Wszystko o prostacie.

Wydane przez:

www.penis.com.pl

wydanie pierwsze

Copyright © Penis.com.pl 2006

Penis.com.pl

1

I. Czym jest prostata?

3

I.1. Starzenie się a prostata

3

I.2. Utrzymywanie zdrowia prostaty

3

I.2.1 Utrzymywanie zdrowia prostaty dzięki odpowiedniej diecie

4

I.3. Rola testosteronu

5

I.3.1. Testosteron a rak prostaty

5

II. Zrozumieć raka prostaty

6

II.1 Co powoduje raka prostaty?

6

II.2. Rak prostaty – objawy

7

II.3. Zdiagnozowanie raka prostaty

7

II.4. Oznaczanie i stadia

9

II.4.1. Stopnie

9

II.4.2. Stadia

9

II.5. Dostępne opcje leczenia raka prostaty

11

II.5.1. Hormonalne leczenia raka prostaty

11

II.5.2. Chirurgiczne leczenie raka prostaty

12

II.5.3. Radioterapia w leczeniu raka prostaty

13

II.5.4. Chemioterapia w leczeniu raka prostaty

14

II.5.5. Obserwacja

14

II.6. Często zadawane pytania

15

II.7. Pytania, które możesz zadać lekarzowi

17

III. Łagodny przerost prostaty (BPH)

19

IV. Zapalenie gruczołu krokowego

21

Penis.com.pl

2

I. Czym jest prostata?

Prostata to gruczoł wchodzący w skład męskiego układu rozrodczego. Produkuje ona

część płynu wchodzącego w skład spermy, który umożliwia jej przemieszczanie się

podczas orgazmu.

Normalnie prostata jest dość mała – jest prawie takiej samej wielkości i kształtu jak

kasztan. Położona jest w przedniej części odbytnicy, poniżej pęcherza moczowego,

otacza ona przewód moczowy transportujący mocz z pęcherza do ujścia cewki

moczowej. Prostata zbudowana jest z w 30% z tkanki mięśniowej, reszta to tkanka

gruczołowa.

I.1. Starzenie się a prostata

W miarę jak mężczyzna starzeje się, jego prostata może się powiększać. Stan ten

nosi nazwę łagodnego przerostu (rozrostu) prostaty / stercza / gruczołu krokowego

lub gruczolak prostaty (stercza), (BPH - Benign Prostatic Hyperplasia).

Przed osiągnięciem wieku 70lat, 40% mężczyzn będzie mogło z łatwością wyczuć

prostatę podczas samodzielnego badania. Jeżeli prostata staje się zbyt duża, może

ona wywierać nacisk na pęcherz moczowy i w ten sposób zmniejszać ciśnienie przy

oddawaniu moczu.

Powiększenie prostaty i problemy z oddawaniem moczu nie oznaczają jeszcze, że

masz raka; możesz mieć łagodny przerost prostaty, infekcję lub inny problem natury

urologicznej. Należy zwrócić uwagę, że łagodny przerost prostaty nie jest stanem

rakowym, ani też nie zwiększa ryzyka wystąpienia raka. Jednak mężczyźni mogą

mieć zarówno łagodny przerost prostaty jak i raka prostaty jednocześnie.

Częste choroby prostaty to:

-

Łagodny przerost prostaty

-

Zapalenie gruczołu krokowego

-

Rak prostaty

Każda z nich w inny sposób działa na prostatę.

Dowiedz się o roli

testosteronu

.

I.2. Utrzymywanie zdrowia prostaty

Penis.com.pl

3

Badacze sugerują, że około jedna trzecia przypadków śmiertelnych raka prostaty

w Stanach Zjednoczonych, jest spowodowana w dużej mierze sposobem odżywiania

oraz czynnikami mającymi związek z aktywnością fizyczną. Dla niepalących

mężczyzn, zdrowe odżywianie i aktywność fizyczna to najważniejsze sposoby na

zredukowanie ryzyka wystąpienia raka.

Badacze z University of California w Los Angeles okryli, że regularne ćwiczenie

i dieta niskotłuszczowa i wysokobłonnikowa mogą zwolnić rozwój raka prostaty

w komórkach in vitro. Podobnie naukowcy z University of California w San Diego,

odkryli, że zdrowa dieta w połączeniu z redukcją stresu zmniejszyła wskaźniki

wzrostu poziomu PSA – miernik aktywności prostaty – u mężczyzn z nawrotami raka

prostaty.

Przed rozpoczęciem jakiegokolwiek programu ćwiczeń czy też zmiany diety

porozmawiaj ze swoim lekarzem. Pamiętaj także o regularnych wizytach. Według

American Cancer Society, mężczyźni około 50 roku życia należący do grup

wysokiego ryzyka, jak mężczyźni z rodzin, w których pojawiły się przypadki raka

prostaty, powinni corocznie poddawać się testom na obecność specyficznych dla

prostaty antygenów (PSA) oraz palcowego testu odbytnicy.

I.2.1 Utrzymywanie zdrowia prostaty dzięki odpowiedniej diecie

Naukowcy nieustannie badają związki między substancjami odżywczymi a różnymi

chorobami m.in. rakiem. Niektóre badania potwierdziły pozytywne działanie

odpowiednich składników odżywczych na stan prostaty. Jednakże, przed tym jak

zdecydujesz się na wprowadzenie jakichkolwiek zmian do swojej diety skonsultuj się

z lekarzem.

Likopen

Likopen jest przeciwutleniaczem, który znajduje się w pomidorach i innych owocach.

Gotowanie pomidorów sprawia, że rozpadają się ich ścianki komórkowe, co pozwala

na przyswojenie likopenu znacznie łatwiej niż w przypadku spożywania surowych

pomidorów. Opublikowano w Journal of the National Cancer Institute (6 marca, 2002)

badania przeprowadzone na wielką skalę, według których spożywanie dwóch lub

więcej porcji sosu pomidorowego każdego tygodnia, zmniejsza ryzyko zachorowania

na raka prostaty.

Izoflawony

Penis.com.pl

4

Jak podaje grudniowy numer The Journal of Urology(2002), izoflawony spowalniają

wzrost komórek rakowych prostaty w laboratorium. Natomiast według raportu

w czerwcowym numerze magazynu Urology niskotłuszczowa dieta wzbogacona

o siemię lniane może pomóc w hamowaniu rozwoju raka prostaty poprzez jej wpływ

na poziom hormonów. Jednak trzeba przeprowadzić znacznie więcej testów, aby

stwierdzić, czy którykolwiek z tych produktów w rzeczywistości pomaga zredukować

ryzyko wystąpienia raka prostaty.

Tłuszcze nasycone

W Journal of Urology (grudzień 2001) opublikowany został raport, według którego,

dieta bogata w tłuszcze nasycone znajdujące się w mięsie i produktach mlecznych

ma związek z wyższymi wskaźnikami występowania raka prostaty, oraz

z wystąpieniem jego bardziej złośliwej formy. Naukowcy podejrzewają, że związek

pomiędzy rakiem prostaty a tłuszczami nasyconymi może wyjaśnić, dlaczego

choroba ta jest znacznie bardziej popularna w Stanach Zjednoczonych niż w Chinach

czy Japonii, gdzie tradycyjna dieta jest uboga w tego typu tłuszcze. Badania

laboratoryjne na zwierzętach dowiodły, że redukcja tłuszczów w diecie spowalnia

tempo rozwoju raka prostaty.

I.3. Rola testosteronu

Testosteron, męski hormon seksualny, jest ważnym czynnikiem, jeżeli chodzi

o normalny rozwój gruczołu prostaty. Jądra produkują większość męskiego

testosteronu, ale jego małe ilości produkowane są także przez gruczoły nadnercza.

I.3.1. Testosteron a rak prostaty

Testosteron ważny jest w przypadku mężczyzn, u których zdiagnozowano raka

prostaty zależnego od hormonów. W rezultacie, tak długo jak ciało będzie

produkować ten hormon, rak będzie się rozwijał i prawdopodobnie rozprzestrzeniał.

Celem terapii hormonalnej w przypadku raka prostaty jest obniżenie produkcji

testosteronu i/lub blokowanie jego efektów. Jednym wyjściem jest terapia

hormonalna przy użyciu współdziałającego czynnika hormonu uwalniającego hormon

luteinizujący (LH-RH), takiego jak Lupron, który jak dowiedziono zmniejsza produkcję

testosteronu. Terapia hormonalna nie leczy raka prostaty.

Penis.com.pl

5

Lupron jest używany w leczeniu paliatywnym zaawansowanych przypadków raka

prostaty. Najczęstszym efektem ubocznym tego leku są uderzenia gorąca. Podobnie

jak inne opcje w przypadku takiego leczenia, również ten lek może powodować

impotencję. Objawy mogą nasilać się podczas pierwszych kilku tygodni leczenia.

Okresowe monitorowanie PSA i poziomu testosteronu w surowicy jest zalecane

w takich przypadkach.

II. Zrozumieć raka prostaty

Rak prostaty to grupa komórek rakowych (guz złośliwy), które zazwyczaj pojawiają

się najpierw w zewnętrznej części prostaty. Jest to najczęstsza forma raka (również

włączając raka skóry), jaka dotyka mężczyzn. W Ameryce w roku 2003 szacunkowe

dane na występowanie raka prostaty to 220 900 nowych przypadków.

Rak prostaty w swojej wczesnej fazie nie daje żadnych objawów. Jednak w miarę

powiększania się guza, może on przerzucać się na sąsiadujące obszary. Mężczyźni

często doświadczają zmian w oddawaniu moczu: większej częstotliwości, wahań czy

też sączenia się moczu.

Rak prostaty może rozprzestrzeniać się na sąsiadujące węzły chłonne, kości czy inne

organy. Rozprzestrzenianie to nosi nazwę przerzutów. Na przykład rezultatem

przerzutu raka na kręgosłup jest ból pleców.

Jak ważne jest wykrycie raka?

Ogólne prognozy dla pacjentów z rakiem prostaty polepszyły się znacznie

w porównaniu do lat ubiegłych. Przez ostatnich 20 lat wskaźniki przetrwania dla

wszystkich stadiów choroby łącznie wzrosły z 67% do 97%. Oznacza to, że coraz

więcej mężczyzn żyje dłużej po tym jak zostanie im postawiona diagnoza.

Duże znaczenie dla wzrostu tych wskaźników ma rosnąca świadomość konieczności

szybkiego wykrycia choroby.

II.1 Co powoduje raka prostaty?

Naukowcy do tej pory nie są w stanie podać pewnej przyczyny występowania raka

prostaty. Wyliczają oni jednak pewne czynniki ryzyka. Są to środowisko, genetyka

i historia choroby w rodzinie.

Częstość występowania wzrasta wraz z wiekiem

Ponad 70% przypadków raka prostaty odnotowuje się u mężczyzn powyżej 65 roku

życia. Informacje dotyczące krewnych pierwszego rzędu (ojciec brat) pokazały, że

Penis.com.pl

6

ryzyko wystąpienia raka prostaty u mężczyzn, w rodzinie, których zanotowano

przypadki raka prostaty, wzrasta 2 - 11 krotnie.

Wskaźnik umieralności na raka prostaty jest dwukrotnie wyższy u Afro-Amerykanów

niż u mężczyzn rasy białej. Z powodu tego zwiększonego ryzyka zaleca się im

częstsze poddawanie badaniom. Według American Cancer Society mężczyźni około

50. roku życia należący do grup wysokiego ryzyka, jak np. Afro-amerykanie czy też

mężczyźni z rodzin, w których pojawiły się przypadki raka prostaty, powinni corocznie

poddawać się testom na obecność specyficznych dla prostaty antygenów (PSA) oraz

palcowego testu odbytnicy.

II.2. Rak prostaty – objawy

W miarę powiększania się guza może on rozprzestrzeniać się na sąsiadujące tkanki.

Objawy raka prostaty to:

-

Częste oddawanie moczu (szczególnie w nocy)

-

Słaby strumień moczu

-

Niezdolność oddawania moczu

-

Ból lub pieczenie podczas oddawania moczu

-

Krew w moczu

-

Ból w dolnych partiach pleców, miednicy lub górnej części ud.

Zablokowanie produkcji testosteronu może przynieść ulgę przy wyżej wymienionych

dolegliwościach.

II.3. Zdiagnozowanie raka prostaty

Określenie czy masz raka prostaty polega na przejściu szeregu testów i badań.

Przed rozpoczęciem badań lekarz może zapytać o wystąpienie choroby w twojej

rodzinie i symptomy, jakie zauważyłeś, w szczególności problemy z oddawaniem

moczu. Następnie lekarz przechodzi do jednego lub więcej testów opisanych poniżej.

Palcowe badanie odbytu

Ponieważ prostata leży przed odbytnicą, lekarz może ją łatwo zlokalizować i wyczuć

poprzez włożenie palca w rękawiczce do odbytu. Pozwala to twojemu lekarzowi na

określenie czy prostata jest powiększona, ma guzy lub inne anormalne struktury.

Test na specyficzny antygen (PSA) prostaty

Penis.com.pl

7

Dodatkowo wykonany test PSA, zwiększa prawdopodobieństwo wykrycia raka

prostaty. PSA są to substancje produkowane przez komórki prostaty. Test ten mierzy

poziom PSA w krwi, który jest podawany w nanogramach na mililitr ng/m. Bardzo

małe ilości PSA wydostają się ze zdrowej prostaty do krwi, ale w pewnych stanach

prostata może wydzielać większe ilości.

Dwie możliwe przyczyny wysokiego poziomu PSA (przekraczające 10ng/m) to:

1. łagodny nierakowy przerost prostaty

2. rak prostaty

Wysoki poziom PSA w krwi jest znakiem ostrzegawczym, że w organizmie mogą być

obecne komórki rakowe. Ponieważ inne rodzaje chorób prostaty mogą także być

przyczyną podwyższonego poziomu PSA we krwi, sam test PSA nie może być

miarodajny, jeżeli chodzi o występowanie komórek rakowych w organizmie i wymaga

dodatkowych badań. Niski poziom PSA nie znaczy także, że można wykluczyć

obecność komórek rakowych.

Każdy mężczyzna, który zauważy problemy związane z oddawaniem moczu,

powinien skontaktować się ze swoim lekarzem.

Badanie USG

Ultrasonografia (USG) polega na użyciu fal dźwiękowych w celu stworzenia obrazu

prostaty. Gdy fale odbijają się od prostaty, tworzą one wzór, który jest następnie

przetwarzany przez komputer. USG jest używana w celu wykrycia anormalnego

przerostu prostaty i wyznaczenia biopsji podejrzanego obszaru.

Biopsja

Biopsja polega na pobraniu próbki tkanki, którą następnie bada się pod

mikroskopem, w celu sprawdzenia zmian nowotworowych. Tylko biopsja może

ostatecznie potwierdzić diagnozę wystąpienia raka prostaty.

Z reguły lekarz pobiera wiele próbek tkanek do biopsji. Zwróć jednak uwagę na to, że

nawet jeżeli wynik biopsji jest negatywny, nadal możesz mieć raka. Może się bowiem

zdarzyć, że wśród wielu próbek pobranych przez lekarza nie znajdą się komórki

rakowe, które będą obecne w organizmie.

Jeżeli biopsja wykryje komórki rakowe, guz oznacza się w laboratorium medycznym.

Oznaczenie to wskazuje na stopień złośliwości raka – jak szybko będzie się on

rozrastał i jakie jest prawdopodobieństwo wystąpienia przerzutów. Często można

usłyszeć, że oznaczeń tych dokonuje się według skali Gleason’a.

Penis.com.pl

8

Po postawieniu diagnozy, rak prostaty zostaje opisany za pomocą stadiów zgodnie

z rozmiarem guza i rozprzestrzenianiem się choroby.

II.4. Oznaczanie i stadia

Gdy rak prostaty zostanie odkryty, oznacza się i opisuje jego rozwój w stadiach.

Oznaczenie dotyczy agresywności guza, to znaczy tempa jego rozrostu

i prawdopodobieństwa wystąpienia przerzutów.

Stadia szacują rozmiar i lokalizację raka (włącznie z określeniem stopnia

rozprzestrzenienia). Oznaczenie i określenie stadiów pomoże w doborze

odpowiedniego leczenia.

II.4.1. Stopnie

Stopień oznacza jak bardzo komórki rakowe różnią się od komórek normalnych, gdy

są one oglądane pod mikroskopem. Często używana nazwa dla tej skali to skala

Gleason’a, stopnie 1- 5.

Rak prostaty bardzo często jest zróżnicowany, tzn. posiada on obszary o różnych

stopniach, dlatego też wyznacza się stopnie dwóch obszarów dominujących,

a następnie dodaje się je w celu uzyskania wyniku Gleasona od 2- 10. Niski stopień

w skali Gleasona oznacza wolno rozwijającego się raka. Im wyższy stopień tym rak

jest bardziej agresywny.

II.4.2. Stadia

Stadia są określaniem rozmiaru i umiejscowienia raka prostaty (tzn. Jak daleko

posunięte są przerzuty). Określenie stadium jest niezbędne dla pacjenta i lekarza,

który na tej podstawie może określić strategię przyszłego leczenia.

Obecnie używa się dwóch systemów oceny stadium w jakim znajduje się rak

prostaty. Metoda tradycyjna klasyfikuje chorobę według 4 kategorii klinicznych od A –

D. Drugi system nosi nazwę TNM, oznacza to przerzuty guza na węzły (Tumor-

Nodes-Metastases).

Stadia według metody A-D

Penis.com.pl

9

Stadium A to wczesny rak. Guz umiejscowiony jest w gruczole prostaty i nie jest on

wyczuwalny podczas badania przez odbyt.

Stadium B, guz znajduje się w obrębie prostaty i jest wyczuwalny podczas badania

przez odbyt.

Stadium C, rak prostaty jest bardziej zaawansowany, guz rozprzestrzenił się poza

obręb prostaty, na sąsiednie tkanki, ale nie na organy. To stadium jest zazwyczaj

wykrywane przez badanie przez odbyt.

Stadium D, rak rozprzestrzenił się do sąsiednich organów, a także nieco dalej, do

kości i węzłów chłonnych.

Stadia według metody TNM

Penis.com.pl

10

Metoda oznaczania TNM bierze pod uwagę wielkość guza (T) i to, czy rozprzestrzenił

się on na węzły chłonne (N) oraz przerzuty (M) na odleglejsze partie ciała.

Guz jest oceniany według skali 1 do 4. Guzy oznaczone jako T1 ograniczają swój

zasięg do gruczołu prostaty, ale są tak małe, że nie mogą być wyczuwalne podczas

badania przez odbyt, czy też za pomocą ultradźwięków. Guz sklasyfikowany jako T2

ogranicza się zasięgiem do prostaty, ale jest na tyle duży, że można go wykryć

podczas badania przez odbyt. Guzy oznaczone jako T3 i T4 rozprzestrzeniły się

poza obręb prostaty, na sąsiednie tkanki.

Zajęcie węzłów chłonnych oznaczane jest w skali 0 – 3. N0 oznacza, że rak nie

rozprzestrzenił się jeszcze na węzły chłonne. Liczba i rozmiar węzłów chłonnych

oznaczane są odpowiednio N1, N2, N3.

Przerzuty określa się w skali 0-1. M0 oznacza, że nie nastąpiły żadne przerzuty, M1

oznacza rozległe przerzuty.

II.5. Dostępne opcje leczenia raka prostaty

Wczesne wykrycie raka prostaty zwiększyło się dzięki wprowadzeniu testów krwi

PSA. W rezultacie polepszyły się również prognozy dla pacjentów z rakiem prostaty.

Przez ostatnich 20 lat wskaźniki przetrwania dla wszystkich stadiów choroby

łącznie wzrosły z 67% do 97%. Według American Cancer Society pięcioletni

wskaźnik przeżycia dla pacjentów, u których wykryto raka we wczesnych stadiach

wynosi 100%.

Główne opcje leczenia raka prostaty:

-

terapia hormonalna

-

operacja

-

naświetlanie

-

chemioterapia

-

obserwacja

Opcje te nie są wymienione w żadnej konkretnej kolejności. Opcja leczenia, którą

wybierze twój lekarz będzie zależała od kilku czynników, takich jak np. twój wiek,

stadium choroby, zalecenia lekarzy.

II.5.1. Hormonalne leczenia raka prostaty

Duże znaczenie w przypadku diagnozy raka prostaty ma testosteron. Celem terapii

hormonalnej w takim wypadku jest zmniejszenie produkcji testosteronu i/lub

Penis.com.pl

11

zablokowanie jego efektów. Testosteron, męski hormon płciowy, produkowany jest

w głównej mierze przez jądra. Może on stymulować wzrost raka prostaty zależnego

od hormonów. Istnieją trzy główne typy terapii hormonalnej:

-

leki zmniejszające produkcję testosteronu przez jądra (LH-RH)

-

chirurgiczne usunięcie jąder (znane również jako oriechotomia lub kastracja)

-

terapia antyandrogenami w celu zablokowania efektów testosteronu.

Czynnik współdziałający uwalniający hormon luteinizujący (LH-RH) - Analogi

LH-RH (kastracja farmakologiczna)

Czynniki współdziałające LH-RH potrafią zmniejszyć ilość testosteronu

produkowaną przez męskie jądra, tak samo skutecznie jak operacja chirurgiczna

polegająca na usunięciu jąder. Efekt działania czynników nie jest jednak

natychmiastowy i pojawia się dopiero 2-4 tygodni po rozpoczęciu kuracji. Lupron,

jeden z czynników wspomagających, używany jest w terapii paliatywnej w przypadku

zaawansowanego raka prostaty.

Lekarze stosują tą terapię również w celu spowolnienia rozprzestrzeniania się

komórek rakowych i złagodzenia niektórych dolegliwości towarzyszących

zaawansowanemu stadium raka prostaty.

Kastracja chirurgiczna, usunięcie jąder (orchiektomia obustronna).

Procedura operacyjna polegająca na całkowitym usunięciu jąder. Zazwyczaj

wykonywana jest ona ambulatoryjnie w znieczuleniu miejscowym, jest to zabieg

prosty technicznie. Zabieg ten sprawia, że redukcja testosteronu jest natychmiastowa

i stała. Bardzo rzadko pojawiają się komplikacje pooperacyjne. Efektami ubocznymi

są: napływy gorąca, impotencja, utrata zainteresowania seksem. Chociaż procedura

ta nie jest leczeniem, pozwala ona na opóźnienie postępu choroby.

Terapia antyandrogenami

Inną alternatywą w przypadku zaawansowanego raka prostaty jest podawania leków

blokujących hormony, tak zwanych antyandrogenów. Ich działanie polega na

blokowaniu zdolności ciała do wytwarzania androgenów, takich jak np. testosteron.

Nie jest to jednak lekarstwo na raka.

Alternatywa dla terapii hormonalnej

Dla niektórych mężczyzn cierpiących na raka prostaty terapia hormonalna może nie

być dobrym rozwiązaniem. Inne opcje to:

operacja

,

naświetlanie

,

chemioterapia

i

obserwacja

.

Penis.com.pl

12

II.5.2. Chirurgiczne leczenie raka prostaty

Celem operacji jest usunięcie wszystkich komórek rakowych. Techniki używane

przez chirurgów opisane są poniżej.

Prostatektomia radykalna

Jest to chirurgiczne usunięcie całego gruczołu krokowego. Wykonuje się ją w celu

usunięcia raka we wczesnej fazie, który nie zdążył się jeszcze przerzucić na inne

tkanki.

Często w celu ustalenia czy rak rozprzestrzenił się poza obręb prostaty wykonuje się

biopsję miednicznych węzłów chłonnych. Delikatne usunięcie i zbadanie tych węzłów

chłonnych jest tradycyjnie uznawane za końcową metodę ustalania wystąpienia

przerzutów. Jeżeli radykalna prostatektomia jest sugerowana w twoim przypadku,

przedyskutuj jej pozytywne i negatywne skutki z lekarzem.

Efekty uboczne prostatektomii radykalnej to m.in. impotencja i nieutrzymywanie

moczu, czego doświadcza większość mężczyzn po operacji. Wielu z nich zdarza się

częste upuszczanie moczu przy kaszlu czy wysiłku fizycznym.

Impotencja, zwana również dysfunkcją erekcyjną, jest to niezdolność do osiągnięcia

erekcji pozwalającej na odbycie stosunku seksualnego. Ryzyko impotencji

pooperacyjnej może być zmniejszone dzięki tak zwanej technice „oszczędzania

nerwów”. Polega ona na uważnym unikaniu przecięcia lub rozciągania dwóch

zwojów nerwowych i naczyń krwionośnych, które biegną tuż pod powierzchnią

gruczołu prostaty i są niezbędne dla osiągnięcia erekcji. Sukces w przypadku takiej

operacji zależy od wieku pacjenta, stanu tkanki mięśniowej i nerwowej, jak i stadium

choroby. Technika „oszczędzania nerwów” nie może być zastosowana w każdym

przypadku. Czasami rak umiejscowiony jest zbyt blisko nerwów lub jest on zbyt duży.

Kriochirurgia

W kriochirurgii używany jest płynny azot w celu zamrożenia i zabicia komórek

rakowych. Procedura trwa około 2 godziny i wymaga znieczulenia (ogólnego lub

rdzeniowego). Wymagany jest także 1-2dniowy pobyt w szpitalu.

Podczas takiej operacji, przez penis wprowadza się ocieplający cewnik, mający

chronić cewkę moczową, dlatego też nieutrzymywanie moczu nie stanowi tutaj

Penis.com.pl

13

problemu. Jednakże większość mężczyzn staje się impotentami, gdyż zamarza

większość zwojów nerwowych.

II.5.3. Radioterapia w leczeniu raka prostaty

W radioterapii wykorzystywane jest wysokoenergetyczne promieniowanie,

emitowane przez maszynę (promieniowanie zewnętrzne) lub radioaktywne ziarna

(promieniowanie wewnętrzne) wszczepiane do prostaty w celu zwalczenia raka.

Podczas zewnętrznego promieniowania, obszar wokół prostaty, podobnie jak i

obszar wokół miednicy otrzymują zróżnicowaną dawkę promieniowania, pomimo, że

obszarem docelowym jest jedynie prostata. Efektami ubocznymi mogą być biegunka,

częste i bolesne oddawanie moczu, podrażnienie odbytu i krwawienie, oraz

impotencja.

Wewnętrzna radioterapia używa malutkich ziaren radioaktywnych lub implantów,

które umieszczane są bezpośrednio obok prostaty, w celu zabicia komórek

rakowych. Procedura ta nosi nazwę wszczepienia śródmiąższowego radu lub

brachyterapii.

W porównaniu z promieniowaniem zewnętrznym, brachyterapia jest korzystniejsza:

-

ziarna radu mogą być umieszczone bezpośrednio w guzie,

-

może zostać użyta większa dawka przy jednoczesnej mniejszej szkodliwości dla

sąsiadujących tkanek,

-

wszczepienie radu zajmuje mniej czasu niż cała terapia promieniowaniem

z zewnątrz

Efekty uboczne to: niewygodne uczucie po wszczepieniu implantuj, nieutrzymywanie

moczu i impotencja.

II.5.4. Chemioterapia w leczeniu raka prostaty

Chemioterapia polega na stosowaniu leków w celu zniszczenia komórek rakowych.

Leki te reagują na komórki, które ulegają szybkim zmianom lub dzielą się, jak np.

komórki szpiku kości, śluzówka żołądkowo-jelitowa, czy torebki włosowe.

Efekty uboczne różnią się w zależności od leków. Najczęstsze to uczucie zmęczenia,

nudności i wymioty, ból w jamie ustnej, utrata włosów, oraz niski poziom białych

krwinek. W celu zminimalizowania efektów ubocznych podawane leki są uważnie

obserwowane przez lekarza pod względem ilości i częstotliwości podawania.

II.5.5. Obserwacja

Penis.com.pl

14

Inną opcją w przypadku raka prostaty jest obserwacja, zwana też nadzorem

kontrolującym. Pacjenci ci nie są poddawani żadnemu leczeniu, jeżeli nie wystąpią

żadne objawy choroby. Prosi się ich o dokładne przestrzeganie planu wizyt

kontrolnych i zwracanie uwagi na pojawiające się symptomy.

II.6. Często zadawane pytania

Czym jest prostata?

Prostata to gruczoł wchodzący w skład męskiego układu rozrodczego. Produkuje ona

część płynu wchodzącego w skład spermy, który umożliwia jej przemieszczanie się

podczas orgazmu.

Normalnie prostata jest dość mała – jest prawie takiej samej wielkości i kształtu jak

kasztan. Położona jest w przedniej części odbytnicy, poniżej pęcherza moczowego,

otacza ona przewód moczowy transportujący mocz z pęcherza do ujścia cewki

moczowej. Prostata zbudowana jest z w 30% z tkanki mięśniowej, reszta to tkanka

gruczołowa.

Czym jest rak prostaty?

Rak prostaty jest guzem złośliwym, który umiejscawia się w gruczole krokowym. Rak

w swojej wczesnej fazie nie daje żadnych objawów.

W miarę powiększania się guza, może on przerzucać się na sąsiadujące obszary.

Mężczyźni często doświadczają zmian w oddawaniu moczu: większej częstotliwości,

wahań czy też sączenia się moczu.

Rak prostaty może rozprzestrzeniać się na sąsiadujące węzły chłonne, kości czy inne

organy. Rozprzestrzenianie to nosi nazwę przerzutów. Na przykład rezultatem

przerzutu raka na kręgosłup jest ból pleców.

Jak często występuje?

Szacunkowe dane na występowanie raka prostaty w 2003 r. w Ameryce, to 220 900

nowych przypadków. Jest to druga pod względem częstotliwości występowania

przyczyna zgonów wśród mężczyzn.

Ponad 70% przypadków raka prostaty odnotowuje się u mężczyzn powyżej 65 roku

życia. Informacje dotyczące krewnych pierwszego rzędu (ojciec brat) pokazały, że

ryzyko wystąpienia raka prostaty u mężczyzn, w rodzinie których zanotowano

przypadki raka prostaty, wzrasta 2 -11krotnie.

Penis.com.pl

15

Wskaźnik umieralności na raka prostaty jest dwukrotnie wyższy u Afro-Amerykanów

niż u mężczyzn rasy białej. Z powodu tego zwiększonego ryzyka zaleca się im

częstsze poddawanie badaniom. Według American Cancer Society mężczyźni około

50. roku życia należący do grup wysokiego ryzyka, jak np. Afro-amerykanie czy też

mężczyźni z rodzin, w których pojawiły się przypadki raka prostaty, powinni corocznie

poddawać się testom na obecność specyficznych dla prostaty antygenów (PSA) oraz

palcowego testu odbytnicy.

Jakie są przyczyny występowania raka prostaty?

Naukowcy do tej pory nie są w stanie podać pewnej przyczyny występowania raka

prostaty. Wyliczają oni jednak pewne czynniki ryzyka. Są to środowisko, genetyka

i historia choroby w rodzinie.

Jakie są objawy choroby?

We wczesnych fazach rak prostaty nie daje żadnych objawów. W miarę

postępowania choroby można zauważyć:

-

Częste oddawanie moczu (szczególnie w nocy)

-

Słaby strumień moczu

-

Niezdolność oddawania moczu

-

Ból lub pieczenie podczas oddawania moczu

-

Krew w moczu

-

Ból w dolnych partiach pleców, miednicy lub górnej części ud.

Jak wykrywa się raka prostaty?

Określenie czy masz raka prostaty polega na przejściu szeregu testów i badań.

Przed rozpoczęciem badań lekarz może zapytać o wystąpienie choroby w twojej

rodzinie i symptomy jakie zauważyłeś, w szczególności problemy z oddawaniem

moczu.

Następnie lekarz przechodzi do palcowego badania odbytu. Ponieważ prostata leży

przed odbytnicą, lekarz może ją łatwo zlokalizować i wyczuć poprzez włożenie palca

w rękawicy do odbytu, co pozwala lekarzowi na określenie czy prostata jest

powiększona, ma guzy lub inne anormalne struktury.

Dodatkowo wykonany test PSA zwiększa prawdopodobieństwo wykrycia raka

prostaty. PSA są to substancje produkowane przez komórki prostaty. Test PSA

mierzy poziom PSA w krwi, który jest podawany w nanogramach na mililitr ng/m.

Penis.com.pl

16

Bardzo małe ilości PSA wydostają się ze zdrowej prostaty do krwi, ale w pewnych

stanach prostata może wydzielać większe ilości PSA. Rezultaty obu testów mogą

sugerować potrzebę wykonania biopsji. Tylko biopsja może ostatecznie potwierdzić

wystąpienie raka prostaty. Przeczytaj więcej o tym, jak diagnozuje się raka prostaty.

Jakie są stadia choroby?

Stadia są określaniem rozmiaru i umiejscowienia raka prostaty (tzn. jak daleko

posunięte są przerzuty). Określenie stadium jest niezbędne dla pacjenta

i lekarza, który na tej podstawie może określić strategię przyszłego leczenia.

Stadium A to wczesny rak. Guz umiejscowiony jest w gruczole prostaty i nie jest on

wyczuwalny podczas badania przez odbyt. Stadium B, guz znajduje się w obrębie

prostaty I jest wyczuwalny podczas badania przez odbyt. Stadium C, rak prostaty jest

bardziej zaawansowany. Stadium C oznacza, że guz rozprzestrzenił się poza obręb

prostaty, na sąsiednie tkanki, ale nie na organy. To stadium jest zazwyczaj

wykrywane przez badanie przez odbyt. Stadium D, rak rozprzestrzenił się do

sąsiednich organów, a także nieco dalej, do kości i węzłów chłonnych.

Jakie są możliwości leczenia?

Główne sposoby leczenia choroby to terapia hormonalna, środkami takimi jak

Lupron, operacja, radioterapia, chemioterapia i obserwacja. Opcja leczenia, którą

wybierze twój lekarz będzie zależała od kilku czynników, takich jak np. twój wiek,

stadium choroby, zaleceń lekarzy.

Kto zajmuje się leczeniem raka prostaty?

W przypadku wykrycia problemów związanych z prostatą, twój lekarz może

skierować cię do urologa – specjalisty w dziedzinie zaburzeń męskiego układu

moczowo-płciowego. W niektórych przypadkach pacjent może zostać skierowany do

onkologa – specjalisty z zakresu raka, w celu dodatkowej konsultacji.

II.7. Pytania, które możesz zadać lekarzowi

Jeżeli została postawiona ci diagnoza: masz raka prostaty. Na pewno ty i twoja

rodzina macie wiele pytań, które chcielibyście zadać lekarzowi. Wydrukowanie

poniższej listy i zadanie pytań lekarzowi, pozwoli ci na podjęcie świadomych decyzji.

Postaraj się zapisać informacje, tak aby mieć możliwość przejrzenia ich później.

Penis.com.pl

17

Jaki jest stopień i stadium mojego raka i w jaki sposób wpływa to na dostępne dla

mnie opcje leczenia?

Jakie dodatkowe badania by pan polecił i dlaczego?

Czy mój guz jest stymulowany przez testosteron?

Jakie sposoby leczenia by pan polecił i dlaczego?

Jakie są skutki uboczne sposobu leczenia, który pan poleca?

Jakie są wady i zalety terapii medycznych i chirurgicznych?

W jaki sposób leczenie wpłynie na moje życie seksualne?

Jakie jest ryzyko, że będę miał problemy z nieutrzymaniem moczu? Jak mogę sobie

z tym poradzić?

Czy są jakieś kliniczne próby dotyczące mojego typu raka

Czy powinienem zastosować specjalną dietę?

Czy obserwacja jest bezpieczna?

Co się stanie jeżeli po pierwszym leczeniu nastąpi nawrót choroby?

Penis.com.pl

18

Jakie są drugorzędne możliwości leczenia?

Inne pytania:

III. Łagodny przerost prostaty (BPH)

Czym jest łagodny przerost prostaty (BPH)

BPH jest to przerost prostaty, zazwyczaj występujący u mężczyzn po 50-tce.

Skutkiem takiego powiększenia może być wzmagające się uciskanie cewki

moczowej, czasami powodujące trudności z oddawaniem moczu.

Jakie są objawy BPH?

U wielu mężczyzn, przerostowi prostaty nie towarzyszą żadne objawy. Jeżeli jednak

masz objawy mogą być następujące:

-

Słaby strumień moczu

-

Trudności z rozpoczynaniem oddawania moczu

-

Częste oddawanie moczu

-

Częste budzenie się w nocy w celu oddania moczu

Zablokowanie cewki moczowej może prowadzić do powtarzających się infekcji

układu moczowego, nagle występującej niezdolności do oddania moczu,

stopniowego uszkodzenia pęcherza i/lub nerek.

Jak diagnozuje się BPH?

Ponieważ prostata leży przed odbytnicą, lekarz może ją łatwo zlokalizować i wyczuć

poprzez włożenie palca w rękawiczce do odbytu. Pozwala to twojemu lekarzowi na

określenie czy prostata jest powiększona, ma guzy lub inne anormalne struktury.

Badanie to nosi nazwę palcowego badania odbytu (DRE).

Penis.com.pl

19

Wielu lekarzy wykonuje badanie DRE u mężczyzn po 50 roku życia, lub po 45 roku

życia, u tych mężczyzn, którzy należą do grupy zwiększonego ryzyka (jak np. historia

choroby w rodzinie, czy też pochodzenie afro-amerykańskie).

Czy BPH prowadzi do raka?

Nie, BPH nie jest rakiem i nie udowodniono, że jego wystąpienie zwiększa ryzyko

zachorowania na raka prostaty. Jednakże często dzieje się tak, że oba te zjawiska

występują równocześnie. Jeżeli masz obawy, zasięgnij rady swojego lekarza.

Czy BPH wpływa na funkcje seksualne?

BPH w większości przypadków nie wpływa na funkcje seksualne.

W jaki sposób BPH wpływa na oddawanie moczu?

Cewka moczowa, przewód transportujący mocz z pęcherza moczowego do końca

penisa, przebiega przez prostatę. Powiększenie prostaty może powodować

ściśnięcie cewki moczowej, a to z kolei może prowadzić do problemów

z oddawaniem moczu.

Skutki BPH na oddawanie moczu to:

-

Słaby strumień moczu

-

Trudności z rozpoczynaniem oddawania moczu

-

Częste oddawanie moczu

-

Częste budzenie się w nocy w celu oddania moczu

BPH może powodować także inne problemy układu moczowego, jak np. infekcje.

Kiedy należy rozpocząć leczenie BPH?

Powiększona prostata nie jest wystarczającym powodem, aby podjąć leczenia. Twój

lekarz może zalecić obserwacje – okresowe badania kontrolne w celu sprawdzenia

stanu prostaty. Czasami objawy mogą cofnąć się bez żadnego leczenia. Jeżeli

jednak symptomy te przeszkadzają ci w normalnym funkcjonowaniu należy rozważyć

możliwość podjęcia terapii.

W jaki sposób leczy się BPH?

Penis.com.pl

20

W celu leczenia BPH podaje się lekarstwa, wykorzystuje niechirurgiczne metody

polegające na użyciu ciepła w celu zniszczenia nadmiaru tkanki, a także stosuje się

operacje.

Leki sprawiają, że tkanka mięśniowa prostaty wiotczeje, lub redukuje ilość hormonu

DTH (dihydrotestosteronu).

Większość lekarzy zaleca usunięcie powiększonej części prostaty, jako najlepsze

długoterminowe rozwiązanie problemu.

Podczas operacji usuwa się nadmiar tkanki mięśniowej uciskającej na cewkę

moczową. Reszta gruczołu pozostaje nietknięta.

Dla mężczyzn, u których symptomy BPH nie są kłopotliwe zaleca się obserwacje.

Lekarz monitoruje postęp objawów i przewiduje możliwe komplikacje.

Jakie są skutki uboczne operacji?

Operacja może początkowo spowodować pogorszenie problemów związanych

z oddawaniem moczu i utratę funkcji seksualnych. Skutki te są jednak tymczasowe.

Porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem.

IV. Zapalenie gruczołu krokowego

Co to jest zapalenie gruczołu krokowego?

Oto kilka głównych sposobów klasyfikacji:

-

Ostre bakteryjne zapalenie stercza – spowodowane bakteriami, może mu

towarzyszyć przeziębienie i gorączka.

-

Chroniczne bakteryjne zapalenia stercza – nawracająca infekcja prostaty,

związana z infekcją układu moczowego. Zapalenie bakteryjne jest zazwyczaj

związane z infekcjami układu moczowego.

-

Niebakteryjne zapalenie stercza – zapalenie bez widocznych dowodów infekcji.

Powód niebakteryjnego zapalenia prostaty nie jest znany.

Jakie są objawy zapalenia gruczołu krokowego?

Każdy rodzaj zapalenia prostaty ma różne symptomy:

•

Ostre bakteryjne zapalenie stercza

- gorączka i dreszcze

- ból w dolnej części pleców i odbycie

- objawy związane z moczem

Penis.com.pl

21

•

Chroniczne bakteryjne zapalenia stercza

- powracające infekcje układu moczowego

- ból przy oddawaniu moczu lub inne problemy z wypróżnianiem

- ból w okolicy genitaliów

•

Niebakteryjne zapalenie stercza

- objawy związane z oddawaniem moczu, jak np. ból przy wypróżnianiu.

Jak diagnozuje się zapalenie gruczołu krokowego?

Ponieważ prostata leży przed odbytnicą, lekarz może ją łatwo zlokalizować i wyczuć

poprzez włożenie palca w rękawicy do odbytu. Pozwala to twojemu lekarzowi na

określenie czy prostata jest powiększona, ma guzy lub inne anormalne struktury.

Badanie to nosi nazwę palcowego badania odbytu (DRE). Lekarz może także

sprawdzić ewentualne infekcje lub zaburzenia układu moczowego.

Kto choruje na zapalenie gruczołu krokowego?

Nowe badania podają, że zapalenie stercza jest znacznie częstszym problemem niż

uważano do tej pory. Jest to jedna z najczęstszych diagnoz urologicznych. Każdy

mężczyzna jest zagrożony zapaleniem gruczołu krokowego.

Jak leczy się zapalenie gruczołu krokowego?

Ostre i chroniczne zapalenia leczy się antybiotykami. W przypadku niebakteryjnego

zapalenia prostaty, lekarz może przepisać leki łagodzące problemy przy oddawaniu

moczu oraz leki przeciwzapalne.

Zmiana trybu życia (dieta, opanowanie stresu) są także często zalecane w takich

przypadkach.

Penis.com.pl poleca stymulator prostaty Aneros

www.aneros.com.pl

Penis.com.pl

22