© Jerzy BrzeziÅ„ski, WykÅ‚ady z metodologii ... BLOK 1 - UZUPEA
NIENIA
BADACZA INTERESUJ
DWIE KWESTIE:
(1) Czy dana zmienna Xj rzeczywiście wpływa na Y (Xj jako
przyczyna Y)
(2) Jak dana zmienna Xj wpływa na Y (określenie postaci
zwiÄ…zku Å‚Ä…czÄ…cego Y z Xj
 Punktem wyjścia wszelkiego procesu badawczego jest
sformułowanie pewnego pytania czy mniej lub bardziej
uporządkowanego zbioru pytań. Pytania te czasem
pojawiają się w świadomości badacza w sposób
bezrefleksyjny - czasem zaÅ› uprzytamnia on sobie mniej
lub bardziej wyraz
nie, dlaczego na te, a nie inne pytania
chciałby uzyskać odpowiedz
poprzez wyniki swoich
badań (Nowak, 1985, s. 26).
Ajdukiewicz (1965)  dwa rodzaje pytań:
(a) PYTANIA ROZSTRZYGNI
CIA,
(b) PYTANIA DOPEA
NIENIA.
PYTANIA ROZSTRZYGNI
CIA rozpoczynajÄ… siÄ™ od
partykuły pytajnej  czy i mo\
na udzielić na nie jednej z
dwóch wykluczających się odpowiedzi:  tak lub  nie .
PYTANIA DOPEA
NIENIA ich nie ujawniajÄ…. PodajÄ… one tylko
ogólny schemat odpowiedzi.
1
 © Jerzy BrzeziÅ„ski, WykÅ‚ady z metodologii ... BLOK 1 - UZUPEA
NIENIA
 Stopień, w którym sformułowanie problemu mieści w
sobie wskazówki co do jego rozwiązania, nale\
y uznać za
jedno z kryteriów dojrzałości problemu (Such, 1975a, s.
29).
Problem, który zawiera dostateczną liczbę wskazówek co
do jego rozwiązania za pomocą dostępnych, na danym
etapie rozwoju konkretnej dyscypliny naukowej, środków
badawczych, jest problemem rozstrzygalnym (dokładniej -
praktycznie rozstrzygalnym (Nowak, 1985, s. 36).
Nale\
y unikać zbyt szerokiego stawiania problemu, gdy\

mo\
e to utrudnić jego rozwiązanie. Z ogólnego pytania
nale\
y przejść do pytania uszczegółowionego. Jasne
zdefiniowanie pojęć występujących w problemie oraz
zrozumienie relacji zachodzących między nimi znacznie
ułatwi rozwiązanie problemu.
Pytania badawcze nie są zawieszone w pró\
ni teoretycznej
i metodologicznej. Literatura przedmiotu zawiera
informacje o dotychczasowych ustaleniach na interesujÄ…cy
badacza temat. Nie mo\
na się od niej odcinać!
Nowak (1985, s. 35):  specjalista w swej dziedzinie nauki to
człowiek, który nie tylko umie znajdować odpowiedzi na
pytania, lecz tak\
e pytania te POPRAWNIE FORMUA
OWAĆ
2