Francis Bacon (1581-1626)



Urodził się w Londynie, studiował w Cambrigde. Zajmował się eksperymentowaniem
(usiłować dociec co zrobić, żeby w długich podróżach nie zepsuła się żywność )



Uważał, że naukę uprawia się po to, by opanować przyrodę, dla pożytku społecznego



Wg Bacona wiedza = władza



Wprowadził empiryczną metodę badań, w której przedstawił społeczeństwo idealnie.



Jego zdaniem, niektóre wynalazki zdobyte dzięki ujarzmieniu przyrody doprowadzą do
powszechnej szczęśliwości



Bacon korzystał z doświadczenia i indukcji w metodach badawczych



Bacon odróżniał od siebie idee umysłu boskiego (znaki) oraz idole umysłu ludzkiego
(urojenia)



Uważał, że człowiek, by osiągnąć najwyższy stopień doskonałości rozumu, powinien najpierw
oczyścić swoje niedoskonałe władze poznawcze z 4 rodzajów złudzeń,:

1. Idole plemienia – wynikające z natury ludzkiej, wspólne wszystkim ludziom (należy do

nich antropomorfizm i doszukiwanie się celowości w świecie)

2. Idole jaskini – idole jednostki, nabyte z procesie wychowawczym (przesądy jednostek,

spowodowane przez wpływ wychowania i środowiska,)

3. Idole rynku – idole języka, komunikacji między ludźmi (Błędy powodowane przez nie

dokładność, nieadekwatność i wieloznaczność pojęć)

4. Idole teatru – idole doktryn filozoficznych ( powodowane przez błędne spekulacje

filozoficzne, których wyniki są przyjmowane na mocy autorytetu

5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.

Kartezjusz/ Ren Descartes (1596-1650)



Był matematykiem, uczniem szkoły Le Flesh (scholastyka)



Przedstawił nową koncepcję nauki jako drzewa – matematyka to korzeń, pień to fizyka,
a gałęzie to pozostałe nauki m.in. medycyna czy mechanika



Jako metodę nauki wybierał dedukcję



Sformułował 4 prawidła, wg których powinno się postępować w nauce:

1. Wszystkie rzeczy, które poznajemy, nigdy nie mogą być uznane za pewne i oczywiste, dopóki za takie

nie zostaną rozpoznane. W trakcie rozpoznawanie, wrogiem jest pośpiech, jak również różnego

rodzaju uprzedzenia, których trzeba pozbyć się. W trakcie rozpoznawania należy wyłuskiwać

wszystko to, co jest pewne, jasne i niepodważalne.

2. Aby badanie było jak najdoskonalej przeprowadzone, wskazane jest dzielenie na części dany

przedmiot i badanie tych części. Dzielenie ma być przeprowadzane tak daleko, jak jest to tylko

możliwe.

3. Punktem wyjścia w badaniu mają być przedmioty, które uważane są za najprostsze, a także

najbardziej dostępne podczas poznawania. Dopiero od tych przedmiotów zalecane jest

przechodzenie do bardziej szczegółowych i bardziej drobiazgowych części.

4. Przeprowadzając badanie, należy tak przeprowadzić analizę, aby mieć pewność, że nic nie zostało

pominięte, ani zaniedbane. Prawidłowości pierwsze, same tworzą kryteria prawdziwego i pewnego

poznania. Wszystkie inne prawidła są kontynuacją poprzednich i jednocześnie przygotowanie

następnych prawideł.



Zastosowanie metody kartezjańskiej: Wyżej opisana metoda Kartezjusza nadal jest metodą
dydaktyczną i poznawczą, ale pod jednym warunkiem, warunkiem mianowicie musi
być używana w zależności od warunków i okoliczności. Nie jest możliwe, a nawet jest
wykluczone, stosowanie tej metody jako uniwersalnej i do wszystkich warunków
i okoliczności. Użycie jej zalecane jest tylko tam, gdzie spełnione zostały wszystkie warunki
jakie zalecał Kartezjusz, czyli:

1. wszystkie zadania i obowiązki mają być sprowadzone do zadań matematycznych

2. wszystkie zadania matematyczne mają być sprowadzone do zadania algebraicznego

3. zadanie algebraiczne ma być tak sprowadzone, aby powstało z niego jedno równanie, które ma być

rozwiązane.



Kartezjusz uważa, że zmysły mogą mylić (przytacza eksperyment z łyżką w wodzie)



Sądzi, że nie wiemy, czy w danym momencie jesteśmy na jawie, czy śnimy



Uważał, że możemy być zwodzeni (nasze zmysły) przez demona



„Cogito, ergo sum” – pierwsza teza filozoficzna, podstawa metodycznego zwątpienia