REFERAT

– Związki i porozumienia międzygminne oraz stowarzyszenia gmin

Konstytucja przyznaje j.s.t prawo zrzeszania się (art.172 ust. 1).

ZWIĄZKI

Związek jest podstawową formą współdziałania jst. Tworzony jest w celu

wykonywania przez niego części zadań publicznych, realizowanych dotąd przez
każdą jst osobno – aby te zadania były wykonane skuteczniej i efektywniej.

Regulacja prawna dot. związków samorządowych została umieszczona w ustawie o
samorządzie gminnym i ustawie o samorządzie powiatowym , co umożliwia
tworzenie związków w tych dwóch szczeblach sam. teryt.

Zgodnie z Art. 64 u.s.g., związki międzygminne tworzone są w celu wspólnego
wykonywania zadań publicznych. Uchwałę o utworzeniu związku podejmują rady
zainteresowanych gmin. Utworzenie związku wymaga także przyjęcia statutu przez
rady bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy (Art.67 u.s.g.)
Ustawa wyznacza obligatoryjne elementy tych statusów, zawierające m.in.
wskazanie nazwy i siedziby związku, określenie jego członków i czasu jego trwania
(związek może być powołany na czas oznaczony), określenie zadań związku, jego
organów i ich struktury, zakresu i trybu działania, zasad korzystania z jego obiektów i
urządzeń, zasad udziału w kosztach wspólnej działalności i zyskach, a także zasady
pokrywania strat i wzajemnych rozliczeń oraz zasady dot. przystępowania do
związku i jego likwidacji.

Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną

odpowiedzialność. Przekazane mogą być wszelkie zadania własne gminy, z
wyjątkiem tych, które wymagają upoważnienia ustawowego. Niemożliwe jest
przekazanie związkowi kompetencji do stanowienia aktów prawa miejscowego.
Ustawa odsyła nas także do art. 8 ust.2-5 u.s.g., w którym napisane jest, że związek
międzygminny może sam zawierać porozumienia z organami administracji rządowej i
z organami powiatu i województwa samorządowego na takich samych zasadach jak
gmina. Otrzymuje też środki finansowe konieczne do wykonania tych zadań.
Odesłanie do art. 39 ust.4 u.s.g. stanowi wyraźnie, że związkowi międzygminnemu i
powiatowemu mogą zostać przekazane kompetencje do wydawania decyzji
administracyjnych.
Posiada też osobowość prawną, którą nabywa po zarejestrowaniu z dniem
ogłoszenia statutu (art.65 u.s.g)
Rejestr związków prowadzi minister właściwy ds. administracji publicznej (art.68).

Organem stanowiącym i kontrolnym związku jest zgromadzenie związku,

do którego stosuje się odpowiednio przepisy dot. rady gminy. W zakresie zadań
zleconych związkowi zgromadzenie wykonuje kompetencje przysługujące radzie
gminy. W skład zgromadzenia wchodzą wójtowie gmin tworzących związek. Na
wniosek wójta gminę może reprezentować z-ca wójta lub radny. Status może
przyznawać określonym gminom więcej niż 1 głos w zgromadzeniu (atr.70 u.s.g)
Uchwały zgromadzenia podejmuje się większością bezwzględną statutowej liczby
członków zgromadzenia.

Sprzeciw wobec uchwały zgromadzenia może wnieść jego członek w ciągu 7

dni od jej podjęcia. Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje wykonanie uchwały i wymaga
ponownego rozpatrzenia sprawy (atr.72 u.s.g.)
Zgromadzenie związku uchwala plan finansowy związku.

Organem wykonawczym związku jest zarząd, powoływany i odwoływany

przez zgromadzenie spośród jego członków (art.73 u.s.g.) Statut może dopuszczać
wybór 1/3 członków zarządu spoza zgromadzenia.

POROZUMIENIA

Drugą ustawową formą współdziałania j.s.t. są porozumienia. Porozumienie, w
odróżnieniu od związku, nie jest strukturą organizacyjną, czyli instytucją, ale formą
działania organów administracji samorządowej, reprezentujących j.s.t.. Nie prowadzi
do powstania jakiejkolwiek struktury lub podmiotu prawa.
Gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne, powiaty – z innymi powiatami,
miasto na prawach powiatu

– z otaczającymi je gminami, województwa – między

sobą. Możliwe jest również porozumienie między jednostkami samorządowymi
różnego rodzaju.
Istotą porozumienia jest to, że jedna gmina lub powiat wykonują zadania kilku. Gmina
przejmuje w tym zakresie prawa i obowiązki pozostałych gmin związane z
powierzonymi jej zadaniami, a gmi

ny te mają obowiązek udziału w kosztach realizacji

powierzonego zadania (art. 74 u.s.g).
Przykładem porozumienia może być porozumienie o przeniesieniu kompetencji i
zadań. Jedna strona przekazuje kompetencje administracyjne, np. do wydawania
decyzji, posta

nowień, gromadzenia danych, a druga te zadania i kompetencje

przejmuje do wykonania.

STOWARZYSZENIA

Odrębną formą współdziałania j.s.t. są stowarzyszenia, które mogą być tworzone w
celu wspierania idei samorządu teryt. oraz obrony wspólnych interesów przez
przynajmniej 3 jednostki tych samych lub różnych szczebli na zasadach
uregulowanych w ustawie z dn. 07.04.1989

– Prawo o stowarzyszeniach.

Stowarzyszenie to jest dobrowolnym, samorządnym i trwałym zrzeszeniem o celach
niezarobkowych, posiadającym osobowość prawną. Przykładami funkcjonujących
obecnie stowarzyszeń jest Związek Miast Polskich lub Stowarzyszenie Gmin
Małopolski.