monter sieci komunalnych 713[03] z4 05 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Anna Gołębiowska

Montaż i instalacja węzła cieplnego 713[03].Z4.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
mgr inż. Anna Kusina
mgr inż. Agnieszka Rozwadowska

Opracowanie redakcyjne:
inż. Anna Gołębiowska

Konsultacja:
mgr inż. Mirosław Żurek

Korekta:
mgr inż. Mirosław Żurek

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[03].Z4.05

„Montaż i instalacja węzła cieplnego” zawartego w modułowym programie nauczania dla
zawodu Monter sieci komunalnych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu węzła cieplnego

5.1.1. Ćwiczenia

5.2. Rodzaje węzłów cieplnych

5.2.1. Ćwiczenia

5.3. Wyposażenie węzłów ciepłowniczych

5.3.1. Ćwiczenia

5.4. Kompaktowe węzły cieplne i ich instalacja

5.4.1. Ćwiczenia

5.5. Aparatura kontrolno-pomiarowa i automatyka stosowana w węzłach cieplnych

5.5.1. Ćwiczenia

5.6. Próba szczelności, uruchomienie i rozruch węzła cieplnego

5.6.1. Ćwiczenia

5.7. Eksploatacja węzła cieplnego

5.7.1. Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie monter sieci komunalnych

W poradniku zamieszczono:

−

Wymagania wstępne, stanowiące wykaz wiadomości i umiejętności, które uczeń
powinien mieć opanowane, aby mógł przystąpić do realizacji tej jednostki modułowej,

−

Cele kształcenia jednostki modułowej, czyli wiadomości i umiejętności jakie uczeń
ukształtuje podczas pracy z poradnikiem,

−

Przykładowe scenariusze zajęć,

−

Przykładowe ćwiczenia, ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania-
uczenia się oraz środkami dydaktycznymi,

−

Ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

−

Wykaz literatury uzupełniającej.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania tj. tekstu przewodniego,
samokształcenia kierowanego, ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od samodzielnej

pracy uczniów do pracy zespołowej.

W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może

posłużyć się zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym różnego
rodzaju zadania.

W tym rozdziale podano również:

−

plan testu w formie tabelarycznej,

−

punktacje zadań i uczenia się,

−

propozycje norm wymagań,

−

instrukcję dla nauczyciela,

−

instrukcję dla ucznia,

−

kartę odpowiedzi,

−

zestaw zadań testowych.

„Montaż i instalacja węzła cieplnego” jest jednostką modułową w module „Technologia

montażu sieci cieplnych” – schemat 1.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

713[03].Z1/2/3/4.03

Montaż rurociągów stalowych

Moduł 713[03].Z4

Technologia montażu sieci cieplnych

713[03].Z1/2/3/4.01

Prace przygotowawczo-zakończeniowe przy

montażu rurociągów

713[03].Z1/2/3/4.02

Montaż instalacji z rur stalowych

713[03].Z4.05

Montaż i instalacja węzła cieplnego

713[03].Z1/2/3/4.04

Montaż sieci cieplnej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną,

−

rozróżniać materiały budowlane,

−

rozróżniać sieci komunalne,

−

wykonywać roboty przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu sieci komunalnych,

−

wykonywać połączenia rur stalowych i z tworzyw sztucznych,

−

dobrać sprzęt, narzędzia i materiały do wykonania prac przygotowawczo-
zakończeniowych oraz do wykonania montażu połączeń rur stalowych i z tworzyw
sztucznych,

−

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii,

−

przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska,

−

korzystać z różnych źródeł informacji,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku procesu kształcenia uczeń powinieneś umieć:

−

zastosować przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu węzła cieplnego,

−

przygotować materiały potrzebne do montażu lub instalacji węzła cieplnego,

−

ocenić stan techniczny elementów węzła cieplnego przygotowanych do montażu,

−

dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do montażu lub instalacji węzła cieplnego oraz
przyrządy kontrolno- pomiarowe,

−

dobrać środki do transportu elementów węzła cieplnego na miejsce montażu,

−

przetransportować elementy węzła cieplnego na miejsce montażu,

−

ustalić kolejność montażu elementów węzła cieplnego,

−

wyznaczyć miejsca montażu poszczególnych elementów węzła cieplnego,

−

zamontować urządzenia węzła cieplnego,

−

zainstalować kompaktowe węzły cieplne,

−

zamontować osprzęt węzła cieplnego,

−

zainstalować aparaturę kontrolno- pomiarową, zabezpieczającą i elementy automatyki
w urządzeniach węzła cieplnego,

−

wykonać podłączenie węzła cieplnego do sieci cieplnej i instalacji c.o.

−

przeprowadzić próbę ciśnienia elementów węzła cieplnego po wykonaniu montażu,

−

dokonać regulacji i nastawy zamontowanych urządzeń węzła cieplnego,

−

dokonać uruchomienia i rozruchu węzła cieplnego,

−

zastosować wymagania zawarte w instrukcji montażu urządzeń stosowanych w węźle
cieplnym

−

usunąć usterki powstałe podczas montażu węzła cieplnego

−

skontrolować pracę urządzeń węzła cieplnego

−

skontrolować urządzenia pomiarowe i dokonać odczytu,

−

zlokalizować awarie eksploatacyjnych węzłów cieplnych,

−

usunąć awarie eksploatacyjne węzłów cieplnych,

−

wykonać konserwację urządzeń węzła cieplnego,

−

wykonać obmiar wykonanych robót,

−

wykorzystać budowlaną dokumentację techniczną.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:
Modułowy program nauczania:

Montaż i instalacja węzła cieplnego

Moduł:

Technologia montażu sieci cieplnych

Jednostka modułowa:

713[03].Z4.05

Temat: Wymienniki ciepła

Cel ogólny: Kształtowanie umiejętności rozpoznawania, charakteryzowania i zastosowania
wymienników ciepła.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:
–

podać zadania, jakie pełnią wymienniki ciepła,

–

rozróżnić poszczególne rodzaje wymienników,

–

omówić budowę poszczególnych wymienników,

–

omówić zasadę działania wymienników ciepła,

–

współpracować w grupie,

–

korzystać z różnych źródeł informacji.

Metody nauczania–uczenia się:
–

pokaz z objaśnień,

–

metoda aktywizacji uczniów „Puzle” wg Kędrackiej-Felldman.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca indywidualna,

–

praca w małych zespołach z zastosowaniem metody aktywizacji uczniów.

Środki dydaktyczne:
–

dokumentacja techniczna węzłów cieplnych,

–

modele wymienników: płytowego, typu JAD, pojemnościowego,

–

rysunki lub zdjęcia wymienników wykonane w formie foliogramów lub prezentacji
multimedialnej,

–

katalogi techniczne

Czas trwania:
2 godziny dydaktyczne – 90 minut.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2. Plan zajęć:

A) Zadania wymienników ciepła

–

wstęp – nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące
zadania wymienników ciepła,

–

uczniowie analizują uzyskane informacje i sporządzają krótką notatkę.

B) Rodzaje i budowa wymienników ciepła:

–

wstęp – nauczyciel przedstawia uczniom podstawowe informacje dotyczące
rodzajów wymienników ciepła,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

nauczyciel dokonuje podziału uczniów na trzy grupy i przydziela każdej z nich
do opracowania w oparciu o poradnik dla ucznia właściwą literaturę oraz
dokumentację techniczną materiał na temat budowy wymienników ciepła:

Grupa I – opracowuję budowę wymienników typu JAD,
Grupa II – opracowuje budowę wymiennika płytowego,
Grupa III – opracowuje budowę wymiennika pojemnościowego.

–

uczniowie w poszczególnych grupach sporządzają notatki w zeszytach na
zadany temat,

–

nauczyciel dokonuje ponownego podziału klasy na trzy grupy w taki sposób,
aby w każdej byli uczniowie z poprzednich grup,

–

w poszczególnych grupach uczniowie przekazują sobie nowe treści dotyczące
wymienników płytowych oraz wymienników typu JAD i pojemnościowego
i uczą się wzajemnie,

–

wszyscy uczniowie samodzielnie w zeszytach opracowują krótką notatkę,
a następnie przy użyciu modeli, schematów i zdjęć omawiają budowę i zasadę
działania poszczególnych wymienników.

C) Sposób włączenia wymienników w węźle cieplnym:

–

wstęp – nauczyciel wyjaśnia sposób włączania wymienników w węźle cieplnym,

–

uczniowie w małych grupach analizują schematy podłączenia wymienników
typu JAD, wymienników płytowych i pojemnościowych w węźle cieplnym,

–

uczniowie porównują sposoby połączenia z węzłem poszczególnych
wymienników.

3. Podsumowanie zajęć

–

uczniowie określają zadania, jaki pełnią poszczególne rodzaje wymienników,

–

uczniowie charakteryzują budowę i zasadę działania wymienników typu JAD,
płytowych i pojemnościowych,

–

uczniowie wspólnie wykonują plakat stanowiący porównanie budowy i zasady
działania wymienników w węźle cieplnym, sposoby ich włączenia oraz regulowania
wydajności- wykazują wady i zalety.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów oraz ocena ich aktualności.

–

metoda obserwacji czynności i zachowań indywidualnych uczniów i poszczególnych
grup podczas zajęć,

–

ocena prawidłowości i estetyki wykonania poszczególnych zadań w czasie zajęć.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:
Modułowy program nauczania:

Montaż i instalacja węzła cieplnego

Moduł:

Technologia montażu sieci cieplnych

Jednostka modułowa:

713[03].Z4.05

Temat: Montaż licznika ciepła

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

–

dobrać i rozmieścić na stanowisku pracy elementy do wykonania licznika ciepła,

–

dobrać narzędzia do wykonania montażu licznika ciepłą,

–

zorganizować stanowisko pracy,

–

wykonać instalację licznika ciepła,

–

omówić sposób postępowania podczas wykonywania montażu licznika ciepła,

–

przestrzegać przepisy bhp i ppoż. podczas montażu licznika ciepła.

Metody nauczania–uczenia się:

–

miniwykład,

–

pokaz z instruktażem,

–

ćwiczenia,

–

dyskusja.

Formy organizacyjne pracy uczniów:
–

praca indywidualna,

–

praca w małych zespołach.

Środki dydaktyczne:

–

kompletny model licznika ciepła tj.: wodomierz, termometry oporowe, króćce
przygotowane do montażu,

–

sprzęt i narzędzia,

–

warunki techniczne, instrukcje producentów,

Czas trwania:
2 godziny dydaktyczne – 90 minut.

Przebieg zajęć:
1. Wprowadzenie i przedstawienie celów zajęć.
2. Plan zajęć

A) Prace przygotowawcze:
–

wstęp – nauczyciel przedstawia uczniom model licznika ciepła, omawia budowę,
zasadę działania i czynności przy montażu,

–

nauczyciel demonstruje uczniom elementy do montażu,

–

uczniowie w małych grupach zapoznają się z elementami do montażu licznika ciepła,

–

nauczyciel demonstruje uczniom narzędzia i instrukcję ich obsługi.

B) Montaż licznika ciepła:
–

wstęp –nauczyciel przedstawia uczniom dokumentację techniczną do montażu
licznika ciepła oraz instrukcję do montażu,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

uczniowie w małych grupach przygotowują stanowisko pracy, dobierają
i rozmieszczają materiały i sprzęt oraz środki ochrony indywidualnej,

–

uczniowie w małych grupach montują elementy licznika ciepła z uwzględnieniem
przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciw pożarowej oraz ochrony
środowiska,

–

nauczyciel koryguje w miarę potrzeby czynności uczniów,

–

uczniowie prezentują wykonane ćwiczenia i oceniają jego jakość,

–

uczniowie porządkują stanowisko pracy.

Ocena poziomu osiągnięć uczniów oraz ocena ich aktywności:
–

metoda obserwacji czynności i zachowań indywidualnych uczniów i poszczególnych
grup podczas wykonywania ćwiczenia,

–

ocena prawidłowości i estetyki wykonania ćwiczenia praktycznego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Przepisy bhp i ochrony ppoż. przy montażu węzła cieplnego

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określ zasady bhp, jakich trzeba przestrzegać przy organizacji stanowiska pracy do

montażu elementów węzła cieplnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się za przepisami bhp przy organizowaniu stanowiska pracy do montażu

elementów węzła cieplnego,

2) obejrzeć film, zdjęcia przedstawiające stosowanie przepisów bhp przy organizacji

stanowiska pracy,

3) przeanalizować uzyskane informacje,
4) zapisać wnioski w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

przepisy bhp,

–

film przedstawiający organizację stanowiska pracy zgodnie z przepisami bhp,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Określ skutki nieprzestrzegania przepisów bhp i ochrony ppoż. Przy montażu elementów

węzła cieplnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z przepisami dotyczącymi bhp oraz ppoż. dotyczącymi prac przy montażu

i instalacji elementów węzła cieplnego,

2) obejrzeć film, zdjęcia lub ilustracje przedstawiające przebieg prac przy montażu węzła

cieplnego i stosowanie przepisów bhp i ppoż.,

3) określić skutki nieprzestrzegania przepisów bhp i ppoż. przy montażu elementów węzła

cieplnego,

4) wskazać konieczność stosowania przepisów bhp i ppoż.,
5) zapisać wnioski w zeszycie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

film przedstawiający montaż i instalację węzła cieplnego,

–

zdjęcia lub ilustracje przedstawiające montaż węzła cieplnego,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Rodzaje węzłów cieplnych

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1.

Posługując się modelem lub schematem przedstaw zasadę działania węzła cieplnego

wymiennikowego (pośredniego).

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z rodzajami węzłów cieplnych i ich charakterystyką,
2) przeanalizować wyposażenie węzła pośredniego posługując się modelem, rysunkami lub

zdjęciami,

3) obejrzeć film przedstawiający zasadę pracy węzła wymiennikowego,
4) określić zasadę działania węzła wymiennikowego - sposób przetwarzania parametrów

nośnika ciepła,

5) zapisać wyniki swoich spostrzeżeń w zeszycie,
6) zaprezentować efekty swojej pracy w grupie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

model węzła wymiennikowego,

–

rysunki i film przedstawiające wyposażenie i zasadę pracy węzła wymiennikowego,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Porównaj budowę i zadania węzła bezpośredniego i pośredniego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wyposażeniem i rodzajami węzłów cieplnych,
2) określić zakres pracy węzła bezpośredniego,
3) określić zakres pracy węzła wymiennikowego,
4) porównać zasadę pracy węzłów: bezpośredniego i pośredniego,
5) wskazać zalety stosowania węzła pośredniego,
6) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

modele węzłów cieplnych: bezpośredniego i wymiennikowego,

–

rysunki i filmy przedstawiające węzły cieplne bezpośrednie i pośrednie- ich wyposażenie
i zasadę pracy,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Wyposażenie węzłów ciepłowniczych

5.3.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie dokumentacji technicznej węzła cieplnego bezpośredniego sporządź

zapotrzebowanie materiałowe.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami montażu węzła cieplnego bezpośredniego,
2) zapoznać się z projektem węzła cieplnego bezpośredniego działania przedstawionym

przez nauczyciela,

3) określić rodzaj i ilość materiałów potrzebnych do montażu,
4) wykonać zestawienie materiałów zapisując je w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

dokumentacja techniczna węzła cieplnego bezpośredniego,

–

instrukcja dla ucznia obejmująca zasady sporządzania zapotrzebowania materiałowego,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj

montaż odmulacza siatkowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu odmulacza siatkowego,
2) zapoznać się z dokumentacja techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na

stanowisku do ćwiczeń oraz warunkami technicznymi montażu i instalacji węzła
cieplnego,

3) przygotować materiały potrzebne do montażu odmulacza siatkowego,
4) ocenić stan techniczny przewodów i odmulacza siatkowego,
5) dobrać narzędzia i sprzęt potrzebne do montażu,
6) przetransportować elementy węzła na miejsce montażu,
7) ustalić kolejność czynności przy montażu odmulacza,
8) wyznaczyć miejsce montażu odmulacza siatkowego,
9) zamontować odmulacz siatkowy,
10) skontrolować pracę odmulacza siatkowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z gotowymi podporami
(najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na
miejscu budowy węzła cieplnego),

–

dokumentacja techniczna węzła cieplnego,

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu węzła cieplnego,

–

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: klucze do rur, wkrętaki, suwmiarka,

–

materiały potrzebne do montażu: odmulacz siatkowy, króćce kołnierzowe, kształtki,
osprzęt,

–

literatura rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj

montaż baterii wymienników typu JAD.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi montażu wymienników typu JAD,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczna oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na

stanowisku do ćwiczeń oraz warunkami technicznymi montażu i instalacji węzła
cieplnego,

3) przygotować materiały potrzebne do montażu wymienników typu JAD,
4) ocenić stan techniczny przewodów i wymienników,
5) dobrać narzędzia i sprzęt potrzebny do montażu,
6) dobrać środki do transportu wymienników,
7) przetransportować wymienniki JAD na miejsce montażu,
8) ustalić kolejność montażu wymienników,
9) wyznaczyć miejsce montażu wymienników typu JAD,
10) zamontować wymienniki typu JAD,
11) przeprowadzić próbę szczelności na zimno wymienników ciepła(bez instalacji),
12) zastosować wymagania zawarte w instrukcji montażu urządzeń,
13) usunąć usterki powstałe podczas montażu wymienników typu JAD.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z gotowymi podporami
(najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na
miejscu budowy węzła cieplnego),

–

dokumentacja techniczna węzła cieplnego,

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu węzła cieplnego,

–

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: klucze do rur, suwmiarka, wkrętaki,

–

urządzenia i materiały potrzebne do montażu: wymienniki typu JAD, króćce
kołnierzowe, osprzęt,

–

sprzęt do wykonania próby szczelności wymienników na zimno,

–

literatura rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4. Kompaktowe węzły cieplne i ich instalacja

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Porównaj budowę i sposób montażu węzła cieplnego pośredniego i kompaktowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z budową i charakterystyką węzła cieplnego pośredniego i kompaktowego,
2) obejrzeć film przedstawiający montaż węzłów kompaktowego i wymiennikowego,
3) przeanalizować wyposażenie węzłów kompaktowego i wymiennikowego,
4) wskazać zalety stosowania węzła cieplnego i kompaktowego,
5) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

modele węzłów cieplnych: kompaktowego i pośredniego,

–

rysunki i filmy przedstawiające wyposażenie, montaż i pracę węzłów,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej wykonaj

instalację węzła cieplnego kompaktowego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z oraz wymaganiami dotyczącymi montażu węzła cieplnego

kompaktowego,

2) zapoznać się z dokumentacją techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na

stanowisku do ćwiczeń oraz warunkami technicznymi montażu węzła cieplnego
kompaktowego,

3) przygotować materiały potrzebne do montażu węzła cieplnego kompaktowego,
4) ocenić stan techniczny urządzeń kompaktowego węzła cieplnego,
5) przetransportować węzeł cieplny kompaktowy na miejsce montażu,
6) zainstalować kompaktowy węzeł cieplny,
7) zamontować osprzęt węzła cieplnego kompaktowego,
8) wykonać podłączenie węzła cieplnego do sieci cieplnej i instalacji c.o.,
9) sprawdzić poprawność wykonanej pracy,
10) zastosować wymagania zawarte w instrukcji montażu węzła kompaktowego.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego(najkorzystniej, by ćwiczenie
zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na miejscu budowy węzła cieplnego
kompaktowego),

–

dokumentacja techniczna węzła cieplnego kompaktowego,

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu węzła cieplnego kompaktowego,

–

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: klucze do rur, wkrętaki, przymiar kreskowy,

–

urządzenia i materiały potrzebne do montażu: węzeł kompaktowy, króćce kołnierzowe,
kształtki, osprzęt węzła,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.5. Aparatura kontrolno-pomiarowa i automatyka stosowana

węzłach cieplnych

5.5.1 Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Porównaj pracę regulatora różnicy ciśnień jako różnicowego, ilościowego i upustowo-

-nadmiarowego w zależności od sposobu zamontowania części regulacyjnej.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z budową regulatora różnicy ciśnień,
2) określić zasadę działania regulatora jako różnicowego,
3) określić zasadę działania regulatora jako ilościowego,
4) określić zasadę działania regulatora jako upustowo- nadmiarowego,
5) porównać pracę regulatora we wszystkich sposobach zamontowania,
6) zapisać wyniki w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy

–

model regulatora różnicy ciśnień,

–

rysunki i film przedstawiający pracę regulatora różnicy ciśnień w zależności od sposobu
zamontowania części regulacyjnej,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Na podstawie przedstawionej przez nauczyciela dokumentacji technicznej zainstaluj

zawór termostatyczny.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi instalacji zaworu termostatycznego,
2) zapoznać się z dokumentacją techniczną oraz instrukcją zawierającą przepisy bhp na

stanowisku do ćwiczeń oraz warunkami technicznymi montażu i instalacji węzła
cieplnego,

3) przygotować materiały potrzebne do montażu zaworu termostatycznego,
4) ocenić stan techniczny zaworu termostatycznego i jego elementów,
5) ustalić kolejność czynności przy montażu zaworu termostatycznego,
6) wyznaczyć miejsce montażu zaworu termostatycznego i jego elementów,
7) zainstalować zawór termostatyczny,
8) dokonać ustawienia odpowiedniej wartości temperatury.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z zamontowanymi przewodami
i urządzeniami (najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach
rzeczywistych tj. na miejscu budowy węzła cieplnego),

–

dokumentacja akp węzła cieplnego,

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu akp,

–

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: klucze do rur, wkrętaki, suwmiarka,

–

materiały i urządzenia potrzebne do montażu: zawór termostatyczny, króćce kołnierzowe,
kształtki.

Ćwiczenie 3

Na podstawie przedstawionej dokumentacji technicznej zainstaluj zawór bezpieczeństwa

i dokonaj jego nastawy.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi instalacji zaworów bezpieczeństwa,
2) przeanalizować dokumentację techniczną,
3) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz

warunkami technicznymi montażu i instalacji węzła cieplnego,

4) przygotować materiały potrzebne do montażu,
5) ocenić stan techniczny zaworu bezpieczeństwa,
6) wyznaczyć miejsce montażu zaworu bezpieczeństwa,
7) zainstalować zawór bezpieczeństwa,
8) dokonać nastawy zaworu bezpieczeństwa.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

dokumentacja akp węzła cieplnego,

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi montażu węzła cieplnego,

–

sprzęt i narzędzia potrzebne do montażu: klucze do rur , wkrętaki, piłki ręczne,

–

urządzenia i materiały potrzebne do montażu: zawór termostatyczny, akp, króćce
kołnierzowe, kształtki, literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.6. Próba szczelności. Uruchomienie i rozruch węzła cieplnego

5.6.1. Ćwiczenia.

Ćwiczenie 1

Opisz czynności związane z rozruchem węzła cieplnego bezpośredniego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi rozruchu węzła cieplnego bezpośredniego,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub rysunki związane z rozruchem węzła cieplnego

bezpośredniego,

3) opisać czynności związane z rozruchem węzła cieplnego bezpośredniego,
4) wskazać, na czym polega rozruch węzła cieplnego bezpośredniego,
5) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

– film, rysunki i schematy pokazujące rozruch węzłów cieplnych,
– literatura rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Porównaj zakres i przebieg odbioru częściowego i końcowego węzła cieplnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi odbiorów węzłów cieplnych.
2) określić zakres i przebieg odbioru częściowego,
3) określić zakres i przebieg odbioru końcowego,
4) porównać oba rodzaje odbiorów robót,
5) zapisać swoje spostrzeżenia w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3
Wykonaj próbę szczelności na zimno węzła cieplnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi wykonania prób szczelności węzła cieplnego,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz

warunkami technicznymi wykonania próby szczelności,

3) przygotować urządzenia do wykonania próby szczelności na zimno,
4) ustalić kolejność czynności przy wykonywaniu próby szczelności,
5) wykonać próbę szczelności na zimno węzła cieplnego,
6) zastosować wymagania zawarte w instrukcjach wykonania próby szczelności węzła,
7) dokonać odczytu urządzeń pomiarowych,
8) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z zamontowanym węzłem
cieplnym(najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj.
na miejscu budowy węzła cieplnego),

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi przeprowadzenia próby szczelności,

–

urządzenia potrzebne do przeprowadzenia próby szczelności,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 4
Dokonaj obmiaru robót przy montażu węzła cieplnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z zasadami obmiaru robót przy montażu węzła cieplnego,
2) zapoznać się z instrukcją zawierającą zasady obmiaru robót przy montażu węzła

cieplnego oraz przepisami bhp na stanowisku do ćwiczeń,

3) przygotować sprzęt do wykonania pomiarów,
4) dokonać niezbędnych pomiarów i obliczeń,
5) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z zamontowanym węzłem
(najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych tj. na
miejscu budowy węzła cieplnego),

–

instrukcja dla ucznia zawierająca zasady obmiaru robót przy montażu węzła cieplnego
oraz przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.7. Eksploatacja węzłów cieplnych

5.7.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Opisz czynności związane z uruchomieniem węzła cieplnego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi uruchomienia węzła cieplnego,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub rysunki związane z uruchomieniem węzła cieplnego,
3) opisać czynności związane z uruchomieniem węzła cieplnego,
4) wskazać, na czym polega uruchomienie węzła cieplnego,
5) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

film, rysunki i schematy pokazujące uruchomienie węzła cieplnego,

–

literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2.

Opisz czynności związane z lokalizowaniem i usuwaniem awarii eksploatowanych

węzłów cieplnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się ze sposobami lokalizowania i usuwania awarii węzłów cieplnych,
2) obejrzeć film, zdjęcia lub rysunki przedstawiające sposoby lokalizacji i usuwania awarii

węzłów cieplnych,

3) opisać czynności, jakie należy wykonać w ramach usuwania awarii węzłów cieplnych,
4) zapisać wyniki swojej pracy w zeszycie.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

filmy przedstawiające sposoby lokalizacji i usuwania awarii węzłów cieplnych,

–

zdjęcia lub rysunki przedstawiające sposoby lokalizacji i usuwania awarii węzłów
cieplnych,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 3

Wykonaj płukanie odmulacza siatkowego w ramach czynności eksploatacyjnych.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i sposób wykonania oraz przedstawić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z wymaganiami dotyczącymi płukania odmulacza siatkowego w ramach

czynności eksploatacyjnych,

2) zapoznać się z instrukcją zawierającą przepisy bhp na stanowisku do ćwiczeń oraz

warunkami technicznymi eksploatacji węzła cieplnego,

3) przygotować materiały i sprzęt potrzebne do płukania odmulacza siatkowego,
4) ustalić kolejność czynności przy płukaniu odmulacza siatkowego,
5) wykonać płukanie odmulacza siatkowego,
6) ocenić poprawność wykonanego zadania i sporządzić notatkę.

Wyposażenie stanowiska pracy:

–

stanowisko symulacyjne do montażu węzła cieplnego z zamontowanym węzłem
(najkorzystniej, by ćwiczenie zostało wykonane w warunkach rzeczywistych, tj. na
miejscu budowy węzła cieplnego),

–

instrukcja dla ucznia obejmująca przepisy bhp oraz czynności związane z przebiegiem
i warunkami technicznymi eksploatacji węzłów cieplnych,

–

sprzęt i narzędzia potrzebne do płukania odmulacza siatkowego,

–

literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy jednostki modułowej „Montaż i instalacja węzła
cieplnego”.

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

–

zadania: 1, 2, 3, 4, 5, 8, 9, 11, 13, 14, 15, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

–

zadania: 6, 7, 10, 12, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt.

Za każdą prawidłową odpowiedz uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań- uczeń otrzyma następujące oceny szkolne:

–

dopuszczający – za rozwiązanie, co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

–

dostateczny – za rozwiązanie, co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego

–

dobry – za rozwiązanie, co najmniej 15 zadań, w tym, co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego,

–

bardzo bobry- za rozwiązanie, co najmniej 18 zadań, w tym, co najmniej 3 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1.b, 2.c, 3.d, 4.a, 5.a, 6.c, 7.b, 8.c, 9.b, 10.a, 11.d, 12.a, 13.c,
14.b, 15.c, 16.d, 17.a, 18.d, 19.a, 20.b.

Plan testu

zadania

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Zastosować przepisy bhp przy pracach
montażowych

Rozróżnić węzły cieplne c.o.

Zidentyfikować wymiennik ciepła

Rozróżnić zasobniki ciepła

Rozróżnić węzły cieplne c.w.u.

Określić zasady montażu wymiennika
płytowego

Dobrać element wyposażenia węzła cieplnego

Rozróżnić naczynia wzbiorcze przeponowe

Określić warunki montażu urządzenia

Dobrać rodzaj elementu węzła cieplnego

Zidentyfikować odmulacz siatkowy

Dobrać element węzła cieplnego

Zidentyfikować zawór bezpieczeństwa
sprężynowy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozróżnić elementy węzła cieplnego

Określić zasady odmiaru urządzeń węzła
cieplnego

Dobrać sposób montażu do sposobu pracy

Określić warunki techniczne próby węzła
cieplnego

Określić czas trwania ruchu próbnego węzła
cieplnego

Rozróżnić zadania służby eksploatacyjnej

Określić wskaźnik prawidłowej pracy węzła
cieplnego

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2. Przygotuj odpowiednią ilość testów.
3. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
4. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcje dla ucznia.
5. Zapytaj czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
6. Nie przekraczaj przeznaczonego czasu na test.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego pytania dołączone są 4 możliwe odpowiedzi. Tylko

jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi stawiając w odpowiedniej

rubryce znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem,
a następnie ponownie zakreślić prawidłową odpowiedź.

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązania

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8. Na rozwiązanie masz 40 minut.

Materiały dla ucznia:

–

instrukcja,

–

zestaw zadań tekstowych,

–

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Narzędzia i przyrządy pomiarowe powinny się znajdować:

a) w jednej skrzynce.
b) w oddzielnych skrzynkach.
c) razem w wyrobami gotowymi.
d) nie ma znaczenia gdzie.

2. Węzeł pośrednie - jest to węzeł cieplny:

a) pomiarowy.
b) hydroelewatorowy.
c) wymiennikowy.
d) zawieszania pompowego.

3. Jakie urządzenie przedstawia rysunek:

a) zasobnik ciepła.
b) naczynie wzbiorcze.
c) wymiennik ciepła typu JAD.
d) pojemnościowy wymiennik ciepła.

4. Zasobniki ciepła służą do:

a) magazynowania c.w.u.
b) podgrzewania c.w.u.
c) regulowania ciśnienia c.w.u.
d) wytwarzania c.w.u.

5. Węzłem dla instalacji c.w.u. nie jest:

a) węzeł cieplny bezpośredni.
b) węzeł cieplny jednostopniowy szeregowy.
c) węzeł cieplny jednostopniowy równoległy.
d) węzeł cieplny dwustopniowy szeregowo równoległy.

6. W wymienniku ciepła płytowym każda następna płyta grzejna jest odwrócona w stosunku

do poprzedniej:
a) o 90°.
b) o 150°.
c) o 180°.
d) o 360°.

7. Pompy obiegowe mają za zadanie:

a) zapewnić obieg nośnika ciepła w sieci cieplnej.
b) zapewnić obieg nośnika ciepła w instalacji c.o.
c) zapewnić obieg nośnika ciepła w instalacji c.w.u.
d) zapewnić obieg nośnika ciepła w węźle.

8. Naczynia wzbiorcze przeponowe stosuje się:

a) w otwartych instalacjach c.o.
b) w otwartych instalacjach c.w.u.
c) w zamkniętych instalacjach c.o.
d) w zamkniętych instalacjach c.w.u.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Filtry siatkowe są instalowane:

a) na przewodzie powrotnym z instalacji c.o. do wymiennika ciepła.
b) przed armaturą regulacyjną.
c) na przewodzie powrotnym przed zaworem odcinającym węzeł od sieci cieplnej.
d) na przewodzie zasilającym przed zaworem odcinającym węzeł od sieci cieplnej.

10. Licznik ciepła jako urządzenie pomiarowe określa:

a) rzeczywistą ilość pobieranej mocy cieplnej.
b) rzeczywistą ilość nośnika ciepła.
c) rzeczywistą wartość temperatury nośnika ciepła.
d) rzeczywistą wartość ciśnienia nośnika ciepła.

11. Jakie urządzenie przedstawia rysunek:

a) filtroodmulnik magnetyczny.
b) naczynie wzbiorcze przeponowe.
c) filtr siatkowy.
d) odmulacz siatkowy.

12. Zawór termostatyczny służy do:

a) regulacji temperatury w wymiennikach ciepła.
b) regulacji ciśnienia w wymiennikach ciepła.
c) mieszania i rozdzielania nośników ciepła.
d) otwierania i zamykania przepływu nośnika ciepła.

13. Jakie urządzenie przedstawia rysunek:

a) zawór zwrotny.
b) regulator różnicy ciśnień.
c) zawór bezpieczeństwa sprężynowy.
d) zawór bezpieczeństwa ciężarkowy.

14. Do dławienia ciśnienia nośnika ciepła służą:

a) manometry oporowe.
b) kryzy dławiące.
c) zawory trójdrogowe.
d) manometry przeponowe.

15. Obmiaru urządzeń w węźle cieplnym dokonuje się:

a) w sztukach.
b) w kilogramach.
c) w kompletach.
d) w metrach.

16. Regulator różnicy ciśnień w zależności od sposobu zamontowania jarzma części

regulacyjnej nie może pracować jako:
a) różnicowy.
b) ilościowy.
c) upustowo-nadmiarowy.
d) termostatyczny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17. Wynik sprawdzenia czystości przewodów uznaje się za dodatni, jeżeli ilość

zanieczyszczeń nie przekracza:
a) 5mg/dm

b) 10mg/dm

c) 5mg/dm

d) 100mg/dm

18. Czas trwania ruchu próbnego węzła powinien wynosić, co najmniej

a) 12 godzin.
b) 24 godziny.
c) 36 godzin.
d) 72 godziny.

19. Do podstawowych zadań służby eksploatacyjnej węzła cieplnego nie należy:

a) pomiar zużytej wody wodociągowej.
b) prawidłowy rozdział nośnika ciepła.
c) zapewnienie właściwej temperatury i przepływów nośnika ciepła.
d) pomiar zużytego ciepła.

20. Wskaźnikiem prawidłowego rozdziału nośnika ciepła w węzłach cieplnych jest:

a) temperatura wody zasilającej.
b) temperatura wody powrotnej.
c) ciśnienie wody zasilającej.
d) ciśnienie wody powrotnej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.............................................................................................................................

Montaż i instalacja węzła cieplnego.

Zakreśl poprawną odpowiedź

zadania

Odpowiedź

Punkty

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie praktyczne „próba pracy”

Jesteście pracownikami firmy instalacyjnej wykonującej węzeł cieplny wymiennikowy

na terenie osiedla mieszkaniowego. Waszym zadaniem jest wykonanie montażu węzła
cieplnego pośredniego z wymiennikiem płytowym zgodnie z warunkami technicznymi
określonymi w dokumentacji technicznej.

Zespół w składzie:

1. ........................................
2. ........................................
3. ........................................
4. ........................................

Czas wykonania: 8 godzin dydaktycznych.

Zakres zadania:
1) Zaplanować czynności związane z wykonaniem montażu węzła cieplnego:

a) zapoznać się z dokumentacją techniczną przewidzianą do zadania praktycznego.
b) sporządzić plan działania związany z wykonaniem montażu węzła cieplnego.
c) sporządzić wykaz niezbędnych materiałów montażowych.
d) sporządzić wykaz potrzebnego sprzętu, narzędzi oraz środków ochrony osobistej.
e) wykonać niezbędne szkice i rysunki związane z rozmieszczeniem i montażem

elementów węzła.

2) Zorganizować stanowisko pracy:

a) dobrać i rozmieścić na stanowisku pracy odpowiednie elementy węzła.
b) zgromadzić i rozmieścić na stanowisku pracy narzędzia i sprzęt zgodnie z zasadami

bhp.

c) sprawdzić stan techniczny sprzętu.
d) sprawdzić jakość materiałów i elementów do montażu węzła.
e) dobrać odzież roboczą i środki ochrony indywidualnej.

3) Wykonać montaż elementów węzła cieplnego zgodnie z dokumentacją techniczną,

warunkami technicznymi i zasadami bhp:
a) przetransportować na miejsce montażu elementy węzła cieplnego.
b) sprawdzić króćce, oczyścić i przygotować do montażu.
c) przygotować urządzenia i armaturę do montażu.
d) połączyć kołnierzowo wszystkie przewody i elementy węzła.
e) zainstalować przyrządy kontrolno pomiarowe.
f) przeprowadzić ciśnieniową próbę szczelności.

4) Uporządkować stanowisko pracy, oczyścić narzędzia i sprzęt oraz wykonać obmiar

wykonanych robót.

5) Zaprezentować efekt wykonanego zadania praktycznego uzasadniając sposób jego

wykonania oraz oceniając jakość.

Wyposażenie stanowiska roboczego
–

stanowisko symulacyjne przewidziane do montażu tego zadania praktycznego lub
stanowisko robocze w rzeczywistych warunkach montażu węzła cieplnego,

–

dokumentacja techniczna węzła cieplnego przewidzianego do wykonania w ramach
zadania praktycznego,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

–

urządzenia potrzebne do montażu – wymiennik płytowy, odmulacz, pompa, uzbrojenie
i przyrządy kontrolno pomiarowe,

–

materiały potrzebne do montażu przewodów – gotowe króćce kołnierzowe przygotowane
do montażu węzła,

–

sprzęt potrzebny do montażu np. klucze płaskie i nasadne, poziomica, przymiar taśmowy,
liny bawełniano konopne.

Kryteria oceny i schemat punktowania
Proponuje się następująca punktację za wykonanie poszczególnych części zadania
praktycznego:
1) W sumie 15 pkt:

a) – 3 pkt.
b) – 3 pkt.
c) – 3 pkt.
d) – 3 pkt.
e) – 3 pkt.

2) W sumie 10 pkt:

a) – 2 pkt.
b) – 2 pkt.
c) – 2 pkt.
d) – 2 pkt.
e) – 2 pkt.

3) W sumie 60 pkt:

a) – 10 pkt.
b) – 5 pkt.
c) – 10 pkt.
d) – 15 pkt.
e) – 10 pkt.
f) – 10 pkt.

4) – 10 pkt.
5) – 10 pkt.

W sumie 100 punktów.

Aby zaliczyć zadanie praktyczne z wynikiem pozytywnym jego wykonanie powinno być
ocenione powyżej 75 pkt (zgodnie z wymogami CKE stosowanymi w odniesieniu do części
praktycznej egzaminów zawodowych).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. LITERATURA

1. Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne. Technologia. WSiP, Warszawa 1998.
2. Dzierżawski T.: Gazownictwo i Ciepłownictwo. WSiP, Warszawa 1996.
3. Kowalczyk Z., Loska F., Czarkowski M. Kosztorysowanie w Budownictwie. WSiP,

Warszawa 1995.

4. Krygier K., Klinke T., Sewerynik J.: Ogrzewnictwo, wentylacja, klimatyzacja, WsiP,

Warszawa 1991.

5. Raczkowski B.: BHP w praktyce. OD i DK Gdańsk Wrzeszcz.
6. Warunki Techniczne Wykonania i Odbioru Robót Budowlano–Montażowych, Tom II.

Instalacje Sanitarne i Przemysłowe, Arkady 1988.

Czasopisma:
1. Gaz, Woda i Technika Sanitarna,
2. Polski Instalator,
3. Rynek instalacyjny,
4. Instalacje sanitarne.

Obowiązujące normy:
PN-98/H-74200

„Rury stalowe ze szwem gwintowane”.

PN-80/H-74219

„Rury stalowe bez szwu walcowane na gorąco ogólnego
zastosowania”.

PN-85/B-02421

„Ogrzewnictwa i ciepłownictwo. Izolacja cieplna rurociągów,
armatury i urządzeń. Wymagania i badania ”.

PN-91/B-02421

„Ogrzewnictwa

ciepłownictwo.

Zabezpieczenie

instalacji

ogrzewań

wodnych

systemu

zamkniętego

naczyniami

wzbiorczymi przeponowymi. Wymagania.”

Katalogi techniczne producentów i dystrybutorów urządzeń i wyposażenia węzłów
cieplnych oraz informacje techniczne zawarte na stronach internetowych tych firm.