Porównaj różne ujęcia motywu wesela w literaturze

Prezentacje maturalne

Ucz się z

PREZENTACJA

Strategie wstępu

• Co to jest wesele? – przyjęcie z okazji czyjegoś ślubu i z nim związane zwyczaje, np.

swatów, sprosin, przenosin, oczepin, poprawin.

• Długotrwała tradycja uroczystości weselnych i ich liczne obrazy w literaturze: w cza-

sach prasłowiańskich znano gody weselne, opisane są liczne wesela monarchów, np.
Bolesława Krzywoustego, Stefana Batorego z Anną Jagiellonką (Gołębiowski Lud
polski). W literaturze od Szymonowica z XVII w. – Kołacze do opowiadania Dąbrow-
skiej Na wsi wesele czy Mrożka Wesele w Atomicach w XX w. (patrz literatura przed-
miotu).

Strategie rozwinięcia

• Najciekawsze ujęcia literackie wesela – Pan Tadeusz, Chłopi, Wesele, Wesele w Ato-

micach.

• Najczęstsze funkcje wesela w literaturze

•

upamiętnienie tradycji (obyczajowa) – Pan Tadeusz Mickiewicza, Chłopi Rey-
monta,

•

rozrachunkowa (historyczna, społeczna) – Wesele Wyspiańskiego,

•

dydaktyczna, ironiczno-satyryczna – Na wsi wesele Dąbrowskiej i Wesele w Atomi-
cach Mrożka.

Strategie zakończenia

• Wesele bywa najczęściej pretekstem literackim do rozważań na różnorodne tematy,

ponieważ sam obrzęd, uroczystość ma charakter ponadczasowy. Dlatego też wykorzy-
stywany jest do przekazywania uniwersalnych treści, najczęściej ma charakter symbo-
liczny, pozwala na spotkanie – konfrontację wielu różnych środowisk i typów ludzkich
i indywidualności twórczych – Wesele Wyspiańskiego.

Porównaj różne ujęcia motywu wesela w literaturze
i ich funkcje, odwołując się do wybranych utworów.

Bibliografia podmiotu

•

• Biblia

Biblia

•

• Jan Parandowski,

Jan Parandowski,

Mitologia

•

• Homer,

Homer,

Iliada

•

• Julian Ursyn Niemcewicz,

Julian Ursyn Niemcewicz,

Powrót posła

•

• Adam Mickiewicz,

Adam Mickiewicz,

Dziady cz. IV, Pan Tadeusz

•

• Zygmunt Krasiński,

Zygmunt Krasiński,

Nie-Boska komedia

•

• Władysław Reymont,

Władysław Reymont,

Chłopi

•

• Stanisław Wyspiański,

Stanisław Wyspiański,

Wesele

•

• Maria Dąbrowska,

Maria Dąbrowska,

Na wsi wesele

•

• Sławomir Mrożek,

Sławomir Mrożek,

Wesele w Atomicach, Tango.

Bibliografia przedmiotu

• Stefania Skwarczyńska, Wokół

teatru i literatury, rozdz: „Cho-
choli taniec” Wyspiańskiego jako
obraz-symbol w języku później-
szej sztuki polskiej

• Artur Hutnikiewicz, Młoda Pol-

ska

• Bernadeta Hermann i Jerzy Sy-

jud, Księga przysłów

• Krystyna Zbijewska, Przybliżyć

„Wesele”

Prezentacje maturalne

Ucz się z

O co może zapytać komisja?

Sposoby uatrakcyjnienia wypowiedzi

Wymień i opisz jeden ze zwyczajów weselnych prezentowanych w wybranym
utworze literackim. Czy jest on nadal spotykany na weselach?

Proponowana odpowiedź

Oczepiny – ukazane w Chłopach Reymonta. Dziś obchodzone w zmodyfikowa-
nej wersji. Stanowią atrakcję – zabawę współczesnego wesela. Pani młoda rzuca
wianek z welonem w stronę druhen i gości – niezamężnych kobiet. Ta, która zła-
pie welon, uważana jest za następną pannę młodą, jak głosi przesąd (wróżba). Na
wsiach do dziś stosuje się poprawiny, czyli kontynuację uroczystości weselnych
w dniu następnym.

Z weselem wiążą się utarte powiedzenia, związki frazeologiczne, sentencje, a na-
wet znane są cytaty z utworów poświęconych weselu. Odwołaj się do takiego
językowego oddziaływania wesela i podziel się refleksjami, jakie w związku z tym
Ci się nasuwają (o czym to świadczy?).

Proponowana odpowiedź

•

„do wesela się zagoi” – zagoi się szybko

•

„chłopskie wesele” – huczne wesele

•

„srebrne, złote, brylantowe wesele” – obchodzenie 25., 50., 75. rocznicy ślubu

•

„stroić się jak na wesele” – przesadnie elegancko się ubierać

•

„odsłużyć się na weselu” – odwdzięczyć się

•

„iść do bitwy jak na wesele” – ochoczo

•

„Trza być w butach na weselu” – powiedzenie z utworu Wyspiańskiego

Określ funkcje, jakie dzisiaj pełni wesele. Jaki jest Twój stosunek do tej uroczy-
stości? Która wizja literacka wesela jest najbliższa Twoim upodobaniom?

Muzyka:

•

Małgośka – popularna piosenka z repertuaru Ma-
ryli Rodowicz;

•

Marsz weselny Mendelssohna;

•

staropolska pieśń weselna, której pierwsze słowa
brzmią:

Oj chmielu, chmielu, ty bujne ziele,
Nie będzie bez cię żadne wesele (…).

Obrazy:

• Stanisław Wyspiański – Autoportret z żoną;
• Michał Elwiro Andriolli – Poloneza czas zacząć.

Film:

•

Wesele w reż. Andrzeja Wajdy (fragment)

•

i Chłopi w reż. Jana Rybkowskiego (fragment).

Fotografie:

•

archiwalne zdjęcie ślubne i fotografia współcze-
snej młodej pary.