Libia
Libia to państwo afrykańskie położone w Afryce Północnej nad Morzem Śródziemnym. Należy do państw dużych
terytorialnie, jej powierzchnia wynosi 1759,5 tys. km kwadratowych. Stolicą Libii jest Trypolis.
Ukształtowanie powierzchni kraju jest zróżnicowane. Wzdłuż Morza Śródziemnego rozciąga się nizina
nadbrzeżna, przechodząca na północny wschód w niewysokie góry Al-Dżabal al-Achdar opadające wyraz
nie
zaznaczającymi się stopniami ku morzu. Na południe od gór Al- Dżabal rozciąga się we wschodniej części
Cyrenajki Pustynia Libijska, będąca jednym z najbardziej niedostępnych regionów Sahary, gdzie ruchome
wydmy osiągają 100 m wysokości i 150 km długości, a przesuwają się z prędkością 5-20 m rocznie. Położona w
północnej Trypolitanii nizina nadbrzeżna od południa jest ograniczona pasmem gór Dżabal Nefuza ze śladami
dawnej działalności wulkanicznej. Dalej na południe rozciągają się pustynie kamieniste oraz pustynia piaszczysta
przechodząca ku wschodowi w stare masywy wulkaniczne Dżabal as Sauda i Al. Harudż al- Aswad. W
południowej części Libii występują obniżenia oddzielone obszarami pustynnymi piaszczystymi i żwirowymi. Przy
granicy z Czadem leży fragment gór Tibesti ze stożkami wygasłych wulkanów. Tu znajduje się najwyższy szczyt
Libii Bette (2285 m n.p.m.).
Na przeważającym obszarze Libii panuje klimat zwrotnikowy, skrajnie suchy o bardzo dużych dobowych
amplitudach temperatur. Tylko na nizinie nadbrzeżnej i w przybrzeżnych górach występuje klimat
śródziemnomorski. W terenie Libii nie ma stałej sieci rzecznej. y
ródłami artezyjskimi wykorzystuje się wodę z
bogatych zasobów podziemnych. Największe oazy występują w Al-Kufra, Zigen i w rejonie Sabha. Wzdłuż
wybrzeży znajdują się słone jeziora. Szata roślinna jest uboga. Na wybrzeżach rośnie makia oraz sosna-pinia i
eukaliptusy, a w oazach palma daktylowa. Obszary pustynne są pozbawione roślinności. Świat zwierzęcy
reprezentują: zające pustynne, lisy, szakale, gazele, hieny, orły, jastrzębie, sępy, kuropatwy i skorupiaki.
Na obszarze współczesnej Libii w starożytności zamieszkiwały plemiona berberyjskie. W VIII w. p.n.e. Fenicjanie
założyli na wybrzeżu trzy ośrodki miejskie: Leptis Magna, Sabrata i Oea. Te słynne w starożytności centra
handlowe i kulturowe dały podwaliny obecnej stolicy Libii- Trypolisowi. We wschodniej części wybrzeża istniały
kolonie greckie. Od VI w. p.n.e. fenickie miasta podporządkowała sobie Kartagina, a od I w. n.e. zajął Rzym. Za
czasów panowania rzymskiego obszar Libii podzielono na trzy prowincje: Trypolitanię, Cyrenajkę i Fazzan. W V
w. prowincje rzymskie zostały podbite przez Wandalów, a następnie opanowane przez Bizancjum. W VII w.
ziemie te zajęli Arabowie i weszły one w skład kalifatu Umajjadów, a póz
niej Abbasydów i kolejnych dynastii. Od
XII do XVI wieku nastąpił podział: ziemie Trypolitanii i Fazzanu podlegały władcom tunezyjskim, a Cyrenajki
egipskim. W XVI w. Libia została opanowana przez Turków i weszła w skład imperium osmańskiego. Po wojnie
włosko  tureckiej w 1912r. część terenów Libii stała się posiadłością Włoską. Podbój wnętrza trwał do 1931 r. W
1932 r. utworzono kolonię do której dwa lata póz
niej przyłączono Cyrenajkę. W 1951r. proklamowano niepodległe
państwo. Od roku 1976 Libia jest muzułmańsko-socjalistyczną republiką ludową z obowiązującym od 1993r.
szarijatem (prawo islamu).
Głównymi mieszkańcami kraju są Arabowie i Berberowie, natomiast mniejszość to ludność pochodzenia
włoskiego, egipskiego, maltańskiego, greckiego, tureckiego, tunezyjskiego. Przy granicy z Nigrem i Czadem
koczują plemiona murzyńskie. Religią państwową jest islam. Głównymi ośrodkami miejskimi są: Trypolis
(stolica), Bengazi, Misrata, Az-Zawija, Al- Chums. Ośrodkami turystycznymi są Trypolis i Bengazi.
2011-02-24