkulację cenową. Wskaż zalety wybranego urządzenia. Podaj jego
parametry techniczne.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją branżową,
3) wybrać urządzenie gazowe i odczytać jego cenę,
4) na arkuszu papieru zapisać: nazwę, typ, parametry techniczne, kategorię,
5) wypisać zalety urządzenia, wskazać jego przeznaczenie, określić wykorzystanie,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) ocenić poprawność i estetykę wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

– instrukcja wykonania ćwiczenia z dokumentacją zadania,

− arkusz papieru formatu A 4,
− długopis,
− ołówek,
− gumka,
− literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Z katalogów firm branżowych wybierz gazowe urządzenie do ogrzewania pomieszczenia

o powierzchni 100 m

2

i podgrzewania wody na potrzeby użytkowe. Sporządź kalkulację

cenową. Wskaż zalety wybranego urządzenia. Podaj jego parametry. Wyjaśnij, jakie jego
cechy wpłynęły na dobór danego typu oraz w jaki sposób będzie doprowadzane powietrze
do spalania i odprowadzane spaliny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją branżową,
3) wybrać urządzenie gazowe i odczytać jego cenę,
4) na arkuszu papieru zapisać: nazwę, typ, parametry techniczne,
5) wypisać zalety urządzenia, wskazać jego przeznaczenie, określić sposób doprowadzenia

powietrza do spalania i odprowadzenia spalin,

6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) ocenić poprawność i estetykę wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

− pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne

Środki dydaktyczne:

− instrukcja wykonania ćwiczenia wraz z dokumentacją zadania,
− arkusz papieru formatu A 4,
− długopis,
− ołówek,
− gumka,
− literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

5.2. Zasady instalowania urządzeń gazowych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Przyłącz kuchenkę gazową do instalacji wykonanej z rur stalowych za pomocą złącza

elastycznego według dokumentacji.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) zgromadzić niezbędne materiały instalacyjne ze stali o zadanej średnicy – rury, kształtki,

elementy wyposażenia,

5) dobrać sprzęt, narzędzia, materiały pomocnicze niezbędne do wykonania ćwiczenia,
6) sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi,
7) ocenić jakość rur, łączników i elementów uzbrojenia,
8) zabezpieczyć się w środki ochrony osobistej wymagane przepisami bhp i ppoż.,
9) wykonać niezbędne pomiary długości przycinanych rur i zapisać je na arkuszu papieru,
10) wytrasować na przegrodzie budowlanej miejsce układania i mocowania podejścia,
11) zamocować uchwyty mocujące do przegrody budowlanej,
12) uciąć i obrobić końcówki rur stalowych, w przypadku wykonywania połączeń

nierozłącznych – należy końcówki nagwintować,

13) sprawdzić poprawność przygotowanych końcówek rur stalowych,
14) dokonać wstępnego montażu przygotowanego fragmentu rur stalowych,
15) skorygować ewentualne błędy,
16) zamocować przygotowany odcinek przewodu na uchwytach,
17) połączyć pozostałe odcinki rur ze sobą, z niezbędnymi łącznikami i elementami

wyposażenia zgodnie z dokumentacją,

18) na przygotowanym podejściu zainstalować głowicę węża elastycznego,
19) w króciec przyłączeniowy kuchenki wkręcić (po uszczelnieniu) kolano nyplowe,
20) połączyć wąż elastyczny z kuchenką,
21) sprawdzić zgodność z dokumentacją ćwiczenia,
22) uporządkować stanowisko pracy,
23) zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały,
24) podpisać protokół wykonania podłączenia kuchenki,
25) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
26) ocenić ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

Środki dydaktyczne:

– stół montażowy z dostępem do oświetlenia,
– imadło,
– przymiar liniowy,
– ołówek,
– suwmiarka,
– punktak,
– poziomnica,
– złącze elastyczne DN 15,
– zestaw uchwytów z kołkami rozporowymi do stali,
– prowadnica korytkowa,
– piłka do metalu,
– gwintownica ręczna lub elektryczna,
– zestaw kluczy szwedzkich,
– kombinerki,
– zdzierak,
– szczotka do metalu,
– odcinki rury stalowej czarnej nieocynkowanej,
– złączki stalowe i elementy uzbrojenia zgodnie z dokumentacją,
– materiały uszczelniające,
– wiertarka z kompletem wierteł,
– uchwyty mocujące do stali z kołkami,
– środki ochrony osobistej: rękawice parciane, okulary ochronne,
– instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
– protokół powykonawczy,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Przyłącz gazowy grzejnik wody przepływowej do instalacji gazowej zgodnie z

dokumentacją.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania,
3) zapoznać się z tabliczką znamionową urządzenia,
4) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5) zgromadzić niezbędne materiały instalacyjne ze stali o zadanej średnicy – kształtki,

elementy wyposażenia,

6) dobrać sprzęt, narzędzia, materiały pomocnicze niezbędne do wykonania ćwiczenia,
7) sprawdzić stan techniczny sprzętu i narzędzi,
8) ocenić jakość łączników i elementów uzbrojenia,
9) wyposażyć się w środki ochrony osobistej wymagane przepisami bhp i ppoż.,
10) wytrasować na przegrodzie budowlanej miejsce układania i mocowania grzejnika,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

11) zamocować wsporniki w przegrodzie budowlanej,
12) sprawdzić wypoziomowanie wsporników,
13) zawiesić grzejnik na wspornikach,
14) dokonać wstępnego montażu łączników i elementów uzbrojenia,
15) skorygować ewentualne błędy,
16) podłączyć instalację gazową poprzez zamontowany zawór odcinający, filtr gazu

z króćcem przyłączeniowym grzejnika po uszczelnieniu złączy gwintowanych,

17) podłączyć zespół wodny poprzez zawór odcinający i filtr z króćcem przyłączeniowym

grzejnika po uszczelnieniu złączy gwintowanych,

18) dokonać montażu przewodów odprowadzających spaliny,
19) sprawdzić szczelność wykonanego podłączenia,
20) sprawdzić zgodność z dokumentacją ćwiczenia,
21) uporządkować stanowisko pracy,
22) zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały,
23) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
24) ocenić ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

– stół montażowy z dostępem do oświetlenia,
– drabina,
– imadło,
– przymiar liniowy,
– ołówek,
– suwmiarka,
– punktak,
– poziomnica,
– gazowy grzejnik wody przepływowej – komplet,
– materiały czyszczące,
– zestaw kluczy szwedzkich,
– kombinerki,
– złączki i elementy uzbrojenia zgodnie z dokumentacją,
– materiały uszczelniające,
– wiertarka z kompletem wierteł,
– środki ochrony osobistej: rękawice parciane, okulary ochronne,
– instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Sporządź wykaz czynności, materiałów, sprzętu i narzędzi oraz środków ochrony

osobistej do podłączenia gazowego kotła dwufunkcyjnego o mocy 21 kW do instalacji
gazowej i wodnej. Opracuj instrukcję do wykonania pierwszego uruchomienia kotła. Podaj
skład ekipy do wykonania zadania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania,
3) zapoznać się z wytycznymi podłączania, montażu i uruchomienia kotła,
4) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5) na arkuszu papieru wykonać niezbędne zestawienia i wykazy,
6) opracować instrukcję pierwszego uruchomienia kotła,
7) podać skład ekipy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) ocenić ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

– arkusz papieru formatu A4,
– długopis,
– ołówek,
– gumka,
– instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
– karta katalogowa kotła,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4

Sporządź wykaz czynności, materiałów, sprzętu i narzędzi oraz środków ochrony

osobistej do podłączenia gazowego ogrzewacza pomieszczeń o mocy 2,5 kW do instalacji
gazowej wraz ze wskazaniem sposobu podłączenia przewodów powietrzno-spalinowych.
Opracuj instrukcję pierwszego uruchomienia ogrzewacza pomieszczeń. Podaj skład ekipy do
wykonania zadania.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania,
3) zapoznać się z wytycznymi podłączania, montażu i uruchomienia ogrzewacza

pomieszczeń,

4) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5) na arkuszu papieru wykonać niezbędne zestawienia i wykazy,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

6) opracować instrukcję pierwszego uruchomienia ogrzewacza pomieszczeń,
7) podać skład ekipy,
8) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
9) ocenić ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

– arkusz papieru formatu A4,
– długopis,
– ołówek,
– gumka,
– instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
– karta katalogowa kotła,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

5.3. Bezpieczeństwo użytkowania instalacji i urządzeń gazowych

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj sprawdzenie szczelności wykonanego przyłączenia kuchenki gazowej do

instalacji gazowej.

Wskazówki do realizacji

:

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) zgromadzić sprzęt niezbędny do sprawdzenia szczelności fragmentu instalacji gazowej,
5) przygotować instalację do sprawdzenia szczelności,
6) zamontować sprzęt i aparaturę kontrolno-pomiarową do sprawdzenia szczelności,
7) wykonać sprawdzenie szczelności,
8) ocenić szczelność wykonanego podłączenia,
9) wypełnić protokół,
10) uporządkować stanowisko pracy,
11) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
12) ocenić ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– ćwiczenia praktyczne, metoda projektów

Środki dydaktyczne:

– aparatura kontrolno-pomiarowa do wykonania sprawdzenia szczelności podłączenia,
– instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wymień kolejne czynności sprawdzania szczelności urządzenia gazowego przyłączonego

do czynnej instalacji gazowej. Wykonaj zestawienie sprzętu i aparatury kontrolno-
pomiarowej, podaj skład ekipy oraz warunki wykonywania kontroli szczelności.

Wskazówki do realizacji:
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną zadania,
3) zapoznać się z wytycznymi sprawdzania szczelności urządzenia i wykonywania próby

szczelności,

4) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
5) na arkuszu papieru sporządzić niezbędne zestawienia i wykazy,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
7) dokonać oceny ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– arkusz papieru,
– długopis,
– ołówek,
– gumka,
– instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
– karta katalogowa kotła,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Instalowanie urządzeń
gazowych”.

Test składa się z 20 zadań, z których:

− zadania 1-15 są z poziomu podstawowego,
− zadania 16-20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający – za rozwiązanie 10 lub 11 zadań z poziomu podstawowego,

-

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12

÷14 zadań z poziomu podstawowego,

-

dobry – za rozwiązanie 15 lub 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu

ponadpodstawowego,

-

bardzo dobry – za rozwiązanie 17

÷20 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego,

Plan testu Klucz odpowiedzi

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kateg

or

ia

celu

Poziom

wymaga

ń

Poprawna

odpowiedź

1

Rozpoznać pomieszczenia techniczne
w budynku

A P

c

2 Określić przeznaczenie urządzenia gazowego

A

P

d

3 Ustalić zakres informacji technicznej

A

P

a

4

Podać znaczenie umownego oznaczenia
urządzenia gazowego

B P

a

5

Ustalić wymagania dotyczące pomieszczeń
związane z instalacją urządzeń gazowych

C P

d

6 Ustalić miejsce lokalizacji kurka głównego C P

d

7

Wyznaczyć maksymalne obciążenie cieplne
pomieszczenia, w którym zainstalowano
urządzenia gazowe

C P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kateg

or

ia

celu

Poziom

wymaga

ń

Poprawna

odpowiedź

8

Dobrać sposób odprowadzenia spalin
z urządzeń gazowych

C P

b

9

Ustalić minimalną wysokość pomieszczenia,
w którym zainstalowane jest urządzenie gazowe

C P

c

10

Określić zakres czynności związanych
z odbiorem instalacji odprowadzania spalin

C P

c

11 Planować kolejne etapy czynności monterskich D

P

d

12 Dobrać miejsca instalowania gazomierzy

C

P

d

13

Ustalić wymiar króćców przyłączeniowych
urządzenia gazowego

C P

b

14

Dobrać niezbędne elementy wyposażenia
podejścia pod kuchnię gazową

C P

c

15 Ustalić sposób zabezpieczenia GGWP

C

P

c

16

Ustalić, jakie wymagania powinna spełniać
kotłownia na gaz cięższy niż powietrze

C PP

d

17

Dobrać prawidłowy sposób odprowadzenia
spalin i doprowadzenia powietrza do spalania

C PP

d

18

Zaplanować czynności związane z pierwszym
uruchomieniem kotła

D PP

c

19

Określić warunki przeglądu i oceny stanu
technicznego instalacji gazowej i urządzeń
gazowych

C PP

b

20

Przewidzieć czynności, które należy podjąć w
przypadku zagrożenia życia poszkodowanego
przebywającego w atmosferze gazów palnych

D PP

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania sprawdzianu.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony

na udzielanie odpowiedzi.
Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania sprawdzianu
(rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

8. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

zakończeniu udzielania odpowiedzi.

9. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
10. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
11. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

12. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
13. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 pytań dotyczących technologii wykonywania instalacji z miedzi. Pytania

w teście są to pytania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

− w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową),

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie wolny czas. Trudności mogą przysporzyć Ci
pytania: 16 – 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.

8. Na rozwiązanie

testu

masz

45

min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część
1. Pomieszczenie techniczne w budynku, to pomieszczenie, w którym:

a) ludzie przebywają czasowo,
b) ludzie przebywają w czasie dłuższym niż 4 godziny,
c) znajdują się urządzenia do obsługi technicznej budynku,
d) znajdują się pomieszczenia gospodarcze.

2. Gazowy grzejnik wody przepływowej:

a) służy do podgrzewania wody na potrzeby c.o.,
b) służy do celów grzewczych i c.w.u.,
c) podgrzewa wodę i kieruje ją do zasobnika,
d) podgrzewa wodę w czasie jej poboru.

3. Na tabliczce znamionowej urządzenia gazowego nie powinny być dane dotyczące:

a) przeznaczenia urządzenia,
b) rodzaju paliwa, do którego urządzenie jest dostosowane,
c) nominalnej mocy cieplnej,
d) maksymalnego ciśnienia roboczego.

4. Skrót KGGW oznacza:

a) kocioł gazowy grzewczy wodny,
b) gazowy grzejnik wody przepływowej,
c) gazowy ogrzewacz konwekcyjny,
d) gazowe ogrzewacze promiennikowe.

5. W nowo wybudowanym budynku urządzenia gazowe można zainstalować, gdy wysokość

pomieszczenia wynosi:
a) mniej niż 1,9 m,
b) 1,9 m,
c) powyżej 1,9 m,
d) 2,2 m i powyżej.

6. Kurek główny:

a) może być umiejscowiony w piwnicy,
b) musi być umiejscowiony w piwnicy,
c) może być umiejscowiony na zewnątrz budynku,
d) musi być umiejscowiony na zewnątrz budynku.

7. Dopuszczalne łączne obciążenie cieplne łazienki wynikające z zainstalowanych w niej

urządzeń wynosi:
a) 10 kW,
b) 20 kW,
c) 25 kW,
d) 35 kW.

8. W urządzeniach typu B i C odprowadzenie spalin odbywać się musi:

a) do pomieszczenia,
b) na zewnątrz pomieszczenia,
c) przewodem powietrzno – spalinowym,
d) w zależności od urządzenia: na zewnątrz lub do pomieszczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

9. Minimalna kubatura łazienki, w której instalujemy urządzenie gazowe to:

a) 6,5 m

3

,

b) 8,0 m

3

,

c) 8,0 m

3

lecz nie mniej niż kubatura wynikająca z obciążenia cieplnego przypadająca

na 1 m

3

,

d) kubatura wynikająca z obciążenia cieplnego przypadająca na 1 m

3

.

10. Sprawdzenie drożności kanału spalinowego, szczelności znajdujących się tam połączeń,

wielkości ciągu kominowego i zgodności wykonania z projektem budowlanym to:

a) wydanie aprobaty technicznej,
b) wydanie certyfikatu zgodności,
c) wykonanie czynności odbioru instalacji odprowadzenia spalin,
d) wykonanie czynności odbioru instalacji gazowej.

11. Każdą czynność monterską należy rozpocząć od:

a) wyposażenia się w środki ochrony osobistej,
b) zgromadzenia materiału,
c) zgromadzenia sprzętu i materiału,
d) zapoznania się z dokumentacją techniczną zadania.

12. Gazomierzy nie wolno instalować:

a) na klatkach schodowych,
b) na zewnątrz budynku,
c) w kuchni,
d) w łazience.

13. Króciec przyłączeniowy kuchni gazowej ma wymiar:

a) ¼”,
b) ½”,
c) ¾”,
d) 1”.

14. Na podejściu przyłączeniowym pod kuchnię gazową, zgodnie z przepisami technicznymi,

jest następujące wyposażenie:

a) kurek odcinający,
b) kurek odcinający, trójnik do wykonywania próby szczelności,
c) dwuzłączka, kurek odcinający, trójnik do wykonywania próby szczelności,
d) dwuzłączka, kurek odcinający.

15. Gazowy grzejnik wody przepływowej:

a) może mieć jedynie zabezpieczenie przed zanikiem ciągu kominowego,
b) musi mieć jedynie zabezpieczenie przed zanikiem ciągu kominowego,
c) musi mieć zabezpieczenie przeciwwypływowe i przed zanikiem ciągu kominowego,
d) może mieć zabezpieczenie przeciwwypływowe i przed zanikiem ciągu kominowego.

II część
16. W przypadku kotłowni na gaz płynny musi ona spełniać wymagania jak kotłownia na gaz

lżejszy od powietrza i musi być zlokalizowana:

a) w pomieszczeniu z podłogą powyżej poziomu terenu,
b) w pomieszczeniu z podłogą poniżej poziomu terenu,
c) na najwyższej kondygnacji,
d) w pomieszczeniu z podłogą powyżej poziomu terenu, a w drzwiach nie powinno być

progu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

17. Przewód spalinowo – powietrzny jest przeznaczony do współpracy z:

a) termą gazową,
b) kotłem gazowym z otwartą komorą spalania,
c) podgrzewaczem wody przepływowej,
d) ogrzewaczem powietrza.

18. Pierwszą czynnością przy uruchamianiu kotła po jego zainstalowaniu i sprawdzeniu

szczelności jest:

a) włączenie pompy obiegowej,
b) otworzenie kurka na doprowadzeniu gazu,
c) napełnienie wodą instalacji c.o.,
d) napełnienie wodą instalacji co. i otwarcie wszystkich zaworów instalacji co.

19. Urządzenia gazowe podlegają przeglądowi i ocenie stanu technicznego zgodnie z ustawą

Prawo Budowlane:

a) raz na ½ roku,
b) raz na rok,
c) raz na 5 lat,
d) w zależności od potrzeb użytkownika.

20. Gdy stwierdzi się obecność poszkodowanego w pomieszczeniu, w którym wyczuwalny

jest zapach gazu, pierwszą czynnością, którą należy wykonać jest:

a) wezwanie pomocy medycznej,
b) zamknięcie kurka odcinającego dopływ gazu,
c) zawiadomienie najbliższych sąsiadów i wyniesienie poszkodowanego na świeże

powietrze,

d) nadzorowanie poszkodowanego, okrycie go kocem do momentu przybycia pomocy

medycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Instalowanie urządzeń gazowych

Zakreśl poprawną odpowiedź. Jeżeli pomylisz się – błędną odpowiedź zakreśl kółkiem.

Odpowiedź

Numer

pytania

a b c d

Punktacja

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

TEST 2

Test „próba pracy” do jednostki modułowej „Instalowanie urządzeń
gazowych”

Przyłącz kuchenkę gazową do instalacji wykonanej z rur stalowych za pomocą złącza
elastycznego według dokumentacji.

Test jest przewidziany jako próba pracy”. Czas na wykonanie testu – 180 minut.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłowo wykonaną czynność uczeń otrzymuje 1 punkt. Za źle wykonaną

czynność lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

-

dopuszczający - za uzyskanie co najmniej 19 lub 20 punktów,

-

dostateczny - za uzyskanie 21

÷22 punktów,

-

dobry - za uzyskanie 23

÷24 punktów z 27 możliwych, w tym co najmniej 1 punkt za

prezentację zadania,

-

bardzo dobry - za uzyskanie co najmniej 25 punktów z 27 możliwych, w tym co najmniej

1 punkt za prezentację zadania

Kryteria oceny
Klucz

punktowania

Obszar

wymagań

Numer

czynno

ści

Sprawdzana czynność

Kryterium wykonania czynności Punktacja

0 - 1

1

Uczeń zapoznaje się
z dokumentacją zadania

Zapoznał się
z dokumentacją zadania

0 lub 1

Organizacja
stanowiska
pracy

2

Uczeń organizuje
stanowisko pracy

Zorganizował stanowisko
pracy zgodnie z wymogami
bhp i ergonomii

0 lub 1

3

Uczeń dobiera łączniki
do wykonania ćwiczenia

Z zestawu łączników dobrał
zgodne z dokumentacją
łączniki

0 lub 1

Wykonywani
e zadania
z
zachowaniem
przepisów
bhp
i wymagań
ergonomii

4

Uczeń dobiera elementy
wyposażenia do
wykonania ćwiczenia

Z zestawu dobrał elementy
wyposażenia przewidziane
dokumentacją zadania

0 lub 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

Obszar

wymagań

Numer

czynno

ści

Sprawdzana czynność

Kryterium wykonania czynności Punktacja

0 - 1

5

Uczeń dobiera sprzęt,
narzędzia do wykonania
ćwiczenia

Z zestawu sprzętu
i narzędzi dobrał co najmniej
8 z wymienionych: przymiar
liniowy, punktak,
poziomnica, prowadnica
korytkowa, piłka do metalu,
gwintownica, zestaw kluczy
szwedzkich, kombinerki,
zdzierak, szczotka do metalu,
wiertarka z kompletem
wierteł

0 lub 1

6

Uczeń dobiera materiały
i materiały pomocnicze
do wykonania ćwiczenia

Z zestawu materiałów dobrał:
odcinki rury stalowej czarnej
nieocynkowanej, zestaw
uchwytów z kołkami
rozporowymi do stali, złącze
elastyczne, śrubunek
i złączki zgodne
z dokumentacją, materiał
uszczelniający

0 lub 1

7

Uczeń sprawdza stan
techniczny sprzętu i
narzędzi

Sprawdził stan techniczny
sprzętu i narzędzi

0 lub 1

8

Uczeń ocenia jakość rur,
łączników i elementów
uzbrojenia

Ocenił jakość rur, kształtek
elementów wyposażenia,
wadliwe wyeliminował

0 lub 1

9

Uczeń wyposażył się
w środki ochrony
osobistej

Wyposażył się
w nakrycie głowy, rękawice i
okulary ochronne

0 lub 1

10

Uczeń wykonuje pomiary
rur i zapisuje je w arkuszu

Wykonał obliczenia związane
z określeniem długości
montażowej
z dokładnością do 10%

0 lub 1

11

Uczeń trasuje miejsce
układania i mocowania
podejścia na przegrodzie
budowlanej

Na przegrodzie budowlanej
zaznaczył przebieg instalacji
i wyznaczył prawidłowo
miejsca mocowania
uchwytów

0 lub 1

12

Uczeń mocuje uchwyty
do przegrody budowlanej

Zamocował uchwyty do
przegrody budowlanej
prawidłowo posługując się
wiertarką

0 lub 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

Obszar

wymagań

Numer

czynno

ści

Sprawdzana czynność

Kryterium wykonania czynności Punktacja

0 - 1

13

Uczeń dokonuje cięcia
i obróbki rur stalowych

Przyciął i obrobił odcinki rur
stalowych – czynność
wykonał prawidłowo

0 lub 1

14

Uczeń sprawdza
prawidłowość
przygotowanych
końcówek rur stalowych

Sprawdził jakość
i poprawność
przygotowanych odcinków
rur stalowych

0 lub 1

15

Uczeń dokonuje
wstępnego montażu
fragmentu instalacji
i koryguje ewentualne
błędy

Dokonał wstępnego montażu
instalacji, skorygował
ewentualne błędy

0 lub 1

16

Uczeń mocuje
przygotowany odcinek
przewodu
w uchwytach mocujących

Zamocował odcinki rur w
uchwytach mocujących

0 lub 1

17

Uczeń łączy pozostałe
odcinki rur ze sobą,
z niezbędnymi łącznikami
i elementami
wyposażenia
w kolejności wynikającej
z dokumentacji zadania

Połączył wszystkie odcinki
z prawidłowo usytuowanymi
w kolejności łącznikami po
ich uszczelnieniu

0 lub 1

18

Uczeń na przygotowanym
podejściu instaluje
głowicę węża
elastycznego

Zamocował głowicę węża
elastycznego na wykonanym
podejściu

0 lub 1

19

Uczeń wkręca kolano
nyplowe w króciec
przyłączeniowy kuchenki
po uprzednim
uszczelnieniu

Wkręcił kolano nyplowe do
kuchenki gazowej po jego
wcześniejszym uszczelnieniu

0 lub 1

20

Uczeń łączy wąż
elastyczny z kuchenką

Połączył wąż elastyczny
z kolanem nyplowym

0 lub 1

21

Uczeń sprawdza
zgodność wykonania
ćwiczenia
z dokumentacją zadania

Sprawdził zgodność
wykonania ćwiczenia
z dokumentacją zadania

0 lub 1

22

Uczeń zagospodarowuje
odpady i niewykorzystane
materiały

Zagospodarował odpady
i niewykorzystane materiały
odłożył do składu

0 lub 1

23

Uczeń porządkuje
stanowisko po wykonaniu
ćwiczenia

Uporządkował stanowisko po
wykonanym ćwiczeniu

0 lub 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

Obszar

wymagań

Numer

czynno

ści

Sprawdzana czynność

Kryterium wykonania czynności Punktacja

0 - 1

24

Uczeń podpisuje protokół
podłączenia kuchenki
gazowej

Podpisał protokół
podłączenia kuchenki
gazowej

0 lub 1

25

Uczeń utrzymuje ład
i porządek podczas
wykonywania ćwiczenia

Podczas wykonywania
ćwiczenia uczeń utrzymywał
ład i porządek na stanowisku
pracy

0 lub 1

26

Uczeń prezentuje
wykonane ćwiczenie

Wskazał ewentualne
nieprawidłowości
i zaistniałe trudności podczas
wykonywania ćwiczenia

0 lub 1

Prezentowanie
i ocena
wykonanego
ćwiczenia

27

Uczeń ocenia wykonane
ćwiczenie

Ocenił jakość swojej pracy

0 lub 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

KARTA OBSERWACJI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Instalowanie urządzeń gazowych

Przyłącz kuchenkę gazową do instalacji wykonanej z rur stalowych za pomocą złącza
elastycznego według dokumentacji.

Obszar

wymagań

Czynności oceniane i kryteria wykonania

Liczba

punktów

Czynność 1. Zapoznawanie się z dokumentacją zadania
Kryterium wykonania: uczeń zapoznał się z dokumentacją
zadania

Czynność 2. Organizowanie stanowiska pracy

Organizacja
stanowiska
pracy

Kryterium wykonania: uczeń zorganizował stanowisko pracy
zgodnie z wymogami bhp i ergonomii

Czynność 3. Dobieranie łączników do wykonania zadania
Kryterium wykonania: uczeń dobrał łączniki zgodne

z dokumentacją

Czynność 4. Dobieranie elementów wyposażenia do wykonania
zadania
Kryterium wykonania: uczeń dobrał elementy wyposażenia
zgodnie z dokumentacją

Czynność 5. Dobieranie sprzętu i narzędzi
Kryterium wykonania: uczeń z zestawu sprzętu i narzędzi dobrał
co najmniej 8 z wymienionych w kluczu punktowania
Czynność 6. Dobieranie materiałów

Kryterium wykonania: uczeń z zestawu materiałów dobrał
wszystkie wymienione w kluczu punktowania

Czynność 7. Sprawdzanie stanu technicznego sprzętu i narzędzi
Kryterium wykonania: uczeń sprawdził stan techniczny sprzętu
i narzędzi

Czynność 8. Ocena jakości rur, łączników i elementów
wyposażenia
Kryterium wykonania: uczeń ocenił jakość rur, kształtek,
elementów wyposażenia, wadliwe wyeliminował

Czynność 9. Zaopatrywanie się w środki ochrony osobistej
Kryterium wykonania: uczeń wyposażył się w środki ochrony
osobistej wymienione w kluczu punktowania

Czynność 10. Wykonywanie pomiarów długości odcinków rur

Wykonywanie
zadania
z
zachowaniem
przepisów
bhp
i wymagań
ergonomii

Kryterium wykonania: uczeń wykonał obliczenia związane
z określeniem długości montażowej z dokładnością 10%

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

Czynność 11. Trasowanie miejsca układania i mocowania
podejścia pod kuchenkę
Kryterium wykonania: uczeń zaznaczył przebieg instalacji na
przegrodzie budowlanej i wyznaczył prawidłowo miejsca
mocowania uchwytów

Czynność 12. Mocowanie uchwytów do przegrody
Kryterium wykonania: uczeń zamocował uchwyty do przegrody
budowlanej prawidłowo posługując się wiertarką

Czynność 13. Przycinanie i obróbka końcówek rur stalowych
Kryterium wykonania: uczeń przyciął i obrobił odcinki rur
stalowych – czynność wykonał prawidłowo

Czynność 14. Sprawdzanie poprawności przygotowanych
końcówek rur
Kryterium wykonania: uczeń sprawdził jakość i poprawność
przygotowanych końcówek rur

Czynność 15. Dokonywanie wstępnego montażu fragmentu
instalacji
Kryterium wykonania: uczeń dokonał wstępnego montażu
podejścia i ewentualne błędy skorygował

Czynność 16. Mocowanie fragmentu instalacji do uchwytów
mocujących
Kryterium wykonania: uczeń zamocował odcinki rur

w uchwytach mocujących

Czynność 17. Łączenie w całość fragmentu instalacji
Kryterium wykonania: uczeń połączył, po wcześniejszym
uszczelnieniu, wszystkie odcinki z łącznikami i elementami
wyposażenia zachowując prawidłową ich kolejność

Czynność 18. Instalowanie głowicy węża elastycznego

na przygotowanym podejściu
Kryterium wykonania: uczeń zamocował głowicę węża
elastycznego na przygotowanym podejściu

Czynność 19. Wkręcanie kolana nyplowego w króciec
przyłączeniowy kuchenki (po jego wcześniejszym uszczelnieniu)
Kryterium wykonania: uczeń wkręcił w króciec przyłączeniowy
kuchenki kolano nyplowe po jego wcześniejszym uszczelnieniu

Czynność 20. Łączenie węża elastycznego z kuchenką
Kryterium wykonania: uczeń połączył wąż elastyczny

z kolanem nyplowym zainstalowanym w kuchence

Czynność 21. Sprawdzanie zgodności wykonania ćwiczenia
z dokumentacją zadania
Kryterium wykonania: uczeń sprawdził zgodność wykonania
ćwiczenia z dokumentacją zadania

Czynność 22. Zagospodarowywanie odpadów i
niewykorzystanych materiałów

Wykonywanie
zadania
z
zachowaniem
przepisów
bhp
i wymagań
ergonomii

Kryterium wykonania: uczeń zagospodarował odpady

i niewykorzystane materiały odłożył do składu

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Czynność 23. Porządkowanie stanowiska pracy
Kryterium wykonania: uczeń uporządkował stanowisko

po wykonanym ćwiczeniu

Czynność 24. Podpisywanie protokołu przyłączenia
Kryterium wykonania: uczeń podpisał protokół przyłączenia
kuchenki

Czynność 25. Utrzymywanie ładu i porządku na stanowisku pracy

Wykonywanie
zadania
z
zachowaniem
przepisów
bhp
i wymagań
ergonomii

Kryterium wykonania: uczeń utrzymywał ład i porządek
na miejscu pracy

Czynność 26. Prezentacja wykonanego zadania
Kryterium wykonania: uczeń wskazał trudności i ewentualne
nieprawidłowości wykonanego ćwiczenia

Czynność 27. Ocena wykonanego zadania

Prezentowanie
i ocena
wykonanego
zadania

Kryterium wykonania: uczeń ocenił jakość swojej pracy

Łączna liczba punktów

Uzyskana
liczba
punktów
i ocena

Uzyskana ocena szkolna

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania sprawdzianu.
3. Zapoznaj uczniów ze sposobem testowania: „próba pracy” oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę ocenienia wykonywanych czynności, jakie będą w teście.
5. Omów z uczniami sposób wykonania zadania typu „próba pracy”,
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom instrukcje wykonania zadania wraz z dokumentacją, podaj czas

przeznaczony na wykonanie zadania.

8. Rozdaj uczniom zestawy różnych łączników i odcinków rur stalowych, materiałów

pomocniczych, narzędzi i sprzętu.

9. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania sprawdzianu

(rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

zakończeniu wykonania ćwiczenia.

11. Wpisz do karty obserwacji wyniki przeprowadzonego testu.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te czynności, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z dokumentacją zadania.
3. Test „próba pracy” oceniany jest według punktacji określającej zarówno czynności

wykonywane podczas testowania, jak i ich prawidłowość.

4. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
5. Dokonaj oceny stanu technicznego sprzętu, narzędzi i użytych materiałów.
6. Po dokonanym doborze odcinków rur i łączników – dokonaj wstępnego montażu

fragmentu instalacji.

7. Oceń poprawność wykonanego fragmentu instalacji poprzez porównanie go

z dokumentacją zadania.

8. Utrzymuj ład i porządek na stanowisku pracy.
9. Po zakończonym zadaniu uporządkuj stawisko pracy.
10. Zaprezentuj efekty swojej pracy, wskaż trudności lub niedociągnięcia.
11. Na rozwiązanie

testu

masz

180

minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

– stół montażowy z dostępem do oświetlenia,
– imadło,
– przymiar liniowy,
– ołówek,
– suwmiarka,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

– punktak,
– poziomnica,
– złącze elastyczne DN 15,
– zestaw uchwytów do stali z kołkami rozporowymi,
– prowadnica korytkowa,
– piłka do metalu,
– gwintownica ręczna lub elektryczna,
– zestaw kluczy szwedzkich,
– kombinerki,
– zdzierak,
– szczotka do metalu,
– odcinki rury stalowej czarnej nieocynkowanej,
– złączki stalowe i elementy wyposażenia zgodnie z dokumentacją,
– materiały uszczelniające,
– wiertarka z kompletem wierteł,
– uchwyty mocujące do stali z kołkami,
– środki ochrony osobistej: rękawice parciane, okulary ochronne,
– instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,
– protokół powykonawczy,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

7. LITERATURA

1. Barczyński P.: Instalacje gazowe z miedzi – projektowanie, wykonywanie, odbiór

i eksploatacja. Centrum Szkolenia gazownictwa, Warszawa 1998

2. Bąkowski K.: Sieci i instalacje gazowe. WNiT, Warszwa 1996
3. Bąkowski K.: Sieci i instalacje gazowe. WNiT, Warszwa 2002
4. Górecki A.: Michalski K., Instalacje wodociągowe, ogrzewcze i gazowe z miedzi.

Poradnik. Polskie Centrum Promocji Miedzi, Wrocław 2000

5. Informator techniczny. Termet S.A., Świebodzice wydanie pierwsze
6. Karpiński M.: Instalacje gazu. Podręcznik dla technikum. Warszawa 1996
7. Koczyk H.: Ogrzewnictwo praktyczne. Systherm Serwis, Poznań 2005
8. Krygier K., Cieślowski S.: Instalacje sanitarne cz. 2. Podręcznik dla szkoły zasadniczej

i technikum, WSiP S.A., Warszawa 1998

9. Ogrzewacze pomieszczeń gazowe konwekcyjne. Techniczna Instrukcja Montażu

i Regulacji, Mora Polska Sp. z o.o.

10. Rozporządzenie Min. Infrastruktury z dnia 07.04.2004 r. w sprawie warunków

technicznych jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. nr 6
z 2004 r.)

11. Rubik M., Nowicki J.: Centralne ogrzewanie, wentylacja, ciepła i zimna woda oraz

instalacje gazowe w budynkach jednorodzinnych. Poradnik. Ośrodek Informacji
„Technika instalacyjna w budownictwie”, Warszawa 2000

12. Zajda R.: Instalacje i urządzenia gazowe. Centrum Szkolenia Gazownictwa PGNiG S.A.,

Warszawa 1999

13. Zajda R.: Instalacje gazowe. Warunki techniczne z komentarzami. COBO – PROFIL,

Warszawa 2003