1

1. Fundamenty posadowienia bezpośredniego

a) stopy fundamentowe

Stosuje się pod słupy obciążone osiowo, przejmują od nich obciążenia. Projektuje się stopy betonowe, żelbetowe, z
cegły, kamienia w zależności od obciążenia słupa oraz gruntu. Projektuje się trzy zasadnicze typy stóp: piramidalne,
schodkowe, płytowe. Wyższe stopy mają większą sztywność i bardziej równomierny nacisk na grunt.

b) ławy fundamentowe

Są to obok stop najprostsze rodzaje fundamentów płytkich. Przenoszą obciążenia od ścian (także od słupów)
Głębokość posadowienia fundamentów-uzależnia się od istnienia kondygnacji podziemnych, rodzaju zabezpieczenia
przed wypieraniem gruntu, głębokość stropu gruntu nośnego, głębokość przemarzania.
Poszerzenie ścian nośnych, muszą być poniżej poziomu zamarzania gruntu.

c) fundamenty płytowe

Stosujemy, gdy mamy do czynienia z wysoka wodą gruntową (powyżej posadowienia fundamentów) lub gdy ponad
60% powierzchni rzutu trzeba by zalać ławami.
Gdy budowla jest silnie i nierównomiernie obciążona a grunt ma małą nośność.oparty na żebrach. Zabezpiecza
budynek przed nierównomiernym osiadaniu. Fundament tego typu w formie odwróconego stropu (płyta krzyżowo
zbrojona). Mniejszy rozstaw ścian nośnych.

d) fundamenty skrzyniowe

Stosowane dla wyższych budynków, o konstrukcji szkieletowej, ścianowo-ramowej, o dużym obciążeniu
dynamicznym.

2. Fundamenty posadowienia pośredniego
Stosuje się je gdy grunt nośny zalega na dużej głębokości, są to fundamenty głębokie, które poprzez np. pale przenoszą
obciążenia na głębsze warstwy gruntu nośnego.
Do kilku metrów w głąb gruntu, pionowo lub ukośnie.

Pale mogą być:
 stojące – gdy grunt pod nimi przejmuje obciążenia
 wiszące – gdy obciążenia są przekazywane na grunt na całej długości pali.
Ze względu na rodzaj materiału dzielimy je na:
 drewniane,
 stalowe,
 żelbetowe,
 betonowe.
Rys. przekroi:

a) Pale wiercone – rurą obsadzkową zagłębia się w gruncie sposobem wiertnym (wydobycia gruntu z wnętrza. Zaleta – brak
wstrząsów)
b) Pale wbijane – za pomocą kafara wbija się rurę obsadzkową i betonuję. Wadą są wstrząsy, które naruszają grunt wokół pali.
Zarówno pale wiercone jak i wbijane stosuje się max do średnicy 60cm. (wypłukiwane rurką z wodą)

słup

ława

pale

Przekroje

:

żelbetu

betonu

drewna

2

c) Studnie opuszczane – zastosowanie: gdy grunt nośny jest głęboki, a liczba pali okażę się zbyt duża, najczęściej stosowane
są z betonu i żelbetu, rzadziej z cegły i stali.
Trudności przy wykonywaniu:
 opór boczny większy od przewidywanych,
 odchylenie studni od pionu,
 przeszkody w gruncie np. głazy, kłody drzewne, kamień.
d) Kesony – pozwalają na wykonywanie robót fundamentowych pod wodą na znacznych głębokościach do 30m.
Wykorzystywane przy budowie filarów, mostów.

3. Grunty budowlane
Grunt, na którym wykonuje się budowę, powinien być wystarczająco nośny by nie następowało osiadanie elementów. Ze
względu na pochodzenie wyróżniamy:
Grunty rodzime:

a) Skaliste. Skały lite są bardzo dobrym podłożem dla fundamentów, nie powinny mieć jednak za wiele spękań. Skała

powinna znajdować się pod całą powierzchnią fundamentów, bo inaczej może dojść do nierównomiernego osadzania.

a. Twarde – wytrzymałość powyżej 5 MPa
b. Miękkie – wytrzymałość poniżej 5 MPa

b) Nieskaliste mineralne – ich nośność zależy od stopnia skonsolidowania plastyczności. Są to piasek, gliny i iły. Piaski

grube i średnie są dobrym podłożem niezależnie od stopnia spoistości i wilgotności. Drobniejszy materiał pod
wpływem wilgoci zmienia swoje właściwości nośne.

c) Nieskaliste organiczne – grunty które mają więcej niż 2 % próchnicy i części roślinnej. Mają dużą ściśliwość i małą

odporność na ściskanie. Ich nośność zależy od zawartości próchnicy i części roślinnych. Są słabe.

Grunty sztuczne (nasypane przez człowieka):

d) Nasypowe – przetransportowywane przez człowieka na plac budowy. Nośność jest porównywalna do gruntów

rodzimych jeśli maja podobny stopień zagęszczenia. Problemem jest różny stopień zagęszczenia w różnych
miejscach. Grunty spoiste nasypowe są niepewnym podłożem, bo nie wiadomo jak są skonsolidowane.

4. Wykopy i odwodnienia
Rozróżniamy wykopy:

1) wąskoprzestrzenne (szerokość dna poniżej 1,5 m, długość powyżej 1,5m). Są stosowane do głębszych robót

fundamentowych i kanalizacyjnych. Wykopy wąskoprzestrzenne stosuje się dla głębszych części fundamentu. Po
wykonaniu wykopów szerokoprzestrzennych wykonuje się wykopy wąskoprzestrzenne pod ławy i słupy. Wykopy te
zabezpiecza się deskowaniem i pomiędzy ściankami ustawia się rozpory jak na rysunku, im grunt jest mniej spoisty
tym więcej rozporów układamy.

Wykopy zabezpiecza się przed napływem wody poprzez odpompowanie, rowy odprowadzające, obniżenie poziomu
przez studnie i filtry igłowe.

Ścianki szczelne – wykonuje się z drewnianych pali gdy poziom wody gruntowej jest zbyt wysoki. Ścianki szczelinowe
stosuje się do zabezpieczenia wykopów o małej powierzchni w sąsiedztwie istniejących budynków.

2) szerokoprzestrzenne (dno o wymiarach znacznej części lub całości rzutu poziomego budynku). Ściany wykopów

należy zabezpieczyć deskowaniem, by zapobiec osuwaniu gruntów. Wykopy szerokoprzestrzenne zabezpiecza się
poprzez:

a. skarpę
b. podparcie z zastrzałów
c. ściąg
d. kotwie wiercone

5. Budownictwo drewniane
Zalety:
 szybkość wykonania,
 mała lekka masa,
 łatwy transport,
 ładny wygląd,

3

 korzystny współczynnik przenikania ciepła,
 brak szkodliwej radioaktywacji,
 dobra obróbka

Wady:
 nietrwałe,
 zagrzybienie,
 zasychanie,
 gnicie,
 palne,
 sęki,
 niejednorodne.
Budulcem jest drewno iglaste głównie sosnowe, jodłowe, świerkowe, rzadziej liściaste bo jest droższe.
Drewno lite – otrzymuje się z dwukrotnego przetarcia kłody
Drewno klejone – sklejanie kilku warstw podłużnych listewek, frezowanie, impregnowanie lukowe i trapezowe.
Konstrukcje ciesielskie i inżynierskie:
 wykonywane z belek i krawędziaków o dużych przekrojach
 elementy łączone na zamki, czopy, wręby i gniazda
 nie można wykonywać budowli o znacznych rozpiętościach

 łączenie za pomocą elementów blachowych na gwoździe, śruby, wkręty, nakładki, płyty wciskane
 łączniki stalowe przenoszą siły ściskane i rozciągane
 stosowanie ram i wiązarów
 możliwość wykonania dużych konstrukcji z drewna klejonego
 wadą jest ich pracochłonność
 zaleta: duża rozpiętość, lekkość, oszczędność drewna
Konstrukcje te różnią się przede wszystkim łączeniem elementów, w konstrukcjach ciesielskich są to zazwyczaj gwoździe, zaś
w inżynierskich łączniki, przeguby, śruby. Konstrukcje inżynierskie są zazwyczaj z drewna przetworzonego (GKF), drewno
wiórowe. Jakość i wytrzymałość zależy przede wszystkim od rodzaju drewna, które mają inną budowę i współczynnik
wilgotności.

6. Mieszkaniowe budownictwo drewniane

1) ściany wieńcowe (góralskie) – wieniec ściany tworzą 4 belki ułożone poziomo połączone w narożach na zamek lub

nakładkę. Przez ułożenie kilku lub kilkunastu wieńców nad sobą otrzymuje się ścianę wieńcową. Dolny wieniec
spoczywa na cokole, cokół powinien być wzniesiony ponad teren nie mniej niż 40 cm, aby chronić ścianę przed
nasiąkaniem wodą z deszczu lub topniejącego śniegu. Grubość 12-22 cm, jest równoważna pod względem
przenikania ciepła ze ściany o grubości 55cm z cegły pełnej, spoiny uszczelnia się suchym mchem, filcem, wełną
mineralną, pakułami, sznurem. Ściany osiadają w skutek skurczenia drewna.

2) Ściany słupowo – ryglowe – składa się z podwaliny słupa, oczepu, zastrzału i rygla

a. Rygle – usztywniają konstrukcję,
b. Zastrzały – przejmują siły poziome, elementy łączą się na czopy, gniazda, wręby

oczep

słup

4

Konstrukcja budynku slupowo-ryglowego 1-podwalina, 2-zastrzal, 3-nadproże drzwiowe, 4-nadproże okienne, 5-rygiel, 6-oczep, 7-belka
stropowa, 8-słup, 9-krokiew, 10-tynk, 11-podloga, 13-legar, 14-fundament

3) ściany szkieletowe (amerykańskie i kanadyjskie)

a. amerykańskie – oszczędnościowe, sztywność zapewniają poszycia z desek (nie stosuje się złącz

ciesielskich). W płaszczyźnie poziomej budynek usztywniony jest deskami podłogi lub stosuję się twarde
płyty z materiałów drewnopochodnych

i. złączenia za pomocą śrub, gwoździ
ii. deskowanie może być:

1. poziome
2. na nakładkę
3. lub poziome na przyłącze
4. pionowe z przekuciami spoin

b. kanadyjskie – duża liczba ocieplenia, pokryte płytami (usztywnienie nadają płyty wiórowe)

4) ściany płytowe (szwedzkie) – z prefabrykowanych płyt. Płyty te składają się ze szkieletu drewnianego, z płyt

wykonane są ściany zewnętrzne i wewnętrzne budynku, podłogi oraz stropodachu.

a. łączenie gotowych elementów, sporo izolacji
b. stosowane w krajach skandynawskich

7. Stropy belkowe
a) drewniane - obecnie stosowane w budownictwie tymczasowym i mieszkalnym jednorodzinnym
Rozróżnia się stropy drewniane:
- legarowo-listwowy,
- strop podwójny (zwany cichym lub szkolnym-polepszenie warunków akustycznych),
- deskowy,
- strop nagi najprostszym pod względem konstrukcyjnym (przewaznie jako strop poddasza w budynkach mieszkalnych i

5

gosp.) Z wierzchu przybija się deski 25,32mm. W budynkach mieszkalnych na deskowaniu stropu układa się warstwe z polepy
lub płyt izolacyjnych np. z wełny mineralnej
- z podsufitką ocieploną od góry, za ślepym pułapem, (19, 25mm)
- miedzypietrowe ze ślepym pułapem i podsufitką lub z powałą ozdobną (z desek grubości 19 , 25 na listwach przybitych do
boku belek

b) stalowe. Wypełnia się często płynem żelbetonowym(??) i prefabrykowanymi. Do wykonywania niepotrzebne jest

deskowanie. Strop jest szybki w wykonaniu, na płyty żelbetowe wylewa się zaprawę.
Stropy stalowe – są głównie elementy nośne. Rozstaw belek zależy od rodzaju wypełnienia. Lepiej pracuja na
zginanie, mogą być dłuższe od belek drewnianych.
Strop staloceramiczny (np. Kleina) belki stalowe (najczęściej dwuteowe), pomiędzy którymi jest ułożona płyta
ceramiczna z cegieł zbrojona płaskownikami stalowymi, tzw. Bednarkami
Na płytach układano polepę lub w późniejszych latach gruz z betonu komórkowego.
Niekiedy zamiast płyty ceramicznej stosowano płytę żelbetową monolityczną lub prefabrykowaną.
Bardzo podobnym rozwiązaniem charakteryzują się stropy odcinkowe.

c) gęstożebrowe ceramiczne i betonowe. Stropy, w których rozstaw belek nie przekracza metra, stropy ceramiczno-

żelbetowe do pomieszczeń o małych i średnich rozpiętościach. Pustakowo-ceramiczne różnej grubości w zależności
od obciążeń.
Typy:
- TERIVA: stosowane w budownictwie jednorodzinnym o obciążeniu zmiennym <1,5kN/m2. Stropy żelbetowe
belkowo-pustakowe. Wykonane są na kratownicowych belkach stalowych z pasem dolnym zabetonowanym w stopce,
pustaków betonowych i betonu monolitycznego wylewnego na budowie. Wysokość 24cm, rozpiętość 2,4-6,0m,
rozstaw 60cm
- DZ: składa się z belek żelbetowych prefabrykowanych i pustaków( rzadzej ceramiczne). Są 3 rodzaje belek
(DZ3,DZ4,DZ5): wys:20-25cm, rozpiętość 6-7,8m. Dla stropów i stropodachów jednorodzinnych i szkolnych bud.
Pustaki o wym. szerokość 60cm, długość 30cm, wysokość 20-31,5 cm.
- FERT: strop ceramiczno-żelbetowy stosowany w budownictwie jednorodzinnym mieszkaniowym. Pustaki
ceramiczne, belki prefabrykowane ceramiczno-stalowe złożonych z pasa dolnego z kształtek ceramicznych
połączonego z prętami zbrojenia. Rozstaw żeber: 40,45,60cm
Belki na ryglach. Pustaki układa się i betonuje. Pustaki skrajne powinny mieć otwory zamknięte, żeby masa betonowa
nie wlewała się do środka.

6

8. Więźby dachowe

a) drewniane (jętka, kleszcze – na rozciąganie?)

Dach składa się z więźby i pokrycia.
Konstrukcja nośna: wiązary dachowe (krokwie, jętki, kleszcze, stolce, miecze, płatwie, zastrzały, belki). Wiązary
dachowe są głównymi elementami więźby dachowej, mogą być pełne (3-4,5m) i puste (0,8-1,5m od siebie) do nich
przymocowane są deski(łaty), które stanowią poszycie dachowe.

b) stalowe

rama kratowa, wiązary, dźwigar(??)

9. Stropy płytowe
Stropy z płyt o małej grubości. Grubość zależy od rozpiętości i obciążeń.
Płyty monolityczne żelbetowe – wykonuje się na miejscu budowy, opiera się je na ścianach za pośrednictwem wieńców.
Często stosuje się płyty prefabrykowane, występują jednak trudności z transportem większych płyty (dlatego stosuje się je do
9m), stosuje się je w halach żelbetowych, mniejsze płyty oparte na ryglach, płyty w zależności od wykończenia mogą być
żebrowane lub gładkie
Rysunki
 Stropy płytowe ze względu na ich mają grubość stosuje się też w budynkach wysokich i wysokościowych.
 Wadą tych stropów (betonowych, żelbetonowych ) jest ich mała izolacyjność cieplna.
 Płyty nie mogą mieć zbyt dużej rozpiętości.
 Konieczne jest stosowanie belek i podpór.
 Zaleta tych stropów jest prostota ich wykończenia.
 Dla oszczędności płyty mogą mieć otwory.

10. Budownictwo betonowe
a) konstrukcje betonowe.
Beton – jest materiałem kruchym, źle pracuje na rozciąganie dlatego stosuje się stalowe zbrojenia. Odkształcenie betonu
powoduje jego pękanie i powstawanie rys mogących powodować korozję.
b) konstrukcje żelbetowe zwykłe.
Żelbet – materiał zespolony składa się z betonu wzmocnionego zbrojeniem stalowym, beton nie powoduje korozji stali,
przyczepność betonu do stali, beton działa osłaniająco dla stali, chroni przed korozją i wysoką temperaturą. Dobrze razem
współpracują, bo mają podobny współczynnik rozszerzalności cieplnej.
c) konstrukcje sprężone strunobetonowe.
Strunobetony – pręty są najpierw naprężone przez rozciągnięcie, zalane betonem i po ok. 28 dniach po ostygnięciu betonu
końcówki drutów są obcinane i występuje ściskanie betonu.

7

d) konstrukcje sprężone kablobetonowe.
Kablobetony – w elemencie wykonuje się kanały, przeciąga przez nie pręty itp. Koniec rozpręża się. Problemem jest korozja,
bo kabel biegnie przez kanał nieosłonięty. Kabel jest smarowany esencją zapobiegająca korozji, a szpary zarzucane betonem.

11. Murowane ściany zewnętrzne

a) jednowarstwowe
b) wielowarstwowe

c) szczelinowe

12. Układy konstrukcyjne budynków

a) poprzeczne

b) podłużne

c) mieszane

d) słupowe, ścianowe, belkowe, płytowe

Napręż.
prętów

Obciążenie naprężonych
prętów przy stężonym
betonie

8

13. Ściany budynków
Ściany w zależności od ich przeznaczenia, (rodzaj przenoszonych obciążeń) oraz rozwiązań konstrukcyjnych dzielimy na:

a) nośne – przenoszą ciężar własny, obciążenie wiatrem oraz obciążenie z innych elementów konstrukcji. Ściany nośne

powinny być wykonane z materiałów wytrzymałych na przekazywanie obciążenia, izolacyjne, cieplne i akustycznie
odporne, przeciwpożarowe.

b) samonośne – przenoszą ciężar własny, przejmują obciążenie wiatru, które przekazują na inne elementy nośne. Np.

ściana z cegieł wewnętrzna w murze szczelinowym.

c) osłonowe – przenoszą obciążenia wiatrem, które wraz z obciążeniem własnym przenoszą na inne elementy nośne.

Wykonuje się najczęściej w budownictwie gdzie przestrzeń między słupami wypełnia się ścianą z cegieł lub
bloczków.

d) działowe – rozgraniczają pomieszczenia, ciężar przenoszony jest na inne elementy nośne. Nie muszą spełniać

wymagań nośności, wykonuje się je najczęściej z cegieł. (mogą to być płyty GKF)
TYPY: szkieletowe, z dyry, ściany zwykłe(1/4cegły)

14. Nadproża, gzymsy i cokoły
a) nadproża – przykrycie otworów w ścianach. Wykonane są z materiałów, które dobrze przenoszą ZGINANIE (zazwyczaj
ze stali lub żelbetu).


Nadproża sklepione w postaci łuków występują w nich siły ściskające i są wykonane na deskowaniu w budownictwie
starszego typu

w dzisiejszym budownictwie stosuje się nadproża płaskie .
- Kleina – belka z cegieł zbrojona bednarką, izolacyjnie cieplne, maksymalnie do 2,5 m długości

- z belek stalowych, przestrzeń między belkami wypełnia się cegłą, konieczne jest deskowanie tych belek, nie potrzeba
deskowania

cegła

bednarka

9

rysunek
- z belek żelbetowych, monolitycznych. Konieczne jest ich ocieplenie bo stanowią mostek cieplny.
rysunek
- z belek prefabrykowanych. (typ L – 2,4m). Łatwość w wykonaniu i szybkość. Przestrzenie wolne wypełnia się materiałem
izolacyjnym
*moduł wymiarowy w budownictwie 30 lub 60cm!


b) gzymsy – poziome warstwy muru występujące z lica ścian zewnętrznych.
 Chronią przed woda opadową.
 Wieńcowe, międzypiętrowe, cokołowe
 … chroni przed odpływaniem wody po murze

c) cokół – dolna część muru
 Cofnięty, wysunięty
 Cokół powinien być wykonany z materiału odpornego, twardego, trwałego i na działanie sił uderzeniowych i wały
 mała porowatość

15. Sklepienia i nadproża sklepieniowe
Sklepienia – ozdobna forma stropu, stosowana od starożytności do 20 wieku. Materiał wykonania cegła ceramiczna, pustaki
ceramiczne, bloczki betonowe i kamień.
Rodzaje sklepień :
 walcowe,
 klasyczne,
 kopuła
 i krzyżowe
rysunki
Zalety:
 ładny wygląd,
 dobrze pracują na ściskanie.
Wady:
 ciężkie,
 rozpór ścian, (niweluje się go przez wezgłowia/bezgłowia ..?)
 trudne w wykonaniu.
Kopuły były stosowane dawniej do pokrycia dużej części dachu.
Nadproża sklepieniowe – ozdobne przykrycia otworów w ścianach.
 Odcinkowy
 Łukowy
 Koszowe
Rysunki

16. Monolityczne budownictwo żelbetowe.
Żelbet – beton zbrojony, o wiele lepiej pracuje na rozciąganie niż zwykły beton.
Monolityczne budownictwo żelbetowe stosuje się głównie do potrzeb budownictwa halowego, wysokościowego i bloków
mieszkalnych
Układ konstrukcyjny

a) szkieletowy
- szkielet składający się ze słupów, rygli, belek, płyt
- szybki w wykonaniu
- szkielet wypełnia się cegłą, bloczkami betonowymi lub puszkami
- obciążenia przenoszone są na słupy

b) płytowy
- płyty stosowane głównie jako element stropu
- zbrojenia krzyżowe na dole płyty i na górze nad ryglami
- mało ekonomiczny system, ale prosty

belka

słup

10

c) powłoki
d) tarczownice

17. Usztywnienia obiektów budowlanych



tężniki : są rozciągane



zastrzały: są ściskane



ściany usztywniające

18. Budynki halowe
Hale – budynki jednokondygnacyjne o dużych wnętrzach. Najważniejszym elementem nośnym w halach są przykrycia
dochodzące do 100 metrów bez podpór. W halach wyróżniamy układy funkcji nawy ???
Do 12 metrów hale małe, od 13 – 36 hale średnie, powyżej 36 – hale duże.
jednonawowy, trójnawowy

słupowo-ryglowe
a) hale stalowe – hale o większych rozpiętościach, szybkie w budowie.
Ustroje ramowe i słupowo-ryglowe
Rysunek
- sztywność w kierunku podłużnym zapewniają tężniki. Wiązary są ustawione w zależności od wymiarów hali i pokryte
poszyciem, zwykle z blachy. Zaletą tych hal jest szybkość ich wykonania, elementy są prefabrykowane, budowa opiera się na
połączeniu elementów. Słupy mocuje się do fundamentów sztywno lub przegubowo. A poszczególne elementy łączy się
śrubami. Ze stali wykonuje się też nawy łukowe.
* dźwigary – kratowe, pełnościenne.
b) hale żelbetowe – szeroko stosowane.
- ustrój nośny – fundament, rama (słup + rygle), płyty dachowe, belki
- prefabrykowane – składanie gotowych elementów co bardzo ułatwia pracę na placu budowy
- monolityczne – rozpiętość do 20 metrów. Rozpiętość słupów 8 – 100 metrów. ??? ,konstrukcje łukowe (nawy połączone
sztywnym węzłem, stosuje się pokrycia płaskie i łukowe)
- elementy prefabrykowane – oszczędność materiału, poszycie z płyt prefabrykowanych układanych na wiązaniach.
Rysunek

19. Elementy transportu zewnętrznego i wewnętrznego w budynkach.

(Poszycie)
pokrycie

słup

fundament

rygiel

11

Do komunikacji pionowej i transportu ludzi oraz różnych przedmiotów stosuje się w budynkach:
- schody stałe,
- schody brukowe,
- pochylnie
- dźwigi.
a) schody – schody zewnętrzne i wewnętrzne, drewniane, żelbetowe, stalowe, kamienne, cegłowe, głównie piwniczne i
strychowe.
Rysunek
Liczba stopni w biegu maksymalnie 17.
Szerokość biegu od 80-140 cm.
Wysokośc 15 cm (szpitale, szkoły)
17 i 19 cm (budynki mieszkalne)
19 cm piwnice i strychy.
Minimalna wysokość między biegami nie mniejsza niż 2 metry. (dobrze żeby było 2,20)

b) schody ruchome – domy towarowe, stacje metra
- szybkość 0,6-1 m/s
- nachylenie 10-30 stopni ( nie większe niż 60

0

)

- szerokość 60, 90, 120 cm.

c) pochylnie stałe – służą do poruszania dla inwalidów i samochodów. Garaże, parkingi, centra handlowe, pochylenie 6%, dla
ludzi niepełnosprawnych, w żłobkach, 15% wielokondygnacyjne.
25% garaż inwalidzki
- powierzchnia powinna być szorstka by zapobiec poślizgom.

d) dźwigi osobowe, meblowoosobowe, towarowe i szpitalne. Powyżej 4 kondygnacji szyby oddzielone dylatacją, dźwig od 1-4
ton. Prędkość 0,25 – 2,3 m/s.



20. Stropodachy

a) pełne

na warstwie izolacji cieplnej położonej na paraizolacji wykonuje się warstwę spadkową o zmiennej grubości na której
ułożona jest warstwa wyrównawcza, izolacja cieplna oraz pokrycie. Warstwa spadkowa jest dość gruba, przy spadku
5% wynosi 5-30 cm. Dlatego należy stosować materiały możliwie lekkie( beton komórkowy, keramzytobeton)

b) wentylowane

warstwy izolacyjne są układane na płycie nośnej stropu. Kombinacja warstw izolacyjnych i odpowietrzających.

c) dwudzielne wentylowane

stropodach składa się ze stropu i dachu o nachyleniu połaci dachowej przystosowany do rodzaju pokrycia(papa).
Przestrzeń poddasza jest zazwyczaj nieużytkowana (ewent.poddasza przełazowe). Otwory, szczeliny powinny być
rozmieszczone równomiernie, ich powierzchnia >5%.

21. Budynki wysokie i wysokościowe

Są to budynki od 25 do 55 m wysokie i powyżej 55 m wysokościowe. Budowane z żelbetu i stali. Zakres stosowania stalowych
konstrukcji jest większy.
Powyżej 10 kondygnacji korzystne jest ze względów technicznych i ekonomicznych stosowanie ram współpracujących ze
ścianami lub tężnikami kratowymi. Ściany przyjmuje się zwykle w konstrukcjach żelbetowych, natomiast tężniki w stalowych.

a) ustrój powłokowy. Powłoka szkieletowa, ramy połączone sztywno lub przegubowo. Zastosowanie do budynków

gdzie istnieje potrzeba zyskania powierzchni. Obciążenia są przenoszone przez szkielet, słupy i stropy z mała liczba
ścian usztywniających, możliwość uzyskania pomieszczeń o dużych przestrzeni
Powłoki: o siatce prostokątnej, ukośnej itd.; żelbetowe i stalowe.
-jednopowłokowe (powłokowe z kratownicą – WW do 140 kond.!)
-dwupowłokowe (powłoka zewnętrzna: słupy i rygle ściany zewnętrznej; powłoka wewnętrzna: trzon)
Stosowane w najwyższych budynkach.

rysunek
b) ustrój trzonowy . Głównym elementem nośności jest trzon, który przenosi obciążenia na grunt w trzonie.
Rysunek
Najczęściej spotykanym ustrojem w budynkach wysokich i wysokościowych jest ustrój trzonowo-powłokowy.

22. Prefabrykowane budownictwo mieszkaniowe
W budynkach wykonywanych z elementów prefabrykowanych spotyka się najczęściej konstrukcję:
-wielkoblokowa
-wielkopłytowa
Elementy prefabrykowane – żelbet

12

Z elementów z jednego systemu nie można składać budynków innego systemu.
Konstrukcje blokowe – bloki wysokość kondygnacji i szerokości 90, 120, 150, 180 cm oraz płyta stropowa



wielkoblokowe

wielkoblokowe – ściana nie jest wykonana z jednego elementu, ale kilkunastu bloków o wymiarach ok 1m x 1,5m

System żerański

a) otwory podłużne – oszczędne, lekkie
b) wysokość do 16 kondygnacji
c) otwory w dolnych blokach ściennych wypełnione betonem by poprawić nośność
d) kondygnacja wzmocnione żelbetowym wieńcem
e) ściany osłonowe i działowe z bloczków gazobetonowych i cegły dziurawki.



wielkopłytowe

budynki wielkopłytowe – złożony z płyt jak z klocków, element ściany ma wysokość kondygnacji, a szerokość optymalna
takiego elementu (do) 6m, jeśli są otwory okienne i drzwiowe to były one wytworzone razem z płytą, przyjmowało się że
jedną izbę przykryło się jedną płytą, ew. połączenie na środku

System W – 70 i Wk – 70
 5 i 11 kondygnacji
 Elementy – płyty stropowe wielootworowej płyty ściennej
 Łączona na śrubowe trapienia
 Podstawowym układem konstrukcyjnym system W – 70 jest układ poprzeczny
 Rozstaw ścian wynosił 240, 360, 480, 600 cm.
 W systemie Wk – 70 przyjęto elementy systemu W – 70.
 Ściany produkowano z materiałów: wielowarstwowe z betonu komórkowego (gazobeton) oraz keramzytobetonowe.
 W – 70 jest zbudowane z kanałowych płyt stropowych o wysokości 22cm, a Wk – 70 płyty pełne o wysokości 16cm.

Płyta stropowa

13

23. Kominy
Przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne. Wykonuje się je zwykle w ścianach wewnętrznych pomiędzy ogrzewanymi
pomieszczeniami, aby zapewnić dobry ciąg gazu i powietrza. Gdy budowane są w ścianach zewnętrznych trzeba je ocieplić by
nie następowało wychłodzenie gazów.

- ścianki szczelne głębokie w środku by był dobry ciąg.
- przekrój kołowy (lepszy) lub kwadratowy
Przekroje
- minimum ½ cegły/ 1/2 cegły (kwadrat)
- najczęściej stosowane 14x14 – wentylacyjne, 14x20 i 14x27 spalinowe
- należy przeprowadzić piony spalinowe prowadzone od piwnic, wentylacyjne 30 cm pod sufitem na każdej kondygnacji
- cegła pełna ceramiczna, przewody kominowe
- część komina wystająca ponad dach powinna być wykonana z cegieł odpornych na działanie czynników atmosferycznych.
Rysunki

papa

k.dymowy

cegła

k.wentylacyjny

czapka