blacharz samochodowy 721[03] o1 03 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Chmieliński Bogdan

Przygotowanie samochodu do naprawy nadwozia
721[03].O1.03

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr Jerzy Buczko
mgr inż. Andrzej Sadowski

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Bogdan Chmieliński

Konsultacja:
mgr inż. Piotr Ziembicki

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 721[03].O1.03
Przygotowanie samochodu do naprawy nadwozia zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu blacharz samochodowy.

Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Wykorzystanie praw mechaniki i elektrotechniki w pracach blacharskich

5.1.1. Ćwiczenia 17

5.2. Charakteryzowanie maszyn i urządzeń technicznych

5.2.1. Ćwiczenia 25

5.3. Organizacja pracy blacharza samochodowego

5.3.1. Ćwiczenia 29

5.4. Przygotowanie samochodu do prac blacharskich

5.4.1. Ćwiczenia 31

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Poradnik dla nauczyciela jest częścią pakietu edukacyjnego, składającego się z dwóch

części:
− poradnik dla nauczyciela,
− poradnik dla ucznia.

Obydwa poradniki wzajemnie się uzupełniają i stanowią jedną całość; uczniowi wystarczy

jego poradnik, nauczyciel zaś powinien mieć do dyspozycji obydwa poradniki. Integralną
częścią poradnika jest modułowy program nauczania 721[03]/SZ/MENiS/2002.01.31 dla
zawodu blacharz samochodowy.

Poradnik stanowi pomoc przy projektowaniu oraz realizacji zajęć edukacyjnych w systemie

modułowym, który to różni się w sposób zasadniczy od kształcenia przedmiotowego.
Kształcenie modułowe zakłada kształtowanie umiejętności zawodowych w

modułach i

jednostkach modułowych wzbogacając wiedzę i kształtując umiejętności w toku jednolitych
zintegrowanych zajęć edukacyjnych.

W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne – wykaz umiejętności, które uczeń powinien mieć ukształtowane zanim

przystąpi do realizacji programu jednostki modułowej, nauczyciel może, wykorzystując
wykaz oraz zamieszczony schemat układu jednostek modułowych zbudować test
diagnostyczny dla sprawdzenia stopnia gotowości uczniów do realizacji treści kształcenia
jednostki modułowej: przygotowanie samochodu do naprawy nadwozia,

− cele kształcenia – wykaz umiejętności, które należy ukształtować realizując program

jednostki modułowej,

− przykładowe scenariusze zajęć – w poradniku zamieszczono dwa scenariusze zajęć:

pierwszy dotyczy zajęć edukacyjnych, w których dominuje wzbogacanie wiedzy; drugi
scenariusz dotyczy zajęć, gdzie dominuje kształtowanie umiejętności. Oba scenariusze są
przykładami, w jaki sposób planować zajęcia edukacyjne podczas kształcenia modułowego,

− ćwiczenia – w poradniku zamieszczono wykaz ćwiczeń niezbędnych do pełnej realizacji

celów jednostki modułowej, identyczne ćwiczenia znajdują się w poradniku dla ucznia,

− ewaluacja osiągnięć ucznia – poradnik zawiera dwa narzędzia pomiaru dydaktycznego;

jeden to test wiedzy wielokrotnego wyboru zawierający obok zadań testowych, kartotekę
testu ułatwiającą nauczycielowi samodzielne budowanie testów równoległych; drugi test to
zadanie praktyczne typu próba pracy sprawdzający umiejętność wykonywania czynności
przygotowujących do naprawy nadwozia. Materiał zawiera kartotekę testu, kryteria oceny
wraz z modelem odpowiedzi oraz przykład konkretnego zadania praktycznego. Pierwszy
z testów zamieszczono w poradniku dla ucznia.

− literaturę – wykaz publikacji książkowych oraz czasopism

Korzystając z poradnika zaleca się:

− omówić z uczniami cele kształcenia; ich świadomość może wpłynąć na efektywność

kształcenia,

− zrealizować wszystkie ćwiczenia, lub opracować własne wykorzystując te z poradnika jako

wzorce ćwiczeń, ich realizacja ułatwi realizację celów kształcenia,

− zrealizować zajęcia metodami nauczania wskazanymi w programie jednostki modułowej.
Jednostka

modułowa: „Przygotowanie samochodu do naprawy nadwozia” jest zestawieniem

wielu informacji z różnych dyscyplin wiedzy i techniki; podczas planowania oraz realizacji zajęć
należy zwrócić uwagę na treści szczególnie istotne:
− podstawy mechaniki, które pozwolą uczniowi świadomie i efektywnie wykorzystywać

narzędzia i maszyny w praktyce,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− zasady budowy nadwozi samochodowych mają dla blacharza samochodowego znaczenie

decydujące, bowiem wykonując naprawy blacharskie bez znajomości budowy
współczesnego nadwozia samonośnego może spowodować taką zmianę sztywności
poszczególnych stref nadwozia, że będzie ono stanowiło większe niebezpieczeństwo
podczas zderzenia niż przed naprawą.

Warunkiem

niezbędnym poprawnego przebiegu procesu kształcenia jest wyposażenie

pomieszczeń lekcyjnych w odpowiedni sprzęt oraz środki dydaktyczne, pełen wykaz środków
dydaktycznych znajduje się w programie jednostki modułowej, poradnik zawiera środki
dydaktyczne niezbędne do realizacji ćwiczeń zawartych w poradniku.

Realizując treści jednostki modułowej należy zwracać uwagę na przestrzeganie wymogów

bhp, każde ćwiczenie, którego realizacja niesie potencjalne niebezpieczeństwo należy
poprzedzić instruktażem, należy stosować niezbędne środki ochrony osobistej oraz wyposażyć
pomieszczenia do nauki w niezbędne instrukcje i środki bhp oraz p.poż.
Poradnik, który oddajemy Państwu nie jest receptą na kształcenie modułowe, jest jedynie
przykładem, propozycją do wykorzystania, zachęcamy nauczycieli, by na bazie niniejszego
poradnika oraz poradnika dla ucznia tworzyli swoje własne narzędzia dydaktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

721[03].O1.03

Przygotowanie samochodu do

naprawy nadwozia

721[03].O1.01

Rozpoznawanie materiałów stosowanych

w blacharstwie samochodowym

721[03].O1.02

Posługiwanie się dokumentacją

techniczną

721[03].O1

Podstawy blacharstwa samochodowego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− posługiwać się rysunkami technicznymi oraz schematami i dokumentacją techniczną

zespołów samochodu,

− szkicować schematy układów i obwodów samochodowych,
− rozpoznawać podstawowe grupy materiałów stosowane w budowie samochodów,
− rozpoznawać rodzaje korozji oraz stopień zużycia korozyjnego,
− stosować układ jednostek miar SI,
− wykonywać podstawowe działania na jednostkach układu SI,
− korzystać ze źródeł informacji, w tym z literatury specjalistycznej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− posłużyć się podstawowymi terminami i pojęciami z zakresu maszynoznawstwa,
− zanalizować proste płaskie układy sił,
− wykonać obliczenia wytrzymałościowe,
− zastosować narzędzia monterskie do rodzaju połączenia,
− określić wpływ tarcia i smarowania na czynności demontażowo-montażowe,
− zorganizować stanowisko naprawy nadwozia,
− zbudować prosty obwód prądu elektrycznego,
− posłużyć się typowymi przyrządami pomiarowymi stosowanymi w elektrotechnice

samochodowej,

− wyróżnić zespoły i części podwozia samochodowego,
− zdecydować o zakresie demontażu zespołów i części podwozia, instalacji elektrycznej oraz

elementów zewnętrznych i wewnętrznych nadwozia podczas napraw blacharskich,

− wykonać demontaż i montaż zespołów i części podwozia oraz instalacji elektrycznej

stosownie do zakresu naprawy nadwozia,

− zabezpieczyć nie zdemontowane zespoły i części znajdujące się w obrębie napraw

blacharskich,

− zabezpieczyć zdemontowane zespoły i części przed przypadkowym uszkodzeniem,
− wykonać demontaż i montaż zewnętrznych i wewnętrznych elementów wyposażenia,

w szczególności: zderzaków, szyb, elementów ozdobnych, tablicy rozdzielczej, siedzeń,
wykładzin wewnętrznych oraz wyposażenia zwiększającego bezpieczeństwo,

− sprawdzić działanie wmontowanych zespołów i części,
− sklasyfikować nadwozia pojazdów samochodowych,
− scharakteryzować konstrukcję nośną nadwozia,
− scharakteryzować metody łączenia poszycia zewnętrznego pokryw,
− określić układ sił działających na nadwozie samonośne podczas kolizji,
− scharakteryzować wpływ czynników atmosferycznych na nadwozie samochodu,
− wyjaśnić działanie instalacji elektrycznej samochodu,
− wyjaśnić działanie typowych maszyn elektrycznych,
− wskazać elementy elektroniki samochodowej,
− zastosować zasady bhp, ochrony ppoż. i ochrony środowiska,
− udzielić pierwszej pomocy osobie porażonej prądem elektrycznym.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Blacharz samochodowy 721[03]
Moduł:

Podstawy blacharstwa samochodowego 721[03].O1

Jednostka modułowa:

Przygotowanie samochodu do napraw blacharskich
721[03].O1.03

Temat zajęć: Tarcie i smarowanie w budowie samochodów

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności dobierania środków smarnych w eksploatacji

samochodu

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− opisać tarcie ślizgowe i toczne,
− wskazać pożądane i niepożądane przykłady tarcia w elementach maszyn,
− obliczyć wartość siły tarcia w łożyskach ślizgowych i tocznych,
− opisać proces smarowania,
− scharakteryzować środki smarne stosowane w eksploatacji samochodów,
− opisać system smarowania obiegowego pod ciśnieniem,
− dobrać środek smarny w eksploatacji samochodu.

Metody nauczania:

− pogadanka,
− ćwiczenie przedmiotowe,
− dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca z całym oddziałem,
− praca grupowa.

Czas zajęć: 135 min.

Środki dydaktyczne:
M – materiały piśmienne i rysunkowe,
FZ – formularze zamówień,
P8 – pozycja nr 8 z wykazu literatury,
P9 – pozycja nr 9 z wykazu literatury,
P14– pozycja nr 13 cz. II z wykazu literatury,
K – katalogi handlowe olejów smarów i smarów stałych,
DTR – dokumentacja techniczno-eksploatacyjna różnych samochodów osobowych,
F1 – foliogram – cele zajęć,
F2 – foliogram – tarcie ślizgowe,
F3 – foliogram – tarcie toczne,
F4 – foliogram – rodzaje i systemy smarowania,
F5 – foliogram – smarowanie hydrodynamiczne,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

F6 – foliogram – podział środków smarnych,
PL1 – plansza – składanie i rozkładanie sił,
PL2 – plansza – przykłady tarcia: pozytywne i negatywne,
PL3 – plansza – smarowanie obiegowe pod ciśnieniem,
Z1 – załącznik I – ćwiczenie 5 z poradnika dla ucznia,
Z2 – załącznik II
Z3 – załącznik III – ćwiczenie 6 z poradnika dla ucznia,
RZ – rzeczywiste przykłady olejów, smarów i smarów stałych,
Zkom – zestaw komputerowy z dostępem do Internetu.

ZAŁĄCZNIKI

Załącznik nr I
Załącznik stanowi ćwiczenie 5 z rozdziału 4.1. poradnika dla ucznia,

Załącznik nr II
Wyszukiwanie materiałów smarnych

Na podstawie dostępnej literatury oraz dokumentacji eksploatacyjnej wybranej marki

samochodu osobowego scharakteryzuj własności oleju silnikowego, oleju przekładniowego,
smaru do smarowania piast kół przednich oraz smaru do zamków drzwi.

Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:

1) wyszukać z dokumentacji samochodu nazwy i oznaczenia wskazanych środków smarnych,
2) korzystając z katalogów handlowych i Internetu wypisać główne własności wyszukanych

środków smarnych,

3) na podstawie publikacji nr 8 i 9 z wykazu literatury wyszukaj i podaj podstawowe

oznaczenie oleju silnikowego (np. SG/CD SAE 15W/40).

Materiały i pomoce:
Dokumentacja naprawcza samochodu osobowego, literatura techniczna, katalogi handlowe
olejów i smarów, komputer z dostępem do Internetu.

Załącznik nr III
Załącznik stanowi ćwiczenie 6 z rozdziału 4.1. poradnika dla ucznia,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:

Lp.

Element

zajęć

lekcyjnych

Czynności nauczyciela

Czynności uczniów

Metoda

nauczania

Środki

dydaktyczne

Organizacja
zajęć

− dyscyplinuje uczniów,
− wykonuje czynności porządkowo-organizacyjne.

Wykonują polecenia
nauczyciela

Wprowadzeni
e

− przedstawia temat zajęć,
− opisuje cele zajęć,
− odnosi się do zajęć poprzednich (składanie i

rozkładanie sił) – w formie swobodnej wymiany zdań
oraz odpytania uczniów.

− słuchają,
− odpowiadają na pytania,
− przedstawiają zadanie

domowe

pogadanka F1,

PL1

Znaczenie
tarcia w
technice

przedstawia treści nauczania:
− istota tarcia ślizgowego dochodząc do równania T=µ

− współczynnik tarcia ślizgowego – wartości,
− przedstawia istotę tarcia tocznego poprzez określenie

warunków równowagi sił metodą analityczną,

− porównuje tarcie ślizgowe z tocznym,
− wskazuje przykłady tarcia ślizgowego i tocznego

w odniesieniu do samochodów

− słuchają,
− odpowiadają na

zadawane przez
nauczyciela pytania,

− wykonują notatki w

zeszycie,

− prezentują własne

przykłady występowania
tarcia

pogadanka

F2, F3, P8,
PL2

Ćwiczenie I

− przedstawia ćwiczenie I (załącznik nr I),
− dzieli uczniów na grupy (nie większe niż 3-osobowe),
− obserwuje pracę grup, udziela wskazówek i wyjaśnień,
Po ćwiczeniu:
− proponuje jednej z grup wykonanie ćwiczenia przy

tablicy,

− wywołuje dyskusję na temat sposobów wykonania

ćwiczenia.

− tworzą grupy wg

zaproponowanego przez
nauczyciela sposobu,

− wykonują ćwiczenie

pracując w grupach,

− dyskutują na temat

wykonanego ćwiczenia.

− ćwiczenie

przedmioto
we,

− dyskusja

dydaktyczn
a

M, Z1

Proj

ekt wspó

łfinansowany ze

środków Europejskiego Funduszu Spo

łecznego”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Smarowanie
samochodów

Przedstawia treści nauczania:
− istota smarowania, rodzaje, systemy, smarowanie

hydrodynamiczne,

− środki smarne, podział, charakterystyka, zastosowanie,
− układ smarowania obiegowy pod ciśnieniem silnika

samochodowego.

− słuchają,
− odpowiadają na

pytania,

− wyszukują informacje

z podręcznika,

− wykonują notatki

w zeszycie.

pogadanka

F4, F5, F6,
PL

Ćwiczenie II

− przedstawia i wyjaśnia ćwiczenie II (załącznik nr II),
− umożliwia uczniom podział na grupy (5-6 osobowe),
− rozdaje materiały dydaktyczne,
− obserwuje pracę grup, udziela wskazówek, radzi,
Po ćwiczeniu:
− proponuje grupom prezentację,
− wywołuje dyskusję podsumowującą.

− tworzą grupy wg

własnego uznania,

− wykonują ćwiczenie

w grupach,

− prezentują wyniki

pracy,

− wnioskują w formie

dyskusji.

− ćwiczenie

przedmiotow
e,

− prezentacja,
− dyskusja

dydaktyczn
a.

M, Z2, P8,
P9, DTR,
K, Zkom,
RZ

Ćwiczenie III

− przedstawia i wyjaśnia ćwiczenie III (załącznik nr III),

zachowując istniejący podział na grupy,

− rozdaje materiały dydaktyczne,
− obserwuje pracę grup, udziela wskazówek, radzi,
Po ćwiczeniu:
− proponuje grupom prezentację,
− wywołuje dyskusję podsumowującą.

− wykonują ćwiczenie

w grupach,

− prezentują wyniki

pracy,

− dyskutują wycinając

wnioski.

− ćwiczenie

przedmiotow
e,

− prezentacja,
− dyskusja

dydaktyczna

M, Z3,
DTR, K,
RZ, FZ,
Zkom

Podsumowani
e zajęć

− wywołuje dyskusje w ten sposób, by uczniowie

zapisywali na tablicy hasła-słowa kluczowe będące
realizacją celów lekcyjnych,

− dokonuje oceny bieżącej uczniów,
− proponuje zadanie domowe: „Wykorzystując

umiejętność doboru środków smarnych zaproponuj
swemu rodzicowi zakup określonych środków
smarnych dla jego samochodu – przedstaw scenkę
reklamową reklamującą dwa środki smarne”

− dyskutują,
− wnioskują,
− wykonują notatki

w zeszytach.

dyskusja
dydaktyczna

F1, M

Proj

ekt wspó

łfinansowany ze

środków Europejskiego Funduszu Spo

łecznego”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania: Blacharz samochodowy 721[03]
Moduł:

Podstawy blacharstwa samochodowego 721[03].O1

Jednostka modułowa:

Przygotowanie samochodu do napraw blacharskich
721[03].O1.03

Temat zajęć: Wyposażenie zewnętrzne i wewnętrzne nadwozia samochodu

Cel ogólny: kształtowanie umiejętności przygotowania zespołów nadwozia do napraw

blacharskich

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń potrafi:

− wymienić grupy elementów zewnętrznego i wewnętrznego wyposażenia nadwozia,
− opisać konstrukcję współczesnych zderzaków,
− scharakteryzować własności szkła na szyby samochodowe,
− opisać sposoby montowania szyb przednich, tylnych i bocznych,
− wskazać zalety wklejania szyb do nadwozia,
− opisać cechy użytkowe siedzeń,
− opisać funkcje wykładzin,
− wymontować z nadwozia szybę przednią lub tylną,
− ocenić jakość uszczelki szyby,
− wmontować szybę przednią lub tylną do nadwozia.

Metody nauczania:

− pogadanka,
− metoda przewodniego tekstu,
− dyskusja dydaktyczna.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− praca z całym oddziałem,
− praca grupowa

Czas zajęć: 135 min.

Środki dydaktyczne:
MP – materiały piśmienne,
F1 – foliogram-cele zajęć edukacyjnych,
P1 – plansza-zewnętrzne elementy wyposażenia,
P2 – plansza-wewnętrzne elementy wyposażenia,
M – modele rzeczywiste wyposażenia zewnętrznego i wewnętrznego nadwozia,
S – stacje dydaktyczne do demontażu i montażu szyb samochodowych,
Sam – samochód osobowy przygotowany do demontażu i montażu szyb,
Z1 – załącznik I – ćwiczenie 4 z rozdziału 4.4 poradnika dla ucznia,
Z2 – załącznik II - tekst przewodni,
Narz – komplety narzędzi monterskich,
Mat – materiały do zabezpieczenia tapicerki oraz do wykonania przyrządu specjalnego

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:

Lp.

Element zajęć

lekcyjnych

Czynności nauczyciela

Czynności uczniów

Metoda

nauczania

Środki

dydaktyczne

Organizacja
zajęć

− dyscyplinuje uczniów,
− wykonuje czynności porządkowo-organizacyjne.

Wykonują polecenia
nauczyciela

2 Wprowadzenie

− przedstawia temat zajęć,
− opisuje cele zajęć,
− odnosi się do zajęć poprzednich ( poszycia zewnętrzne

i pokrywy) – w formie swobodnej wymiany zdań oraz
odpytania uczniów.

− słuchają,
− odpowiadają na

pytania,

− przedstawiają

zadanie domowe

pogadanka F1

Wyposażenie
zewnętrzne
i wewnętrzne
nadwozia

Przedstawia treści kształcenia:
− charakterystyka zewnętrznych elementów wyposażenia

nadwozia,

− charakterystyka wewnętrznych elementów wyposażenia

nadwozia,

− wpływ jakości szyb na bezpieczeństwo jazdy,
− zasady montażu szyb samochodowych,
− oświetlenie samochodu,

− wpływ budowy siedzeń na bezpieczeństwo bierne kierowcy,

− słuchają,
− odpowiadają na

pytania,

− wymieniają

doświadczenia,

− notują.

mini wykład,
pogadanka,
dyskusja
dydaktyczna.

P1, P2, M,

Ćwiczenie –
wymontowanie
i wmontowanie
szyby
przedniej/tylnej
samochodu

− przedstawia temat ćwiczenia i sposób jego wykonania

(załącznik I oraz II),

− pozwala uczniom na podział na grupy 4-5 osobowe,
− rozdaje teksty przewodnie, omawia wyposażenie stanowisk

ćwiczeniowych,

− obserwuje pracę grup, ustala z grupami sposób wykonania

ćwiczenia.

wykonują ćwiczenie
korzystając z
zapisów tekstu
przewodniego

metoda tekstu
przewodniego

MP, S, Sam,
Narz, Mat,
Z1, Z2

Proj

ekt wspó

łfinansowany ze

środków Europejskiego Funduszu Spo

łecznego”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Podsumowanie
zajęć

− wywołuje dyskusję w związku z fazą 6 tekstu

przewodniego – analiza,

− dokonuje oceny bieżącej uczniów,
− proponuje zadanie domowe „Wykorzystując

umiejętności nabyte w trakcie ćwiczenia zaproponuj
plan działania podczas wymontowania szyby z drzwi
bocznych samochodu Twoich rodziców”

− prezentują wyniki swojej

pracy,

− w formie dyskusji

analizują wykonane
zadanie,

− współuczestniczą w

ocenie swych działań

prezentacja,
dyskusja
dydaktyczna

Proj

ekt wspó

łfinansowany ze

środków Europejskiego Funduszu Spo

łecznego”

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZAŁĄCZNIKI

Załącznik I
Stanowi ćwiczenie 4 z rozdziału 4.4 z poradnika dla ucznia,

Załącznik II
Ćwiczenie praktyczne – wg metody tekstu przewodniego
Temat: Wymontowanie i wmontowanie szyby przedniej/tylnej samochodu PF 126p
Zadanie do wykonania:
Na podstawie książki „Naprawa samochodów – Polski Fiat 126 p” autorstwa Klimecki Z.
i Zembowicz J. tekstu ćwiczenia nr 4 do rozdziału 4.4 przewodnika dla ucznia oraz tekstu
przewodniego należy wymontować, przechować i następnie wmontować do nadwozia szybę
przednią/tylną samochodu Polski Fiat 126 p zachowując kolejność operacji oraz przestrzegając
warunków bhp.

1. INFORMACJE

Zanim przystąpicie do realizacji ćwiczenia przeczytajcie uważnie pytania prowadzące, możecie
podzielić się pytaniami, by potem wzajemnie sobie na nie odpowiedzieć, sami sprawdzicie czy
wykorzystaliście efektywnie czas na lekcji.
Pytania prowadzące:
− scharakteryzuj metody montowania szyby przedniej/tylnej do nadwozia,
− opisz własności szkła, z którego wykonuje się szyby samochodowe,
− naszkicuj klasyczny sposób mocowania szyby przedniej/tylnej w nadwoziu,
− naszkicuj współczesny sposób mocowania szyby przedniej/tylnej w nadwoziu,
− wymień zalety wklejania szyb do nadwozia

2. PLANOWANIE

Przystępujecie do realizacji ćwiczenia; aby je dobrze wykonać powinniście sporządzić plan
działania. Mając do dyspozycji dokumentację naprawczą samochodu powinniście odpowiedzieć
pisemnie na pytania prowadzące.
Pytania prowadzące:
− jakie etapy wyróżnicie podczas demontażu a następnie montażu szyby przedniej/tylnej

samochodu PF126p?

− jakie narzędzia będą Wam do tego potrzebne?
− w jaki sposób zabezpieczycie samochód przed zabrudzeniem?
− jakie zachowacie środki bezpieczeństwa?
− w jaki sposób będziecie przechowywali zdemontowaną szybę – zaproponujcie stojak

magazynowy,

− na co zwrócicie uwagę oceniając stan uszczelki okna samochodu?
− w jaki sposób przygotujecie szybę do operacji wmontowania jej do nadwozia?

3. USTALENIA

Po napisaniu planu działania powinniście porozmawiać z nauczycielem; powinniście upewnić
się, czy Wasz plan jest dobry, czy jest realny, przygotujcie się na:
− rozmowę o szczegółach operacji demontażowych i montażowych,
− pytania dotyczące wykonania narzędzia specjalnego do montażu szyby,
− określenie warunków bezpiecznej pracy.

4. REALIZACJA

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przystąpicie teraz do głównej części ćwiczenia, wymontowania a następnie wmontowania szyby
do nadwozia. Stanowicie grupę, musicie podzielić między siebie zadania, powinniście wybrać
swego lidera, który przy różnicy zdań będzie decydował. Podczas pracy możecie napotkać na
trudności i niespodzianki, stwierdzenia poniżej są wykazem ewentualnych trudności:
− samochód (jego tapicerkę) trzeba koniecznie zabezpieczyć przed zabrudzeniem,
− demontaż zacznijcie od wewnątrz wypychając róg górny szyby, róbcie to ostrożnie, by nie

zniszczyć szyby,

− po demontażu trzeba oczyścić uszczelkę i brzeg blach nadwozia,
− teraz, gdy widzicie całą uszczelkę możecie dobrać odpowiedni sznur montażowy,
− podczas montażu należy wywijać brzeg uszczelki równocześnie przyciskając szybę

z zewnątrz,

− nie zapomnijcie o przewodzie oświetlenia wnętrza samochodu oraz o listwie ozdobnej (jeśli

jest),

− jeśli nie jesteście pewni, jak wykonać daną czynność zajrzyjcie do książki lub poradźcie się

nauczyciela.

5. SPRAWDZENIE

Po wykonaniu wszystkich czynności zawsze należy sprawdzić, czy wykonane zostały
prawidłowo; w przypadku montażu szyby nie pozostaje nam nic innego, jak dokonać oględzin.

6. ANALIZA

Zadanie zostało wykonane, ponieważ jesteście uczniami i nie wszystko mogło przebiegać
idealnie, spróbujcie krytycznie spojrzeć na swoje poczynania odpowiadając sobie na pytania:
− co stanowiło największą trudność podczas demontażu?
− co stanowiło największą trudność podczas montażu?
− co byście zmienili, ulepszyli, gdybyście jeszcze raz wykonywali to ćwiczenie?

7. PREZENTACJA

Po wykonaniu ćwiczenia nauczyciel poprosi wszystkie grupy, by publicznie, na forum całej
klasy zaprezentowały wyniki swoich prac; wybierzcie spośród siebie lidera, który będzie Was
reprezentował.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Wykorzystanie praw mechaniki i elektrotechniki w pracach

blacharskich

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Narysuj w podziałce wektor siły o wartości: a) 550N, b) 250N, c) 1kN i kierunku działania:

a) poziomo, b) pionowo, c) nachylonym pod kątem 45

do poziomu oraz zwrocie: a) w prawo, b)

w górę, c) w dół, przyjmując podziałkę: 1cm = 100N.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, by uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach dwuosobowych, w przypadku

wystąpienia trudności u większości grup należy przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz
z objaśnieniem, by następnie wrócić do pracy grupowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) narysować w skali trzy siły (a, b, c) pamiętając o tym, jakie parametry opisują wektor.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

−

przybory piśmienne,

−

przybory do kreślenia.

Ćwiczenie 2

Oblicz moment siły, jakim kierowca oddziałuje na kolumnę kierownicy, jeśli na kole

kierownicy wywołuje on parę sił, każda o wartości: a) F= 42N, b) F= 21N. Promień koła
kierownicy wynosi: a) r = 18cm, b) r = 12cm.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, by uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach dwuosobowych, w przypadku

wystąpienia trudności u większości grup, należy przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz
z objaśnieniem, by następnie wrócić do pracy grupowej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) obliczyć dwa momenty, pamiętając o stosowaniu układu jednostek miar SI.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

−

ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

−

przybory piśmienne, układ jednostek miar SI, kalkulator.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Znajdź wypadkową sił metodą wykreślną:

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, by uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie, w przypadku wystąpienia

trudności u większości uczniów, należy przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz z
objaśnieniem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykorzystując jedną z metod dodać wektory oraz przedstawić i oznaczyć wektor sumy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− przybory piśmienne,
− przybory kreślarskie.

Ćwiczenie 4

Na wjeździe do garażu (patrz rys.) nachylonego do poziomu pod kątem α= 15

stoi

zahamowany samochód o ciężarze całkowitym G= 12,5 kN. Rozłóż ciężar samochodu na dwie
składowe: -poziomą do wjazdu i –pionową do wjazdu oraz oblicz ich wartości przyjmując
podziałkę.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, by uczniowie wykonywali to ćwiczenie w małych grupach przydzielając sobie

określone funkcje, jeśli na jakimś etapie wykonywania ćwiczenia wystąpią trudności
u większości grup, należy przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz z objaśnieniem fragmentu
ćwiczenia, by następnie przejść do pracy grupowej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

O

α

G

Rys. do ćwiczenia 4

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) narysować wektor ciężaru w przyjętej podziałce,
2) rozłożyć ciężar samochodu na zadane składowe,
3) mierząc wartość składowych ciężaru samochodu, obliczyć ich wartości.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− przybory piśmienne i kreślarskie,
− kalkulator.

Ćwiczenia 5

Na równi pochyłej (patrz rys.)leży przedmiot. Oblicz największą siłę F, przy której

pozostanie on w spoczynku. Przyjmij: G= 1200kN, µ= 0,1, α= 300

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, by uczniowie wykonywali to ćwiczenie w małych grupach przydzielając sobie

określone role, jeśli na jakimś etapie wykonywania ćwiczenia wystąpią trudności u większości
grup, należy przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz z objaśnieniem fragmentu ćwiczenia, by
następnie przejść do pracy grupowej.

F

α G

Rys. do ćwiczenia 5

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozłożyć ciężar G na dwie składowe i obliczyć ich wartości korzystając z własności trójkąta

prostokątnego,

2) wrysować siłę tarcia i określić jej wartość na wyrażeniach ogólnych,
3) sformułować warunek równowagi (spoczynku) przedmiotu,
4) obliczyć wartość siły F z warunku równowagi.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie grupowe.

Środki dydaktyczne:

− przybory piśmienne i kreślarskie,
− kalkulator.

Ćwiczenie 6

Sporządź zapotrzebowanie na materiały smarne dla samochodu osobowego

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, by uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach kilkuosobowych

przydzielając sobie określone role, w przypadku wystąpienia trudności należy danej grupie
sugerować sposób rozwiązania problemu odsyłając uczniów do materiałów źródłowych
(dokumentacja techniczna, katalogi).

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wypisać rodzaje olejów i smarów koniecznych w eksploatacji danego samochodu

korzystając z dokumentacji eksploatacyjnej,

2) szacunkowo określić zużycie poszczególnych materiałów smarnych korzystając z cyklu

obsługowego danego samochodu,

3) określić konkretne materiały smarne oraz ich główne parametry na podstawie katalogów

handlowych,

4) wykonać zestawienie zbiorcze w postaci zamówienia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− dokumentacja techniczno – eksploatacyjna samochodu osobowego,
− katalogi handlowe olejów i smarów,
− formularze zamówienia na materiały smarne,
− materiały piśmienne,
− zestaw komputerowy z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 7

Wykonaj obliczenia:

a) samochód

ciężarowy jedzie ze stałą prędkością ν

= 55 km/h, natomiast samochód osobowy

jedzie ze stałą prędkością ν

= 125km/h. O ile minut wcześniej samochód osobowy

przejedzie odcinek drogi prostoliniowej s= 320 km.

b) z jakim przyśpieszeniem rusza z miejsca samochód osobowy, jeśli w czasie t= 10,2 s osiąga

prędkość ν= 100 km/h.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, by uczniowie wykonywali to ćwiczenie indywidualnie, w przypadku wystąpienia

trudności u większości uczniów, należy przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz
z objaśnieniem.

Sposób wykonania ćwiczenia:

Uczeń powinien:

1) przypomnieć sobie wzory na prędkość i przyśpieszenie w ruchu prostoliniowym,
2) w przypadku a), obliczyć różnicę czasów przejazdów obu samochodów odcinka drogi,

w przypadku b) po prostu obliczyć przyśpieszenie.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− materiały piśmienne,
− kalkulator.

Ćwiczenie 8

Oblicz pracę, jaką wykona podnośnik samochodowy podnosząc samochód ciężar

o wyłącznym ciężarze 5,3 tony na wysokość m; jaką energię uzyska ten samochód. Ponadto
oblicz sprawność tego podnośnika, jeśli zasilany jest on silnikiem o mocy 3,2 kW, a operacja
podnoszenia odbyła się w czasie 30 s.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, by uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach dwuosobowych, w przypadku

wystąpienia trudności u większości grup, należy przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz
z objaśnieniem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wykonać prosty schemat (rysunek) oraz zaznaczyć na nim dane liczbowe,
2) obliczyć masę samochodu oraz podać ja w jednostkach układu SI,
3) obliczyć pracę jaką wykona podnośnik, pamiętając, że przyśpieszenie ziemskie wynosi

g = 9,81 m/s

4) pamiętając o tym, jaki rodzaj energii uzyska podniesiony samochód, obliczyć jej wartość,
a ponadto:
5) obliczyć moc użyteczną tego podnośnika,
6) obliczyć sprawność, zakładając, że moc silnika podnośnika jest mocą włożoną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− przybory piśmienne i kreślarskie,
− kalkulator.

Ćwiczenie 9

Pas blachy cienkościennej wykonanej ze stali o oznaczeniu 20 G, grubości g= 0,5 mm

i wymiarach: długość l = 700 mm i szerokość a = 30 mm jest rozrywany siłami osiowymi F.
Wykorzystując dane zawarte w tabeli (patrz ćwiczenie 10), oblicz największą siłę F, z jaką
można obciążać pas blachy z uwzględnieniem współczynnika bezpieczeństwa.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, by uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach dwuosobowych, w przypadku

wystąpienia trudności u większości grup, należy przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz
z objaśnieniem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) odnaleźć w załączonej tabeli wartości liczbowe stali, z której wykonana jest blacha,
2) wykonać szkic rozrywanej blachy,
3) napisać warunek wytrzymałości dla materiału blachy,
4) obliczyć pole przekroju normalnego blachy,
5) obliczyć największe obciążenie rozrywające pas blachy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− materiały piśmienne i kreślarskie,
− kalkulator,
− tabela danych (tabela do ćwiczenia 9 i 10).
Uwaga: w tabeli załączonej do ćwiczenia 10 wartości k

, k

wyrażone są w MPa

Ćwiczenie 10

W wykrojniku prasy mimośrodowej następuje dziurkowanie blachy (2) (patrz rysunek).

Oblicz nacisk stempla (1)wykrojnika podczas wykonywania otworu okrągłego o średnicy d=40
mm w blasze o grubości g=5 mm i wytrzymałości tej blachy na ścinanie R

= 380 MPa. Oblicz

ponadto niezbędny nacisk prasy, przyjmując, że współczynnik uwzględniający stępienie ostrza
stempla i matrycy wynosi 1,2.

Rys. do ćwiczenia 10

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Tabela do ćwiczenia 9 i 10

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, by uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach dwuosobowych, w przypadku

wystąpienia trudności u większości grup, należy przerwać ćwiczenie i przeprowadzić pokaz
z objaśnieniem.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien

1) obliczyć pole powierzchni, którą należy ściąć,
2) korzystając, ze wzoru na rzeczywiste naprężenia tnące, obliczyć siłę nacisku stempla

wykrojnika,

3) uwzględniając współczynnik korygujący, obliczyć minimalny nacisk prasy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− materiały piśmienne, kalkulator.

Ćwiczenie 11

Sprawdź w sposób doświadczalny prawo Ohma.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, by uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach, nie więcej niż

trzyosobowych, należy zwrócić uwagę na bezpieczeństwo oraz dokonać instruktażu bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) narysować schemat obwodu elektrycznego, który umożliwi wykonanie zadania,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2) scharakteryzować elementy tego obwodu oraz dobrać narzędzia pomiarowe,
3) zbudować obwód elektryczny,
4) zmierzyć wielkości elektryczne niezbędne do sprawdzenia,
Uwaga: ćwiczenie należy wykonać w kilku seriach pomiarów, zmieniając jeden z mierzonych
parametrów.
5) podstawiając do wzoru, sprawdzić wzór, pamiętając o błędzie pomiaru,
6) zanalizować wyniki pomiarów i obliczeń.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

− co najmniej dwa komplety elementów prostego obwodu prądu stałego, w szczególności

rezystor o nastawnej rezystancji, przyrządy pomiarowe do pomiaru prądu, napięcia
i rezystancji,

− materiały piśmienne oraz kalkulator.

Ćwiczenie 12

Sprawdź pod względem elektrycznym tradycyjny układ zapłonowy.

Wskazówki do realizacji
Zaleca się, by uczniowie wykonywali to ćwiczenie w grupach, nie więcej niż

trzyosobowych, należy zwrócić uwagę bezpieczeństwo oraz dokonać instruktażu bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wyróżnić w instalacji elektrycznej samochodu elementy układu zapłonowego,
2) scharakteryzować elementy tradycyjnego układu zapłonowego,
3) zaproponować wykaz czynności sprawdzających układ zapłonowy,
4) zgromadzić konieczne materiały i przyrządy pomiarowe,
5) sprawdzić ciągłość obwodu elektrycznego,
6) sprawdzić stan połączeń elektrycznych poprzez pomiar spadków napięć,
7) sprawdzić cewkę zapłonową oraz kondensator,
8) sprawdzić rozdzielacz zapłonu,
9) dokonać analizy z przeprowadzonych prób i pomiarów.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

− samochód wyposażony w tradycyjny układ zapłonowy (np. PF 125P),
− komplet przyrządów pomiarowych oraz materiały elektryczne,
− komplet narzędzi monterskich,
− materiały piśmienne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Charakteryzowanie maszyn i urządzeń technicznych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Pojazd samochodowy to skomplikowane urządzenie techniczne, jako całość stanowi

maszynę roboczą, ale zawiera w sobie wiele maszyn: mechanicznych i elektrycznych.
Dokonując oględzin samochodu oraz analizując dokumentację techniczno – ruchową
zidentyfikuj maszyny wmontowane do samochodu oraz opisz je zgodnie z załączonym
formularzem

Wskazówki do realizacji:

− przed przystąpieniem do ćwiczenia należy udzielić uczniom instruktażu bhp oraz zapoznać

ich z obsługą podnośnika samochodowego,

− należy na przykładzie zaprezentować czynność oględzin,
− zaleca się, by ćwiczenie realizować w grupach nie większych niż 4-osobowe.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją bhp oraz instrukcją użytkowania podnośnika samochodowego,
2) dokonać oględzin podwozia i nadwozia samochodu,
3) zapoznać się z dokumentacją techniczno – ruchową samochodu,
4) wypełnić załączony formularz oględzin.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie laboratoryjne.

Środki dydaktyczne:

– samochód osobowy na podnośniku,
– lampa oświetleniowa przenośna oraz komplet narzędzi monterskich,
– dokumentacja techniczno – ruchowa samochodu,
– materiały piśmienne, formularz oględzin.

Formularz oględzin

1 Nazwa

maszyny

Jakie funkcje pełni w samochodzie

Do jakiej grupy maszyn należy (zgodnie z rys 32 poradnika
dla ucznia)

Jakie rodzaje energii przekształca

Charakterystyka techniczna – wykaz podstawowych
parametrów

Opis zamocowania maszyny – wykaz podstawowych
narzędzi koniecznych do prac demontażowo-monterskich

W przypadku jakich prac blacharskich zajdzie konieczność
demontażu maszyny

8 Wykaz

zagrożeń, jakie mogą

wystąpić podczas prac blacharskich

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Podczas prac blacharskich będziesz miał do czynienia z różnymi układami wchodzącymi

w skład podwozia samochodu; jednym z nich jest układ nośny i jezdny. Wykorzystując
rzeczywisty samochód oraz jego dokumentację techniczno-ruchową scharakteryzuj układ nośny
i jezdny oraz wykonaj podstawowe czynności obsługowe.

Wskazówki do realizacji:

− przed przystąpieniem do ćwiczenia należy udzielić uczniom instruktażu bhp oraz zapoznać

uczniów z obsługą podnośnika samochodowego,

− zaleca się, by ćwiczenie realizować grupach nie większych niż, 4-osobowe,
− przedmiotem ćwiczenia mogą być inne układy podwozia samochodu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zastosować zasady bhp na stanowisku pracy,
2) dokonać oględzin podwozia i nadwozia samochodu w celu zidentyfikowania zespołów

i części układu nośnego i jezdnego,

3) sporządzić wykaz zespołów i części układu nośnego i jezdnego zwracając uwagę na

poprawne nazewnictwo wykorzystując dokumentację techniczno-ruchową,

4) opisać sposób mocowania zawieszenia do kadłuba samochodu oraz sporządzić wykaz

narzędzi monterskich oraz narzędzi specjalnych koniecznych do wymontowania
zawieszenia z samochodu,

5) scharakteryzować (opisać przytaczając dane liczbowe oraz nazewnictwo) koła jezdne

samochodu wykorzystując dokumentację techniczno-ruchową,

6) zdemontować i zamontować koło jezdne korzystając z podnośnika warsztatowego oraz

z podnośnika będącego na wyposażeniu fabrycznym samochodu,

7) sprawdzić, ewentualnie uzupełnić ciśnienie we wszystkich kołach samochodu,
8) doprowadzić stanowisko pracy do należytego porządku.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie praktyczne

Środki dydaktyczne:

− samochód osobowy na podnośniku,
− dokumentacja techniczno-ruchowa,
− komplet narzędzi monterskich,
− urządzenie do pompowania opon,
− materiały piśmienne.

Ćwiczenie 3

Zdemontuj i wmontuj wskazany przez nauczyciela układ podwozia samochodu.

Wskazówki do realizacji

− przed przystąpieniem do ćwiczenia należy udzielić uczniom instruktażu bhp,
− zaleca się, by ćwiczenie wykonywać w grupach nie większych niż 3-osobowe,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami bhp podczas wykonywania prac demontażowo-monterskich,
2) scharakteryzować poprzez oględziny wskazany zespół układu podwozia,
3) przedstawić w formie graficznej tok czynności demontażowych podczas wymontowania

z samochodu zespół podwozia, w szczególności opisać kolejność demontażu, punkty
mocowania zespołu, czynności poprzedzające demontaż właściwy, wykaz narzędzi
monterskich i specjalnych,

4) zgromadzić zestaw niezbędnych narzędzi monterskich, przyrządów specjalnych, sprawdzić

ich jakość i przydatność,

5) wymontować zespół z samochodu,
6) zamontować zespół na stojaku demontażowo-monterskim,
7) wmontować zespół do samochodu,
8) sprawdzić poprawność wmontowania poprzez oględziny i próbę działania,
9) dokonać analizy wykonanych czynności, w szczególności sporządzić wykaz popełnionych

błędów oraz sposoby ich poprawienia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− samochód osobowy na podnośniku,,
− zestaw urządzeń, narzędzi monterskich i specjalnych,
− dokumentacja techniczno-ruchowa samochodu,
− techniczne środki bhp i p.poż.,
− materiały piśmienne.

Ćwiczenie 4

Wykonaj zestaw czynności obsługi codziennej po naprawie nadwozia, a przed przekazaniem

samochodu klientowi.

Wskazówki do realizacji:

− zaleca się, by ćwiczenie realizować w grupach nie większych niż 3 – osobowe,
− podczas realizacji ćwiczenia należy odegrać rolę przekazania samochodu klientowi.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) poprzez oględziny sprawdzić poprawność mocowania wcześniej zdemontowanych

elementów samochodu,

2) wykonać obsługę codzienną samochodu zgodnie z dokumentacją eksploatacyjną,,
3) wykonać próbę uruchomienia samochodu oraz sprawdzić działanie elementów sterowania

samochodu,

4) umyć i posprzątać samochód.
5) zaprezentować sposób przekazania samochodu klientowi.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie praktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

samochód po naprawie nadwozia na podnośniku,

−

urządzenie do mycia samochodu,

−

odkurzacz przemysłowy,

−

komplet narzędzi monterskich,

−

materiały eksploatacyjne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Organizacja pracy blacharza samochodowego

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Scharakteryzuj organizację i wyposażenie oraz wykonaj czynności obsługowe przy

instalacjach i urządzeniach warsztatu blacharskiego.

Wskazówki do realizacji:

− przed przystąpieniem do ćwiczenia należy udzielić uczniom instruktażu bhp,
− zaleca się, by ćwiczenie to realizować w małych grupach,
− należy zwrócić uwagę na poprawność tworzenia schematów blokowych oraz stosowania

symboli umownych.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zidentyfikować instalacje warsztatu blacharskiego,
2) narysować schematy blokowe instalacji: elektrycznej, pneumatycznej,
3) scharakteryzować budowę oraz czynności obsługowe podnośnika samochodowego,
4) zastosować maszyny i urządzenia będące na wyposażeniu warsztatu do wskazanych przez

nauczyciela czynności,

5) wykonać wybrane czynności obsługowe przy maszynach i urządzeniach instalacji warsztatu

blacharskiego,

6) na podstawie tablic informacyjnych i ostrzegawczych opisać zagrożenia występujące

podczas prac blacharskich,

7) zastosować indywidualne środki ochrony.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− ubranie robocze, ochronne oraz środki ochrony osobistej pracownika,
− instrukcje użytkowania maszyn i urządzeń, bhp i p.poż,
− warsztat blacharski z wyposażeniem w podstawowe instalacje,
− materiały piśmienne.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj organizację stanowiska ślusarskiego w małym warsztacie blacharskim.

Wskazówki do realizacji:

− zaleca się, by ćwiczenie to realizować małych grupach,
− należy zwrócić uwagę na poprawność tworzenia schematów oraz stosowania symboli

umownych;

− zaleca się przedstawienie wzorcowego stanowiska ślusarskiego po wykonanym ćwiczeniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) narysować rzut pomieszczenia warsztatu blacharskiego w skali,
2) zaplanować ilość miejsca, które przeznaczysz na stanowisko ślusarskie,
3) sporządzić wykaz wyposażenia stanowiska ślusarskiego,
4) wrysować w rzut pomieszczenia, posługując się znakami umownymi to wyposażenie,
5) wrysować w rzut pomieszczenia te instalacje, które będą niezbędne w pracach ślusarskich,
6) dokonać charakterystyki technicznej kilku urządzeń lub narzędzi.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− materiały piśmienne i kreślarskie,
− literatura dotycząca organizacji napraw blacharskich,
− katalogi handlowe maszyn i narzędzi blacharskich,
− zestaw komputerowy z dostępem do Internetu,
− stanowisko ślusarskie.

Ćwiczenie 3

Zaplanuj organizację wskazanego stanowiska specjalistycznego blacharza samochodowego.

Wskazówki do realizacji:

− zaleca się, by ćwiczenie to realizować w małych grupach,
− należy zwrócić uwagę na poprawność tworzenia schematów oraz stosowania symboli

umownych;

− zaleca się przedstawienie wzorcowego stanowiska specjalistycznego (np. stanowiska

spawalniczego) po wykonanym ćwiczeniu.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) rozplanować powierzchnię pomieszczenia warsztatu blacharskiego na niezbędne stanowiska

pracy,

2) sporządzić wykaz urządzeń, maszyn i narzędzi stanowiska specjalistycznego do prac

blacharskich,

3) wrysować te urządzenia stosując symbole umowne,
4) dokonać charakterystyki technicznej przykładowych maszyn i narzędzi dla tego stanowiska,

korzystając z dostępnych źródeł informacji.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

−

materiały piśmienne i kreślarskie,

−

katalogi handlowe,

−

zestaw komputerowy z dostępem do Internetu.

−

stanowisko specjalistyczne blacharza samochodowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 4

Dobierz indywidualne środki ochrony do określonej (wskazanej) pracy. Sporządź

charakterystykę sprzętu bhp będącego środkami ochrony osobistej spawacza gazowego.

Wskazówki do realizacji:

− należy zapewnić uczniom możliwość obejrzenia różnych środków ochrony osobistej,
− należy zwrócić uwagę na jednoznaczne wyróżnienie zagrożeń, jakie występują na

stanowiskach pracy blacharza samochodowego.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) sporządzić wykaz zagrożeń, jakie występują podczas prac spawalniczych,
2) dobrać ubranie ochronne oraz inny sprzęt osobisty spawacza gazowego,
3) scharakteryzować wybrane przykłady sprzętu ochrony osobistej spawacza.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− pogadanka,
− ćwiczenie przedmiotowe.

Środki dydaktyczne:

− zestaw środków ochrony osobistej,

− specyfikacje zagrożeń bhp,

− katalogi handlowe,

− zestaw komputerowy z dostępem do Internetu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Przygotowanie samochodu do prac blacharskich

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Wykonaj demontaż i montaż wskazanego elementu nadwozia oraz przeprowadź pomiar

i regulację szczelin montażowych.

Wskazówki do realizacji:

− zaleca się, by ćwiczenie realizować w małych grupach,
− należy zwrócić uwagę na poprawność planowania działań,
− należy udzielić uczniom instruktażu bhp.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się i stosować przepisy bhp obowiązujące na stanowisku blacharskim,
2) przedstawić w formie graficznej tok demontażu pokrywy bagażnika oraz błotnika

przedniego, korzystając z dokumentacji naprawczej samochodu osobowego,

3) zorganizować stanowisko pracy, w szczególności zgromadzić konieczne narzędzia pracy,
4) wykonać czynności przygotowawcze do demontażu pokrywy bagażnika oraz błotnika

przedniego, w szczególności zlokalizowanie punktów mocowania,

5) zdemontować pokrywę bagażnika oraz błotnik przedni, zwracając uwagę, by podczas

demontażu zabezpieczyć części przed przypadkowym zagubieniem lub zniszczeniem,

6) ocenić poprzez oględziny stopień zużycia pokrywy bagażnika oraz błotnika przedniego,
7) wmontować do samochodu pokrywę bagażnika i błotnik przedni,
8) zmierzyć wszystkie szczeliny poszyć odejmowalnych i pokryw, w razie potrzeby dokonać

regulacji,

9) uprzątnąć stanowisko pracy,

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

− instrukcja przebiegu ćwiczenia wraz z przepisami bhp,
− dokumentacja naprawcza samochodu,
− komplet narzędzi monterskich,
− warsztatowe narzędzia pomiarowe oraz wzorniki,
− materiały piśmienne,

Ćwiczenie 2

Sprawdź płytę podłogową nadwozia samonośnego.

Wskazówki do realizacji:

− jakość ćwiczenia zależy w dużej mierze od dostępnych środków dydaktycznych;

w przypadku ich braku należy ćwiczenie ograniczyć do prostych pomiarów „po przekątnej”,

− dopuszcza się realizację ćwiczenia w formie pokazu z objaśnieniem lub wycieczki

dydaktycznej,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− przed wykonaniem ćwiczenia należy udzielić uczniom instruktażu bhp,
− zaleca się wykonanie ćwiczenia w małych grupach.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) wypisać z dokumentacji naprawczej wielkości mierzone,
2) przygotować samochód do wykonania pomiaru oraz przyrządy pomiarowe,
3) zidentyfikować punkty kontrolne w płycie kontrolnej,
4) zmierzyć odległości od punktów kontrolnych porównując je z danymi fabrycznymi,
5) wykonać pomiary kontrolne po przekątnych punktów charakterystycznych płyty podłogowej

oraz wewnątrz samochodu,

6) ocenić stopień deformacji płyty podłogowej oraz całego nadwozia.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− metoda tekstu przewodniego, lub
− pokaz z objaśnieniem, lub
− wycieczka dydaktyczna.

Środki dydaktyczne:

− samochód osobowy,
− podnośnik samochodowy (kanał warsztatowy),
− dokumentacja naprawcza nadwozia samochodowego,
− liniały miernicze lub taśmy pomiarowe,
− komplet narzędzi monterskich,
− lampa warsztatowa,
− przybory piśmienne.

Ćwiczenie 3

Przygotuj drzwi boczne samochodu osobowego do prac blacharskich.

Wskazówki do realizacji:

− zaleca się realizować ćwiczenie w małych grupach,
− przed ćwiczeniem należy udzielić uczniom instruktażu bhp,
− ćwiczenie można modyfikować poprzez ograniczenie zakresu prac.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się i stosować podczas ćwiczenia przepisy bhp dotyczące prac na stanowisku

blacharza,

2) zabezpieczyć wnętrze samochodu przed zabrudzeniem lub zniszczeniem,
3) zidentyfikować mechanizmy, elementy wyposażenia wewnętrznego oraz pojedyncze części

wchodzące w skład drzwi bocznych,

4) zaplanować tok demontażu drzwi bocznych,
5) skompletować konieczne narzędzia monterskie oraz specjalne,
6) zdemontować elementy wyposażenia wewnętrznego oraz zabezpieczyć je przed

przypadkowym zagubieniem lub zniszczeniem,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7) wymontować z drzwi mechanizmy: zamka, opuszczania okna, elementy instalacji

elektrycznej oraz inne, zabezpieczając je przed zniszczeniem,

8) odłączyć drzwi od nadwozia oraz zamontować na stanowisku naprawczym,
9) oczyścić wnętrze drzwi oraz ocenić na podstawie oględzin stan blach,
10) wskazać miejsca, które powinny być przedmiotem napraw blacharskich,
11) sprzątnąć stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

− ramowa instrukcja przebiegu ćwiczenia,
− samochód osobowy,
− dokumentacja konstrukcyjna i naprawcza drzwi bocznych samochodu,
− zestaw narzędzi monterskich, specjalnych oraz stojak naprawczy,
− materiały piśmienne.

Ćwiczenie 4

Zdemontuj i wmontuj szybę przednią samochodu.

Wskazówki do realizacji

− zaleca się realizować ćwiczenie w małych grupach,
− przed ćwiczeniem należy udzielić uczniom instruktażu bhp,
− ćwiczenie można modyfikować poprzez ograniczenie zakresu prac.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się i stosować przepisy bhp podczas prac blacharskich,
2) przedstawić tok demontażu i montażu szyby przedniej przy założeniu braku specjalnych

narzędzi demontażowo-montażowych,

3) wykonać narzędzia specjalne,
4) zabezpieczyć elementy samochodu narażone na zabrudzenie lub zniszczenie podczas prac

demontażowo-montażowych,

5) wymontować szybę przednią z samochodu oraz zabezpieczyć ją przed zbiciem,
6) naprawić metodą klejenia uszczelkę szyby,
7) wmontować szybę do samochodu,
8) uprzątnąć stanowisko pracy.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− metoda tekstu przewodniego.

Środki dydaktyczne:

− dokumentacja naprawcza,
− samochód osobowy,
− komplet przedmiotów do wykonania narzędzia specjalnego,
− narzędzia monterskie,
− komplet materiałów do klejenia gumy,
− materiały piśmienne, tekst przewodni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 5

Wymontuj elementy i wiązki przewodów instalacji elektrycznej z przestrzeni bagażnika

i pokrywy bagażnika oraz zabezpiecz je przed omyłkowym zniszczeniem lub zagubieniem.
Podczas demontażu wykonaj czynności ułatwiające późniejszy montaż.

Wskazówki do realizacji:

− należy zwrócić uwagę na sposoby przechowywania zdemontowanych elementów

elektrycznych i wiązek instalacji elektrycznej,

− zaleca się wskazać proste sposoby oznaczania końcówek wiązek przewodów, by umożliwić

szybki montaż po naprawie,

− instruktaż bhp powinien dotyczyć zagrożeń prądem elektrycznym.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z dokumentacją DTR samochodu,
2) przygotować samochód do demontażu,
3) wymontować z przestrzeni bagażnika elementy osłon i wykładzin,
4) zabezpieczyć instalację elektryczną przed przypadkowym włączeniem prądu,
5) wymontować z samochodu elementy elektryczne i wiązki przewodów stosując odpowiednie

narzędzia,

6) oznaczyć końce wiązek elektrycznych w celu ułatwienia późniejszego montażu,
7) przechowywać wymontowane elementy, każde oddzielnie, celem ułatwienia późniejszego

montażu.

Zalecane metody nauczania – uczenia się:

− metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

− samochód osobowy przygotowany do ćwiczeń,
− dokumentacja naprawcza, w szczególności instalacja elektryczna samochodu,
− regały, pudełka,
− materiały piśmienne,
− zestaw narzędzi monterskich,
− tekst przewodni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Przygotowanie samochodu do
naprawy nadwozia”

Test składa się z 22 zadań, z których:

− zadania: 1-7, 9, 11-12,14-16,18, 21-23 są z poziomu podstawowego,
− zadania: 8, 13, 17, 19, 20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 14 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 16 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 21 zadań, w tym co najmniej 4 z poziomu

ponadpodstawowego,

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. b, 3. a, 4. d, 5. a, 6. a, 7. d, 8. c, 9. b, 10. d, 11. a, 12. b,
13. a, 14. c, 15. b, 16. c, 17. a, 18. c, 19. d, 20. d, 21. b, 22. b.

Plan testu

zadania

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategori

a celów

Poziom

wymagań

Prawidłowa

odpowiedź

Zdefiniować pojęcia mechaniki,
elektrotechniki i maszynoznawstwa

A P c

Zdefiniować pojęcia mechaniki,
elektrotechniki i maszynoznawstwa

A P b

Zdefiniować pojęcia mechaniki,
elektrotechniki i maszynoznawstwa

A P a

Określić podstawowe prawa mechaniki
i elektrotechniki

A P d

Określić podstawowe prawa mechaniki
i elektrotechniki

A P a

Określić podstawowe prawa mechaniki
i elektrotechniki

A P a

7 Składać płaskie zbieżne układy sił B

Zastosować metodę równoległoboku przy
rozkładaniu sił

B PP c

Wykorzystać dane katalogowe do obliczeń
wytrzymałościowych

B P b

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Określić siłę tarcia w połączeniach
ślizgowych i tocznych

B P d

Określić siłę tarcia w połączeniach
ślizgowych i tocznych

B P a

12 Dobrać materiały do smarowania

13 rozpoznać elementy systemu smarowania

14 Zaplanować stanowisko pracy blacharza

Wyróżnić maszyny użytkowane
w samochodach

A P b

Opisać układy i zespoły podwozia
samochodu

B PP c

Sklasyfikować nadwozia pojazdów
samochodowych

A P a

18 Określić zespoły nadwozia

Określić wpływ czynników zewnętrznych
na nadwozie

C PP d

Rozpoznać elementy obwodu
rozruchowego

B P d

Wskazać elementy elektroniki
samochodowej

A P b

Rozpoznać znaki nakazujące stosowanie
środków ochrony osobistej

B P b

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu w zgodzie z wewnątrzszkolnym

systemem oceniania.

2. Przedstaw uczniom cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań testowych oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami test próbny.
5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które sprawiły

uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Instrukcja dla ucznia

1 Przeczytaj uważnie instrukcję.
2 Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3 Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4 Test zawiera 22 pytania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.
5 Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi zaznaczając prawidłową

odpowiedź znakiem „X” (w przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć
kółkiem, a następnie ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową).

6 Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7 Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8 Na rozwiązanie

testu

masz

min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Aby jednoznacznie opisać wektor należy podać:

a) wartość, kierunek, oznaczenie.
b) kierunek, zwrot, liczbę.
c) wartość, kierunek, zwrot, punkt zaczepienia.
d) zwrot, kierunek, płaszczyznę

2. Rezystancja materiału zależy od:

a) temperatury i kształtu.
b) właściwości materiału i jego temperatury.
c) właściwości materiału i ciśnienia.
d) kształtu i stopnia zanieczyszczenia.

3. Silniki to maszyny służące do wytwarzania:

a) pracy mechanicznej.
b) prądu elektrycznego.
c) źródeł energii.
d) informacji.

4. II zasada dynamiki opisywana jest wzorem:

a) F = G

a gdzie: F-siła, G-ciężar, a-przyśpieszenie.

b) F = ½ m

gdzie:

F-siła, Siła-masa, υ-prędkość.

c) F = m

t gdzie: F-siła, m-masa, t-czas.

d) F = m

a gdzie:

F-siła, m-masa, a-przyśpieszenie.

5. I prawo Kirchhoffa dotyczy:

a) prądów wpływających i wypływających z węzła.
b) spadków napięć na odbiornikach.
c) rezystancji odbiorników.
d) napięcia źródłowego akumulatora.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. Energia potencjalna ciała zależy od:

a) masy tego ciała.
b) prędkości z jaką porusza się to ciało.
c) przyśpieszenie tego ciała.
d) zarówno od prędkości, jak i przyśpieszenia.

7. Wskaż wypadkową sił:

b) c) d)

8. Siłę F rozłożono na dwie składowe, wzdłuż prostych: x i y, wskaż poprawnie rozwiązanie

zadania:

a)

b)

c)

y

F

x

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. W tablicy przedstawiono dla wybranych stali wartości liczbowe naprężeń dopuszczalnych
(w MPa) dla różnych rodzajów obciążeń. Zdanie jest prawdziwe to:

Tabela do zadania 9

a) stal 15X jest bardziej

wytrzymała na ścinanie niż stal
St3S.

b) stal 15X jest najbardziej

wytrzymała na obciążenia
gnące.

c) stal 15X wykazuje wyższe

naprężenia dopuszczalne niż
stal 20HG.

d) stal 15X jest salą stopową.

10. Klocek o ciężarze 120 N przesuwa się po powierzchni z małą prędkością; współczynnik

tarcia pomiędzy klockiem i powierzchnią wynosi 0,1. Siła tarcia wynosi:

a) 1200 N.
b) 12,1 N.
c) 120 N.
d) 12 N.

11. Na rysunku poniżej siłę tarcia i współczynnik tarcia tocznego oznaczono symbolami:

G

F

r

T
N

Rys. do zadania 11

12. Do smarowania zamków drzwi samochodowych najlepiej użyć:

a) oleju.
b) grafitu.
c) smaru ŁT3.
d) oleju spożywczego.

a) T, f
b) N, f
c) G,f
d) F, G

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13. Na rysunku oznaczono odpowiednio miskę olejową, pompę zębatą i filtr oleju cyframi:

a) 1, 3, 4.

b) 1, 3, 5.

c) 1, 4, 6.

d) 1, 2, 3.

Rys. do zadania

14. Sprzęt i narzędzia które muszą stanowić wyposażenie stanowiska pracy blacharza to:
a) stół spawalniczy, komplet narzędzi monterskich, tokarka, młotki blacharskie.
b) stół spawalniczy, frezarka, zestaw pilników, zgrzewarka punkowa.
c) stół spawalniczy, komplet narzędzi monterskich, nożyce dźwigniowe, przecinarka.
d) stół spawalniczy, zestaw do lutowania, podnośnik samochodowy, wytaczarka.

15. Pompę przeponową stosuje się do:

a) tłoczenia oleju w układzie smarowania silnika,
b) dostarczania paliwa w układzie zasilania silnika,
c) spryskiwania szyb samochodowych,
d) chłodzenia silnika.

16. W układzie napędowym samochodu oznaczono odpowiednio skrzynkę biegów i most

napędowy cyframi:

a) 3, 2.
b) 3, 1.
c) 3, 4.
d) 1, 4.

Rys. do zadania 16

17. Nadwozie 2-bryłowe przedstawia rysunek:

a) II.
b) I
c) żaden z rysunków
d) III i IV

Rys. do zadania 17

III

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18. Rysunek przedstawia:

a) ramę platformową.
b) ramę samonośną.
c) ramę podłużnicową.
d) ramę szkieletową.

Rys. do zadania 18

19. Aby zapewnić kontrolowany zgniot blach nadwozia podczas zderzenia stosuje się:

a) nierównomierne zgrzewanie blach.
b) rozłączne łączenie poszycia zewnętrznego.
c) stosowanie tworzyw sztucznych.
d) otwory osłabiające miejscowo blachę.

20. W obwodzie rozruchowym oznaczono odpowiednio rozrusznik, akumulator i przekaźnik

cyframi:
a) 2, 3, 4.
b) 3, 2, 1.
c) 1, 2, 3.
d) 1, 2, 4.

Rys. do zadania 20

21. Czujnik instalacji elektronicznej samochodu, przedstawia rysunek:

a) I.
b) II.
c) III.
d) II i IV.

Rysunki do zadania 21

III

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22. Rysunek „II” przedstawia znak bhp nakazujący blacharzowi stosowanie środków ochrony

osobistej ze względu na zagrożenie:
a) utratę oczu.
b) urazy głowy.
c) porażenia prądem.
d) zaczadzenia.

I II III IV V

Rysunki do zadania 22

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Przygotowanie samochodu do napraw blacharskich

Zakreśl poprawną odpowiedź

Nr
zadania

Odpowiedź Punktacja

1 a b c d

2 a b c d

3 a b c d

4 a b c d

5 a b c d

6 a b c d

7 a b c d

8 a b c d

9 a b c d

10 a b c d

11 a b c d

12 a b c d

13 a b c d

14 a b c d

15 a b c d

16 a b c d

17 a b c d

18 a b c d

19 a b c d

20 a b c d

21 a b c d

22 a b c d

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2

Test praktyczny – próba pracy dla jednostki modułowej „Przygotowanie
samochodu do napraw nadwozia”

Temat zadania – umiejętność złożona: Przygotowanie zespołu nadwozia do naprawy
blacharskiej

Na podstawie dokumentacji techniczno-eksploatacyjnej sporządź plan oraz wykonaj

czynności przygotowujące wskazany zespół nadwozia do naprawy, przestrzegając przepisów
bhp. Zorganizuj stanowisko pracy, zgromadź niezbędne materiały, narzędzia i przyrządy
pomiarowe. Posługując się narzędziami wykonaj operacje demontażowe. Po wykonaniu zadania
zabezpiecz wymontowane mechanizmy oraz uzasadnij sposób wykonanych czynności.
Na wykonanie zadania masz 120 min.

Plan testu

Czynności ucznia

Uczeń potrafi:

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Model

punktowania

Sporządzić harmonogram czynności niezbędnych
do wykonania zadania

B P 1a,

Sporządzić wykaz materiałów, narzędzi i
przyrządów pomiarowych

C P 1b,

Organizować stanowisko pracy

2a, 2b, 2c

Przedstawić w formie raportu dokonane oględziny
zespołu nadwozia

D PP 2e,

Zabezpieczyć elementy samochodu nie
podlegające naprawie

C P 2d

Przygotować zespół nadwozia do głównych
czynności demontażowych

C P 3b

Wymontować mechanizmy mechaniczne i
elektryczne z zespołu nadwozia wykorzystując
uniwersalne narzędzia monterskie

C P 3c

Wymontować mechanizmy mechaniczne i
elektryczne z zespołu nadwozia stosując narzędzia
specjalne

D PP 3d

Zabezpieczyć wymontowane mechanizmy

Przestrzegać zasad poprawnej eksploatacji oraz
zasad bhp

C P

3a, 3e, 3f, 3g,

Utrzymywać ład i porządek podczas
wykonywanych czynności

1e, 5a, 5c

Uzasadnić sposób wykonanego zadania

4a, 4b, 4c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KRYTERIA OCENY TESTU – MODEL PUNKTOWANIA

Podczas obserwacji należy wpisać do arkusza obserwacji:
− za bezbłędne wykonanie czynności – max liczbę punktów,
− za brak wpisu, czynności lub całkowicie niepoprawnie wykonaną czynność – 0 pkt,
− za częściowy wpis, czynność – pośrednia liczba punktów.

Przedmiot oceny

Uczeń wykonał poprawnie jeśli:

Punktacja

max.

Uzyskane

punkty

a) wymienił nazwy czynności zadania

b) wymienił nazwy materiałów,
narzędzi i przyrządów pomiarowych

c) przedstawił właściwą kolejność
czynności

d) wymienił niezbędne narzędzia 4

1. Planowanie

e) przedstawił plan działań w
estetycznej i czytelnej formie

pkt

a) wybrał konieczne materiały,
narzędzia i przyrządy pomiarowe

b) sprawdził stan techniczny narzędzi 3

c) dobrał środki ochrony osobistej

d) zabezpieczył samochód przed
zabrudzeniem i uszkodzeniem

e) dokonał oględzin wskazanego
zespołu nadwozia

2. Organizacja

f) wymienił spostrzeżenia o stanie
technicznym wskazanego zespołu
nadwozia w formie raportu

pkt

a) przestrzegał kolejności
wykonywanych czynności

b) wykonał czynności ułatwiające
demontaż właściwy

c) wymontował mechanizmy
mechaniczne i elektryczne stosując
odpowiednie narzędzia monterskie

d) wymontował mechanizmy stosując
narzędzia specjalne

e) nie uszkodził elementów podczas
demontażu

f) przestrzegał zasad bhp

g) stosował odpowiednie narzędzia do
określonych czynności

3. Wykonanie

h) zabezpieczył wymontowane
mechanizmy

pkt

4. Uzasadnienie

a) uzasadnił kolejność wykonywanych
czynności

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

b) uzasadnił dobór zastosowanych
narzędzi

c) zaprezentował wyniki swojej pracy

pkt

a) wykonał zadanie w przewidzianym
czasie

b) sprawnie posługiwał się
narzędziami

5. Sprawność i
skuteczność działania

c) utrzymywał ład i porządek podczas
pracy

pkt

Razem

100pkt

Instrukcja dla nauczyciela
1. Przygotowanie uczniów do testu praktycznego:
− ustalenie z uczniami terminu testu praktycznego,
− określenie celów pomiaru dydaktycznego,
− zapoznanie uczniów ze specyfiką testu praktycznego,
− przeprowadzenie prób testu praktycznego.
2. Przygotowanie stanowisk dydaktycznych:
− zgromadzenie materiałów, narzędzi i przyrządów,
− sprawdzenie narzędzi i przyrządów,
3. Przygotowanie

materiałów piśmiennych:

− przygotowanie arkuszy obserwacji,
− przygotowanie arkuszy – plan działania,
− przygotowanie arkuszy – raport
4. Przeprowadzenie

testowania.

5. Analiza wyników testowania – ewaluacja zadania testowego.
6. Podsumowanie testu wspólnie z uczniami.

Materiały dydaktyczne
Samochód PF 126p lub stacje dydaktyczne,
Komplet uniwersalnych narzędzi monterskich,
Zestaw narzędzi specjalnych do demontażu mechanizmów drzwi bocznych samochodu PF 126p,
Środki ochrony osobistej blacharza samochodowego,
Materiały do ochrony tapicerki nadwozia,
Zestaw uniwersalnych narzędzi pomiarowych,
Publikacja Naprawa samochodów – Polski Fiat 126p,
załącznik – plan działania,
załącznik – raport,
karty obserwacji
uwaga: ażeby zapewnić uczniowi możliwość wyboru, należy zapewnić ponadto:
− różne narzędzia blacharskie,
− różne narzędzia specjalne,
− różne materiały ochronne,
− różne środki bhp,

Instrukcja dla ucznia

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST PRAKTYCZNY – PRÓBA PRACY

Zadanie do wykonania: Przygotuj skorodowane drzwi boczne samochodu PF 126p do naprawy
blacharskiej wg dokumentacji zawartej w publikacji: Naprawa samochodów – Polski Fiat 126p
oraz instrukcji wykonania zadania.

Instrukcja wykonania zadania
1. Przeczytaj

uważnie treść zadania oraz załączoną dokumentację.

2. Sporządź PLAN DZIAŁANIA wg załączonego wzoru.
3. Zorganizuj stanowisko pracy; wykonaj:
− pobierz konieczne materiały oraz narzędzia,
− sprawdź ich stan techniczny,
− zabezpiecz te miejsca samochodu, które mogłyby ulec zabrudzeniu lub uszkodzeniu

w wyniku wykonywanych czynności,

− przygotuj się do wykonywania ćwiczenia stosując odpowiednie środki ochrony osobistej.
4. Dokonaj oględzin drzwi samochodu oraz wypisz w formie raportu swoje uwagi

i spostrzeżenia.

5. Wykonaj

wstępne czynności demontażowe pozwalające na demontaż mechanizmów drzwi

bocznych przestrzegając zasad prawidłowego użytkowania narzędzi oraz bhp.

6. Wymontuj z drzwi mechanizm opuszczania szyby, zamki oraz inne elementy.
7. Zabezpiecz wymontowane mechanizmy przed zniszczeniem lub przypadkowym

zagubieniem.

8. Utrzymuj

ład i porządek podczas wykonywanej pracy; po wykonaniu zadania uporządkuj

stanowisko pracy oraz zgłoś nauczycielowi zakończenie zadania.

9. Uzasadnij w formie kilkuminutowej prezentacji sposób wykonania ćwiczenia oraz

przedstaw wnioski z raportu.

Na wykonanie zadania masz 120 min.

Podczas testu Twoje czynności będą obserwowane i oceniane przez nauczyciela lub

obserwatorów wg następujących kryteriów:
zakres I - podstawowy
za wykonanie planu działania możesz otrzymać max. 16 pkt,
za przestrzeganie porządku, zasad użytkowania i bhp – 24 pkt,
za demontaż wstępny – 5 pkt,
za demontaż mechanizmów drzwi z wykorzystaniem narzędzi uniwersalnych – 5 pkt,
za zabezpieczenie samochodu i wymontowanych mechanizmów – 8 pkt,
za sprawność i skuteczność działania – 10 pkt.
zakres II - ponadpodstawowy
za zorganizowanie stanowiska pracy – 9 pkt,
za oględziny i wykonanie raportu – 6 pkt
za demontaż mechanizmów drzwi z wykorzystaniem narzędzi specjalnych – 5 pkt,
za prezentację – 12 pkt.

Jeśli uzyskasz co najmniej 50 pkt z zakresu I otrzymasz ocenę dopuszczającą,
Jeśli uzyskasz co najmniej 68 pkt z zakresu I otrzymasz ocenę dostateczną,
Jeśli uzyskasz co najmniej 83 pkt, w tym 15 pkt z zakresu II otrzymasz ocenę dobrą,
Jeśli uzyskasz co najmniej 96 pkt, w tym 28 pkt z zakresu II otrzymasz ocenę bardzo dobrą

Powodzenia

Załącznik nr 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

PLAN DZIAŁANIA

Zapisz w kolejności wykonywania wszystkie główne czynności, jakie musisz zrobić

podczas ćwiczenia:
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..

Sporządź wykaz materiałów niezbędnych do sprawnego i bezpiecznego wykonania

ćwiczenia, sporządź wykaz narzędzi monterskich i specjalnych.
materiały:
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
narzędzia monterskie………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..

narzędzia specjalne:………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..

RAPORT Z OGLĘDZIN

Dokonaj oględzin samochodu oraz drzwi bocznych przed demontażem, oceń ogólny stan

techniczny samochodu, w szczególności zwróć uwagę na stan blach drzwi z zewnątrz
samochodu i od wewnątrz, oraz od spodu. Uwagi i spostrzeżenia zapisz poniżej w punktach:
...........................................................................................................................................................
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………….……………………..
……………………………………………………………………………………………………...
…………………………………………………………………………….………………………..

Dokonaj oględzin drzwi samochodu po całkowitym demontażu, zwracając uwagę ponadto

na wnętrze drzwi. Uwagi i spostrzeżenia zapisz poniżej w punktach.
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………..

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Berger K. J, Braunheim M., Brennecke E., Ehlers H.C., Helms G., Indleekofer D., Janke H.

W., Lemm J., Thiele R.: Budowa pojazdów samochodowych. Cz. I, II, wyd. REA Warszawa
2003

2. Bożenko L.: Maszynoznawstwo dla szkoły zasadniczej. WSiP, Warszawa 1998
3. Chęciński J., Jędrzejewski Z.: Gospodarstwo samochodowe. WKŁ, Warszawa 1979
4. Kijowski J., Miller A., Pawlicki K., Szolc T.: Maszynoznawstwo. WSiP Warszawa 1993
5. Klimecki Z., Zembowicz J.: Naprawa samochodów – Polski Fiat 126p. WKŁ, Warszawa

1986

6. Kozłowski M. (red.): Mechanik pojazdów samochodowych. Cz. I II III, wyd. Vogel

Publishing, Wrocław 2000

7. Łukomski Z., Kukliński Z., Zapłotyński W.: Naprawa samochodów – STAR 244. WKŁ,

Warszawa 1980

8. Mały poradnik mechanika. Praca zbiorowa, WNT Warszawa 1985
9. Michałowska J.: Paliwa, oleje, smary. WKŁ, Warszawa 1977
10. Mariański A: Stacje obsługi samochodów. WKŁ, Warszawa 1981
11. Miller A.: Maszyny i urządzenia cieplne i energetyczne. WSiP, Warszawa 1998
12. Nowicki J: Podstawy elektrotechniki i elektroniki dla zasadniczych szkół nieelektrycznych.

WSiP, Warszawa 1999

13. Ocioszyński J.: Elektrotechnika pojazdów samochodowych. WSiP, Warszawa 1996
14. Pawłowski J.: Nadwozia samochodowe. WKŁ, Warszawa 1978
15. Tokarz K. (red.): Mechanik pojazdów samochodowych – techniczne podstawy zawodu. Cz.

I, II III, Vogel Publishing, Wrocław 1997

16. Zając P., Kołodziejczyk L.: Silniki spalinowe. WSiP, Warszawa 2001
17. Zieliński A.: Konstrukcja nadwozi samochodów osobowych i pochodnych, WKŁ Warszawa

2003

Czasopisma:
18. AutoEXPERT, wyd. Vogel Publishing