Podatek dochodowy od osób
fizycznych – wykorzystanie w
działalności gospodarczej

mgr Łukasz Szydełko

Agenda

„

Pojęcie przychodu,

„

Pojęcie kosztów uzyskania przychodu,

„

Pojęcie dochodu,

„

Podejście progresywne i liniowe,

„

Podejście progresywne i liniowe – przykłady,

„

Decyzje podatkowe – porównywanie różnych
form opodatkowania działalności
gospodarczej - przykłady

Pojęcie przychodu

Przychody ustalane być muszą zgodnie z przepisami ustawy o

podatku dochodowym od osób fizycznych(Art.12 UPDOF).

Zasady ustalania przychodów są następujące:

„

przychodami są kwoty należne z tytułu sprzedaży towarów lub

świadczenia usług, choćby nie zostały faktycznie otrzymane,

„

do przychodu nie zalicza się wartości zwróconych towarów,

udzielonych bonifikat i skont,

„

u podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług

opodatkowanych podatkiem od towarów i usług (VAT) za

przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o

należny podatek od towarów i usług – „sprzedaż netto”,

Pojęcie przychodu

„

jeżeli podatnik uzyskuje przychody wyrażone w walutach obcych,

przelicza się je na złote według kursów średnich z dnia

uzyskania przychodu ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski,

„

jeżeli przychody wyrażone są w walutach obcych, a między

dniem ich uzyskania i dniem faktycznego otrzymania występują

różne kursy walut, przychody te odpowiednio podwyższa się lub

obniża o różnice wynikające z zastosowania kursu kupna walut z

dnia faktycznego otrzymania przychodów, ustalonego przez

bank, z którego usług korzystał uzyskujący przychód oraz

zastosowania kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy

Bank Polski z dnia uzyskania przychodu – dodatnie lub ujemne

różnice kursowe z tytułu sprzedaży,

Pojęcie przychodu

„

przychody z tytułu różnic kursowych od własnych
środków lub wartości pieniężnych w walutach
obcych związanych z działalnością gospodarczą
ustala się jako różnicę między wartością tych
środków obliczoną przy zastosowaniu kursu kupna
walut z dnia faktycznego otrzymania przychodu oraz
kursu kupna walut z dnia ich otrzymania albo kursu
sprzedaży z dnia nabycia walut, ogłaszanego
odpowiednio przez bank, z którego usług korzystał
podatnik – dodatnie różnice kursowe.

Pojęcie przychodu

Do przychodów z działalności gospodarczej zalicza się

również:

„

przychody ze sprzedaży lub zamiany składników majątku

wykorzystywanego w działalności gospodarczej (wyjątek –

budynki lub ich części, lokale mieszkalne oraz grunt albo prawo

użytkowania wieczystego gruntu, związane z tym budynkiem lub

lokalem, spółdzielcze własnościowe prawa do lokalu

mieszkalnego oraz prawa do domu jednorodzinnego w

spółdzielni mieszkaniowej) – nawet wówczas, gdy podatnik

zlikwidował działalność gospodarczą,

„

dotacje, subwencje, dopłaty i inne nieodpłatne świadczenia

otrzymane na pokrycie kosztów albo jako zwrot wydatków,

„

otrzymane kary umowne,

„

odsetki od środków na rachunkach bankowych utrzymywanych w

związku

z wykonywaną działalnością,

Pojęcie przychodu

„

wartość umorzonych lub przedawnionych

zobowiązań, z wyjątkiem umorzonych pożyczek z

Funduszu Pracy oraz zobowiązań umorzonych w

wyniku postępowania układowego,

„

wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych

nieodpłatnych świadczeń, z wyjątkiem otrzymanych

od osób zaliczonych do I i II grupy podatkowej w

rozumieniu przepisów o podatku od spadków i

darowizn,

„

otrzymane wynagrodzenie za obsługę

pracowniczego programu emerytalnego uczestnika,

w związku ze zwrotem środków pochodzących ze

składki dodatkowej,

Pojęcie przychodu

„

wynagrodzenia płatników z tytułu:

- terminowego wpłacania podatków pobranych na rzecz budżetu państwa,
- terminowego naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenie

zdrowotne, zgodnie z przepisami o powszechnym ubezpieczeniu

zdrowotnym,

- wykonywania zadań związanych z ustalaniem prawa do świadczeń i ich

wysokości oraz wypłatą świadczeń z ubezpieczenia chorobowego,

określonych w przepisach o systemie ubezpieczeń społecznych,

„

przychody z najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy oraz z innych

umów o podobnym charakterze, składników majątku związanych z

działalnością gospodarczą,

„

otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku

związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z

prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

„

Do przychodu nie zalicza się natomiast:

Pojęcie przychodu

„

zaliczek na poczet dostaw towarów i usług, które zostaną

wykonane w następnych okresach sprawozdawczych,

„

otrzymanych pożyczek i kredytów oraz zwróconych pożyczek, z

wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek,

„

kwot naliczonych, lecz nie otrzymanych odsetek od należności, w

tym również od udzielonych pożyczek,

„

zwróconych, umorzonych lub zaniechanych podatków i opłat

stanowiących dochody budżetu państwa albo budżetów

jednostek samorządu terytorialnego, niezaliczanych do kosztów

uzyskania przychodów,

„

przychodów, które w rozumieniu przepisów o zakładowym

funduszu świadczeń socjalnych zwiększają ten fundusz,

Pojęcie przychodu

„

zwolnionych od wpłat należności z tytułu podatku od towarów i

usług,

„

zwróconej różnicy podatku od towarów i usług,

„

zwróconego podatku akcyzowego,

„

przychodów z odpłatnego zbycia na podstawie umowy

przewłaszczenia

w celu zabezpieczenia wierzytelności, w tym pożyczki lub

kredytu – do czasu ostatecznego przeniesienia własności

przedmiotu umowy,

„

wartości nieodpłatnych świadczeń otrzymanych z tytułu

korzystania z usług informacyjno-doradczych świadczonych

przez punkty konsultacyjno-dorad-cze działające, na podstawie

odrębnych przepisów, w ramach rządowego programu wsparcia

dla małych i średnich przedsiębiorstw.

Data powstania przychodu

Za datę powstania przychodu u podatnika

zwolnionego od podatku VAT uważa się

dzień wystawienia rachunku, a jeżeli

rachunek nie został wystawiony, to ostatni

dzień miesiąca, w którym nastąpiło:

„

wydanie rzeczy, zbycie praw majątkowych

oraz dostarczenie wszelkiej postaci energii,

„

wykonanie usługi,

„

otrzymanie zapłaty za wykonanie

świadczenia – w pozostałych przypadkach.

Data powstania przychodu

„

Jeżeli podatnik jest podatnikiem podatku od

towarów i usług, za datę powstania przychodu

uważa się dzień wystawienia faktury, a jeżeli faktura

nie została wystawiona w terminie określonym w

przepisach dotyczących podatku VAT, za datę

powstania przychodu uważa się dzień, w którym

faktura powinna być wystawiona.

„

W przypadku wykonania przez podatnika

świadczenia na eksport, za datę powstania

przychodu należnego uważa się potwierdzoną przez

organ celny (na dokumencie odprawy celnej) datę

wywozu przedmiotu eksportu poza granicę

Rzeczypospolitej Polskiej.

Przychody i ich dokumentacja

Zapisy w ewidencji dokonywane są na podstawie dowodów, którymi

mogą być:

„

kopie rachunków,

„

kopie faktur,

„

dzienne zestawienie faktur,

„

kopie faktur korygujących,

„

dokumenty celne,

„

dowody wewnętrzne dokumentujące sprzedaż bez rachunków

lub faktur,

„

raporty fiskalne z kasy rejestrującej (dobowe lub okresowe),

„

rejestr sprzedaży VAT,

„

inne dowody wewnętrzne dokumentujące przychody, np.

rozliczenie różnic kursowych, dotacje, refundacje, doliczenia do

przychodu kwot uprzednio od-liczonych – o ile przepisy tak

stanowią.

Pojęcie kosztów uzyskania przychodu

„

Pojęcie kosztów uzyskania przychodów
określa art. 22 ustawy o podatku
dochodowym od osób fizycznych (UPDOF),
który stanowi, że kosztami uzyskania
przychodów z poszczególnego źródła są
wszelkie koszty poniesione w celu
osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów
wymienionych w art. 23 UPDOF.

Pojęcie kosztów uzyskania przychodu

„

Aby móc zaliczyć określony koszt jak koszt
uzyskania przychodów, muszą zostać
spełnione równocześnie dwie przesłanki:
pozytywna i negatywna. Pierwsza polega na
tym, że dany koszt musi zostać poniesiony w
celu uzyskania przychodu (tzn. musi istnieć
bezpośredni lub pośredni związek pomiędzy
poniesionym kosztem a osiągniętym
przychodem).

Pojęcie kosztów uzyskania przychodu

„

Druga zaś wiąże się z tym, że poniesiony
koszt nie może znajdować się w katalogu
określonym w art. 23 UPDOF kosztów
niezaliczanych do kosztów uzyskania
przychodów.

Pojęcie kosztów uzyskania przychodu

„

Koszty poniesione w walutach obcych
przelicza się na złote według kursów średnich
ogłaszanych przez Narodowy Bank Polski z
dnia poniesienia kosztu,

Pojęcie kosztów uzyskania przychodu

Koszty

Ponoszone w celu

(związane z

prowadzoną

działalnością

gospodarczą)

Nie ponoszone w

celu ( nie

związane z

prowadzoną

działalnością

gospodarczą)

Koszty, które

są wyłączone z

podatkowych

(art. 16)

Koszty

uzyskania

przychodu

Pojęcie dochodu

Dochód rozumiany jako nadwyżka

podatkowych przychodów nad podatkowymi
kosztami ich uzyskania.

Ustalanie dochodu dla przedsiębiorców
rozliczających się według podatku
dochodowego od osób fizycznych

„

Podejście progresywne,

„

Podejście liniowe,

Podejście progresywne i liniowe

Podatek progresywny

Podatek liniowy

1) Może być zawsze stosowany

1) Nie może być stosowany tylko przy
samozatrudnieniu

2) Stawka podatku uzależniona od
wielkości dochodu

2) Stawka podatku jest stała i wynosi 19%

3) Podatek zmniejsza się o kwotę 530,08
zł/rok

3) Brak ulgi podatkowej

4) Odlicza się od dochodu i podatku
wszelkie możliwe odliczenia, istnieje
możliwość wspólnego rozliczenia się z
małżonką/malżonkiem

4) Odlicza się tylko:

-

od dochodu ubezpieczenie społeczne i

straty,

-

od podatku ubezpieczenie zdrowotne. Brak

rozliczenia z małżonkiem

5) Zeznanie roczne PIT-36

5) Zeznanie roczne PIT-36L

Podejście progresywne i liniowe

„

Obowiązki formalne:

-

Podatnik zgłasza założenie ewidencji oraz

ewentualnie wybór podatku liniowego,

-

Rozliczenie miesięczne następuje do 20

-

Do 30 kwietnia rozliczenie roczne,

Ewidencja dochodu ustalana jest na podstawie

jednej z dwóch ewidencji:

-

księgowej,

-

podatkowej księgi przychodów i rozchodów,

Podejście progresywne-skala 2006

PODSTAWA OBLICZENIA PODATKU W

ZŁOTYCH

NALEŻNY PODATEK W ZŁOTYCH

do 37 024

19% podstawy minus kwota 530,08

od 37 024

do 74 048

6504,48 + 30% nadwyżki ponad 37 024

ponad 74 048

17611,68 + 40% nadwyżki ponad 74 048

Podejście progresywne

Podatek progresywny=(Dochód –

ubezpieczenie społeczne – inne odliczenia
od dochodu)*19%,30%,40% - 530,08 –
ubezpieczenie zdrowotne (7,75%) – inne
odliczenia od podatku

Gdzie:
Dochód=Przychody podatkowe – koszty

uzyskania przychodu

Podejście liniowe

Podatek liniowy = (Dochód – ubezpieczenie

społeczne – straty)*19% – ubezpieczenie
zdrowotne (7,75%)

Gdzie:
Dochód=Przychody podatkowe – koszty

uzyskania przychodu

Składki ubezpieczeniowe od osób
prowadzących działalność gospodarczą

„

Ubezpieczenie zdrowotne (9%, 7,75%) –

obowiązkowe, płaci się niezależnie od

wykonywanej działalności gospodarczej,

„

Ubezpieczenie emerytalne (19,52%), rentowe

(10%) i wypadkowe (0,67%-3,60%) – są

obowiązkowe, ale dobrowolne dla : emerytów

i rencistów oraz osób płacących składki z

innego tytułu (umowa o pracę przynajmniej

na najniższą krajową, umowa zlecenia,

KRUS)

Składki ubezpieczeniowe od osób
prowadzących działalność gospodarczą

„

Ubezpieczenie chorobowe (2,45%)–
dobrowolne, ale może być płacone tylko z
innymi składkami społecznymi,

„

Fundusz Pracy (2,45%)– obowiązkowy, jeśli
się płaci składki na ubezpieczenie społeczne

„

FGŚP(0,10%) – nie płaci się

Składki ubezpieczeniowe od osób
prowadzących działalność gospodarczą

„

Wysokość składek dla przedsiębiorcy
ustalana jest od minimalnej podstawy
określonej przez ZUS i aktualizowanej co
kwartał

Podejście progresywne-przykład 1

Podejście progresywne i liniowe –
przykład 2

Decyzje podatkowe

Wybór formy opodatkowania:

1)

Porównujemy poszczególne formy
opodatkowania według kryterium
minimalnych płatności,

2)

Ustalenie najniższego obciążenia odbywa
się w dwóch etapach:

a) Określa się czy dla danej sytuacji podatnika

możliwy jest tzw. podatek zerowy,

Decyzje podatkowe

b) Jeżeli nie jest możliwy podatek zerowy

wówczas poszukuje się podatku najniższego
ustalając wielkość dochodu, przychodu lub
rentowności sprzedaży, które decydują o
opłacalności danej formy podatkowej.

Decyzje podatkowe

Ustalanie optymalnej formy opodatkowania

powinno uwzględnić indywidualną sytuację
podatnika.

Decyzje podatkowe-podatek zerowy

Karta podatkowa
KP=SKP-ubezpieczenie zdrowotne(7,75%)
KP=0
SKP-ubezpieczenie zdrowotne(7,75%)=0
SKP=ubezpieczenie zdrowotne(7,75%)
Jeżeli SKP<=ubezpieczenie zdrowotne(7,75%)

to płacimy do US 0zł

Decyzje podatkowe-podatek zerowy

Ryczałt od przychodów

ewidencjonowanych

RE=(P-ubezpieczenia społeczne-inne

odliczenia od przychodu)*re-ubezpieczenie
zdrowotne(7,75%) – inne odliczenia od
dochodu

W większości przypadków :
RE=(P-ubezpieczenia społeczne)*re-

ubezpieczenie zdrowotne(7,75%)

Decyzje podatkowe-podatek zerowy

re – stawka procentowa ryczałtu
3% - handel
5,5% - produkcja
8,5% - usługi
17% - wybrane usługi
20% - wolne zawody

Decyzje podatkowe-podatek zerowy

RE = 0
(P-ubezpieczenie społeczne)*re –

ubezpieczenie zdrowotne(7,75%) = 0

P=((ubezpieczenie zdrowotne(7,75%)
+ubezpieczenie społeczne*re))/re=przychód

graniczny

Decyzje podatkowe – przykład 3

Decyzje podatkowe – przykład 4

Decyzje podatkowe – przykład 5

Decyzje podatkowe – podatek zerowy

Podatek liniowy

Pl=(D-ubezpieczenie społeczne)*19% -

ubezpieczenie zdrowotne (7,75%)

D=((ubezpieczenie

zdrowotne(7,75%)+ubezpieczenie
społeczne*19%))/19%

Decyzje podatkowe – podatek zerowy

Podatek progresywny

Ppr=(D-ubezpieczenie społeczne)*19%-530,08

– ubezpieczenie zdrowotne(7,75%)=0

D=(ubezpieczenie

zdrowotne7,75%+530,08+ubezpieczenie
społeczne*19%)/19%

Decyzje podatkowe – przykład 6

Decyzje podatkowe – porównywanie
różnych form opodatkowania pod kątem
minimalnego podatku

Porównanie poszczególnych form

opodatkowania polega na ustaleniu
przychodu, dochodu lub rentowności,
która decyduje o opłacalności danej formy
podatku, przy założeniu, że prowadzona
działalność gospodarcza jest jedynym
źródłem dochodu

Podatek liniowy a podatek progresywny-
przykład 7

Podatek progresywny a karta podatkowa-
przykład 8

Karta podatkowa a ryczałt od przychodów
ewidencjonowanych – przykład 9

Podatek progresywny a ryczałt od
przychodów ewidencjonowanych

Porównanie polega na ustaleniu granicznej

dochodowości, przy której podatki zapłacone
w obu formach będą równe

RE=Ppr

Podatek progresywny a ryczałt od
przychodów ewidencjonowanych

Wprowadzone uproszczenia:
Jeżeli jako przedsiębiorca jestem zatrudniony

gdzieś na umowę o pracę to składek na
ubezpieczenie społeczne nie płacę i ulgę
wykorzystuję przy dochodach z umowy o
pracę.

Porównanie tych dwóch form opodatkowania

wygląda następująco:

P*re=D*19% , jeżeli D<37024

Podatek liniowy a ryczałt od przychodów
ewidencjonowanych – przykład 10

Dowody księgowe

Podstawą zapisów w księdze są dowody księgowe,

którymi są:

„

faktury, rachunki, faktury korygujące – własne i

obce,

„

dzienne i miesięczne zestawienia faktur

(rachunków) dotyczących sprzedaży,

„

paragony z kasy fiskalnej,

„

zestawienie przychodów bezrachunkowych,

„

noty księgowe sporządzone w celu skorygowania

zapisów (obce i własne),

„

dowody przesunięć pomiędzy zakładami podatnika,

Dowody księgowe

„

dowody opłat pocztowych i bankowych,

„

dokumenty celne,

„

inne dowody opłat, np. polisy, książeczki opłat itp.,

„

paragony na udokumentowanie zakupu w

jednostkach handlu detalicznego materiałów,

środków czystości i bhp oraz materiałów biurowych

(paragon należy na odwrocie opisać i ostemplować

– data, podpisy, rodzaj towaru),

„

paragony lub dowody kasowe na wydatki

poniesione za granicą na zakup paliwa i olejów,

„

dowody wewnętrzne sporządzone przez podatnika,

dotyczące niektórych kosztów (wydatków).

Dowody księgowe

Do dowodów własnych zewnętrznych zaliczyć

należy dowody dokumentujące sprzedaż towaru
(wyrobu, materiału) oraz dokumenty korygujące
błędnie wystawiony lub otrzymany dokument, do
dowodów własnych wewnętrznych – wszelkiego
rodzaju dowody dotyczące operacji wewnątrz
jednostki bądź też, jeżeli przepis na to zezwala,
dokumentujące operację gospodarczą zewnętrzną,
a do dowodów obcych – wszelkiego rodzaju
dokumenty otrzymane od kontrahentów,
dokumentujące dokonany wydatek.

Dowody księgowe

Faktury VAT można podzielić na pięć zasadniczych

grup:

„

typowe faktury VAT,

„

faktury VAT RR – wystawiane w sytuacji zakupu

produktów od rolnika, który jest na ryczałcie,

oryginał przekazuje się sprzedawcy (rolnikowi),

„

faktury VAT MP – wystawiane przez „małych

podatników” w rozumieniu ustawy o podatku od

towarów i usług oraz podatku akcyzowego,

„

faktury VAT KOMIS – wystawianych przez

komisanta w przypadku, gdy komisant i komitent są

podmiotami uprawnionymi do wystawiania faktur,

Dowody księgowe

„

faktury VAT KORYGUJĄCE – wystawiane są przez wystawców

faktur oryginalnych, a wystawia się je, gdy po wystawieniu

faktury VAT:

- udzielono rabatów,
- dokonany został zwrot sprzedawcy towarów oraz nabywcy kwot

nienależnych,

- dokonany został zwrot nabywcy zaliczek, przedpłat, zadatków lub

rat, których wysokość wyniosła co najmniej 50% wartości

świadczenia,

- sprzedawca i nabywca podwyższyli cenę po wystawieniu faktury,
- stwierdzono pomyłki w cenie, stawce lub kwocie podatku bądź

jakiejkolwiek pozycji faktury, przy czym błędy te mogą być

poprawione wyłącznie poprzez wystawienie faktury korygującej.

Dowody księgowe

Faktura korygująca powinna zawierać w swojej treści wyraz

KOREKTA lub wyrazy FAKTURA KORYGUJĄCA.

Faktury VAT oraz faktury korygujące wystawia się co najmniej w

dwóch egzemplarzach, przy czym oryginał otrzymuje nabywca,

kopię zaś zatrzymuje sprzedawca. Oryginał faktury musi mieć

wyraz: ORYGINAŁ, a kopia faktury wyraz: KOPIA.

Dopuszcza się ponowne wystawienie faktury zgodnie z danymi

zawartymi w kopii faktury, w przypadku gdy zaginie lub ulegnie

zniszczeniu oryginał faktury bądź faktury korygującej. Ponownie

wystawiona faktura musi w swej treści zawierać wyraz:

DUPLIKAT. Faktura taka nie stanowi podstawy zapisów w

podatkowej księdze przychodów i rozchodów. Duplikaty są

wystawiane wyłącznie dla celów podatku od towarów i usług.

Dowody księgowe

Podmioty nieopłacające podatku od towarów i

usług (nie podlegają pod przedmiotowy

zakres obowiązywania ustawy ustawy o

podatku od towarów

i usług oraz o podatku akcyzowym, a

wykonują usługi lub dokonują sprzedaży

towarów) obowiązane są wystawiać, na

żądanie odbiorcy usługi lub kupującego,

rachunki stwierdzające wykonanie usługi lub

dokonanie sprzedaży.

Dowody księgowe

„

Dzienne zestawienia sprzedaży (dzienne
zestawienia dowodów: rachunków, faktur
dotyczących sprzedaży) – służą do
zaksięgowania zbiorczym zapisem
przychodów ze sprzedaży
udokumentowanych rachunkami i fakturami.

Dowody księgowe

„

Miesięczne zestawienie sprzedaży – służy
zaewidencjonowaniu w księdze miesięcznych
przychodów ze sprzedaży towarów przez
podatników podatku od towarów i usług
prowadzących odrębną ewidencję obrotów
oraz podatku od towarów i usług.

Dowody księgowe

„

Noty księgowe – sporządza się je w celu
skorygowania operacji gospodarczej,
wynikającej z dowodu własnego lub obcego;
notami księgowymi nie dokonuje się
korygowania operacji gospodarczych
udokumentowanych fakturami VAT lub
rachunkami uproszczonymi.

Dowody księgowe

„

Dowody przesunięć – dokumentuje się nimi

przerzuty (przesunięcia) towarów handlowych

oraz materiałów podstawowych między

zakładami należącymi do tego samego

podatnika. Powinny być one sporzadzane w

dwóch egzemplarzach, z których jeden

powinien być przechowywany w zakładzie, z

którego przesunięto towar lub materiał, a

drugi – w zakładzie, do którego przyjęto te

towary lub materiały.

Dowody księgowe

Dowody opłat pocztowych i bankowych oraz pozostałych opłat – są

to dowody obce, wystawiane przez kontrahentów jako

potwierdzenie przyjętej opłaty. Dowodami tymi mogą być

dokumentowane:

„

opłaty pocztowe, poniesione m.in. w związku z: przesyłką

pieniężną, przesyłką poleconą, wysłaniem paczki;

„

opłaty bankowe, które podatnik poniósł w związku z

korzystaniem

z usług banku, np. prowizje pobierane przez bank w związku z

przyjmowaniem i wypłacaniem pieniędzy, potwierdzaniem

czeków, udzielaniem kredytów i gwarancji;

„

opłaty czynszu;

„

opłaty składek;

„

wszelkiego rodzaju inne opłaty dokonywane przez podatnika w

związku z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Dowody księgowe

„

Dowody wewnętrzne – dowody własne,
wystawiane przez podatnika w celu
zaewidencjonowania operacji gospodarczej
nieudokumentowanej innym dowodem, a
mogącej zostać udokumentowaną dowodem
wewnętrznym. Dowodami wewnętrznymi
można dokumentować:

Dowody księgowe

„

zakup bezpośrednio od krajowego producenta lub

hodowcy produktów roślinnych i zwierzęcych,

nieprzerobionych sposobem przemysłowym lub

przerobionych sposobem przemysłowym, jeżeli

przerób polega na kiszeniu produktów roślinnych lub

przetwórstwie mleka albo na uboju zwierząt

rzeźnych i obróbce poubojowej tych zwierząt;

„

wartość produktów roślinnych i zwierzęcych,

pochodzących z własnej uprawy lub hodowli

prowadzonej przez podatnika;

„

zakup w jednostkach handlu detalicznego

materiałów pomocniczych,

Dowody księgowe

„

koszty diet i innych należności za czas podróży służbowej

pracowników oraz wartości diet z tytułu podróży służbowych

osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi

współpracujących;

„

zakup od ludności odpadków poużytkowych, stanowiących

surowce wtórne, z wyłączeniem zakupu (skupu) metali

nieżelaznych;

„

wydatki związane z opłatami za czynsz, energię elektryczną,

telefon, wodę, gaz i centralne ogrzewanie, w części

przypadającej na działalność gospodarczą;

„

opłaty uiszczane znakami opłaty skarbowej oraz opłat sądowych

i notarialnych.

Dowody księgowe

„

Paragony – dokument obcy, którym
dokumentuje się zakup w jednostkach handlu
detalicznego: materiałów, środków czystości,
środków bhp, materiałów biurowych,
wyposażenia.

Zakres podatkowej księgi przychodów i
rozchodów

Podatkowa księga przychodów i rozchodów

została przewidziana jako narzędzie
ewidencyjne, którego celem jest prawi-dłowe
obliczenie dochodu dla celów po-datku
dochodowego od osób fizycznych, płaconego
na zasadach ogólnych (podatek
progresywny, podatek liniowy)

Zakres podatkowej księgi przychodów i
rozchodów

„

Aktem prawnym normującym zasady
opodatkowania podatkiem dochodo-wym
osób fizycznych, w tym również
prowadzących działalność gospodarczą na
niewielką skalę, jest ustawa o podatku
dochodowym od osób fizycznych, na
podstawie której oparto rozporządzenie
Ministra Finansów w sprawie prowadzenia
podatkowej księgi przy-chodów i rozcho-dów.

Zakres podatkowej księgi przychodów i
rozchodów

„

Prawo do opodatkowania dochodu ustalonego za
pomocą podatkowej księgi przychodów i rozchodów
mają osoby fizyczne, spółki prawa cywilnego osób
fizycz-nych, spółki jawne i spółki partnerskie, które w
roku poprzednim uzyskały przychód z działalności
(przychód netto ze sprzedaży towarów, produktów i
operacji finansowych) niższy niż 800 000 EURO,
przeliczony według średniego kursu EURO w NBP
na dzień 30 września każdego roku

Zakres podatkowej księgi przychodów i
rozchodów

Podatkową księgę przychodów i rozchodów mogą

prowadzić również:

„

osoby wykonujące działalność na podstawie umów
agencyjnych i umów na wa-runkach zlecenia,
zawartych na podstawie odrębnych przepisów,

„

osoby wykonujące działalność w zakresie wolnych
zawodów,

„

osoby prowadzące działy specjalne produkcji rolnej,
jeśli osoby te zgłosiły za-miar prowadzenia tej
księgi,

Zakres podatkowej księgi przychodów i
rozchodów

„

duchowni, którzy zrzekli się opłacania zryczałtowanego podatku

dochodowego,

„

osoby prowadzące niektóre rodzaje działalności gospodarczej,

opodatkowa-nej w formie zryczałtowanej, pod warunkiem że

zrzekną się tej formy opo-datko-wania i będą płacić podatek

dochodowy na zasadach ogólnych, ustalając go na podstawie

podatkowej księgi przychodów i rozchodów,

„

rolnicy prowadzący gospodarstwo rolne bez zatrudnienia w nim

pracowni-ków, członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych

oraz pracowników rol-nych, wykonujących osobiście lub z

udziałem członków rodziny działalność go-spo-darczą, jeżeli

łączy przychód osiągany z tej działalności nie przekroczy 10 000

zł w roku podatkowym. Księga ta będzie prowadzona według

uprosz-czonych zasad.

Zakres podatkowej księgi przychodów i
rozchodów

„

Zwolnieni z prowadzenia podatkowej księgi
przychodów i rozchodów są po-datnicy prowadzący
pełne księgi rachunkowe, czyli osoby fizyczne i
spółki cywilne osób fizycznych, które mają
obowiązek przejścia na zasady pełnej
rachunkowości, jeśli ich przychody netto ze
sprzedaży towarów, produktów oraz operacji
fi-nansowych za poprzedni rok obrotowy wyniosły co
najmniej równowartość w walucie polskiej 800 000
EURO.

Zakres podatkowej księgi przychodów i
rozchodów

„

Zwolnienie przysługuje podatnikom, którzy opłacają

podatek dochodowy

w formach zryczałtowanych, jak również podmiotom,

które wykonują wyłącznie usługi prze-wozu osób i

towarów taborem konnym. Wyłączone są osoby

wykonujące zawód adwokata w zespole

adwokackim i dokonujące sprzedaży środków

trwałych po li-kwi-dacji działalności. Rolnicy

wykonujący działalność gospodarczą i osiągający

przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej

nie przekraczający 5 000 zł w roku podatkowym

również są zwolnieni z prowadzenia podatkowej

księgi przychodów i rozchodó

Zakres podatkowej księgi przychodów i
rozchodów

„

O prowadzeniu księgi przychodów i

rozchodów podatnik jest zobowiązany

za-wiadomić w formie pisemnej urząd

skarbowy, właściwy według miejsca

za-miesz-kania podatnika, w terminie do dnia

20 stycznia roku podatkowego, w którym

będą opłacali podatek dochodowy na

ogólnych zasadach lub w terminie 7 dni od

dnia założenia księgi, jeśli obowiązek jej

prowadzenia powstaje w ciągu roku.

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

„

Wzór podatkowej księgi przychodów i
rozchodów znajduje się w załączniku do
rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie
prowadzenia podatkowej księgi przychodów i
rozchodów

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

„

We wzorze księga podatkowa przychodów i
rozchodów została podzielona na 16 kolumn.

Kontrahent

Przychód

L.p. Data

zdarzenia

gospodarczego

Nr dowodu
księgowego

Imię i nazwisko

(firma)

adres

Opis zdarzenia gospodarczego

Wartość

sprzedanych

towarów i usług

Pozostałe

przychody

Razem przychód

(7 + 8)

1

2 3 4 5

6

7 8 9

Suma strony

Przeniesienie z poprzedniej
strony

Razem od początku roku

Nazwa firmy ……………………………………………………….………………………………………. NIP

………………………………… REGON …………………………………….

Ul. ……………………………………………. Kod pocztowy i poczta

………………………………………………………………………………………..

Miesiąc księgowy ………………………………………. Rok …………………………….

Nazwa firmy ……………………………………………………….………………………………………. NIP

………………………………… REGON …………………………………….

Ul. ……………………………………………. Kod pocztowy i poczta

………………………………………………………………………………………..

Miesiąc księgowy ………………………………………. Rok …………………………….

Wydatki (koszty)

Zakup towarów

handlowych i

materiałów wg

cen zakupu

Koszty

uboczne

zakupu

Wynagrodzenia w

gotówce i naturze

Pozostałe

wydatki

Razem

wydatki

(12+13)

Uwagi

10 11 12 13

14

15

16

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

Kolumny 1-6 są kolumnami przeznaczonymi do oznaczenia operacji

gospodarczej.

„

Kolumna 1 „Lp.”. Kolumna ta przeznaczona jest do wpisania kolejnego

numeru zapisu w księdze. Tym samym numerem należy oznaczyć

dowód podatkowy, który jest podstawą dokonania zapisu. Numeracja ta

pozwala powiązać zapis z dokumentem źródłowym.

„

Kolumna 2 „Data zdarzenia gospodarczego”. W kolumnie tej wpisuje

się datę zdarzenia gospodarczego, wynikającą z dokumentu, który

stanowi podstawę zapisu.

„

Kolumna 3 „Numer dowodu księgowego”. Do tej kolumny wpisuje się

symbol i numer dowodu księgowego.

„

Kolumna 4 i 5 „Kontrahent”. Są przeznaczone do wpisania informacji o

kontrahencie. W kolumnie 4 wpisuje się jego imię i nazwisko lub nazwę

firmy, a w kolumnie 5 umieszcza się jego adres.

„

Kolumna 6 „Opis zdarzenia gospodarczego”. W kolumnie tej

zamieszcza się opis zdarzenia gospodarczego, np. zakup towaru,

zapłata za energię, zapłata za czynsz, wypłata wynagrodzeń itp.

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

Kolumny 7-9 „Przychód”. To kolumny, w których

ujmuje się kwoty z tytułu sprzedaży towarów i usług

oraz pozostałych przychodów.

„

Kolumna 7 „Wartość sprzedanych towarów i usług”.

Służy do wpisania przychodów ze sprzedaży

towarów i usług.

„

Kolumna 8 „Pozostałe przychody”. Przeznaczona

jest do zapisu kwoty pozostałych przychodów tj.

przychodów ze sprzedaży składników majątku,

dotacji, refundacji, odsetek od kwot na rachunkach

bankowych.

„

Kolumna 9 „Razem przychód”. Służy do wpisania

łącznej kwoty z kolumn 7 i 8.

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

„

Kolumna 10 „ Zakup towarów handlowych i

materiałów według cen zakupu”. Wpisuje się

w niej wartość zakupionych materiałów i

towarów handlowych w cenach zakupu. Gdy

zakupu dokonuje się za granicą, w kolumnie

tej wpisuje się również cło.

„

Kolumna 11 „ Koszty uboczne zakupu”.

Zapisuje się tutaj koszty uboczne związane

z zakupem towarów i materiałów, np. koszty

obcego transportu, ubezpieczenia.

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

Kolumny 12-15 „Wydatki (koszty)”. Ujmowane są w niej koszty związane z

prowadzeniem działalności gospodarczej.

„

Kolumna 12 „ Wynagrodzenia w gotówce i w naturze”. Przeznaczona jest do

wpisania kwot brutto wynagrodzeń wypłacanych pracownikom. Wynagrodzenia

w naturze ujmuje się według przeciętnych cen rynkowych. Zapisy dokonuje się

na podstawie listy płac lub innych dowodów, w których odbiór pracownik

potwierdza własnoręcznym podpisem.

„

Kolumna 13 „Pozostałe wydatki”. Kolumna ta służy do wpisania kwot kosztów,

które nie zostały ujęte w kolumnach 10-13, a które są uznawane za koszty

uzyskania przychodu w myśl ustawy o podatku dochodowym. Koszty te

obejmują np. czynsz, opłaty za energię, zakup paliwa, koszty remontu,

amortyzację, koszty reklamy, koszty podróży służbowych, składki na

ubezpieczenie społeczne pracowników.

„

Kolumna 14„Razem wydatki”. Jest to łączna suma kwot wydatków ujętych w

kolumnach 12-13.

„

Kolumna 15. Jest kolumną wolną, ale występuje w grupie kolumn obejmujących

wydatki. Ewidencjonuje się w niej inne zaszłości gospodarcze poza

wymienionymi w kolumnach 1-13.

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

„

Kolumna 16 „Uwagi”. Wykorzystywana jest
do zapisywania uwag odnoszących się do
treści zapisów z kolumn 2-15, np. wpisanie
pobranych zaliczek, obrót opakowaniami.

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

„

Po zakończeniu zapisów w danym miesiącu
należy u dołu każdej strony zsumować
poszczególne kolumny zaczynając od 7
kolumny. Poniżej wpisuje się sumy
przeniesione z poprzedniej strony. W rubryce
„Razem od początku roku” wpisuje są sumy
strony plus sumy z przeniesienia. Są to z
reguły sumy narastająco od początku roku.

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

„

prowadzenie księgi podatkowej może być
powierzone biuru rachunkowemu, ten fakt wymaga
jednak zgłoszenia w ciągu siedmiu dni od jego
zaistnienia, wła-ści-wemu urzędowi skarbowemu i
prowadzenia w miejscu prowadzenia działalności
do-datkowej ewidencji w postaci ewidencji zakupu i
sprzedaży. Układ, treść i forma pro-wadzo-nej w
firmie podatkowej księgi przychodów i rozchodów
powinna być iden-tyczna jak podana w załączniku
do objaśnień ustawy

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

„

Podatnicy mogą prowadzić podatkową księgę
przychodów i rozchodów za-równo metodą
tradycyjną jak i przy użyciu komputera.
Dotyczy to zarówno po-datni-ków
prowadzących księgę na zasadach ogólnych
jak i w wersji uproszczonej.

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

„

Warunkiem uznania księgi prowadzonej przy użyciu
technik informacyjnych za prawidłową, jest
określenie na piśmie szczegółowej instrukcji obsługi
programu kom-puterowego, wykorzystywanego do
prowadzenia ksiąg jak również stosowanie
pro-gramu komputerowego zapewniającego
bezzwłoczny wgląd w treść dokonywa-nych zapisów
oraz wydrukowanie wszystkich danych w porządku
chronologicznym zgodnie ze wzorem księgi.

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

„

Występuje obowiązek przechowywania
zapisanych danych na magnetycz-nych
nośnikach informacji do czasu wydruku
zawartych na nich danych, w sposób
chro-niący przed zatarciem lub
zniekształceniem tych danych albo
naruszeniem ustalonych zasad ich
przetwarzania.

Obligatoryjny układ podatkowej księgi
przychodów i rozchodów

„

Występuje obowiązek przechowywania
zapisanych danych na magnetycz-nych
nośnikach informacji do czasu wydruku
zawartych na nich danych, w sposób
chro-niący przed zatarciem lub
zniekształceniem tych danych albo
naruszeniem ustalonych zasad ich
przetwarzania.

Dokonywanie zapisów w księdze
podatkowej przychodów i rozchodów

„

Zapisy w księdze powinny być dokonane w
języku i walucie polskiej, oprócz tego w
sposób staranny i trwały. Błędy stwierdzone
w zapisach należy poprawić po-przez
skreślenie dotychczasowej i wpisanie nowej
treści, z zachowaniem czytel-no-ści, oraz
podpisanie poprawki i umieszczenie daty.
Można też wprowadzić do księgi do-wód
korygujący

Dokonywanie zapisów w księdze
podatkowej przychodów i rozchodów

„

Wszystkie zapisy w księdze oraz w prowadzonych

przez podatnika dodatko-wych urządzeniach

księgowych muszą być dokonywane na podstawie

prawidło-wych, rzetelnych i spełniających wymogi

formalnoprawne dowodów księgowych. Zaliczamy

do nich faktury VAT, faktury VAT RR, faktury VAT

KOMIS, dzienne zesta-wienie dowo-dów

dotyczących Kosztami uzyskania przychodów z

danego źródła są wszystkie koszty ponie-sione w

celu uzyskania wyżej wymienionych przychodów, z

wyjątkiem kosztów wy-szczególnionych w art.23

ustawy o podatku dochodowym

Dokonywanie zapisów w księdze
podatkowej przychodów i rozchodów-
przykład 11

Ustalanie dochodu (straty podatkowej)

Koszty uzyskania przychodów to wszystkie

koszty, poza kosztami wyłączonymi
ustawowo, poniesione w celu osiągnięcia
przychodów. Koszty te zapisuje się w księdze
przychodów i rozchodów w kolumnach od 10
do 13.

Ustalanie dochodu (straty podatkowej)

Przychody to otrzymane lub oddane do

dyspozycji podatnika w roku podatkowym
pieniądze, wartości pieniężne oraz
świadczenia. Przychód z działalności
gospodarczej to kwoty należne po wyłączeniu
wartości zwróconych towarów, udzielonych
bonifikat i skont.

Ustalanie dochodu (straty podatkowej)

Przy sprzedaży towarów i usług opodatkowanych

podatkiem VAT, za przychód ze sprzedaży uważa
się przychód pomniejszony o należny podatek VAT.
Natomiast podmioty gospodarcze, które dokonują
sprzedaży w zakresie handlu i gastronomii dla osób
fizycznych nieprowadzących działalności
gospodarczej, ewidencjonują przychody łącznie z
podatkiem VAT, a na koniec miesiąca pomniejszają
je o należny podatek od towarów i usług.

Ustalanie dochodu (straty podatkowej)-
ustalanie za okresy miesięczne

„

Po zakończeniu zapisów w podatkowej
księdze przychodów i rozchodów w danym
miesiącu podkreśla się zapisy i podsumowuje
kolumny od 7 do 14. Dane z podsumowania
miesiąca również się podkreśla.

Ustalanie dochodu (straty podatkowej)-
ustalanie za okresy miesięczne

„

Dokonuje się również podsumowania po
zakończeniu kolejnych miesięcy w sposób
narastający od początku roku. Dane
wynikające z tego podsumowania są
niezbędne do ustalenia dochodu dla
obliczenia wysokości zaliczki miesięcznej na
podatek dochodowy.

Ustalanie dochodu (straty podatkowej)-
ustalanie za okresy miesięczne

„

W sytuacji, gdy podatkowa księga przychodów i
rozchodów jest prowadzona za pomocą komputera,
podatnik ma obowiązek na koniec każdego miesiąca
sporządzić wydruk zapisów dokonanych w danym
miesiącu. Czynność ta powinna być wykonana w
terminie pozwalającym na prawidłowe i terminowe
rozliczenie z Urzędem Skarbowym, lecz nie później
niż do 20 dnia każdego miesiąca za miesiąc
poprzedni.

Ustalanie dochodu (straty podatkowej)-
ustalanie za okresy miesięczne

„

Aby obliczyć dochód za okres miesiąca
należy od narastającej sumy kwot z kolumny
9 (łączne przychody) odjąć koszty uzyskania
przychodów (suma kolumn 10, 11, 14).

Ustalanie dochodu (straty podatkowej)-
ustalanie za okresy miesięczne

Osiągnięty dochód (stratę podatkową), ustalony na podstawie

księgi w trakcie roku podatkowego, można przedstawić,

po-sługu-jąc się następującym wzorem:

D = P – (Z + Kz) - Kp
Gdzie:

„

D – dochód za okres od stycznia do końca danego miesiąca,

„

P

– uzyskany przychód od początku roku podatkowego

„

Z – wydatki na zakup towarów handlowych i materiałów od

początku roku,

„

Kz– wydatki na koszty uboczne zakupu (koszty zakupu) od

początku roku,

„

Kp – koszty pozostałych wydatków od początku roku.

Ustalanie dochodu za okresy roczne

Aby dokonać rocznego zamknięcia podatkowej

księgi przychodów i rozchodów należy
sporządzić:

„

remanent (spis z natury, który jest
równocześnie remanentem początkowym
następnego roku podatkowego),

„

roczne podsumowanie kolumn księgi,

„

ustalić dochód z prowadzonej
działalności.

Ustalanie dochodu za okresy roczne

Małe firmy opierają swoją ewidencję na tzw.

okresowym sposobie ustalenia zapasów. Wiąże się
to z faktem, iż w chwili zakupu towarów, materiałów
podstawowych i pomocniczych, firmy ponoszone na
ten cel wydatki zaliczają w całości do kosztów,
niezależnie od ich faktycznego zużycia w
prowadzonej działalności. Dlatego też, by ustalić
rzeczywiście poniesione koszty towarów
sprzedanych i materiałów zużytych, na koniec roku
należy przeprowadzić spis z natury.

Ustalanie dochodu za okresy roczne

Spisem z natury obejmuje się towary

handlowe, materiały podstawowe i
pomocnicze, półwyroby, wyroby gotowe oraz
braki i odpadki. W razie likwidacji działalności
gospodarczej spisem z natury należy objąć
również wyposażenie.

Ustalanie dochodu za okresy roczne

Inwentaryzacja może być przeprowadzona:

„

przed zaprowadzeniem księgi przychodów i

rozchodów,

„

na koniec i początek każdego nowego roku

podatkowego,

„

w razie zmiany osoby podatnika (wspólnika),

„

w przypadku zmiany proporcji udziałów

wspólników,

„

w razie likwidacji działalności,

Ustalanie dochodu za okresy roczne

„

w każdym czasie, przy zarządzaniu zmiany cen

urzędowych, wystąpienia wypadków losowych

(pożar, włamanie),

„

w dowolnym czasie według decyzji podatnika,

jednakże w takich przypad-kach podatnik

obowiązany jest powiadomić urząd skarbowy w

terminie 7 dni przed datą sporządzenia spisu z

natury,

„

w każdym czasie, gdy na podstawie odrębnych

przepisów jego sporządzenie zarządził urząd

skarbowy.

Ustalanie dochodu za okresy roczne

„

Przy zamykaniu księgi w sytuacji, gdy nie sporządza
się podsumowania kolejnych miesięcy narastająco
od początku roku, należy na odrębnej karcie w
księdze przychodów i rozchodów wypisać kwoty
wynikające z podsumowania poszczególnych
miesięcy i dodać je. Uzyskane sumy muszą być
zweryfikowane z wynikiem spisu z natury, aby
zapewnić całkowitą zgodność danych
ewidencyjnych określonych składników majątku z
ich stanem faktycznym.

Ustalanie dochodu za okresy roczne

„

Podatnicy prowadzący działalność
gospodarczą po zakończeniu roku mają
obowiązek ustalić osiągnięty dochód lub
poniesioną stratę. Na oddzielnej karcie
podatkowej księgi przychodów i rozchodów
ustala się w roku podatkowym wartość
przychodów i poniesionych kosztów
uzyskania przychodu.

Ustalanie dochodu za okresy roczne

Osiągnięty dochód za okres roczny, ustalony na podstawie księgi

podatkowej przychodów i rozchodów, można opisać następującym

wzorem:

„

Gdzie:

„

D – dochód

„

P – uzyskany przychód w ciągu roku podatkowego

„

Spt - wartość spisu z natury na początku roku

„

Z – wydatki na zakup towarów handlowych i materiałów

„

Kz – wydatki na koszty uboczne zakupu (koszty zakupu)

„

Skt - wartość spisu z natury na koniec roku

„

KTS – koszty uzyskania przychodu (koszty towarów sprzedanych)

„

Kp – koszty pozostałych wydatków

„

Wn – wartość wynagrodzeń w naturze

(

)

[ ]

pt

z

Kt

p

n

KTS

D P

S

Z K

S

K W

⎡

⎤

= −

+ + −

− −

⎣

⎦

Ustalanie dochodu za okresy roczne

„

Podatnicy prowadzący księgę podatkową

mają obowiązek odprowadzania zaliczek

miesięcznych na podatek dochodowy od

osób fizycznych do dnia 20 każdego

miesiąca za miesiąc poprzedni. Podatnik

zobowiązany jest też dokonać ostatecznego

rozliczenia podatku do-chodowego po

zakończeniu roku podatkowego do dnia 30

kwietnia roku następ-nego po roku

podatkowym.

Ustalanie dochodu za okresy roczne

„

Uznanie podatkowej księgi przychodów i rozchodów
za dowód w postępowaniu podatkowym, wymaga jej
prawidłowości pod względem formalnym (czyli
zgodnym z zasadami określonymi w
rozporządzeniu, które dotyczy prowadzenia ksiąg
podatkowych). Jak również jej prawidłowości pod
względem materialnym czyli zgodnie ze stanem
rzeczywistym, a więc rejestrująca operacje
gospodarcze zgodnie z ich faktycznym przebiegiem.

Dodatkowe ewidencje przy podatkowej
księdze przychodów i rozchodów

„

Podatnicy obowiązani do prowadzenia księgi
podatkowej, zobowiązani są również do
prowadzenia dodatkowych urządzeń
księgowych (ewidencji), stanowiących
integralną część księgi. Urządzeniami tymi
są:

Dodatkowe ewidencje przy podatkowej
księdze przychodów i rozchodów

„

ewidencja środków trwałych oraz wartości

niematerialnych i prawnych prowadzona zgodnie z

art. 22 ustawy o podatku dochodowym od osób

fizycznych,

„

ewidencja wyposażenia obejmująca wyposażenie,

czyli rzeczowe składniki majątku związanego z

prowadzoną działalnością, nie zaliczane do środków

trwałych, których wartość początkowa przekracza

1500zł i jest niższa od 3500 zł,

„

indywidualne (imienne) karty przychodów

pracowników prowadzona przez podatników

wpłacających należności ze stosunku pracy,

Dodatkowe ewidencje przy podatkowej
księdze przychodów i rozchodów

„

ewidencja kupna i sprzedaży wartości dewizowych,

„

ewidencja pożyczek i zastawionych rzeczy, do której

prowadzenia są obowiązani podatnicy wykonujący

działalność w zakresie udzielania pożyczek pod

zastaw (działalność lombardowa),

„

ewidencja sprzedaży – przygotowywana przez tych

podatników, którzy nie prowadza księgi w miejscu

wykonywania działalności albo chcą dokonywać

wpisów do podatkowej księgi przychodów i

rozchodów raz w miesiącu, po zakończeniu tego

miesiąca do 20-go dnia miesiąca następnego,

Dodatkowe ewidencje przy podatkowej
księdze przychodów i rozchodów

„

ewidencja obrotów VAT prowadzona przez podatników

zwolnionych podmiotowo z podatku VAT,

„

ewidencja zakupu i sprzedaży prowadzona przez podatników

VAT,

„

ewidencja przebiegu pojazdu, która mają obowiązek prowadzić

podatnicy wykorzystujący nie wprowadzone do ewidencji

środków trwałych samochody osobowe,

„

rejestr podatku od czynności cywilnoprawnych prowadzonych

przez nabywców rzeczy przeznaczonych do przerobu lub

sprzedaży,

„

rejestr opłaty skarbowej.

Ewidencja środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych

Ewidencja środków trwałych oraz wartości

niematerialnych i prawnych,powinna zawierać
następujące dane:

‰

liczbę porządkową,

‰

datę nabycia,

‰

data przyjęcia do użytkowania,

‰

określenie dokumentu stwierdzającego nabycie,

‰

określenie środka trwałego lub wartości niematerialnej i
prawnej,

‰

symbol Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT),

‰

wartość początkową,

Ewidencja środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych

‰

stawkę amortyzacyjną,

‰

kwotę odpisu amortyzacyjnego za dany rok podatkowy i
narastająco za okres dokonywania tych odpisów, w tym
także gdy składnik ma-jątku był kiedykol-wiek
wprowadzony do ewidencji (wykazu) a na-stępnie z niej
wykreślony i znów wprowadzony,

‰

zaktualizowaną wartość początkową,

‰

zaktualizowaną wartość odpisów amortyzacyjnych,

‰

wartość ulepszenia zwiększającą wartość początkową,

‰

datę likwidacji oraz jej przyczynę albo datę zbycia.

Ewidencja środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych-przykład

Ewidencja środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych

„

Podatnik może poszerzyć zakres ewidencji,
jeśli uzna to za zasadne. Zapisów
dotyczących środków trwałych oraz wartości
niematerialnych i prawnych dokonuje się
w ewidencji najpóźniej w miesiącu
przekazania ich do używania.

Ewidencja wyposażenia

Ewidencja wyposażenia obejmuje

wyposażenie, którego wartość począt-kowa
nie przekracza 1 500 zł. Ewidencja ta
powinna zawierać następujące dane:

‰

numer kolejny wpisu,

‰

datę nabycia,

‰

numer faktury lub rachunku,

Ewidencja wyposażenia

‰

nazwę wyposażenia,

‰

cenę zakupu wyposażenia lub koszt wytworzenia,

‰

numer kolejny pozycji, pod którą wpisano w
księdze koszt związany
z nabyciem wyposażenia,

‰

datę i przyczynę likwidacji lub sprzedaży bądź
darowizny

Ewidencja wyposażenia-przykład

Część I

L.p.

Data

nabycia

Numer

dokumentu

Nazwa

wyposażenia

Numer pozycji w KPIR

pod którą dokonano

księgowania

Wartość

początkowa

Część II

L.p. Miejsce użytkowania wyposażenia Data likwidacji Przyczyna likwidacji

Ewidencja sprzedaży

„

Ewidencja sprzedaży powinna być prowadzona
przez tych podatników, którzy nie prowadzą
podatkowej księgi przychodów i rozchodów w
miejscu wykonywania działalności gospodarczej.
Dotyczy to podatników, którzy prowadzenie księgi
powierzyli biuru rachunkowemu lub prowadzą
przedsiębiorstwa wielozakładowe i decydują się na
prowadzenie jednej wspólnej księgi dla wszystkich
zakładów oraz prowadzą działalność w zakresie
handlu obwoźnego i obnośnego i nie przechowują
księgi w miejscu prowadzenia tej działalności.

Ewidencja sprzedaży

„

Obowiązku prowadzenia tej ewidencji nie
mają podatnicy, których przychody
udokumentowane są wyłącznie fakturami i
rachunkami. W praktyce do prowadzenia
ewidencji sprzedaży zobowiązani są
wyłącznie podatnicy sprzedający towary i
świadczący usługi na rzecz osób fizycznych,
nie prowadzących działalności gospodarczej.

Ewidencja sprzedaży

„

Podatnik jest obowiązany zbroszurować ewidencje
sprzedaży i kolejno ponumerować jej karty. Powinna
zawierać co najmniej, numer kolejny wpisu, datę
uzyskania przychodu nieudokumentowanego
fakturami i rachunkami, oraz kwotę tego przychodu.
W przypadku uzyskania zarówno przychodu
udokumentowanego jak i przychodu ze sprzedaży
bezrachunkowej, to do ewidencji wpisuje się tylko
kwotę przychodu nieudokumentowanego.

Ewidencja sprzedaży

„

Podatnicy korzystający z podmiotowego
zwolnienia od podatku VAT, mogą rozszerzyć
ewidencję sprzedaży o dane niezbędne do
ewidencjonowania obrotu dla celów VAT.
Ewidencje te w tej sytuacji są prowadzone
łącznie

Ewidencja sprzedaży-przykład

Ewidencja sprzedaży strona nr........

L.p. Data Kwota przychodu

nie

udokumentowanego

Kwota przychodu

udokumentowanego

rachunkami

Suma przychodów z dnia:

_____________________

Ewidencja obrotów VAT

„

Ewidencję obrotów VAT mają obowiązek prowadzić
osoby będące podatnikami podatku od towarów i
usług, zwolnionymi z obowiązku opłacenia tego
podatku
z uwagi na nie przekroczenie określonego limitu
obrotów ( limit ten wynosi 10 000 EURO).
Przepisy ustawy o VAT nie określają formy tej
ewidencji stanowią jedynie, że podatnik musi
zaewidencjonować sprzedaż na dany dzień, nie
później jednak niż przed dokonaniem sprzedaży w
dniu następnym

Ewidencja wynagrodzeń

„

Ewidencja wynagrodzeń. Prowadzący księgę
podatkową, tak jak i inni pracodawcy
prowadzący działalność gospodarczą mają
obowiązek prowadzenia ewidencji
wynagrodzeń, jeśli zatrudniają pracowników
na podstawie umowy o pracę i wypłacają im z
tego tytułu wynagrodzenia.

Ewidencja wynagrodzeń

„

Ewidencja wynagrodzeń powinna się składać
z indywidualnych imiennych kart
wynagrodzeń pracowników oraz
zbroszurowanej kartoteki zawierającej
wszystkie niezbędne ich dane. W imiennych
kartach wynagrodzeń powinny się znajdować
następujące informacje:

Ewidencja wynagrodzeń

‰

imię i nazwisko pracownika,

‰

numer identyfikacji podatkowej (NIP),

‰

miesiąc w którym nastąpiła wypłata,

‰

sumę osiągniętych w danym miesiącu przychodów brutto ( w

gotówce i w naturze),

‰

koszty uzyskania przychodu,

‰

składkę na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe,

chorobowe),

‰

dochód za dany miesiąc,

‰

razem dochód narastająco od początku roku,

‰

kwota podatku,

‰

ulga- ustawowe zmniejszenie podatku,

‰

należna zaliczka na podatek dochodowy, zmniejszona o składkę

na ubezpieczenie zdrowotne

Przykładowy wzór karty przychodów

Część I

Dane podmiotu prowadzącego kartę przychodów:

Nazwa:

Adres:

NIP:

Dane pracownika

Imię: ........................................... Nazwisko:

......................................NIP:........................

PESEL:.................... Adres:.................................................................

Data przyjęcia do pracy..............

Część II

Miesiąc Brutto Koszt Netto

Netto

narastająco

Obliczona

zaliczka

Zdrowotne Zaliczka

do

zapłaty

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Suma

Część III

Składki na ubezpieczenie

Miesiąc Data przekazania

zaliczki do US emerytalne rentowe chorobowe

Podpis

pracownika

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

Suma

Ewidencja przebiegu pojazdu

Ewidencję przebiegu pojazdu powinni prowadzić ci

podatnicy, którzy wykorzystują na potrzeby

działalności gospodarczej samochody osobowe nie

będące środkami trwałymi tj. stanowiące składniki

ich prywatnego majątku, wynajęte, wzięte w leasing,

będące własnością zleceniobiorców czy

pełnomocników firmy. Ewidencja przebiegu pojazdu

powinna być również prowadzona przez

pracowników wykorzystujących prywatne

samochody dla celów służbowych i otrzymujących z

tego tytułu wynagrodzenie rozliczane na podstawie

faktycznie przejechanych kilometrów.

Ewidencja przebiegu pojazdu

Ewidencja ta powinna zawierać następujące dane:

‰

imię i nazwisko pracownika,

‰

miejsce zamieszkania pracownika,

‰

numer rejestracyjny pojazdu,

‰

pojemność jego silnika,

‰

kolejny numer wpisu,

‰

datę, cel wyjazdu,

‰

opis trasy przejazdu,

‰

liczbę faktycznie przejechanych kilometrów,

‰

stawkę za jeden kilometr przebiegu,

‰

wartość która wynika z przemnożenia liczby faktycznie

przejecha-nych kilo-metrów i stawki za jeden kilometr przebiegu,

‰

podpis pracodawcy

Rejestr podatku od czynności cywilno-
prawnych

Rejestr podatku od czynności cywilnoprawnych, powinni prowadzić płatnicy podatku od

czynności cywilnoprawnych, którymi są między innymi nabywcy rzeczy przeznaczonych do

przerobu i sprzedaży. Mają oni obowiązek pobrania podatku przy wypłacie należności za nabyte

rzeczy. Rejestr ten musi być poświadczony przez urząd skarbowy i powinien zawierać:

- datę wpisania do rejestru dokumentu stwierdzającego dokonanie czynności cywilnoprawnej,

- datę i numer dokumentu,

- imię i nazwisko, albo nazwę firmy,

- numer identyfikacji podatkowej oraz miejsce zamieszkania (siedzibę) sprzedawcy,

- kwotę należności,

- stawkę podatku,

- kwotę pobranego podatku.

Rejestr podatku od czynności cywilno prawnych za miesiąc:

Część I

L.p. Data

wpisu

Data

wystawienia

dokumentu

Numer

dok.

Imię i nazwisko

kontrahenta

(nazwa)

NIP

Adres

(siedziba)

kontrahenta

Część II

L.p.

Kwota

należności

Stawka podatku

(%)

Kwota pobranego

podatku

uwagi

Suma

Rejestr opłaty skarbowej

Rejestr opłaty skarbowej prowadzą przewoźnicy

będący płatnikami opłaty skarbowej od dokumentów
przewozowych. Rejestr ten musi być poświadczony
przez właściwy organ podatkowy, nie później niż
następnego dnia po wpisaniu pierwszego
dokumentu i powinna w nim znajdować się:

‰

data wpisu do rejestru,

‰

imię i nazwisko albo nazwa firmy, oraz adres osoby lub
podmiotu nadającego rzecz do przewozu,

‰

cecha identyfikująca dokument przewozowy,

‰

kwota pobranej opłaty skarbowej.

Rozliczanie umów o pracę – przykład 12

Rozliczanie umów zlecenia 13

Rozliczanie umów o dzieło 14

Podatek VAT

Podatnik VAT

„

Zgodnie z nową ustawą podatnikiem VAT są osoby prawne,

jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej

(np. spółki cywilne, jawne) oraz osoby fizyczne wykonujące

samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel

lub rezultat takiej działalności, oraz dokonujące

wewnątrzwspólnotowej dostawy nowych środków transportu.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność

producentów, handlowców lub usługodawców, a także osób

wykonujących wolne zawody. Działalność podlegająca VAT

winna być wykonywana w sposób częstotliwy lub (jednorazowo)

w sposób wskazujący na zamiar jej wykonywania w sposób

częstotliwy.

Podatek VAT

Podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne nie

mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne:

„

na których ciąży obowiązek uiszczenia cła i uprawnione do

korzystania z procedury celnej obejmującej uszlachetnianie

czynne, odprawę czasową, przetwarzanie pod kontrolą celną,

„

dokonujące wewnątrzwspółnotowego nabycia towarów,

„

będące usługobiorcami usług lub nabywcami towarów od

podmiotów nie posiadających siedziby lub miejsca stałego

zamieszkania (prowadzenia działalności) na terytorium kraju,

jeśli podatek nie został rozliczony przez usługodawcę lub

dokonującego dostawy na terytorium kraju.

Podatek VAT

Nie są podatnikami VAT osoby uzyskujące przychody:

„

z umowy o pracę;

„

z umowy zlecenia, agencyjnej, o dzieło, zawartej z własnym pracodawcą;

„

wymienione w art. 13 pkt 2-9 ustawy pdof, tj.: przychody z tytułu osobistego wykonywania

usług na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło na rzecz podmiotów

prowadzących działalność gospodarczą lub właściciela nieruchomości, przychody z

działalności artystycznej, literackiej, publicystycznej, duchownych, arbitrów, członków

zarządów i rad nadzorczych, z kontraktu menedżerskiego - pod pewnymi warunkami

(umowa zawiera warunki wykonania umowy, określa wynagrodzenie oraz

odpowiedzialność zatrudniającego wobec osób trzecich za wykonanie umowy przez

zatrudnionego);

„

z tytułu świadczenia usług w charakterze twórców i artystów wykonawców w rozumieniu

przepisów o prawie autorskim i prawach pokrewnych, wynagradzanych w formie

honorariów za przekazanie lub udzielenie licencji do praw autorskich lub praw

artystycznego wykonania albo ich wykonanie, w tym również wynagradzanych za

pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami

pokrewnymi, niezależnie od tego, czy będzie to umowa o dzieło, czy też umowa zbycia

praw autorskich (umowa powinna zawierać warunki wykonania umowy, określa

wynagrodzenie oraz odpowiedzialność zatrudniającego wobec osób trzecich za wykonanie

umowy przez zatrudnionego).

Rejestracja dla celów VAT-u

Rejestracja

„

Przed wykonaniem pierwszej czynności

sprzedaży, podatnik winien złożyć w urzędzie

skarbowym zgłoszenie rejestracyjne

VAT-R

.

Podatnik, który jest zwolniony z VAT

podmiotowo (z uwagi na niską wartość

sprzedaży) lub wykonuje czynności wyłącznie

zwolnione, może (ale nie musi) zarejestrować

się do VAT.

Rejestracja dla celów VAT-u

„

Osoba fizyczna dokonuje rejestracji zawsze na
nazwisko i podaje adres zamieszkania, podmiot nie
będący osobą fizyczną rejestruje się zgodnie z
nazwą i siedzibą prowadzenia działalności.
Właściwym do zarejestrowania jest urząd skarbowy
zgodny z miejscem prowadzenia działalności, a jeśli
działalność jest prowadzona na terenie kilku
urzędów skarbowych, to rejestracji dokonuje się w
US właściwym ze względu na miejsce zamieszkania
lub siedzibę. Urząd skarbowy potwierdza rejestrację
podatnika

Rejestracja dla celów VAT-u

„

Od dnia złożenia deklaracji VAT-R podatnik ma

prawo odliczać VAT naliczony z otrzymywanych

przez niego faktur zakupu. Podatnik zarejestrowany

winien podawać na fakturach i ofertach właściwy

NIP. W przypadku, gdy numer ten nie został jeszcze

nadany, na dokumentach umieszcza się inny nr

identyfikacyjny (PESEL, REGON), a po otrzymaniu

potwierdzenia VAT-5 - winien on zostać

uzupełniony.

Wszystkie zmiany danych, a także zaprzestanie

działalności podatnik winien zgłosić do US w

terminie 7 dni.

Rejestracja dla celów VAT-u

„

Podatnicy, którzy chcą dokonywać
wewnątrzwspólnotowej dostawy i
wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów
powinni złożyć ponadto deklarację

VAT-R/UE

. Na tej podstawie otrzymają

specjalny nr identyfikacyjny do
przeprowadzania rozliczeń z krajami
Wspólnoty na potwierdzeniu VAT-5 UE.

Rejestracja dla celów VAT-u

„

Sposób złożenia kaucji dla podatnicków VAT
UE określa rozporządzenie MF. Kaucja ta w
wysokości 250.000 zł może być złożona w
formie gotówki (przelew na rachunek
bankowy właściwego US), blokady
świadectwa depozytowego obligacji
skarbowych lub gwarancji bankowej.

Mali podatnicy VAT

Mali podatnicy i metoda kasowa rozliczenia podatku VAT

„

Mały podatnik to szczególna kategoria podatników VAT,

charakteryzująca się stosunkowo niewielkimi obrotami rocznymi.

Mały podatnik posiada dodatkowe uprawnienia, jedną z nich jest

możliwość wyboru kasowej metody rozliczania VAT. Metodę tę

można w dużym uproszczeniu opisać następująco:

odprowadzam, kiedy kontrahent mi zapłaci, a odliczam - gdy sam

zapłacę kontrahentowi. Warto dodać, że metoda kasowa

oznacza wyłącznie kwartalne rozliczenia - deklaracją VAT-7K, a

podatnik zobowiązany jest do wystawiania faktury VAT MP. Mały

podatnik nie musi korzystać z kasowej metody rozliczania VAT,

ma jednak taką możliwość.

Mali podatnicy VAT

Kto jest małym podatnikiem dla przepisów VAT:
Mały podatnik to polski podatnik VAT:

„

u którego wartość sprzedaży (wraz z kwotą podatku) nie

przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w

złotych kwoty odpowiadającej równowartości 800.000 euro;

„

prowadzącego przedsiębiorstwo maklerskie, zarządzającego

funduszami powierniczymi, będącego agentem, zleceniobiorcą

lub inną osobą świadczącą usługi o podobnym charakterze, z

wyjątkiem komisu - jeżeli kwota prowizji lub innych postaci

wynagrodzenia za wykonane usługi (wraz z kwotą podatku) nie

przekroczyła w poprzednim roku podatkowym wyrażonej w

złotych kwoty odpowiadającej równowartości 30.000 euro;

„

Przeliczenia kwot wyrażonych w euro dokonuje się według

średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski

na pierwszy dzień roboczy października poprzedniego roku

podatkowego, w zaokrągleniu do 1.000 zł

Mali podatnicy VAT

Metoda kasowa

„

O zamiarze stosowania metody kasowej rozliczenia podatku VAT mały

podatnik zawiadamia na piśmie naczelnika urzędu skarbowego

najpóźniej w ostatnim dniu miesiąca poprzedzającego okres, w którym

będzie stosować metodę kasową.

„

Okres stosowania zasady kasowej rozliczenia VAT nie może być

krótszy niż 12 miesięcy, chyba że mały podatnik utracił status małego

podatnika (ze względu na rozmiar obrotów).

„

O rezygnacji ze stosowania metody kasowej podatnik zawiadamia na

piśmie naczelnika US w terminie do końca kwartału, w którym stosował

tę metodę.

„

Ww. zawiadomienia na piśmie mogą nastąpić poprzez złożenie jedynie

aktualizacji VAT-R.

„

Mały podatnik traci prawo do rozliczania podatku metodą kasową,

począwszy od rozliczenia za miesiąc następujący po kwartale, w

którym przekroczył kwotę limitu.

Czynności opodatkowane - VAT

Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług

podlegają:

„

odpłatna dostawa towarów i odpłatne

świadczenie usług na terytorium kraju;

„

eksport towarów;

„

import towarów;

„

wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za

wynagrodzeniem na terytorium kraju;

„

wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Czynności opodatkowane - VAT

Opodatkowaniu nie podlegają:

„

transakcje zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu
(oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans;

„

czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie
skutecznej umowy;

„

działalność w zakresie gier losowych, zakładów
wzajemnych, gier na automatach i gier na
automatach o niskich wygranych, podlegającej
opodatkowaniu podatkiem od gier na zasadach
określonych w odrębnej ustawie.

Wewnątrzwspólnotowe nabycie
towarów

WNT - Wewnątrzwspólnotowe nabycie

towarów

„

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów

występuje, gdy:

„

towar w wyniku dokonania dostawy jest

transportowany lub przesyłany;

„

z innego kraju UE do Polski;

„

przez nabywcę, dostawcę, albo na ich rzecz,

oraz:

Wewnątrzwspólnotowe nabycie
towarów

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów

Innych towarów niż nowe środki transportu

Nowych środków transportu

Nabywcą:
- podatnik podatku od wartości dodanej (podatku od
towarów i usług), a nabywane towary mają służyć
czynnościom wykonywanym przez niego jako
podatnika), albo
- osoba prawna nie będąca w.wym. podatnikiem.

Dostawcą:
- podatnik podatku od wartości dodanej, wykonujący
czynności opodatkowane.

Dostawca – miejsce zamieszkania poza
Polską, w UE. Żadnych innych
wymogów co do dostawcy i nabywcy.

Wewnątrzwspólnotowe nabycie
towarów

Przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem

rozumie się również przemieszczenie towarów przez

podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz,

należących do tego podatnika, z terytorium państwa

członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju,

jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego

innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez

niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym

również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów,

albo zaimportowane, i towary te mają służyć czynnościom

wykonywanym przez niego jako podatnika na terytorium kraju,

Wewnątrzwspólnotowa dostawa
towarów

WDT - Wewnątrzwspólnotowa dostawa

towarów

„

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

występuje, gdy:

„

towar w wyniku dokonania dostawy jest

transportowany lub przesyłany;

„

z Polski do innego kraju UE;

„

przez nabywcę, dostawcę, albo na ich rzecz,

oraz:

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Innych towarów niż nowe środki transportu

Nowych środków
transportu

Nabywcą:
- podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na
potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa
członkowskiego innym niż terytorium kraju (ma numer VAT-UE
spoza Polski);
- osobą prawną nie będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej,
która jest zidentyfikowana na potrzeby transakcji
wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego
innym niż terytorium kraju (ma numer VAT-UE spoza Polski;
- podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną nie
będącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, działającymi w
takim charakterze na terytorium państwa członkowskiego innym niż
terytorium kraju, nie wymienionymi wyżej, jeżeli przedmiotem
dostawy są wyroby akcyzowe zharmonizowane, które, zgodnie z
przepisami o podatku akcyzowym, są objęte procedurą zawieszenia
poboru akcyzy lub procedurą przemieszczania wyrobów akcyzowych
z zapłaconą akcyzą.

Nabywca – miejsce
zamieszkania poza Polską,
w UE. Żadnych innych
wymogów co do dostawcy
i nabywcy.

Wewnątrzwspólnotowa dostawa
towarów

Za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów uznaje się również

przemieszczenie przez podatnika podatku od towarów i usług,

lub na jego rzecz towarów należących do jego przedsiębiorstwa

z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż

terytorium kraju, które zostały przez tego podatnika na terytorium

kraju w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa

wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach

wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo sprowadzone na

terytorium kraju w ramach importu towarów, jeżeli mają służyć

czynnościom wykonywanym przez niego jako podatnika na

terytorium tego innego państwa członkowskiego.

Zwolnienia podmiotowe

Ze zwolnienia podmiotowego mogą

skorzystać podatnicy VAT, czyli osoby i
jednostki prowadzące

działalność

gospodarczą

w rozumieniu ustawy o podatku

od towarów i usług. Osoby takie nie mają
obowiązku:

„

wystawiania faktur VAT;

„

rozliczania podatku VAT;

„

składania deklaracji VAT.

Zwolnienia podmiotowe

Podatnicy zwolnieni podmiotowo mają jednak

obowiązek:

„

prowadzenia ewidencji sprzedaży pod

rygorem opodatkowania obrotu VAT w

stawce 22% bez prawa do odliczenia podatku

naliczonego przy zakupach;

„

instalowania

kasy fiskalnej

, na której ujmują

swój obrót jako zwolniony do czasu

rezygnacji albo utraty prawa do zwolnienia

podmiotowego.

Zwolnienia podmiotowe

Warunkiem skorzystania ze zwolnienia podmiotowego jest:

„

u podatników kontynuujących działalność nie przekroczenie w

poprzednim roku podatkowym przez obrót

limitu 10'000 €

;

„

u podatników rozpoczynających działalność w bieżącym roku

podatkowym:

- przewidywana przez podatnika wartość sprzedaży nie

przekraczająca, w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży,

kwoty

limitu 10'000€

(np. przy sprzedaży w okresie 22.11-

31.12.2005 limit wyniesie 40/365 x 10'000 €);

- nie przekroczenie w trakcie sprzedaży ww. limitu

proporcjonalnego

Obowiązek podatkowy

„

Powstanie obowiązku podatkowego oznacza
w uproszczeniu obowiązek ujawnienia
czynności w ewidencji VAT w dniu powstania
obowiązku podatkowego, a także ujęcia tej
czynności w deklaracji VAT za ten właśnie
okres, w którym powstał obowiązek
podatkowy.

Obowiązek podatkowy

Zgodnie z ogólną zasadą obowiązek podatkowy w podatku VAT

powstaje:

„

Z chwilą wydania towaru / wykonania usługi.

„

Jeżeli jednak czynność powinna zostać potwierdzona fakturą (w

tym dostawa towaru czy świadczenie usługi na rzecz podatnika

VAT czy podatnika VAT z UE, czy na rzecz osoby nie będącej

podatnikiem, która zgłosiła żądanie wystawienia faktury), to

obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury.

Faktury nie można wystawić - poza wyraźnie wskazanymi w

przepisach wyjątkami - przed wydaniem towaru czy

zakończeniem usługi, gdyż faktura dokumentuje towary wydane i

usługi wykonane.

„

Jeżeli jednak fakturę wystawiono po 7 dniu od wydania towaru /

wykonania usługi, wówczas obowiązek podatkowy powstaje w 7

dniu od daty wydania towaru / wykonania usługi.

Podstawa opodatkowania

„

Zasadniczo podstawa opodatkowania to

obrót, czyli kwota należna z tytułu sprzedaży

stanowiąca całość świadczenia należnego

od zbywcy pomniejszona o podatek VAT.

Jest to zatem kwota netto wyrażona w

pieniądzu, towarach, papierach

wartościowych, usługach i innych

świadczeniach, w tym kwoty zaliczek czy

zadatków na poczet należności, również na

poczet dotacji, subwencji itp.

Podstawa opodatkowania

Obrót netto zwiększa

się/zmniejsza się o:

+

dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na
cenę (kwotę należną z tytułu sprzedaży)

-

kwota podatku VAT od dotacji

-

kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych lub obowiązkowych rabatów
(bonifikat, upustów, reklamacji i skont)

-

wartość zwróconych towarów

-

zwrócone kwoty nienależne w rozumieniu ustawy o cenach

-

zwrócone kwoty dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze

-

kwoty wynikające z korekt faktur (korekty dodatnie stanowią obrót z innej podstawy)

+

akcyza, jeżeli towar opodatkowany jest akcyzą

Stawki podatku VAT

Stawki podatku VAT
Czynności opodatkowane podatkiem podlegają

następującym stawkom:

„

22% - stawka podstawowa, stosowana w
razie braku stawki preferencyjnej albo
zwolnienia (stawki zwolnionej);

Stawki podatku VAT

7% - stawka preferencyjna VAT:

„

podlegające jej towary i usługi wymieniono głównie

w:

‰

załączniku nr 3 do ustawy o VAT;

‰

rozdziale nr 4 i 15 oraz w załączniku nr 1 do

rozporządzeniaw sprawie wykonania niektórych przepisów

ustawy o VAT;

„

stawka należna od importu dzieł sztuki, przedmiotów

kolekcjonerskich i antyków, oraz

„

od dostawy i WNT dzieł sztuki oraz

„

stawka przejściowa (do 31 grudnia 2007r.) od usług

remontowo-budowlanych, dostawy obiektów

budowlanych oraz usług gastronomicznych;

Stawki podatku VAT

5% - stawka VAT naliczana przez nabywcę towarów

od rolnika ryczałtowego (art.115 ust.2 ustawy o

VAT); nie jest to w zasadzie stawka, którą są

opodatkowane towary lub usług, ale zryczałtowana

kwota zwrotu VAT dla rolnika ryczałtowego, który

jest z VAT zwolniony;

3% - stawka VAT:

„

na towary i usługi związane z rolnictwem, w tym

produkty rolne, głównie wymienione w ząłączniku nr

6 do ustawy (okres przejściowy do 30 kwietnia

2008r.), a także

„

stawka VAT należna od taksówkarzy rozliczających

się VAT ryczałtowo;

Stawki podatku VAT

0% - stawka stosowana głównie:

„

w eksporcie, wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów;

„

do towarów i usług wymienonych w art.83 ustawy o VAT (i w

związanym z tym przepisem załącznkiem nr 8 do ustawy);

„

przy świadczeniu poza UE usług turystycznych przez

podwykonawców;

„

w eksporcie towarów przez pośrednika opodatkowanego;

„

dla dostawy przez sprzedawcę towarów, w stosunku do których

zwrócono kupującemu VAT (taxfree);

„

a w okresie do 31 grudnia 2007r. również dla dostawy i WNT

książek oraz czasopism specjalistycznych;

„

przy świadczeniu usług sfinansowanych ze środków UE;

„

w okresie przejściowym do czynności określonych w rozdziale 15

rozporządzenia w sprawie wykonania niektórych przepisów

ustawy o VAT;

Obowiązki podatnika VAT

Podatnicy podatku od towarów i usług zobowiązani są

prowadzić ewidencję podatkową dla potrzeb

podatku VAT, której zadaniem jest określenie w

okresie rozliczeniowym (miesiącu lub kwartale):

„

kwot podstaw opodatkowania podatkiem VAT,

„

kwotę podatku VAT należnego,

„

kwotę podatku VAT naliczonego, obniżającego

podatek należny,

„

kwotę podatku VAT podlegającego wpłacie do

urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu,

„

inne dane służące do prawidłowego sporządzenia

deklaracji podatkowej.

Obowiązki podatnika VAT

„

Ewidencja podatkowa dla celów podatku VAT
jest niezależna od innych ewidencji (dla
celów podatku dochodowego czy ewidencji
księgowej) i tworzą ją zasadniczo rejestry
VAT, podzielone na rejestry VAT-u
należnego i rejestry VAT-u naliczonego.

Rejestry VAT-u należnego

„

Rejestry VAT-u należnego to rejestry sprzedaży i

innych czynności zrównanych przez ustawę o VAT

ze sprzedażą. Prowadzone są obligatoryjnie przez

wszystkich podatników podatku VAT, posiadających

status pełnoprawnego podatnika VAT (ewidencja

pełna), jak również przez podatników VAT

zwolnionych podmiotowo lub przedmiotowo

(ewidencja uproszczona).

„

Obowiązek prowadzenia rejestrów sprzedaży przez

pełnoprawnego podatnika VAT pozwala na

prawidłowe ustalenie podstaw opodatkowania i

kwoty VAT-u należnego (zobowiązania podatnika

wobec urzędu skarbowego).

Rejestry VAT-u należnego

W przypadku, gdy sprzedaż jest dokumentowana fakturami VAT,

ich kopie należy ewidencjonować w rejestrze sprzedaży,

obejmującym:

„

numer kolejny w rejestrze,

„

numer kolejnej faktury,

„

datę dokonania transakcji,

„

numer identyfikacyjny nabywcy,

„

nazwę (imię i nazwisko) oraz adres (siedzibę) nabywcy,

„

podstawę opodatkowania według stawek VAT,

„

VAT należny według grup podatkowych,

„

sprzedaż zwolnioną z VAT i nie podlegającą pod podatek VAT.

Rejestry VAT-u naliczonego

Pełnoprawni podatnicy podatku VAT prowadzą rejestry zakupów

towarów i usług, które zawierają najczęściej następujące dane

wynikające o oryginałów faktur VAT dostawców lub dokumentów

odprawy celnej SAD:

„

numer kolejny pozycji w rejestrze,

„

datę wpływu faktury,

„

datę wystawienia faktury,

„

numer faktury,

„

numer identyfikacyjny sprzedawcy,

„

nazwę i siedzibę sprzedawcy,

„

kwotę zobowiązania (wartość brutto),

„

podstawę opodatkowania według stawek VAT,

„

VAT naliczony według grup podatkowych,

„

wartość zakupów nieopodatkowanych.

Rejestry VAT-u naliczonego

Ze względu na układ deklaracji podatkowych VAT

oraz niekiedy potrzebę przeprowadzenia przez

podatników dodatkowych obliczeń w celu ustalenia

VAT-u należnego lub naliczonego do odliczenia w

danym okresie, w praktyce prowadzi się

następujące rejestry:

„

rejestr zakupów środków trwałych i wartości

niematerialnych i prawnych,

„

rejestr pozostałych zakupów, często składający się z

rejestrów zakupu materiałów, rejestru kosztów, a u

podatników prowadzących działalność w zakresie

handlu detalicznego bez kas fiskalnych – rejestru

zakupu towarów handlowych.

Deklaracje VAT

Symbol

Cel, podstawa prawna

Termin składania

VAT-R

Dokonanie zgłoszenie do podatku od

towarów i usług (Art.96 i 97).

Przed dniem wykonania pierwszej

czynności opodatkowanej

w przypadku pierwszego

zgłoszenia rejestracyjnego.

VAT-

R/UE

Zgłoszenie rejestracyjne podmiotu

jako podatnika VAT-UE

(art.97 ust.1,2,3 ).

VAT-5

Potwierdzenie zarejestrowania

podmiotu jako podatnika VAT

(art. 96 ust.4).

VAT-5/UE

Potwierdzenie zarejestrowania

podmiotu jako podatnika VAT UE

(art. 97 ust.9).

VAT-7

Deklaracja podatkowa dla podatku

od towarów i usług

(art.99 ust. 1).

Deklarację składa się w terminie

do 25. dnia miesiąca następującego

po każdym kolejnym okresie

rozliczeniowym.

VAT-7 K

Deklaracja podatkowa dla podatku od

towarów i usług

(art.99 ust. 2)

– kwartalna dla małych podatników.

Deklarację składa się w terminie do

25. dnia miesiąca następującego po

każdym kolejnym okresie

rozliczeniowym.

VAT-Z

Zgłoszenie zaprzestania

wykonywania czynności, które

podlegają podatkowi

(Art. 96 ust. 6).

Po zaprzestaniu wykonywania

czynności podlegającej

opodatkowaniu.