Urlop macierzyński od 01.01.2010 roku


Od 1 stycznia dłużej na zasiłku macierzyńskim

Osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu mają obecnie możliwość dłuższego opiekowania się nowo narodzonym
lub przyjętym na wychowanie dzieckiem, zachowując jednocześnie prawo do zasiłku macierzyńskiego. Od 1 stycznia br.
weszły bowiem w życie przepisy wprowadzające m.in. dodatkowe urlopy macierzyńskie i dodatkowe urlopy na
warunkach urlopu macierzyńskiego. Nowe uprawnienia uzyskali również ojcowie, którym ponadto przysługuje zasiłek za
okres urlopu ojcowskiego.

Nie tylko dla pracowników

Zasady udzielania oraz wymiar urlopu macierzyńskiego, urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz
przysługującego od 1 stycznia br. dodatkowego urlopu macierzyńskiego, dodatkowego urlopu na warunkach urlopu
macierzyńskiego oraz urlopu ojcowskiego, zostały określone w art. 180-183

1

oraz 184 Kodeksu pracy. Za okres tych

urlopów przysługuje zasiłek macierzyński.

Uprawnione są do niego wszystkie osoby podlegające ubezpieczeniu chorobowemu, zarówno obowiązkowo (np.
pracownicy), jak i na zasadzie dobrowolności (np. osoby zatrudnione na umowę zlecenia, osoby prowadzące działalność
pozarolniczą). Stanowi o tym art. 29 ust. 1, 5 i 5a ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego
w razie choroby i macierzyństwa, zwanej ustawą zasiłkową.

Dodatkowy urlop i zasiłek

Podstawowy okres urlopu macierzyńskiego (w zależności od liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie lub
przyjętych jednorazowo na wychowanie) wynosi odpowiednio od 20 do 37 tygodni (patrz tabela). Bezpośrednio po jego
zakończeniu osoba uprawniona może skorzystać (na swój wniosek) z dodatkowego urlopu macierzyńskiego z prawem do
zasiłku. Jego wymiar będzie ulegał wydłużeniu co dwa lata, aby z obecnych 2 i 3 tygodni, docelowo w 2014 r. osiągnąć
odpowiednio 6 i 8 tygodni.

Te same zasady przyznawania dotyczą dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i zasiłku
macierzyńskiego z tytułu przyjęcia na wychowanie dziecka w wieku do 7. roku życia, a w przypadku dziecka, wobec
którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10. roku życia.

Praca w trakcie urlopu

Pracownica uprawniona do dodatkowego urlopu macierzyńskiego może świadczyć pracę u pracodawcy udzielającego
tego urlopu, jednak w wymiarze nie wyższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy (art. 182

1

§ 4 Kodeksu pracy).

Zasada ta dotyczy wyłącznie pracowników.

Aktywność zawodowa nie pozostaje jednak bez wpływu na zasiłek macierzyński. W świetle art. 29 ust. 7 ustawy
zasiłkowej, wysokość zasiłku pomniejsza się bowiem proporcjonalnie do wymiaru czasu (świadczonej) pracy.

Może się zdarzyć, że pracownica - uprawniona do dodatkowego urlopu macierzyńskiego, łącząca korzystanie z tego
urlopu z wykonywaniem pracy u swojego pracodawcy - przedłoży zaświadczenie lekarskie ZUS ZLA o niezdolności do
pracy z powodu choroby lub sprawowania opieki nad chorym dzieckiem lub innym chorym członkiem rodziny. Nabędzie
wówczas prawo odpowiednio do wynagrodzenia za okres choroby, zasiłku chorobowego lub zasiłku opiekuńczego.

Tata na macierzyńskim

Z dodatkowego urlopu i zasiłku macierzyńskiego, oprócz matki dziecka może skorzystać również jego ojciec. Jest to
jednak możliwe wyłącznie wówczas, gdy:

•

matka dziecka zrezygnuje z urlopu (zasiłku) macierzyńskiego po wykorzystaniu 14 tygodni, a z pozostałej jego
części będzie korzystał ubezpieczony - ojciec wychowujący dziecko,

•

matka wykorzysta podstawowy urlop (zasiłek) macierzyński i nie będzie zamierzała korzystać z dodatkowego
urlopu (zasiłku) macierzyńskiego.

Ponadto ubezpieczony ojciec wychowujący dziecko może wystąpić o urlop ojcowski z prawem do zasiłku. Przysługuje
on niezależnie od urlopu macierzyńskiego należnego matce dziecka oraz ewentualnego korzystania przez ubezpieczonego
- ojca wychowującego dziecko z urlopu macierzyńskiego lub dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Zasiłek z tytułu urlopu ojcowskiego obecnie przysługuje przez okres 1 tygodnia, a od 1 stycznia 2012 r. - 2 tygodni, nie
dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko 12 miesięcy.

Także po ustaniu ubezpieczenia

Zasiłek macierzyński przez okres dodatkowego urlopu przysługuje także osobom pobierającym zasiłek macierzyński po
ustaniu zatrudnienia oraz osobom pobierającym zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka w okresie urlopu
wychowawczego. Warunkiem wypłaty zasiłku macierzyńskiego przez okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub
dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego jest wystąpienie przez ubezpieczoną lub ubezpieczonego
z pisemnym wnioskiem w tej sprawie do płatnika zasiłku.

Prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres urlopu ojcowskiego natomiast przysługuje nawet wówczas, gdy
ubezpieczenie chorobowe ustanie w trakcie jego pobierania.

Długość okresu zasiłku macierzyńskiego

Za okres przysługującego urlopu macierzyńskiego

dodatkowego*

ojcowskiego**

W przypadku

urodzenia przy jednym

porodzie

podstawowego

2010 i 2011 rok

2012 i 2013 rok

od 2014 roku

2010 i 2011 rok od 2012 roku

jednego dziecka

20 tygodni

do 2 tygodni

do 4 tygodni

do 6 tygodni

dwojga dzieci

31 tygodni

trojga dzieci

33 tygodni

czworga dzieci

35 tygodni

pięciorga i więcej dzieci 37 tygodni

do 3 tygodni

do 6 tygodni

do 8 tygodni

1 tydzień

2 tygodnie

* jednorazowo, w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności, bezpośrednio po wykorzystaniu podstawowego urlopu
macierzyńskiego

** nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 12. miesiąca życia

Podstawa prawna:

•

ustawa z dnia 26.06.1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.),

•

ustawa z dnia 25.06.1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
(Dz. U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 ze zm.).