POST
POWANIE W SYTUACJACH
NAGA
YCH
DEFINICJE
Anafilaksja to ciężka , zagrażająca życiu, uogólniona lub układowa
reakcja nadwrażliwości.
Zazwyczaj, ale nie zawsze rozwija siÄ™ w mechanizmie IgE
zależnym
Przyczyną anafilaksji mogą byd również inne typy
nadwrażliwości (nie IgE zależne).
Możliwe jest również wystąpienie anafilaksji wywołanej przez
mechanizmy niealergiczne -uprzednio takie reakcje nazywano
reakcjami anafilaktoidalnymi lub pseudoalergicznymi
Johansson SGO et al JACI 2004,113:832-6
Reakcje anafilaktyczne Reakcje uogólnione niealergiczne
Bezpośrednie uwalnianie mediatorów przez:
leki
IgE
pokarmy
czynniki fizyczne (wysiłek, zimno)
Agregacja kompleksów immunologicznych:
reakcje na gamma-globuliny
reakcje IgG anty-IgA
Przetoczenie przeciwciał cytotoksycznych:
IgG
krwinki czerwone
leukocyty
Kontrasty radiologiczne
Idiopatyczne
www.nexter.pl/al_wspolcz/art_lf.php?art=0007
OBJAWY ANAFILAKSJI
" SKÓRA:
" Układ oddechowy:
zaczerwienienie, świąd,
dysfonia, kaszel, stridor,
pokrzywka, obrzęki
świsty, duszność, spadek
saturacji
" Żołądkowo-jelitowe:
" Układ sercowo- naczyniowy:
nudności, wymioty,
tachykardia, spadek ciśnienia,
zawroty głowy, utrata
odbijanie, bóle brzucha,
przytomności, śmierć
biegunka
" Other:
feeling of impending doom,
metallic taste
ANAFILAKSJA DWUFAZOWA I PRZEDA
UŻAJ
CA SI

" Reakcje dwufazowe to takie reakcje w których dochodzi do nawrotu
objawów po ustąpieniu pierwszych objawów
" Zwykle objawy nawracają w ciągu 1 do 8 godzin (czasem dłużej)
" 20% reakcji anafilaksji to reakcje dwufazowe!!
"
" W przedłużającej się anafilaksji objawy mogą utrzymywać się przez
5-32 godziny
Lieberman P. Ann Allergy Asthma Immunol 2005;95:217-26
Nacieki komórkowe: 3 do 6 godzin (reakcja póz
nej fazy)
Eozynofil
CysLTs, GM-CSF,
Histamine IL-4, IL-6 TNF- , IL-1, IL-3, PAF,
ECP, MBP
Allergen
Bazofil
3 to 6 hours
Histamine,
CysLTs,
(CysLTs, PAF,
Ponowne
TNF- , IL-4, IL-5, IL-6
IL-5)
objawy
Monocyt
CysLTs
PGs CysLTs, TNF- ,
PAF, IL-1
Proteases
Komórka tuczna
limfocyt
IL-4, IL-13, IL-5,
IL-3, GM-CSF
15 min
(Reakcja wczesnej fazy)
KLINICZNY OBRAZ REAKCJI
ANAFILAKTYCZNEJ
Reakcja Objawy
Uogólniona osłabienie, uczucie zmęczenie
Skórna zaczerwienienie, obrzęk
Śluzowa obrzęk na błonie śluzowej nosa, oczu, świąd
Górne drogi oddechowe obrzęk krtani, nozdrzy, języka, gardła, stridor
Dolne drogi oddechowe duszność, bronchospazm, zwiększone wydzielanie śluzu
Przewód pokarmowy nasilenie perystaltyki, wymioty, nudności, biegunka
tachykardia, hypotonia, niewydolność wieńcowa, cardiac
Układ krążenia
arrest
Centralny układ
pobudzenie, zasłabnięcie, utrata przytomności
nerwowy
CZ
STOŚĆ WYST
POWANIA POSZCZEGÓLNYCH
OBAJWÓW
" objawy skórne występują bardzo często ( > 90% pacjentów)
" objawy ze strony skóry, jamy ustnej, gardła są często zgłaszane
jako poczÄ…tkowe
" objawy ze strony dróg oddechowych występują u 40% do 70%
pacjentów
" objawy żołądkowo-jelitowe 30%
" WstrzÄ…s 10%
" objawy pojawiają się w zwykle w ciągu 5-30 minut od zadziałania
bodz
ca, im szybciej pojawiają się objawy tym cięższa reakcja
Lieberman P. In: Middleton s Allergy: Principles and Practice, 6th edition, Mosby Inc., St. Louis, MO, 2003
óð reakcje miejscowe w postaci zmian skórnych,
powstajÄ…cych w miejscach ekspozycji na alergeny
zewnątrzpochodne lub po spożyciu określonych pokarmów;
óð Reakcja miejscowa to nie anafilaksja
REAKCJE UOGÓLNIONE
óðUogólniona pokrzywka i obrzÄ™k naczynioruchowy
-
Najczęstsza
~90%
RÓŻNICOWANIE OBJAWÓW REAKCJI
ANAFILAKTYCZNEJ
Zawał
Reakcja
Mięśni
Reakcja
Anafilaksja Cukrzyca
Objaw n.
anafilaktoidalna
a
błędnego
serca
Bladość + + + + +
Zlewne poty +/- +/- + + +
Zaburzenia świadomości + + + +/- +
Pokrzywka, obrzęk +/- +/- - - -
Duszność + + - - -
Åšwisty +/- +/- - +/- -
Stridor + + - - -
Chrypa + + - - -
Tachykardia + + + + -
Hypotensia + + +/- +/- +
Zaburzenia rytmu +/- +/- +/- + -
Zmiany w EKG i enzymach +/- +/- - + -
Hypoglikemia - - + - -
OBJAWY ANAFILAKSJI
óðJama ustna: Å›wiÄ…d i obrzÄ™k warg, jÄ™zyka i podniebienia;
metaliczny smak w ustach
óðUkÅ‚ad oddechowy: Å›wiÄ…d zewn. przewodów sÅ‚uchowych;
 ciasnota w gardle; dysfagia i dysfonia
óðPrzewód pokarmowy: bóle brzucha o charakterze kolki;
nudności; śluzowate wymioty; biegunka
óðUkÅ‚ad krążenia: omdelnia; ból w klatce piersiowej;
arytmia; hipotensja
óðINNE: poczucie zagrożenia ( impending doom ); ból odc. L-
S; skurcze macicy
EPIDEMIOLOGIA REAKCJI
ANAFILAKTYCZNYCH
"
- -1.21% populacji USA- (dane szacunkowe)
- - częstość wśród mieszkańców A
odzi 1,5% mieszkańców A
odzi
zgłasza utratę przytomności, która wystąpiła po użądleniu przez
owada, po zastosowaniu leku lub po zjedzeniu pokarmu
-
EPIDEMIOLOGIA REAKCJI
ANAFILAKTYCZNYCH
USA: ~100 epizodów dziennie
150-200 zgonów rocznie ;
zgon średnio co drugi dzień !
Najczęstsza przyczyna anafilaksji w USA:
alergia na orzeszki ziemne
CZYNNIKI WYWOA
UJ
CE ANAFILAKSJ

Øðpokarmy
Øðleki (antybiotyki ²-laktamowe)
Øðjady
Øðlateks
ØðImmunoterapia alergenowa
ØðAlergeny stosowane w diagnostyce (próby prowokacyjne)
ØðWysiÅ‚ek fizyczny (SZCZEGÓLNE NIEBEZPIECZEC
SWO:
współwystępowanie alergii pokarmowej!)
Kemp SF and Lockey RF, J Allergy Clin Immunol 2002;110:341-8
NAJCZ
STSZE ALERGENY POKARMOWE
WYWOA
UJ
CE ANAFILAKSJ

" Orzech ziemny
" Orzechy
laskowe i
włoskie
" Owoce morza
" Ryby
" Mleko
" Jajo
" Soja
W Wielkiej Brytanii 28% śmiertelnych anafilaksji w związku z pokarmami
Pumphrey RS, Roberts IS. J Clin Pathol 2000
CZYNNIKI RYZYKA ÅšMIERTELNEJ
ANAFILAKSJI
óðWspółistniejÄ…ca astma
óðZwÅ‚oka w podaniu adrenaliny
óðZaprzeczanie chorobie; wypieranie
objawów
óðReakcje anafilaktyczne w wywiadzie
óðAlergia pokarmowa w wywiadzie
óðReakcja dwufazowa i przedÅ‚użajÄ…ca siÄ™
óðNieobecność objawów skórnych
ANAFILAKSJA W TRAKCIE SIT
óðbÅ‚Ä™dna dawka
óðobecność objawów zaostrzenia astmy
(FEV1<70%)
óðwysoki stopieÅ„ nadreaktywnoÅ›ci
(w testach skórnych i s-IgE)
óðstosowanie beta-blokerów
óðwstrzykniÄ™cia z nowej porcji
óðBrak sprzÄ™tu lub wyszkolonego personelu
óðNiezastosowanie adrenaliny
WHO Position Paper
ZGONY W PRZEBIEGU IMMUNOTERAPII: 1 / 2 000 000
INIEKCJI
ZALECA SI
:
óð20 min.obserwacji - wg AAAAI
óð30 min. obserwacji - wg EAACI
óðDÅ‚użej - u chorych o wiÄ™kszym stopniu ryzyka - w
tym:
- w szybkiej immunoterapii
- w niestabilnej astmie
- z wysoką nadreaktywnością
- u przyjmujÄ…cych beta-blokery
POST
POWANIE WE WSTRZ
SIE
ANAFILAKTYCZNYM
óðnatychmiastowe przerwanie kontaktu z
czynnikiem wywołującym
óðrównoczesne naÅ‚ożenie opaski uciskowej
proksymalnie od miejsca wniknęcia
(wstrzyknięcia)
óðpodanie i.m. 0,3-0,5 mL
adrenaliny (1:1000),
NAPOLEON CYBULSKI 1854-1919
Odkrywca adrenaliny
(1895)
W DALSZEJ KOLEJNOÅšCI
óðuÅ‚ożyć chorego w pozycji leżącej z
uniesionymi kończynami dolnymi ku górze,
óðzapewnić staÅ‚y dostÄ™p do żyÅ‚y,
óðmonitorować ciÅ›nienie tÄ™tnicze krwi oraz
częstość tętna i liczbę oddechów,
óðpodać dożylnie adrenalinÄ™ (0,3 - 1,0 mg) oraz
glikokortykosteroid (300 - 500 mg
hydrokortyzonu co 15 - 30 minut),
óðmożna doÅ‚Ä…czyć preparaty
przeciwhistaminowe
C.D.
óð przy nasilonych objawach ze strony ukÅ‚adu krążenia rozważyć
konieczność podania dożylnego płynów (dekstran, glukoza,
PWE) wraz z dopaminÄ…,
óð przy obecnoÅ›ci objawów bronchospastycznych: podanie
agonistów receptorów beta-2-adrenergicznych
(salbutamol lub salbupart i.v.) lub preparatów
ksantynowych (aminofilina, teofilina) wraz z
glikokortykosteroidami (Fenicort, Solumedrol, Celestone,
Betnesol)
óð tlen (3-5 l/min); przy objawach niewydolnoÅ›ci oddechowej
zachodzi konieczność stosowania mechanicznej wentylacji,
óð przy objawach obrzÄ™ku krtani - zalecana jest tracheostomia,
óð w ciężkich przypadkach - dalsze postÄ™powanie powinno być
kontynuowane stosowanie do zasad intensywnego nadzoru
medycznego.
ZAPOBIEGANIE ANAFILAKSJI
óðWÅ‚aÅ›ciwie prowadzona SIT
óðUnikanie czynników wywoÅ‚ujÄ…cych
óðVIT
óðDesensytyzacja w odniesieniu do leków wywoÅ‚ujÄ…cych
anafilaksjÄ™
óðEdukacja
óðFarmakoprofi-
laktyka