Przedzimowy siew warzyw

W celu przyspieszenia terminu zbioru niektórych warzyw możemy stosować siew
przedzimowy. Warzywa możemy siać w listopadzie lub nawet na początku grudnia.
Pozwoli to na przyspieszenie zbiorów o około 2 do 3 tygodni w porównaniu z
siewem wiosennym. W ten sposób możemy uprawiać mrozoodporne, wczesne
odmiany marchwi, pietruszki, kopru, szpinaku, czosnku i cebuli.

Aby uprawa ozima miała szansę powodzenia, konieczne jest wybranie
odpowiedniego miejsca pod zagony. Odpowiednie stanowisko powinno być dobrze
nasłonecznione i osłonięte od wiatrów, gleba lekka, przepuszczalna, żyzna,
próchnicza. Konieczna jest możliwość szybkiego ogrzewania się gleby w czasie
wiosny, gdyż tylko wtedy wegetacja roślin rozpocznie się wcześniej i możliwe będzie
przyspieszenie terminu zbiorów. Ważne jest, aby zagony nie były zalewane w czasie
wiosennych roztopów. Zwróćmy również uwagę na fakt, iż położenie zagonów blisko
siebie ułatwi wiosną przykrycie ich folią perforowaną, agrowłókniną lub tunelem
foliowym, co z kolei pozwoli zintensyfikować efekt przyspieszenia terminu zbiorów.

Stanowisko pod siew przedzimowy warto przygotować około miesiąca przed
terminem siewu. Glebę należy oczyścić z resztek upraw poprzedzających (dla
warzyw korzeniowych najlepszym przedplonem będą rośliny pozostawiające glebę w
stanie wolnym od chwastów, tj. warzywa cebulowe i kapustne), a następnie
zastosować nawozy fosforowe i potasowe. Można zastosować również nawożenie
kompostem. Nie stosujemy natomiast nawożenia azotem, gdyż w czasie zimy i tak
zostanie on wymyty z gleby. Nawozy azotowe stosujemy jedynie wiosną. Glebę
przekopujemy i wyrównujemy grabiami.

Uwaga: ze względu na skłonność warzyw korzeniowych do gromadzenia azotanów i
metali ciężkich nawożenie odgrywa bardzo dużą rolę i powinno być dostosowane do
zasobności gleby ustalonej na podstawie analizy chemicznej. Gdy nawożenie
prowadzone jest bez analizy chemicznej gleby należy zastosować orientacyjne dawki
nawozów podane w poniższej tabeli.

Do siewów przedzimowych używamy nasion o wysokiej zdolności kiełkowania i
siejemy je gęściej niż w terminie wiosennym, gdyż część nasion może wymarznąć.

Marchew

Na jesienny termin siewu wybieramy wczesne odmiany marchwi, takie jak
Amsterdamska, Kalina F

1

czy Karo F

1

. Z odmian zagranicznych można wybrać Primo

F1, Espredo F

1

, Calibra F

1

, Chambor F

1

, Nektarina, Nanda F

1

, Damco F

1

, Tempo F

1

.

Termin siewu, w zależności od warunków pogodowych, musimy tak dobrać, aby
rośliny nie zdążyły wykiełkować jeszcze jesienią, gdyż wtedy nie przetrwają zimy
(marchew zaczyna kiełkować w temperaturze 4°C). Musimy zatem wysiać je w
ostatnim momencie przed nastaniem mrozów. Z reguły będzie to w listopadzie lub
nawet dopiero w pierwszych dniach grudnia. W porównaniu do siewu wiosennego,
jesienią powinniśmy wysiać nieco więcej nasion, gdyż nie wszystkie będą w stanie
przetrwać zimę i wykiełkować wiosną. Jeżeli zima okaże się bezśnieżna, zagon warto
przykryć łętami, słomą lub matami. Zbiory będziemy mogli rozpocząć
prawdopodobnie już w końcówce maja i kontynuować przez cały czerwiec.

Pietruszka

Zalecenia co do okresu siewu są podobne, jak w przypadku marchwi (listopad bądź
początek grudnia). Do przedzimowego wysiewu nadaje się tylko jedna odmiana -
"Cukrowa". Pietruszka nieco lepiej zimuje niż marchew, a wiosną siewki lepiej
znoszą niewielkie przymrozki.

Koper

Przed wysiewem glebę zasilamy np. Azofoską - ok. 200g/10m². W zależności od
warunków atmosferycznych, termin siewu kopru na wczesny zbiór przypada od
końca listopada do lutego. Polecane odmiany to "Lukkulus", "Ambrozja", "Szmaragd"
i "Amat". Koper na zbiór młodych roślin wysiewamy w rzędy odległe o 15 do 20 cm,
a na zbiór dojrzałych baldachów, w rzędy odległe o 30 do 40 cm.

Szpinak

Szpinak na wczesny zbiór wysiewa się do końca września. Nasiona siejemy na
głębokość 2 do 3 cm, w rzędach odległych co 20 do 25 cm. Przed nadejściem zimy,
rośliny powinny rozwinąć po 2 do 3 liści, gdyż w tym stanie najlepiej przezimują.
Przed nadejściem większych przymrozków konieczne jest okrycie szpinaku łętami lub
zaschłymi łodygami innych roślin, w taki sposób, aby jednak nie ograniczyć zbytnio
dostępu światła do roślin. Do siewu przedzimowego nadają się jedynie odmiany
mrozoodporne, takie jak "Prima F

1

", czy też "Kastra F

1

". Wczesny zbiór będzie

możliwy od kwietnia.

Czosnek

Termin przedzimowego wysiewu czosnku przypada na okres od października do
połowy listopada. Najpierw trzeba jednak bardzo starannie przygotować glebę -

spulchniamy ją głęboko i wyrównujemy powierzchnię. Wskazane jest także
zastosowanie nawożenia mineralnego w postaci Azofoski albo MIS-3 w ilości 400
g/10 m². Głębokość sadzenia jest nieco większa od zalecanej w terminie wiosennym
- dla cebulek wynosi 4 do 5 cm, a dla ząbków - od 5 do 6 cm. Ząbki czosnku
sadzimy pionowo, piętką w dół, wciskając je w dno bruzdy. Czosnek dosyć dobrze
zimuje dzięki wytrzymałości na niskie temperatury. Dobrze ukorzeniony przetrzyma
zimę i wznowi wzrost wczesną wiosną, przy temperaturze 3 do 5°C. W uprawie
czosnku wagi nabiera odpowiedni dobór miejsca pod zagon - musi ono być dobrze
nasłonecznione. Nie powinniśmy uprawiać go po sobie oraz innych warzywach
cebulowych, ze względu na dużą wrażliwość na choroby grzybowe. Dobre będzie
miejsce po fasoli, grochu, ogórkach lub pomidorach. W zasadzie możliwe jest
sadzenie wszystkich typów czosnku, jednakże najlepiej zimuje czosnek wytwarzający
pędy kwiatostanowe (np. "Harnaś", "Orkan"). Zbiory będą możliwe w lipcu.

Cebula

Ozima uprawa cebuli jest możliwa tylko w rejonach o łagodnym klimacie.
Najwcześniejszy zbiór cebuli można uzyskać, wysadzając dymkę w październiku.
Termin listopadowy jest możliwy, aczkolwiek dosyć ryzykowny. Do uprawy zaleca się
stanowisko po roślinach uprawianych na oborniku. Jeżeli takiego stanowiska nie
posiadamy, konieczne jest nawiezienie zagonu dobrze rozłożonym kompostem (co
najmniej na 2 tygodnie przed terminem siewu). Do sadzenia przeznaczamy dymkę
dużą o średnicy od 2 do 2,5 cm, gdyż mniejsza gorzej zimuje. Sadzimy w rozstawie
20 x 5 cm na taką głębokość, aby wierzchołki znalazły się około 3 do 4 cm pod
powierzchnią gleby. Odmiany właściwe do przedzimowego terminu sadzenia to
"Rawska", "Czerniakowska", "Fiesta" i "Żytawska". Przed zimą zagon warto okryć
łętami lub słomą. Jeżeli na wiosnę rośliny przykryjemy agrowłókniną lub folią
perforowaną, zbiór będzie możliwy już w połowie kwietnia.

Tekst napisano na podstawie artykułów : K. Piasecki, Jesienne siewy i sadzenie, Dzialkowiec, nr 10/95, s. 10 - 11; A.
Zaniewicz-Bajkowska, Przedzimowe siewy i sadzenia, Działkowiec, nr 11/2003, s. 44 - 45; Mgr inż. E. Kosterna, Ozima
uprawa warzyw korzeniowych - marchew, pietruszka, pasternak, Ogrodnik Polski, Październik 2005.