0QFSBUPSVS[“E[FËEPGPSNPXBOJBXZSPCÍX

[UXPS[ZXT[UVD[OZDI

0QFSBUPS[ZJNPOUFS[ZNBT[ZOJVS[“E[FË

2

Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej

w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej

Sektorowy Program Operacyjny Rozwój Zasobów Ludzkich, projekt „Opracowanie i upowszechnienie krajowych
standardów kwalifikacji zawodowych”.

KRAJOWY STANDARD KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH

Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych
(823205)

Autorzy

–

dr inż. Patrycja Rosół

Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

–

mgr inż. Roman Ornacki

Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

Konsultant ds. metodologii

–

dr inż. Zbigniew Pawelec

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom

Recenzenci

–

dr inż. Jadwiga Laska

Akademia Górniczo-Hutnicza, Kraków

–

dr Jerzy Polaczek

Politechnika

Krakowska

Ewaluatorzy zewnętrzni

–

dr inż. Wacław Krzanowski

Politechnika Krakowska, Rzeczoznawca Stowarzyszenia Inżynierów Mechaników Polskich (SIMP)

–

mgr inż. Paweł Kurbiel

Telkom Telos S.A., Kraków

–

mgr inż. Tadeusz Rusek

Krakplastik Sp. z o.o., Kraków

Komisja zatwierdzająca

–

Wojciech Januszko – przewodniczący

Krajowa Izba Gospodarcza, Warszawa

–

dr inż. Barbara Siepracka

Politechnika Radomska, Wydział Materiałoznawstwa i Technologii Obuwia,
Katedra Materiałoznawstwa i Technologii Chemicznej, Zakład Technologii Chemicznej

–

dr Witold Lenart

Uniwersytet

Warszawski

–

dr Krzysztof Kafel

Ministerstwo Edukacji Narodowej, Warszawa

–

mgr inż. Mariusz Truszkowski

Basell ORLEN Polyolefins sp. z o.o., Płock

© Copyright by Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, 2007
ISBN 978-83-7204-503-4 [122]

Wydawnictwo Instytutu Technologii Eksploatacji – PIB
26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

SPIS TREŚCI

Wstęp

................................................................................................................ 4

1.

Podstawy prawne wykonywania zawodu .................................................. 9

2.

Syntetyczny opis zawodu ............................................................................ 9

3. Stanowiska

pracy

...................................................................................... 10

4. Zadania

zawodowe .................................................................................... 10

5.

Składowe kwalifikacji zawodowych......................................................... 11

6. Korelacja

między zadaniami zawodowymi

a składowymi kwalifikacji zawodowych.................................................. 12

7. Kwalifikacje

ponadzawodowe .................................................................. 12

8.

Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych, podstawowych
i specjalistycznych dla zawodu ................................................................. 13

4

Wstęp

Gospodarka oparta na wiedzy i współczesny rynek pracy potrzebują instru-

mentów wspierających rozwój zasobów ludzkich. W związku z tym duże nadzieje
wiąże się z ustanowieniem norm kwalifikacyjnych, które pozwoliłyby z jednej
strony zwiększyć przejrzystość kwalifikacji zawodowych potrzebnych gospodarce,
a z drugiej strony mogłyby być wykorzystywane do poprawy jakości kształcenia
i doskonalenia zawodowego w systemie szkolnym i pozaszkolnym.

Podstawę prawną tworzenia w Polsce systemu krajowych standardów kwali-

fikacji zawodowych stanowi Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrud-
nienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2004 r. Nr 99, poz. 1001 z późn. zm.),
w której określono m.in. (Art. 4), że:

„…Minister właściwy do spraw pracy realizuje zadania na rzecz rynku pracy

przez dążenie do uzyskania wysokiego poziomu i rozwoju zasobów ludzkich,
w szczególności przez:
–

prowadzenie badań i analiz rynku pracy,

–

ustalanie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy,

–

koordynowanie opracowywania standardów kwalifikacji zawodowych dla za-
wodów występujących w klasyfikacji zawodów i specjalności oraz prowadzenie
baz danych o standardach kwalifikacji…”.

W Polsce nadzorem i koordynacją opracowywania standardów kwalifikacji

zawodowych o randze krajowej zajmuje się Departament Rynku Pracy Minister-
stwa Pracy i Polityki Społecznej. Będą one uaktualniane okresowo w miarę potrzeb
i zmian w wykonywaniu zawodu.

Zbiór sukcesywnie opracowywanych krajowych standardów kwalifikacji zawo-

dowych jest udostępniany w internetowej bazie danych, założonej na serwerze Mini-
sterstwa Pracy i Polityki Społecznej

http://www.standardyiszkolenia.praca.gov.pl

.

Opis standardu zawiera następujące elementy:

1.

Podstawy prawne wykonywania zawodu (zawierają przepisy związane ściśle
z wykonywaniem zawodu).

2.

Syntetyczny opis zawodu.

3.

Wykaz stanowisk pracy z przyporządkowaniem do pięciu poziomów kwalifikacji.

4.

Wykaz zadań zawodowych.

5.

Wykaz składowych kwalifikacji zawodowych.

6.

Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych pracownika przy-
porządkowane do:
–

pięciu poziomów kwalifikacji zawodowych,

–

grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podstawo-
wych i specjalistycznych.

W obecnym stanie prawnym standardy kwalifikacji zawodowych nie są obli-

gatoryjnym dokumentem. Aktualnie opracowane standardy funkcjonują na zasa-
dzie dokumentu rekomendowanego przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej
i mogą być wykorzystywane przez zainteresowane osoby i instytucje do różnych
celów, np. poradnictwa zawodowego, dostosowania ofert pracy do kwalifikacji

5

osób poszukujących pracy, oceny „luki kwalifikacyjnej” osób bezrobotnych i po-
szukujących pracy, opracowania programów staży i praktyk zawodowych w ra-
mach przygotowania zawodowego, przygotowania podstaw programowych kształ-
cenia w zawodzie, programów kształcenia i doskonalenia zawodowego.

Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych przedstawia rys. 1.

Rys. 1. Model krajowych standardów kwalifikacji zawodowych

KLASYFIKACJA
ZAWODÓW
I SPECJALNOŚCI

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 1

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 2

kolejne zawody ....

!

Nazwa zawodu zgodnie z klasyfikacją

!

Słownik pojęć

!

Podstawy prawne wykonywania zawodu

!

Syntetyczny opis zawodu

!

Stanowiska pracy

!

Zadania zawodowe

!

Składowe kwalifikacji zawodowych

!

Specyfikacja kwalifikacji zawodowych według grup
i poziomów:

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 3

Standard
kwalifikacji
dla zawodu 4

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiejętności

–

wiadomości

–

cechy
psychofizyczne

POZIOM 1

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiejętności

–

wiadomości

–

cechy
psychofizyczne

POZIOM 2

ponadzawodowe

ogólnozawodowe

podstawowe

specjalistyczne

–

umiejętności

–

wiadomości

–

cechy
psychofizyczne

POZIOM 5

(itd. ...)

6

* * *

Krajowy standard kwalifikacji zawodowych powstaje w oparciu o analizę za-

wodu, która polega na wyodrębnieniu zakresów pracy w zawodzie oraz typowych
zadań zawodowych Z-n (n = 1, 2, 3…). Przyjęto, że zakres pracy ma odpowiadać
potrzebom rynku pracy, tzn. powinna istnieć możliwość zatrudnienia pracownika
w danym zakresie pracy, na jednym lub kilku stanowiskach. Zakresom prac przy-
porządkowano tzw. składowe kwalifikacji zawodowych K-i (i = 1, 2, 3…). Każ-
dej składowej kwalifikacji zawodowych przyporządkowano co najmniej jedno
(najczęściej kilka) zadań zawodowych. Korelację między zadaniami zawodowymi
a składowymi kwalifikacji zawodowych przedstawia tabela 2 opisu standardu.

W kolejnym kroku analizy każde zadanie zawodowe rozpisane zostało na

zbiory: umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych. W grupie kwalifikacji
podstawowych dla zawodu i specjalistycznych poszczególnym umiejętnościom,
wiadomościom i cechom psychofizycznym przyporządkowano oznaczenia tych
składowych kwalifikacji zawodowych K-i, w których dana umiejętność, wiado-
mość i cecha jest wykorzystywana. W grupie kwalifikacji ogólnozawodowych
i ponadzawodowych nie indeksuje się umiejętności, wiadomości i cech psychofi-
zycznych symbolami K-i, gdyż z definicji są one przypisane do wszystkich skła-
dowych kwalifikacji zawodowych K-i.

Rysunek 2 przedstawia etapy analizy zawodu.

Rys. 2. Etapy analizy zawodu

Zbiory umiejętności, wiadomości i cech psychofizycznych przypisane zostały

do czterech grup kwalifikacji: ponadzawodowych, ogólnozawodowych, podsta-
wowych dla zawodu i specjalistycznych, które różnią się zasięgiem i stopniem
ogólności.

Kwalifikacje ponadzawodowe opisane są zbiorami umiejętności, wiadomo-

ści i cech psychofizycznych wspólnych dla branży lub sektora gospodarki, w której
zawód funkcjonuje (np. branża budowlana, informatyczna). Kwalifikacje po-
nadzawodowe obejmują także kwalifikacje kluczowe, które definiuje się jako
wspólne dla wszystkich zawodów. Kwalifikacje ogólnozawodowe są wspólne dla
wszystkich zakresów pracy w zawodzie, czyli dla tzw. składowych kwalifikacji

ZAWÓD

ZAKRES PRACY
(SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)

ZADANIE ZAWODOWE

UMIEJĘTNOŚCI – WIADOMOŚCI
– CECHY PSYCHOFIZYCZNE

7

zawodowych K-i. Kwalifikacje podstawowe dla zawodu są charakterystyczne dla
jednej lub kilku (ale nie wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych. Kwali-
fikacje specjalistyczne także są charakterystyczne dla jednej lub kilku (ale nie
wszystkich) składowych kwalifikacji zawodowych, ale ponadto są to umiejętności,
wiadomości i cechy psychofizyczne rzadziej występujące w zawodzie, które wy-
konuje stosunkowo mała grupa pracowników wyspecjalizowanych w dość wąskiej
działalności w ramach zawodu. Rysunek 3 przedstawia zasięg poszczególnych
rodzajów kwalifikacji zawodowych.

W Krajowym Standardzie Kwalifikacji Zawodowych zdefiniowano pięć po-

ziomów kwalifikacji. Uporządkowanie kwalifikacji zawodowych według pozio-
mów ma na celu ukazanie złożoności pracy, stopnia trudności i ponoszonej odpo-
wiedzialności. Zasadą było niemieszanie ze sobą dwóch kwestii: wykształcenia
towarzyszącego zdobywaniu kwalifikacji zawodowych oraz umiejętności wyma-
ganych do wykonywania pracy na typowych stanowiskach pracy w zakładach pra-
cy. Przyjęto nadrzędność wymagań stawianych pracownikom na stanowiskach
pracy nad wymaganiami określonymi w podstawach programowych kształcenia
w zawodzie i wynikającymi z nich wymaganiami programów nauczania oraz wy-
maganiami zewnętrznych egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe.

GOSPODARKA
(Klasyfikacja zawodów i specjalności)


















Kwalifikacje kluczowe (np. porozumiewanie się w języku obcym, umiejętność wyszukiwania
i przetwarzania informacji, przedsiębiorczość, umiejętność pracy zespołowej itp.)

BRANŻA (SEKTOR GOSPODARKI)














Kwalifikacje ponadzawodowe

ZAWÓD










Kwalifikacje ogólnozawodowe

ZAKRES PRACY
(SKŁADOWA KWALIFIKACJI ZAWODOWYCH)





Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne

ZADANIE ZAWODOWE

Kwalifikacje podstawowe i specjalistyczne

Rys. 3. Zasięg rodzajów kwalifikacji zawodowych

Na poziomie pierwszym umieszcza się umiejętności towarzyszące pracom

prostym, rutynowym, wykonywanym pod kierunkiem i pod kontrolą przełożonego.
Najczęściej jest to praca wykonywana indywidualnie. Do wykonywania pracy na
poziomie pierwszym wystarcza przyuczenie. Osoba wykonująca pracę ponosi za
nią indywidualną odpowiedzialność za działania zawinione.

8

Poziom drugi wymaga samodzielności i samokontroli przy wykonywaniu ty-

powych zadań zawodowych. Pracownik potrafi pracować w zespole pod nadzorem
kierownika zespołu. Ponosi indywidualną odpowiedzialność za działania zawinione.

Na poziomie trzecim kwalifikacji zawodowych pracuje pracownik, który wy-

konuje złożone zadania zawodowe. Złożoność zadań generuje konieczność posia-
dania umiejętności rozwiązywania nietypowych problemów towarzyszących pracy.
Pracownik potrafi kierować małym, kilku- lub kilkunastoosobowym zespołem
pracowników. Ponosi odpowiedzialność zarówno za skutki własnych działań, jak
i za działania kierowanego przez siebie zespołu.

Poziom czwarty wymaga od pracownika umiejętności wykonywania wielu

różnorodnych, często skomplikowanych i problemowych zadań zawodowych. Za-
dania te mają charakter techniczny, organizacyjny i specjalistyczny oraz wymagają
samodzielności powiązanej z poczuciem ponoszenia wysokiej osobistej odpowie-
dzialności. Pracownik musi potrafić kierować zespołami średniej i dużej liczebno-
ści, od kilkunastu do kilkudziesięciu osób, podzielonymi na podzespoły.

Poziom piąty reprezentują pracownicy, którzy kierują organizacjami i podej-

mują decyzje o znaczeniu strategicznym. Potrafią diagnozować, analizować i pro-
gnozować złożoną sytuację gospodarczą i ekonomiczną oraz wdrażać swoje pomy-
sły do praktyki organizacyjnej i gospodarczej. Są w pełni samodzielni, działający
w sytuacjach przeważnie problemowych, ponoszący odpowiedzialność i ryzyko
wynikające z podejmowanych decyzji i działań. Pracownicy ci ponoszą także od-
powiedzialność za bezpieczeństwo i rozwój zawodowy podległych im osób i całej
organizacji.

9

1. Podstawy prawne wykonywania zawodu

1

−

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2006 r.
Nr 129, poz. 902 z późn. zm.).

−

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r.
w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 1997 r.
Nr 129, poz. 844 z późn. zm.).

−

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 czerwca 2002 w sprawie bezpie-
czeństwa i higieny pracy przy przetwórstwie tworzyw sztucznych (Dz. U.
z 2002 r. Nr 81, poz. 735).

−

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 30 października 2002 r. w sprawie
minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy w zakresie
użytkowania maszyn przez pracowników podczas pracy (Dz. U. z 2002 r. Nr
191, poz. 1596 z późn. zm.).

−

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 lipca 2001 r. w sprawie trybu
sprawdzania kwalifikacji wymaganych przy obsłudze i konserwacji urządzeń
technicznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 79, poz. 849 z późn. zm.).

2. Syntetyczny opis zawodu

Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych wykonuje

prace związane z eksploatacją i utrzymaniem w ruchu różnego rodzaju maszyn
i urządzeń mechanicznych w celu wytworzenia wyrobu z tworzyw sztucznych.

Do głównych zadań operatora należy obsługa i nadzorowanie maszyn i urzą-

dzeń lub ciągów technologicznych używanych do formowania wyrobów z tworzyw
sztucznych, po ich wcześniejszym przygotowaniu, tj. zamocowaniu odpowiednich
narzędzi (form, dysz, głowic kształtujących, noży) oraz wprowadzeniu danych
technologicznych określonych parametrów procesu do sterowników sterowanych
numerycznie. Do obowiązków operatora urządzeń do formowania wyrobów z two-
rzyw sztucznych należy również przygotowanie surowców, wytwarzanie wyrobów,
ocena ich jakości w stosunku do wzorca, wykonanie czynności wykończeniowych,
a także zapewnienie bezpiecznego składowania otrzymanych wyrobów oraz zago-
spodarowanie odpadów poprodukcyjnych.

Operatora urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych powinna

cechować dobra sprawność fizyczna i psychofizyczna, dokładność, precyzja i kon-
centracja uwagi w wykonywaniu zadań zawodowych. Ponadto na niektórych sta-
nowiskach pracy pożądana jest samodzielność oraz umiejętność podejmowania
szybkich i trafnych decyzji.

Operator urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych wykonuje

swoją pracę w pomieszczeniach zamkniętych – głównie w halach produkcyjnych,
w pozycji stojącej lub siedzącej. Najczęściej jest to praca zmianowa. Na stanowi-
skach pracy może być narażony na podwyższony poziom hałasu, czynniki che-

1

Stan prawny na dzień 31 marca 2007 r.

10

miczne (emitowane podczas wykonywania zadań zawodowych, a także w sytu-
acjach awaryjnych) oraz na wysoką temperaturę ze strony elementów ogrzewają-
cych podzespoły urządzeń służących do uplastycznienia tworzywa sztucznego, jak
i gorących mediów służących do ogrzewania i termostatowania.

Typowymi stanowiskami pracy operatora urządzeń do formowania wyrobów

z tworzyw sztucznych są: operator wtryskarki, operator wytłaczarki, operator roz-
dmuchiwarki, operator walcarki (kalandrów) – zarówno konwencjonalnych, jak
i

sterowanych numerycznie – oraz programista urządzeń wykorzystywanych

w procesie formowania wyrobów z tworzyw sztucznych.

Uwarunkowania prawne wykonywania tego zawodu dotyczą przede wszyst-

kim zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy przy przetwórstwie tworzyw
sztucznych oraz podczas użytkowania maszyn.

3. Stanowiska pracy

Tabela 1. Przyporządkowanie stanowisk pracy do poziomów kwalifikacji zawodowych

Poziom

kwalifikacji

zawodowych

Typowe stanowiska pracy

UWAGI

1

*

)

2

−

Operator wtryskarki.

−

Operator wytłaczarki.

−

Operator rozdmuchiwarki.

−

Operator walcarki (kalandrów).

−

Operator wtryskarki sterowanej numerycznie.

−

Operator wytłaczarki sterowanej numerycznie.

−

Operator rozdmuchiwarki sterowanej numerycznie.

−

Operator walcarki (kalandrów) sterowanej numerycz-
nie.

W szczególnych przy-
padkach operator pełni
również funkcję usta-
wiacza.

3

−

Programista wtryskarki sterowanej numerycznie.

−

Programista wytłaczarki sterowanej numerycznie.

−

Programista rozdmuchiwarki sterowanej numerycz-
nie.

−

Programista walcarki (kalandrów) sterowanej nume-
rycznie.

4

*

)

5

*

)

*

)

Nie zidentyfikowano w badaniach.

4. Zadania zawodowe

Z-1.

Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami ergonomii, bezpie-
czeństwa i higieny pracy oraz przepisami przeciwpożarowymi i ochrony
środowiska.

Z-2.

Planowanie i organizowanie pracy własnej.

11

Z-3.

Przygotowywanie surowców do formowania wyrobów z tworzyw sztucz-
nych.

Z-4.

Przygotowanie maszyn i urządzeń lub ciągów technologicznych do formo-
wania wyrobów z tworzyw sztucznych.

Z-5.

Mocowanie narzędzi i form na urządzeniach stosowanych w formowaniu
wyrobów z tworzyw sztucznych, w przypadku kiedy operator pełni również
rolę ustawiacza.

Z-6.

Wprowadzanie danych technologicznych do sterowników maszyn sterowa-
nych numerycznie, w przypadku kiedy operator pełni również rolę ustawia-
cza.

Z-7.

Obsługiwanie i nadzorowanie maszyn oraz urządzeń lub ciągów technolo-
gicznych do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych.

Z-8.

Wykonywanie czynności wykończeniowych na elementach otrzymanych po
procesie formowania.

Z-9.

Właściwe składowanie otrzymanych wyrobów zapewniające ich sezonowa-
nie oraz zagospodarowanie odpadów po formowaniu.

Z-10.

Konserwowanie i czyszczenie obsługiwanych urządzeń oraz usuwanie drob-
nych usterek.

Z-11.

Współpraca z przełożonymi w celu sprawnego wykonywania zadań zawo-
dowych.

Z-12.

Współpraca w zespole operatorów oraz z innymi działami w zakładzie: na-
rzędziownią, magazynem, działem kontroli technicznej.

Z-13.

Ocenianie zgodności produktu ze wzorcem lub innymi wymaganiami.

5. Składowe kwalifikacji zawodowych

K-1.

Wykonywanie czynności towarzyszących przygotowaniu surowców do for-
mowania wyrobów z tworzyw sztucznych.

K-2.

Przygotowanie stanowiska pracy do formowania wyrobów z tworzyw
sztucznych, w tym mocowanie narzędzi i form oraz wprowadzanie danych
technologicznych.

K-3.

Obsługiwanie urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych oraz
nadzorowanie poprawności przebiegu procesów.

K-4.

Ocenianie jakości, obróbka wykańczająca oraz składowanie produktów po
procesie formowania wyrobów z tworzyw sztucznych.

K-5.

Utrzymywanie w dobrym stanie technicznym maszyn i urządzeń wykorzy-
stywanych w procesie formowania wyrobów z tworzyw sztucznych.

12

6. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi

kwalifikacji zawodowych

Tabela 2. Korelacja między zadaniami zawodowymi a składowymi kwalifikacji zawodowych

Składowe kwalifikacji zawodowych

Zadania

zawodowe

K-1 K-2 K-3 K-4 K-5

Z-1

X X X X X

Z-2

X X X X

Z-3

X

Z-4

X X

Z-5

X

Z-6

X

Z-7

X

Z-8

X

Z-9

X

Z-10

X

Z-11

X X

Z-12

X X X X

Z-13

X

7. Kwalifikacje ponadzawodowe

UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów

niższych

Tabela 3. Przyporządkowanie kwalifikacji ponadzawodowych do poziomów kwalifikacji

Poziom

kwalifikacji

zawodowych

Kwalifikacje ponadzawodowe

UMIEJĘTNOŚCI

1

*

)

2

−

Zachowuje ład i porządek na stanowisku pracy.

−

Wykonuje zadania zawodowe zgodnie z zasadami ergonomii.

−

Komunikuje się bezpośrednio z przełożonymi i współpracownikami.

−

Stosuje zasady oraz przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciw-
pożarowej i ochrony środowiska na swoim stanowisku pracy.

−

Udziela pomocy przedmedycznej.

3

−

Inicjuje rozwiązania techniczne i organizacyjne wpływające na poprawę warun-
ków i jakość pracy.

−

Obsługuje komputer i urządzenia peryferyjne.

–

Korzysta z różnych źródeł informacji (literatura krajowa i zagraniczna,
Internet itp.).

−

Kształtuje poprawne stosunki międzyludzkie w zespole.

13

Poziom

kwalifikacji

zawodowych

Kwalifikacje ponadzawodowe

4

*

)

5

*

)

WIADOMOŚCI

1

*

)

2

−

Regulamin pracy i zakres obowiązków na swoim stanowisku pracy.

−

Zasady organizacji stanowiska pracy.

−

Przepisy oraz zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska naturalnego na zajmowanym stanowisku.

−

Systemy zabezpieczeń przeciwpożarowych oraz sprzęt i środki gaśnicze.

−

Środki ochrony indywidualnej.

−

Czynniki szkodliwe dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników oraz dla lokal-
nego środowiska pracy.

−

Zasady i metody udzielania pomocy przedmedycznej.

3

−

Przepisy bhp, ppoż. i ochrony środowiska naturalnego na poziomie umożliwiają-
cym sprawowanie nadzoru.

−

Obsługa komputera i urządzeń peryferyjnych.

4

*

)

5

*

)

CECHY PSYCHOFIZYCZNE

1

*

)

2

−

Łatwość podporządkowania się.

−

Odpowiedzialność.

−

Samokontrola.

3

−

Zdolność współpracy w zespole.

4

*

)

5

*

)

*

)

Nie zidentyfikowano w badaniach.

8. Specyfikacja kwalifikacji ogólnozawodowych,

podstawowych i specjalistycznych dla zawodu

UWAGA: Kwalifikacje na poziomie wyższym zawierają kwalifikacje z poziomów

niższych

POZIOM 1

–

Nie zidentyfikowano.

14

POZIOM 2

Kwalifikacje ogólnozawodowe

Umiejętności

–

Rozpoznaje aparaty, urządzenia, maszyny i ich elementy konstrukcyjne stoso-
wane do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych oraz zna ich przeznacze-
nie.

–

Organizuje stanowisko pracy (zaznajamia się z rysunkiem technicznym lub
wzorcem, przygotowuje narzędzia do pracy).

–

Gromadzi i rozmieszcza na stanowisku pracy materiały, urządzenia, narzędzia
i sprzęt zgodnie z procesem technologicznym, zasadami bhp i ochrony ppoż.

–

Czyta ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisów, instrukcji
i dokumentacji technicznych.

–

Koordynuje pracę urządzeń zasilających, w zależności od stopnia wykorzysta-
nia wydajności poszczególnych urządzeń.

–

Rozpoznaje zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane z obsługiwaną
maszyną lub nadzorowanym procesem.

–

Kontroluje stan techniczny maszyn, urządzeń i sprzętu stosowanego w procesie
formowania.

–

Utrzymuje w dobrym stanie technicznym urządzenia podstawowe i pomocni-
cze oraz przyrządy pomiarowe.

–

Posługuje się ustaloną sygnalizacją.

Wiadomości

–

Struktura organizacyjna zakładu pracy.

–

Procesy technologiczne realizowane w zakładzie pracy.

–

Normy i instrukcje obowiązujące w zakładzie.

–

Podstawowe surowce wykorzystywane na stanowisku pracy, ich nazewnictwo,
oznaczenia i podstawowe właściwości.

–

Metody oczyszczania, rozdrabniania, mieszania i suszenia tworzyw sztucz-
nych.

–

Warunki przechowywania wykorzystywanych surowców.

–

Dokumentacja techniczna i technologiczna procesu formowania wyrobów
z tworzyw sztucznych.

–

Schemat, symbolika, szkice poglądowe stanowiska lub linii technologicznej.

–

Zasady eksploatacji i konserwacji narzędzi do formowania wyrobów z tworzyw
sztucznych (formy wtryskowe i prasownicze, głowice wytaczarskie i inne).

–

Zasady obsługi i nadzoru maszyn, urządzeń, aparatów, instalacji i linii produk-
cyjnych.

–

Zasady właściwej eksploatacji oraz konserwacji maszyn i urządzeń do formo-
wania wyrobów z tworzyw sztucznych.

15

–

Technologie formowania wyrobów z tworzyw sztucznych.

–

Zasady wykonywania czynności pomiarowo-kontrolnych.

–

Wpływ warunków formowania i parametrów procesu na właściwości wyro-
bów.

–

Zużycie maszyn i urządzeń, ścieralność i korozja.

–

Zasady prowadzenia robót naprawczych.

–

Zasady postępowania z odpadami poprodukcyjnymi i ich zagospodarowanie.

Cechy psychofizyczne

–

Ostrość wzroku.

–

Sprawność manualna.

–

Koncentracja uwagi.

–

Podzielność uwagi.

–

Dokładność.

Kwalifikacje podstawowe dla zawodu

Umiejętności

–

Posługuje się oznaczeniami, nazwami handlowymi surowców, pojęciami tech-
nologicznymi, sformułowaniami specjalistycznymi stosowanymi w procesach
formowania (K-1, K-2, K-3).

–

Magazynuje surowce zgodnie z obowiązującymi przepisami w sposób ograni-
czający ryzyko ich zanieczyszczenia i zawilgocenia (K-1).

–

Dobiera sposoby przygotowania surowców zgodnie z wymaganiami technolo-
gicznymi i/lub normami (K-1).

–

Reguluje ilość wsadu kierowanego na urządzenia (K-2).

–

Obsługuje i nadzoruje pracę maszyn do obróbki i mieszania składników w celu
uzyskania surowców z tworzyw sztucznych (K-1).

–

Sporządza mieszanki surowców i dodatków do wytwarzania wyrobów o okre-
ślonych właściwościach (np. barwa) (K-1).

–

Dobiera sposoby dozowania surowców zgodnie z wymaganiami technologicz-
nymi (K-1, K-2).

–

Utrzymuje optymalne warunki i parametry formowania (K-2).

–

Mocuje narzędzia, przyrządy i uchwyty na urządzeniach do formowania wyro-
bów z tworzyw sztucznych (K-2).

–

Uruchamia i zatrzymuje maszyny oraz ciągi technologiczne do formowania
wyrobów z tworzyw sztucznych (K-2, K-3).

–

Utrzymuje parametry procesowe maszyn w celu poprawnego przebiegu proce-
su formowania (K-2).

–

Obsługuje programy sterowników maszyn do formowania wyrobów z tworzyw
sztucznych (K-2, K-3).

16

–

Wprowadza parametry procesu oraz dane materiałowe i technologiczne do
sterownika (K-2, K-3).

–

Analizuje komunikaty i alarmy sterownika (K-3, K-5).

–

Obsługuje programy sterujące procesami formowania (K-3).

–

Wykonuje czynności związane z obsługą i kontrolą pracy uruchomionych
urządzeń zgodnie z instrukcją obsługi (zasilanie materiałem, odbieranie) oraz
reaguje na nieprawidłowe ich działania (K-3, K-5).

–

Obsługuje urządzenia współdziałające z urządzeniami do formowania (urządze-
nia zasilające, dozowniki, mieszadła, manipulatory do odbioru detali) (K-3).

–

Prowadzi dokumentację i zapisy dotyczące ilości wytworzonych wyrobów na
swoim stanowisku pracy (K-4).

–

Kontroluje kształty, wymiary oraz powierzchnie uformowanych wyrobów (K-4).

–

Rozpoznaje widoczne wady wyrobów oraz separuje je od wykonanych wła-
ściwie (K-4).

–

Oddziela wlewki oraz usuwa wypływki (K-4).

–

Sprawdza parametry jakościowe gotowych wyrobów według metodyki okre-
ślonej w instrukcji technologicznej (K-4).

–

Przekazuje wyroby do kontroli technicznej lub do magazynu (K-4).

–

Porządkuje stanowisko pracy, rozlicza materiały, przekazuje odpady technolo-
giczne do recyklingu lub utylizacji (K-4).

–

Czyści obsługiwane maszyny oraz wykonuje proste czynności konserwacyjne
(K-2, K-5).

–

Zgłasza wady, usterki i nieprawidłowości odpowiednim jednostkom organiza-
cyjnym w zakładzie (K-1, K-2, K-5).

–

Wnioskuje konieczność przeprowadzenia naprawy lub remontu urządzeń (K-5).

–

Wykonuje drobne naprawy maszyn i urządzeń stosowanych w procesie for-
mowania (K-5).

–

Wykonuje prace konserwacyjne urządzeń współdziałających przy formowaniu
wyrobów z tworzyw sztucznych (K-2, K-5).

–

Kontroluje sposób pakowania produktów (K-4).

–

Kontroluje warunki przechowywania surowców i produktów (K-1, K-4).

Wiadomości

–

Metody sporządzania mieszanek do produkcji wyrobów z tworzyw sztucznych
(K-1).

–

Zasady obsługi maszyn do przygotowania i mieszania składników służących
do wytwarzania surowców z tworzyw sztucznych (K-1).

–

Warunki formowania wyrobów z tworzyw sztucznych (temperatura, ciśnienie,
czas) (K-2, K-3).

–

Zasady wprowadzania parametrów procesu, danych materiałowych i technolo-
gicznych do sterownika (K-2, K-3)

–

Zasady obróbki wykańczającej wyroby z tworzyw sztucznych (K-1, K-3).

–

Narzędzia stosowane do obróbki tworzyw sztucznych (K-1, K-3, K-4).

–

Zasady obsługi urządzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych (K-3).

17

–

Obsługa programów numerycznych wykorzystywanych w sterownikach urzą-
dzeń do formowania wyrobów z tworzyw sztucznych (K-2, K-3).

–

Warunki przechowywania wyrobów po zakończonym procesie formowania
(K-4).

–

Sposoby konserwacji narzędzi i maszyn wykorzystywanych przy formowaniu
wyrobów z tworzyw sztucznych (K-5).

Cechy psychofizyczne

–

Rozróżnianie barw (K-1, K-4).

–

Zamiłowanie do ładu i porządku (K-2, K-4, K-5).

–

Dobra pamięć (K-2, K-3, K-4).

Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu

Umiejętności

–

Obsługuje urządzenia do transportu narzędzi i materiałów (K-2).

Wiadomości

–

Zasady obsługi urządzeń do transportu narzędzi i materiałów (K-2).

Cechy psychofizyczne

–

Koordynacja wzrokowo-ruchowa (K-2).

POZIOM 3

Kwalifikacje ogólnozawodowe

Umiejętności

–

Uzupełnia wiadomości na temat nowych technologii formowania wyrobów
z tworzyw sztucznych.

–

Adaptuje się do innowacji technologicznych.

–

Planuje i realizuje własną ścieżkę rozwoju zawodowego.

–

Stosuje procedury systemu zapewnienia jakości.

Wiadomości

–

Nowe technologie formownia wyrobów z tworzyw sztucznych.

–

Podstawy planowania i organizacji pracy.

–

Procedury systemu zapewnienia jakości.

–

Sposoby pozyskiwania informacji.

18

Cechy psychofizyczne

–

Inicjatywność.

–

Potrzeba samodoskonalenia.

Kwalifikacje podstawowe dla zawodu

Umiejętności

–

Optymalizuje ruch linii produkcyjnych oraz tworzy podstawy do intensyfikacji
produkcji i modernizacji procesu formowania (K-2, K-3).

–

Koryguje parametry procesu technologicznego w celu rozwiązania problemu
jakościowego (K-2, K-3).

–

Ocenia możliwość wykorzystania odpadów poprodukcyjnych (K-4).

Wiadomości

–

Wdrażanie i funkcjonowanie systemów zapewnienia jakości wyrobów w przed-
siębiorstwie (K-1, K-4).

–

Zasady kontroli jakości wyrobów (K-4).

–

Nowoczesne rozwiązania techniczno-organizacyjne wpływające na ogranicze-
nie lub likwidację zagrożeń (K-2, K-4, K-5).

–

Podstawy rachunku ekonomicznego (K-2, K-3).

Cechy psychofizyczne

–

Spostrzegawczość (K-2, K-4, K-5).

–

Uzdolnienia techniczne (K-2, K-3, K-5).

–

Wyobraźnia i myślenie twórcze (K-2, K-3, K-4).

–

Samodzielność (K-2, K-3, K-5).

Kwalifikacje specjalistyczne dla zawodu

–

Nie zidentyfikowano.

POZIOM 4

–

Nie zidentyfikowano.

POZIOM 5

–

Nie zidentyfikowano.