Poradnik Gazety Prawnej 13/2007 z 03.04.2007, str. 4

Rozliczanie pracy za granicą

Stan prawny na 1 marca 2007 r.

Monika Jurkiewicz – radca prawny

Beata Stefańska – doradca podatkowy

[e-mail]

WYŚLIJ PYTANIE

Od momentu przystąpienia Polski do Unii Europejskiej zwiększyła się liczba osób wyjeżdżających w

poszukiwaniu pracy lub też w poszukiwaniu lepiej płatnej pracy.

Wprawdzie Polacy, jako obywatele państwa członkowskiego Unii Europejskiej, korzystają z licznych

udogodnień związanych z pracą w Unii (np. system koordynacji zabezpieczenia społecznego), ale nie można

zapominać, iż nawet w krajach, które całkowicie otworzyły dla Polski rynek pracy, przyjazd w celach

zarobkowych wiąże się z koniecznością dopełnienia pewnych formalności rejestracyjnych. Dotyczy to czynności

urzędowych w kraju docelowym, ale też trzeba pamiętać, że zanim wyjedziemy, trzeba załatwić np. sprawy

związane z ubezpieczeniem społecznym czy opieką medyczną.

Celem niniejszego opracowania jest omówienie wybranych najważniejszych informacji dotyczących tych

zagadnień oraz wskazanie miejsc i instytucji, w których można zasięgnąć informacji, czy też otrzymać właściwe

formularze, które musimy przedłożyć później w odpowiednich urzędach za granicą.

Z emigracją zarobkową wiąże się także kwestia rozliczeń z polskimi organami podatkowymi. Samo podjęcie

pracy za granicą nie zawsze uwalnia polskiego obywatela od fiskalnych obowiązków przewidzianych w

państwie urodzenia i dotychczasowego zamieszkania.

Na szczęście dla emigrujących nie w każdej sytuacji Polak będzie zobowiązany do dokonania rozliczenia

wynagrodzenia uzyskanego za granicą.

„Poradnik” ma na celu przedstawienie aktywności zawodowej Polaków za granicą oraz skutków tej aktywności

w sferze ubezpieczeń społecznych, zdrowotnych oraz rozliczeń należności podatkowych.

Gdzie można pracować bez ograniczeń

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej zapewnia Polakom prawo do podejmowania legalnej pracy w innych

państwach członkowskich.

Na razie tylko w niektórych krajach Polacy mogą pracować bez konieczności uzyskiwania zezwoleń na pracę. W

pozostałych państwach członkowskich obowiązują okresy przejściowe, czyli ograniczenia w dostępie do rynku

pracy. Mogą one zostać utrzymane jeszcze do 2011 r.

Możliwość stosowania rozwiązań przejściowych zawarta została w Traktacie o Przystąpieniu do UE. Okresowe

ograniczenia dotyczą pracowników, czyli osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

Natomiast nie ma ograniczeń dla osób chcących pracować na własny rachunek, czyli osób prowadzących

działalność gospodarczą.

Przedstawiamy warunki, na jakich obywatele polscy mogą podejmować pracę w wybranych krajach Unii, które

całkowicie otworzyły dla Polaków rynek pracy.

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

1 of 26

2013-04-17 22:45

Dla Polaków zlikwidowały ograniczenia w możliwości podejmowania pracy także Grecja, Hiszpania, Portugalia

oraz Holandia.

Irlandia

Obywatele wszystkich państw EOG, w tym także obywatele nowych państw członkowskich, mogą podejmować

pracę w Irlandii na takich samych warunkach, jak Irlandczycy.

Obywatele wszystkich państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG) mogą przebywać w Irlandii do

trzech miesięcy, bez konieczności dokonywania jakichkolwiek formalności. Warunkiem jest możliwość utrzymania

się, mając własne środki. W tym okresie można poszukiwać pracy, korzystając także z usług publicznych służb

zatrudnienia.

Zamieszkując w Irlandii, należy w lokalnym Biurze Świadczeń Społecznych (Social Welfare Office) uzyskać

numer PPS (Personal Public Service). Będzie on niezbędny przy kontaktach z instytucjami ubezpieczenia

społecznego, urzędem skarbowym i w wielu innych sytuacjach.

Przy pobycie przekraczającym 3 miesiące należy złożyć w Biurze ds. Imigracji w Dublinie (w innych miejscach

kraju – na policji) wniosek o zezwolenie na pobyt. Należy dołączyć do niego dokument potwierdzający źródło

utrzymania w Irlandii, czyli np. zaświadczenie o zatrudnieniu lub potwierdzenie statusu samozatrudnionego.

W razie podjęcia pracy oraz prowadzenia interesów nie jest wymagana karta pobytu (residence permit),

jakkolwiek istnieje możliwość jej otrzymania. Aplikacje są dostępne w biurach rejestracyjnych Gardy (policji) oraz

do pobrania ze strony internetowej irlandzkiego Departamentu Sprawiedliwości.

Wymagane dokumenty:

• aktualny paszport lub dowód osobisty,

• 3 fotografie,

• zaświadczenie od pracodawcy, a w przypadku osób podejmujących pracę w ramach samozatrudnienia –

potwierdzenie o prowadzeniu działalności z izby handlowej oraz dokumenty dotyczące wyników finansowych

firmy,

• świadectwo ślubu.

W przypadku podjęcia pracy należy również pamiętać, iż pracodawca irlandzki będzie potrącał składki na

ubezpieczenie społeczne (zwane w Irlandii „ubezpieczeniem społecznym zależnym od dochodu” lub PRSI) od

wynagrodzenia, co umożliwi ubieganie się o świadczenia społeczne z tytułu opłacanych składek, takie jak zasiłek

dla bezrobotnych, zasiłek z tytułu niepełnosprawności oraz emeryturę (z tytułu opłacanych składek). Kwota

składki będzie uzależniona od zaszeregowania w ramach zatrudnienia. Na przykład, większość pracowników

sektora niepublicznego płaci składki „klasy A”, a dokładna kwota zależy od dochodów.

Dodatkowe informacje znajdą Państwo na stronach:

http://www.dublin.polishembassy.ie/ – Wydział Ekonomiczno-Handlowy Ambasady RP w Dublinie,

http://www.irlandia.pl – Ambasada Irlandii w Warszawie, ul. Mysia 5, 00-496 Warszawa,

www.fas.ie – Irlandzka Administracja Pracy,

http://www.oasis.gov.ie/ – serwer rządowy poświęcony różnym aspektom życia w Irlandii.

Szwecja

W Szwecji można przebywać do 3 miesięcy bez konieczności dokonywania jakichkolwiek formalności.

Warunkiem jest możliwość utrzymania się, mając własne środki. W tym okresie można poszukiwać pracy,

korzystając także z usług publicznych służb zatrudnienia.

Polacy mają dostęp do rynku pracy na tych samych zasadach, jakie obowiązują obywateli obecnych państw

członkowskich, poszukiwać zatrudnienia w Szwecji bez konieczności uzyskiwania pozwolenia na pracę.

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

2 of 26

2013-04-17 22:45

ZAPAMIĘTAJ

Aby podjąć pracę, nie trzeba mieć pozwolenia na pobyt.

Wniosek o prawo pobytu można złożyć już po rozpoczęciu pracy. Składa się go w lokalnym biurze Urzędu ds.

Migracji lub szwedzkiej placówce dyplomatycznej albo drogą elektroniczną na stronie Urzędu ds. Migracji.

Osoba ubiegająca się o pozwolenie na pobyt powinna wykazać, że dysponuje stałym źródłem utrzymania na

terenie Szwecji. W przypadku pracowników będzie to zaświadczenie o zatrudnieniu. Jeżeli umowa o pracę jest

zawarta na okres powyżej roku, pozwolenie na pobyt udzielane jest na 5 lat, a przy umowach na okres do roku

– na czas wykonywania pracy. Wraz z pozwoleniem otrzymuje się numer systemu ewidencji ludności.

Otrzymanie pozwolenia jest bezpłatne.

Polak pracujący w Szwecji ma takie same prawa jak obywatel szwedzki w zakresie warunków zatrudnienia,

pracy, wynagrodzenia, stosunku pracy i szkolenia zawodowego.

Dodatkowe informacje na stronach:

www.polskageneralkonsulatet.se – Konsulat Generalny RP w Sztokholmie,

www.platsbanken.ams.se – „Bank Wolnych Miejsc”,

www.amv.se – lokalny urząd zatrudnienia (Arbetsförmedlingen),

www.hsv.se – Szwedzki Urząd ds. Wyższego Wykształcenia (Högskoleverket),

www.studyinsweden.se – portal o warunkach studiowania w Szwecji,

www.fk.se – Kasy Ubezpieczenia Zdrowotnego (Försäkringskassan),

http://www.commerce.com/ – Wydział Ekonomiczno-Handlowy Ambasady RP w Szwecji,

http://www.swedish-embassy.pl/ – Ambasada Królestwa Szwecji w Warszawie,

http://www.migrationsverket.se/ – Szwedzki Urząd ds. Migracji,

www.ams.se – szwedzka administracja pracy.

Wielka Brytania

Praca polskich obywateli w Wielkiej Brytanii możliwa jest bez żadnych istotnych ograniczeń.

W ciągu 30 dni od daty podjęcia pracy pracownik ma obowiązek dokonania rejestracji w ramach Programu

Rejestracji Pracowników. Zgłoszenia dokonuje się poprzez wypełnienie formularza i przesłanie go do specjalnego

wydziału Home Office (Zespół Rejestracji Pracowników – Workers Registration Team, Home Office, Walsall

Road, Cannock, WS11 0WS, tel. [phone]). Dokonanie zgłoszenia będzie płatne (jednorazowa opłata

w wysokości 70 funtów brytyjskich).

Do zgłoszenia trzeba załączyć:

• dowód zatrudnienia (np. list od pracodawcy lub umowę o pracę), zawierający szczegóły dotyczące rodzaju

pracy, dowód otrzymywania przynajmniej minimalnego wynagrodzenia,

• paszport lub dowód tożsamości,

• zdjęcie,

• dowód wpłaty.

Zmiana pracodawcy w ciągu pierwszych 12 miesięcy pociągnie za sobą konieczność dokonania ponownego

zgłoszenia, jednak bez ponownej opłaty. Jeśli przerwa w zatrudnieniu będzie mniejsza niż 30 dni, okres

poprzedniego zatrudnienia będzie się liczył do okresu 12-miesięcznego zatrudnienia. Jeśli przerwa będzie

dłuższa niż 30 dni, okres 12 miesięcy będzie naliczany od nowa.

Niedopełnienie obowiązku rejestracji nie pociągnie za sobą żadnych skutków prawnych dla samego pracownika,

ale okres zatrudnienia bez rejestracji nie będzie się liczyć do nabycia ewentualnych praw emerytalno-rentowych

oraz np. liczby lat niezbędnych do ubiegania się o obywatelstwo brytyjskie. Nie ma obowiązku rejestracji, np.

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

3 of 26

2013-04-17 22:45

jeśli:

• pracujesz na zasadzie samozatrudnienia,

• legalnie pracowałeś w Wielkiej Brytanii przez 12 miesięcy lub więcej w obecnej pracy do 1 maja 2004 r.,

• pracowałeś legalnie w Wielkiej Brytanii i pozostajesz w tej samej pracy po 1 maja 2004 r.,

• jesteś usługodawcą w Wielkiej Brytanii w imieniu pracodawcy z innego kraju.

Dodatkowe informacje:

www.workingintheuk.gov.uk (również w języku polskim).

Wyjazdy do pracy w ramach umów międzyrządowych

Polacy, na podstawie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, mogą podejmować pracę u

zagranicznych pracodawców na zasadach obowiązujących w kraju zatrudnienia, na podstawie indywidualnych

umów zawieranych bezpośrednio z pracodawcami zagranicznymi bądź zawieranych za pośrednictwem

upoważnionych organizacji lub instytucji.

Podejmując w ten sposób pracę, mają pełną swobodę wyboru pracodawcy i nie mają też jakichkolwiek

obowiązków w stosunku do polskich urzędów czy instytucji.

Realizacją umów w sprawie wzajemnego zatrudnienia pracowników w celu podwyższenia kwalifikacji

zawodowych i językowych, stażów zawodowych oraz zatrudnienia sezonowego zajmuje się Departament Rynku

Pracy Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

Aktualnie Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej realizuje umowy międzyrządowe z:

• Republiką Federalną Niemiec,

• Szwajcarią, Francją, Luksemburgiem.

Wspomniany Departament współpracuje z instytucjami publicznymi odpowiedzialnymi za pośrednictwo pracy w

tych krajach, skąd otrzymuje oferty pracy i przekazuje je do wojewódzkich urzędów pracy. Ponadto są one

umieszczane na stronie www.psz.praca.gov.pl.

Od 1 maja 2004 r. nie jest wymagana wiza z prawem do pracy przez wyjeżdżających do pracy sezonowej.

Natomiast warunek ten został utrzymany w stosunku do osób zatrudnionych na okres ponad 3 miesięcy.

Zatrudnienie w Niemczech

Obecnie można starać się o zatrudnienie w Niemczech w charakterze pracownika gościa, pracownika

sezonowego, pomocy domowej, przy pracach wakacyjnych dla studentów oraz w ramach praktyk uczniowskich

dla uczniów ze szkół średnich o profilu gastronomicznym i hotelarskim.

Od 1 stycznia 2005 r. obowiązują w Niemczech nowe przepisy migracyjne, które wprowadziły dosyć istotne

zmiany dotyczące zatrudnienia zagranicznych pracowników sezonowych. Przede wszystkim nowe przepisy

przewidują wydłużenie zatrudnienia pracowników sezonowych w roku kalendarzowym z dotychczasowych 3

miesięcy do 4 miesięcy w przypadku osób zatrudnianych w rolnictwie, w hotelarstwie i gastronomii oraz w

przypadku zatrudnienia pomocników w tzw. objazdowych imprezach rozrywkowych (Schausteller) z

dotychczasowych 6 miesięcy w roku kalendarzowym do 9 miesięcy.

Zatrudnienie we Francji

Oferty pracy z Francji za pośrednictwem Biura Przedstawicielstwa Urzędu ds. Migracji Międzynarodowych RF

(Office Des Migrations Internationales – OMI) w Warszawie trafiają do wojewódzkich urzędów pracy.

Umieszczane są też na stronie internetowej www.diplomatie.gouv.fr. Wysyłani kandydaci są weryfikowani przez

OMI, które pomaga w zorganizowaniu przejazdu w tamtą stronę, organizuje również badania lekarskie.

Kandydaci do pracy w charakterze stażystów powinni posiadać co najmniej wykształcenie zasadnicze

zawodowe, ukończone 18 lat i nie przekraczać 35 lat. Zatrudnienie wynosi rok z możliwością przedłużenia o 6

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

4 of 26

2013-04-17 22:45

miesięcy.

Pracownicy sezonowi we Francji zatrudnieni są w pełnym wymiarze czasu pracy, na czas określony zgodnie z

ustawodawstwem francuskim. Limit zatrudnienia sezonowego nie jest określony.

Zgodnie z prawem

art. 1–3 i 5 dyrektywy 2004/38/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie

prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium

Państw Członkowskich

(1) Obywatelstwo Unii nadaje każdemu obywatelowi Unii podstawowe i indywidualne prawo do swobodnego

przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich, z zastrzeżeniem ograniczeń i warunków

ustanowionych w Traktacie i środków przyjętych w celu ich stosowania.

(2) Swobodny przepływ osób stanowi jedną z podstawowych swobód rynku wewnętrznego obejmującego

przestrzeń bez granic wewnętrznych, gdzie swoboda ta jest zapewniona zgodnie z postanowieniami Traktatu.

(3) Obywatelstwo Unii powinno stanowić podstawowy status obywateli Państw Członkowskich, w przypadku

gdy korzystają z prawa do swobodnego przemieszczania się i pobytu. Należy zatem skodyfikować i

zweryfikować istniejące instrumenty wspólnotowe, które traktują oddzielnie pracowników najemnych, osoby

pracujące na własny rachunek, studentów i inne osoby niezatrudnione w celu uproszczenia i wzmocnienia prawa

do swobodnego przemieszczania się i pobytu wszystkich obywateli Unii.

(5) Prawo wszystkich obywateli Unii do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw

Członkowskich powinno być również zagwarantowane członkom ich rodzin bez względu na przynależność

państwową, aby korzystanie z niego mogło opierać się na obiektywnych warunkach wolności i godności. Do

celów niniejszej dyrektywy, definicja „członka rodziny” powinna również obejmować zarejestrowanego partnera,

jeżeli ustawodawstwo przyjmującego Państwa Członkowskiego uznaje równoważność między zarejestrowanym

związkiem partnerskim a małżeństwem.

Systemy zabezpieczenia społecznego

W UE każdy może swobodnie podróżować, studiować, mieszkać i pracować. Jednak każde państwo ma swoje

prawo wewnętrzne i często krajowe przepisy znacznie różnią się od siebie.

W UE istnieją jednak pewne podstawowe zasady, które powodują, iż takie same prawa i obowiązki ma zarówno

mieszkaniec UE, który przebywa ciągle w tym samym państwie, jak i ten, który decyduje się na zmianę kraju

zamieszkania.

Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego ma służyć temu, aby osoby pracujące w różnych krajach

UE podlegały takim samym zasadom wskazującym, które państwo będzie decydowało o ich obowiązkach i

uprawnieniach z zakresu zabezpieczenia społecznego. Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia

społecznego zawierają bowiem wytyczne, dzięki którym osoby pracujące w kilku krajach po kolei lub

równocześnie unikają negatywnych następstw podejmowania zatrudnienia w różnych państwach, między innymi

jednoczesnego podlegania różnym przepisom.

Koordynacja jest przede wszystkim gwarancją realizacji zasady swobodnego przepływu osób, ale też zapewnia,

że obywatel jednego państwa członkowskiego przemieszczający się z państwa do państwa korzysta z prawa do

świadczeń na takich samych zasadach, jak osoba pracująca w jednym kraju przez całe życie. Reguły unijne mają

wartość nadrzędną nad przepisami krajowymi. Dotyczą osób, które przemieszczają się pomiędzy krajami i

pracowały w różnych państwach.

Świadczenia, których dotyczą zasady koordynacji, to:

• emerytury,

• renty inwalidzkie,

• renty rodzinne,

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

5 of 26

2013-04-17 22:45

• świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,

• świadczenia rodzinne,

• świadczenia macierzyńskie,

• świadczenia chorobowe,

• świadczenia dla osób bezrobotnych,

• usługi medyczne.

Trzeba jednak pamiętać, że każdy, kto chce korzystać ze świadczeń lub praw pracowniczych, musi

podporządkować się zarówno przepisom wspólnotowym, jak i ustawodawstwu kraju, w którym pracuje.

System koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego rządzi się pewnymi prawami, które można

zgrupować w następujące zasady.

Zasada równego traktowania

Zgodnie z tą zasadą, obywatele państw członkowskich podlegają obowiązkom i prawom każdego państwa Unii

tak samo, jak obywatele tego państwa.

PRZYKŁAD

Polak ubiegający się o emeryturę lub rentę we Francji przy ustalaniu prawa do świadczeń, ich wysokości czy

wypłaty powinien być traktowany przez instytucję francuską tak samo, jak obywatele francuscy, niezależnie od

tego, w którym państwie członkowskim mieszka.

Zasada jednego ustawodawstwa

W myśl tej zasady, obywatel podlega przepisom tylko jednego kraju, a nie dwóch czy trzech jednocześnie.

Zasada zachowania praw nabytych lub eksportu świadczeń

Zgodnie z tą zasadą, nabycie prawa do świadczenia w jednym kraju powoduje, że obywatel ma to samo

uprawnienie w pozostałych krajach.

PRZYKŁAD

Jeśli przyznano obywatelowi emeryturę w jednym państwie, może on zamieszkać w innym, nie tracąc prawa do

świadczeń. Świadczenia zostaną przesłane do miejsca jego aktualnego zamieszkania.

Zasada sumowania świadczeń

Zgodnie z tą zasadą, jeśli w jednym kraju okres ubezpieczenia jest za krótki, by obywatel miał prawo do

świadczeń, zostanie mu uwzględniona praca w każdym kraju, w jakim pracował. Zasada obowiązuje nawet

wtedy, gdy mieszka się w innym państwie. Wówczas państwo, w którym obywatel pracował i uzyskał

emeryturę, wypłaca świadczenie.

Zasada miejsca pracy

Zasada ta jest szczególnie ważna, mówi bowiem, że obywatel podlega ubezpieczeniom społecznym i

ubezpieczeniu zdrowotnemu w państwie, gdzie pracuje.

Od powyższej reguły są jednak wyjątki. Na przykład, gdy jest się pracownikiem oddelegowanym do pracy w

innym państwie przez określony czas, podlega się prawu kraju, w którym działa firma wysyłająca pracownika.

Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego mają pierwszeństwo przed przepisami danego

państwa członkowskiego UE. Oznacza to, że w przypadku kolizji przepisów krajowych z przepisami o

koordynacji pierwszeństwo mają zawsze te ostatnie. Ponieważ mają rangę rozporządzeń – obowiązują w całości

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

6 of 26

2013-04-17 22:45

i są stosowane bezpośrednio we wszystkich państwach członkowskich UE. Państwa członkowskie nie mogą

zatem stosować tych przepisów wybiórczo.

ZAPAMIĘTAJ

Jeśli jesteś: pracownikiem zatrudnionym na umowę o pracę, przygranicznym lub sezonowym, osobą

prowadzącą działalność na własny rachunek, rolnikiem, emerytem lub rencistą, bezrobotnym,

urzędnikiem, studentem i podlegałeś przepisom nie tylko jednego kraju – te rozporządzenia są

podstawową regulacją, na którą możesz się powoływać.

Ustawodawstwo właściwe dla zabezpieczenia społecznego

Przepisy wspólnotowe zawierają zasady dotyczące ustawodawstwa właściwego, czyli ustalania, w jakim kraju

jesteś ubezpieczony, jeśli pracujesz lub otworzyłeś firmę w UE. Podstawową zasadą dla ustalenia właściwego

ustawodawstwa w dziedzinie ubezpieczeń jest zasada miejsca pracy – podlegasz ubezpieczeniu społecznemu i

zdrowotnemu tam, gdzie pracujesz. Ale są od niej odstępstwa.

„Ustawodawstwo właściwe”

Gdzie zatem płacimy składki ubezpieczeniowe oraz jakim regułom dotyczącym zabezpieczenia społecznego

podlegamy?

Przepisy wspólnotowe – rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 z dnia 14 czerwca 1971 r. w sprawie

stosowania systemów zabezpieczenia społecznego w stosunku do pracowników najemnych, osób

prowadzących działalność na własny rachunek oraz do członków ich rodzin przemieszczających się we

Wspólnocie (Dz.Urz. WE nr L 149 z dnia 5 lipca 1971 r. z późn. zm.) – określają ogólną zasadę miejsca pracy

(lex loci laboris) oraz przewidują od niej wyjątki.

Podstawową zasadą dla ustalenia właściwego ustawodawstwa w dziedzinie ubezpieczeń jest zasada miejsca

pracy – podlegasz ubezpieczeniu społecznemu i zdrowotnemu tam, gdzie pracujesz.

PRZYKŁAD

Pracownik zatrudniony na terytorium jednego państwa podlega jego ustawodawstwu, nawet jeżeli zamieszkuje w

innym państwie lub jeżeli przedsiębiorstwo lub pracodawca, który go zatrudnia, ma zarejestrowaną siedzibę lub

miejsce prowadzenia działalności na terytorium innego państwa członkowskiego.

Osoba prowadząca działalność na własny rachunek w jednym kraju podlega ustawodawstwu tego państwa,

nawet jeżeli zamieszkuje na terytorium innego.

Pracownik delegowany

Często zdarza się tak, że do pracy za granicą kieruje stały pracodawca. Deleguje do wykonania jakiegoś

zadania. Jeśli przewidywany czas wykonywania tej pracy nie przekracza dwunastu miesięcy, to nadal

podlegamy przepisom ubezpieczeniowym kraju, w którym dotąd pracowaliśmy i gdzie siedzibę ma nasz

pracodawca, czyli w np. Polsce.

Jeśli pracodawca wysyła pracownika do pracy na mniej niż rok, to występuje w ZUS o formularz

E 101

. ZUS

poświadcza dokument i wręcza go pracownikowi lub pracodawcy – tej osobie, która wnioskowała o ten druk. W

takiej sytuacji składki ubezpieczeniowe nadal płacone są w kraju stałego, dotychczasowego zatrudnienia.

Gdy czas delegowania się przedłuża i nie można tego wcześniej przewidzieć, pracodawca (polski) może

wystąpić o przedłużenie okresu delegowania. Musi w tym celu wypełnić kolejny formularz:

E 102

. Formularz

E

102

stanowi formalny wniosek, z którym pracodawca występuje bezpośrednio do wskazanej zagranicznej

instytucji kraju przejściowego zatrudnienia. Instytucja ta wyraża zgodę na dalsze (do roku) opłacanie składek w

państwie macierzystym.

Należy przy tym pamiętać, że o zgodę należy wystąpić przed upływem początkowego okresu dwunastu miesięcy

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

7 of 26

2013-04-17 22:45

i zgody tej nie można udzielić na okres dłuższy niż dwanaście miesięcy.

PRZYKŁAD

Pracownik, w ramach zawartej umowy o pracę z polskim przedsiębiorstwem, zostaje oddelegowany do pracy w

Holandii na 12 miesięcy. Pracownik posiada wystawiony i poświadczony przez właściwy oddział ZUS formularz

E

101

, na podstawie którego w okresie wykonywania pracy w Holandii podlega polskim przepisom o

ubezpieczeniach społecznych. Pracodawca przed upływem terminu 12 miesięcy delegowania, przewidując

dalsze zatrudnienie tego pracownika na terenie Holandii, występuje bezpośrednio do holenderskiej wyznaczonej

instytucji z wnioskiem na formularzu

E 102

o dalsze zastosowanie polskiego ustawodawstwa na okres 6

miesięcy.

Osoba prowadząca działalność na własny rachunek może się „sama oddelegować” do pracy w innym państwie.

Określa się to jako przeniesienie działalności.

Jeśli prowadzisz działalność na własny rachunek, np. w Polsce, i czasowo będziesz świadczyć usługi w ramach

tej działalności w innym kraju (czyli de facto na jakiś czas przeniesiesz ją do innego kraju), w dalszym ciągu

podlegasz ustawodawstwu pierwszego państwa, czyli Polski, pod warunkiem, że przewidywany okres

wykonywania działalności w tym drugim państwie nie przekracza 12 miesięcy.

Delegowanie osoby pracującej na własny rachunek także można przedłużyć o kolejne 12 miesięcy.

Zatrudnienie w kilku państwach jednocześnie

Pracownik podlega ustawodawstwu państwa, w którym mieszka, jeżeli:

• przynajmniej częściowo pracuje na terytorium tego państwa,

• jest związany z kilkoma przedsiębiorstwami lub z kilkoma pracodawcami mającymi zarejestrowaną siedzibę

lub prowadzącymi działalność na terytorium różnych państw członkowskich.

Pracownik podlega ustawodawstwu państwa, na terytorium którego przedsiębiorstwo lub jego pracodawca ma

zarejestrowaną siedzibę lub prowadzi działalność – jeżeli nie mieszka w państwie, w którym pracuje.

Prowadzenie działalności na własny rachunek na terytorium dwóch lub więcej państw powoduje, że podlega się

ustawodawstwu tego państwa, w którym taki przedsiębiorca zamieszkuje. Ale jeżeli nie prowadzi działalności w

kraju, w którym mieszka – podlega ustawodawstwu państwa, na którego terytorium prowadzona jest

podstawowa działalność.

Miejsce prowadzenia podstawowej działalności to przede wszystkim miejsce, gdzie znajduje się stała siedziba

lub prowadzona jest stała działalność.

Gdy takiego miejsca nie ma, bierze się pod uwagę zwyczajowy charakter lub czas trwania działalności, liczbę

wykonywanych usług oraz wielkość dochodów z prowadzonej działalności.

Kolejna kwestia to prowadzenie działalności na własny rachunek oraz wykonywanie pracy jednocześnie w kilku

państwach Wspólnoty.

Osoba, taka, która jednocześnie w różnych państwach jest pracownikiem i prowadzi działalność na własny

rachunek, podlega, co do zasady, ubezpieczeniu w tym kraju, w którym jest pracownikiem.

Formularze dotyczące zabezpieczenia społecznego

Formularze dzielą się na grupy odnoszące się do różnych ryzyk ubezpieczeniowych.

Najczęściej stosowane formularze to:

• seria E 100 dla pracowników oddelegowanych i uprawnień do świadczeń chorobowych i macierzyńskich,

• seria E 200 dla obliczania wysokości emerytury,

• seria E 300 dla uprawnień do zasiłku dla bezrobotnych,

• seria E 400 dla uprawnień do świadczeń rodzinnych.

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

8 of 26

2013-04-17 22:45

Stosowanie formularzy ułatwia kontakty między instytucjami ubezpieczeniowymi, przyspiesza międzynarodowy

obieg informacji i pozwala uzyskać świadczenie w rozsądnym czasie. Wszystkie kraje mają takie same

formularze co do treści i układu graficznego. Mimo że formularze są wydawane w językach narodowych, to

każda informacja zawarta w określonym punkcie (polu) formularza ma to samo znaczenie we wszystkich

językach Unii.

Świadczenia w razie choroby i macierzyństwa

Każde państwo UE ma świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa, które zastępują dochód z pracy, jeśli

pracownik zachoruje, urodzi dziecko lub wychowuje dziecko niepełnosprawne i nie może w tym okresie zarabiać

na życie.

Świadczenia w razie choroby i macierzyństwa są objęte koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego w

UE. Koordynacja obejmuje:

• wynagrodzenie chorobowe,

• zasiłek chorobowy z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego,

• świadczenie rehabilitacyjne z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego,

• zasiłek wyrównawczy z ubezpieczenia chorobowego lub wypadkowego,

• zasiłek opiekuńczy.

Zasady te dotyczą obywatela polskiego, który podejmie pracę u pracodawcy zagranicznego lub rozpocznie

działalność na własny rachunek.

PRZYKŁAD

Polka zawiera umowę o pracę z pracodawcą niemieckim i podlega ustawodawstwu niemieckiemu. Jeżeli urodzi

dziecko, nabędzie prawo do świadczeń z tytułu macierzyństwa na podstawie przepisów niemieckich.

Gdy nie spełniamy warunków przepisów krajowych, stosuje się zasadę sumowania świadczeń.

Zasada sumowania okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub zamieszkania przebytych w innym państwie

umożliwia przyznanie świadczeń osobom, które nie osiągnęły w danym państwie okresu ubezpieczenia

wymaganego do przyznania prawa do świadczeń. Zgodnie z tą regułą, instytucja właściwa państwa

członkowskiego, którego ustawodawstwo uzależnia nabycie, zachowanie lub odzyskanie prawa do świadczeń od

posiadania pewnych okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub zamieszkania, uwzględnia w niezbędnym zakresie

okresy ubezpieczenia, zatrudnienia lub zamieszkania przebyte w innym państwie członkowskim, tak jak gdyby

chodziło o własne okresy.

PRZYKŁAD

Pracownik był zatrudniony w Holandii przez osiem miesięcy, a następnie po trzytygodniowej przerwie rozpoczął

prowadzenie działalności gospodarczej w Polsce. Przed upływem 180 dni okresu ubezpieczenia z tytułu

prowadzenia działalności pozarolniczej zachorował. Oddział ZUS przyznał mu prawo do zasiłku chorobowego,

gdyż do wymaganego przepisami okresu ubezpieczenia doliczył okres ubezpieczenia z tytułu zatrudnienia w

Holandii. Pracownik ten na potwierdzenie tego okresu przedłożył w oddziale ZUS zaświadczenie na formularzu E

104 wystawione przez instytucję holenderską, w której podlegał ubezpieczeniu.

Formularze

Instytucje państw członkowskich stosują odpowiednie formularze:

• E 104 – „Zaświadczenie dotyczące sumowania okresów ubezpieczenia, zatrudnienia lub zamieszkania.

Choroba – macierzyństwo – śmierć /zasiłek/ – gruźlica”,

• E 105 – „Zaświadczenie dotyczące członków rodziny osoby zatrudnionej lub osoby pracującej na własny

rachunek branych pod uwagę przy ustalaniu wysokości świadczeń pieniężnych z tytułu niezdolności do pracy”,

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

9 of 26

2013-04-17 22:45

• E 115 – „Wniosek o świadczenia pieniężne z tytułu niezdolności do pracy”,

• E 116 – „Zaświadczenie lekarskie dotyczące niezdolności do pracy (choroba, macierzyństwo, wypadek przy

pracy, choroba zawodowa)”,

• E 117 – „Przyznanie świadczeń pieniężnych w przypadku macierzyństwa i niezdolności do pracy”,

• E 118 – „Powiadomienie o nieuznaniu lub zakończeniu niezdolności do pracy”.

Zasiłek podczas poszukiwania pracy za granicą

Jeżeli w Polsce zostało dla danej osoby ustalone prawo do zasiłku dla bezrobotnych, należy się on także

podczas poszukiwania pracy za granicą we wszystkich krajach Wspólnoty. Zasiłek podczas poszukiwania pracy

jest wypłacany maksymalnie przez trzy miesiące! Jest wypłacany w wysokości ustalonej przed wyjazdem, ale

przeliczany na walutę państwa, w którym dana osoba poszukuje pracy.

Transfer (czyli wypłata za granicę) zasiłku dla bezrobotnych przysługuje jedynie osobom spełniającym określone

kryteria i jest ograniczony w czasie:

• zasiłek może być wypłacany przez kwartał,

• do trzech miesięcy możemy też poszukiwać pracy poza granicami, by nie stracić prawa do świadczenia.

Warunki przyznania zasiłku muszą być spełnione jeszcze przed wyjazdem. Istotne jest również to, by celem

podróży rzeczywiście było poszukiwanie pracy, a nie np. wyprawa turystyczna, podjęcie studiów czy

rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej.

Ponadto pracownik musi:

• być przynajmniej przez 4 tygodnie zarejestrowany jako bezrobotny, poszukujący pracy (pracownik może

poprosić, by czas ten skrócono; w tej sprawie decyzję musi wydać instytucja właściwa – w Polsce jest to

odpowiedni wojewódzki urząd pracy),

• zgłosić instytucji właściwej zamiar i złożyć wniosek – o wydanie odpowiedniego formularza E 301, E 302 lub E

303,

• w ciągu 7 dni od momentu wyjazdu zgłosić się (zarejestrować) do właściwej instytucji (urzędu pracy) państwa,

w którym zamierza poszukiwać pracy (termin ten w wyjątkowych sytuacjach może być przedłużony),

• faktycznie poszukiwać pracy, czyli być w dyspozycji urzędu pracy.

Pracownicy sezonowi w krajach UE

Omawiając problem systemu koordynacji zabezpieczenia społecznego, należy także przyjrzeć się zabezpieczeniu

społecznemu osób wyjeżdżających z Polski na krótkie okresy, celem podjęcia sezonowego zatrudnienia w innym

państwie członkowskim UE/EOG.

Wśród osób wyjeżdżających z Polski do innych państw członkowskich, w celu podjęcia sezonowego

zatrudnienia, można wyróżnić trzy grupy osób, tj. osoby, które:

• w Polsce mają zatrudnienie, czyli pracownicy, którzy podejmują pracę sezonową w innym państwie

członkowskim w czasie swego płatnego urlopu wypoczynkowego (np. ferii, wakacji),

• w Polsce pracują na własny rachunek (w tym rolnicy podlegający ubezpieczeniu z mocy ustawy) i którzy

przerywają pracę na własny rachunek w celu czasowego podjęcia pracy sezonowej w innym państwie

członkowskim,

• w Polsce nie są aktywne zawodowo, czyli np.: bezrobotni (z prawem do zasiłku lub bez), studenci/uczniowie,

osoby na urlopach bezpłatnych, emeryci, renciści, osoby niepracujące, ale niezarejestrowane jako bezrobotne.

Do pracowników tych także mają zastosowanie nie tylko polskie przepisy ubezpieczeniowe, ale także przepisy

wspólnotowe w zakresie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, tj. rozporządzenie Rady EWG nr

1408/71. Postanowienia tego rozporządzenia muszą być realizowane przez wszystkie państwa członkowskie, w

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

10 of 26

2013-04-17 22:45

tym Polskę i Niemcy.

Stosowanie przepisów rozporządzenia nr 1408/71 w praktyce oznacza, że od przystąpienia Polski do Unii

Europejskiej uległa zmianie – w zakresie podlegania ubezpieczeniom społecznym – sytuacja prawna niektórych z

wyżej wymienionych trzech grup osób zamieszkałych w Polsce, a podejmujących sezonowe zatrudnienie w

innym państwie członkowskim. Dotyczy to osób, które:

• zatrudnione są w Polsce i w czasie płatnego urlopu wypoczynkowego (wakacji, ferii) dodatkowo podejmują

pracę w innym państwie członkowskim, np. w Niemczech jako pracownicy sezonowi – podstawa prawna art.

14.2.b)i) rozporządzenia nr 1408/71, lub

• pracują w Polsce na własny rachunek (w tym rolnicy podlegający ubezpieczeniu z mocy ustawy) i przerywają

tę pracę, by czasowo podjąć pracę sezonową w innym państwie członkowskim – podstawa prawna art. 14a.1a)

rozporządzenia nr 1408/71.

Komisja Administracyjna do Spraw Zabezpieczenia Społecznego Pracowników Migrujących w połowie grudnia

2005 r. potwierdziła prawidłowość stosowania art. 14a.1a) rozporządzenia nr 1408/71 do osób pracujących na

własny rachunek (w tym będących rolnikami), którzy przerywają pracę na własny rachunek w celu czasowego

podjęcia pracy sezonowej w innym państwie członkowskim.

Osoby wymienione wyżej – zgodnie z postanowieniami rozporządzenia nr 1408/71 – podlegają polskim

przepisom ubezpieczeniowym i składki na ubezpieczenia społeczne z tytułu pracy sezonowej wykonywanej w

innych państwach członkowskich, np. w Niemczech, powinny być odprowadzane do polskiego systemu

ubezpieczeniowego, tj. do ZUS.

W powyższych przypadkach zagraniczny pracodawca jest zobowiązany zgłosić pracownika sezonowego do

polskiego ubezpieczenia oraz opłacać i rozliczać należne składki ubezpieczeniowe – zgodnie z przepisami

obowiązującymi w Polsce, tj. zgodnie z ustawą z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń

społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2007 r. nr 21, poz. 125) oraz

przepisami wykonawczymi do niej.

Zasada ta ma zastosowanie także do rolników podlegających w Polsce ubezpieczeniu z mocy ustawy (w

KRUS), podejmujących sezonowe zatrudnienie w innym państwie członkowskim.

Osoby nieaktywne zawodowo (np. bezrobotni, studenci, uczniowie, osoby otrzymujące zasiłki lub świadczenia

przedemerytalne, emeryci, renciści, osoby na urlopach bezpłatnych, osoby niepracujące, ale niezarejestrowane

jako bezrobotne) podejmujące sezonowe zatrudnienie w innych państwach członkowskich – zgodnie z art. 13

ust. 2 pkt a) rozporządzenia 1408/71 – podlegają przepisom ubezpieczeniowym państwa miejsca wykonywania

zatrudnienia. W przypadku podjęcia sezonowego zatrudnienia w innym państwie członkowskim, np. w

Niemczech, podlegają ustawodawstwu niemieckiemu. O tym, na wypadek jakich ryzyk ubezpieczeniowych

zostanie zapewniona im ochrona, w jakiej wysokości i według jakich zasad będą opłacane składki

ubezpieczeniowe, decydują zatem niemieckie przepisy w tym zakresie.

Osoby zamieszkałe i aktywne zawodowo w Polsce, podejmując sezonowe zatrudnienie w innym państwie

członkowskim, są zobowiązane przedstawić zagranicznemu pracodawcy formularz

E 101

. Formularz ten

potwierdza, że w stosunku do danej osoby zastosowanie ma ustawodawstwo polskie. W Polsce formularze

E

101

wydają oddziały ZUS właściwe dla miejsca zamieszkania zainteresowanego (także dla rolników

podlegających ubezpieczeniu z mocy ustawy).

Pracodawca, który zatrudnia pracownika legitymującego się wydanym przez ZUS formularzem

E 101

, ma

obowiązek zgłosić go do polskich ubezpieczeń społecznych oraz opłacać i rozliczać należne składki na jego

ubezpieczenia społeczne – zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce w tym zakresie.

Zgodnie z prawem

art. 3 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych

1. Zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych określone ustawą wykonują:

1) Zakład Ubezpieczeń Społecznych;

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

11 of 26

2013-04-17 22:45

2) otwarte fundusze emerytalne, określone w przepisach o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych;

3) zakłady emerytalne, określone w przepisach o zakładach emerytalnych;

4) płatnicy składek.

2. Za wykonywanie zadań związanych z ustalaniem prawa do świadczeń i ich wysokości oraz wypłatą świadczeń

z ubezpieczenia chorobowego płatnicy składek mają prawo do wynagrodzenia. Wynagrodzenia płatników

składek określa się jako procent kwoty tych świadczeń. Wysokość stopy procentowej oraz tryb rozliczenia tego

wynagrodzenia określi, w drodze rozporządzenia, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego.

Pozostałe zadania z zakresu ubezpieczeń społecznych płatnicy składek są zobowiązani wykonywać nieodpłatnie.

3. Zakres zadań z ubezpieczeń społecznych wykonywanych przez otwarte fundusze emerytalne i zakłady

emerytalne określają przepisy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz o zakładach

emerytalnych.

Opodatkowanie wynagrodzeń uzyskiwanych za granicą

Nie w każdej sytuacji Polak pracujący za granicą będzie zobowiązany do rozliczania się z polskim fiskusem.

Kto podlega opodatkowaniu w Polsce

Dla ustalenia zasad opodatkowania dochodów ze źródeł znajdujących się poza granicami RP potrzebne jest

ustalenie rezydencji podatkowej danej osoby. Rezydencja podatkowa oznacza miejsce zamieszkania danej

osoby, które jest ustalane dla celów podatkowych. Miejsce rezydencji odpowie na pytanie: czy w rozumieniu

prawa podatkowego będzie dana osoba podlegała nieograniczonemu czy ograniczonemu obowiązkowi

podatkowemu. Od tego zależy, czy obowiązki podatkowe dotyczyć będą wszystkich uzyskiwanych dochodów,

bez względu na miejsce ich osiągnięcia, czy tylko tej części dochodów, która pochodzi ze źródeł polskich.

Miejsce zamieszkania jest w Polsce

W okresie od 1 stycznia 2003 r. do 31 grudnia 2006 r. jako kryterium podlegania w Polsce nieograniczonemu

obowiązkowi podatkowemu było posiadanie przez podatnika miejsca zamieszkania w Polsce.

Definicja miejsca zamieszkania znajduje się w kodeksie cywilnym. Według jej treści, miejscem zamieszkania

osoby fizycznej jest miejscowość, w której osoba ta przebywa z zamiarem stałego pobytu.

Przebywanie to oczywiście element obiektywny, można prosto stwierdzić, że ktoś w danym miejscu przebywa

lub nie. Warunek ten nie oznacza jednak, że miejsca przebywania nie można opuszczać nawet na dłuższy czas,

żeby utracić status zamieszkiwania w danym miejscu.

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

12 of 26

2013-04-17 22:45

Z kolei warunek subiektywny – ów zamiar stałego pobytu – odnosi się do woli przebywania danej osoby w

jakimś miejscu. Przyjmuje się, że zamiar stałego pobytu w danej miejscowości wyraża się przez to, iż miejsce to

stanowi dla tej osoby centrum jej życiowej działalności. Na przykład, w pewnej miejscowości mieszka żona i

dzieci podatnika, który pracuje w Anglii, a do rodziny przyjeżdża co jakiś czas i zamierza z rodziną w przyszłości

mieszkać w tej właśnie miejscowości.

W praktyce organy podatkowe, określając miejsce zamieszkania podatnika, posiłkują się często

zaświadczeniami o zameldowaniu na pobyt stały tego podatnika. Zameldowanie jest bowiem traktowane jako

dowód zamiaru przebywania na stałe w danej miejscowości.

Od 1 stycznia 2007 r. nastąpiła zmiana przepisów określających miejsce zamieszkania (i tym samym zakres

nieograniczonego obowiązku podatkowego). Za osobę mającą miejsce zamieszkania w Polsce uznaje się osobę,

która ma w Polsce centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub

przebywa w Polsce dłużej niż 183 dni w roku kalendarzowym. Wystarczy, że spełniony zostanie choćby jeden z

wymienionych warunków, a dana osoba będzie traktowana jako osoba posiadająca miejsce zamieszkania w

Polsce. Na przykład Polak, który pracuje tymczasowo w Niemczech, ale posiada w Polsce dom i rodzinę, będzie

uznany w świetle polskich przepisów za osobę podlegającą tutaj nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.

Sytuacja zmieni się jednak, gdy rodzina przeprowadzi się do Niemiec. Osoba taka będzie już niemieckim

rezydentem podatkowym.

Także w rozumieniu polskich przepisów polskim rezydentem podatkowym będzie np. Niemiec, który przebywa w

Polsce dłużej niż 183 dni w roku kalendarzowym.

Wyjazd polskiego obywatela za chlebem nie oznacza więc automatycznie, że zmienił on miejsce zamieszkania,

nawet jeśli ten zagraniczny pobyt w praktyce okaże się wieloletni. Dopiero zamiar stałego pobytu poza Polską

będzie zwalniał z rozliczeń z polskim fiskusem. Zamiar ten musi się wiązać z przeniesieniem przez daną osobę

ośrodka interesów życiowych.

CO NA TO PRAKTYKA?

Co może świadczyć o przeniesieniu ośrodka interesów życiowych poza granicę RP

Nie ma jakiejś jednolitej recepty, ponieważ każdy w zasadzie przypadek powinien być poddany indywidualnej

ocenie.

Próbując jednak odpowiedzieć na postawione pytanie, można spróbować znaleźć kilka uniwersalnych rozwiązań.

Dość istotnym argumentem jest kwestia zameldowania. Wymeldowanie z pobytu stałego podatnika z pewnością

jest poważnym argumentem w ewentualnym sporze z organem podatkowym. Jak już wcześniej wspomniano,

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

13 of 26

2013-04-17 22:45

argument ten jest wykorzystywany przez organy podatkowe. W praktyce dość osobliwe są jednak przypadki

wymeldowywania się osób wyjeżdżających za granicę. Jeśli zameldowanie w Polsce pozostaje, trzeba zadbać o

inne czynniki wskazujące na przeniesienie interesów życiowych poza Polskę. Przemawiać za tym mogą

najbardziej: wyjazd za granicę wspólnie z małżonkiem i dziećmi, podjęcie pracy w danym kraju także przez

małżonka, posłanie dzieci do szkoły w państwie, w którym się przebywa, zawarcie umowy o pracę na czas

nieograniczony, a także zabezpieczenie warunków mieszkaniowych w innym kraju poprzez zakup mieszkania lub

najem na czas nieograniczony.

Innym, bardzo poważnym, argumentem jest uzyskanie w nowym kraju miejsca zamieszkania certyfikatu

rezydencji od władz podatkowych tego kraju. Dokument ten stanowi potwierdzenie, że dana osoba ma miejsce

zamieszkania dla celów podatkowych w danym kraju i w nim rozlicza się ze wszystkich swoich dochodów. Co

prawda, taki certyfikat rezydencji nie jest formalnie wiążący, jednak w praktyce respektowany przez polskie

władze podatkowe. Jednym z istotnych kroków jest również dokonanie formalności polegającej na złożeniu

zgłoszenia aktualizującego i poinformowanie w nim o zmianie miejsca zamieszkania.

Nasza rada

Osoba wyjeżdżająca z Polski powinna pamiętać o tym, że jej wyjazd do pracy w innym państwie nie

zawsze automatycznie może być uznany za zmianę miejsca zamieszkania, dlatego powinna zadbać o

formalności związane z udokumentowaniem wyjazdu z Polski.

Problematyka związana z opodatkowaniem osoby pracującej poza krajem polega także na tym, że identyczne

zasady dotyczące ustalania rezydencji przyjmują systemy prawne większości krajów. Każde państwo chce

bowiem objąć swoją jurysdykcją podatkową jak największą grupę przychodów. Umowy o unikaniu podwójnego

opodatkowania mają za zadanie rozstrzygać ewentualne spory oraz zabezpieczać racjonalnie interesy państw.

Niwelują one w określonym zakresie negatywne skutki zasady nieograniczonego opodatkowania. Mają zwykle

charakter umów dwustronnych. Według informacji zawartych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów,

Rzeczpospolita Polska jest obecnie stroną 81 takich umów.

Postanowienia umów o unikaniu podwójnego opodatkowania wprowadzają przepisy pozwalające na ustalenie

miejsca rezydencji podatkowej. Sposób rozstrzygnięcia o rezydencji podatkowej przybiera formę tzw. testu

rezydencji. Postanowienie umowne wprowadzające go definiuje w kolejności przesłanki wyboru państwa

właściwego, jako państwa rezydencji podatkowej. Kolejne wymienione kryteria określenia państwa rezydencji

stosuje się, jeśli te wcześniejsze nie pozwoliły na ustalenie właściwej rezydencji podatkowej.

I tak kryteriami tymi są (w kolejności):

• miejsce zamieszkania (miejsce rezydencji jest w państwie, ośrodek, w którym dana osoba mieszka),

• ośrodek interesów życiowych (chodzi o ustalenie, z jakim państwem dana osoba jest ściślej powiązana

osobiście i gospodarczo),

• państwo, w którym zwykle dana osoba przebywa (fizyczne przebywanie),

• obywatelstwo (jeśli powyższe kryteria zawodzą, decyduje obywatelstwo).

W praktyce rzadko wykorzystywany jest już argument obywatelstwa, ale w sytuacji gdy i on jest

niewystarczający, możliwe jest ustalenie rezydencji podatkowej w drodze wzajemnego porozumienia pomiędzy

organami obu państw.

Wynagrodzenia za pracę w regulacjach umów o unikaniu podwójnego opodatkowania

Dochody z pracy

Podstawową zasadą umów o unikaniu podwójnego opodatkowania jest to, że wynagrodzenie osiągane z pracy

najemnej przez osobę mającą miejsce zamieszkania w jednym z państw będących stroną takiej umowy podlega

opodatkowaniu w państwie miejsca zamieszkania. Jednak w sytuacji, gdy praca wykonywana jest w drugim

państwie (innym niż miejsce zamieszkania) – wynagrodzenie jest opodatkowane w tym drugim państwie (a więc

w państwie wykonywania pracy).

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

14 of 26

2013-04-17 22:45

PRZYKŁAD

Pan Dominik pracuje i mieszka w Warszawie, a jego pracodawcą jest spółka mająca siedzibę w Niemczech. Pan

Dominik jest w rozumieniu prawa polskim rezydentem podatkowym oraz wykonuje w Polsce pracę, a zatem jego

wynagrodzenie za pracę będzie podlegało opodatkowaniu wyłącznie w Polsce.

Pani Zuzanna, prywatnie żona pana Dominika, została zatrudniona przez pracodawcę swojego męża, ale ona dla

odmiany świadczy pracę w siedzibie spółki w Hamburgu. Jej wynagrodzenie będzie zatem podlegało

opodatkowaniu w Niemczech, bo w tym kraju wykonuje pracę. Ponieważ, zgodnie z umową o unikaniu

podwójnego opodatkowania, jej dochody uzyskane w Niemczech są zwolnione w Polsce, nie będzie ona płaciła

w Polsce podatku.

Gdyby jednak uzyskiwała w Polsce jakieś dochody, wynagrodzenie uzyskane w Niemczech wpływałoby na

wysokość stawki podatkowej, mającej zastosowanie do dochodów uzyskiwanych w Polsce.

ZAPAMIĘTAJ

Pierwszeństwo w opodatkowaniu wynagrodzeń za pracę przysługuje państwu, w którym praca ta była

wykonywana.

Od reguły dotyczącej opodatkowania wynagrodzenia za pracę istnieje jednak wyjątek, który przewiduje, że

wynagrodzenie za pracę wykonywaną w innym kraju będzie opodatkowane w miejscu zamieszkania pracownika,

pod warunkiem wystąpienia łącznie trzech elementów:

• pracownik przebywa w państwie, w którym wykonuje pracę (i które nie jest państwem jego zamieszkania), nie

dłużej niż przez ściśle określony czas w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania (zwykle jest to 183 dni

w roku kalendarzowym lub w ciągu kolejnych 12 miesięcy),

• wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby w

państwie, w którym wykonywana jest praca,

• wynagrodzenie nie jest wypłacane przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada w państwie, w

którym wykonywana jest praca.

Przy łącznym spełnieniu wymienionych warunków wynagrodzenie za pracę wykonywaną za granicą podlega

opodatkowaniu tylko i wyłącznie w Polsce. W praktyce sytuacja ta dotyczy wysyłania przez polskich

przedsiębiorców pracowników do okresowego wykonywania pracy w innym kraju.

PRZYKŁAD

Pan Witold został oddelegowany przez polskiego pracodawcę do pracy we Francji na 3 miesiące. Pracodawca

ten nie posiada we Francji stałego zakładu ani placówki.

Ponieważ łączny pobyt we Francji nie przekroczył 183 dni w ciągu roku podatkowego, wynagrodzenie za pracę

było wypłacane bezpośrednio przez polskiego pracodawcę, dochód ze stosunku pracy uzyskany przez pana

Witolda będzie w całości opodatkowany w Polsce.

Umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania dokonują zróżnicowania aktywności zawodowej i w związku z

tym wprowadzają odmienne zasady opodatkowania.

Wynagrodzenie dyrektorów

W przypadku członków rad nadzorczych lub członków zarządów spółek otrzymywane przez nich wynagrodzenie

podlega opodatkowaniu w kraju, w którym siedzibę posiada spółka wypłacająca wynagrodzenie. Reguła ta jest

związana ze specyfiką tego rodzaju aktywności zawodowej, często bowiem są trudności z ustaleniem miejsca

wykonywania pracy.

PRZYKŁAD

Pan Paweł, który jest polskim rezydentem, został powołany do pełnienia funkcji członka rady nadzorczej w

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

15 of 26

2013-04-17 22:45

spółce, która ma siedzibę w Słowacji. Większą część czasu pan Paweł spędza w Warszawie, gdzie wykonuje

większość obowiązków związanych z pełnioną funkcją i jeżdżąc do Bratysławy wyłącznie na posiedzenia rady

nadzorczej.

W myśl opisanej zasady, bez znaczenia pozostaje fakt wykonywania pracy w Polsce, a wynagrodzenie

wypłacane w związku z pełnieniem funkcji członka rady nadzorczej będzie podlegało opodatkowaniu w Słowacji.

Dochody z wolnych zawodów

Zasady dotyczące opodatkowania wolnych zawodów wskazują, iż w pierwszej kolejności dochody uzyskiwane

przez osoby trudniące się taką działalnością podlegają opodatkowaniu jedynie w kraju będącym miejscem

zamieszkania takich osób.

Odstępstwo od opodatkowania w kraju miejsca rezydencji dochodów z wolnych zawodów stanowi przypadek,

gdy osoba mająca miejsce zamieszkania w jednym państwie (Polska) posiada w drugim państwie stałą

placówkę. W takiej sytuacji dochody, które można przypisać tejże placówce, podlegać będą opodatkowaniu w

państwie położenia tej placówki.

Placówką, w rozumieniu umów, jest każde miejsce, wykorzystywane przez daną osobę osiągającą dochód przy

wykonywaniu wolnego zawodu albo z innej działalności o samodzielnym charakterze. Dodatkowo musi być

zauważalna pewna regularność do wykonywania wolnego zawodu lub innej samodzielnej działalności.

Działalność wykonywana osobiście w rozumieniu umów o unikaniu podwójnego opodatkowania to w

szczególności: działalność literacka, naukowa, artystyczna, wychowawcza, oświatowa, a także samodzielnie

wykonywana działalność lekarzy, prawników, techników, inżynierów, architektów oraz dentystów.

PRZYKŁAD

Pani Monika jest radcą prawnym i jest polskim rezydentem, udzieliła porady prawnej w Niemczech. Nie posiada

ona w tym kraju ani biura, ani innego miejsca, które można uznać za stałą placówkę. Otrzymane przez nią

wynagrodzenie za pomoc prawną będzie podlegało opodatkowaniu w Polsce.

PRZYKŁAD

Pan Krzysztof jest lekarzem stomatologiem, który ma miejsce zamieszkania w Słubicach. Utrzymuje we

Frankfurcie nad Odrą (Niemcy) gabinet stomatologiczny, w którym dwa razy w tygodniu leczy niemieckich

pacjentów. Dochody uzyskiwane z leczenia pacjentów we frankfurckim gabinecie będą podlegały opodatkowaniu

w Niemczech.

Opodatkowanie dochodów uzyskiwanych przez artystów i sportowców

Dochody uzyskiwane przez polskich rezydentów będących artystami i sportowcami z działalności wykonywanej

w tym charakterze na terytorium innego państwa podlegają opodatkowaniu w tym właśnie państwie.

Przepisy umów wskazują, że pojęcie artystów dotyczy artystów scenicznych, filmowych, radiowych lub

telewizyjnych, telewizyjnych, a także muzyków.

Podkreślić należy, że opodatkowanie działalności artystycznej może rodzić w praktyce pewne problemy. Wiąże

się to z możliwością stosowania do dochodów z działalności artystycznej zarówno tychże szczególnych zasad,

jak i tych dotyczących działalności wykonywanej osobiście. Określenie artysta w kontekście omawianej zasady

dotyczy bowiem osób, których aktywność zawodowa polega na publicznych występach bezpośrednich lub za

pośrednictwem np. telewizji.

PRZYKŁAD

Kompozytor otrzymuje z innego państwa niż miejsce jego zamieszkania zamówienie na skomponowanie utworu

(np. tematu przewodniego do filmu) i uzyskuje za to wynagrodzenie. Dochód będzie opodatkowany na podstawie

zasad dotyczących opodatkowania wolnych zawodów.

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

16 of 26

2013-04-17 22:45

Jeżeli kompozytor będzie ten utwór wykonywał publicznie w innym kraju i uzyska za to wynagrodzenie, to będą

miały zastosowanie reguły dotyczące opodatkowania działalności artystów i sportowców.

Zgodnie z prawem

Konwencja między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii

Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od

opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych, podpisana w Londynie dnia

20 lipca 2006 r. (Dz.U. nr 250, poz. 1840)

art. 4 ust. 1

Miejsce zamieszkania dla celów podatkowych

W rozumieniu niniejszej Konwencji, określenie „osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w Umawiającym

się Państwie” oznacza każdą osobę, która według prawa tego Państwa podlega tam opodatkowaniu, z uwagi na

jej miejsce zamieszkania, miejsce stałego pobytu, siedzibę zarządu, miejsce utworzenia albo inne kryterium o

podobnym charakterze, i obejmuje również to Państwo oraz jakąkolwiek jego jednostkę terytorialną lub organ

lokalny. Jednakże, określenie to nie obejmuje osoby, która podlega opodatkowaniu w tym Państwie tylko

dlatego, że osiąga ona dochód lub zyski majątkowe ze źródeł w nim położonych.

Metody unikania podwójnego opodatkowania

Zastosowanie omówionych reguł co do ustalenia miejsca opodatkowania nadal jednak nie wyłącza dochodu

opodatkowanego za granicą od możliwości opodatkowania go w Polsce. Dochód ten może bowiem wpływać na

wysokość podatku w Polsce, także wtedy, gdy korzysta ze zwolnienia.

Dla pogodzenia, z jednej strony, konsekwencji zasady nieograniczonego obowiązku podatkowego (zasada

rezydencji), a z drugiej opodatkowania dochodu w kraju ich źródła wprowadzone zostały mechanizmy unikania

podwójnego opodatkowania. Można mechanizmy te podzielić na dwie grupy. Pierwszą grupę stanowią umowy,

w których przyjęto metodę wyłączenia z progresją. Polega to na tym, iż dochody uzyskane poza Polską przez

polskiego rezydenta są zwolnione od podatku w Polsce, będą one jednak wpływały na stawkę podatku

zastosowaną do dochodów osiąganych w Polsce. Fakt uzyskania dochodu w drugim państwie wpływa zatem na

wielkość podatku zapłaconego w Polsce od pozostałych dochodów. Metoda ta oznacza, że w przypadku

uzyskiwania wynagrodzenia za pracę poza Polską nie trzeba się z tychże wynagrodzeń rozliczać w Polsce.

Zgodnie z metodą wyłączenia z progresją – dochody uzyskane poza Polską są zwolnione z opodatkowania w

Polsce. Jednak w przypadku uzyskiwania dochodów także w Polsce, wielkość dochodu osiągniętego w innym

kraju będzie wpływała na ustalenie stawki podatku. Ta właśnie metoda rozliczeń ma zastosowanie w większości

zawartych umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, np. w umowach z Niemcami, Irlandią, Włochami i

Hiszpanią.

PRZYKŁAD

Pan Tadeusz uzyskał do maja 2006 r. w Polsce dochód w wysokości 8000 zł. Przez następne cztery miesiące

pracował w Hiszpanii, gdzie uzyskał dochód w kwocie 24 400 zł.

Aby obliczyć podatek należny w Polsce, należy obliczyć wysokość łącznych dochodów: 8000 zł + 24 400 zł = 32

400 zł. Następnie należy obliczyć podatek od całego uzyskanego dochodu (według skali podatkowej): 32 400 zł

x 19% = 6156 zł,

6156 zł – 530,08 zł = 5625,92 zł.

Kwotę obliczonego podatku należy pomnożyć przez 100, a następnie podzielić przez sumę uzyskanego dochodu:

(5625,92 zł x 100) : 32 400 zł = 17,36.

Obliczoną stawkę procentową podatku należy odnieść do dochodów uzyskanych w Polsce – w ten sposób

zostanie obliczony podatek należny.

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

17 of 26

2013-04-17 22:45

8000 zł x 17,36% = 1388,80 zł.

Podatek od dochodu uzyskanego w kraju wyniesie 1388,80 zł.

PRZYKŁAD

Pani Julia uzyskała w 2006 r. w Polsce dochód w wysokości 5000 zł. Jednocześnie pani Julia pracowała w

Niemczech, gdzie uzyskała dochód w przeliczeniu za złote w wysokości 40 000 zł. Łączna wysokość uzyskanych

dochodów: 5000 zł + 40 000 zł = 45 000 zł. Wielkość podatku od całego uzyskanego dochodu (według skali

podatkowej): 8897,28 zł

(45 000 zł – 37 024 zł = 7976 zł; 7976 zł x 30% = 2392,80 zł; 2392,80 zł + 6504,48 zł = 8897,28 zł).

Kwotę obliczonego podatku należy pomnożyć przez 100, a następnie podzielić przez sumę uzyskanego dochodu:

(8897,28 zł x 100) : 45 000 zł = 19,77. Obliczoną stawkę procentową podatku należy odnieść do dochodów

uzyskanych w Polsce – w ten sposób zostanie obliczony podatek należny.

5000 zł x 19,77% = 988,50 zł.

Podatek od dochodu uzyskanego w kraju wyniesie 988,50 zł.

4 KROKI DO OBLICZENIA WYSOKOŚCI PODATKU PRZY WYŁĄCZENIU Z PROGRESJĄ

1 Sumuje się dochody podlegające opodatkowaniu w Polsce z dochodami uzyskanymi za granicą, które

podlegają metodzie wyłączenia z progresją.

2 Dla sumy dochodów oblicza się podatek według skali podatkowej, stosując progi podatkowe 19%, 30%

i 40%.

3 Następnie należy obliczyć właściwą stopę procentową podatku, która jest wyrażana jako stosunek

kwoty obliczonego podatku do zsumowanych dochodów.

4 Obliczoną w ten sposób stawkę podatku stosuje się do obliczenia podatku od dochodów

podlegających opodatkowaniu uzyskanych w Polsce.

W drugiej grupie umów dotyczących unikania podwójnego opodatkowania przewidziano tzw. metodę zaliczenia

proporcjonalnego. Została zastosowana w mniejszej liczbie umów zawartych przez Polskę. Przy jej stosowaniu

trzeba płacić podatek od całości dochodów (formalnie całość dochodu osiągniętego za granicą opodatkowana

jest również w Polsce), zaś podatek zapłacony za granicą pomniejsza wartość należnego podatku w Polsce.

Mechanizm ten sprawdzałby się w pełni jedynie w sytuacji zbliżonych do siebie wysokością stawek

podatkowych. Niestety, w praktyce występują rozbieżności co do stawek, zaś w przypadku pracujących

Polaków okazywało się, że muszą oni dopłacić w Polsce podatek, bo do ich dochodów mają zastosowanie

zwykle stawki najwyższe, tj. 30% i 40%. Zaliczenie proporcjonalne (kredyt podatkowy) polega na tym, że od

całości dochodu uzyskanego w danym roku podatkowym przez podatnika oblicza się podatek według skali, a

następnie podatek do zapłaty pomniejsza się o podatek już zapłacony za granicą. Metoda ta jest stosowana w

umowach zawartych z Belgią, Holandią, Danią, Finlandią oraz Austrią.

PRZYKŁAD

Pani Zuzanna przez 4 miesiące pracowała w Belgii i uzyskała dochód w kwocie 30 000 zł. Podatek zapłacony w

Belgii wyniósł 7800 zł. W Polsce uzyskała dochód w wysokości 25 000 zł. Łączny dochód do wykazania w

zeznaniu za 2006 r. wyniósł 55 000 zł. Podatek obliczony według skali (II próg podatkowy) wyniósł 11 897,28 zł.

Dla obliczenia kwoty podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany za granicą należy kwotę

obliczonego podatku, tj. 11 897 zł, pomnożyć przez wysokość dochodu uzyskanego w Belgii (tj. 30 000 zł), a

następnie podzielić przez wysokość łącznego dochodu podlegającego opodatkowaniu, tj. kwotę 55 000 zł.

Podatek przypadający proporcjonalnie na dochód uzyskany w Belgii wynosi 6489,27 zł. Podatek faktycznie

zapłacony jest wyższy, dlatego odliczeniu może podlegać jedynie ta obliczona wartość 6489,27 zł.

PRZYKŁAD

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

18 of 26

2013-04-17 22:45

Pan Stanisław pracował w Holandii i uzyskał dochód w kwocie 60 000 zł. Podatek zapłacony w Belgii wyniósł

6000 zł. W Polsce uzyskał dochód w wysokości 5000 zł. Łączny dochód do wykazania w zeznaniu za 2006 r.

wyniósł 65 000 zł. Podatek obliczony według skali podatkowej (II próg podatkowy) wyniósł 14 897,28 zł. Dla

obliczenia kwoty podatku przypadającego proporcjonalnie na dochód uzyskany za granicą należy kwotę

obliczonego podatku, tj. 14 897,28 zł, pomnożyć przez wysokość dochodu uzyskanego w Holandii (tj. 60 000 zł),

a następnie podzielić przez wysokość łącznego dochodu podlegającego opodatkowaniu, tj. kwotę 65 000 zł.

Podatek przypadający proporcjonalnie na dochód uzyskany w Holandii wynosi 13 751,33 zł. Podatek faktycznie

zapłacony jest niższy, dlatego odliczeniu może podlegać kwota faktycznie zapłaconego w Holandii podatku, tj.

6000 zł.

Ta metoda rozliczenia była stosowana także do końca 2006 r. w zakresie dochodów osiągniętych w Wielkiej

Brytanii. Obowiązek dopłaty podatku w tym wypadku był poważny. Było to związane z jednej strony z kwotą

wolną od podatku w Wielkiej Brytanii (5000 GBP) oraz z niską stawką podatku dochodowego (najniższa stawka

wynosi tam jedynie 10%). Polacy, którzy pracowali w Wielkiej Brytanii, rozliczając się w Polsce, musieli dopłacać

należny podatek, i to znacznej wielkości. Pod wpływem opinii publicznej doszło do zmiany umowy o unikaniu

podwójnego opodatkowania i już do dochodów osiąganych w 2007 r. przez Polaków zatrudnionych w Wielkiej

Brytanii będzie miała zastosowanie metoda wyłączenia z progresją.

PRZYKŁAD

Stare zasady

Pani Karolina przez 5 miesięcy pracy w Wielkiej Brytanii zarobiła 22 215 zł. Wcześniej w tym samym roku

podatkowym w Polsce pani Karolina zarobiła 5000 zł.

Podstawa opodatkowania: 27 215 zł.

Podatek należny według skali 4641 zł.

Pani Karolina łącznie od przychodów polskich i zagranicznych musi zapłacić 4641 zł podatku. Gdyby pani

Karolina nie pracowała w Wielkiej Brytanii, zapłaciłaby 420 zł podatku. Dopłata wynosi więc aż 4221 zł.

Nowe zasady

Dochód uzyskany w Wielkiej Brytanii – 22 215 zł.

Dochód w Polsce – 5000 zł.

Łącznie dochody polskie i zagraniczne – 27 215 zł.

Podatek należny według skali – 4641 zł.

Wielkość stopy procentowej – (4641 x 100) : 27 215 zł = 17,05%.

Podatek do zapłaty w Polsce – 5000 zł x 17,05% = 853 zł.

Pani Karolina zgodnie z nowymi zasadami musi zapłacić 853 zł podatku. Przy tej metodzie rozliczenia podatku

dopłata wyniesie jedynie 433 zł.

3 KROKI DO OBLICZENIA WYSOKOŚCI PODATKU PRZY ZALICZENIU
PROPORCJONALNYM

1 Sumuje się dochody uzyskane w Polsce z dochodami uzyskanymi za granicą.

2 Dla sumy dochodów oblicza się podatek według skali podatkowej.

3 Od wielkości obliczonego podatku odejmuje się jedną z dwóch kwot (należy odjąć kwotę będącą

wartością niższą):

• kwotę równą podatkowi zapłaconemu w państwie, w którym uzyskano dochód, lub

• kwotę będącą częścią tego podatku odpowiadającą tej części podatku należnego w Polsce

obliczonego od wszystkich dochodów, która proporcjonalnie przypada na dochody opodatkowane za

granicą.

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

19 of 26

2013-04-17 22:45

Różnica to właśnie kwota należnego podatku obliczonego metodą zaliczenia proporcjonalnego.

Wpływ opinii publicznej może mieć jeszcze bardziej daleko idące konsekwencje niż tylko zmiana umowy o

unikaniu podwójnego opodatkowania. Aktualnie został złożony projekt zmiany ustawodawczej, zgodnie z którym

miałoby miejsce zaniechanie poboru podatku dochodowego od osób fizycznych od dochodów ze stosunku pracy

uzyskanych za granicą w okresie od dnia 1 maja 2004 r. do 31 grudnia 2006 r. Zgodnie z projektem, warunkiem

umorzenia zobowiązań podatkowych miałby być wniosek zainteresowanego podatnika. Ponadto gwarantowałby

on także niekaralność dla takiej osoby. Przedmiotowo nowa regulacja miałaby zastosowanie do dochodów

opodatkowanych w Polsce, a uzyskanych w kraju, z którym Polska nie podpisała umowy w sprawie

zapobiegania podwójnemu opodatkowaniu, albo uzyskanych w kraju, z którym Polska taką umowę podpisała, i

przewiduje ona metodę unikania podwójnego opodatkowania – metodę odliczenia proporcjonalnego (np. wobec

osób pracujących w Wielkiej Brytanii). Oznacza to także, że osoby, które powinny były wykazać w zeznaniach

dochody metodą wyłączenia z progresją, nie byłyby objęte zakresem abolicji podatkowej.

Zaliczki na podatek dochodowy

Zgodnie z aktualnie obowiązującym art. 44 ust. 7 u.p.d.o.f., podatnicy posiadający nieograniczony obowiązek

podatkowy w Polsce, czasowo przebywający za granicą, którzy osiągają dochody ze źródeł przychodów

położonych poza granicami Polski, są obowiązani w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w

którym wrócili do kraju, wpłacić zaliczkę na podatek dochodowy, stosując do uzyskanego dochodu najniższą

stawkę podatkową określoną w skali podatkowej. Przepis ten stosowany jest z uwzględnieniem umów o

unikaniu podwójnego opodatkowania, a to oznacza, że faktycznie będzie miał zastosowanie do rozliczenia

zaliczki przez podatników uzyskujących dochody z krajów, z którymi zawarte są umowy o unikaniu podwójnego

opodatkowania przewidujące metodę zaliczenia proporcjonalnego. Dochód do opodatkowania stanowią

uzyskane w danym okresie przychody po odliczeniu kosztów uzyskania przychodów oraz po odliczeniu

opłaconych w danym okresie składek na ubezpieczenie społeczne.

Diety

Podkreślić należy, że od 2007 r. wolna od podatku dochodowego jest część przychodów podatników o

nieograniczonym obowiązku podatkowym, którzy przebywają czasowo za granicą i uzyskują dochody ze

stosunku pracy, za każdy dzień pobytu za granicą, w którym podatnik pozostawał w stosunku pracy, w kwocie

odpowiadającej 30% diety, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności

przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z

tytułu podróży służbowej poza granicami kraju. Oznacza to, że przychody do opodatkowania są pomniejszane o

iloczyn liczby dni pobytu, w których podatnik był objęty umową o pracę, i 30% diety. Zwolnienie to nie ma

zastosowania do podróży służbowych odbywanych przez pracownika skierowanego w tym celu przez

pracodawcę.

ZAPAMIĘTAJ

Do końca 2006 r. odliczenie takie nie mogło przekroczyć 30 diet rocznie. Teraz można już uwzględnić

30% diety za każdy dzień pobytu, który wiąże się z pracą.

Wysokość diet dla poszczególnych krajów Unii Europejskiej

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

20 of 26

2013-04-17 22:45

Koszty i ulgi podatkowe

Koszty uzyskania przychodu osobie uzyskującej dochody ze stosunku pracy przysługują w formie kosztów

zryczałtowanych. W 2007 r. wysokość kosztów wynosi:

• 108,50 zł miesięcznie, a za rok podatkowy nie więcej niż 1302 zł, w przypadku gdy podatnik uzyskuje

przychody z tytułu jednego stosunku pracy,

• nie mogą przekroczyć łącznie 1953,23 zł za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody

równocześnie z więcej niż jednego stosunku pracy,

• 135,63 zł miesięcznie, a za rok podatkowy łącznie nie więcej niż 1627,56 zł, w przypadku gdy miejsce stałego

lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, a

podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę,

• łącznie 2441,54 zł za rok podatkowy, w przypadku gdy podatnik uzyskuje przychody równocześnie z więcej niż

jednego stosunku pracy, a miejsce stałego lub czasowego zamieszkania podatnika jest położone poza

miejscowością, w której znajduje się zakład pracy, zaś podatnik nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych, dochód ulega obniżeniu o kwotę pobranych bądź

opłaconych składek na powszechne ubezpieczenia społeczne, określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń

społecznych. Od dochodu nie odlicza się jednak składek zapłaconych do zagranicznych systemów

ubezpieczeniowych. Jeżeli w zeznaniu rocznym podatnik wykaże dochód do opodatkowania, może skorzystać

również z innych odliczeń od dochodu, czyli: darowizn, wydatków rehabilitacyjnych, wydatków z tytułu

użytkowania Internetu w lokalu lub budynku będącym miejscem zamieszkania podatnika. Podatek dochodowy,

obliczony zgodnie z obowiązującą skalą podatkową, w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę pobranej

bądź opłaconej składki na powszechne ubezpieczenie zdrowotne. Odliczenie nie może jednak przekroczyć

7,75% podstawy wymiaru składki. Podobnie jak w przypadku składek na ubezpieczenie społeczne, nie odlicza

się składek zapłaconych do zagranicznych systemów ubezpieczeń zdrowotnych.

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

21 of 26

2013-04-17 22:45

Zeznanie roczne

Podatnicy mają obowiązek składać właściwym urzędom skarbowym zeznanie o wysokości osiągniętego

dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym. Zeznanie takie składa się w terminie do 30 kwietnia roku

następującego po roku podatkowym. W przypadku osób nieprzebywających w Polsce termin ten w praktyce

będzie krótszy. Wysyłając za pośrednictwem poczty innego kraju roczne zeznanie podatkowe, muszą pamiętać,

że tylko nadanie w ostatnim dniu terminu w polskiej placówce pocztowej powoduje, że termin uznaje się za

zachowany. Inna placówka nie korzysta z tego atrybutu, dlatego też należy pamiętać, że dzień 30 kwietnia to

dzień, w którym zeznanie musi się znaleźć w urzędzie skarbowym. Wyjściem dla spóźnialskich jest złożenie

zeznania w polskim urzędzie konsularnym. Datą złożenia zeznania będzie data złożenia go w placówce

konsularnej. Usługa ta może w niektórych urzędach konsularnych kosztować nawet 18 euro. Urzędem

skarbowym właściwym dla rozliczenia rocznego jest urząd skarbowy właściwy według miejsca zamieszkania

podatnika w ostatnim dniu roku podatkowego, a gdy zamieszkanie na terytorium Polski ustało przed tym dniem –

według ostatniego miejsca zamieszkania na jej terytorium.

Nowy formularz dla pracujących za granicą

Podatnicy pracujący za granicą i mający miejsce zamieszkania w Polsce, począwszy od rozliczenia za 2006 r.,

muszą do zeznania podatkowego załączyć nowy formularz oznaczony jako PIT/ZG. Jego zadaniem jest

ułatwienie rozliczenia podatkowego z zagranicznych dochodów. PIT/ZG to informacja o wysokości dochodów z

zagranicy i zapłaconym tam podatku w danym roku podatkowym. Załącznik ten będzie trzeba dołączyć do

zeznań:

PIT-36

,

PIT-36L

i

PIT-38

. Ciekawostką jest, że załącznik PIT/ZG składa się odrębnie dla każdego

państwa uzyskania dochodu. Także małżonkowie, bez względu na przyjęty sposób rozliczenia rocznego

(indywidualnie czy wspólnie), składają odrębnie załączniki PIT/ZG.

Rozliczając się z dochodów uzyskanych za granicą, należy pamiętać, że przychody w walutach obcych przelicza

się na złote według kursów z dnia otrzymania lub postawienia do dyspozycji podatnika, ogłaszanych przez bank,

z którego usług korzystał podatnik, i mających zastosowanie przy kupnie walut. Jeżeli podatnik nie korzysta z

usług banku, przychody przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych z dnia uzyskania

przychodów, ogłaszanego przez NBP. Te same zasady będą miały zastosowanie do przeliczenia na złote

podatku zapłaconego za granicą. W przypadku otrzymania zwrotu uprzednio zapłaconego za granicą i

odliczonego podatku, w zeznaniu podatkowym składanym za rok, w którym dokonano zwrotu podatku, podatnik

obowiązany jest doliczyć odpowiednio do dochodu lub podatku kwoty uprzednio odliczone.

CO NA TO PRAKTYKA?

Działalność gospodarcza

Dla uniknięcia kłopotów z pozwoleniem na pracę po 1 maja 2004 r. Polacy za granicą rejestrowali działalność

gospodarczą i wykonywali pracę w ramach samozatrudnienia. Zgodnie z postanowieniami umów o unikaniu

podwójnego opodatkowania, zyski przedsiębiorstwa umawiającego się państwa podlegają opodatkowaniu tylko

w tym państwie, chyba że przedsiębiorstwo prowadzi działalność w drugim umawiającym się państwie przez

położony tam zakład. Jeżeli przedsiębiorstwo wykonuje działalność w ten sposób, jego zyski mogą być

opodatkowane w drugim państwie, jednak tylko do takiej wysokości, w jakiej mogą być przypisane temu

zakładowi. Wskazać należy, że zakład oznacza stałą placówkę, przez którą całkowicie lub częściowo

prowadzona jest działalność przedsiębiorstwa, w tym w szczególności miejsce zarządzania, filię, biuro, zakład

fabryczny, warsztat lub kopalnię.

Odpowiedzialność za brak rozliczeń z fiskusem

Znaczna liczba osób świadczących pracę poza Polską nie dopełnia swoich obowiązków podatkowych (według

niektórych źródeł aż 95% osób nie rozliczyło się ze swoich obowiązków podatkowych), zakładając, iż urząd nie

ma wiedzy o ich zagranicznych zarobkach. Polskie organy podatkowe mają jednak narzędzia do zdobycia takiej

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

22 of 26

2013-04-17 22:45

wiedzy. Obowiązujące przepisy wskazują, że w zakresie i na zasadach wynikających z umów o unikaniu

podwójnego opodatkowania informacje zawarte w aktach spraw podatkowych lub inne informacje podatkowe

mogą być udostępniane właściwym władzom państw obcych. Zakres wspomnianej wymiany informacji

podatkowej obejmuje wszelkie informacje dotyczące określania podstawy opodatkowania i wysokości

zobowiązania podatkowego w zakresie:

• opodatkowania dochodu, a także – majątku i kapitału, np. dochodu ze sprzedaży rzeczy,

• opodatkowania składek ubezpieczeniowych.

Podmiotem uprawnionym do wystąpienia do władz innych państw z wnioskiem o udzielenie informacji o

podatniku jest Minister Finansów. Jeśli więc okaże się, że podatnik nie będzie wykazywał dochodów

zagranicznych w swoich rozliczeniach podatkowych, mimo że miał taki obowiązek, a urząd skarbowy uzyska

informacje, że podatnik jednak dochód taki otrzymał, możliwe będzie ukaranie takiego podatnika. Karą w

pierwszej kolejności będzie zapłata zaległego podatku oraz odsetek od zaległości podatkowej, a ponadto

możliwe będzie nałożenie kar wynikających z ustawy z dnia 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy

(Dz.U. nr 83, poz. 930 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2006 r. nr 225, poz. 1635). Osoba, która uchyla się od

opodatkowania poprzez nieujawnienie przedmiotu lub podstawy opodatkowania bądź też nie składa deklaracji, a

tym samym naraża podatek na uszczuplenie, zagrożona jest karą grzywny do 720 stawek dziennych albo karą

pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie; jeśli kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej

wartości, podatnik podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych; jeżeli okoliczności dotyczą kwoty podatku

narażonego na uszczuplenie w wysokości nieprzekraczającej ustawowego progu – podatnik podlega karze

grzywny za wykroczenie skarbowe.

Problem nieujawniania dochodów osiąganych za granicą przez rezydentów może nastąpić także przy okazji

kontroli dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów. Jest to w praktyce największe

potencjalnie zagrożenie, bo zwykle osoby, które pracują za granicą, chcą w Polsce lokować swoje

oszczędności, np. kupując nieruchomość. Umowy sprzedaży nieruchomości trafiają do organów podatkowych, a

stąd już prosta droga do zainteresowania się nabywcą wartościowej nieruchomości, który nie wykazywał

żadnych źródeł dochodów. Wskazać należy, że dochody z nieujawnionych źródeł oraz dochody nieznajdujące

pokrycia w ujawnionych źródłach podlegają opodatkowaniu w formie ryczałtu w wysokości 75% dochodu.

Zgodnie z prawem

art. 14 konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii

Północnej w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od

opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od zysków majątkowych

1. Z zastrzeżeniem postanowień artykułów 15, 17, 18 i 19 niniejszej Konwencji, pensje, płace i inne podobne

wynagrodzenia, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Umawiającym się Państwie otrzymuje za pracę

najemną, podlegają opodatkowaniu tylko w tym Państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim

Umawiającym się Państwie. Jeżeli praca jest tam wykonywana, to otrzymywane za nią wynagrodzenie może

być opodatkowane w tym drugim Państwie.

2. Bez względu na postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu, wynagrodzenie, jakie osoba mająca miejsce

zamieszkania w Umawiającym się Państwie otrzymuje za pracę najemną, wykonywaną w drugim Umawiającym

się Państwie, podlega opodatkowaniu tylko w pierwszym wymienionym Państwie, jeżeli:

a) odbiorca przebywa w drugim Państwie przez okres lub okresy nieprzekraczające łącznie 183 dni w okresie

dwunastu miesięcy rozpoczynającym się lub kończącym w danym roku podatkowym, i

b) wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca

zamieszkania lub siedziby w drugim Państwie, i

c) wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład, który pracodawca posiada w drugim Państwie.

3. Bez względu na poprzednie postanowienia niniejszego artykułu, wynagrodzenie otrzymywane za pracę

najemną, wykonywaną na pokładzie statku morskiego bądź statku powietrznego eksploatowanego w transporcie

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

23 of 26

2013-04-17 22:45

międzynarodowym przez przedsiębiorstwo Umawiającego się Państwa może być opodatkowane w tym

Państwie.

Opieka socjalna w UE

Osoby, opłacające składki na NFZ, podróżujące po krajach Unii Europejskiej, mają prawo do skorzystania z

opieki medycznej w ramach ubezpieczenia.

Opieka medyczna

Udając się do lekarza poza granicami kraju, należy posiadać dokument potwierdzający fakt ubezpieczenia (rolę

tę pełnią w UE formularze serii E 100). W przypadku wyjazdu turystycznego jest to Europejska Karta

Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Od 1 stycznia 2006 r. EKUZ zastąpiła dotychczasowy druk E 111,

umożliwiający obywatelom Unii korzystanie z opieki medycznej w innych krajach członkowskich. Aby ją otrzymać,

wystarczy zgłosić się do najbliższego oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia. EKUZ uprawnia tylko do

korzystania z podstawowych usług medycznych. Szczegółowe informacje na temat EKUZ zamieszczone są na

stronach internetowych NFZ – www.nfz.gov.pl. Przed wyjazdem należy potwierdzić prawo do ubezpieczenia w

oddziale NFZ. W Danii, Holandii, Hiszpanii, Finlandii, Norwegii i Szwecji zaświadczenie pokazuje się bezpośrednio

w placówce medycznej. W Austrii, Belgii, Francji, Grecji, Irlandii, Islandii, Liechtensteinie, Niemczech,

Luksemburgu, Portugalii i Włoszech trzeba przed wizytą u lekarza zarejestrować się w instytucji

ubezpieczeniowej, która wyda zaświadczenie o prawie do nieodpłatnej pomocy medycznej. Taka wcześniejsza

rejestracja nie obowiązuje w Niemczech.

Nasza rada

Osoby zamieszkujące i pracujące legalnie na terenie kraju unijnego oraz odprowadzające składki na

ubezpieczenie zdrowotne i emerytalne w danym kraju mają takie same prawa do świadczeń medycznych

jak obywatele państwa, w którym przebywają. Prawo to przysługuje również najbliższej rodzinie danej

osoby.

Osoby mieszkające w kraju, a pracujące i opłacające składki za granicą (np. pracownicy przygraniczni) oraz

członkowie ich najbliższej rodziny mają prawo do opieki zdrowotnej w obu krajach; w takim przypadku dla

otrzymania bezpłatnej pomocy medycznej w Polsce konieczne jest uzyskanie w kraju zatrudnienia zaświadczenia

na druku E 106 oraz zarejestrowanie go w oddziale NFZ. Dzieci takich pracowników są ubezpieczone i

korzystają z pomocy lekarskiej w kraju, w którym mieszkają. Za granicą mają zapewnione świadczenia

zdrowotne tylko w przypadkach nagłych (jak turyści). Obywatele polscy, delegowani do pracy w UE, powinni

pobrać z ZUS druk

E 101

, potwierdzający fakt posiadania ubezpieczenia w Polsce i zwalniający z opłacania

składek ubezpieczeniowych za granicą.

Osoby zatrudnione na podstawie umowy o dzieło w kraju członkowskim UE są uprawnione do korzystania ze

świadczeń medycznych na podstawie druku E 128. Osoby zarejestrowane w polskich urzędach pracy jako

bezrobotne, i tym samym objęte powszechnym ubezpieczeniem zdrowotnym, mają prawo do korzystania z

opieki medycznej w kraju, do którego wyjadą w poszukiwaniu pracy. Poświadcza to formularz E 119. Warunkiem

jest upływ co najmniej 4 tygodni od zarejestrowania się w urzędzie pracy. Prawo do opieki medycznej z tytułu

poszukiwania pracy poza krajem stałego zamieszkania przysługuje tylko przez 3 miesiące.

Emerytury i renty za granicą

Praca w każdym kraju unijnym liczy się do stażu potrzebnego do uzyskania emerytury lub renty. Zasada

sumowania okresów ubezpieczenia dotyczy zarówno pracowników, jak i osób pracujących na własny rachunek.

Zasady te dotyczą osób, które posiadają okresy ubezpieczenia w więcej niż jednym państwie. Jeśli pracowały

tylko w jednym kraju, podlegają jurysdykcji wewnętrznej tego państwa. Jeśli Polak pracował w kilku krajach Unii,

nie oznacza to, że dostanie trzy emerytury – dostanie jedną, ale „składaną” – każde z tych państw uwzględni

okresy ubezpieczenia na ich terytorium i proporcjonalnie do nich wyliczy część emerytury. O prawo do

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

24 of 26

2013-04-17 22:45

emerytury, renty inwalidzkiej czy rodzinnej w krajach członkowskich można się ubiegać wtedy, jeśli w którymś z

nich pracownik był ubezpieczony co najmniej rok. Jeśli w jakimś kraju praca trwała krócej niż rok, przy ustalaniu

prawa do emerytury ten okres będzie doliczony do ogólnego stażu pracy przez inne państwa, w których

pracowano.

Emerytura i renta inwalidzka jest przyznawana i wyliczana według przepisów każdego kraju pracy. Renta z tytułu

wypadku przy pracy i choroby zawodowej przyznawana jest na podstawie ustawodawstwa państwa, w którym

Polak pracował w momencie, gdy zdarzył się wypadek lub choroba. Sumowanie świadczeń to dodawanie do

siebie wszystkich lat ubezpieczenia lub okresów zamieszkania (są państwa, gdzie po to, by otrzymać emeryturę,

należy mieszkać w tym kraju odpowiednią liczbę lat), tak by uwzględnić cały staż pracy osoby starającej się o

świadczenie. Jeśli poza Polską osoba pracowała lub pracuje w innych krajach Unii, jej emerytura będzie

przypominać składankę, złożoną z kilku elementów. ZUS zsumuje te okresy, w których praca była za granicą –

nawet jeżeli praca była świadczona za granicą zbyt krótko, by mieć prawo do emerytury „zagranicznej” – i doda

do lat przepracowanych w Polsce.

PRZYKŁAD

Jan K. pracował 8 lat w Polsce, 8 lat w Norwegii, 6 lat w Szwecji i 3 lata w Danii. Ogólny staż ubezpieczeniowy

to 25 lat (8+8+6+3). Mężczyzna ma więc prawo ubiegać się o emeryturę za każdy przepracowany w danym

państwie okres, natomiast instytucja ubezpieczeniowa każdego z wymienionych państw jest zobowiązana do

ustalenia emerytury, do której mężczyzna miałby prawo w tym państwie po 22 latach ubezpieczenia i wypłacenia

emerytury w kwocie odpowiadającej faktycznemu okresowi ubezpieczenia, przebytemu na terytorium danego

państwa, tj. Polska 8/25, Norwegia 8/25, Szwecja 6/25 i Dania 3/25.

PRZYKŁAD

60-letnia Aleksandra B. złożyła w połowie 2005 r. do ZUS wniosek o emeryturę, wskazując 24 lata pracy w

Polsce i 4 lata w Hiszpanii. ZUS może przyznać polską emeryturę wyłącznie na podstawie 24 lat ubezpieczenia

w Polsce (to wystarczający staż ubezpieczeniowy). Obliczono jej emeryturę na podstawie 24 lat pracy w Polsce

na kwotę 1049,71 zł.

Transfer emerytur

Transfer świadczeń polega na tym, że pieniądze podążają za pracownikiem niezależnie od kraju zamieszkania.

Otrzymuje je on w walucie tego kraju, w którym się osiedlił, choć obliczane są według zasad i w wysokości

obowiązującej w kraju, gdzie pracował, i prosił o świadczenie. Zgodnie z przepisami wspólnotowymi, emerytury

nie mogą doznać żadnego uszczerbku, czyli nie mogą być obniżone, zmienione, zawieszone, uchylone tylko z

tego powodu, że osoba do nich uprawniona przebywa lub mieszka na terytorium innego państwa

członkowskiego niż to państwo, które jest zobowiązane do wypłaty przyznanej emerytury. Z możliwości transferu

korzystają także ci, którzy całe życie przepracowali w jednym kraju, lecz po uzyskaniu prawa do emerytury

przenieśli się do innego. Transferowane są: emerytura, renta, dodatki pielęgnacyjne, dodatki dla sierot

zupełnych, zasiłki pogrzebowe.

ZAPAMIĘTAJ

Wniosek o przyznanie emerytury lub renty składa się w miejscu zamieszkania.

Aby uzyskać rentę wypadkową, należy złożyć wniosek w oddziale ZUS albo instytucji ubezpieczeniowej

państwa, w którym doszło do wypadku. Przy załatwianiu formalności stosuje się unijne formularze z serii E 200.

Trzeba przy tym dysponować dokumentami potwierdzającymi polskie oraz zagraniczne okresy ubezpieczenia.

Zgodnie z prawem

art. 6 ust. 2 ustawy o emeryturach i rentach z FUS

Za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. następujące okresy, za

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

25 of 26

2013-04-17 22:45

Źródło: INFORLEX.PL Księgowość publikacja z serii INFORLEX

Copyright © 2013 INFOR PL S.A. Wszelkie prawa zastrzeżone.

które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek

na ubezpieczenie społeczne:

1) zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia:

a) na obszarze Państwa Polskiego – w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w

tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy,

macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową,

b) obywateli polskich za granicą – w polskich przedstawicielstwach dyplomatycznych i urzędach konsularnych, w

stałych przedstawicielstwach przy Organizacji Narodów Zjednoczonych i w innych misjach lub misjach

specjalnych, a także w innych polskich placówkach, instytucjach lub przedsiębiorstwach, do których zostali

delegowani lub skierowani; dotyczy to również członków rodziny delegowanego lub skierowanego tam

pracownika, którzy podjęli zatrudnienie w tych placówkach w czasie pobytu za granicą,

c) obywateli polskich za granicą – w organizacjach międzynarodowych, zagranicznych instytucjach i w

zakładach, do których zostali skierowani w ramach współpracy międzynarodowej lub w których byli zatrudnieni

za zgodą właściwych władz polskich; zgoda nie jest wymagana w stosunku do pracowników, którzy wyjechali za

granicę przed dniem 9 maja 1945 r.,

d) obywateli polskich za granicą – u innych pracodawców zagranicznych, jeżeli w okresie pracy za granicą były

opłacane składki na ubezpieczenie społeczne w Polsce.

INFORLEX.PL Księgowość

http://ksiegowosc3.inforlex.pl/szukaj/wyniki/drukuj,po,I14.2007.013.0...

26 of 26

2013-04-17 22:45