Ochrona praw pracowniczych w Unii Europejskiej

zmianach, które mają zostać wprowadzone w zakresie

organizacji pracy firmy lub w ustaleniach wynikających

z umowy, np. jeśli firma planuje zamknąć swój oddział.

Pracownik europejski ma również prawo do otrzymania

informacji o warunkach zatrudnienia na piśmie.

Ochrona pracowników w przypadku przeniesienia,

•

zwolnienia grupowego i niewypłacalności pracodawcy

– jeśli, na przykład, firma zostaje przejęta przez inny

podmiot, pracownicy jej zachowują swoje umowy o

pracę i pracują dla nowego pracodawcy na takich samych

warunkach jak przed przejęciem.

Unijne prawo pracy określa również, jakie przepisy

•

dotyczą

pracowników

oddelegowanych,

czyli

pracowników tymczasowo wysłanych przez pracodawcę

do pracy w innym państwie członkowskim. Są to przepisy

obowiązujące w kraju przyjmującym w kilku kluczowych

obszarach, takich jak maksymalny czas pracy, minimalne

stawki płac, płatne urlopy oraz zasady bezpieczeństwa i

higieny w miejscu pracy.

Czy wiesz, że…?

Zwolnienia grupowe polegają na zwolnieniu grupy

pracowników z przyczyn niezwiązanych z nimi

bezpośrednio.

Przeniesienie ma miejsce w przypadku przejęcia firmy

lub jej fuzji z innym przedsiębiorstwem.

Firma staje się niewypłacalna, jeśli nie może spłacić

swoich długów w terminie ich wymagalności.

Prawo unijne określa precyzyjnie, czym są zwolnienie

grupowe, przeniesienie i niewypłacalność pracodawcy.

Your

Rights

Your

Rights

Your

Rights

Your

Rights

Ochrona praw pracowniczych
w Unii Europejskiej

Czym jest unijne prawo

pracy?

Unijne prawo pracy określa prawa i obowiązki pracowników

i pracodawców w miejscu pracy. Prawo pracy odgrywa

również kluczową rolę w zapewnianiu wysokiego poziomu

zatrudnienia oraz trwałego rozwoju gospodarczego, przy

jednoczesnej, stałej poprawie warunków życia i pracy

w krajach UE.

Przepisy te mają na celu ochronę praw pracowniczych oraz

przewidywanie i zarządzanie zmianami, a obejmują cztery

główne obszary.

Warunki pracy

•

– przepisy te obejmują kwestie takie

jak czas pracy, niepełny wymiar czasu pracy i praca na

czas określony. Na mocy prawa unijnego, na przykład,

pracownicy zatrudnieni w niepełnym wymiarze godzin

mają takie same prawa, jak pracownicy zatrudnieni

w pełnym wymiarze. Dotyczy to chociażby dni ustawowo

wolnych od pracy. Ponadto specjalne przepisy

chronią młodych pracowników, kobiety

w ciąży i matki z małymi dziećmi.

Informowanie

pracowników

•

i konsultowanie się z nimi –

przepisy te określają, o jakich

sprawach pracownik w UE musi

być informowany, a w jakich

konsultowany.

Pracownicy

muszą być zatem informowani

pośrednictwem

swoich

przedstawicieli

istotnych

Czy wiesz, że…?

Prawo unijne działa równolegle z prawem państw

członkowskich UE i może być nadrzędne w stosunku

do prawa krajowego w razie konfliktu między prawem

unijnym a prawem krajowym. Wówczas prawo krajowe

nie jest stosowane.

Your

Rights

Your

Rights

Dalsze informacje

Unijne prawo pracy

http://ec.europa.eu/employment_social/

labour_law/index_en.htm

Unijne dyrektywy dotyczące zatrudnienia

http://ec.europa.eu/ employment_social/

labour_law/Directives_en.htm

Formularz do składania skarg

http://ec.europa.eu/community_law/

your_rights/your_rights_forms_en.htm

Gdzie jeszcze możesz się

zgłosić, jeśli chcesz złożyć

skargę?

Biuro Porad dla Obywatela

Biuro Porad dla Obywatela udziela wskazówek i porad

praktycznych obywatelom Unii, którzy natknęli się na

problemy związane z mobilnością na europejskim rynku

wewnętrznym.

http://ec.europa.eu/citizensrights/front_end/index_pl.htm

SOLVIT

SOLVIT zajmuje się przypadkami, które dotyczą

problemów transgranicznych pomiędzy firmą/

obywatelem a instytucją publiczną, w której prawo

unijne mogło nie zostać właściwie zastosowane.

http://ec.europa.eu/solvit/site/index_pl.htm

Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich

Rzecznik Praw Obywatelskich zajmuje się skargami

skierowanymi przeciwko instytucjom europejskim, które

nie postępują zgodnie z prawem, nie zachowują zasad

dobrej administracji lub naruszają prawa człowieka.

http://www.ombudsman.europa.eu/home/pl/default.htm

pod warunkiem że zostanie podane ich źródło.

Printed in Belgium
D

ruk

papierze

białym

bezchlorowym

Cover Pictures: © 123RF

KE-30-08-418-PL

-D

Komisja Europejska

Jak działa unijne prawo

pracy?

Unia Europejska określa w dyrektywach minimalne wymogi

dotyczące zatrudnienia. Istnieje obecnie 21 obowiązujących

dyrektyw w dziedzinie prawa pracy.

Dyrektywa to rodzaj unijnego aktu prawnego, który wytycza

minimalne standardy i wymaga od państw członkowskich

osiągnięcia konkretnego wyniku w określonym terminie

bez precyzowania formy czy metody działań. Dlatego też

państwa członkowskie mogą same wybrać sposób wdrożenia

wymogów dyrektywy, pod warunkiem, że minimalne

standardy staną się prawnie wiążące na mocy prawa

krajowego („transpozycja” przepisów do prawa krajowego).

A jeśli chcę złożyć skargę?

Dyrektywy są skierowane do państw członkowskich. Dlatego

też w przypadku sporów pomiędzy stronami prywatnymi,

np. dwoma obywatelami czy pomiędzy pracodawcą

a pracownikiem, Komisja Europejska nie może podejmować

działań.

W takich przypadkach powinieneś skontaktować się

z Inspekcją Pracy i/lub krajowym ministerstwem, związkami

zawodowymi lub też zasięgnąć porady prawnej, najlepiej

w jak najwcześniejszym terminie. Jeśli zajdzie konieczność

wstąpienia na drogę prawną w sądach lub trybunałach

krajowych, mogą mieć zastosowanie terminy prawne i Twoje

roszczenia mogą być nieskuteczne, o ile nie podejmiesz

działań w krótkim czasie. Możesz również uzyskać pomoc oraz

poradę prawną od stowarzyszeń, ośrodków udzielających

porad prawnych oraz firm prawniczych.

Państwa członkowskie mogą transponować dyrektywę

poprzez prawodawstwo krajowe lub umowy między

pracodawcami a związkami zawodowymi („układy zbiorowe”).

Mają jednak prawo przyznać wyższy poziom ochrony niż ten

zalecany przez ustawodawstwo unijne.

Na przykład, zgodnie z ustawodawstwem unijnym

maksymalny tygodniowy czas pracy wynosi 48 godzin, ale

w większości państw członkowskich obniżono ten próg do 38

lub 40 godzin tygodniowo.

Jeżeli państwo członkowskie nie dokona transpozycji

dyrektywy w wyznaczonym terminie, zrobi to niewłaściwie

lub będzie stosowało prawodawstwo w sposób sprzeczny

z dyrektywą, Komisja Europejska – organ wykonawczy

odpowiedzialny za egzekwowanie ustawodawstwa unijnego

– może wszcząć postępowanie sądowe przeciwko danemu

krajowi w Europejskim Trybunale Sprawiedliwości.

Czy są sytuacje, gdy można przedłożyć

skargę do Komisji?

Odpowiedź brzmi „tak”, jeżeli:

minimalne standardy przedstawione w prawie unijnym

•

nie zostały właściwie przetransponowane do prawa

krajowego;

organ publiczny (np. pracodawca, który jest instytucją

•

rządową lub samorządową) nie stosuje właściwie prawa

unijnego;

sądy lub trybunały krajowe nie stosują prawa unijnego

•

lub odmawiają jego właściwego stosowania (mimo

apelacji, jeśli istnieje taka możliwość).

W powyższych sytuacjach możesz skorzystać z formularza

skargi (patrz „Dalsze informacje” poniżej)

lub wysłać

list, faks albo e-mail, korzystając z danych kontaktowych

i formularzy zamieszczonych na stronie internetowej

Sekretariatu Generalnego Komisji Europejskiej. Procedura

jest wolna od opłat, można zwrócić się o zachowanie

poufności, a wszelka komunikacja może odbywać się

w dowolnym języku urzędowym Unii Europejskiej.

Twoja skarga zostanie rozpatrzona przez Komisję

Europejską, a Ty będziesz informowany o wynikach tej

procedury. Komisja, której obowiązkiem jest dopilnowanie,

aby państwo członkowskie podporządkowało się prawu

unijnemu, może ostatecznie wszcząć postępowanie prawne

przeciwko państwu członkowskiemu, które nie wypełnia

odpowiednio swoich zobowiązań. Jednak zazwyczaj

nie jest uprawniona do wszczęcia postępowania w celu

egzekwowania praw poszczególnych obywateli.

Złożenie skargi do Komisji może pomóc w usunięciu wszelkich

niezgodności

pomiędzy

prawodawstwem

krajowym

a unijnym, ale w celu wyegzekwowania swoich praw,

powinieneś również podjąć działania na szczeblu krajowym,

przed sądem lub trybunałem danego państwa.

Czy wiesz, że…?

Podobnie jak pracownicy zatrudnieni w niepełnym

wymiarze, pracownicy zatrudnieni na czas określony

mają te same prawa, co zatrudnieni w pełnym wymiarze.

Przepisy te pozwalają wyeliminować dyskryminację,

dzięki czemu podnoszą jakość pracy na czas określony.

Czy wiesz, że…?

Jeżeli jesteś pracownikiem oddelegowanym do pracy

w innym państwie członkowskim lub pracodawcą

rozważającym taką możliwość, możesz dowiedzieć się, jak

wyglądają warunki zatrudnienia obowiązujące w tym kraju,

zwracając się do odpowiedniego urzędnika łącznikowego

(liaison officer). Lista urzędników łącznikowych jest

opublikowana na stronie Komisji Europejskiej dotyczącej

prawa pracy (patrz „Dalsze informacje” poniżej). Strona

ta zawiera także informacje na temat warunków pracy

we wszystkich państwach członkowskich.

Poznaj swoje prawa w ramach

unijnego prawa pracy

Możesz zapoznać się z wszystkimi dyrektywami

na stronie internetowej Komisji Europejskiej – są

one dostępne we wszystkich urzędowych językach

Wspólnoty (patrz „Dalsze informacje” poniżej).

Ponadto od czasu do czasu Komisja publikuje

sprawozdania z wdrożenia dyrektyw na szczeblu

krajowym. Takie raporty mogą pomóc Ci w zrozumieniu,

jakie są wymogi danej dyrektywy i jakie problemy

pojawiły się przy stosowaniu jej w praktyce.

Your

Rights

Your

Rights

Your

Rights