1. Cechy makroekonomicznej percepcji procesów gospodarczych, a ujęcie mikroekonomiczne

*Pytania Makroekonomii: jak funkcjonuje gospodarka jako całość? Jakie są uwarunkowania ekonomiczne tego funkcjonowania? W jaki sposób powinno ingerować państwo w procesy gospodarcze, aby wykorzystując rynek mogło doprowadzić gospodarkę do stanu, który w sensie politycznym (preferencje grupy rządzącej) jest uznany za pożądany?

*Zgodnie ze współczesną teorią zakłada się, że generalnie celem aktywności państwa jest usuwanie zjawisk uznanych za defekty rynku, przy czym uprawnione działanie ma miejsce wtedy, kiedy szeroko pojęta korzyść aktywności państwa jest większa od szeroko rozumianego kosztu.

Cechy wspólne:

• obiekt badań ten sam - gospodarka

• przedmiot badań ten sam - zachowania ludzi implikowane rzadkością

Różnica: w makroekonomii dotyczy dużej liczby ludzi (populacji) - NA KSERZE

2. Ogólny model równowagi makroekonomicznej w gospodarce zamkniętej, z uwzględnieniem mechanizmów transmisyjnych pomiędzy trzema makrorynkami.

NA KSERZE (przekreślona polityka handlu zagranicznego oraz eksport i import, ponieważ gospodarka zamknięta, w otwartej uwzględniamy rynek handlu zagranicznego oraz eksport i import)

3. Ekonomiczne funkcje państwa w gospodarce

Ekonomiczne funkcje państwa albo usuwają albo redukują defekty rynku. Ekonomiczna funkcja państwa względnie może oddziaływać na gospodarkę w celu doprowadzenia jej do stanu uznanego za pożądany lub utrzymywać w danym stanie jeśli ten stan jest uznany za pożądany.

1.Sprawiedliwy podział - problem działania państwa w obszarze ograniczania zróżnicowania dochodowego i majątkowego społeczeństwa. Jest to decyzja polityczna (ekonomia nie daje odp. jakie powinno być zróżnicowanie majątkowe by było ono optymalne).

2.Efektywność:

a)Jest to działanie państwa w obszarze alokacji zasobów nie podlegających obrotowi rynkowemu, albo podlegającym obrotowi rynkowemu uznanego za wadliwy.

b)Działania państwa usuwające, zmniejszające niedoskonałości mechanizmu rynkowego (np. motywowanie działalności innowacyjnej).

3.Stabilizacja - Gospodarka rynkowa jako całość nie wykazuje tendencji stabilnego wzrostu gosp. mierzonego wzrostem PKB. Nakładają się na ten wzrost wahania koniunktury zwane cyklami koniunkturalnymi. Państwo powinno działać na rzecz ograniczeń wahań koniunkturalnych w pobliżu produkcji potencjalnej (przy tym poziomie produkcji wszystkie 3 makro rynki są zrównoważone) - alokacja w gospodarstwie jest wtedy optymalna.

4. Dochody pierwotne i dochody wtórne w gospodarce

Dochody pierwotne - bezpośrednie wynagrodzenie usług użytych zasobów czynników produkcji. W gospodarce wynagrodzeniem:

• usług za zużycie kapitału rzeczowego jest zysk + amortyzacja,

• wynagrodzeniem usług zasobu ziemi jest czynsz lub renta gruntowa,

• wynagrodzeniem usług zasobów pracy jest płaca.

Z założenia jeżeli przesumujemy wszystkie dochody pierwotne w danym kraju uzyskamy PKB.

Dochody wtórne - redystrybuowana część dochodów pierwotnych np. emerytura, odsetki od lokat w banku. Dochód wtórny to taki dochód, który jest w rzeczywistości finansowany dochodem pierwotnym i istnieją różne przepływy które udrażniają to finansowanie .Do narzędzi realizujących te przepływy należą: oprocentowanie instrumentów pożyczkowych i depozytów, podatki, składki obowiązkowe, np. ZUS.

5. Pojęcie i czynniki warunkujące wysokość oszczędności - pyt 2 kontrolne

6. Pojęcie i czynniki warunkujące inwestycje w ujęciu makroekonomicznym. Rodzaje inwestycji - pyt 2 kontrolne

Rodzaje inwestycji:

I­_B­ - inwestycje brutto

I_N - inwestycje netto I_B = I_N + I_O

I_O - inwestycje odtworzeniowe

7. Model przepływów w gospodarce narodowej z uwzględnieniem oszczędności (wraz z założeniami): podstawowe rodzaje transmisji oszczędności gospodarstw domowych w dyspozycję inwestujących przedsiębiorstw (model II)

Wykres i założenia na kserze (Model I i Model II)

W gospodarce istnieją 4 kanały transmitujące oszczędności gospodarstw domowych jako agregatów w dyspozycje przedsiębiorstw, które przekształcają je w wydatki inwestycyjne:

1. kanał bezpośredni, kiedy np. zysk stanowiąc dochód gosp. domowego właściciela przedsiębiorstwa zostanie w tym przedsiębiorstwie zatrzymany i przeznaczony na zakup składowych majątków.

2. kanał wykorzystujący system depozytowo - pożyczkowy.

3. system papierów wartościowych w tym akcji.

4. uzupełnienie przez bank centralny luki w podaży pieniądza spowodowanej wycofaniem gotówki z obiegu poprzez oszczędności gotówkowe.

8. Problem równości pomiędzy oszczędnościami i inwestycjami ex ante i ex post

W przypadku planowania wydatków inwestycyjnych oraz planowania oszczędności plany te nie muszą się zgadzać w skali makroekonomii, ponieważ:

• inne podmioty należące do innego agregatu planują inwestycje (przedsiębiorstwa) a inne podmioty planują oszczędności (gospodarstwa domowe).

• Inne są przesłanki inwestowania, a inne oszczędzania, dlatego Inwestycje planowane nie są równe planowanym oszczędnościom.

Faktyczne inwestycje i oszczędności faktyczne w pojęciu makroekonomicznym są sobie równe Ip = Sp. I_{F­ ­} i S_F to wielkości zweryfikowane przez rynek.

Wielkości faktyczne to wielkości planowane powiększone o wielkości przymusowe:

S _planowane + S _przymusowe = I _planowane + I _przymusowe

S_F I_F

Jeśli wielkości planowane oszczędności i inwestycje są sobie nierówne to albo powstaje niezrealizowany popyt (przymusowe S) albo niezrealizowana podaż (przymusowe I)

9. Model przepływów w gospodarce narodowej z uwzględnieniem budżetu państwa
   (model III).

Na kserze - model III.

Założenie pozostają te same co w przypadku modelu II, za wyjątkiem braku aktywności państwa w obszarze polityki fiskalnej- zatem ruch okrężny musi uwzględniać strumienie zasilające budżet państwa oraz strumienie skierowane z budżetu państwa do gospodarki.

10. kluczowe kategorie w rachunkowości narodowej: produkcja finalna, produkcja pośrednia, wartość dodana netto, wartość dodana brutto, produkcja potencjalna.

Produkcja finalna - to produkcja przeznaczona dla ostatecznego nabywcy (przeznaczona na rynek), która nie podlega dalszemu przetworzeniu. Jest to wartość dóbr konsumpcyjnych i inwestycyjnych. Im produkcja finalna większa, tym aktywność gospodarcza większa.

Produkcja pośrednia - produkcja skierowana na rynek, ale nabyta w celu dalszego przetworzenia.

Wartość dodana - to przyrost wartości po procesie wytwórczym. Jest to przychód ze sprzedaży pomniejszony o koszty rzeczowe. Wartość dodana jest miarą aktywności gospodarczej danego podmiotu.

Wartość dodana brutto: WD_B = P_SP - K_RZECZ.ZEWN.

Wartość dodana netto: WD_N = P_SP - (K_RZECZ.ZEWN. + amortyzacja)

Amortyzacja = K_{RZECZ. WEWN.}

Produkcja potencjalna - poziom produkcji w gospodarce, przy którym wszystkie makrorynki są zrównoważone i następuje w pełni efektywne wykorzystanie zasobów alokacyjnych w gospodarce.

11. Trzy podstawowe metody w rachunku dochodu (łącznie z umiejętnością zilustrowania na przykładzie)

I - sumowanie wartości produktów i usług wytworzonych w gospodarce w ciągu roku (sumowanie wartości dodanych)

II - zsumowanie dochodów powstających przy wytwarzaniu dóbr i usług (sumowanie dochodów pierwotnych)

III - zsumowanie wydatków ponoszonych na zakup wytworzonych dóbr i usług (sumowanie wytworzonych dóbr finalnych)

Przykład:

Dobro	Sprzedawca	Nabywca	Wartość transakcji	Wartość dodana	Wydatki na dobra finalne	Dochody czynników wytwórczych
Stal	Producent stali	Producent maszyn	1000	1000	-	1000
Stal	Producent stali	Producent samochodów	3000	3000	-	3000
Maszyna	Producent maszyn	Producent samochodów	2000	1000	2000	1000
Opony	Producent opon	Producent samochodów	500	500	-	500
Samochody	Producent samochodów	Konsumenci	5000	1500	5000	1500
Całkowita wartość transakcji			11500
Produkt krajowy brutto (PKB)				7000	7000	7000

Założenia:

1. Wytwarzane są w gosp. jedynie 2 dobra finalne.

2. Część producentów nie ponosi kosztów rzeczowych zewnętrznych.

3. Zewnętrzne koszty rzeczowe sprowadzają się do zakupu stali i opon, pozostałe surowce (półfabrykaty) wytwarzane są przez producentów we własnym zakresie.

Sprzedaży podlega stal - dobro pośrednie. Sprzedaje producent stali, nabywa producent maszyn. Wartość tego produktu została wyceniona na 1000. Ponieważ producent stli ponosi zerowe koszty rzeczowe, wartość produkcji (przychód ze sprzedaży) jest równa dokładnie wartości dodanej brutto, to jest zawierającej amortyzację. Ponieważ stal jest produktem pośrednim w przypadku jej sprzedaży wydatki w gosp. na dobra finalne wynoszą 0 (nie istnieją). Jednocześnie uzyskiwane są dochody pierwotne stanowiące wynagrodzenie usług czynników wytwórczych zlokalizowanych u producenta stali. (Przychodem pokrywa się amortyzację, czynsz, wynagrodzenia pracowników, zysk).

7000 + wartości pośrednie = 11500

Wartość produkcji w gospodarce (tzw. produkcja globalna) nie odpowiada PKB, ponieważ jej rachunek zakłada wielokrotne wliczenie produkcji pośredniej w ostateczną wartość produktu finalnego (Ile fabrycznie sprzedano towaru na rynku).

12. Kluczowe wskaźniki dochodu narodowego (PKB, PNB, PNN..., w cenach rynkowych i w cenach czynników produkcji). Wielkość PKB, PNB w 2000r w RP.

Definicje PKB i PNB - 3 pyt kontrolne

DNN - dochód narodowy netto - najlepiej odzwierciedla korzyści obywateli kraju . Wielkość ta nie jest powszechnie używana z uwagi na możliwość dużych błędów w porównaniach międzynarodowych i międzyokresowych. Błędy te wynikają z różnic w regulacjach prawnych w różnych państwach dotyczących wielkości odpisów amortyzacyjnych, a także ze zmian w stanie prawnym zachodzących w czasie.

CR - cena rynkowa

CCP - cena czynników produkcji

PKB_CR = PNB_CR - dochód z zagranicy C + I + G + E - Z

PKB_CCP = PKB_CR - Te + subsydia

PNB_CR = PKB_CR + saldo dochodów

PNB_CCP = PNB_CR­ - Te + subsydia

PNN = DN = PNB_CR - Te - AM + subsydia

PNN_CR = PNB_CR - AM

PNN_CCP = PNN_CR - Te + subsydia

DN = PNB_CR + subsydia - podatki - AM

W 2000r. PKB w Polsce = 685,6 mld zł.

W 2000r. PNB w Polsce = ......................

13. Problemy porównań międzyokresowych PKB - pojęcie deflatora, wady deflatora

DEFLATOR - narzędzie pozwalające skorygować wielkość PKB liczonego w cenach bieżących (aktualnie obowiązujących na rynku) tak, aby zmiany w cenach nie wpływały na jego wielkość, lecz wyłącznie ilość wytwarzanych dóbr finalnych. Ponieważ wyniki 3 metod rachunku PKB są identyczne deflator ma zastosowanie we wszystkich 3 przypadkach.

Założenia:

Model deflatora zakładający skonstruowanie tzw. deflatora idealnego, który bierze pod uwagę zmiany cen wszystkich dóbr finalnych wytwarzanych w gospodarce, w naszym przypadku zakłada się, że wytwarzane są 2 dobra finalne: konsumpcyjne (ubrania) i inwestycyjne (maszyny).

Produkt	Wytwarzana Ilość		Cena PLN Za sztukę		Wartość Produkcji (ceny bieżące) PLN		Wartość Produkcji (ceny stałe)-1980r PLN
	1980	1990	1980	1990	1980	1990	1980	1990
Ubrania	200	250	4	6	800	1500	800	1000
Maszyny	200	300	5	8	1000	2400	1000	15000
RAZEM					1800	3900	1800	2500
Deflator YN/YR=3900/2500=1,56					Nominalna wielkość Dochodu narodowego		Realne wielkości dochodu narodowego (cena bazowa - 1980)

Aby uwolnić się od wpływu cen stosuje się zabieg stałości cen przyjętych z jakiegoś roku, który to rok uważa się za bazowy. Tak ustalony dochód nazywamy dochodem realnym względem roku bazowego, a jego wzrost, wzrostem realnym dochodu.

Ze względu na ilość produktów i wahania śródroczne cen rachunek opierający się na technicznym założeniu cen stałych jest obciążony znacznym błędem. Wyjściem z tej sytuacji jest ustalenie tzw. Reprezentatywnego Koszyka Dóbr, którego zmiana wartości pod wpływem zmian cen reprezentuje wpływ zmiany ceny na wielkość produkcji finalnej w całej gospodarce. Jeżeli reprezentujący koszyk dóbr składałby się jak w przykładzie z 2 dóbr to ustalony na jego podstawie deflator 1,56 stanowiłby współczynnik korygujący cały współczynnik PKB.

Deflator jest instrumentem wygodnym, ponieważ może byś ustalony dla każdego roku i umożliwia porównywanie danych z jakiegokolwiek roku z danym jakimkolwiek rokiem: deflator dla 2 lat stanowi iloczyn deflatorów rocznych. W polskiej statystyce nie jest wszędzie stosowane.

Błędy:

1. Reprezentatywny koszyk może być dyskusyjny, co do jego zawartości

2. Koszyk może być reprezentatywny dla 1 roku jednak rokrocznie jego zawartość nie może być aktualizowana.

3. Zabieg stałości cen nie uwzględnia zmian jakościowych w produkcji. Stałe ceny nie są w stanie określić jakościowych zmian produkcji.

4. Produkty w dłuższych okresach czasu kończą swój cykl życia wobec czego założona struktura cen z jakiegoś roku może być fałszywa i posiadać luki w swojej strukturze z uwagi na to, że w roku bazowym jakiś produkt w roku porównywanym już nie istnieje, a istniał w roku bazowym.

14. Dochód narodowy, jako miara dobrobytu. Czynniki rzutujące na poziom dobrobytu nie objęte rachunkiem dochodu.

Dobrobyt - subiektywne odczuwanie zadowolenia z konsumpcji przez obywatela. Im większe zadowolenie tym większy dobrobyt. Im większe PKB tym większa konsumpcja. Wstępna uznana miara informująca o poziomie dobrobytu jest PKB w przeliczeniu na 1 mieszkańca. Jednak miara ta nie odzwierciedla w pełni rzeczywisty dobrobyt lub jego zmianę. . Wielkość PKB nie może być miarą dobrobytu ze względu na:

• Błąd średniej (przy dużym zróżnicowaniu dochodowym)- polega na tym, że w niektórych przypadkach w sytuacji dużego zróżnicowania dochodowego, obywatele osiągający przeciętny dochód stanowią bardzo nieliczną grupę.

• Przeciętny dobrobyt nie jest powszechnie stosowany.

• Rachunek nie obejmuje produkcji wytworzonej przez szarą strefę

• Rachunek PKB nie obejmuje produkcji wytworzonej w ramach gospodarstwa domowego dla potrzeb własnych (w ramach modelu „zrób to sam”)

• Ta sama produkcja o tej samej wartości może w różnych krajach o różnych wypadkowych gustach i preferencjach budować różny dobrobyt

• Brak wyceny czasu wolnego i wliczenie jego wartości w PKB

• Rozbieżność pomiędzy wartością rynkową, a subiektywnie ocenianą użytecznością (miara dobrobytu).

• Istnieje (-) i (+) efektów zewnętrznych w postaci zanieczyszczeń, udogodnień.

15. Wskaźnik wzrostu dochodu narodowego, problem średniorocznego tempa wzrostu dochodu, negatywny wskaźnik wzrostu

Odczuwalność wzrostu PKB

Wzrost PKB jest bardziej lub mniej odczuwalny, jeżeli temu wzrostowi towarzyszy odpowiednia dynamika wzrostu liczby ludności. Odczuwalność wzrostu PKB zależy również od ludności, a także od dynamiki zmian salda EXPORT-IMPORT. Może nastąpić termin płatności nowych rat zadłużenia zagranicznego. Będziemy spłacali eksportem długi zagraniczne.

Wzrost gospodarczy jest mierzony zmianą wszystkich wielkości ekonomicznych, zaś głównym wskaźnikiem integrującym te zmiany jest wzrost PKB.

Przyrost dochodu (w mld zł) ∇Y = Y_T - Y_To

T - rok badany

T_o­­­ - rok bazowy

Wzrost dochodu WZY = (Y_T/Y_To) x 100

Y_T - PKB w okresie badanym

Y_To - PKB w okresie bazowym

Tempo wzrostu dochodu: TWY = (Y_T-Y_To)/Y_To x 100

przy czym: TWY = WZY - 100

Średnioroczne tempo r_śr = [ⁿ - 1] x 100

wzrostu dochodu:

n - lata

Wzór ten informuje o ile % powinien rokrocznie wzrastać dochód, aby po upływie n lat z poziomu Y_To wzrósł do poziomu Y_T.

Przykład: Jakie powinno być r_śr (o ile % dochód powinien wzrastać każdego roku) aby po upływie 10 lat uległ podwojeniu.

Negatywny wskaźnik wzrostu: N_ŚR = [¹⁰ 2 - 1] x 100

(przegrzanie gospodarki) gdzie 2 = Y_T/Y_To = 2000/1000

16. Pojęcie zagregowanego popytu i popytu globalnego, uzasadnienie ruchu wzdłuż linii zagregowanego popytu, czynniki przesuwające linię zagregowanego popytu i ich ekonomiczna interpretacja

Zagregowany popyt, popyt globalny - pyt. 4 kontrolne

Ruch wzdłuż linii popytu w danym przypadku wyjaśniamy efektem bogactwa (efekt dodatniego salda), który może być objaśniany w następujący sposób:

• Jeśli wzrosną ceny to ludzie czują się relatywnie ubożsi (spada realna wartość oszczędności i dochodów - następują ograniczenia w popycie).

• Jeśli ceny maleją to ludzie czują się relatywnie bogatsi i rośnie skłonność do nabywania większej ilości dóbr.

• Jeżeli ceny wzrastają, to inflacja rośnie. Wraz ze wzrostem inflacji rośnie także ryzyko, co jest powodem zmniejszenia inwestycji.

• Jeżeli ceny rosną, to maleje realna podaż pieniądza, co ogranicza popyt. Wtedy w gospodarce realnie w obiegu znajdzie się zbyt mało środków pieniężnych potrzebnych do jego obciążenia, co spowoduje spadek popytu. Powstają zatory płatnictwa.

• Jeżeli dochody realne wzrosną, to popyt również wzrasta (linia przesuwa się w prawo)

Yr = C + I

Yr - dochód realny (wskaźnik wolumenu); zapotrzebowanie na wolumen produkcji finalnej

C - zapotrzebowanie na dobra konsumpcyjne

I - zapotrzebowanie na dobra inwestycyjne

17. Pojęcie zagregowanej podaży i podaży globalnej, uzasadnienie ruchu wzdłuż linii zagregowanej podaży, czynniki przesuwające linię zagregowanej podaży i ich ekonomiczna interpretacja

Zagregowana podaż , podaż globalna - pyt. 4 kontrolne

SAS - krótki okres czasu

LAS - długi okres czasu

Yr - oferowany wolumin produkcji finalnej

Ruch wzdłuż linii podaży wyznaczamy podobnie, jeśli chodzi o gospodarkę zamkniętą jak w mikroekonomii.

Wzrost cen motywuje do sprzedaży zapasów spekulacyjnych, dociążenia mocy wytwórczych i wzrostu produkcji.

Ale w długim okresie czasu (inny niż w mikro) zakłada się, że wzrost produkcji powoduje wzrost popytu na rynkach czynników produkcji, co skutkuje wzrostem kosztów i wszystko powraca do stanu przeciętnego.

*Jeżeli ceny produkcji finalnej ogólnie rosną, to przedsiębiorstwa maksymalizują zysk, znajdują optimum ekonomiczne w punkcie E₂, bo wtedy utarg krańcowy zrównuje się z kosztem krańcowym.

Wymóg: zwiększenie produkcji z poziomu Q₁ do poziomu Q₂.

Jednak w dłuższym okresie czasu rośnie popyt na produkcję pośrednią, co powoduje wzrost cen produkcji pośredniej, a zatem wzrost kosztów. Linia kosztów krańcowych zacznie przesuwać się w górę do linii K₁.

Jeżeli nic się nie zmieni, to produkcja spadnie do Q₁, a równowaga ustala się w punkcie E₂`. Zatem w długim okresie czasu wzrost cen nie spowoduje zwiększenia produkcji. Długookresowa linia podaży stanie się linią pionową, przy czym ta długookresowa podaż (LAS) będzie odpowiadała wielkość zwana produkcją potencjalną.

18. Zagregowana podaż w krótkim i długim okresie czasu, uzasadnienie charakteru zmienności łącznie z mikroekonomicznym dowodem; równowaga makroekonomiczna na rynku dóbr i usług

Pyt. 17

1. Analiza dostosowań w krótkim okresie czasu

Zbyt wysokie ceny prowadzą do wzrostu zapasów. Później następuje obniżenie cen. Równowaga następuje przy poziomie produkcji potencjalnej.

2. Analiza dostosowań długookresowych

Produkcja potencjalna to taki poziom produkcji w gospodarce przy którym wszystkie rynki makro są zrównoważone i następuje w pełni efektywne wykorzystanie zasobów w gospodarce.

Jeżeli ceny są za niskie to powstanie niezrealizowany popyt, jeśli za wysokie niezrealizowana podaż. W długim okresie czasu gospodarka równoważy się na poziomie produkcji potencjalnej. Istnieje wobec tego sytuacja analogiczna jak w przedsiębiorstwie, które wytwarza na dwie zmiany i to zapewnia mu maksymalny zysk. Mogłoby ono wytwarzać na trzy zmiany, jednak korzyść w postaci zysku byłaby wówczas mniejsza. Mówimy o w pełni efektywnej alokacji zasobów w gospodarce.

Dowód na przejście SAS w LAS:

Zakłada się , że popyt rośnie na rynku produkcji finalnej. Jeżeli przyrost cen z C₁ do C₂ okaże się trwały to wzrośnie zapotrzebowanie na usługi pracy i surowce. Spowoduje to wzrost cen, więc koszty i koszt krańcowy również wzrosną. Długi czas w tym przypadku to czas na reakcję na rynkach zasobów.

U₁ = C₁

U₂ = C₂

3. Równoważenie się rynku:

Przesunięcie AD w prawo spowoduje wzrost cen i wzrost produkcji finalnej. Jeżeli stopa procentowa wzrośnie, to linia popytu przesunie się w prawo (AD`). Jeżeli cena będzie wysoka, to w przedsiębiorstwach będą gromadzone zapasy. Zagregowany popyt AD w najprostszym modelu, to łączne zapotrzebowanie na dobra konsumpcyjne i inwestycyjne.

Podaż AS, to łączne zapotrzebowanie na dobra konsumpcyjne i inwestycyjne.

19. Keynesowska koncepcja równowagi krótkookresowej na rynku dóbr i usług, model równowagi krótkookresowej AD-AS.

Założenia:

1. Produkcja nie przekracza poziomu produkcji potencjalnej

2. Producenci na wzrost popytu reagują wzrostem produkcji w krótkim okresie czasu - model krótkookresowy. Oznacza to, że teoria Keynesa jest popytową teorią wzrostu - jaki wzrost popytu taki wzrost produkcji finalnej.

3. Lepkość cen(ceny niechętnie spadają) „Ciążenie cen”.

• Istnienie monopoli w gospodarce

• Działalność związków zawodowych - dążą do zachowania pewnego minimum płacowego - wobec tego spadek produkcji i przychodów trudno przekłada się na spadek kosztów pracy, oznacza to niechęć przy obniżaniu cen w warunkach spadku popytu na produkt przedsiębiorstwa.

• Aktywność państwa - mająca na celu działania ochronne w postaci stosowania cen minimalnych i maksymalnych. Mechanizm po cenie kosztowej taki sam jak w przypadku związków zawodowych.

• Istnienie duże ryzyko poniesienia strat przy szybkiej reakcji cenowej na zmianę popytu ponieważ nigdy nie wiadomo, czy zmiana ta nie ma nie trwałego charakteru.

Yr -odpowiednik PKB realnego

Z rysunku wynika, że produkcja w gospodarce nie zawsze osiąga poziom produkcji potencjalnej. Jeżeli popyt wzrośnie poza cenowo, to będzie temu towarzyszył wzrost tej produkcji. Wzrost popytu jeżeli przekroczy poziom produkcji potencjalnej to powstaną napięcia inflacyjne. Będzie wzrastał przeciętny poziom cen. W modelu Keynesa zakłada się że w normalnych warunkach produkcja w gospodarce osiąga poziom niższy od produkcji potencjalnej, który jest relatywnie trwały. Oznacza to, że zasoby w gospodarce są wykorzystywane nie efektywnie i należy ten stan zmienić.

Państwo może wpływać na poziom zagregowanego popytu w normach polityki fiskalnej i pieniężnej, przy stosunkowo niewielkich kosztach. Państwo powinno tak sterować popytem (pośrednio), żeby produkcja ustawiła się na poziomie potencjalnym, ponieważ taki stan odpowiada:

*Efektywnemu wykorzystaniu zasobów (wolne moce produkcyjne są w pełni wykorzystywane, bezrobocie jest zerowe - przymusowe), inflacja bardzo niska (o charakterze popytowym). Produkcja jest najwyższa z możliwych przy efektywnym wykorzystaniu zasobów.

Państwo może wpływać na popyt:

1. Możliwość wpływu na stopę procentową

2. Możliwość dołączenia do popytu swojego popytu - wydatków nietransferowych.

20. Model równowagi krótkookresowej AD-45

Okazuje się, że działania państwa mają związek z zachowaniami agregatów wyróżnianymi w makroekonomii oraz z tzw. efektami mnożnikowymi - państwo indukując przyczynę (np. przyrost popytu na dobra inwestycyjne wykonuje wielokrotne większe zmiany w PKB). Aby te procesy prześledzić wprowadza się MODEL AD-45°

Model ten wyznacza popyt globalny bazując na planowanych wydatkach. Założenia tego modelu:

• ceny lepkie

• produkcja potencjalna nie osiągnięta

• gospodarka narodowa zamknięta

• państwo nieaktywne

• przedsiębiorstwa inwestują, gospodarstwa domowe oszczędzają

• popyt globalny to planowane wydatki na dobra konsumpcyjne (popyt gosp. dom.) i inwestycyjne (popyt przedsiębiorstw).

Popyt na dobra inwestycyjne (planowane wydatki) nie zachodzą od poziomu realnego w gospodarstwie, są więc składową autonomiczną popytu globalnego (ta część planowanych wydatków, która nie zależy od dochodu).

Popyt konsumpcyjny - to planowane wydatki, które byłyby ponoszone przy każdym poziomie dochodów, a źródłem ich finansowania byłyby oszczędności dokonane w poprzednich okresach czasu. C = Ka + KSK x Yr

Badania wykazują, że gospodarstwa domowe jako agregat w krótkim okresie czasu przeznaczają pewną stałą część dochodów na wydatki konsumpcyjne i stałą część oszczędności. Zależy to od tzw. krańcowej skłonności do oszczędzania KSO i krańcowej skłonności do konsumpcji KSK.

KSK - informuje o ile wzrosłyby wydatki na dobra konsumpcyjne, jeżeli dochody w gospodarce Yr, a tym samym dochody gospodarstw domowych wzrosłyby o jednostkę. Wielkość ta jest stała - w tym nie zależy od poziomu Yr. KSK = ∇C/∇Y

KSO - krańcowa skłonność do oszczędzania - wyraża wzrost oszczędności gosp. dom. Jako agregatu przy założeniu że dochody gosp. dom. Wzrosły o jednostkę. KSO = ∇S/∇Y

KSK + KSO = 1

Df. Linii 45° - ponieważ równoważymy rynek przy danym poziomie dochodów trzeba zdefiniować podaż globalną. W tym przypadku planowane dochody agregatu przedsiębiorstwa są równe uzyskiwanemu dochodowi realnemu Yr, a zatem jeżeli Yr = 10 to planowane dochody też = 10. Stąd wzięła się linia 45°

45

E - punkt równowagi

P_F - wartość produkcji finalnej

Yr^*

W przypadku innego poziomu w gospodarce aniżeli Y_r* zastaną uruchomione mechanizmy dostosowawcze jako system do osiągnięcia dochodu Y*. Oznacza to, że rynek dóbr i usług w krótkim okresie czasu może się równoważyć w poziomie dochodu niższym od poziomu produkcji potencjalnej, co oznacza trwałe ustalenie w gospodarce stanu bezrobocia (rynek go nie likwiduje).

21. Wzajemna relacja pomiędzy modelem AD-AS i modelem AD-45

Podaż globalna jest wyrażona przez linię 45 dlatego że z rachunku wynika, że suma dochodów uzyskiwanych w gospodarce jest równa wartości produkcji globalnej. A zatem oczekiwane przychody ze sprzedaży produkcji finalnej, które charakteryzują podaż globalną będą równe dochodom, a wykresem jest linia prosta nachylona pod kątem 45.

Zakładamy, że Y_r¹ ustalił się na poziomie wyższym od Y_r*.

- nadwyżka popytu

Będą się tworzyły nadmierne (nieprawidłowe) zapasy gotowej produkcji, ponieważ nie wszystko zostanie sprzedane.

Jeżeli dochód ukształtuje się na y'₁ i produkcja również to wystąpi nadwyżka podaży globalnej nad popytem globalnym. Jeżeli jest nadwyżka nad popytem to mamy do czynienia z przymusowymi inwestycjami w zapasach. Tworzą obciążenie dla przedsiębiorstw, dążą one do ich obniżenia. Obniża poziom produkcji, produkcja finalna ulega obniżeniu. Dochody gospodarstw domowych również ulegają obniżeniu. Podaż obniża się, wydatki na konsumpcję będą mniejsze bo dochód mniejszy.

Popyt globalny maleje wolniej, aniżeli podaż. Rynek sam się zrównoważy. Podjęta produkcja y₁'' jest niższa. Nastąpi nadwyżka popytu nad podażą. Powstaną przymusowe oszczędności co wyraża się zwiększoną chęcią nabycia swoich dóbr, zwiększa więc produkcję (bo ceny w krótkim okresie się nie zmienią), podaż globalna również wzrośnie (ruch wzdłuż 45°), popyt wzrośnie, ale wolniej niż podaż.

*Jeżeli inwestycje wzrosną, to linia AD przesunie się w górę, a gospodarka będzie się równoważyła przy wyższym poziomie dochodu.

*Punkt równowagi - stabilny, bo gospodarka sama zmierza do niego. Z tego wniosek, że dla gospodarstw charakterystyczne są przewlekłe stany zakładające niepełne wykorzystanie zasobów a patrząc od rynku pracy - przymusowe bezrobocie. Bezrobocie zwane bezrobociem Keynesowskim.

Model AD 45°, a planowanie oszczędności i planowanie inwestycyjne.

AD

E

popyt glob.

podaż glob.

45

I i S

(Wielk.

przymus.)

S

22. Pojęcie efektu mnożnikowego. Mnożnik inwestycyjny Keynesa, założenia, ciąg dostosowań, formalny dowód

Z efektem mnożnikowym mamy do czynienia, gdy zmiana składowej autonomicznej popytu globalnego doprowadza do zmian w dochodzie równoważącym rynek dóbr.

Mnożnik Keynesa odpowiada na pytanie o jaką wielkość ∇y wzrośnie dochód równoważący gospodarkę, jeżeli wzrost popytu inwestycyjnego wyniesie ∇I. ∇y= K_K x ∇I

Mnożnik inwestycyjny Keynesa jest to reakcja gospodarki na zmianę popytu inwestycyjnego wyrażona tą zmianą i gasnącym ciągiem dostosowań po stronie popytu konsumpcyjnego. Przyrosty ∇y stanowią wyrazy ciągu geometrycznego o stałej Q, która jest zawsze mniejsza od jedności (bo KSK zawsze mniejsza od jedności). Ciąg taki posiada skończoną sumę
Sn = a₁(1/1-q).

a₁- jest naszym ∇ I.

Sn - całkowity przyrost dochodów.

Sn = ∇ I (1/1-KSK) ∇ y = ∇ I (1/1-KSK)

Wniosek: Państwo wspierające inwestycje musi liczyć się z efektami mnożnikowymi. Nadmierne pobudzenie inwestycji może doprowadzić do stanu przekroczenia produkcji potencjalnej - wystąpi wtedy zjawisko inflacji.

Formalny dowód: MODEL AD 45° pozwala zilustrować mnożnik inwestycyjny Keynesa

E₂

AD

E₁ ∇ y > ∇ I

∇I

Ka 45

Y₁ Y₂

Państwo może wpłynąć na popyt, np. zmieniając stopę %. Okazuje się, że wzrost popytu pierwotnie o ∇I spowodował relatywnie większy przyrost dochodu ∇Y.

Efekt mnożnikowy może przerodzić się w spiralę depresji lub ekspansji. Ma to miejsce m.in. wtedy gdy po stronie popytu konsumpcyjnego będą wywoływały zmiany po stronie popytu inwestycyjnego.

Ciąg dostosowań:

Cykle dostosowań	Produkcja finalna (Y)	Inwestycje (I)	C=8+0,7Y	AD=C+I	Y-AD	Nieplano-wane zapasy	Produkcja
Cykl 1	100	22	78	100	0	Zero	Stała
Cykl 2	100	13	78	91	9	Rosną	Spada
Cykl 3	91	13	71,7	84,7	6,3	Rosną	Spada
Cykl 4	84,7	13	67,3	80,3	4,4	Rosną	Spada
Nowy stan równowagi	70	13	57	70	0	Zero	Stała

23. Pojęcie spirali depresji i spirali ekspansji, ciągi dostosowań

Pyt.5 kontrolne

24. Neoklasyczny model równowagi makroekonomicznej - Prawo Saya i pozostałe założenia

W przypadku teorii Keynes'a była to popytowa teoria wzrostu - odzwierciedlenie wzrostu PKB - kreowany przez rosnący popyt. W przypadku teorii neoliberalnych mamy do czynienia z podażową teorią wzrostu, która wynika z tzw. Prawa Say'a. Prawo to formułuje się w następujący sposób: Podaż sama w sobie tworzy popyt.

1. Logika prawa - żeby coś wyprodukować należy zakupić usługi czynników produkcji (ziemia, praca, kapitał).

2. Usługi te wynagradzane są dochodami, które w sumie dają dochód Y

3. Dochód ten przekształcany jest albo w popyt konsumpcyjny albo w oszczędności, które finansują popyt inwestycyjny przedsiębiorstw.

W tym sensie mogą istnieć niedopasowania rzeczowej struktury popytu i podaży, co w krótkim okresie czasu oznacza, że podjęto decyzje o wytworzeniu innych dóbr, aniżeli istnieje na nie zapotrzebowanie. W krótkim okresie może wystąpić sytuacja niedopasowania, natomiast w dłuższym okresie czasu przedsiębiorstwa będą wytwarzać te dobra na które jest zapotrzebowanie.

Cechy teorii neoliberalnych:

1.W teorii neoliberalnej wszystkie kryzysy z reguły mają charakter niedopasowań strukturalnych.

2.Ingerencja państwa - jeżeli w ogóle się ją dopuszcza powinna motywować podaż (ograniczać maksymalnie funkcje państwa, wiadomo jednak że ta ingerencja jest konieczna).

3.Dostosowania w ujęciu neoliberalnym dotyczą długiego okresu czasu. W tym sensie ceny i płace są „doskonale elastycznie” (nie to samo co w mikroekonomii).

4.Istnieje konkurencja doskonała - oznacza to, że nie ma ograniczeń usztywniających ceny ze strony monopolów.

5.Nie występuje zjawisko złudzenia inflacyjnego (myślenia wielkości nominalnych z realnymi).

6.Oszczędności gospodarstw domowych zależą od poziomu stopy procentowej. Im wyższa stopa procentowa tym oszczędności wyższe (u Keynesa tej zależności nie ma). Wobec tego oszczędności i inwestycje autonomicznie dostosowują się do siebie w skali całej gospodarki.

Prawo to tłumaczy następująca wiązka przyczynowo - skutkowa

1. Jeżeli produkcja finalna wzrosła, to musiał wzrosnąć popyt na produkcję pośrednią. Producenci produkcji pośredniej wytworzyli więcej i sprzedali. Wzrosły również dochody gospodarstw domowych, które bezpośrednio zostały przekształcone w popyt konsumpcyjny lub oszczędności albo w popyt inwestycyjny.

2. Wszystkie dostosowania na rynku są natychmiastowe. Oznacza to, że w rzeczywistości rozpatrujemy długi okres czasu

3. Zakłada się, że oszczędności w trybie natychmiastowym zostają przekształcone w popyt inwestycyjny za pośrednictwem mechanizmu transmisyjnego. Zostaje ustalona odpowiednia stopa%, przy czym główny nacisk kładzie się na system banków komercyjnych jako podstawowy element tego mechanizmu.

4. produkcja w gospodarce ustala się na poziomie produkcji potencjalnej (występuje w pełni aktywna alokacja zasobów)

25. Budżet publiczny, polityka fiskalna państwa, definicje podstawowej struktury: wpływy, dochody, wydatki, deficyt i nadwyżka budżetowa: poziom dochodów, wydatków i deficytu budżetowego w RP w 2000r. - pytania kontrolne 6 i 7

Budżet publiczny - to zestawienie wpływów i wypływów państwa. Ma charakter planu. Jest to akt prawny z mocą ustawy budżetowej. Uchwala go sejm, a wykonuje rząd. Można mówić o budżecie jako planie lub o budżecie wykonanym.

Polityka fiskalna - decyzje państwa (nie rządu!) dotyczące wielkości i źródeł finansowania budżetu, sposobu finansowania deficytu budżetowego lub sposobu rozdysponowania nadwyżki budżetowej.

Wpływy do budżetu - to wszystkie środki, które wpłynęły i mogą zostać przekształcone w wydatki.

Dochody do budżetu - to ta część wpływów, która została pozyskana przez państwo w sposób bezzwrotny i nieodpłatny. Stanowią je przede wszystkim wpływy z tytułu podatków. Mogą być to również wpływy z tytułu dywidendy płaconej przez spółki, których udziałowcem jest państwo. Może być część zysku Banku Centralnego. Dochody podatkowe stanowią ok. 90% dochodów budżetowych.

Wpływy finansujące deficyt budżetowy - to ta część wpływających środków, która ma charakter zwrotny i odpłatny (pożyczki).

Wydatki - to te wszystkie wypływy środków z budżetu, które finansują cele wytyczone w ramach polityki fiskalnej państwa. Istnieją również przychody i rozchody budżetowe.

Przychody to te wpływy, a rozchody to te wydatki, które wynikają z roli budżetu jako kasy państwa.

Deficyt budżetowy państwa - to nadwyżka wydatków budżetu państwa nad jego dochodami „nad kreską”. Utrzymywanie się deficytu budżetu państwa powoduje narastanie długu publicznego. Nie może być finansowany poprzez bezpośrednie zaciągnięcie zobowiązań banku centralnym ( utrzymanie niezależności banku centralnego).

Nadwyżka budżetowa - kiedy dochody do budżetu są większe od wydatków budżetowych

Dochody i wydatki „nad kreską” - dochody i wydatki związane z funkcjonowaniem budżetu państwa jako kasy państwa.

Przychody i rozchody „pod kreską” - środki, które wpływają do budżetu z tytułu prywatyzacji i sprzedaży skarbowych papierów wartościowych (przychody) przeznaczone na finansowanie deficytu, wykup papierów wartościowych, spłatę kredytów i finansowanie innych zobowiązań skarbu państwa (rozchody).

Rezerwa ogólna - środki przewidziane w budżecie, które mogą zostać wykorzystane na pokrycie nieprzewidzianych wydatków.

Wydatki elastyczne - wydatki, których wysokość może być regulowana przez rząd.

Wydatki zdeterminowane - wydatki, które budżet państwa musi ponieść ze względu na obowiązujące prawo, rząd natomiast nie może dowolnie regulować ich wysokości.

Subwencje - środki przekazane z budżetu państwa na finansowanie jednostek samorządu terytorialnego bez wskazania celu na jaki mają zostać przeznaczone.

Dotacja - dofinansowanie z kasy państwa wydatków podmiotów innych niż państwowe jednostki budżetowe oraz ich zadań.

Dochody - 140 902, 815 tys. Zł

Wydatki - ok. 196 mld. zł.

Deficyt - ok. 56 mld. zł.

26. Dług publiczny, możliwości zaciągania długu publicznego, rodzaje długu publicznego
    (4 klasyfikacje) i instrumenty zaciągania długu publicznego. Pyt 8 kontrolne

Dług publiczny powstaje m.in. w wyniku konieczności finansowania deficytu budżetowego i stanowi sumę pozostałych do spłacenia zobowiązań finansowych państwa (krajowych i zagranicznych)

Pojęcie i rodzaje długu publicznego - pytanie kontrolne

Instrumenty finansowania deficytu budżetowego (zaciągania długu publicznego):

1. Kredyt zaciągnięty w banku komercyjnym

2. Obligacja - papier wartościowy najczęściej na okaziciela, będący dowodem udzielania pożyczki przez nabywcę obligacji jej emitentowi. Emitentami obligacji mogą być skarb państwa (obligacje skarbowe), związki samorządowe (obligacje gminne, municypalne, komunalne) lub duże przedsiębiorstwa (obligacje przedsiębiorstw).

Papier wartościowy - dokument uosabiający przysługujące jego posiadaczowi prawa majątkowe.

3. Obligacje kupon „zero” - dochód dla nabywcy takiej obligacji stanowi zakup z dyskontem w stosunku do ceny wykupu.

4. Bon skarbowy, bilet skarbowy- rodzaj krótkookresowych (zazwyczaj 12miesięcy) papierów wartościowych, emitowanych przez rząd, potwierdzającego zobowiązanie skarbu państwa z tytułu zaciągniętego kredytu w formie pieniężnej lub stanowiącego skrypt dłużny z tytułu odroczonej z braku środków w budżecie zapłaty za dostawy na rzecz państwa.

5. Weksel - papier wartościowy, w którym wystawca (bądź wskazana przez niego osoba) zobowiązuje się do bezwarunkowego zapłacenia określonej sumy pieniężnej (sumy wekslowe) w oznaczonym terminie na rzecz remitenta (osoby, na rzecz lub zlecenie której ma zostać zrealizowana płatność).

27. Narzędzia polityki fiskalnej: pojęcie, podstawowe rodzaje, ekspansywna i restrykcyjna polityka fiskalna

Narzędzia polityki fiskalnej - zespół prawnie dozwolonych środków oddziaływania państwa na gospodarkę w celu doprowadzenia jej do stanu, który został uznany za pożądany lub utrzymania jej w stanie uznanym za pożądany (możliwości decyzyjne państwa w obszarze podatków, wydatków, finansowania deficytu, nadwyżki budżetowej).

Narzędzie polityki fiskalnej:

• możliwość kształtowania parametrów obciążeń podatkowych

• decyzje dotyczące wydatków i trybu przydzielania środków w te wydatki

• zastosowanie konkretnych instrumentów (źródeł finansowania deficytu budżetowego)

• łagodzenie zróżnicowania dochodowego i majątkowego - krzywa Lorentza

• automatyczne stabilizatory

• problem drenażu (podnośnika podatkowego)

Restrykcyjna i ekspansywna polityka fiskalna - pyt. 6 kontrolne

28. Makroekonomiczne efekty stosowania narzędzi polityki fiskalnej: problem ukrywania obowiązku podatkowego - hipoteza Laffera, progresja podatkowa: problem łagodzenia zróżnicowania dochodowego - krzywa Lorentza, progresja podatkowa: problem zwiększania wydolności źródeł podatkowych, zjawisko podnośnika podatkowego.

Regulacja obciążeń podatkowych może wpływać na wysokość dochodu podatkowych do budżetu. Można zakładać, że zwiększenie stawki podatkowej zwiększy dochody do budżetu. Nie mniej jednak część podatników przejdzie do szarej strefy - zostanie zwiększony sektor gospodarczy nieformalny. Część podatników w swej odpowiedzi może ograniczyć swoją aktywność gospodarczą wyprowadzając środki z przedsięwzięcia gospodarczego.

WDPB

W rezultacie nie istnieje liniowa zależność pomiędzy wielkością dochodu podatków do budżetu (WDPB) a stawką podatkową obciążającą dochód.

Zwiększenie stawki podatku dochodu - zaczynają wzrastać, ale wzrost ten coraz to bardziej spowalnia. Coraz to większa część podatników ukrywa wielkości swoich dochodów.

W pewnym momencie tempo ucieczki do szarej strefy będzie większe od tempa wzrostu stawki podatkowej, co oznacza że źródło podatkowe będą kurczyć się szybciej aniżeli wzrasta stawka podatkowa. Zakłada się, że przy 100% stawki podatkowej wielkość dochodów do budżetu będzie = 0. Zależność ta nosi nazwę krzywej Laffera. Ma charakter hipotezy (założenia) maksymalizacji dochodu uzyskuje się przy założeniu 50% stawki podatkowej.

KRZYWA LAFFERA - zmniejszenie stawki podatku z 75% do 50% ie doprowadzi do osiągnięcia pierwotnego maksimum dochodu do budżetu z uwagi na obawę przez karą za ukrycie części dochodów. Powrót nastąpi poniżej pierwotnej linii dochodu. Mówimy wtedy, że wystąpił tzw. Efekt sznurka. Aby zredukować efekt sznurka państwo może ogłosić abolicję podatkową (oznacza zobowiązanie państwa do nienakładania kar, albo nakładania zmniejszonych). Nałożenie abolicji dezorganizuje państwo prawa, ponieważ osoby postępujące zgodnie z prawem nabywają przekonania, że w sensie ekonomicznym postąpiły niewłaściwie.

Ukrywanie obowiązku podatku jest wynikiem subiektywnych kalkulacji poszczególnych podmiotów dotyczących wyboru pomiędzy korzyścią materialną, a karą z tytułu ukrywania obowiązku podatku, która może wystąpić z określonym prawdopodobieństwem (ryzyko kary). Osoby, które lubią ryzyko będą dłużej ujawniać dochody. Istnieje pogląd, że szara strefa po części stanowi warunek funkcjonowania gospodarki. (Wg szacunku ok. 30% PKB w Niemczech wytwarzanych jest w szarej strefie).

KRZYWA LORENTZA jest skonstruowana na podstawie założenia porównania skumulowanego odsetkiem ludności wg kryterium najniższego dochodu ze skumulowanym odsetkiem PKB.

Istnieje pogląd, że progresja podatkowa podatku dochodowego łagodzi zróżnicowanie dochodowe dzięki zastosowaniu większych obciążeń, relatywnie wyższych dochodów i niższych obciążeń (w sensie procentowym) niższych dochodów. Badania wykazały, że to narzędzie jest bardzo mało sprawne. Wprowadzenie progresji o użytkowej wielkości 50% redukuje zróżnicowanie dochodowe o 2-3%. Zastosowanie progresji przede wszystkim zwiększa wydajność źródeł podatkowych przez zmniejszenie oporów podatkowych w płaceniu podatku w stosunku do wariantu zastosowania podatku liniowego.

Można powiedzieć, że progresja podatkowa różnicuje formalne obciążenia podatkowe (stawki podatkowe), a ciężar podatkowy jest rozkładany bardziej równomiernie.

Dzięki temu wydajność źródeł podatkowych ulega zwiększeniu, a opory podatkowe maleją.

SODL- skumulowany odsetek dochodu

SOLD- skumulowany odsetek ludności

O zróżnicowaniu dochodu świadczy wypukłość krzywej Lorentza w dół. Im silniej krzywa ta jest wypukła w dół, tym większe zróżnicowanie dochodowe. Im bardziej wypukłość ta przesunięta w prawo tym silniejsza polaryzacja społeczeństwa pod względem dochodu. Im bliżej ta wypukłość środka (50%) tym silniej zaznacza się obecność klasy średniej o dochodach średnich.

Problem drenażu podatkowego (zjawisko podnośnika podatkowego):

Występuje w przypadku inflacji przy zastosowaniu stałych progów progresji podatkowych. Mechanizm ten chciał wykorzystać minister Belka. W takiej sytuacji w warunkach inflacyjnego wzrostu cen rosną dochody nominalne (nawet przy spadku dochodu realnego) w skutek czego podatnicy wpadają w coraz to wyższe progi degresji podatkowej, dzięki czemu państwo zabiera coraz większą część dochodów realnych

Zjawisko przerzucalności obciążeń podatku (zjaiwsko transmisji). Wyróżniamy następujące transmisje podatkowe:

1. w przód i w tył

• próba płatnika podatku przerzucenia części swojego obciążenia na nabywców (przekładnia w przód) albo na dostawców (w tył) oznacza to, że ustalenie podatku ma wpływ na poziom cen i produkt.

2. prosta przekładnia

• dotyczy podmiotów bezpośrednio zaangażowanych w działalność, której dotyka podatków

3. skośna przekładnia

• występuje wtedy, kiedy obciążenia podatkowe włączane są w kalkulacje opłacalności innych rodzajów działalności aniżeli ta, której bezpośrednio dotyka podatku.

www.stiudent.pl

13

WD _netto = P_sp - K_rz

80 jp + 70 j zysku

Koszty materiałów

WD = 150 jp

200 jp

50 jp

^C/_C1

^C/_C

AD

^C/_C2

Yr₁

Yr₂

Yr

Yr₂

Yr

Yr₁

^C/_C1

^C/_C2

SAS

LAS

Q

C₁

E₁

K

K₁

C₂

C

E₂

E₂`

E

^C/_C

Yr

Yr

^C/_C1

AD

E

^C/_C

^C/_C2

SAS

^C/_C

AD

LAS

AS

^C/_C1

^C/_C2

^C/_C

Yrp

Yr

Yr

^C/_C

AS

^C/_C

AD

AD`

Yr

E`

Yr

Yr`

AS

^C/_C

^C/_C

AD

Yp

Yr

AD``

AD`

P_F

AD

E

K_d

P_F

45⁰

AD

E`

K_d

Yr ¹

Yr ²

Yr*

SOD

100%

SOL

100%i

Stawka podatku

0

75%i

50%i

100%

---