Wydatki związane z uzyskaniem koncesji w księgach rachunkowych
W związku z rozpoczęciem prowadzenia działalności objętej koncesjonowaniem, zobowiązani byliśmy do uzyskania koncesji. Jak powinna wyglądać ewidencja księgowa wydatków związanych z uzyskaniem takiej koncesji?
4.1. Jakie rodzaje prowadzonej działalności gospodarczej wiążą się z obowiązkiem uzyskania koncesji?
Przepisy art. 46 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2007 r. nr 155, poz. 1095 ze zm.) ustanawiają wymóg uzyskania koncesji w przypadku wykonywania działalności gospodarczej w zakresie:
poszukiwania lub rozpoznawania złóż kopalin, wydobywania kopalin ze złóż, bezzbiornikowego magazynowania substancji oraz składowania odpadów w górotworze, w tym w podziemnych wyrobiskach górniczych,
wytwarzania i obrotu materiałami wybuchowymi, bronią i amunicją oraz wyrobami i technologią o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym,
wytwarzania, przetwarzania, magazynowania, przesyłania, dystrybucji i obrotu paliwami i energią,
ochrony osób i mienia,
rozpowszechniania programów radiowych i telewizyjnych,
przewozów lotniczych.
Szczegółowy zakres i warunki wykonywania działalności gospodarczej podlegającej koncesjonowaniu określają przepisy odrębnych ustaw.
Udzielenie, odmowa udzielenia, zmiana i cofnięcie koncesji lub ograniczenie jej zakresu należy do ministra właściwego ze względu na przedmiot działalności gospodarczej wymagającej uzyskania koncesji, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej.
Koncesji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 5 lat i nie dłuższy niż 50 lat, chyba że przedsiębiorca złoży wniosek o udzielenie koncesji na czas krótszy.
4.2. Ewidencja księgowa wydatków związanych z uzyskaniem koncesji
Opłata za przyrzeczenie udzielenia koncesji
Zgodnie z art. 60 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca, który zamierza podjąć działalność gospodarczą wymagającą uzyskania koncesji, może ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji, zwane "promesą". W promesie ustala się okres jej ważności, z tym że nie może on być krótszy niż 6 miesięcy.
O uzyskanie takiego przyrzeczenia warto wystąpić do odpowiednich organów jeszcze przed podjęciem jakichkolwiek działań związanych z przystosowaniem firmy do tego rodzaju działalności.
Za udzielenie promesy pobierana jest opłata skarbowa, którą jednostka powinna zaliczyć do kosztów podstawowej działalności operacyjnej i w związku z tym ująć na koncie 40 "Koszty według rodzajów" (w analityce: Podatki i opłaty) lub odpowiednim koncie zespołu 5 - w zależności od przyjętego sposobu ewidencji kosztów. |
Opłata za wydanie koncesji
Uzyskaną koncesję, za wydanie której pobierana jest opłata skarbowa, należy - w myśl przepisów ustawy o rachunkowości - zaliczyć do wartości niematerialnych i prawnych, jeśli spełnia ona oczywiście warunki określone w art. 3 ust. 1 pkt 14 lit. a) ustawy o rachunkowości, tzn. okres, na jaki została ona przyznana, jest dłuższy niż rok oraz przeznaczona jest na potrzeby prowadzonej przez jednostkę działalności.
Ujęcie koncesji w księgach rachunkowych jednostki - w wartości początkowej stanowiącej cenę nabycia, którą stosownie do art. 28 ust. 2 ustawy o rachunkowości jest kwota, jaką jednostka jest zobowiązana zapłacić za jej wydanie - powinno przebiegać zapisem:
- Wn konto 02 "Wartości niematerialne i prawne" (w analityce: Koncesja),
|
Od wartości początkowej koncesji dokonuje się odpisów amortyzacyjnych według zasad ogólnych określonych dla wartości niematerialnych i prawnych w art. 32 i 33 ustawy o rachunkowości, tzn. drogą systematycznego, planowego rozłożenia wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Za okres amortyzacji można przyjąć okres, na który przyznano daną koncesję. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po otrzymaniu koncesji, a jej zakończenie nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową lub z chwilą cofnięcia lub wygaśnięcia koncesji.
Należy jednak zaznaczyć, iż aktywa o niskiej jednostkowej wartości, spełniające kryteria wymagane dla wartości niematerialnych i prawnych mogą, lecz nie muszą być zaliczone do wartości niematerialnych i prawnych. Dokonując kwalifikacji uzyskanej koncesji w księgach rachunkowych jednostka powinna bowiem uwzględnić zasadę istotności, określoną w art. 8 ust. 1 ustawy o rachunkowości, oraz możliwość stosowania uproszczeń, przewidzianą w przepisach art. 4 ust. 4 tej ustawy.
Oznacza to, iż w sytuacji gdy opłata za uzyskanie koncesji jest niska, tzn. nie przekracza kwoty granicznej przyjętej dla składników zaliczanych do wartości niematerialnych i prawnych (np. 3.500 zł), to jednostka może nie zaliczyć nabytej koncesji do wartości niematerialnych i prawnych, a wydatki poniesione na jej uzyskanie w całości zarachować w ciężar kosztów podstawowej działalności operacyjnej, zapisem:
- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5 |
Może również wprowadzić nabytą koncesję do ksiąg jako wartość niematerialną i prawną i dokonać jednorazowego odpisu amortyzacyjnego całej wartości lub zaliczyć nabytą koncesję do wartości niematerialnych i prawnych i dokonywać odpisów amortyzacyjnych według zasad ogólnych określonych w art. 32 i 33 ustawy o rachunkowości.
Opłaty roczne
W przypadku gdy jednostka zobligowana jest do wnoszenia corocznych opłat z tytułu korzystania z uzyskanej koncesji, opłaty te powinna zaliczyć w księgach rachunkowych bezpośrednio do kosztów podstawowej działalności operacyjnej, zapisem:
- Wn konto 40 "Koszty według rodzajów" lub konto zespołu 5 |
Jeżeli jednak powyższe koszty są istotne z punktu widzenia jednostki, to mogą być one rozliczane w czasie za pośrednictwem konta 64-0 "Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów".