nie
2
3
ALFABET – ALFABETO, ABECEDARIO
A (a)
el alfabeto
N (ene)
negro, la nieve
B (be)
beber
Ñ (eñe)
español
C (ce)
la casa, gracias, la
lección
O (o)
el ordenador
CH
(che)
el coche, la noche
P (pe)
la puerta
D (de)
el mercado, la pared
Q (cu)
pequeño, el quiosco
E (e)
el ejemplo
R (erre)
correr, la reina
F (efe)
feliz
S (ese)
sí
G (ge)
el ángel, el gitano, el
gato, el gorila, grande, la
guerra, el guia
T (te)
tarde
H (ha-
che)
hablar
U (u)
ύltimo
I (i)
inteligente, diez
V (uve)
avenida, la ventana
J (jota)
jóvenese
W (uve
doble)
el whisky, el kiwi
K (ka)
el kilo
X (equis)
el extranjero
L (ele)
la luna
Y (i grie-
ga)
yo, doy, mayo, y
LL (elle)
ella, la lluvia
Z (zeta)
el zapato
M (eme)
la mano
WYMOWA
c
– przed
a, o, u
i przed spółgłoskami wymawia się jak
k
przed
e, i
jak sepleniące
fe
a ca (ka) la casa - dom
c o = k co (ko) como – jak, jako
u cu (ku) la cuchara - łyżka
e ce (fe) cerca - blisko
c = z (f)
i ci (fi) cinco - pięć
que (ke) que – jaki, który queso - ser
qui (ki) quién - kto
ch
– jak
ći
d
– bardziej miękko niż po polsku, a na końcu wyrazu nie słyszalne
g
– przed
a, o, u
oraz przed spółgłoskami jak polskie
g
przed
e, i
jak
h
a ga (ga) la gafas - okulary
g o = g go (go) el gorro - czapka
u gu (gu) guapo – ładny, przystojny
e ge (he) la gente - ludzie
g = j (h)
i gi (hi) girasol - słonecznik
gue (ge) guerra – wojna
gui (gi) el guia - przewodnik
h
– jest zawsze nieme i nie wymawia się go nigdy
j
– wymawia się jak
h
a ja (ha) el jamón - szynka
o jo (ho) joven - młody
j u = j (h) ju (hu) juego - gra
e je (he) el jeże - szef
i ji (hi) el jirafa - żyrafa
4
ll
– wymawia się jak
dź
n
– jak po polsku, ale przed
b, f, p, v
jak
m
ñ
– zmiękczone jak
nj
qu
– jak
k
rr
– wzmocnione podwójne wibrujące
v
– na początku słowa oraz po
n
wymawia się jak
b
,
w innych przypadkach jak
w
x
– jak
ks
, ale bardziej miękko prawie jak
s
y
– na początku słowa jak
j
,
samo lub w środku jak
i
z
– jak sepleniące
s
za - sa el zapato - but
zu – su el zumo - sok
AKCENTOWANIE
Akcent w języku hiszpańskim pada na drugą sylabę od końca, jeżeli
wyraz kończy się na samogłoskę albo spółgłoskę n lub s:
muchacho – chłopiec
domingo – niedziela
martes – wtorek
veintiseis – dwadzieścia sześć
piensan – myślą
Jeżeli wyraz kończy się na spółgłoskę (oprócz n i s), akcent pada
na ostatnią sylabę:
actriz – aktorka
profesor – profesor
feliz – szczęśliwy
reloj – zegarek
escritor – pisarz
pared – ściana
Występuje szereg wyrazów, które mają akcent na innej sylabie niż
wskazywałyby to powyższe zasady, takie wyrazy posiadają akcent
graficzny, jak w przypadku:
sábado – sobota
razón – rozum, racja
película – film
periódico – gazeta
religión – religia
difícil – trudny
fácil – łatwy
Występują wyrazy pozornie różniące się między sobą jedynie uży-
ciem akcentu graficznego, zazwyczaj oznaczają one zupełnie co in-
nego:
pregunto / preguntó – pytam / zapytał
fábrica / fabrica – fabryka / produkuje, fabrykuje
el / él – rodzajnik męski określony / on
tu / tú – twój / ty
Zaimki pytające zawsze mają akcent:
Cómo? – Jak? como – jak (w porównaniach)
5
RODZAJNIKI
Rodzajników używamy:
1. Przed rzeczownikami:
Los periódicos informan de las noticias.
Wyjątek: nie używamy rodzajnika przed nazwami wlasnymi (imiona,
nazwiska, kontynenty, kraje, itp.)
2. Przed señor/señora, doctor/doctora (+imię) +nazwisko
El señor Hernández está reunido.
Wyjątek: nie używamy rodzajnika, gdy zwracamy się bezpo- średnio
do danej osoby.
Buenos días, señor Hernández.
3. Aby podać godzinę lub dzień tygodnia.
Son las cinco. Los lunes voy al gimnasto.
Wyjątek: Hoy es lunes.
4. Z nazwami zawodów, narodowościami, nazwami religii i ideologii, je-
żeli zawierają element wartościujący.
Amenábar es un director de cine muy bueno.
Wyjątek: nie używamy rodzajnika, gdy informujemy o zawodzie, na-
rodowości, religii czy ideologii danej osoby.
Luis es profesor. Ana es española. Soy católico.
5. Z częściami ciała i należącymi do nas przedmiotami.
El alumno levantó la mano.
Se puso el abrigo.
6. Po czasowniku gustar.
Me gusta la música clásica.
Rodzajniki określone
El, la, los, las
oznaczają osoby i przedmioty znane, o których była już
mowa, określone już przez jakąś sytuację:
rodz. męski
rodz. żeński
liczba pojedyncza
el
la
liczba mnoga
los
las
RODZ. MĘSKI
RODZ. ŻEŃSKI
l.p el
el muchacho – chłopiec
el libro – książka
la
la muchacha - dziewczyna
la maleta – walizka
l.m. los
los muchachos-chłopcy
los libros - książki
las
las muchachas dziewczyny
las maletas – walizki
W języku hiszpańskim rzeczowniki występują w dwóch rodzajach mę-
skim i żeńskim.
Rodzajnik „lo” – jest odpowiednikiem rodzaju niejakiego i występuje
przed rzeczownikami:
lo malo – zło
lo bueno – dobro
a lo lejos – w oddali
Rodzajnika określonego uzywamy, gdy:
mówimy o kimś lub o czymś, co dobrze znamy:
El director de esta oficyna está en su despacho.
mówimy o kimś lub o czymś wyjątkowym, niepowtarzalnym:
El hojo de María es abogado. (María tiene un hijo.)
używamy czasownika estar:
Ahí está el libro.
mówiąc o osobach, rzeczach określanych za pomocą dodatko-
wych informacji
przed rzeczownikami odnoszącymi się do miejsc, rzeczy, osób,
które pojawiły się już podczas rozmowy
gdy mówimy o godzinie i dacie
z rzeczownikami odnoszącymi się do części ciała
przed tytułami naukowymi
przed tytułami grzecznościowymi
6
przed rzeczownikami odnoszącymi się do nazw gór, rzek, itp.
przed rzeczownikami abstrakcyjnymi gdy nie stosujemy przymiot-
nika
przedmiotach które znajdują się w każdym domu
mówiąc o osobach, rzeczach jedynych w swoim rodzaju
Rodzajniki nieokreślone
Są to rodzajniki
un
i
una
, oznaczające osoby i przedmioty nieznane, bli-
żej nieokreślone, o których mówi się po raz pierwszy (w liczbie mno-
giej często nie występują):
rodz. męski
rodz. żeński
liczba pojedyncza
un
una
liczba mnoga
(unos)
(unas)
RODZ. MĘSKI
RODZ. ŻEŃSKI
l.p
un
un muchacho – chłopiec
un libro – książka
una
una muchacha dziewczyna
una maleta – walizka
l.m unos
unos muchachos-chłopcy
unos libros - książki
unas
unas muchachas dziewczyny
unas maletas – walizki
Wyjątki: el dia – dzień
la mano – ręka, dłoń
el/la turista – turysta, turystka
el/la studiante – student, studentka.
Unos, unas używa się też w znaczeniu kilka.
Rodzajnika nieokreślonego używamy, gdy:
mówimy o danej osobie lub rzeczy po raz pierwszy:
Tengo un profesor y una profesora.
mówiąc o osobach, rzeczach, które nie są znane naszym rozmów-
cą
chcemy wyrazić, że ktoś lub coś stanowi część większej grupy:
María tiene un hojo abogado. (María tiene varios hijos.)
używamy czasownika haber:
Hay un diccionario en la mesa.
mówiąc o osobach, rzeczach, zjawiskach jednych z wielu tego typu
(nie są jedyne w swoim rodzaju)
dokonując oceny jakiejś osoby, rzeczy za pomocą przymiotnika
używając rodzajnik nieokreślony w liczbie mnogiej w kontekście
"kilka"
Kiedy nie stosujemy rodzajników ?
w przypadku rzeczowników poprzedzonych zaimek dzierżaw-
czy, zaimek pytajacy lub zaimkiem wskazującym
w konstrukcji "NO HAY"
w konstrukcji "NO TENER"
gdy pytamy ogólnie czy ktoś coś posiada w ogóle.
nie używamy rodzajników z rzeczownikami niepoliczalnymi
w przypadku następującego typu rzeczowników: imona,nazwi-
ska, nazwy miast, krajów
RODZAJNIK ŚCIĄGNIĘTY: AL, DEL
Przyimki
a
i
de
, jeżeli występują przed rodzajnikiem męskim określonym
w liczbie pojedynczej, tworzą formę ściągniętą:
a
+
el
=
al
Vamos al campo. - Jedziemy na wieś.
El hotel está al lado del parque. - Hotel jest obok parku.
Ellas van al teatro. – One idą do teatru.
Él va al museo. – On idzie do muzeum.
El gato está al lado de la pecera. – Kot jest obok akwarium.
7
al cine – do kina
al museo – do muzeum
al banco – do banku
de
+
el
=
del
Ellas regresan del teatro. – One wracają z teatru.
Vosotros volvéis del paseo. – Wracacie ze spaceru.
El gato está delante del reloj. – Kot jest przed zegarkiem.
del cine – z kina
del museo – z muzeum
del banco – z banku
RZECZOWNIKI - SUSTANTIVO
Rodzaj męski i żeński
W języku hiszpańskim istnieją dwa rodzaje rzeczownika, męski
żeński. Podobnie jak w języku polskim większość rzeczowników
kończących się na –a jest rodzaju żeńskiego, np.: la blusa – bluzka.
Rzeczowniki kończące się na –o są przeważnie rodzaju męskiego, jak
np.: el gato – kot.
Rodzaju męskiego są wyrazy:
określające płeć męską:
el hombre – mężczyzna
el chico – chłopiec
el abogado – adwokat
el guardia – policjant
el caballo – koń
nazwy dni tygodnia:
el lunes – poniedziałek el viernes - piątek
el martes – wtorek el sábado - sobota
el miércoles - środa el domingo - niedziela
el jueves - czwartek
nazwy miesięcy w roku:
enero - styczeń julio - lipiec
febrero - luty agosto - sierpień
marzo - marzec septiembre - wrzesień
abril - kwiecień octubre - październik
mayo - maj noviembre - listopad
junio- czerwiec diciembre – grudzień
nazwy kolorów:
el blancura – białość
el verde – zieloność
el hiel - żółć
większość nazw mórz, oceanów i rzek:
el mar Mediterráneo – Morze Śródziemne
el Oceano Atlántico – Ocean Atlantycki
el Rio Tajo – rzeka Tag
większość nazw masywów górskich:
los Pirineos – Pireneje
los Alpes – Alpy
los Andes – Andy
Zazwyczaj rodzaju męskiego są:
rzeczowniki zakończone na -o:
el chico – chłopiec
el gato – kot
el libro – książka
el teléfono – telefon
rzeczowniki zakończone na -or:
el dolor – ból
el amor – miłość
8
Uwaga
: Istnieją wyjątki:
la flor – kwiat la foto - zdjęcie
la labor – praca la radio - radio
la mano – dłoń la moto - motor
la modelo – modelka
rzeczowniki zakończone na -aje:
el garaje – garaż
el traje – ubranie
Zawsze rodzaju żeńskiego są:
wyrazy określające istoty płci żeńskiej:
la mujer – kobieta
la madre – matka
la chica - dziewczyna
nazwy liter alfabetu:
la A, la B, la C – A,B,C.
Zazwyczaj rodzaju żeńskiego są:
wyrazy zakończone na -a:
la mesa – stół
la señora – pani
la casa – dom
Uwaga:
Wyjątki:
el poeta – poeta el idioma - język
el artysta – artysta el mapa - mapa
el policía – policjan el día - dzień
el problema – problem el belga - Belg
el planeta – planeta el clima - klimat
el drama – dramat el violinista - skrzypek
wyrazy zakończone na -ad i na -tad:
la felicidad – szczęście
la amistad – przyjaźń
wyrazy zakończone na: -ción, -sión, -zón:
la canción – piosenka
la posesión – posiadanie
la razón – rozum
Wyjątki
:
el carazón – serce
el buzón – skrzynka pocztowa
wyrazy zakończone na -ez:
la estupidez – głupota
la vejez – starość
wyrazy zakończone na -tud:
la juventud – młodzież
la multitud – wielkość
wyrazy zakończone na -umbre:
la cumbre – szczyt
la muchedumbre – obfitość, mnóstwo
Rodzaj - Género
MĘSKI - MASCULINO
ŻEŃSKI - FEMENINO
określające płeć męską
nazwy geograficzne (masywy
górskie, nazwy oceanów, rzek I
mórz)
dni tygodnia i miesiące
nazwy kolorów
wyrazy zakończone na -o
wyrazy zakończone na -or
wyrazy zakończone na -aje
wyrazy zakończone na -ema
określające płeć żeńską
litery alfabetu
wyrazy zakończone na -a
wyrazy zakończone na
-ción, -sión, -zón
wyrazy zakończone na -dad,
-tad
wyrazy zakończone na -tud,
-umbre, -ez
9
Tworzenie rodzaju żeńskiego rzeczownika
Rodzaj żeński rzeczownika tworzymy:
zamieniając końcówkę rzeczownika z
-o
na
-a
:
el amigo – przyjaciel la amiga - przyjaciółka
el niño – chłopczyk la niña – dziewczynka
el tío – wujek la tía – ciocia
dodając
-a
do formy męskiej rzeczowników kończących się na spół-
głoskę:
el profesor - nauczyciel
la profesora - nauczycielka
el dios - bóg
la diosa - bogini
el español - Hiszpan
la española - Hiszpanka
el portugués Portugalczyk la portuguesa - Portugalka
el bailarín - tancerz
la bailarina - tancerka
el león - lew
la leona – lwica
rzeczowniki zakończona na
-ista
i
-ante
mają takie same formy za-
równo dla rodzaju męskiego jak i dla żeńskiego:
el/la estudiante – student/ka
el/la cantante – piosenkarz/piosenkarka
el/la futbolista – piłkarz/piłkarka
el/la tenista – tenisista/ka
el/la turista – turysta/ka
el/la amante – amant/ka (kochanek/kochanka)
el/la periodista – dziennikarz/dziennikarka
el/la taxista – taksówkarz/taksówkarka
Istnieje, oczywiście, kilka
wyjątków
, na przykład:
el actor - aktor
la actriz - aktorka
el cantor - piosenkarz
la cantatriz - piosenkarka
el barón - baron
la baronesa - baronowa
el rey - król
la reina - królowa
el poeta - poeta
la poetisa - poetka
el príncipe - książę
la princesa - księżna, księżniczka
el héroe - bohater
la heroina - bohaterka
Istnieje grupa rzeczowników, których rodzaj żeński różni się od ro-
dzaju męskiego:
el padre - ojciec
la madre - matka
el hombre - mężczyzna
la mujer – kobieta
el macho – samiec
la hembra – samica
el yerno – zięć
la nuera - synowa
el rey - król
la reina - królowa
Większość rzeczowników określających zawody jest rodzaju męskiego,
lecz dosyć często (ze względu na zmiany społeczne) jest zastosowanie
tego wyrazu w rodzaju żeńskim:
el médico – lekarz, la médica – pani doktor
el ministro – minister, la ministra – pani minister
el abogado – mecenas, la abogada – pani mecenas
Uwaga:
zmiana rodzajnika z męskiego na żeński powoduje zmianę
znaczenia słowa:
el capital – kapitał, la capital – stolica
Duża grupa rzeczowników występuje tylko w jednym rodzaju, męskim
lub żeńskim, np.:
el tiempo - czas
la casa - dom
el color - kolor
la luna - księżyc
el amor - miłość
la nación - naród
el espíritu - duch
la razón - rozum, racja
el pez - ryba
la verdad - prawda
el sol - słońce
la soledad - samotność
el cine - kino
la b - b (i reszta liter alfabetu)
el bien - dobro
el mal - zło
el norte - północ (i reszta stron
świata)
el lunes - poniedziałek (i reszta
dni tygodnia)
10
RODZAJ - GÉNERO
MĘSKI - MASCULINO
ŻEŃSKI - FEMENINO
-o zmiana -a
- spółgłoska dodać -a
-ista = -ista
-ante = -ante
Liczba mnoga rzeczownika
Liczbę mnogą rzeczowników zakończonych samogłoską tworzymy
dodając
-s
:
la manzana - jabłko
las manzanas – jabłka
el ejemplo - przykład
los ejemplos – przykłady
el café - kawa
los cafés - kawy
la casa - dom
las casas - domy
rzeczowniki zakończone spółgłoską,
-y
, ú
lub
-í
otrzymują końców-
kę
-es
:
la flor - kwiat
las flores – kwiaty
la mujer - kobieta
las mujeres – kobiety
el avión - samolot
los aviones - samoloty
la pared - ściana
las paredes - ściany
el rey - król
los reyes - królowie
el jabalí - dzik
los jabalíes - dziki
Wyjątki:
el menú – jadłospis los menus – jadłospisy
el champú – szampon los champús – szampony
rzeczowniki zakończone na
-z
otrzymują końcówkę
-ces
:
el juez - sędzia
los jueces - sędziowie
el pez - ryba
los peces - ryby
el diez - dziesięć
los dieces - dziesiątki
el lápiz - ołówek
los lápices - ołówki
rzeczowniki jednosylabowe lub z akcentem na ostatniej sylabie
otrzymują końcówkę
-es
:
el mes - miesiąc
los meses - miesiące
el país - kraj
los países - kraje
W liczbie mnogiej występują zawsze rzeczowniki:
gafas – okulary
los pantalones – spodnie
tijeras – nożyczki
paraguas – parasol
Zapamiętaj:
el jersey – sweter los jerseis – swetry
LICZBA - NÚMERO
POJEDYNCZA - SINGULAR
MNOGA - PLURAL
- samogłoska
- spółgłoska
-y, -ú, í
-z
-s
-es
-es
-ces
Zdrobnienia
Na codzień w języku hiszpańskim używa się bardzo dużo zdrobnień,
11
więcej nawet niż w języku polskim. Tworzy się je dodając różnego ro-
dzaju przyrostki, charakterystyczne dla danego regionu.
Spośród przyrostków zdrabniających najpopularniejsze to:
-ito/a,
-illo/a
:
casa - dom
casita - domek
chica - dziewczyna
chiquita – dziewczynka
mujer - kobieta
mujercita – kobietka
ángel -anioł
angelito – aniołek
pan - chleb
panecillo - chlebek
café - kawa
cafecito - kawusia
PRZYMIOTNIKI - ADJETIVO
W języku hiszpańskim przymiotniki stoją zwykle po rzeczowniku i zga-
dzają się z nim w liczbie i rodzaju:
una mujer bella - piękna kobieta
una casa grande - duży dom
un hombre feliz - szczęśliwy człowiek
Rodzaj męski i żeński
Istnieją dwa rodzaje przymiotnika, męski i żeński. Aby utworzyć rodzaj
żeński wystarczy, że zamienisz
końcówkę
-o
-
-a:
guapo – ładny guapa - ładna
lub dodasz
-a
do formy męskiej przymiotników, które kończą się na
spółgłoskę:
alemán - niemiecki
alemana - niemiecka
bribón - leniwy
bribona - leniwa
encantador - uroczy
encantadora - urocza
chiquitín - maleńki
chiquitina - maleńka
inglés - angielski
inglesa - angielska
W tej grupie przymiotników istnieje też kilka wyjątków, które nie
zmieniają końcówki dla rodzaju żeńskiego:
anterior - poprzedni
mayor - większy
posterior - późniejszy
menor - mniejszy
inferior - dolny, niższy
mejor - lepszy
superior -
górny, wyższy
peor - gorszy
interior - wewnętrzny
cortés - uprzejmy
exterior - zewnętrzny
Istnieje również grupa przymiotników, które mają wspólną formę dla
obu rodzajów (ich końcówki to:
-a, -e, -l, -ún, -z, -i, -ú, -r
, poza
-or
):
indígena - tubylczy/a
grande - duży/a
difícil - trudny/a
común - wspólny/a
regular - regularny/a
eficaz - skuteczny/a
hindú - hinduski/a
Wyjątki od tej reguły to:
español – hiszpański española - hiszpańska
andaluz – andaluzyjski andaluza - andaluzyjska
grandote – wielgachny grandota - wielgachna
regordete – gruby regordeta - gruba
Liczba mnoga
Liczbę mnogą przymiotnika utworzysz dodając do liczby pojedyn-
czej końcówkę
-s
, jeśli przymiotnik kończy się na samogłoskę lub
-es
, jeśli przymiotnik kończy się na spółgłoskę:
12
alto - wysoki
altos - wysocy
pequeña - mała
pequeñas - małe
fuerte - silny
fuertes - silni
fácil -łatwy
fáciles - łatwe
común -wspólny
comunes - wspólne
feliz -szczęśliwy
felices - szczęśliwi
mejor - lepszy
mejores - lepsi
FORMY SKRÓCONE PRZYMIOTNIKA
Czasami przymiotnik umieszcza się przed rzeczownikiem, przyjmuje
on wtedy formę skróconą:
mal humor (malo) - zły humor
gran hombre (grande) - wielki człowiek
Gran Bretaña (grande) - Wielka Brytania
buen día (bueno) - ładny dzień
San Antonio (santo) - Święty Antoni
STOPNIOWANIE PRZYMIOTNIKA
Stopień równy przymiotnika utworzysz za pomocą konstrukcji
tan ...
como
(tak ... jak):
Pablo es tan inteligente como María. - Paweł jest tak inteligentny jak
Maria.
Stopień wyższy tworzy się za pomocą konstrukcji
más ... que
(bar-
dziej, więcej niż), a stopień niższy za pomocą konstrukcji
menos ...
que
(mniej niż):
Tu casa es más grande que mi casa. - Twój dom jest większy od mo-
jego domu.
José es menos alto que Felipe. - Józef jest niższy od Filipa.
Stopień najwyższy utworzysz stawiając rodzajnik określony przed
przymiotnikiem w stopniu wyższym
el/los más
...
,
la/las más
...
:
el más rápido - najszybszy
los más fuertes - najsilniejsi
las más guapas - najładniejsze
Istnieje oczywiście kilka wyjątków:
Stopień równy
Stopień wyższy
Stopień najwyższy
bueno/a
dobry/a
mejor
lepszy/a
el/la mejor
najlepszy/a
malo/mala
zły/a
peor
gorszy/a
el/la peor
najgorszy/a
grande
duży/a
mayor
más grande
większy/a
el/la mayor
największy/a, np. wiekiem
el/la más grande
największy/a, np. rozmiarem
pequeño/a
mały/a
menor
más pequeño/a
mniejszy/a
el/la menor
najmniejszy/a, np. wiekiem
el/la más pequeño/a
najmniejszy/a, np. rozmiarem
PRZYSŁÓWKI - ADVERBIO
Przysłówki tworzone przez dodanie końcówki -mente
13
Przysłówki tworzymy poprzez dodanie końcówki
-mente
do formy żeń-
skiej przymiotnika:
seguro - segura - seguramente
pewny - pewna - pewnie
largo - larga - largamente
długi - długa - długo
básico - básica - básicamente
podstawowy - podstawowa - podsta-
wowo, generalnie
inmediato - inmediata - inme-
diatamente
natychmiastowy - natychmiastowa -
natychmiastowo
Niektóre przymiotniki mają wspólną formę dla obu rodzajów, końców-
kę
-mente
dodasz do tej formy:
difícil - difícil - difícilmente
trudny/a - trudno
natural -natural - naturalmente
naturalny/a - naturalnie
alegre - alegre - alegremente
wesoły/a - wesoło
Dwa przysłówki nie są tworzone za pomocą końcówki
-mente
:
bueno/a - bien
dobry/a - dobrze
malo/a - mal
zły/a - źle
Istnieje też grupa przysłówków, które mają taką samą formę jak przy-
miotniki:
alto - wysoki / wysoko
bajo - niski / nisko
barato - tani / tanio
bastante - wystarczający / wystarczająco
sólo - sam (przymiotnik piszemy bez akcentu solo) / tylko (używa się
też solamente)
Przysłówki muy i mucho
Obydwa przysłówki przetłumaczysz na język polski jako ‘bardzo’, uży-
wa się ich jednak w różnych sytuacjach:
Muy
umieszcza się przed przymiotnikami i przysłówkami:
Ella es muy simpática. - Ona jest bardzo sympatyczna.
Ya es muy tarde. - Już jest bardzo późno.
Él canta muy bien. - On śpiewa bardzo dobrze.
Hace muy buen tiempo. - Jest bardzo ładna pogoda.
Mucho/a/os/as natomiast umieszcza się przed rzeczownikami (z któ-
rymi musi być uzgodniony w liczbie i rodzaju) i po czasownikach, ma
też znaczenie ‘dużo’:
Hace mucho calor. - Jest bardzo gorąco.
Tengo mucha hambre. - Jestem bardzo głodny/a.
Te quiero mucho. - Bardzo cię kocham.
Tengo muchos problemas. - Mam dużo problemów.
PRZYSŁÓWKI SPOSOBU
Przysłówki sposobu są to przysłówki pochodzące od przymiotników.
Tworzymy je dodając do przymiotnika rodzaju żeńskiego końcówkę
-mente.
rapido - rapida - rapidamente
szybki - szybka - szybko
facil - facil - facilmente
łatwy - łatwa - łatwo
PRZYSŁÓWKI CZĘSTOTLIWOŚCI
siempre
zawsze
casi siempre
prawie zawsze
normalmente
zwyczajnie
a menudo
często
14
a veces
czasami
casi nunca
prawie nigdy
nunca
nigdy
PRZYSŁÓWKI CZASU
ahora
teraz
ahora mismo
w tym momencie
temprano
wcześnie
tarde
późno
hoy
dzisiaj
mañana
jutro
ayer
wczoraj
anteayer
przedwczoraj
proximamente
wkrótce
antes
przedtem
anoche
wczoraj wieczorem
aún
jeszcze
cuando
kiedy, gdy
después
potem
entonces
wtedy
jamás
nigdy
luego
później
mientras
tymczasem
ya
już
Często spotykane są również zwroty przysłówkowe:
La semana que viene
W następnym tygodniu
El año que viene
W przyszłym roku
Dentro de dos años
Za dwa lata
La semana pasada
W zeszłym tygodniu
Por la mañana
Rano
PRZYSŁÓWKI MIEJSCA
aquí
tutaj
allí
tam
allá
tam
fuera
nazewnątrz
abajo
na dole
arriba
na górze
delante
przed
adelante
naprzód
alrededor
dookoła
antes
przedtem
atrás
z tyłu
cerca
blisko
debajo
pod
donde
gdzie
encima
na
enfrente
naprzeciw
lejos
daleko
entre
pomiędzy
PRZYSŁÓWKI ILOŚCI
algo
coś
nada
nic
apenas
ledwo
bastante
dość
casi
prawie
cuanto
ile
demasiado
zbyt
más
bardziej
menos
mniej
mucho
dużo
poco
mało, trochę
todo
wszystko
15
sólo
tylko
mitad
połowa
tan
takbardzo, tak
tanto (~… como… )
tyle (tyle...ile...)
PRZYSŁÓWKI SPOSOBU
así
tak, w ten sposób
bien
dobrze
mal
źle
como
jak
casi
prawie
despacio
powoli
rápido
szybko
lento
wolno
deprisa
pośpiesznie
mejor
lepiej
excelente
wyśmienicie
PRZYSŁÓWKI PRZECZENIA
no
nie
nunca
nigdy
tampoco
także nie
jamás
nigdy
PRZYSŁÓWKI PYTAŃ
que
co
porque
dlaczego
acaso
może
ZAIMKI
ZAIMKI OSOBOWE
liczba pojedyncza
liczba mnoga
yo - ja
nosotros - my (mężczyźni)
nosotras - my (kobiety)
tú - ty
vosotros - wy (mężczyźni)
vosotras - wy (kobiety)
él - on
ellos - oni
ella - ona
ellas - one
usted (Ud.) - pan, pani
ustedes (Uds.) - panowie, panie, pań-
stwo
¿Quién está en el patio? - Ella. - Kto jest w patio? - Ona.
¿Quién estudia español? - Yo. - Kto się uczy hiszpańskiego? - Ja.
¿Es usted Javier González? - Sí, soy yo. - Czy nazywa się pan Javier
González? - Tak, to ja.
W języku hiszpańskim użycie zaimków często nie jest wymagane, zu-
pełnie jak w języku polskim:
(Yo) Soy de Polonia. - (Ja) Jestem z Polski.
(Él) Se llama Ricardo. - (On) Nazywa się Ricardo
¿Quiere (usted) café? - Czy chce Pan kawy?
Mi hermano es hijo único - Mój brat ma jest wyjątkowym dzieckiem.
Tu hermana es muy guapa - Twoja siostra jest bardzo ładna
Su corazón está roto - Jego/jej serce jest złamane
Nuestra casa es muy grande - Nasz dom jest bardzo duży
Vuestra vida es aburrida - Wasze życie jest nudne
Su canciones son interesantes - Ich piosenki są interesujące
ZAIMKI DZIERŻAWCZE
Zaimki dzierżawcze ustalają relację przynależności pomiędzy przedmio-
tami i osobami. Zgadzają się w rodzaju i liczbie z rzeczą posiadaną i
występują przd rzeczownikiem.
Liczba pojedyncza
Liczba mnoga
16
Yo
mi
mis
Tú
tu
tus
Él/Ella
su
sus
Nosotros/as
nuestro/nuestra
nuestros/nuestras
Vosotros/as
vuestro/vuestra
vuestros/vuestras
Ellos/Ellas
su
sus
mi perro, mi bicicleta - mój pies, mój rower
tu coche, tu casa - twój samochód, twój dom
su sombrero, su guitarra - jego/jej/pana kapelusz, jego/jej/pana
gitara
mis perros, mis bicicletas - moje psy, moje rowery
tus coches, tus casas - twoje samochody, twoje domy
sus sombreros, sus guitarras - jego/jej/pana kapelusze, jego/jej/pana
gitary
nuestro tío, nuestra abuela - nasz wujek, nasza babcia
vuestro libro, vuestra lámpara - wasza książka, wasza lampa
su diccionario, su mesa - ich słownik, ich stół
nuestros tíos, nuestras abuelas - nasi wujkowie, nasze babcie
vuestros libros, vuestras lámparas - wasze książki, wasze lampy
sus diccionarios, sus mesas - ich słowniki, ich stoły
¿Dónde trabaja tu madre? - Gdzie pracuje twoja matka?
Nuestro amigo es abogado. - Nasz przyjaciel jest adwokatem.
Vive en casa de sus padres. - Mieszka w domu rodziców.
Mis hermanos saben hablar francés. - Moi bracia umieją mówić po
francusku.
Mis padres viven en Lonndres. – Moi rodzice mieszkają w Londynie.
Nuestro médico vive muy cerca de nosotros. – Nasz lekarz mieszka
bardzo blisko nas.
ZAIMKI WSKAZUJĄCE
esto (aquí)
- to (tutaj)
eso (ahí)
- to (tam)
aquello (allí)
- tamto (tam dalej)
¿Cómo se dice esto en español? - Jak to się mówi po hiszpańsku?
Con eso basta. - To wystarczy.
Aquello es una librería. - Tamto to księgarnia.
Natomiast te zaimki występują zawsze przed rzeczownikiem:
- liczba pojedyncza:
este bolso, esta camiseta - ta torebka, ta bluzka
ese hombre, esa mujer - ten mężczyzna (tam), ta kobieta (tam)
aquel edificio, aquella ciudad - tamten budynek, tamto miasto
- liczba mnoga:
estos bolsos, estas camisetas - te torebki, te bluzki
esos hombres, esas mujeres - ci mężczyzni (tam), te kobiety (tam)
aquellos edificios, aquellas ciudades - tamte budynki, tamte miasta
Esta ciudad es impresionante. - To miasto jest zachwycające.
Ese coche es rojo. - Ten samochód jest czerwony.
Estos pendientes son de Juana. - Te kolczyki są Juany.
Aquellos chicos son mis amigos de la escuela. - Tamci chłopcy to
moi koledzy ze szkoły.
ZAIMKI WSKAZUJĄCE
liczba poj.
liczba mnoga
rodzaj męski
este
ese
aquel
estos
esos
aquellos
17
rodzaj żeński
esta
esa
aquella
estas
esas
aquellas
Jak widzimy w języku hiszpańskim istnieją 3 rodzaje zaimków wskazu-
jących. Zaimki wskazujące
este,esta,estos,estas
określają osoby,
przedmioty znajdujace się blisko osoby mówiącej. Odnoszą się także
do momentu rozmowy
Este coche es muy comodo. - Ten samochód jest bardzo wygodny
(np. samochód którym teraz jedziemy )
UWAGA!! Kiedy przed rzeczownikiem pojawia się zaimek wskazujacy
nie używamy rodzajników
Zaimki wskazujące
ese , esa , esos , esas
dotyczą osób i przedmio-
tów które znajdują się trochę dalej od mówiącego. W czasie odnoszą
się do niedalekiej przyszłości lub przeszłości.
Este gato es blanco y ese perro es negro.
En ese momento sono el telefon.
W języku polskim występuja tylko dwa rodzaje zaimków wskazujacych
dlatego ese tłumaczymy w zależności od kontekstu jako "ten" , "tam-
ten" .
Zaimki wskazujące aquel , aquella , aquellos , aquellas odnoszą się
do osób i przymiotników które znajdują się daleko zarówno od osoby
mówiącej, jak i od rozmówcy. Czasowo odnosza się do odległej przy-
szłości albo przeszłości.
Aquel dia estaba enfermo - Tamtego dnia byłem chory.
Zaimki wskazujące moga występować również osobno, wtedy jednak
należy zaznaczyć nad samogłoską sylaby akcentowanej akcent gra-
ficzny.
ZAIMKI PYTAJĄCE
¿qué? - co?, jaki?, który?
¿Qué pasa? - Co się dzieje?
¿Qué es esto? - Co to jest?
¿Qué comes? – Co jesz?
¿Qué libro quieres? – Którą książkę chcesz?
¿Qué hora es? - Która jest godzina?
¿A qué hora empieza la clase? - O której godzinie zaczyna się
lekcja?
¿quién?, ¿quiénes? - kto? (uzgadnia się w liczbie z rzeczowni-
kiem)
¿Quién es? - Kto to?, Kto to jest?
¿Quiénes son ellos? - Kim oni są?
¿Quién es ester señor? – Kim jest ten pan?
¿Con quién vas al cine? - Z kim idziesz do kina?
¿De quién estás hablando? - O kim mówisz?
¿Quién viene? – Kto przyszedł?
¿cuál?, ¿cuáles? - jaki/a?, który/a?, jacy/jakie?, którzy/które?
(uzgadnia się w liczbie)
¿Cuál es su nombre? - Jak się Pan/Pani nazywa?
¿Cuál de estos discos prefieres? - Którą z tych płyt wolisz?
¿Cuáles son tus deseos? - Jakie są twoje pragnienia?
¿Cuál es tu coche? – Który jest twój samochód?
¿cómo? - jak?
¿Cómo te llamas? - Jak się nazywasz?
¿Cómo estás? – Jak się masz?
18
¿dónde? - gdzie?
¿Dónde vives? - Gdzie mieszkasz?
¿Dónde estás? – Gdzie jesteś?
¿Dónde studia Ana? – Gdzie studiuje Anna?
¿adónde? - dokąd?
¿Adónde vas de vacaciones? - Dokąd jedziesz na wakacje?
¿de dónde? - skąd?
¿De dónde eres? - Skąd jesteś?
¿cuándo? - kiedy?
¿Cuándo llegarán? - Kiedy przybędą?
¿Cuándo regresas? – Kiedy wracasz?
¿Cuándo vamos al cine? – Kiedy idziemy do kina?
¿cuánto?, ¿cuántos?, ¿cuánta?, ¿cuántas? - ile? (uzgadnia się
w liczbie i rodzaju)
¿Cuánto dinero tienes? - Ile masz pieniędzy?
¿Cuánto cuestan estos libros? - Ile kosztują te książki?
¿Cuántas personas van a venir? - Ile przyjdzie osób?
¿Cuánto cuesta? – Ile kosztuje?
¿por qué? - dlaczego?
¿Por qué no viene todavía? - Dlaczego jeszcze nie przychodzi?
¿Por qué llamas? – Dlaczego dzwonisz?
LICZEBNIKI GŁÓWNE
0 cero
30 treinta
1 uno, una
31 treinta y uno
2 dos
32 treinta y dos
3 tres
40 cuarenta
4 cuatro
50 cincuenta
5 cinco
60 sesenta
6 seis
70 setenta
7 siete
80 ochenta
8 ocho
90 noventa
9 nueve
100 cien
10 diez
101 ciento uno
11 once
131 ciento treinta y uno
12 doce
200 doscientos
13 trece
300 trescientos
14 catorce
400 cuatrocientos
15 quince
500 quinientos
16 dieciséis
600 seiscientos
17 diecisiete
700 setecientos
18 dieciocho
800 ochocientos
19 diecinueve
900 novecientos
20 veinte
1000 mil
21 veintiuno
2000 dos mil
22 veintidós
5546 cinco mil quinientos cuarenta y seis
„Y” pojawia się tylko między dziesiątkami a jednostkami:
Treinta y cinco
”Uno” może występować w formie męskiej lub żeńskiej „una”.
Sólo tienen una hija. – Mają tylko jedną córkę.
Pamiętaj, że w przypadku liczebnika uno (chodzi tylko o rodzaj męski),
przed rzeczownikiem występuje on w formie skróconej un:
Tengo un hermano. - Mam jednego brata. (uno)
Tengo veintiún años. - Mam dwadzieścia jeden lat.
Uwaga! Liczebniki główne od 200 do 900 trzeba uzgodnić z rze-
czownikiem w rodzaju, np.:
trescientas libras - trzysta lirów
quinientas pesetas - pięćset peset
Liczebniki takie jak
uno
i
veintiuno
. a także inne liczebniki zawieraja-
ce końcówkę
-uno
,
które występują przed rzeczownikiem rodzaju mę-
skiego skracamy do
un.
un minuto
- jedna minuta
19
Natomiast, gdy takie liczebniki występują przed rzeczownikami rodzaju
żeńskiego zmieniamy
uno
na
una.
una mesa
- jeden stół
LICZEBNIKI PORZĄDKOWE - NUMERALES
ORDINALES
Liczebniki porządkowe uzgadnia się z rzeczownikiem:
1°
primero / primera
2°
segundo / segunda
3°
tercero / tercera
4°
cuarto / cuarta
5°
quinto / quinta
6°
sexto / sexta
7°
séptimo / séptima
8°
octavo / octava
9°
noveno / novena
10° décimo / décima
11°
undecimo, -a
12°
duodecimo, -a
13°
decimotercero, -a
14°
decimocuarto, -a
15°
decimoquinto, -a
16°
decimosexto, - a
17°
decimoseptimo, -a
18°
decimooctavo, -a
19°
decimonoveno, -a
20°
vigesimo, -a
segunda página (lub página dos) - druga strona
séptima fila (lub fila siete) - siódmy rząd
Pamiętaj, że w przypadku liczebników primero i tercero (chodzi tylko o
rodzaj męski), przed rzeczownikiem występują one w formie skróco-
nej:
Vivo en el primer piso. - Mieszkam na pierwszym piętrze. (primero)
Vive en el tercer apartamento a la derecha. - Mieszka w trzecim
mieszkaniu na prawo. (tercero)
PRZYIMKI
a – do
Voy a la farmacja. – Idę do apteki.
Está a la derecha. – Jest po prawej.
¿A qué hora? A las tres. – O której godzinie? O trzeciej.
en – w
Estoy en casa. – Jestem w domu.
Voy en metro. – Jadę metrem.
(wyjatki: a pie – piechota, a caballo – konno)
Estámos en invierno. – Mamy zimę.
20
Estámos en mayo. – Mamy maj.
de – z
Salgo de casa. - Wychodzę z domu.
Soy de Polonia. – Jestem z Polski.
El coche es de María. – Samochód jest Marii.
Es las seis de la tarde. – Jest szósta po połódniu.
por – po, przy
Vivo en Madrid por mi trabajo. – Mieszkam w Madrycie z
powodu pracy.
Paseo por el parque. – Spaceruję po parku.
Trabajo por la mañana. – Pracuję od rana.
para – dla
Esta carta es para Pedro. – Ta pocztówka jest dla Piotra.
Este bolígrafo es para escribir. – Ten długopis jest do pisa-
nia.
El tren va para Salamanca. – Pociąg jedzie do (przez) Sa-
lamankę.
El tarbajo es para mañana. – Praca jest od rana.
Czasowniki i przyimki
ir a (la escuela) - iść do (szkoły)
llegar a (Madrid) - przybyć do (Madrytu)
venir a (casa) - przyjść do (domu)
venir de (un supermercado) - przyjść z (supermarketu)
volver a (casa) - wrócić do (domu)
volver de (un viaje) - wrócić z (podróży)
salir de (la universidad) - wyjść z (uniwersytetu)
estar en (la oficina) - być w (biurze)
escribir con (un lápiz) - pisać (ołówkiem)
hablar con (María) - rozmawiać z (Marią)
hablar de/sobre (las vacaciones) - mówić o (wakacjach)
ir en (tren) - jechać (pociągiem)
andar por (la calle) - iść (ulicą)
hacer algo para (Carmen) - zrobić coś dla (Carmen)
„
A
” w połączeniu z ir oznacza kierunek podróżowania (dokąd?)
Vamos a Madrid. – Jedziemy do Madrytu.
Vamos a Granada. – Jedziemy do Granady.
„
En
” w połączeniu z ir oznacza sposób poruszania się przy pomo-
cy czegoś
Vamos en autobus. – Jedziemy autobusem.
Vamos en tren. – Jedziemy pociągiem.
Va en avión. – Jedzie (leci) samolotem.
Uwaga! Przed osobami zawsze stawiamy przyimek
a
:
He visto a María. - Widziałam Marię.
Estoy esperando a Juan. - Czekam na Juana
CZASOWNIKI - VERVOS
Czasowniki regularne
W języku hiszpańskim istnieją czasowniki regularne, częściowo niere-
gularne i całkowicie nieregularne. Czasowniki hiszpańskie posiadają
trzy grupy koniugacyjne, a o przynależności do którejś z koniugacji
świadczy końcówka. Czasowniki zakończone na:
-ar
należą do I grupy koniugacyjnej,
-er
należą do II grupy koniugacyjnej,
-ir
należą do III grupy koniugacyjnej.
-ar
-er
-ir
Yo
-o
-o
-o
21
Tú
-as
-es
-es
El/Ella
-a
-e
-e
Nosotros/as
-amos
-emos
-imos
Vosotros/as
-áis
-éis
-ís
Ellos/Ellas
-an
-en
-en
Koniugacja -ar
Koniugacja -er
Koniugacja -ir
trabajar
1. trabaj-o
2. trabaj-as
3. trabaj-a
4. trabaj-amos
5. trabaj-áis
6. trabaj-an
beber
1. beb-o
2. beb-es
3. beb-e
4. beb-emos
5. beb-éis
6. beb-en
vivir
1. viv-o
2. viv-es
3. viv-e
4. viv-imos
5. viv-ís
6. viv-en
HABLAR
- MÓWIĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
hablo
Nosotros/as
hablamos
Tú
hablas
Vosotros/as
habláis
Él/Ella habla
Ellos/Ellas/
hablan
COMER
- JEŚĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
como
Nosotros/as
comemos
Tú
comes
Vosotros/as
coméis
Él/Ella come
Ellos/Ellas/
comen
ESCRIBIR
- PISAĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
escribo
Nosotros/as
escribimos
Tú
escribes
Vosotros/as
escribís
Él/Ella escribe
Ellos/Ellas/
escriben
Uwaga!
Jeżeli czasownik posiada literę g przed końcówką -er lub -ir,
pamiętaj żeby w I osobie liczby pojedynczej zamienić
g
na
j
:
COGER
- BRAĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
cojo
Nosotros/as
cogemos
Tú
coges
Vosotros/as
cogéis
Él/Ella coge
Ellos/Ellas/
cogen
-ar
-er
-ir
preguntar - pytać
comer - jeść
vivir – żyć, mieszkać
amar - kochać
beber - pić
subir - wejść (na górę)
trabajar - pracować
deber - musieć
dormir - spać
cantar - śpiewać
temer – obawiać się
partir - dzielić
hablar - mówić
perder-stracić, zgubić
sentir - czuć
estudiar - studiować
comprender-rozumieć
escribir - pisać
andar - iść
aprender - uczyć się
correr - biegać
CZASOWNIKI ZWROTNE
W języku hiszpańskim używa się bardzo dużo czasowników
zwrotnych, często czasownik, który nie jest czasownikiem zwrot-
nym w języku polskim, jest takim w języku hiszpańskim, jak w przy-
padku sentarse (siadać).
Pamiętać należy, iż zaimek zwrotny ‘się’ odmienia się przez osoby. W
bezokoliczniku znajduje się za czasownikiem i jest pisany łącznie, na-
tomiast przy odmianie, przechodzi przed czasownik i pisany jest roz-
22
dzielnie.
SENTARSE
- SIADAĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
me siento
Nosotros/as
nos sentamos
Tú
te sientas
Vosotros/as
os sentáis
Él/Ella se sienta
Ellos/Ellas
se sientan
LAVARSE
– MYĆ SIĘ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
me lavo
Nosotros/as
nos lavamos
Tú
te lavas
Vosotros/as
os laváis
Él/Ella se lava
Ellos/Ellas
se lavan
SENTIRSE
– CZUĆ SIĘ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
me siento
Nosotros/as
nos sentimos
Tú
te sientes
Vosotros/as
os sentís
Él/Ella se siente
Ellos/Ellas
se sienten
ACOSTARSE
– KŁAŚĆ SIĘ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
me acuesto
Nosotros/as
nos acostamos
Tú
te acuestas
Vosotros/as
os acostaís
Él/Ella se acuesta
Ellos/Ellas
se acuestan
PONERSE
– ZAKŁADAĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
me pongo
Nosotros/as
nos ponemos
Tú
te pones
Vosotros/as
os poneís
Él/Ella se pone
Ellos/Ellas
se ponen
levantarse – wstawać (podnosić się)
lavarse – myć się
bañarse – kąpać się
ducharse – brać prysznic
pintarse – malować się
peinarse – czesać się
ponerse – zakładać
acostarse – kłaść się
afeitarse – golić się
aburrirse – nudzić się
quedarse – zostawać
llamarse – nazywać się
casarse – żenić się, wychodzić za mąż
sentarse – siadać
maquillarse – robić makijaż, malować się
Uwaga! Jeżeli bezokolicznik dotyczy jakiejś osoby, zaimek ‘się’ pozo-
staje za czasownikiem (pisany łącznie), ale odmienia się go przez oso-
by, np.:
yo quiero sentarme - chcę usiąść
tú necesitas ducharte - musisz wziąć prysznic
vosotros tenéis que levantaros - musicie wstać
ellos quieren acostarse - chcą położyć się spać
no tiene que aburrirte – nie musisz się nudzić
hay que lavarse – trzeba się myć
Należy zwrócić uwagę na zmianę znaczenia!
ir – iść, jechać
irse – iść sobie, jechać sobie, w sensie odejść, odjechać
quedar – zostawać, pozostawać np. reszta zostaje, zostaje za dużo
quedarse – zostawać, w sensie: zostać w jednym miejscu, pozostać,
nie oddalać się
llamar – wołać
llamarse – nazywać się
levantar – podnosić, wznosić
levantarse – wstawać, podnosić się
23
LLAMARSE
– NAZYWAĆ SIĘ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
me llamo Nosotros/as
nos llamamos
Tú
te llamas Vosotros/as
os llamáis
Él/Ella/ se llama
Ellos/Ellas/
se llaman
¿Cómo te llamas? - Jak się nazywasz?
¿Cómo se llama usted? - Jak się Pan/i nazywa?
¿Cómo se llama ella? - Jak ona się nazywa?
Me llamo Ana Krawiec. - Nazywam się Anna Krawiec.
Ella se llama Margarita. - Ona nazywa się Małgorzata
CZASOWNIKI CZĘŚCIOWO NIEREGULARNE
W języku hiszpańskim oczywiście oprócz czasowników regularnych
istnieją, również czasowniki nieregularne jest ich dosyć dużo, jednak
większość ma tak naprawdę pewne zasady odmiany.
Odnośnie tych czasowników istnieje reguła zamiany samogłosek we-
dług następującego tematu:
1. o => ue
(poder , encontrar , volver , dormir , sonar , costar ,
recordar)
2. u => ue
(jugar)
3. e => ie
(querer , cerrar , comenzar , empezar , entender ,
perder , pensar , regar , merendar)
4. e => i
(pedir , servir)
Zamiana następuje we wszystkich osobach oprócz
pierwszej i drugiej liczby mnogiej.
JUGAR
PODER
PEDIR
PERDER
j
ue
go
p
ue
do
pido
p
ie
rdo
j
ue
gas
p
ue
des
p
i
des
p
ie
rdes
j
ue
ga
p
ue
de
p
i
de
p
ie
rde
j
u
gamos
p
o
demos
p
e
dimos
p
e
rdemos
j
u
gáis
p
o
déis
p
e
dís
p
e
rdéis
j
ue
gan
p
ue
den
p
i
den
p
ie
rden
W przypadku odmiany czasowników częściowo nieregularnych (tzn.
takich w których występują oboczności) dobrze jest rozpisać czasow-
nik w formie dwóch kolumn i zaznaczyć tzw. Zasadę buta – to co poza
„butem” pozostaje bez zmian literowych np.:
QUERER (E:IE) - CHCIEĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
quiero
Nosotros/as
queremos
Tú
quieres
Vosotros/as
quereis
Él/Ella quiere
Ellos/Ellas/
quieren
CZASOWNIKI NIEREGULARNE TENER, SER,
ESTAR, HAY
TENER
- MIEĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
tengo
Nosotros/as
tenemos
Tú
tienes
Vosotros/as
tenéis
Él/Ella tiene
Ellos/Ellas/
tienen
24
Tener
łączy się także z wyrażeniami głodu, pragnienia, odczuć i wieku.
Nie pojawia się wtedy rodzajnik:
Tengo hambre. – Jestem głodny/a.
¿Tienes sed? – Chce ci się pić?
Tengo 30 años. – Mam 30 lat.
Tienen frío. – Jest im zimno.
Tenemos sueño. – Chce nam się spać.
Tengo miedo. – Boję się.
Tengo dolor. – Boli mnie
Należy uważać z używaniem rodzajnika przy tener, ponieważ często
pojawiają się błędy. Rzeczy, które posiada się raczej pojedynczo, nie
wymagają rodzajnika w ogóle:
¿Tiene usted coche? – Ma pan/i samochód?
Natomiast w stosunku do pozostałych, przeważnie występuje rodzajnik
nieokreślony (w zależności od stopnia określoności przedmiotu).
Tengo una mascota. – Mam maskotkę.
Tengo la mascota! – Mam tę maskotkę. (w sensie nareszcie szuka-
łam jej, albo była mowa o niej wcześniej)
tener que + bezokolicznik = musieć
Tengo que ir a casa. – Muszę iść do domu.
Ella tiene que hacer compras. – Ona musi zrobić zakupy.
SER
– BYĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
soy
Nosotros/as
somos
Tú
eres
Vosotros/as
soís
Él/Ella es
Ellos/Ellas/
son
Generalną zasadą jest użycie ser dla określenia cechy lub stanu stałe-
go, niezmiennego. Ser określa:
cechę stałą:
El cielo es azul. - Niebo jest niebieskie.
La mesa es redonda. - Stół jest okrągły.
Ramón es alto. - Ramón jest wysoki.
María es alegre. - Maria jest wesoła (z charakteru).
identyfikacji:
Soy Anna. – Jestem Anna.
Mi nombre es Juan. - Mam na imię Jan.
Pais es una ciudad muy bonita. Paryż jest bardzo ładnym mia-
stem.
pochodzenie i narodowość:
Yo soy de Polonia. - Jestem z Polski.
Este vino es de Francia. - To wino jest z Francji.
Frank es holendés. – Frank jest holendrem.
Ellos son de Japón. – Oni pochodzą z Japonii.
określenia zawodu:
Es médico. – Jest lekarzem.
Ella es enfermera . - Ona jest pielęgniarką.
Soy profesora de español. – Jestem nauczycielką hiszpańskiego.
określenia więzów rodzinnych:
Carmen y Mercedes son hermanas. – Karmen i Mercedes są
siostrami.
wyrażenia cech:
Su esposo es alto. – Mój mąż jest wysoki.
Mis sobrinos son inteligentes. – Moi siostrzeńcy są inteligentni.
określenia czasu:
Hoy es domingo, el diecisiete de agosto. - Dzisiaj jest niedziela,
17 sierpnia.
25
Ahora es verano. - Teraz jest lato.
¿Qué hora es? - Która jest godzina?
Son las doce y media. - Jest 12.30.
Todavía es pronto. - Jeszcze jest wcześnie.
Ya es tarde. - Już jest późno.
określenia ceny:
¿Cuánto es? – Ilę płacę.
Son cincuenta euros. – 50 euro.
przynależności:
Ese coche es de Juan. - Ten samochód jest Juana.
Estos libros son del profesor. - Te książki są profesora.
określenia materiału z którego dana rzecz została wykonana:
Su reloj es de oro. – Jego zegarek jest ze złota.
La silla es de madera. – Krzesło jest z drewna.
ESTAR
– BYĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
estoy
Nosotros/as estamos
Tú
estás
Vosotros/as
estáis
Él/Ella está
Ellos/Ellas/
están
Czasownik
„estar”
jest stosowany do:
określenia miejsca (sytuacji):
¿Dónde estás? – Gdzie jesteś?
¿Dónde está el banco? – Gdzie jest bank?
Está al final de esta calle. Znajduje się na końcu tej ulicy.
¿Está tu abuela? – Czy jest twoja babcia?
No, ella está en el hospital. – Nie, jest w szpitalu.
Yo estoy en España. - Jestem w Hiszpanii (chwilowo).
La porcelana está en el armario. - Porcelana jest w szafie.
¿Dónde está la maleta? – Gdzie jest walizka?
określenia stanu fizycznego i psychicznego:
¿Cómo están ustedes? – Jak się państwo czują?
Estamos bien. Gracias. – Czujemy się dobrze. Dziękujemy.
Carmen está enferma. - Carmen jest chora.
María está triste. - Maria jest smutna.
określenia działalności zawodowej przejściowo wykonywanej:
Ahora está de camarero. – Pracuję czasowo jako kelner.
określenia czasu i trwania sytuacji:
Estamos a finale de Julio. – Mamy koniec lipca.
Últimamente él está muy nervioso. – Ostatnio jest bardzo nerwo-
wy.
¡Qué antipático estás hoy! – Ale jesteś niesympatyczna dzisiaj!
Mi esposa está cansada. – Moja żona jest zmęczona.
La mesa está sucia. - Stół jest brudny.
Los tomates están maduros. – Pomidory są dojrzałe.
Ser
Estar
identyfikacja
pochodzenie
zawód
określenie czasu
wygląd fizyczny
charakter
miejsce
określenie stanu psychiczne-
go
stan fizyczny
CZASOWNIK ESTAR I HAY
Oba słowa odnoszą się do usytuowania, umiejscowienia przedmiotów i
osób w przestrzeni. Na pierwszy rzut oka ich użycie może wydawać
identyczne, ale nie jest tak.
Forma bezosobowa „hay” pochodzi od czasownika haber – mieć, znaj-
dującego zastosowanie w tworzeniu czasów. Forma ta może być zasto-
sowana do podania informacji o znajdującym się w jakimś miejscu
przedmiocie lub przedmiotach, osobie lub osobach, najczęściej po oko-
liczniku miejsca.
26
Hay odnosi się przede wszystkim do miejsc, osób i rzeczy (odpowiada
angielskiej konstrukcji there is, there are).
Pamiętaj, że występuje :
gdy na początku zdania występuje okolicznik miejsca:
En la calle hay mucha gente. – Na ulicy jest dużo ludzi.
Sobre la mesa hay un libro nuevo. – Na stole jest (leży) nowa
książka.
A la izquierda del jardín hay una piscina. – Na lewo od ogrodu
znajduje się basen.
Delante de aquella casa hay un centro commercial. – Przed tam-
tym domem znajduje się centrum handlowe.
Detrás del jardín hay una parada de autobus. – Za ogrodem
znajduje się przystanek autobusowy.
Cerca de esta calle hay una estación de metro. – Blisko tej ulicy
jest stacja metra.
A la derecha del banco hay un gran restaurante. – Po prawej
stronie banku jest duża resteuracja.
z rodzajnikami nieokreślonymi: un, una, unos, unas:
En esta calle hay una farmacia. – Na tej ulicy jest apteka.
Allí hay un museo. - Tam jest muzeum.
Aquí hay una cafetería. - Tu jest kawiarnia.
En esta calle hay tanta gente porque aquí hay un centro commer-
cial, un banco, un cine y un restaurante. – Na tej ulicy jest tyle lu-
dzi ponieważ jest centrum handlowe, kino I resteuracja.
z przedmiotami i osobami w liczbie mnogiej:
Sobre la mesa hay libros nuevos. – Na stole są nowe książki.
z liczebnikami:
Hay una botella de cerveza. – Jest jedna butelka piwa.
Hay dos personas en la habitación. - Są dwie osoby w pokoju.
En el garaje hay dos coches. – W garażu są dwa samochody.
ze słówkami typu: mucho (dużo), poco (mało), bastante (wystarcza-
jąco):
Hay mucha gente en el parque. – W parku jest wiele osób.
Hay mucho tráfico. – Duży ruch tutaj.
Hay mucha gente en la fiesta. - Jest dużo ludzi na imprezie.
Hoy en el discoteca hay poca gente. – Dzisiaj w dyskotece jest
niewiele osób.
En el armario hay muchos abrigos. – W szafie jest mnóstwo
płaszczy.
Está
lub
están
wskazuje na usytuowanie bardziej konkretnie. Używa
się go:
gdy zdanie zaczyna się od podmiotu:
Marisol está en la habitación. – Marisol jest w pokoju.
Los diccionarios están allí, a la izquierda. – Słowniki są tam,
po lewej stronie.
El garaje está cerca de la casa. – Garaż znajduje się blisko
domu.
El museo está allí. - Muzeum jest tam.
La cafetería está aquí. - Kawiarnia jest tutaj.
z rodzajnikami określonymi el, la, los, las
¿Dónde está el mercado? – Gdzie jest supermarket?
z zaimkami dzierżawczymi mi, tu, su, nuestro, vuestro, sus:
La habitación de los niños está al lado de nuestra habitación. –
Pokój dzieci jest obok naszego pokoju.
Mis amigos están en la fiesta. - Moi koledzy są na przyjęciu.
z nazwami własnymi (pisanymi z dużych liter):
Cerca de aquí están las Rembilas.- Blisko tutaj są Remblas.
GUSTAR
Gustar - to czasownik, który oznacza w języku polskim tyle co
"lubić" , "podobać się". W normalnym użyciu czasownik ten jest
odpowiednikiem angielskiego "please". Gustar jest czasowni-
kiem regularnym i ze względu na końcówkę
-ar
odmieniamy go
27
zgodnie z zasadami odmiany czasowników regularnych w tzw. I
KONIUGACJI.
GUSTAR - LUBIĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
gusto
Nosotros/as gustamos
Tú
gustas
Vosotros/as
gustáis
Él/Ella gusta
Ellos/Ellas/
gustan
UWAGA!
Czasownik GUSTAR jest bardzo często używany do mó-
wienia o tym co lubimy i czego nie lubimy. Przyjmuje on w tym przy-
padku znaczenie podobne do angielskiego czasownika "like". Odmia-
na czasownika Gustar w tym przypadku różni się od tradycyjnej od-
miany. W konstrukcji zdań tego typu stosujemy odpowiednio odmie-
niony zaimek i najczęściej 3 osobę liczby pojedynczej lub mnogiej Gu-
star odmienianą w czasie Presente. Aczkolwiek użycie w tym kontek-
ście czasownika odmienionego w innej osobie niż trzeciej też jest
możliwe.
Megustas tú - Lubię Cię
GUSTAR
me
gusta
te
gusta
le
gusta
nos
gusta
os
gusta
les
gusta
Me gusta pasear por el parque. - Lubię spacerować po parku.
Nos gusta esta película. - Podoba się nam ten film.
Uwaga!
Gdy po czasowniku GUSTAR występuje dowolny czasownik w formie
bezokolicznikowej lub rzeczownik w liczbie pojedyńczej , GUSTAR
przyjmuje formę GUSTA.
Gdy natomiast po czasowniku GUSTAR występuje rzeczownik w licz-
bie mnogiej jako dopełnienie używamy 3 osoby liczby mnogiej GU-
STAN.
No me gustan las películas americanas. - Nie podobają mi się filmy
amerykańskie.
CZASY
W rozdziale tym przedstawione są podstawowe pojęcia związane z
czasownikami, których znajomość jest niezbędna do nauki czasów w
języku hiszpańskim. Opisane zostały tam trzy koniugacje czasowni-
ków w zależności od ich końcówki oraz przykładowe odmiany w czasie
teraźniejszym. W tym dziale opiszemy jak tworzy się zdania w innych
czasach hiszpańskich, jakich używa się konstrukcji, oraz jak w zależ-
ności od przynależności do danej grupy odmieniamy czasowniki w da-
nym czasie.
W języku hiszpańskim istnieją cztery tryby: oznajmujący (indicativo),
warunkowy (condicional), łączący (subjuntivo) i rozkazujący (impe-
rativo).
Pretérito Anterior - Hiszpański Czas Zaprzeszły
Preterito Imperfecto - Czas przeszły niedokonany
Preterito Indefinido - Czas przeszły dokonany
Preterito Perfecto - Przeszły dokonany złożony
Preterito Pluscuamperfecto - Czas zaprzeszły
28
Futuro Perfecto - Czas przyszły dokonany złożony
CZAS TERAŹNIEJSZY (PRESENTE DE
INDICATIVO)
Czas teraźniejszy Presente de Indicativo służy do wyrażania czynno-
ści teraźniejszej, w języku hiszpańskim podobnie jak w języku polskim
za jego pomocą możemy wyrazić czynnośc aktualną, stałą, odbywają-
cą się w chwili obecnej lub czynność zwyczajową:
María habla con su amiga sobre la fiesta de ayer. - Maria rozmawia z
przyjaciółką o wczorajszym przyjęciu.
Estamos en París de vacaciones. - Jesteśmy na wakacjach w Paryżu.
Pedro es profesor de inglés, trabaja en una escuela de idiomas. - Pe-
dro jest nauczycielem angielskiego, pracuje w szkole językowej.
Todos los días me despierto a las siete y media. - Codziennie budzę
się o siódmej trzydzieści.
Ahora leo el libro. - Teraz czytam książkę.
Nunca se acuesta tarde.- Nigdy nie kładzie się spać późno
.
KONSTRUKCJA ZDAŃ
Podmiot + czasownik odmieniany w danej koniungcji +
dopełnienie.
Podmiot podobnie jak w języku polskim występuje opcjonalnie, tzn.
możemy powiedzieć Ja pływam w basenie albo Pływam w basenie.
ZASTOSOWANIE
Presente de Indicativo Wyraża podobnie jak w języku polskim, w te-
raźniejszości:
1.
czynność jednorazową
Pongo la mesa. - Nakrywam do stołu.
El cocinero corta los tomates.- Kucharz kroi pomidory.
2. czynność trwającą
Los niños duermen en sus camas. - Dzieci śpią w swoich łóżkach.
Antonio no se siente bien. - Antonio nie czuje się dobrze.
3. czynność albo stan powtarzający się
Siempre se levanta a las seis. - Zawsze wstaje o szóstej.
A veces no sé que decir. - Czasami nie wiem co powiedzieć.
PYTANIA I PRZECZENIA
W języku hiszpańskim pytania i przeczenia tworzymy dużo prościej niż
np. w języku angielskim.
Pytania tworzy się poprzez postawienie na początku zdania odwróco-
nego pytajnika
¿
następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją, pod-
miot jest najczęściej pomijany,a pytania dodatkowo możemy rozpoczy-
nać od QUE - CO, COMO - JAK, itd.:
¿(PODMIOT) + CZASOWNIK + DOPEŁNIENIE?
¿(Tú) sabes cocinar? - Czy (ty) umiesz gotować?
¿(Vosotros) tenéis tempo? - Czy (wy) macie czas?
Pytanie tworzymy przy pomocy:
29
intonacji (wtedy zachowujemy szyk zdania):
¿Pablo studia en Madrid? – Paweł studiuje w Madrcie?
inwersji:
¿Studia Pablo en Madrid? – Studiuje Paweł w Madrycie?
¿Vendrá María? - Sí, María vendrá. lub No, María no vendrá.
Przyjdzie Maria? - Tak, przyjdzie. Nie, nie przyjdzie.
¿Está José en casa? - Sí, José está en casa. lub No, José no
está en casa. - Czy Józef jest w domu? - Tak, Józef jest w
domu. Nie, Józefa nie ma w domu.
zaimków pytających
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą no które stawiamy między
podmiot a czasownik odpowiednio odmieniony
(PODMIOT) + NO + CZASOWNIK + DOPEŁNIENIE
(Ella) no quiere responder a la pregunta del profesor. – (Ona) nie chce
odpowiedzieć na pytanie nauczyciela.
(Yo) no Puedo ayudarte. - (Ja) nie mogę Ci pomóc.
Również jak w przypadku zdań orzekających i zdań pytających podmiot
może być pominięty bo już sam czasownik odpowiednio odmieniony
wskazuje nam na osobę wykonującą daną czynność.
CZAS PRZESZŁY (PRETÉRITO PERFECTO)
Czas ten konstruuje się za pomocą czasownika posiłkowego
haber
,
który odmienia się przez osoby (w formie Presente de Indicativo), i
imiesłowu przeszłego (Participio) czasownika opisującego daną czyn-
ność lub sytuację.
Hiszpański czas Preterito Perfecto to czas przeszły dokonany złożony,
służący do wyrażania czynności, która odbyła się w okresie czasu
jeszcze trwającym lub jej skutki są nadal odczuwalne.
Hoy he visto a José. - Dziś widziłam José.
Ester verano hemos estado en Perú. - Tego lata byliśmy w Peru.
KONSTRUKCJA ZDANIA
(Podmiot) + Presente de HABER + Participio Pasado +
dopełnienie.
Podmiot podobnie jak w języku polskim występuje opcjonalnie.
Dopełnienie to tzw. reszta zdania.
HABER
– ROBIĆ (odmiana w czasie Presente de Indicativo)
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
he
Nosotros/as
hemos
Tú
has
Vosotros/as
habéis
Él/Ella ha
Ellos/Ellas
han
Imiesłów czasu przeszłego czasowników regularnych tworzymy przez
dodanie do tematu czasownika następujących końcówek:
I grupa -ar
-ado
II grupa -er
-ido
III grupa -ir
-ido
COMPRAR
– COMPRADO (KUPOWAĆ)
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
he comprado (kupi-
łem/am)
Nosotros/as hemos comprado
Tú
has comprado
Vosotros/as habéis comprado
Él/Ella ha comprado
Ellos/Ellas
han comprado
30
BEBER
– BEBIDO (PIĆ)
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
he bebido
(piłem/am)
Nosotros/as hemos bebido
Tú
has bebido
Vosotros/as habéis bebido
Él/Ella ha bebido
Ellos/Ellas
han bebido
SALIR
– SALIDO (WYCHODZIĆ)
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
he salido (wysze-
dłem/wyszłam)
Nosotros/as hemos salido
Tú
has salido
Vosotros/as habéis salido
Él/Ella ha salido
Ellos/Ellas
han salido
Natomiast czasowniki zwrotne odmieniają się następująco:
DESPERTARSE
– DESPERTADO (BUDZIĆ SIĘ)
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
me he despertado
(obudziłem/am się)
Nosotros/as nos hemos despertado
Tú
te has despertado
Vosotros/as os habéis despertado
Él/Ella se ha despertado
Ellos/Ellas
se han despertado
Większość imiesłowów tworzy się regularnie, ale istnieje też kilka ta-
kich, które są nieregularne. A oto kilka imiesłowów nieregularnych:
hacer (robić)
hecho
ser (być)
sido
poner (położyć)
puesto
resolver (rozwiązać)
resuelto
romper (zepsuć)
roto
ver (widzieć)
visto
volver (wracać)
vuelto
abrir (otworzyć)
abierto
decir (powiedzieć)
dicho
escribir (pisać)
escrito
morir (umierać)
muerto
¿Qué has hecho hay? – Co robiłaś/robiłeś dzisiaj?
Yo he jugado un partido de futbol. – Ja grałem w futbol.
Yo he comido. – Jadłem.
Yo he corrido. – Biegałam.
Yo he descansado luego mucho he comido, he bebido y mas he
aprendido. – Ja odpoczywałam potem jadłam, piłam i jeszcze uczyłam
się.
Yo he visto la tele. – Oglądałam telewizję.
Yo he mirado internet. – Serfowałam po Internecie.
Yo he mirado navigar en in internet. – Serfowałam po internecie.
Yo he hablado por telefono con mi familia de Polonia. – Rozmawiałam
przez telefon z moją rodziną z Polski.
Hemos hecho la comida con mi cuñada. – Robiłyśmy obiad z moją
szwagierką.
Yo he descansado. – Odpoczywałam.
Yo he viajado. – Podróżowałam.
Yo he visitado Madrid. – Zwiedzałam Madryt.
Yo he viajado en coche la Zaragoza. – Podrózowałam samochodem
do Zaragozy.
Yo he bebido tres cafés. – Wypiłem trzy kawy.
Stosowanie czasu Pretérito Perfecto
Jest to czas odnoszący się do wydarzeń, czynności dokonanych, które
mają związek z aktualnym momentem, które miały miejsce przed
chwilą lub miały się wydarzyć, bądź też takie, które wydarzyły się jakiś
czas temu, ale mają wpływ na sytuację aktualną (przypomina angielski
Present Prefect).
Występuje z:
31
okolicznikami czasu, wskazującymi na związek z teraźniejszością:
Esta semana hemos visto dos buenas piezas teatrales. – W tym
tygodniu zobaczyliśmy dwa dobre spektakle.
Esta mañana no han visto a sus padres. – Dzisiaj rano nie zoba-
czyli rodziców.
po zwrotach: nunca – nigdy
Ella no lo ha comprado nunca. – Ona nigdy tego nie kupiła.
odnosi się do akcji mającej miejsce w przeszłości, lecz związa-
nej z teraźniejszością:
Este mes hemos ido dos veces al museo. – W tym miesiącu dwa
razy poszliśmy do muzeum.
Han trabajado en este banco. – Pracowali w tym banku (do te-
raz).
odnosi się do akcji, która nie została zrealizowana i ma związek z
teraźniejszością:
Nunca hemos visitado Londres. – Nigdy nie zwiedzaliśmy Lon-
dynu.
występuje kiedy pytamy o realizację lub jej brak na dany temat:
¿Habéis estado alguna vez en Segovia? – Czy byliście kiedyś w
Segowii?
występuje odnosząc się do zdarzeń z przeszłości, bez określenia
momentu, w którym nastąpiła realizacja:
He estado en Barcelona mucha veces. – Byłam/em w Barcelonie
wiele razy.
Preterito Perfecto (Perfecto Compuesto) używamy w następujących
przypadkach:
1. Do wyrażania nieodległej przeszłości, która często powiązana jest
z jeszcze trwajacym okresem czasu. Często przy tym stosujemy
określniki czasu takie jak: Hoy, Esta mañana, etc.
Esta semana no ha salido de casa ninguna vez. - W tym tygo-
dniu nie wyszedł z domu ani razu.
Hoy hemos visto una película muy buena. - Dziś widzieliśmy
bardzo dobry film.
2. Do wyrażania czynności, mającej jakiś związek z chwilą obecną,
lub której skutki dotyczą chwili obecnej.
No has estudiado suficiente y por eso has suspendido el
examen. Nie uczyłeś się wystarczająco dużo i dlatego oblałeś
egzamin.
He terminado todo el trabajo pues tengo tempo libre. - Skończy-
łem całą pracę więc mam wolny czas.
3. Do pytania, dowiadywania się i informowania o osobistych do-
świadczeniach, możemy użyć tutaj określników takich jak: ya, to-
davia no, nunca, etc.
José nunca he estado en Polonia. - José nigdy nie był w Polsce.
Todavía no he probado ningún plato español. - Jeszcze nie pró-
bowałem żadnego hiszpańskiego dania.
PYTANIA I PRZECZENIA
Tworzenie pytań w języku hiszpańskim jest stosunkowo łatwe. Pytania
tworzy się poprzez postawienie na początku zdania odwróconego py-
tajnika ¿
następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją, podmiot jest
najczęściej pomijany, ponieważ już sam odpowiednio odmieniony cza-
sownik posiłkowy wskazuje nam adrestata pytania.
¿(PODMIOT) + Presente de HABER + Participio Pasado +...?
¿(Vosotros) habéis cocinado la cena por vosotros mismos?- Czy (wy)
sami ugotowaliście kolację?
¿Quién ha cerrado la oficina? - Kto zamknął biuro?
32
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą NO, które stawiamy mię-
dzy podmiotem, a czasownikiem posiłkowym HABER odpowiednio od-
mieniony. Jeżeli, nie używamy podmiotu to analogicznie NO trafia na
początek zdania przed czasownik posiłkowy. Podobna sytuacja ma
miejscę w momencie odmiany czasowników zwrotnych w tym czasie.
(PODMIOT) + NO +Presente de HABER + Participio Pasado
+...
(Yo) Todavía no he visto esta película. - (Ja) jeszcze nie widziałem
tego filmu.
(Él) no ha hecho ningún daño a su novia. - (On) nie zrobił żadnej
krzywdy swojej narzeczonej.
Zwroty (okoliczniki czasu) z którymi najczęściej występuje czas Pre-
térito Perfecto:
hoy por la mañana
dzisiaj rano
esta mañana
tego ranka
hoy por la tarde
dzisiaj po południu
hoy por la noche
dzisiaj wieczorem
estos días
w tych dniach
esta semana
w tym tygodniu
este mes
w tym miesiącu
este año
w tym roku
este verano
tego lata
este fin de semana
w ten weekend
todavía, aún
jeszcze
ya
już
nunca, en mi vida
nigdy
dos veces
dwa razy
muchas veces
wiele razy
Hoy por la mañana he desayunado una taza de café. - Dzisiaj rano
wypiłem na śniadanie filiżankę kawy.
Este verano hemos pasado las vacaciones en Italia. - Tego lata byli-
śmy na wakacjach we Włoszech.
Esta noche he dormido muy poco. - Tej nocy spałam bardzo mało.
Este fin de semana nos hemos quedado en casa. - W ten weekend
zostaliśmy w domu.
Este invierno ha nevado mucho en las montañas. - Tej zimy padało
dużo śniegu w górach.
PRETÉRITO ANTERIOR - HISZPAŃSKI CZAS
ZAPRZESZŁY
Hiszpański czas Pretérito Anterior to Czas Zaprzeszły, służy on jak
sama nazwa wskazuje to wyrażania czynności w przeszłości, która
wydarzyła się przed inną czynnością mającą miejsce również w prze-
szłości. We współczesnym języku hiszpańskim użycie tego czasu jest
coraz rzadsze. W tym artykule podobnie jak we wszystkich innych w
rozdziale Czasy Hiszpańskie mówimy o czasie funkcjonującym w try-
bie Modo Indicativo. Konstrukcja tego czasu jak również zasady jego
użycia są dosyć proste. Całość sprawdza się do odmiany czasownika
haber w czasie Pretérito Perfecto Simple lub Pretérito Indefinido - peł-
ni on w zdaniu funkcję tzw. czasownika posiłkowego (jeżeli uczyłeś się
angielskiego jest to np. odpowiednik had w czasie Past Perfect). Na-
stępnie stawia się czasownik właściwy w postaci Participios Pasado.
Więcej na temat konstrukcji i użycia tego czasu znajdziesz w poniż-
szym artykule.
Cuando hube termindo de pasear, me fui a casa. - Kiedy skończyłem
spacerować, poszedłem do domu.
Salieron del mercado en cuanto hubieron comprado todo. - Wyszli ze
sklepu kiedy jak tylko kupili wszystko.
KONSTRUKCJA ZDANIA
33
(Podmiot) + Pretérito Perfecto Simple o Pretérito Indefinido del
verbo auxiliar HABER + Participio Pasado + dopełnienie.
Podmiot podobnie jak w języku polskim występuje opcjonalnie.
Dopełnienie to tzw. reszta zdania.
Pretérito Perfecto Simple de HABER
jest to czasownik posiłkowy
HABER odmieniany w Pretérito Perfecto Simple de Indicativo.
Participio Pasado to imiesłów bierny danego czasownika opisujący
akcję, którą chcemy wyrazić w zdaniu w Pretérito Anterior.
Pretérito Perfecto Simple de HABER
Odmiana HABER przez osoby w Pretérito Perfecto Simple de
Indicativo
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
hube
Nosotros/as
hubimos
Tú
hubiste
Vosotros/as
hubisteis
Él/Ella hubo
Ellos/Ellas
bubieron
ZASTOSOWANIE
Preterito Perfecto (Perfecto Compuesto) używamy w następujących
przypadkach:
1. Do wyrażania czynności, która miała miejsce w przeszłości i wyda-
rzyła się przed inną czynnością w przeszłości. Pojawia się tutaj
tzw. za przeszłość zdarzenia. Jeżeli ktoś uczył się już angielskiego
czas ten można porównać z zastosowaniem czasu Past Perfect.
Tan pronto como hubieron recibido los regalom, empezaron a abrirlos.
- Jak tylko otrzymali prezenty, zaczęli je rozpakowywać.)
Después que hubieron ganado, se fueron a la fiesta.
(Zaraz po tym jak wygrali, poszli na imprezę.)
PYTANIA I PRZECZENIA
Tworzenie pytań w języku hiszpańskim jest stosunkowo łatwe. Pytania
tworzy się poprzez postawienie na początku zdania odwróconego py-
tajnika
¿
następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją, podmiot jest
najczęściej pomijany, ponieważ już sam odpowiednio odmieniony cza-
sownik posiłkowy wskazuje nam adrestata pytania.
¿(PODMIOT) + Pretérito Perfecto Simple de HABER + Participio
Pasado +...?
(Él) de verdad se acostó tan pronto que hubo terminado de cenar? -
Czy (On) naprawdę położył się tak szybko jak tylko skończył jeść kola-
cję?
¿Ella) empezó a llorar en cuanto hubo oido toda la verdad?
- Czy (Ona) zaczęła płakać jak tylko usłyszała całą prawdę?
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą NO, które stawiamy mię-
dzy podmiotem, a czasownikiem posiłkowym HABER odpowiednio od-
mieniony. Jeżeli, nie używamy podmiotu to analogicznie NO trafia na
początek zdania przed czasownik posiłkowy. Podobna sytuacja ma
miejscę w momencie odmiany czasowników zwrotnych w tym czasie.
(PODMIOT) + NO + Pretérito Perfecto Simple de HABER +
Participio Pasado +...
No comí la ensalada hasta que no me sirvieron el agua. - Nie zjadłem
sałatki dopóki nie podali mi wody.)
Estuvieron tranquilos hasta que no hubo perdido la maleta. - Byli spo-
kojni, dopóki nie zgubili walizki.
ODMIANA CZASOWNIKA ZWROTNEGO
34
Postanowiłem przedstawić tutaj również przykładową odmianę cza-
sownika zwrotnego w Pretérito Anterior ponieważ jest ona inna niż w
czasach teraźniejszych. W zasadzie wszystko sprowadza się do tego,
że Zaimek Zwrotny ( Pronombres Reflexivos ) odpowiednio odmie-
niony wędruje przed czasownik posiłkowy HABER (również odpo-
wiednio odmieniony), natomiast po Pretérito Perfecto Simple de HA-
BER znajduje się czasownik właściwy przyjmujący formę Imiesłowu
Biernego ( Participio Pasado ).
Odmiana LEVANTARSE w Pretérito Anterior
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
me hube levantado
Noso-
tros/as
nos hubimos levantado
Tú
te hubiste levantado
Voso-
tros/as
os hubisteis levantado
Él/Ella se hubo levantado
Ellos
/Ellas
se hubieron levantado
OKREŚLNIKI CZASU
Mówiąc o zastosowaniu czasu Pretérito Anterior należy zwrócić uwagę
na charakterystyczne dla tego czasu określniki:
apenas
ledwo, zaledwie
así que
tak więc
en cuanto
jak tylko
en seguida que
jak tylko
luego que
potym jak
tan pronto como
jak tylko, tak szybko jak
después
zaraz po
una vez que
jak tylko
PRETERITO INDEFINIDO - CZAS PRZESZŁY
DOKONANY
Preterito Indefinido pełni w języku hiszpańskim często funkcję polskie-
go czasu dokonanego.
Ayer estuvimos en el Museo Nacional. - Wczoraj byliśmy w Muzeum
Narodowym.
El sábado pasado me visitó Juan. - W poprzednią sobotę odwiedził
mnie Juan.
KONSTRUKCJA ZDANIA
(Podmiot) + czasownik odmieniany w danej koniugacji +
dopełnienie.
Podmiot podobnie jak w języku polskim występuje opcjonalnie.
Czasownik w języku hiszpańskim jak podaliśmy w dziale o częściach
mowy może być odmieniany w 3 koniugacjach -ar,-er, -ir. W Presente
Indefinido musi być on odmieniany zgodnie z zasadami koniugacji
obowiązującymi w tym czasie (co przedstawimy poniżej). Czasowniki
moga być odmieniane całkowicie regularnie lub nieregularnie w pełni i
niepełnie.
ODMIANA CZASOWNIKÓW REGULARNYCH W PRETERITO
INDEFINIDO
odmiana czasowników regularnych w preterito indefinido.
podmiot
hablar
comer
vivir
yo
hablé
comi
vivi
tu
hablaste
comiste
viviste
el/ella/vd.
habló
comió
vivió
nosotros/-as
hablamos
comimos
vivimos
35
vosotros/-as
hablasteis
comisteis
vivisteis
ellos/ellas/vds.
hablaron
comieron
vivieron
Powyżej prezentujemy tabelkę w której zawarto odmianę przykłado-
wych czasowników regularnych przez osoby w czasie Preterito Indefi-
nido co jest niezbędne do konstruowania zdań w tymże czasie. Jak
zauważamy w koniugacjach -er i -ir
czasowniki odmieniają się w ten
sam sposób i w poszczególnych osobach mają te same końcówki. Na
kolor pomarańczowy w powyższej tabelce napisano tematy czasowni-
ków ( część nieodmienną ), a kolorem zielonym odmianę odpowied-
nich końcówek.
Najczęściej używane czasowniki regularne: beber, escribir, salir, ca-
sarse, nacer, vivir, terminar, ayundar, recibir, comprar, vender
.
ODMIANA CZASOWNIKÓW NIEREGULARNYCH
W PRETERITO INDEFINIDO
LICZBA MNOGA
nosotros/-as
vosotros/-as
ellos/ellas
anduvimos
anduvisteis
anduvieron
condujimos
condujisteis
condujeron
dimos
disteis
dieron
dijimos
dijisteis
dijeron
dormimos
dormisteis
durmieron
estuvimos
estuvisteis
estuvieron
hicimos
hicisteis
hicieron
fuimos
fuisteis
fueron
leimos
leisteis
leyeron
morimos
moristeis
murieron
pedimos
pedisteis
pidieron
pudimos
pudisteis
pudieron
pusimos
pusisteis
pusieron
produjimos
produjisteis
produjeron
propusimos
propusisteis
propusieron
quisimos
quisisteis
quisieron
supimos
supisteis
supieron
fuimos
fuisteis
fueron
sentimos
sentisteis
sintieron
tradujimos
tradujisteis
tradujeron
tuvimos
tuvisteis
tuvieron
trajimos
trajisteis
trajeron
vinimos
vinisteis
vinieron
LICZBA POJEDYŃCZA
yo
tu
el/ella
andar
anduve
anduviste
anduvo
conducir
conduje
condujiste
condujo
dar
di
diste
dio
decir
dije
dijiste
dijo
dormir
dormi
dormiste
durmio
estar
estuve
estuviste
estuvo
hacer
hice
hiciste
hizo
ir
fui
fuiste
fue
leer
lei
leiste
leyo
morir
mori
moriste
murio
pedir
pedi
pediste
pidio
poder
pude
pudiste
pudo
poner
puse
pusiste
puso
producir
produje
produjiste
produjo
proponer
propuse
propusiste
propuso
querer
quise
quisiste
quiso
saber
supe
supiste
supo
ser
fui
fuiste
fue
sentir
senti
sentiste
sintio
traducir
traduje
tradujiste
tradujo
tener
tuve
tuviste
tuvo
traer
traje
trajiste
trajo
venir
vine
viniste
vino
vestir
vesti
vestiste
vistio
36
vestimos
vestisteis
vistieron
1.
W tym czasie często występują zmiany w pisowni czasowników;
czasowniki zakończone na -car, -gar i -zar mają temat zakoń-
czony odpowiednio na -qu, -gu i -c w 1 osobie liczby pojedyń-
czej.
np. buscar - busqué, pagar - pagué, cruzar - crucé
2.
Oboczność e => ie nie występuje w tym czasie.
3.
Oboczność o => ue nie występuje w tym czasie, lecz czasowniki
dormir i morir mają oboczność o:u w 3. osobie liczby pojedynczej
i mnogiej.
4.
Oboczność e => i występuje we wszystkich czasownikach w 3.
osobie obu liczb.
1. mentir (mentí, mentiste, mintió, mentimos, mentisteis,
mintieron)
2. servir (serví, serviste, sirvió, servimos, servisteis,
sirvieron)
3. sentirse (me sentí, te sentiste, se sintió, nos sentimos, os
sentisteis, se sintieron)
4. preferir, elegir
5. reirse (me reí, te reiste, se rió, nos reimos, os reisteis, se
rieron)
5.
Oboczność c = >zc w przypadku niektórych czasowników z tej
grupy występuje w formie oboczność c => j, np. traducir, condu-
cir, producir; pozostałe odmieniają sie regularnie.
6.
Zdarza się również, że występuje oboczność i => y dotyczy to 3.
osoby liczby pojedyńczej i mnogiej.
1. leer (leí, leiste, leyó, leimos, leisteis, leyeron)
2. construir (construí, construiste, construyó, construimos,
contruisteis, construyeron)
3. oir (oí, oiste, oyó, oimos, oisteis, oyeron)
4. concluir
ZASTOSOWANIE
Preterito Indefinido ( nazywane również Perfecto Simple ) używamy
w następujących przypadkach:
1. Do wyrażania czynności mającej miejsce w przeszłości i zakoń-
czonej, niemającej związku z chwilą obecną.
Anoche volví a casa muy tarde. - Wczoraj w nocy wróciłem do
domu bardzo późno.
Hace dos días terminó de Pintar de casa. - Dwa dni temu skończył
malować dom.
2. Zazwyczaj do wyrażanie czynności, które odbyły się w oznaczo-
nym ściśle czasie (czas historyczny), służace np. do relacjonowa-
nia wydarzeń historycznych, czy przedstawiania czyjejś biografii,
zwracając uwagę jedynie na fakty.
La II Guerra Mundial se empezó en el año 1939. - II Wojna Świa-
towa rozpoczęła się w roku 1939.
Salvador Dalí murió en 1989. - Salvador Dalí umarł w 1989 r.
3. Używa się tego czasu często z określnikami czsu takimi jak: ayer,
la semana pasada, etc.
El domingo pasado no estuvieron en casa. - W zeszłą niedziele
nie było ich w domu.
Ayer no dormí bien. - Wczoraj nie spałem dobrze.
4. Czynności lub stanu trwającego przez pewien czas w okresie mi-
nionym jako pewien fakt z przeszłości.
La ocupación soviética duro muchos años. - Okupacja sowiecka
trwała wiele lat.
La cita de los presidentes no duró más que dos horas. - Spotkanie
prezydentów nie trwało dłużej niż dwie godziny.
37
5. Niekiedy, możemy użyć Preterito Indefinido do wyrażania akcji,
czynności powtarzającej się.
Le llame muchas veces pero no contestó.
(Dzwoniłem do niego wiele razy, ale nie odpowiadał.)
Al tener 22 años fui a esta discoteca varias veces.
(W wieku 22 lat poszedłem do tej dyskoteki kilka razy.)
PYTANIA I PRZECZENIA
Tworzenie pytań w języku hiszpańskim jest stosunkowo łatwe. Pytania
tworzy się poprzez postawienie na początku zdania odwróconego py-
tajnika ¿ następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją. Podmiot jest
najczęściej pomijany, ponieważ już sam odpowiednio odmieniony cza-
sownik zgodnie z zasadami odmiany danej koniugacji w Preterito Inde-
finido wskazuje nam adrestata pytania.
¿(PODMIOT) + CZASOWNIK + DOPEŁNIENIE?
¿Cómo murió tu abuelo? - Jak umarł Twój dziadek?
¿Por qué ayer no viniste? - Dlaczego wczoraj nie przyszedłeś?
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą no, które stawiamy mię-
dzy podmiotem, a czasownikiem odpowiednio odmieniony. Jeżeli, nie
używamy podmiotu to analogicznie no trafia na początek zdania przed
czasownik. Oczywiście na początku zdania moga występować okre-
slinki czasu np. La semana pasada, anoche, anteayer,.... wtedy no
znajdzie się między tym właśnie określnikiem czasu, a czasownikiem
w odpowiedniej formie.
(PODMIOT) + NO +CZASOWNIK + DOPEŁNIENIE.
Ayer Ana no lo hizo porque no tuvo tempo. - Ania wczoraj tego nie
zrobiła, ponieważ nie miała czasu.
Mis padres no tuvieron razón, se equivocaron. - Moi rodzice nie mieli
racji, pomylili się.
OKREŚLNIKI CZASU
Mówiąc o zastosowaniu czasu Preterito Indefinido wspomniałem, że
często stosujemy typowe dla tego czasu określniki są to:
ayer
wczoraj
ayer por la mañana
wczoraj rano
anoche
zeszej nocy
anteayer
przedwczoraj
la semana pasada
w zeszłym tygodniu
el mes pasado
w zeszłym miesiącu
el año pasado
w zeszłym roku
el otro dia
pewnego razu
ese/aquel dia
tamtego dnia
el lunes
w poniedziałek
en 1939
w 1939
hace tres meses
trzy miesiące temu
haces dos año
dwa lata temu
Preterito Pluscuamperfecto - Czas zaprze-
szły
Hiszpański czas Preterito Pluscuamperfecto to czas zaprzeszły na-
leżący do czasów złożonych trybu oznajmującego, służący do wyraża-
nia czynności przeszłych dokonanych. Może on wystąpić zarówno w
zdaniu złożonym, jak i pojedynczym.
38
Ana me confesó que no había terminado ninguna escuela. - Ania wy-
znała mi, że nie skończyła żadnej szkoły.
Leí lo que me habías escrito. - Przeczytałem to, co mi napisałeś.
KONSTRUKCJA ZDANIA
(Podmiot) + Pretérito imperfecto de HABER + Participio
Pasado + dopełnienie.
Podmiot podobnie jak w języku polskim występuje opcjonalnie.
Dopełnienie to tzw. reszta zdania.
Pretérito imperfecto de HABER jest to czasownik posiłkowy HA-
BER odmieniany w Preterito Imperfecto .
Participio Pasado to imiesłów bierny danego czasownika opisujący
akcję, którą chcemy wyrazić w zdaniu.
Pretérito imperfecto de HABER
Odmiana HABER przez osoby w Preterito Imperfecto
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
hubia
Nosotros/as
hubimamos
Tú
hubias
Vosotros/as
hubiais
Él/Ella hubia
Ellos/Ellas
bubian
Participios Pasado
Większość imiesłowów biernych w języku hiszpańskich tworzy się bar-
dzo prosto wedle poniższej zasady:
CANT
AR
CANT
ADO
BEB
ER
BEB
IDO
VIV
IR
VIV
IDO
czyli jeżeli w zależności od końcówki czasownika dokonujemy nastę-
pującej zamiany:
AR => ADO
ER, IR => IDO
Oprócz regularnie tworzonych Participio Pasado istnieją również nie-
regularne, poniżej przedstawiamy tabelkę najpopularniejszych, niere-
gularnych Partcipio Pasado :
ser
sido
być
ver
visto
widzieć
poner
puesto
kłaść
escribir
escrito
pisać
abrir
abierto
otwierać
volver
vuelto
powracać
hacer
hecho
robić
romper
roto
łamać
decir
dicho
mówić
ZASTOSOWANIE
Preterito Pluscuamperfecto używamy w następujących przypad-
kach:
1. Do wyrażania czynności zaprzeszłej, gdy mówimy o zdarzeniu ma-
jącym miejsce w przeszłości, które wydarzyło się przed inną czyn-
nością mającą miejsce również w przeszłości.
Ayer encontré el libro que había perdido. - Wczoraj znalazłem
książkę, którą zgubiłem.
El lunes pasado entré en la clase cuando todos ya habían empez-
do a escribir el examen. - W poprzedni poniedziałek wszedłem do
klasy kiedy wszyscy już zaczęli pisać egzamin.
2. Również możemy wykorzystać ten czas gdy mówimy o czynności
lub wydarzeniu będącym w związku z czasem Preterito Perfecto.
39
Esta semana hemos estado en Barcelona. - Nunca antes
habíamos visto un ciudad tan preciosa.
(W tym tygodniu byliśmy w Barcelonie. - Nigdy wcześniej nie wi-
dzieliśmy tak pięknego miasta.
Hoy he escrito a mi hermano. Le había escrito muchas veces ya,
pero nunca me responde. - Dziś napisałam do mojego brata. Pisa-
łam już do niego wiele razy, ale nigdy mi nie odpowiada.
3. Czasu Preterito Pluscuamperfecto używa się również z takimi
słówkami jak "durante" (for) - przez i "desde" (since) - od w celu
wyrażenia czynności trawjącej w przeszłości lub momentu rozpo-
częcia czynności w przeszłości.
No se había sentido bien desde dos horas. - Nie czuł się dobrze
od dwóch godzin.
Habían trabajado durante mucha horas. - Pracowali przez wiele
godzin.
PYTANIA I PRZECZENIA
Tworzenie pytań w języku hiszpańskim jest stosunkowo łatwe. Pytania
tworzy się poprzez postawienie na początku zdania odwróconego py-
tajnika ¿ następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją, podmiot jest
najczęściej pomijany, ponieważ już sam odpowiednio odmieniony cza-
sownik posiłkowy wskazuje nam adrestata pytania.
¿(PODMIOT) + Pretérito imperfecto de HABER +
Participio Pasado +...?
El perro escapó. ¿(Tú) le habías tratado bien? - Pies uciekł. Czy (ty)
traktowałeś go dobrze?
Mi madre se enfadó conmigo. ¿(Tú)Le habías dicho algo malo sobre
mi? - Moja mama się na mnie obraziła. Czy (ty) powiedziałeś jej o
mnie coś złego?
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą no, które stawiamy mię-
dzy podmiot, a czasownikiem posiłkowym HABER odpowiednio od-
mieniony. Jeżeli, nie używamy podmiotu to analogicznie no trafia na
początek zdania przed czasownik posiłkowy.
(PODMIOT) + NO + Pretérito imperfecto de HABER +
Participio Pasado +...
(Ellos) no habían bailado tango hasta hoy. - (Oni) nie tańczyli tanga
do dziś.)
(Yo) no había comido dulce desde el 1 de enero hasta esta mañana. -
(Ja) nie jadłam słodyczy od 1 stycznia do dzisiejszego ranka.
ODMIANA CZASOWNIKA ZWROTNEGO
Postanowiłem przedstawić tutaj również przykładową odmianę cza-
sownika zwrotnego w Preterito Imperfecto ponieważ jest ona inna niż
w czasach teraźniejszych. W zasadzie wszystko sprowadza się do
tego, że Zaimek Zwrotny ( Pronombres Reflexivos ) odpowiednio
odmieniony wędruje przed czasownik posiłkowy HABER( również od-
powiednio odmieniony ), natomiast po Pretérito imperfecto de HA-
BER znajduje się czasownik właściwy przyjmujący formę Imiesłowu
Biernego ( Peterito Pasado ).
Odmiana LEVANTARSE w Preterito Perfecto
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
me hubia levantado
Noso-
tros/as
nos hubiamos levantado
Tú
te hubias levantado
Voso-
tros/as
os hubiais levantado
Él/Ella se hubia levantado
Ellos
/Ellas
se hubian levantado
Preterito Imperfecto - Czas przeszły
niedokonany
40
Hiszpański czas Preterito Imperfecto jest odpowiednikiem polskiego
czasu niedokonanego, główne jego zastosowanie to wyrażanie czyn-
ności które trwały w przeszłości przez pewien czas lub powtarzały się.
Mi madre siempre me ayudaba hacer los deberes. - Mama zawsze
pomagała mi odrabiać lekcje.
Al tener siete años ya sabía escribir. - Mając siedem lat już umiała pi-
sać.
Poniżej przedstawimy odmianę czasowników w danej koniugacji, po-
damy nieliczne czasowniki nieregularne jakie w tym czasie wystepują
oraz jego zastosowanie.
KONSTRUKCJA ZDANIA
(Podmiot) + czasownik odmieniany w danej koniugacji + do-
pełnienie.
Podmiot podobnie jak w języku polskim występuje opcjonalnie.
Czasownik w języku hiszpańskim jak podaliśmy w dziale o częściach
mowy może być odmieniany w 3 koniugacjach -ar,-er, -ir. W Presente
Imperfecto musi być on odmieniany zgodnie z zasadami koniugacji
obowiązującymi w tym czasie. Czasowniki moga być odmieniane cał-
kowicie regularnie lub nieregularnie. Większość czasowników odmie-
nia się w sposób regularny, poza nielicznymi wyjątkami.
ODMIANA CZASOWNIKÓW W PRETERITO IMPERFECTO
ODMIANA CZASOWNIKÓW REGULARNYCH W PRETERITO IM-
PERFECTO.
podmiot
cantar
beber
vivir
yo
cantaba
bebia
vivia
tu
cantabas
bebias
vivias
el/ella/vd.
cantaba
bebia
vivia
nosotros/-as
cantabamos
bebiamos
viviamos
vosotros/-as
cantabais
bebiais
viviais
ellos/ellas/vds.
cantaban
bebian
vivian
Powyżej prezentujemy tabelkę w której zawarto odmianę przykłado-
wych czasowników regularnych przez osoby w czasie Preterito Imper-
fecto co jest niezbędne do konstruowania zdań w tymże czasie. Jak
zauważamy w koniugacjach
-er
i
-ir
czasowniki odmieniają się w ten
sam sposób i w poszczególnych osobach mają te same końcówki. Na
kolor pomarańczowy w powyższej tabelcę napisano tematy czasowni-
ków ( część nieodmienną ), a kolorem zielonym odmianę odpowied-
nich końcówek.
CZASOWNIKI NIEREGULARNE W PRETERITO IMPERFEC-
TO:
Zewzględu na to, że liczba nieregularnych czasowników w Preterito
Imperfecto jest niewielka, a większość nieregularnych czasowników u
których występują oboczności w innych czasach, w tym czasie odmie-
nia się regularnie, prezentujemy tylko trzy podstawowe i najważniejsze
czasowniki SER , IR , VER.
CZASOWNIKI W PEŁNI NIEREGULARNE
podmiot
ser
ir
ver
yo
era
iba
veia
tu
eras
ibas
veias
el/ella/vd.
era
iba
veia
nosotros/-as
eramos
ibamos
veiamos
vosotros/-as
erais
ibais
veiais
ellos/ellas/vds.
eran
iban
veian
ZASTOSOWANIE
Preterito Imperfecto używamy w następujących przypadkach:
1. Gdy chcemy wyrazić czynność przeszłą niedokonaną ( niezakoń-
czoną ), czynność zwyczajową lub powtarzającą się w przeszłości.
Przez czynność niedokonaną rozumiemy: np. w języku polskim
41
mówimy "Przeczytałem książkę" (czynność dokonana) albo "Czy-
tałem książkę" (czynność niedokonana) nie wiemy czy osoba mó-
wiąca drugie zdanie skończyła czytać książkę, czy też nie, a więc
uznajemy ją za czynność niezakończoną, niedokonaną.
Mientras Mario estaba en trabajo, su mujer preparaba la cena.
-Podczas gdy Mario był w pracy, jego żona przygotowywała kola-
cję.
Cada verano pasabamos en la casa de mi abuela. - Każde lato
spędzaliśmy w domu mojej babci.
2. Często używa się czasu Preterito Imperfecto do wyrażania powo-
dów przyczyn innych sytuacji, zjawisk jakie zaszły również w prze-
szłości.
Aquel día no se encontraron porque no tenían tiempo. - Tamtego
dni nie spotkali się, ponieważ nie mieli czasu.
Ayer estaba muy ocupado y por eso no te llamé. - Wczoraj byłem
bardzo zajęty, dlatego do ciebie nie zadzwoniłem.
3. Czasu Preterito Imperfecto używa się również do opisywania sytu-
acji majacych miejsce w przeszłości.. Czas tego używamy także
do opisywania wyglądu oraz zachowań osób i rzeczy w odniesie-
niu do przeszłosci.
Mi profesor era alto, delgado y siempre se sonreía. - Mój nauczy-
ciel był wysoki, chudy i zawsze się uśmiechał.
El paisaje era muy pintoresco. - Pejzaż był bardzo malowniczy.
4. Czasu tego używamy również do wyrażania próśb (forma grzecz-
nościowa)
Quería otra taza de café.preguntar como llegar al Parque Goya .
-Chciałbym zapytać jak dojść do Parku Goya.
Queríamos comer algo de la cocina española. - Chcieliśmy zjeść
cos z kuchni hiszpańskiej.
PYTANIA I PRZECZENIA
Tworzenie pytań w języku hiszpańskim jest stosunkowo łatwe. Pytania
tworzy się poprzez postawienie na początku zdania odwróconego py-
tajnika
¿
następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją. Podmiot jest
najczęściej pomijany, ponieważ już sam odpowiednio odmieniony cza-
sownik zgodnie z zasadami odmiany danej koniugacji w Preterito Im-
perfecto wskazuje nam adrestata pytania.
¿(PODMIOT) + CZASOWNIK + DOPEŁNIENIE?
¿(Tú) viajabas mucho? - Czy (Ty) dużo podróżowałeś?
¿(Vosotros) fumabais cuando erais joven? - Czy (Wy) paliliście dużo
kiedy byliście młodzi?
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą no, które stawiamy mię-
dzy podmiotem, a czasownikiem odpowiednio odmieniony.
(PODMIOT) + NO +CZASOWNIK + DOPEŁNIENIE.
No podía escribirte porque no sabía tu dirección. - Nie mogłem do cie-
bie napisać, bo nie znałem twojego adresu.
Antes no se vivía tan rápido. - Kiedyś nie żyło się tak szybko.
OKREŚLNIKI CZASU
Wraz z czasem Preterito Imperfecto często używamy następujacych
określników czasu, a w zasadzie częstotliwości wykonywania danej
czynności.
a veces
czasem
de vez en cuando
czasami
antes
przedtem
cada lunes
w każdy poniedziałek
42
todos los dias
codziennie
FUTURO IMPERFECTO
W języku hiszpańskim czas Futuro Imperfecto, służy do określania
czynności przyszłej, odpowiada mu polski czas przyszły dokonany jak
i niedokonany. W języku potocznym często zastępowany jest przez
konstrukcję ir + a + infinitivo. W Futuro Imperfecto de indicativo nie
występują żadne oboczności.
Mañana será mejor. - Jutro będzie lepiej.
Estaré ahí el proximo lunes. - Będę tam w przyszły poniedziałek.
Vamos a ver la exhibicón de las obras de Goya. - Zobaczymy wysta-
wę dzieł Goi.
Maria va a enseñarme italiano. - Maria będzie uczyć mnie włoskiego.
KONSTRUKCJA ZDANIA
(Podmiot) +czasownik odmieniany w danej koniugacji +
dopełnienie.
Podmiot podobnie jak w języku polskim występuje opcjonalnie.
Czasownik w języku hiszpańskim jak podaliśmy w dziale o częściach
mowy może być odmieniany w 3 koniugacjach -ar,-er, -ir. W Futuro
Imperfecto musi być on odmieniany zgodnie z zasadami koniugacji
obowiązującymi w tym czasie. Na pocieszenie mogę dodać, że w tym
czasie występuje ta sama zasada odmiany we wszystkich grupach,
oraz że nie występują oboczności. Jedynie w przypadku odmiany nie-
których czasowników zmienia się temat czasownika w stosunku do
jego formy bezokolicznikowej.
ODMIANA CZASOWNIKÓW W FUTURO IMPERFECTO
odmiana czasowników regularnych w futuro imperfecto.
podmiot
cantar
beber
vivir
yo
cantaré
beberé
viviré
tu
cantarás
beberás
vivirás
el/ella/vd.
cantará
beberá
vivirá
nosotros/-as
cantaremos
beberemos
viviremos
vosotros/-as
cantaréis
beberéis
viviréis
ellos/ellas/vds
cantarán
beberán
vivirán
Powyżej prezentujemy tabelkę odmiany czasowników wszystkich
trzech grup koniugacyjnych -ar, -er, -ir przez osoby. Kolorem zielonym
zaznaczono końcówki, które się zmieniają. Łatwo zauważyć, że tema-
tem w przypadku tego czasu jest pełna forma bezokolicznikowa, tzn.
odmieniając nie odcinamy końcówek -ar, -er, -ir. Dodatkowo ułatwie-
niem w nauce może być fakt, że we wszystkich grupach dodajemy ta-
kie same końcówki w poszczególnych osobach.
Jak już wspomniałem w czasie tym nie występują oboczności. Jednak
jest pewna grupa nieregularnych czasowników, u których zmienia się
temat podczas ich odmiany w stosunku do formy bezokolicznikowej.
Poniżej prezentujemy przykładowe czasowniki.
LICZBA POJEDYŃCZA
yo
tu
el/ella
decir
dire
diras
dira
hacer
hare
haras
hara
poder
podre
podras
podra
poner
pondre
pondras
pondra
querer
querre
querras
querra
saber
sabre
sabras
sabra
salir
saldre
saldras
saldra
tener
tendre
tendras
tendra
venir
vendre
vendras
vendra
LICZBA MNOGA
nosotros/-as
vosotros/-as
ellos/ellas
diremos
direis
diran
43
haremos
hareis
haran
podremos
podreis
podran
pondremos
pondreis
pondran
querremos
querreis
querran
sabremos
sabreis
sabran
saldremos
saldreis
saldran
tendremos
tendreis
tendran
vendremos
vendreis
vendran
ZASTOSOWANIE
Futuro Imperfecto używamy w następujących sytuacjach:
1. Głównie do mówienia o czynnościach przyszłych względem mó-
wienia. Często w zdaniach tego typu wykorzystujemy określniki
czasu takie jak: luego, mas tarde, esta noche, etc.
Te lo diré mañana. - Powiem Ci to jutro.
Luego explicaremos lo que queremos hacer. - Później wytłuma-
czymy co chcemy zrobić.
2. Również do wyrażania niepewność, prawdopodobieństwo, wątpli-
wość, przypuszczenia wobec faktu obecnego.
¿Quién será mi marido? - Kto zostanie moim mężem?
¿Dónde enctonraremos la felicidad? - Gdzie znajdziemy szczę-
ście?
PYTANIA I PRZECZENIA
Tworzenie pytań w języku hiszpańskim jest stosunkowo łatwe. Pytania
tworzy się poprzez postawienie na początku zdania odwróconego py-
tajnika ¿ następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją, podmiot jest
najczęściej pomijany, ponieważ już sam odpowiednio odmieniony cza-
sownik zgodnie z zasadami odmiany w Futuro Imperfecto wskazuje
nam na adrestata pytania.
¿(PODMIOT) + CZASOWNIK + DOPEŁNIENIE?
¿Cuándo saldrás del hospital? - Kiedy wyjdziesz ze szpitala?
¿Donde dormirán después del concierto? - Gdzie będą spali po
koncercie?
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą no, które stawiamy mię-
dzy podmiot, a czasownik odpowiednio odmieniony w czasie Futuro
Imperfecto. Ze względu na częste pomijanie podmiotu w języku hisz-
pańskim no występujące przed czasownikiem bardzo często trafia na
początek zdania (chyba że występują jakieś określniki czasu, lub inne
części mowy stojące przed czasownikiem ).
(PODMIOT) + NO + CZASOWNIK + DOPEŁNIENIE
Juan nunca entcontrará su destino. - Juan nigdy nie odnajdzie swoje-
go przeznaczenia.
Algún día llegaráis a la conclusón que no hace falta trabjar tanto. -
Któregoś dnia dojdziecie do wniosku, ze nie warto tyle pracować.
OKREŚLNIKI CZASU
Mówiąc o zastosowaniu czasu Futurp Imperfecto wspomniałem, że
często stosujemy typowe dla tego czasu określniki, są to:
luego
potem
mañana
jutro
mas tarde
później
esta noche
dziś wieczorem
el año que viene
w przysłym roku
la semana que viene
w przysłym tygodniu
el mes que viene
w przysłym miesiącu
dentro de un mes
za miesiac
dentro de tres años
za trzy lata
44
Futuro Perfecto - Czas przyszły dokonany
złożony
Hiszpański czas Futuro Perfecto to czas przyszły dokonany złożony,
służący do wyrażania czynności przyszłej. Czas ten bywa nazywany
również czasem Antefuturo co można przetłumaczyć jako przedprzy-
szły. Dlaczego tak? A bo dlatego, że opisuje zazwyczaj czynność, któ-
ra ma się skończyć w jakimś momencie w przeszłości.
Mañana habrá terminado el proyecto. Jutro będzie miał skończony
projekt.
Tendré hijos cuando habré terminado los estudios. Będę miała dzieci
jak będę miała skończone studia.
KONSTRUKCJA ZDANIA
(Podmiot) + Futuro Imperfecto de HABER +
Participio Pasado + dopełnienie.
Podmiot podobnie jak w języku polskim występuje opcjonalnie.
Dopełnienie to tzw. reszta zdania.
Futuro Imperfecto de HABER jest to czasownik posiłkowy HABER
odmieniany w Futuro Imperfecto .
Participio Pasado to imiesłów bierny danego czasownika opisujący
akcję, którą chcemy wyrazić w zdaniu w Futuro Imperfecto.
Futuro Imperfecto de HABER
Odmiana HABER przez osoby w Futuro Imperfecto
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
habre
Nosotros/as
habremos
Tú
habras
Vosotros/as
habreis
Él/Ella habra
Ellos/Ellas
habran
Participios Pasado
Większość imiesłowów biernych w języku hiszpańskich tworzy się bar-
dzo prosto wedle poniższej zasady:
cantar
cantado
beber
bebido
vivir
vivido
czyli jeżeli w zależności od końcówki czasownika dokonujemy nastę-
pującej zamiany:
AR => ADO
ER, IR => IDO
Oprócz regularnie tworzonych Participio Pasado istnieją również nie-
regularne, poniżej przedstawiamy tabelkę najpopularniejszych, niere-
gularnych Partcipio Pasado :
ser
sido
być
ver
visto
widzieć
poner
puesto
kłaść
escribir
escrito
pisać
abrir
abierto
otwierać
volver
vuelto
wracać
hacer
hecho
robić
romper
roto
łamać
45
decir
dicho
mówić
ZASTOSOWANIE
Futuro Perfecto używamy w następujących przypadkach:
1. Do mówienia o czynności, zdarzeniu w przyszłości, ale takim które
będzie zakończone i stanie się czynnością przeszłą w przyszłości.
Mówiąc językiem prostszym używamy tego czasu gdy chcemy wy-
razić czynność, która zakończy się przed pewnym określonym
czasem (punktem) w przyszłości.
Cuando volverás en casa, yo habré preprado algo para comer. -
Kiedy wrócisz do domu, ja już będę miała przygotowane coś do je-
dzenia.
Al tener 25 años ya habré comprado una casa. - W wieku 25 alt
będę miał już kupiony dom.
2. Futuro Perfecto jest wykorzystywane do tworzenia hipotez w teraź-
niejszości i przeszłości.
Es muy tarde. Nuestros hijos ya habrán llegado a Madrid. - Jest
bardzo późno. Nasze dzieci pewnie dotarły już do Madrytu.
(Osoba wypowiadająca się myśli, uważa, że dzieci powinny już
przybyć do Madrytu, choć nie może być tego pewna. )
Han pasado dos años. Manuel ya sehabía acostumbrado a la vida
nueva. - Minęły już dwa lata. Manuel pewnie przyzwyczaił się już
do nowego życia.
3. Bardzo często używamy powyższego czasu w pytaniach na które
nie oczekujemy odpowiedzi (pytania retoryczne) jak również z py-
taniami wypowiadanymi w podniesionym tonie.
No tengo fuerzas. ¿Cómo habré termindo de leerlo? - Nie mam
siły. Jak skończę to czytać?
Necesito una cacerola muy grande. ¿Dónde lo habrá comprado? -
Potrzebuję dużego garnka. Gdzież go kupię?
PYTANIA I PRZECZENIA
Tworzenie pytań w języku hiszpańskim jest stosunkowo łatwe. Pytania
tworzy się poprzez postawienie na początku zdania odwróconego py-
tajnika ¿
następnie postępujemy zgodnie z konstrukcją, podmiot jest
najczęściej pomijany, ponieważ już sam odpowiednio odmieniony cza-
sownik posiłkowy wskazuje nam adrestata pytania.
¿(PODMIOT) + Futuro Imperfecto de HABER + Participio
Pasado +...:
¿Habrá sido capaz de mentirme? - Czyżby był w stanie mnie okła-
mać?
¿Habrán limpiado toda la casa por ellos mismos? - Czyżby posprzątali
mieszkanie sami?
Przeczenia tworzymy natomiast za pomocą NO, które stawiamy mię-
dzy podmiotem, a czasownikiem posiłkowym HABER odpowiednio od-
mieniony. Jeżeli, nie używamy podmiotu to analogicznie NO trafia na
początek zdania przed czasownik posiłkowy. Podobna sytuacja ma
miejscę w momencie odmiany czasowników zwrotnych w tym czasie.
(PODMIOT) + NO + Futuro Imperfectode HABER +
Participio Pasado +…..
No habrás pensado que Carmen es su hermana. - Pewnie nie myśla-
łeś, że Carmen to jego siostra.
No habíais comprado sal. Sempre olvidáis hacerlo. - Pewnie nie kupi-
liście soli. Zawsze zapominacie to zrobić.
46
Parafrazy
W tym dziale zaprezentuje parafrazy hiszpańskie.
ESTAR + Gerundio
Konstrukcja ESTAR + Gerundio nazywana bywa również Presente
Continuo. Używana jest do mówienia o czynności majacej miejsce w
momencie mówienia.
KONSTRUKCJA ZDANIA
(Podmiot) + ESTAR + Gerundio + dopełnienie.
Podmiot jak zwykle występuje w języku hiszpańskim opcjonalnie.
ESTAR czyli jeden z hiszpańskich czasowników oznaczających być
obok SER i HABER. W przypadku tej perafrazy musi on zostać odpo-
wiednio odmieniony czasie Presente.
Gerundio jest to hiszpański odpowiednik angielskiego gerund. Tworzy
się je przez dodanie do podstawy czasownika odpowiedniej końcówki.
ODMIANA ESTAR
ESTAR
– BYĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
estoy
Nosotros/as estamos
Tú
estás
Vosotros/as
estáis
Él/Ella está
Ellos/Ellas/
están
TWORZENIE GERUNDIO
Tworzenie Gerundio jest bardzo proste, polega na dodaniu odpowied-
niej końcówki do tematu czasownika, w zależności od końcówki bez-
okolicznika, a co za tym idzie w zależności od przynależności do danej
grupy czasowników.
1. Koniugacja -AR
Do tematu czasownika zakończonego na -ar dodajemy końcówkę
-ando.
cantar
cantando
2. i 3. Konugacja -ER , -IR
W przypadku tych grup, czyli czasowników zakończonych odpowied-
nio na -er, -ir do tematu dodajemy -iendo.
beber
bebiendo
vivir
viviendo
Nieregularne formy gerundio
Czasowniki z obocznością O => U
poder
pudiendo
morir
muriendo
dormir
durmiendo
47
Czasowniki z obocznością E => I
U całej 3 grupy koniugacyjnej czasowników u których pojawia
się E przed IR następuje oboczność zgodna z poniższymi przy-
kładami.
mentir
mintiendo
servir
sirviendo
decir
diciendo
Oboczność I => Y (-YENDO)
Oboczność taka występuje u czasowników grupy 2 i 3 zakoń-
czonej odpowiednio na -ER, -IR . Zasadniczo ma ona miejsce
u tych które kończą się samogłoską.
leer
leyendo
construir
construyendo
traer
trayendo
ir
yendo
oir
oyendo
ZASTOSOWANIE
Perafrazy ESTAR + Gerundio używamy w nastepujacych przypad-
kach:
1. Do mówienia o czynności chwilowej.
2. Do pytania o wykonywaną przez kogoś czynność, działalność w
danym momencie.
3. Do wyrażania postępu w jakimś działaniu, jakiejś czynności
Me estoy acercando. - Nadchodzę.
Me estoy emborrachando. - Upijam się.
4. Do wyrażania stanu przejściowego.
Vivo en Inglaterra, pero ahora estoy viviendo en Espada. - Miesz-
kam w Angli, ale teraz(tymczasowo) mieszkam w Hiszpanii.
5. Do wyrażania czynności, która trwa do chwili mówienia. W tym
przypadku używa się takich zwrotów jak:
1. últimamente - ostatnio
2. desde hace unos días - od kilku dni
Últimamente estoy estudiando español. - Ostatnio ucze się hisz-
pańskiego
CZASOWNIKI ZWROTNE
Zaimki zwrotne (Los pronombres reflexivos) występujące z czasowni-
kami zwrtonymi w przypadku tej konstrukcji podczas odmiany przez
osoby mogę być postawione przed czasownikem ESTAR, czyli na po-
czątku perafrazy lub też mogą powędrować na koniec perafrazy i przy-
łączyć się w odpowiednio odmienionej formie do Gerundio.
Me estoy duchando
Estoy duchándome
HABER QUE
KONSTRUKCJA ZDANIA
(Podmiot) + HABER + QUE + BEZOKOLICZNIK + ....
Podmiot jak zwykle występuje w języku hiszpańskim opcjonalnie.
HABER czyli jeden z hiszpańskich czasowników, oznacza być. W
przypadku tej perafrazy musi on zostać odpowiednio odmieniony w
odpowiednim czasie.
48
Pamiętaj, że po konstrukcji HABER QUE czasownik występuje w for-
mie bezokolicznikowej, jeżeli jest to czasownik zwrotny odmianie ule-
ga tylko sam zaimek zwrotny, jednak pozostaje on przyklejony na koń-
cu bezokolicznika.
ODMIANA HABER
HABER jest czasownikiem nieosobowym i w zdaniu przyjmuje forme 3
osoby liczby pojedyńczej - HAY (Presente)
Czasownik może być również stosowany w czasach przeszłym w
tedy po przetłumaczeniu będzie oznaczał Trzeba było, jak i w cza-
sach przyszłych tłumaczony jako Trzeba będzie.
ZASTOSOWANIE
Konstrukcja HABER QUE używana jest do mówienia podobnie jak te-
ner que + infinitivo o przymusie, potrzebie, konieczności, powinności
jak również o przypuszczeniach. Jednak zasadnicza różnica jest taka,
że jest to konstrukcja bezosobowa, która nie wskazuje nam żadnej
konkretnej osoby. Czyli stosujemy ją gdy chcemy powiedzieć coś w
sposób ogólny nie wskazując adresata naszej wypowiedzi. Na język
polski tłumaczymy tę konstrukcję w sposób nieosobowy, za pomocą
słowa 'Trzeba', 'Trzeba było', 'Trzeba będzie' w zależności od użyte-
go czasu. Najczęściej stosuje się ją w czasie teraźniejszym jako HAY
QUE + INFINITIVO
Hay que limpiar el piso. Trzeba posprzątać w mieszkaniu.
Hay que leer este libro y tomar apuntes. Trzeba przeczytać tę książkę
i zrobić notatki.
Habrá que comprar pan. Trzeba będzie kupić chleb.
KONSTRUKCJA "IR A HACER ALGO"
– CZAS PRZYSZŁY
BLISKI
Aby wyrazić czynność, która nastąpi w przyszłości, można użyć wyra-
żenia ir a hacer algo, bardzo często używanego w języku hiszpań-
skim jako czasu przyszłego. To, co trzeba zapamiętać, to odmiana
czasownika ir przez osoby, do którego dodaje się przyimek a, i cza-
sownik w bezokoliczniku określający daną czynność.
KONSTRUKCJA ZDANIA
(Podmiot) + IR + A + BEZOKOLICZNIK + ....
Podmiot jak zwykle występuje w języku hiszpańskim opcjonalnie.
IR czyli jeden z hiszpańskich czasowników, oznacza iść. W przypadku
tej perafrazy musi on zostać odpowiednio odmieniony czasie Presen-
te.
Pamiętaj, że po konstrukcji IR A czasownik występuje w formie bez-
okolicznikowej.
IR
– IŚĆ, JECHAĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
voy
Nosotros/as
vamos
Tú
vas
Vosotros/as
vais
Él/Ella va
Ellos/Ellas
van
ZASTOSOWANIE
Perafrazy IR A + INFINITIVO używamy w nastepujacych przypadkach:
1. Do wyrażania zamiaru wykonania czynności przyszłej, często czę-
ściej stosujemy w mowie potocznej niż Futuro Imperfecto. Dla
osób znających język angielski analogiczną konstrukcją jest an-
49
gielska perafraza to be going to do something (in the near futu-
re).
Vamos a salir de casa. - Wyjdziemy z domu.
Voy a comprar una bombonera. - Kupie bombonierkę.
2. Konstrukcję tą możemy stosować również w innych czasach, nie
tylko czasie Presente, jednak w takim przypadku musimy odpo-
wiednio odmienić czasownik IR zgodnie z zasadami odmiany w
danym czasie.
Iban a salir cuando sonó el teléfono. - Zamierzaliśmy wyjść, kie-
dy zadzwonił telefon.
Yo voy a comer. - Będę jadł.
Tú vas a casarte. - Ożenisz się/wyjdziesz za mąż. (czasownik
zwrotny casarse)
Él/ella/Ud. va a volver a casa - Wróci do domu.
Nosotros/nosotras vamos a divertirnos. - Zabawimy się. (czasownik
zwrotny divertirse)
Vosotros/vosotras vais a preparar la cena. - Przygotujecie kolację.
Ellos/ellas/Uds. van a trabajar. - Będą pracować.
Wyrażenia, które wyrażają przyszłość to:
mañana
jutro
pasado mañana
pojutrze
el próximo lunes
w następny poniedziałek
la próxima semana
w następnym tygodniu
el próximo fin de semana
w przyszły weekend
el mes que viene
w przyszłym miesiącu
el próximo mes
w następnym miesiącu
el año que viene =
el año próximo
w przyszłym roku
dentro de cinco minutos
w ciągu pięciu minut
dentro de cinco horas
za pięć godzin
dentro de un rato
za chwilę
dentro de poco
wkrótce
Voy a ver lo que pasa. - Pójdę zobaczyć, co się dzieje.
�Qué vas a hacer esta tarde? - Co będziesz robił po południu?
Voy a dormir la siesta. - Zrobię sobie sjestę.
Vamos a visitar a la abuela pasado mañana. - Odwiedzimy babcię
pojutrze.
Dentro de dos semanas vamos a ir de vacaciones. - Za dwa tygodnie
pojedziemy na wakacje.
TENER QUE
Konstrukcja TENER QUE używana jest do mówienia o przymusie, po-
trzebie jak również o przypuszczeniach.
Tengo que comprarme un coche nuevo. - Muszę sobie kupić nowy sa-
mochód. (= jest mi potrzebny nowy samochód.)
KONSTRUKCJA ZDANIA
(Podmiot) + TENER + QUE + BEZOKOLICZNIK + ....
Podmiot jak zwykle występuje w języku hiszpańskim opcjonalnie.
TENER czyli jeden z hiszpańskich czasowników, oznacza mieć. W
przypadku tej perafrazy musi on zostać odpowiednio odmieniony w
odpowiednim czasie.
Pamiętaj, że po konstrukcji TENER QUE czasownik występuje w for-
mie bezokolicznikowej, jeżeli jest to czasownik zwrotny odmianie ule-
ga tylko sam zaimek zwrotny, jednak pozostaje on przyklejony na koń-
cu bezokolicznika.
50
ODMIANA TENER
TENER
- MIEĆ
liczba pojedyncza
liczba mnoga
Yo
tengo
Nosotros/as
tenemos
Tú
tienes
Vosotros/as
tenéis
Él/Ella tiene
Ellos/Ellas/
tienen
Czasownik Tener może być odmieniany również w innych czasach ,
niepodajemy jednak tutaj tej informacji można ją bowiem znaleść za-
poznając się z zasadami tworzenia poszczególnych czasów na naszej
stronie w dziale o czasach hiszpańskich.
ZASTOSOWANIE
Konstrukcja TENER QUE używana jest do mówienia o przymusie, po-
trzebie, konieczności, powinności jak również o przypuszczeniach.
Mowa Zależna - Estilo Indirecto
Mowa zależna jest dla polaków zagadnieniem nieco skomplikowanym
gdyż w języku polskim nie występuje tak jak ma to miejsce w języku
hiszpańskim następstwo czasów z nią związane.
Mowę zależną używamy gdy chcemy powtórzyć zdanie przez kogoś
wypowiedziane, np:
"Juan: Hace frío."
Maria: ¿Qué ha dicho Juan?
Ana: Ha dicho que hace frío.
PRZEKSZTAŁCENIA
Verbo introductor
(decir)
Estilo Directo
Estilo Indirecto
Presente/Preteri-
to Perfecto
}
PRESENTE/PASADO
=>
PRESENTE/PA-
SADO
FUTURO =>
FUTURO
Preterito Perfecto
Preterito
Indefinido/Imperf
ecto/
Pluscuamperfect
o
}
PRESENTE =>
PRETERITO
IMPERFECTO
PRETERITO PERFEC-
TO =>
PRETERITO
PLUSCUAM-
PERFECTO/IN-
DEFINIDO
PRETERITO INDEFI-
NIDO =>
PRETERITO
PLUSCUAM-
PERFECTO/IN-
DEFINIDO
PRETERITO IMPER-
FECTO
PRETERITO
IMPERFECTO
FUTURO =>
CONDITIONAL
Informacje o konstrukcji poszczególnych czasów znajdziesz w odpo-
wiednich działach na naszej stronie:
PRZYKŁADY:
ESTILO DIRECTO
ESTILO INDIRECTO
El dice/ha dicho:
El dice/ha dicho/ QUE
"No tengo fuerzas"
…no tiene fuerzas.
„Hoy hace sol.”
…hoy hace sol.
El ha dicho/dijo/habia
dicho/decia:
El ha dicho/dijo/habia
dicho/decia/ QUE
„Tenemos mucho hambre”
…tenían mucho hambre.
„Querría ir a Suecia.”
…querría ir a Suecia.
„No me gusta esta falda.”
…no le gustaba aquella falda.
„Esta semana no he estado en la
escuela.”
…aquella semana no había estado
en la escuela.
51
„Ayer tuve muchas ganas de
verte.”
…el día anterior tuvo mucha ganas
de verme.
„Mañana será mejor.”
…el día siguiente sería mejor.
UŻYCIE:
W momencie gdy Verbo introductor (czasownik wprowadzający) jest
w czasie Preterito Perfecto (ha dicho) czas zdania twierdzącego
przekształcanego z Estilo Directo na Estilo Indirecto może być zarów-
no taki jak w Estilo Directo lub może się zmieniać zgodnie z powyższą
tabelką
„No sé cuando podemos vernos.”
Me ha dicho que no sabe cuando podemos vernos.
Kiedy czasownik wprowadzający (Verbo introductor) jest pytaniem lub
odpowiedzią, w Estilo Indirecto następuje odpowiednia zamiana cza-
sów zgodnie z powyższą tabelką.
Policia: „Mario- Si te sientes tan mal, ¿Por qué no vas al.
hospital?
C Mario preguntó a Carmen por qué no iba al hospital si se sentía
tan mal y ella le contestó que no podía porque tenía que trabajar.
armen- No puedo, tengo que trabajar.”
ORDEN / PETICION
Poniżej przedstawiamy tabelkę z zamianami czasów w przypadku two-
rzenia mowy zależnej dla rozkazów, próśb, petycji....
PRZEKSZTAŁCENIA
Verbo introductor
Estilo Directo Estilo Indirec-
to
Presente / Preterito Perfecto
IMPERATIVO
=>
PRESENTE
DE SUBJUN-
TIVO
Preterito Perfecto / Imperfecto /
Indefinido / Pluscuamperfecto
IMPERATIVO
=>
PRETERITO
IMPERFECTO
DE SUBJUN-
TIVO
Okresy warunkowe
W języku hiszpańskim posiadamy 4 okresy warunkowe są to:
1. Zdania warunkowe I typu
2. Zdania warunkowe II typu
3. Zdania warunkowe III typu
4. Zdania warunkowe mieszanego typu
Zdania warunkowe I typu
Ten okres warunkowy wyraża czynności możliwe do realizacji w przy-
szłości. Używając pierwszego okresu warunkowego mówimy o wyda-
rzeniu w przyszłości, które ma realną szansę, żeby zaistnieć. Jednak
nie jest w 100% pewne. Wykonanie czynności przyszłej wyrażanej tu-
taj z apomocą Futuro Imperfecto uzależnione jest od zaistniałej sytu-
acji wyrażonej za pomocą czasu Presente de Indicativo ( najzwyklej-
szy czas prosty ).
Tzn. Presente de Indicativo wyraża warunek, który musi być spełniony
aby zaistniało zdanie, czynność wyrażona przez Futuro Imperfecto np
zdanie: Jeżeli będzie ładna pogoda(Presente) pójdę na spacer (Futu-
ro)
Konstrukcja tego okresu warunkowego:
Si + Presente de indicativo + Futuro imperfecto.
Powyższy okres warunkowy jest równoważny z poniższą kon-
strukcją:
Futuro imperfecto + Si + Presente de indicativo.
52
Uwaga!!! Po Si
nigdy nie używamy czasu Futuro, chociaż mogłoby się
wydawać, że po przetłumaczeniu na język polski taki czas wystę Przy-
kład:
Si tengo tiempo, iré al cine. (lub Iré al cine si tengo tiempo.) - Jeśli/Je-
żeli będę miał/a czas, pójdę do kina.puje.
Zdania warunkowe II typu
Wyrażają czynności, które nie mogą być wykonane w danej chwili.
Ten okres warunkowy często wyraża marzenia, tzw. gdybanie: Gdy-
bym miał dużo pieniędzy, kupiłbym sobie samochód Ale nie mam tyle
pieniędzy, przynajmniej w tej chwili. Ale przecież mogę wygrać w tot-
ka, niewielka szansa (jedna na kilkanaście milionów;-) istnieje.
Drugiego okresu warunkowego używamy mówiąc o teraźniejszości i
przyszłości, jeśli istnieje niewielkie prawdopodobieństwo spełnienia
warunku lub warunek nie może być spełniony.
Konstrukcja tego okresu warunkowego:
Si + Pretérito imperfecto de subjuntivo + Potencial simple.
lub:
Potencial simple + Si + Pretérito imperfecto de subjuntivo.
Si no lloviese/lloviera, daríamos una vuelta. (lub Daríamos una vuelta
si no lloviese/lloviera.) - Gdyby nie padało, poszlibyśmy na spacer.
Zdania warunkowe III typu
Wyraża czynności, które z jakiegoś powodu nie mogły odbyć się w
przeszłości.Pierwsze dwa okresy warunkowe odnosiły się do teraźniej-
szości i przyszłości, natomiast trzeci odnosi się wyłącznie do przeszło-
ści. Tu także marzymy.. tym razem jednak marzenie nie ma ŻAD-
NYCH szans na spełnienie się. Coś mogło zdarzyć się w przeszłości
ale się nie zdarzyło. I tyle, szansa minęła i nic jej nie wróci.
Konstrukcja tego okresu warunkowego:
Si + Pluscuamperfecto de subjuntivo + Potencial compuesto.
lub:
Si + Pluscuamperfecto de subjuntivo + Pluscuamperfecto de
subjuntivo.
lub:
Potencial compuesto/Pluscuamperfecto de subjuntivo + Si +
Pluscuamperfecto de subjuntivo.
Si me hubieras pedido, te habría/hubiera ayudado. (lub Te habría/hu-
biera ayudado si me hubieras pedido.) - Gdybyś mnie (wtedy) popro-
sił, pomógłbym Ci.
Zdania warunkowe mieszanego typu
Wyrażają czynności niemożliwe do realizacji w teraźniejszości, ponie-
waż w przeszłości nie zostały wykonane czynności będące dla nich
warunkiem koniecznym.
Si + Pluscuamperfecto de subjuntivo + Potencial simple.
lub:
Potencial simple + Si + Pluscuamperfecto de subjuntivo.
Si se hubieran casado, tendrían ya hijos. (lub Tendrían ya hijos si se
hubieran casado.) - Gdyby się (byli) wtedy pobrali, mieliby już dzieci.
53
54
Wyszukiwarka
Podobne podstrony:
Zdanie podrzędne przyzwolenia, Języki obce, Język hiszpański, Gramatyka
Czas zaprzeszły Pretérito pluscuamperfecto de Indicativo, Języki obce, Język hiszpański, Gramatyka
Preposicion, hiszpanski, gramatyka opisowa
Perífrasis verba- nakazy, Języki obce, Język hiszpański, Gramatyka
Spójniki przeciwstawne- sino, Języki obce, Język hiszpański, Gramatyka
Tryb przypuszczający Condicional Simple, Języki obce, Język hiszpański, Gramatyka
Spójniki- relacje czasowe, Języki obce, Język hiszpański, Gramatyka
Łączenie zaimków osobowych dopełnienia bliższego i dalszego, Języki obce, Język hiszpański, Gramatyk
więcej podobnych podstron