Zielone Harcowanie cz. II

1. Wstęp

2. Zielona drużyna - opis idei konkursu

Konkurs „Zielona drużyna”
Zielona drużyna to konkurs ekologiczny. Zorganizowany w 2003 roku po raz pierwszy.
Organizatorem był Wydział programowy GK ZHP oraz Wydział Starszoharcerski GK ZHP.
Czas trwania konkursu to 1 maja 2003 do 28 sierpnia 2003 roku
Konkurs był przeznaczony dla młodzieży starszej – w wieku szkoły średniej – skupionej w
grupach kilkuosobowych. Drużyny uczestniczące w konkursie walczyły o miano „Zielonej
drużyny”.
Zielona drużyna to ludzie, którzy włączyli się w działania na rzecz ochrony środowiska.
Problemy ekologiczne świata są niezwykle rozległe, zwykły człowiek nie może im wszystkim
zaradzić. Ale jeśli każdy z nas zajmie się niewielką częścią – wtedy wszystkie zebrane razem
działania dadzą ogromne efekty. I razem możemy rozwiązać problemy ekologiczne.
Harcerstwo od początku swego działania jest proekologiczne, wychowanie w zgodzie z natura
jest częścią programu ZHP. Jeśli drużyny harcerskie zaczną prowadzić działania promujące
codzienne zachowania proekologiczne spowoduje to zaangażowanie w te działania bardzo
wielu osób - rodzin, kolegów, nauczycieli. Dlatego będziemy promować udział w zielonej
drużynie. Zaś udokumentowaniem tego będzie wzięcie udziału w konkursie o miano „zielonej
drużyny”. Przykładów małych działań proekologicznych jest wiele: używanie papieru z
makulatury, unikanie zbędnych plastikowych opakowań, segregowanie odpadów, unikanie
kupowania produktów jednorazowych itd.
Celem konkursu jest:

•

wspieranie rozwoju młodych ludzi ze szczególnym uwzględnieniem właściwego
kształtowania ich stosunku wobec środowiska naturalnego, w którym żyją;

•

uświadomienie zagrożeń dla środowiska naturalnego w otaczającym nas świecie,
czego efektem jest podjęcie konkretnych działań i zaproszenie do współpracy jak
największego grona osób;

•

promocja ekologii jako interesującego (dla młodych ludzi) sposobu spędzania
wolnego czasu;

•

promocja interesujących form działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego oraz
metod wykorzystywanych w edukacji ekologicznej.

•

Włączenie młodzieży w kształtowanie codziennych zachowań proekologicznych
wśród rówieśników.

Konkurs polega na zaplanowaniu i przeprowadzeniu zajęć ekologicznych dla uczestników
warsztatów. Celem zajęć będzie pokazanie jakimi sposobami można zaangażować w
codzienne zachowania proekologiczne ludzi dookoła nas – naszych rodziców, rodzeństwo,
kolegów, sąsiadów oraz opracowanie.
W konkursie mogą uczestniczyć drużyny lub patrole starszoharcerskie i wędrownicze.

Konkurs zostanie przeprowadzony w dwóch etapach –
W I etapie - drużyny prześlą do GK ZHP konspekty zajęć.
W II etapie najlepsi uczestnicy I etapu wezmą udział w warsztatach podczas których
przeprowadza zajęcia przez siebie skonstruowane. Te zajęcia zostaną poddane ocenie.

Chcąc uczestniczyć w konkursie, należy:
Zaplanować zajęcia i do 15 czerwca 2003 r. przesłać na adres GK ZHP konspekt z opisem
zajęć wg załączonego wzoru oraz wziąć udział w warsztatach i przeprowadzić zajęcia, tak by
zostały one dobrze ocenione.
Zwycięzca konkursu zostanie drużyna, której zajęcia zostaną najlepiej ocenione przez kadrę i
uczestników warsztatów.
Zwycięzcy konkursu oprócz nagród i dyplomów otrzymają również szansę poprowadzenia
zajęć na warsztatach podsumowujących „Grę w zielone”.
Fundatorem nagród jest narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

3. Konspekty zajęć opracowane przez uczestników konkursu,

Harcerze starsi – niekonwencjonalne źródła energii

Uczestnicy – 25 osób

Cel: Ukazanie różnych rodzajów źródeł energii, ukazanie niekonwencjonalnych sposobów
wytwarzania energii, pogłębianie świadomości ekologicznej, wpajanie idei samorządności

Zamierzenia: Po tak przeprowadzonych zajęciach drużynowi będą potrafili przeprowadzić w
swoich drużynach podobne zajęcia, będą znali i rozumieli mechanizmy podejmowania decyzji
(w tym także ekologicznych) w społeczeństwie obywatelskim, będą potrafili rozważać
możliwe rozwiązania na rzecz ochrony środowiska naturalnego i rozumieć ekologiczne
konsekwencje podejmowanych decyzji.

Lp. Plan zajęć

treść

forma

materiały

czas

uwagi

Ocena "za"
i "przeciw"

W sali zostają rozwieszone kartki
papieru, na których wypisane zostają
różne rodzaje elektrowni z krótkimi ich
opisami:
1. Konwencjonalna elektrownia (w

tego typu elektrowni następuje w
procesie spalania zamiana energii
chemicznej na energię cieplną pary,
a następnie, w procesie ekspansji
termicznej zachodzącej w turbinie -
zamiana energii cieplnej na energię
mechaniczną i wreszcie - w
generatorze napędzanym przez
turbinę - zamiana energii
mechanicznej na elektryczną.

"Burza
mózgów"

Arkusze
papieru,
markery,
pinezki
(szpilki,
taśma)

15
minut

Arkusze z
opisami
elektrowni
powinny
zostać
uprzednio
przygotowan
e.

Wytwarzana w generatorze energia
elektryczna jest transformowana na
wysokie napięcie i przesyłana
liniami elektroenergetycznymi do
odbiorców).

2. Elektrownia wiatrowa

(wykorzystująca energię
mechaniczną wiatru- generator
prądu elektrycznego napędzany jest
przez silnik wiatrowy lub zespół
takich silników. Wiatrak - budowla,
której zadanie polega na
wyzyskiwaniu energii wiatru za
pomocą tzw. Skrzydeł,
obracających się pod wpływem
powiewu, poruszają one np.
żarnami mielącymi ziarno czy
mechanizmami pompującymi
wodę, a współcześnie prądnicami
wytwarzającymi energię.)

3. Elektrownia jądrowa (w elektrowni

jądrowej następuje w procesie
rozszczepienia jąder atomów uranu,
plutonu lub toru wyzwolenie
energii cieplnej, która służy do
wytworzenia pary wodnej. Energia
cieplna pary zostaje przemieniona
w energię mechaniczną w procesie
ekspansji termicznej zachodzącej w
turbinie, a dalej zamiana na
elektryczną w generatorze.)

4. Elektrownia wodna (zakład

energetyczny przetwarzający
energię wody na energię
elektryczną przy użyciu silników
wodnych oraz zespołów złożonych
z turbiny wodnej i napędzanej nią
prądnicy elektrycznej)

5. Elektrownia heliotermiczna (w

elektrowni tej następuje przemiana
promieniowania słonecznego w
ciepło, doprowadzane następnie do
turbiny napędzającej generator,
wytwarzający energię elektryczną.
Elementami stosowanymi w tego
typu elektrowniach są zwierciadła
ogrzewane energią Słońca).

Zadaniem uczestników jest wypisanie
na każdej z kartek z powyższymi
opisami argumentów "za" oraz

"przeciw" danemu źródłu energii.

obrady

Każdy z uczestników losuje karteczkę
z nazwą ugrupowania "politycznego",
do którego będzie należał
(przykładowo: Stronnictwo Usmiechu,
Unia Radości, Wspólnota Dzielnych i
Odważnych, Zrzeszenie Wielbicieli
Życia, Partia Przyjaciół Przyrody). W
każdym ugrupowaniu znajdzie się po
4-5 osób. Po wylosowaniu ugrupowań
każdy stara się odnaleźć w całej grupie
członków własnego ugrupowania -
tylko za pomocą gestów i mimiki, bez
słów. Ugrupowania wchodzą w skład
rady miejskiej, która podejmie decyzję
o wyborze źródła energii elektrycznej
dla miasta.

Praca w
grupach

Kartki
papieru,
długopis

10
minut

Należy
uprzednio
przygotować
kartki do
losowania

Obrady w
grupach

Prowadzący zabiera głos,
wprowadzając zebranych w
zagadnienie i prosząc o dyskusję oraz o
podjęcie uchwały w sprawie budowy
elektrowni. Następnie każde
ugrupowanie losuje karteczkę z
rodzajem elektrowni, którą podczas
obrad będzie rekomendować.
Rozpoczynają się konsultacje w
grupach, uwzględniające głosy
społeczności "za" i "przeciw" danemu
rozwiązaniu. Wynikiem konsultacji ma
być program, który każde ugrupowanie
przedstawi na forum całej rady. Na
poparcie własnego programu
ugrupowania tworzą plakat
reklamujący popierane przez nie źródło
energii.

Praca w
grupach -
dyskusja

Arkusze
papieru,
kolorowe
markery, ew.
kredki

30
minut

Obrady na
forum rady

Każde ugrupowanie przedstawia
własny program, odpowiadając na
pytania innych członków rady. W
efekcie takiej dyskusji każdy uczestnik
podejmuje samodzielną decyzję, za
jakim źródłem energii oddaje głos.

dyskusja

20
minut

Decyzja

Każdy uczestnik przygotowuje własną
kartę do głosowania (może to być
emblemat charakteryzujący daną
osobę). Następuje oddawanie głosów
na wybrany przez każdego rodzaj
energii dla miasta, poprzez złożenie
karty do głosowania na wybranym
opisie elektrowni.

Karteczki,
flamastry

5 minut

Przedstawi
enie
wyników
głosowania

Prowadzący oblicza głosy i uroczyście
oznajmia wyniki. Przedstawia wnioski
z danego wyniku, biorąc pod uwagę
walory wybranego rozwiązania i
zwracając przy tym uwagę, czy
uczestnicy podjęli decyzję "ponad
podziałami". Mówi o znaczeniu
podjętej decyzji dla społeczności.

Wykład

10
minut

wędrownicy – sąd nad poglądem

Uczestnicy – 25 osób

Cel: Ukazanie potrzeby zachowania obecnego środowiska w jak najlepszym stanie,
uświadomienie potrzeby przeciwdziałania zagrożeniom ekologicznym, zmobilizowanie
młodzieży do działań na rzecz ochrony środowiska.

Zamierzenia: Uczestnicy będą potrafili przeprowadzić w swoich drużynach podobne
zajęcia, przeprowadzić zorganizowaną wg ściśle określonych reguł dyskusję na ważne
tematy, rozważać wszelkie "za" i "przeciw" w sprawach związanych z ekologią.

Lp. Plan zajęć

treść

forma materiały

czas

uwagi

Zorganizowan
ie sądu

Spośród uczestników zajęć powołana
zostaje ława przysięgłych, obrońca z
grupą prawników posiłkowych, prokurator
z prawnikami posiłkowymi. Sędzia, osoba
prowadząca, przedstawia przedmiot
rozprawy. Do wyboru:
1. Budowa autostrady: w północnej

części kraju zaplanowano budowę
autostrady łączącej zachód ze
wschodem Europy. Jednak trasa
przebiega przez rezerwat ptaków.
Firma, która wygrała przetarg na
budowę tego odcinka zapewnia, iż
podjęte zostaną szczególne środki
ostrożności podczas budowy. Ponadto
autostrada zostanie odizolowana od
rezerwatu specjalnymi ekranami.

2. Zapora wodna. Na południu kraju

zaplanowano budowę zapory na rzece
X, która jest ciekiem o I klasie
czystości. Zapora i zbiornik retencyjny
mają w razie powodzi przejąć i
zatrzymać falę powodziową. Jednak
taka budowla hydrotechniczna
wymaga zagospodarowania dużej
przestrzeni, na której mają swoje

wykład Przygotowan

y arkusz
papieru z
narysowany
m
schematem
mapy Polski
i
zaznaczony
m punktem,
którego
dotyczy
rozprawa
oraz
symbolami
(np.
autostrada,
gniazda
ptaków,
zapora,
zwierzęta,
etc.)

10
minut

Należy
wybrać
sposób
ustalenia
składów
poszczegól
nych grup
wg
dowolnego
klucza, np.
losowo, wg
spontanicz
nego
doboru.
Uczestnikó
w należy
podzielić
na trzy
równe
grupy.

środowisko życia unikalne gatunki
flory i fauny. Takie przedsięwzięcie
wymagać będzie również
przesiedlenia mieszkańców trzech
wiosek, znajdujących się na
planowanym obszarze zalania.

3. Elektrownia jądrowa. Na wschodzie

Polski zaplanowano budowę
supernowoczesnej elektrowni, która
przyniesie znaczne korzyści
ekonomiczne w porównaniu z budową
elektrowni konwencjonalnej. Przy
budowie tego obiektu zostaną
zastosowane nowoczesne technologie
mające na celu zmniejszenie do
poziomu minimalnego możliwość
awarii.

4. Składowisko odpadów. W centralnej

Polsce zaproponowano budowę
składowiska odpadów
niskoaktywnych promieniotwórczych.
Składowanie będzie odbywało się w
szczelnych pojemnikach na
odpowiednio zabezpieczonym terenie.
Zastosowane zostaną nowoczesne
technologie uniemożliwiające
skażenie środowiska.

Narady w
zespołach

W zespołach oskarżycielskim oraz
obrończym trwają narady. Każdy zespół
przygotowuje mowę oskarżycielską/
obrończą, przygotowuje do rozprawy
świadków

Praca
w
grupac
h

Kartki,
długopisy

25
minut

Rozprawa

1. Mowa wstępna oskarżycielska oraz

obrończa, w której strony
przedstawiają co będzie przedmiotem
rozprawy i ujawniają swój stosunek do
tematu.

2. Przesłuchania świadków powołanych

przez strony

3. Mowa końcowa, w której strony

poprzez rzetelną argumentację
dowodzą słuszności własnych tez.

Sędzia pilnuje porządku na sali, ew. może
zadawać dodatkowe pytania.

Prezen
tacja,
dyskus
ja

45
minut

Werdykt

Po wysłuchaniu stron ława przysięgłych
"udaje się" na naradę i ustala werdykt,
który następnie zostaje ogłoszony przez
sędziego.

dyskus
ja

15
minut

W
rzeczywist
ości ława
donikąd się
nie udaje.
Wszyscy

mogą
przysłuchi
wać się w
milczeniu
obradom.

harcerze starsi i wędrownicy - człowiek na ziemi

Uczestnicy – 25 osób

Cel: pogłębianie świadomości ekologicznej wśród harcerzy starszych i wędrowników,
ukazywanie potrzeby zachowania środowiska w jak najlepszym stanie, uświadamianie
potrzeby przeciwdziałania zagrożeniom ekologicznym oraz usuwania skutków degradacji
środowiska, wpajanie poczucia współodpowiedzialności za środowisko naturalne.

Zamierzenia: Uczestnicy będą potrafili przekazać harcerzom starszym i wędrownikom
wiedzę i umiejętności związane z ochroną i dbałością o środowisko naturalne w miejscu ich
zamieszkania oraz pracy w grupie, przez prowadzenie zajęć w podobnej formie.

Lp. Plan zajęć

Treść

forma

materiały

czas

uwagi

Wprowadzenie

Prowadzący przedstawia cele i
zamierzenia. Następnie
wyjaśnia, dlaczego cele te są
ważne.

wykład

5-10
minut

Zadanie: "Mój
projekt
ekologiczny dla
mojego miasta"

Uczestnicy dzielą się na pary
lub kilkuosobowe grupy tak,
aby w obrębie każdej grupy
znalazły się osoby z tej samej
miejscowości lub województwa
(znające miasto wojewódzkie).
Prowadzący daje im zadanie:
"Zostaliście wybrani przez
mieszkańców swojego
miasta/miasta wojewódzkiego
na włodarzy. Waszym zadaniem
jest stworzyć projekt
ekologiczny dla waszego
miasta." Projekt ma
uwzględniać następujące fazy:
1. Diagnoza sytuacji

ekologicznej miasta i jego
okolic (zagrożenia, braki w
infrastrukturze, potrzeby,
etc.)

2. Pomysł realizacji inwestycji

proekologicznych
uwzględniających lokalne
potrzeby i możliwości,

Praca w
grupach

Duży arkusz
papieru,
markery

30- 45
minut

Ważne jest
zaznaczenie,
że na
realizację
tego projektu
nie ma
nieograniczo
nych
środków, a
więc
rozmach
inwestycji
musi być
poparty
realistyczny
m
programem
budżetowym
(pomysłem,
skąd wziąć
środki).

współpracę z lokalnymi
organizacjami
ekologicznymi.

3. Pomysł na finansowanie

inwestycji (skąd pozyskać
sponsorów, jak zachęcić
inwestorów, etc.)

4. Przekonująca argumentacja

na to, że projekt inwestycji
jest opłacalna i przyniesie
korzyści i miastu, i
środowisku

naturalnemu.
Projekt ma być przygotowany w
formie wizualnej (schemat,
punkty, drzewko, rysunki, etc.)
tak, aby podczas późniejszej
prezentacji można było się nim
posługiwać

Omówienie
zadania

Prowadzący prosi poszczególne
grupki o powrót do całej grupy,
następnie prosi poszczególne
grupki o relacje z ich pracy.
Relacja ma zawierać
informacje:
1. Przedstawienie projektu.
2. Zaprezentowanie trudności,

z jakimi dana grupa zetknęła
się w trakcie realizacji
projektu.

Prowadzący zapisuje w
widocznym miejscu rodzaje
problemów, z jakimi
poszczególne grupy się
zetknęły, starając się
skategoryzować je.

prezentacja Duży arkusz

papieru oraz
marker dla
prowadząceg
o, szpilki
(pinezki,
taśma,
plastelina)
do
przymocowa
nia arkuszy z
projektami w
widocznym
miejscu

15- 30
minut
(w
zależnoś
ci od
ilości
grup)

Zadanie:
omówienie
problemów na
forum i
poszukiwanie
rozwiązań

Prowadzący zachęca
uczestników do szukania
pomysłów rozwiązań głównych
problemów jakie wynikły
podczas pracy wszystkich grup

dyskusja

10
minut

Podsumowanie:
wnioski

Prowadzący uogólnia wyniki
pracy w grupach i dyskusji,
odnosząc je do sformułowanych
na wstępie celów

Wykład

5 minut

harcerze starsi – Ratujmy ziemię

Opis zajęć: Uczestnicy zajęć wezmą udział w zajęciach dla harcerzy, po ich zakończeniu
będą wiedzieli jak harcerze mogą przeciwdziałać różnym zagrożeniom środowiska.

Prowadzący: Lila Kosecka
Uczestnicy – 25 osób

Cel: Pogłębianie świadomości ekologicznej, uświadamianie potrzeby przeciwdziałania
zagrożeniom ekologicznym, zmobilizowanie do działania na rzecz ochrony środowiska
naturalnego.

Zamierzenia: wpajanie harcerzom nawyku korzystania z mapy i uważnego jej studiowania
oraz zdobywanie przez nich umiejętność poruszania się w terenie przy użyciu mapy;
zwrócenie uwagi na określone, konkretne zagrożenia ekologiczne i konsekwencje ich
występowania; nabycie przez harcerzy umiejętności projektowania działań na rzecz ochrony
środowiska i wdrażania ich w swojej okolicy.

Lp.

Plan
zajęć

treść

forma

materiały

czas

uwagi

Gra
terenowa

1. Uczestnicy zostają podzieleni

na 4-5 osobowe grupki.

2. Uczestnicy otrzymują mapę z

zaznaczonymi "punktami
zagrożeń ekologicznych". Mają
5 minut na zapamiętanie jak
najwięcej tych punktów

3. Przed startem do

wspomnianych punktów
harcerze otrzymują inną mapę,
na której punkty nie są
zaznaczone (sami też nie mogą
na niej nic zaznaczać)

4. Uczestnicy mają zadanie w

ściśle określonym czasie
dotrzeć do wszystkich punktów
(oznaczonych w terenie
zielonymi wstążkami) i
zapamiętanie wszystkiego, co
tam zobaczą. Na punktach
umieszczone zostają symbole
określające różne zjawiska
związane z degradacją
środowiska (np. dziura
ozonowa, smog, niszczenie
lasów, odpady). Przykładowe
symbole: rozciągnięty
niebieski materiał z wyciętą

Zajęcia
terenow
e

Globus
(piłka),
materiał,
nożyczki,
dezodorant,
flamaster,
zielone
wstążki,

5 minut

60
minut

dziurą oraz dezodorant z
napisem freon (dziura
ozonowa), globus lub piłka z
napisem "Ziemia" zasypana
śmieciami (odpady), rebus
(niszczenie lasów, płuc Ziemi),
rebus na smog

5. Po powrocie z trasy zastępy

określają, co oznaczała
symbolika punktów.

15
minut

Dyskusja
"Słonecz
ko"

Każdy zastęp wybiera jedno
zjawisko (np. dziura ozonowa).
Początkowo każdy indywidualne
zastanawia się nad zagrożeniami,
jakie mogą wystąpić na Ziemi w
związku z nasileniem się
omawianego zjawiska. Następnie
karteczki zbierane są i układa się je
w kręgu, przy czym karteczki z
powtarzającymi się zagrożeniami
układa się tak, aby wydłużyły się
w "promienie słoneczka".
Następnie na forum całej grupy
omawia się otrzymane
"promyczki".

dyskusja Karteczki,

długopisy

30
minut

„URATUJ ZIEMIĘ” – GRA EKOLOGICZNA

 Prowadzący zajęcia: 1 Świdnicka Środowiskowa Drużyna Harcerska „Grąd”
 Forma: Gra planszowa (pionki powyżej 1,5 m)
 Cele:

•

Wzbogacenie wiedzy o środowisku, w którym żyjemy

•

Zdrowa rywalizacja i dobra zabawa

•

Kształtowanie postaw proekologicznych w życiu codziennym

 Czas trwania: 160 minut (tj. 2h 30min., a jak ktoś woli 9600 sek.)
 Limit osób: 16 sztuk (tj. 32 rąk, 32 nóg, a jak ktoś woli 64 kończyny)
 Miejsce: Wolna przestrzeń (niezbyt duża, ale płaska)
 Materiały:

•

plansza do gry (ok. 5 m x 5 m tj. 25 m

)

•

kostka (wielkości nadnaturalnej)

•

punkty (w formie plastycznej)

•

karta pytań i odpowiedzi

 Notatka charakteryzująca: Będą ekojaja (dosłownie i w przenośni)
 Przebieg gry:

•

W grze uczestniczą 4 czteroosobowe drużyny.

•

Każda drużyna wybiera spośród siebie osobę, która pełni rolę pionka i będzie się
poruszać po planszy.

•

Celem gry jest dotarcie do środka planszy zdobywając minimum punktów,
jednak to nie jest takie proste, ponieważ aby wykonać ruch należy odpowiedzieć
na pytanie dotyczące ekologii. Na pytania odpowiada cała drużyna.

•

Rzut kostka to liczba pól, o którą należy się poruszyć.

Wędrwonicy - Wodny Świat

prowadzący zajęcia
(drużyna, imię, nazwisko i
stopień
prowadzącego/prowadzących
)

88 dha abstrakt, phm. marek woźniczka, wędr. wiola woźniak,
tropicielka agnieszka rajnicka

nazwa zajęć

wodny świat

cele

poznanie prostych sposobów badania wody.
uświadomienie, jak bardzo woda jest dla człowieka ważna.

kategoria
(siła ciała, siła rozumu, siła
ducha, ekologia)

warsztaty ekologiczne

czas trwania
(od 1,5 do max 4 h)

2.5 godziny

limit osób
(minimalna i maksymalna
liczba)

minimum – 10 osób, maximum – 15 osób

miejsce
(wymagania co do miejsca
przeprowadzenia zajęć)

nad jeziorem, miejsce gdzie można brodzić po kolana w wodzie i nie
jest to kąpielisko.

materiały
(materiały i narzędzie
potrzebne do
przeprowadzenia zajęć)

forma

zajęcia praktyczne, dyskusje, praca w grupach

notatka charakteryzująca
(do programu zloty – tak by
uczestnicy mogli świadomie
wybrać zajęcia)

“wodny świat”...
nad wodą, pod wodą, z wodą w pożywieniu i wodą w organizmie...
wszędzie mamy z nia do czynienia... dowiedz się, jak ważne jest, by
dbać o jej czystość, poznaj obozowe sposoby badania i czyszczenia
wody.
poczuj przyjemność brodzenia i chlapania w czystej wodzie
mazurskiego jeziora.

szczegółowy opis przebiegu
zajęć
(najlepiej w punktach)

1. rozpoczęcie- zaprzyjaźniamy sie z wodą
2. przedstawienie celu zajęć
3. warsztaty – badanie wody
- określanie czystości wód przy pomocy wskaźników roślinnych
- robienie fitra do wody
- badanie przejrzystości
- badanie twardości wody papierkami lakmusowymi
4. jak można ograniczyć zużycie wody – praca w grupach
5. ćwiczenia rozpoznawania chmur deszczowych
6. ...

(konspekt nie jest dokończony, ale na zlot będą zajęcia gotowe.)

adres mailowy osoby
odpowiedzialnej za zajęcia

flymarek@poczta.onet.pl

WĘDROWNICY

- P

ROJEKT

EKOLOGICZNY

OBÓZ

prowadzący zajęcia
(drużyna, imię, nazwisko i
stopień
prowadzącego/prowadzących
)

•

phm. Anna Błaszczak; Hufiec Szczecin

•

phm. Agnieszka Skrycka; Hufiec Szczecin

nazwa zajęć

PROJEKT EKOLOGICZNY OBÓZ

cele

•

przygotowanie projektu ekologicznego obozu do wykorzystania w
środowiskach

•

promowanie ekologicznego stylu życia wśród harcerzy

kategoria
(siła ciała, siła rozumu, siła
ducha, ekologia)

EKOLOGIA

czas trwania
(od 1,5 do max 4 h)

3 h

limit osób
(minimalna i maksymalna
liczba)

min. 10 osób; max. 20 osób

miejsce
(wymagania co do miejsca
przeprowadzenia zajęć)

na wolnej przestrzeni

materiały
(materiały i narzędzie
potrzebne do
przeprowadzenia zajęć)

•

szary papier

•

mazaki

•

śmieci 

forma

warsztaty

notatka charakteryzująca
(do programu zloty – tak by
uczestnicy mogli świadomie
wybrać zajęcia)

EKO-OBÓZ to ekologia w praktyce. Nie wiesz jak się do tego zabrać?
Na naszych zajęciach wspólnie przygotujemy projekt eko-obozu
drużyny od strony organizacyjnej, programowej i finansowej.

szczegółowy opis przebiegu
zajęć
(najlepiej w punktach)

•

WSTĘP – przywitanie, słowo wstępu, wykonywanie eko-
identyfiaktorów

•

ZBIÓRKA ŚMIECI – wyjście w teren – „papierkowanie” – z
zebranych odpadów wykonywanie wystawki z dołączoną
informacją o skutkach obozów nie ekologicznych.

•

OBÓZ OD STRONY ORGANIZACYJNEJ

- zapoznanie się z obowiązującymi przepisami dotyczącymi ochrony
środowiska na obozach letnich.
- eko- rozwiązania – wypracowanie sposobów wykorzystania ww.
przepisów w praktyce obozowej.
- budowanie makiety eko-obozu.

•

OBÓZ OD STRONY PROGRAMOWEJ

- propozycje różnych zajęć programowych – burza mózgów
- eko-ćwiczenia; eko-labolatorium – doświadczenia ekologiczne –
budowanie filtrów do wody, badanie ph gleby i wody itp.

•

OBÓZ OD STRONY FINANSOWEJ

- pisanie wniosku o dofinansowanie
- stworzenie banku instytucji, które mogą pomóc nam w
zorganizowaniu ekologicznego obozu drużyny.

•

PODSUMOWANIE i rozdanie materiałów metodycznych.

adres mailowy osoby
odpowiedzialnej za zajęcia

phm. Anna Błaszczak
czarnoczerwona@wp.pl

Wędrownicy – prawdy i mity o nietoperzach

prowadzący zajęcia
(drużyna, imię, nazwisko i
stopień
prowadzącego/prowadzących

Patrol „Nietoperze” – 7GDH „Forteca”
Sylwia Olejarz phm, Marta Gadomska trop.,Robert Olejarz phm.

)

nazwa zajęć

Prawda i mity o nietoperzach

cele

poznanie życia nietoperzy,

uświadomienie harcerzy o potrzebie ochrony nietoperzy

zapoznanie się z legendami i mitami o nietoperzach

Po zajęciach uczestnicy będą:

znać gatunki nietoperzy żyjące w Polsce

potrafili rozróżnić niektóre gatunki nietoperzy

znać potrzebę ochrony nietoperzy

znać zwyczaje nietoperzy

kategoria
(siła ciała, siła rozumu, siła
ducha, ekologia)

ekologia

czas trwania
(od 1,5 do max 4 h)

limit osób
(minimalna i maksymalna
liczba)

miejsce
(wymagania co do miejsca
przeprowadzenia zajęć)

w terenie (w razie deszczu gdzieś w pomieszczeniu)

materiały
(materiały i narzędzie
potrzebne do
przeprowadzenia zajęć)

Zdjęcia nietoperzy, wiersze, szary papier, markery, brystol, klej, taśma
klejąca, zszywacz, zszywki

forma

Wykład, ćwiczenia, dyskusja

notatka charakteryzująca
(do programu zloty – tak by
uczestnicy mogli świadomie
wybrać zajęcia)

Co wiesz o nietoperzach? Jeśli niewiele to te zajęcia są dla Ciebie.
Poznasz jakie naprawdę są nietoperze – zrozumiesz, że to naprawdę
bardzo pożyteczne ssaki. Nie należy się ich bać, tylko wspierać i
ochraniać.

szczegółowy opis przebiegu

1. Wprowadzenie w temat.

 Przywitanie, opowiedzenie kilku dowcipów o nietoperzach

2. Co już wiesz o nietoperzach?

 Podzielenie uczestników na 3 grupy (losują kolorowe

karteczki)

 Każda z grup ma narysować nietoperza i opowiedzieć o

nim w kilku słowach

3. Krótka charakteryzacja wybranych gatunków nietoperzy

żyjących w Polsce
 W trakcie omawiania gatunków nietoperzy będzie krążył

album ze zdjęciami nietoperzy

4. Nietoperze w mitach i legendach ( krótkie opowiastki)
5. Nietoperze w medycynie
6. Rola nietoperzy w przyrodzie (dyskusja)

7. Skrzynki dla nietoperzy

 Omówienie budowy skrzynek
 Wykonanie papierowej skrzynki dla nietoperzy

(uczestników dzielimy na 6 grup i każda musi wykonać
papierową budkę dla nietoperzy)

8. Podsumowanie zajęć.

 Kilka ciekawostek o nietoperzach
 Zakończenie zajęć wierszem o nietoperzach

adres mailowy osoby
odpowiedzialnej za zajęcia

silvia_harcerka@wp.pl

„Ekologia pod lupą”

Miejsce: Wydział Nauk Przyrodniczych

Cele: Człowiek w czasie swojego bytowania na ziemi jest nierozłącznie związany z przyrodą.
Ona to go otacza, żywi czy też w końcu uczy. By móc odpowiednio zrozumieć jej naukę,
trzeba najpierw przyrodę poznać, ale nie może to być poznanie na płaszczyźnie
„fenotypowej”. Takie bowiem poznawanie jest niepełne i ma skłonności do sporych niedo- i
nadinterpretacji zjawisk. Wszystkie ćwiczenia tych zajęć zostały tak pomyślane, by pomóc
słuchaczowi, na podstawie poznanych zjawisk, odpowiadać sobie na pytania, które
nieświadomie codziennie sobie zadaje. Słuchacze są harcerzami, a „Harcerz kocha przyrodę i
stara się ją poznać”. To właśnie świadome poznawanie jest celem tych zajęć. Zapoznanie się z
ich treścią z pewnością będzie pomocne w zdobywaniu Znaku Służby Przyrodzie.
Przygotowywanie tych zajęć jest też dla mnie częścią działań na płaszczyźnie kręgu
akademickiego jako „ja specjalista”.

Zajęcia mają tak ustalony przebieg by jak najmniej zmęczyć i zniechęcić słuchacza. Ambitny

quiz i działanie w małych grupach mają za zadanie wykrzesać jak najwięcej inwencji z

każdego studenta. Należy podkreślić, że zajęcia są nie są najłatwiejsze i od słuchaczy jest

wymagana, bądź podstawowa znajomość zjawisk chemicznych bądź umiejętność szybkiego

uczenia się rzeczy dotychczas obcych czyli tzw. inteligencja.

Przebieg zajęć:

„Ekologia pod lupą” – Przebieg prac pomiarowo – doświadczalnych.

Jako, że praca odbywać się będzie w małych grupach jest duże prawdopodobieństwo,

iż aktywnym będzie większość uczestników. Zadania są tak zaplanowane by nikt nie miał
nadmiaru wolnego czasu. Każda z tur (wodna i gazowa) składa się z dwóch typów zadań: a)
to zadanie związane jest z żywym tworem natury, czy też zjawiskiem bezpośrednio go
dotyczącym. b) to zadania związane z pobieraniem próbek, analizą i wyciągnięciem
naukowych wniosków na temat danej próbki oraz środowiska z którego została pobrana.

1. Badania gazowe:
Przewiduje się następujące ćwiczenia:

1.1 Sprawdzenie jaka jest minimalna ilość O

w powietrzu by móc swobodnie

oddychać. Wnioski będą wysnuwane na podstawie pomiarów zawartości CO

zbiorniku, w którym będzie oddychać żywy organizm (tu: człowiek). Zbiornikiem
będzie worek PE do którego będzie dołączony poprzez suszkę (NaOH) ustnik.
Przez ten ustnik osoba „testująca” będzie oddychać do momentu, aż uzna że nie
potrafi już więcej wytrzymać tak niskiego stężenia O

. Następnie z pojemnika

zostanie pobrana pewna znana objętość mieszaniny gazów, która zostanie
przeanalizowana wg „Instrukcji oznaczania CO

w powietrzu”. Wraz z wynikiem

ćwiczenia 1.2 wyciągnięte wnioski będzie można zastosować w przypadku
znalezienia się w sytuacji wyjątkowej np. zasypanie w jaskini, uwięzienie w
jakiejś małej przestrzeni pod powierzchnią wody.

1.2 Pomiar ilościowy CO

w wydychanym powietrzu. Badanie będzie obejmować

oddychanie powietrzem z pojemnika, ale w określonym czasie. Czyli celem będzie
tutaj zbadanie po jakim czasie pojawia się dane stężenie CO

. Wnioski będą

łączone z ćwiczeniem 1.1, co ma na celu zaszczepić chęć do zagłębiania się w
prace badawcze innych, pragmatyczną ich analizę i wykorzystanie we własnych
publikacjach czy badaniach.

1.3 Wykrywanie substancji szkodliwych lub wybuchowych. W czasie naszego

harcerskiego wędrowania często się zdarza, że musimy lub też chcemy przejść,
wejść gdzieś, gdzie nie jesteśmy pewni jakie warunki „oddechowe” będziemy
znosić. Celem ćwiczenia będzie samodzielne skonstruowanie przyrządów –
analizatorów pomocnych w powyższych sytuacjach. Oznaczane będą:

1.3.1 Siarkowodór (H

S). Wydziela się on podczas gnicia szczątków

organicznych, jako że jest cięższy od powietrza (c. cz. 34) gromadzi się
we wszelkich zagłębieniach. Ma bardzo charakterystyczną woń (nim
„pachną” np. zgnite jajka jako że zawierają dużo białek siarkowych
czyli zawierających aminokwasy: cystynę, cysteinę, metioninę), jest też
niezwykle toksyczny, już 1 mg / litr jest dawką śmiertelną. Stąd
konieczność stosowania daleko posuniętej profilaktyki
antysiarkowodorowej. Pomimo bardzo intensywnej woni, jego
identyfikacja może być zbyt późną i może niepotrzebnie pochłonąć
życie ludzkie. Istnieje więc potrzeba stworzenia prostych
identyfikatorów, które umieszczone na wysięgnikach zawczasu
ostrzegą nieustraszonych globtroterów o czyhającym na nich
„dolinkowym” niebezpieczeństwie. Bardzo prostym i bardzo czułym
sposobem jest użycie pasków bibuły nasączonych octanem ołowiu
(Pb(CH

COO)

). Wraz z pojawieniem się gazowego H

S barwią się na

kolor metaliczno – czarny. Opis wykonania ćwiczenia znajduje się w
odpowiedniej instrukcji, która znajdować się będzie przy ćwiczeniu.

1.3.2 Amoniak (NH

). Podobnie jak H

S powstaje przy beztlenowym

rozkładzie gnilnym substancji organicznych. Bardzo często na amoniak
można było natrafić podczas sesji skupienia w nazbyt szczelnych
latrynach gdzie był jednym z produktów fermentacji odchodów.
Wyczuwalność w tych warunkach zawdzięcza się jego mniejszej masie
cząsteczkowej (c. cz. 17) w porównaniu z powietrzem (c. ok. 29).
Nazbyt wysokie stężenia mogą powodować podrażnienia błon
śluzowych oczu i dróg oddechowych dozwolone dawki w przemyśle to
nie więcej niż 0.03 mg / litr. Niniejsze badania mogą być bardzo
pomocne dla „Obozowego Komitetu Zwalczania Latryn na Rzecz
TOI’ek” i taki też jest cel niniejszego ćwiczenia. Analizę ułatwi b.
dobra rozpuszczalność NH

w wodzie. Przebieg ćwiczenia opisuje

zamieszczona przy nim instrukcja.

1.3.3 Metan (CH

). Badana te będą miały na celu głębsze zapoznanie się z

budową i zasadą działania przyrządów do analizy gazów ze
szczególnym naciskiem na czujki metano – propano – butanowe.
Wiedza o ich zasadzie działania i właściwościach będzie pomocna w
domu czy w pracy, gdy nie jest się pewnym sprawności instalacji
gazowej bez wzywania fachowca, jako że urządzenia te są powszechnie
dostępne. O przebiegu ćwiczenia decyduje instrukcja.

2. Badania niegazowe:
Przewiduje się następujące ćwiczenia:

2.1 Fotografia na liściu. Wywoływanie zdjęć na wcześniej przygotowanych liściach.

Celem ćwiczenia jest ukazanie jak ważnym czynnikiem dla produkcji składników
odżywczych ma światło słoneczne. Wykorzystane zostanie zjawisko nie
wytwarzania skrobi pod nieoświetloną częścią liścia, którą (z tej oświetlonej
części) po wypłukaniu chlorofilu będzie można zabarwić wolnym jodem na
ciemno-fioletowo. Część przysłonięta zostanie zaś jasna.

2.2 Uzyskiwanie słodyczy z trocin. Wykorzystuje się tutaj hydrolizę skrobi w

środowisku kwaśnym na glukozę. Celem ćwiczenia jest ukazanie ciekawego
spożytkowania niepotrzebnych produktów ubocznych przemysłu drzewnego.

„Ekologia pod lupą” – Quiz

Zał.

Grupa zostanie podzielona na tyle zespołów, by w każdym było nie więcej niż 5 osób.

Quiz będzie miał charakter gry planszowej („Duety do mety”), gdzie na poszczególnych
planszach będą ukryte zadania do wykonania, kolejność będzie wskazywana przez rzuty
kostką. Przed każdym posunięciem grupa nie będąca „pionkiem” będzie musiała
odpowiedzieć na pytanie, przy czym będzie możliwość korzystania z tablic, wykresów,
rysunków, literatury, itp. Za każdą poprawną odpowiedź będą rozdawane cukierki. Zespół,
który wygra otrzyma po jabłku. Atmosfera i klimat gry będzie nawiązywać do obecnych
wydarzeń związanych z chemią i ekologiom. Na poszczególnych planszach będą znajdować
się następujące zadania :

•

Przeliczanie jednostek: ekologią
-

na m

na litry

gramy / mol na pochodne itp.

•

Prawa chemiczne:
-

p. Avogadra

p. zachowania masy

p. Clapeyrona

•

Uzgadnianie równań reakcji

•

Właściwości chemiczne i fizyczne: (karteczki umieszczone na drzewach jak owoce)
-

•

Ciekawe zadania do obliczeń np.: Ile waży powietrze w pokoju?

•

Pokaz prawidłowego napełniani kolby miarowej

•

Ze sterty papierów i wycinków należy ułożyć definicję wylosowanego terminu:
-

mol

stężenie molowe

stężenie procentowe

ułamek molowy

ZIOŁOLECZNICTWO

„Do kotła wrzuć: trzy listki mięty, garść nasion krwawnika, jeden płatek bratka zebrany trzy
doby po pierwszej letniej pełni księżyca, siedem startych kolców dzikiej róży... , zalać
naparem chmielowym... ”

Cele:
1. Wzbudzenie zainteresowania ziołolecznictwem.
2. Wprowadzenie w świat zaklęć i uzdrawiających mikstur ziołowych.
3. Uświadomienie uczestnikom leczniczej mocy drzemiącej w powszechnie spotykanych

roślinach.

4. Poznanie opini fachowca na temat współczesnego ziołolecznictwa.
5. Nauka odpowiedniego wykorzystania preparatów ziołowych.

Miejsce:
Park lub pomieszczenie zamknięte.

Czas:
2-2,5 godziny.

Liczba uczestników:

Do 20 osób

Przebieg zajęć:

TEMATYKA

FORMA

CZAS

Ewolucja nauki o ziołach na przestrzeni wieków: wykład

25min.

-medycyna antyczna
-medycyna bliskiego wschodu
średniowiecze – działalność zakonników.
-XVIII / XIX w. – rozwój labolatoriów aptecznych
-wypieranie preparatów ziołowych przez leki syntetyczne
-ziołolecznictwo – jeden z elementów co raz częściej stosowanej
medycyny naturalnej

Pozyskiwanie surowców, czyli „co, jak, gdzie i po co?” aby poczuć

gra –

poszukiwanie 40min.
aromat herbatki ziołowej.

roślin

Informacje na temat:
-miejsca zbioru
-pory roku
-części roślin które zbieramy i jak je wykorzystujemy

Sposoby przygotowania leków z ziół

Scenka z udziałem

30min.

Surówki, napary, odwary, nalewki, intrakty, ekstrakty, wyciągi olejowe zaprzyjaźnionych
Przygotowanie herbatek i degustacja.

wiedźm. Świat

magii

zaklęć i czarodziejskich
mikstur.

Charakterystyka wybranych ziół
Wycieczka w terenie 40min.

Praca w małych grupach
Przedstawienie krótkich

scenek (pantomima, teatr, taniec)
pt.: „JA ...moja droga od ziarenka do Twojej filiżanki.”

Rozmowa z osobą zawodowo zajmującą się ziołolecznictwem. Dyskusja,
pytania do gościa.30min.

Utrwalenie wiadomości zdobytych podczas zajęć Quiz, zagadki,
konkurs

Punkt Prawa Harcerskiego „Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.”

„Światło źródło mocy,skąd się biorą kolory”

Cele zajęć

•

zwrócenie uwagi uczestników, że nawet dobrze znane im zjawiska mogą ukrywać
tajemnice, które warto odkryć,

•

pokazanie kilku zjawisk fizycznych związanych ze światłem

•

pobudzenie „ciekawości świata”

•

pokazanie pomysłów na „harcerskie laboratorium”

Czas trwania zajęć ok. 2 h
Liczba uczestników: 10-15 osób
Liczba prowadzących – min. 2 osoby
Miejsce: dowolne z możliwością podłączenia się do prądu. Może to być duży namiot
(najlepiej dwa połączone NS lub sala wielkości sali lekcyjnej). Do stanowiska „Tęcza”
konieczne jest podłącze wody, i miejsce, gdzie można tą wodę rozlewać.

Materiały:
1. mała butla gazowa z palnikiem, materiały do dyfrakcji (folia aluminiowa, nożyki, , piórka,

kawałek jedwabiu), cylinder szklany, kulki szklane, nóżki do bąków.

2. 6 lampek biurkowych z zapasowymi żarówkami, 8 stolików, 6 przedłużaczy, sklejka,

dykta lub blacha na przesłony, 2 kg cukru, reflektor halogenowy, wąż z końcówką
perlacą, nożyczki – 5 szt, lampka ze świetlówką.

3. 2 podświetlarki fotograficzne , 10 szkiełek o wymiarach 5x8 cm, szlifowanych, 30

arkuszy folii kserograficznej, 15 rolek taśmy bezbarwnej, czarna tektura, folie kolorowe
samoprzylepne, krążki z plexi, laminowanie instrukcji do ćwiczeń, ksero materiałów – ok.
60 stron.

Przebieg zajęć.

1. Podział uczestników na zespoły (2-4 osobowe), rozdanie instrukcji, objaśnienie na czym

polegają zadania – 10 minut

2. Przygotowanie przez zespoły (zgodnie z otrzymaną instrukcją) pokazów pewnych

zjawisk. 30 minut

3. Pokazy zespołów – 45 minut
4. Zmiana stanowiska i praca przy nowym stanowisku – 20 minut
5. Dyskusja czy w tych, z pozoru dobrze znanych przedmiotach i zjawiskach udało im się

odkryć coś nowego – 15 minut

Lista stanowisk (krótkie opisy):

1. Odciski palców – rozpoznawanie pierwiastków po występujących w płomieniu liniach

widmowych. Sole różnych pierwiastków wprowadzane są w płomień i obserwowane za
pomocą pryzmatu lub siatki dyfrakcyjnej, dla porównania również obserwacja widma
żarówki i małej świetlówki. Potrzebny stolik i dostęp do prądu.

2. Barwne krawędzie – dyfrakcja. Obserwacja dyfrakcji– na szczelinach nacinanych w folii

aluminiowej oraz interferencji na różnych materiałach ( jedwab, piórko). Potrzebny stolik
i dostęp do prądu.

3. Coś z niczego – Mozaika wyklejana jest z folii bezbarwnej na arkuszu folii

kserograficznej. Mozaika po położeniu na podświetlarce oglądana jest przez polaryzator,
który sprawia, że powstają na niej różne barwy. . Potrzebny stolik i dostęp do prądu.

4. Kolory w szklance wody – obserwacja zjawisk barwnych w świetle spolaryzowanym

roztworze cukru. Potrzebny stolik i dostęp do prądu.

5. Barwy dopełniające Obserwacja przez pryzmat rozmaitych figur powstałych wskutek

naklejania białego papieru na czarnej tekturze. Daje to możliwość obserwacji „tęczy”
i „odwróconej tęczy złożonej z barw uzupełniających. Potrzebny stolik i jakaś pionowa
plansza.

6. Tęcza – obserwacja tęczy powstającej wskutek załamania światła słonecznego lub

z reflektora na kropelkach wody (woda, prąd)

7. Składanie barw – przy użyciu różnobarwnych filtrów kładzionych na podświetlarce

fotograficznej można eksperymentować ze składaniem barw. Potrzebny stolik i dostęp do
prądu.

8. Aberracja chromatyczna – badanie przy pomocy substytutu ławy optycznej soczewki

kulistej – pokazanie, że ogniska obraz zależy od barwy światła (filtry) oraz obrazu dla
światła białego. Potrzebny stolik i dostęp do prądu.

9. Kolorowe bąki – na kółka, które będą założone na baki uczestnicy naklejają różne kształty

wycięte z kolorowej folii. Na tej podstawie obserwują składania barw. Potrzebny stolik.

EKO - GRA

"AGENCJA POSZUKIWACZY PRODUCENTÓW FREONU" -APPF

Cele gry:

Wzbogacenie wiedzy o środowisku, w którym żyjemy.

Rozwijanie zainteresowań problematyką ekologiczną

Promowanie zdrowego stylu życia

Zadania przygotowawcze:

przed przystąpieniem do gry zastępy otrzymują "zaproszenie" oraz opis fabuły gry.

po podjęciu decyzji o przystąpieniu do gry zastęp zapoznaje się z warunkami udziału w
grze oraz otrzymuje koperty z opisem poszczególnych zadań (oznaczonych numerami
od 1 do 4) i materiały papiernicze: bloki rysunkowe , kredki .pisaki, itp.

zastępy wyruszają w teren -czas przeznaczony na ich wykonanie określają
organizatorzy (w zależności od warunków terenowych)

po zrealizowaniu zadań zastępy meldują o ich wykonaniu i przedstawiają materiały

podsumowanie gry, nadanie tytułów (AGENTÓW POSZUKIWACZY
PRODUCENTÓW FREONU)

Zaproszenie do gry:

Ze wszystkich planet układu słonecznego tylko ziemia dostąpiła zaszczyty -urodziła się w
czepku.
Ten czepek to mieszaniny gazów: azotu, tlenu, dwutlenku węgla, wodoru, ozonu i wielu
innych.
Kształtuje on klimat na ziemi i chroni ją przed nadmiernym napromieniowaniem.
Kilka lat temu grupa uczonych nad Antarktydą wykryła dziurę w warstwie ozonowej. Skąd
wzięła się dziura w niebie?
Zrobił ją wynalazek XX wieku aerozol, a dokładnie FREON. Dziura ozonowa powiększa w
bardzo dużym tempie, bo gdy freon jest zamknięty w pojemniku to nie wadzi nikomu, jednak
podczas rozpylania woni czy kojącego leku w powietrze wylatują drobinki freonu, które
szybko unoszą się do góry i bombardują cząsteczki ozonu.
Grozi to efektem cieplarnianym, a jego skutki to topnienie lodów Arktyki i Antarktydy a to z
kolei grozi to ogromnymi powodziami. Naukowcy biją na alarm : należy ograniczyć a potem
zlikwidować produkcję freonu !!!

Zaproszenie do gry:

podczas rozpylania woni czy kojącego leku w powietrze wylatują drobinki freonu, które
szybko unoszą się do góry i bombardują cząsteczki ozonu.
Grozi to efektem cieplarnianym, a jego skutki to topnienie lodów Arktyki i Antarktydy a to z
kolei grozi to ogromnymi powodziami. Naukowcy biją na alarm : należy ograniczyć a potem
zlikwidować produkcję freonu !!!

Formuła gry:

Jest rok 20..... mimo zakazu używania freonu do jakichkolwiek celów np.: jako gazu
rozpylającego typu spray lub w urządzeniach chłodniczych i klimatyzacyjnych na rynku
pojawiają się czasem produkty działające w oparciu o te substancje. Nie jest to jednak łatwo
wykryć , producenci tych urządzeń posługują się znakami i nazwami znanych i cenionych
firm. Podrabiane wyroby zewnętrznie nie różnią się od oryginalnych.
Stawką jest uratowanie i tak uszkodzonej warstwy ozonowej.
Agencja poszukiwaczy producentów freonu postanawia przydzielić to zadanie swoim
najlepszym agentom.
Zanim zostaniecie zwerbowani do agencji musicie nienaganną postawą ekologiczną w
codziennym życiu oraz wiedza na ten temat. Udział w grze umożliwi wam zdobycie tytułu:
POSZUKIWACZA PRODUCENTÓW FREONU i dopiero wówczas mogą wam być
powierzone zadania związane z pracami agencji.

Warunki udziału w grze:

Warunkiem uzyskania przez zastęp tytułu Agentów pracujących na rzecz uratowania Ziemi
jest konieczność zdobycia poszczególnych zadań ( o wyniku końcowym decyduje suma
punktów za wszystkie zadania)

Zad .1 - Kwestionariusz ekologiczny obiektu

0-30 pkt

Zad. 2 - Projekt pojazdu poruszanego

0-20 pkt

Zad. 3 - Eko-test

0-20 pkt

Zad. 4 - Relaks

0-20 pkt

Zad. 5

0-20 pkt

Zad. 6

0-20 pkt

Zad. 7

0-20 pkt

Zad. 8

0-20 pkt

MAX 170 pkt

Zadania wykonuje się w podanej kolejności, należy postępować zgodnie z
instrukcjami zawartymi w poszczególnych kopertach.

ŻYCZĘ POWODZENIA W GRZE

CZUWAJ! - WRZOS

Koperta z zadaniem Nr 1

W kopercie znajduje się :
mapa terenu z zaznaczonym miejscem lub obiektem , który należy odnaleźć i przeprowadzić
zwiad .
Jest to miejsce związane z letnim wypoczynkiem: stanica obozowa, baza harcerska, dom
wczasowy, pole namiotowe

Tekst (w kopercie)
Odszukajcie na mapie zaznaczony obiekt. przeprowadźcie zwiad, którego celem jest zbadanie
warunków ekologicznych
organizowanego wypoczynku. Wypełnijcie dołączony kwestionariusz ekologiczny obiektu.
Starajcie się uzyskać jak najwięcej obiektywnych obserwacji

Wrzos

Koperta z zadaniem Nr 2

Zastanówcie się jak mógłby wyglądać pojazd poruszany siłą mięśni, który byłby w pełni
nieszkodliwy dla środowiska, wygodny dla prowadzącej go osoby, podnoszący sprawność
fizyczną kierowcy.
Warunek jest jeden - nie może to być kolejna wersja roweru.
Zastanówcie się w jaki sposób przeprowadzić kampanię reklamową waszego wynalazku.

Koperta z zadaniem Nr 3

Wykażcie się swoją wiedzą dotyczącą wybranych zagadnień z ekologii, odpowiedzcie
poprawnie na pytana eko -testu.
Za każdą poprawną odpowiedz otrzymacie 2 pkt.

Koperta z zadaniem Nr 4

W wybranym przez siebie miejscu przeprowadźcie 20 minutowy relaks pozwalający szybko i
skuteczne zregenerować siły.
W ciekawej , dowolnej formie przedstawcie jego przebieg.

Koperta z zadaniem nr 5

Z pewnością zauważyliście na niektórych produktach niewielkie znaczki. Informują

one o wielu rzeczach związanych z ochroną przyrody i czystą produkcją.
Czy wiesz co one oznaczają?

Ta łamigłówka pomoże Wam je poznać i zapamiętać. Połączcie w pary znaczki lub
informacje w ramkach z produktami, na których mogą być umieszczone. Niektóre produkty
mogą mieć więcej znaczków ! Za każdą poprawną odpowiedz otrzymacie jeden punkt.

Koperta z zadaniem nr 6

Łatwo sobie wyobrazić ogromne ilości zużytych opon, butelek, słoików, puszek

aluminiowych itd., które zanieczyszczają środowisko. Wiesz że np. Warszawiacy w ciągu
miesiąca wyrzucają górę śmieci, o objętości porównywalnej z kubaturą hotelu Mariott? A z
plastikowych butelek wyrzucanych rocznie przez Polaków można zbudować dwa Pałace
Kultury. Mało kto wie , że złom komputerowy aż w 80% składa się z elementów, które można
powtórnie wykorzystać.
Zastanówcie się w jaki sposób można powtórnie wykorzystać niżej podane odpady
 politereftalan etylenu = PET= plastikowa butelka
 puszka aluminiowa
 opony
 kartony po napojach
 stłuczka szklana
 zużyte akumulatory

Koperta z zadaniem nr 7

W kopercie znajduje się mapa Polski. Waszym zadaniem jest zaznaczenie na niej obszarów
najbardziej zagrożonych ekologicznie oraz obszarów o najmniejszym zagrożeniu.

Koperta z zadaniem nr 8

Nasi wspaniali ekolodzy postanowili segregować śmieci. W tym celu, aby ułatwić nam
oddzielenie odpadów, ustawiają pojemniki w różnych kolorach ( żółtym, czerwonym,
niebieskim i zielonym). Do każdego pojemnika wrzuca się inny rodzaj odpadu.

Podane niżej odpady posegreguj do odpowiednich pojemników.

 gazeta
 puszka po "Coli"
 pudełko po pizzy
 butelka po " Frugo"
 flakonik po perfumach
 doniczka po kwiatach
 zniszczony sweter
 żarówka
 klamka
 garnek

ZAKOŃCZENIE GRY
Zakończenie gry i podsumowanie jej wyników, może odbyć się na ognisku, gdzie zaistnieje
możliwość zaprezentowania najciekawszych pomysłów, przedstawienie pomysłów
problemów z którymi spotkali się harcerze.
Dla zastępów , które uzyskały tytuł "APPF" można zorganizować kolejną grę, której fabuła
będzie opierać na wykonaniu zadania zleconego przez agencję.

WRZOS

Kwestionariusz ekologiczny obiektu:

1. Co to za obiekt i gdzie się znajduje?
2. W jaki sposób składowane są śmieci, czy są segregowane?
3. Czy turyści (harcerze?) są zadowoleni z warunków sanitarnych?
4. Czy obiekt nie jest uciążliwy dla środowiska pod względem ekologicznym( w jakim

stopniu )?

5. Jakie istnieją warunki do czynnego uprawiania sportu i zajęć rekreacyjnych?
6. Jakie są największe walory obiektu?

EKO-TEST
1. Od wielu lat świat przeżywa modę na różnego rodzaju przedmioty wielorazowego

użytku.

Wymieńcie dwa powody dla, których w pewnych przypadkach trzeba będzie powrócić do
przedmiotów wielokrotnego użytku.
2. Wymieńcie minimum cztery materiały, które powinno się odzyskiwać z odpadów.
3. Wymieńcie przynajmniej dwie korzyści wynikające z częstego używania roweru zamiast

samochodu.

4. Dlaczego zagęszczenie rożnych płynów takich jak soki pitne, płyny do prania, farby,

lakiery, w opakowaniach jest działaniem pro-ekologicznym.?

5. W jaki sposób nabywcy mogą zmusić producentów do zaprzestania wytwarzania towarów

nie ekologicznych.?

6. Jak rozpoznać przyjazne dla środowiska kosmetyki w opakowaniach typu spray?
7. Palenie tytoniu jest uważane za największego ludzkości obok głodu i choroby AIDS.
Na czym polega zjawisko nazywane przez niepalących "terror palaczy"?
8. Uporządkujcie według rosnącej szkodliwości dla środowiska następujące paliwa:

ropa naftowa

gaz ziemny

węgiel kamienny

9. Wymień dwie polskie organizację zajmujące się ochroną środowiska.
10. Na jakich kierunkach wyższych studiów umieścili byście przedmiot Ochrona Środowiska.
-uzasadnij odpowiedz-
11. Wymieńcie wszystkie ważniejsze funkcje lasów
12. Jaka jest różnica między recyklingiem a utylizacją?

WRZOS

Kwestionariusz ekologiczny obiektu

1. Co to za obiekt i gdzie się znajduje

2, W jaki sposób składowane są śmieci czy są segregowane ?

3, Czy harcerze są zadowoleni z są zadowoleni z warunków sanitarnych ?

4. Czy obiekt jest uciążliwy dla środowiska pod względem ekologicznym ( w jakim stopniu)

5. Jakie istnieją warunki do czynnego uprawiania sportu i zajęć rekreacyjnych

6. jakie są największe walory obiektu ?

EKO-TEST

1. Od wielu lat świat przeżywa modę na różnego rodzaju przedmioty wielorazowego

użytku.

samochodu.

4. Dlaczego zagęszczenie rożnych płynów takich jak soki pitne, płyny do prania, farby,

lakiery, w opakowaniach jest działaniem pro-ekologicznym.?

5. W jaki sposób nabywcy mogą zmusić producentów do zaprzestania wytwarzania towarów

nie ekologicznych.?

6. Jak rozpoznać przyjazne dla środowiska kosmetyki w opakowaniach typu spray?
7. Palenie tytoniu jest uważane za największego ludzkości obok głodu i choroby AIDS.
8.
Na czym polega zjawisko nazywane przez niepalących "terror palaczy"?
Uporządkujcie według rosnącej szkodliwości dla środowiska następujące paliwa:

ropa naftowa

gaz ziemny

węgiel kamienny

12. Jaka jest różnica między recyklingiem a utylizacją?

WRZOS

4. Znak służby przyrodzie

ZNAK SŁUŻBY PRZYRODZIE

Współczesna cywilizacja zrobiła już wiele, aby zdegradować życie na Ziemi. Każdego

dnia zatruwamy i zaśmiecamy środowisko naturalne. Każdego dnia giną kolejne gatunki
fauny i flory. Czy musimy żyć na betonowej pustyni, wśród kikutów wymarłego lasu,
dymiących kominów, zatrutych mórz, jezior i rzek?

Przyroda to świat naszych harców. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.

Wśród przyrody przeżywamy harcerską przygodę. W naturze szukamy równowagi ducha.
Mamy świadomość, że jesteśmy jej cząstką. EKOLOGIA jest naszym sposobem na życie.

Ludzki brak wyobraźni, beztroska, bezmyślność, nieświadomość skutków swego

działania są winne tragedii środowiska naturalnego. Zacznijmy chronić przyrodę od zmiany
naszych postaw i nawyków, od stosowania zasad ekologii w codziennym życiu i harcerskim
działaniu. Zawsze i wszędzie, wykorzystując swoje możliwości, brońmy przyrody,
przeciwstawiając się jej niszczeniu. Poszerzajmy swoją wiedzę, aby skutecznie to robić.
Pomóżmy ratować Ziemię – oto idea tego znaku wędrowniczej służby.

Wypełniać tę wędrowniczą służbę i zdobyć znak można na przykład:

•

organizując stałą opiekę nad wybranym obszarem leśnym, parkiem miejskim, pomnikiem
przyrody, jeziorem, stawem, rzeką, organizując opiekę nad zwierzętami;

•

nawiązując współpracę z dyrekcją parku narodowego i wykonując zlecone przez nią
prace, podejmując się organizacji patroli przeciwpożarowych i porządkowych, etc.;

•

nawiązując współpracę z lokalną prasą, radiem, telewizją, wspólnie przyczyniając się do
usuwania zagrożeń w waszym regionie;

•

nawiązując współpracę z leśnictwem, nadleśnictwem, administracyjną jednostką ochrony
środowiska i wykonując zlecone przez nią prace;

•

upowszechniając w swojej gminie, mieście, ideę segregacji śmieci i będąc rzecznikiem tej
sprawy w kontaktach z lokalnymi władzami;

•

przeprowadzając kampanię na rzecz ekologicznych środków czystości;

•

organizując w waszym mieście obchody Międzynarodowego Dnia Wody (23 marca) lub
Międzynarodowego Dnia Ziemi (24 kwietnia);

•

organizując w hufcu akcję “Sprzątania Świata”;

•

podejmując zadania “Gry w zielone”;

•

likwidując dzikie wysypiska śmieci;

•

przeprowadzając w hufcu kursy ekologicznego obozowiska;

•

organizując “ekologiczny biwak”, na których będziecie pokazywać, jak współżyć z
przyrodą, nie degradując jej;

•

organizując “ekologiczne” stanice, pola namiotowe, campingi, hoteliki obozowe;

•

organizując społeczne akcje protestacyjne przeciwko tych, którzy lekceważą sprawy
ochrony przyrody i zanieczyszczają środowisko;

•

organizując kluby ekologiczne, koła Ligi Ochrony Przyrody, patrole ochrony przyrody;

•

przeprowadzając mikrokursy przyrodoznawstwa;

•

organizując obozy naukowe poświęcone sprawom ochrony środowiska;

•

sporządzając raporty o stanie zagrożeń ekologicznych waszego regionu i przedstawiając je
odpowiednim władzom, nawiązując kontakty z instytucjami badawczymi, klubami
ekologicznymi.

5. Specjalność ekologiczna w drużynie wędrowniczej

Snując rozważania na temat specjalności w drużynie wędrowniczej należałoby się zastanowić

jakie cechy powinna mieć jakaś dziedzina życia by stać się specjalnością. Dla mnie bowiem

ekologia nie jest specjalnością. I to nie dlatego, że nie spełnia którejś z cech, ale dlatego, że

mianem ekologiczna powinniśmy nazwać każda dobrą starszoharcerska czy wędrownicza

drużynę. Wychowanie ekologiczne powinno być częścią pracy każdej drużyny. Bez względu

na to jakiej jest ona specjalności.

6. Rozmowy o ekologii... - gawędy Druha Ekologa – hm. Paweł Ambrożewicz

O co w tym wszystkim chodzi?

Słowo „ekologia” zrobiło ostatnio ogromną karierę. Mówiono kiedyś – o aktualnych,

świeżych pomysłach, rozwiązaniach, projektach, - że są „nowoczesne”, „nowatorskie”,
„odlotowe”. Obecnie, jeśli ktoś chce być „na topie” i to w sposób możliwe najbardziej
(zwłaszcza handlowo) współczesny – to mówi, że jego rozwiązanie jest „pro-ekologiczne”.
Co to ma oznaczać?

Słowo „ekologia” – według encyklopedii – wyjaśnia się następująco: dziedzina

biologii, badająca stosunki między organizmami i ich zespołami a ich żywym i martwym
środowiskiem.

A więc – ma to oznaczać, że troska o środowisko stała się obecnie i modna, i ważna, i

potrzebna. Co więcej – tak ważna, że nawet w bieżącej prasie wśród ogłoszeń
matrymonialnych ktoś poszukiwał „ekologicznej żony”.

Skąd to się wszystko wzięło?
Otóż – kiedy ludzkość w latach trzydziestych liczyła 2 – 2,5 mld osób – zaopatrzenie

ich przebiegało w sposób dość równomierny. Jednak z rozwojem populacji – zwiększyło się
zapotrzebowanie na różne produkty, rozwinęła wytwórczość – czasem w sposób dość
niekontrolowany; zaczynało brakować surowców, wyrywanych rabunkowo z otoczenia.
Rozwój przemysłu przyniósł za sobą także zanieczyszczenie powietrza, rzek (Ren stał się
jednym wielkim ściekiem), zaśmiecono Ziemię. Opamiętanie przyszło w początku lat
siedemdziesiątych, a w roku 1993 (dopiero!) w Rio de Janeiro niemal wszystkie kraje świata
podpisały stosowną deklarację, dokument o potrzebie troski o środowisko. Nadając temu
bardziej „uczone” brzmienie – mówi się obecnie o „zrównoważonym rozwoju”.

Polska przystąpiła do kolejnych porozumień. Zobowiązała się – obok wielu innych

spraw – m.in. do dostępu wszystkich obywateli do dóbr Przyrody, a także (co jest ważne dla
przedsiębiorców) – do równego prawa do surowców – niezależnie od charakteru sektora
gospodarczego, który tych surowców potrzebuje. Odpowiednie ustawodawstwo krajowe
prawidłowo zapewnia warunki funkcjonowania i rozwoju kraju (odmiennie, lepiej może, niż
w innych państwach). I z tego możemy być zadowoleni. Gorzej jest natomiast z praktyką
gospodarczą i administracyjną. I tu potrzebne są dwa tory działania: świadomość społeczna
(w tym również: władz!) – oraz właściwe przepisy wykonawcze, które sprawią, że ochrona
środowiska będzie nie tylko „ciężarem”, ale dzięki stosownym „bodźcom” zapewni i korzyści
i dochód – i ludziom i producentom.

Ale o tym – przy innej okazji.

cykl: „Porozmawiajmy o ekologii”

Kłopoty z odpadami.

Z odpadami są (na razie?) same zmartwienia. Najlepiej, by ich w ogóle nie było, a jeśli

„zaistnieją” – to najlepiej, by ktoś inny się nimi zajął.

Każda działalność – poza intelektualną – człowieka wymaga posłużenia się

materiałami. Coś jemy, w coś się ubieramy, w czymś mieszkamy, czymś jeździmy. Z nawet
intelektualna działalność – też wymaga utrwalenia – na ścianach groty, na papirusie, na
papierze nutowym, na dyskietce. Wszystko to wymaga użycia materiałów – pobranych ze
środowiska.

Zacznijmy od Adama i Ewy. Księga Genezis mówi, że żyli w ogrodzie. Póki jedli

malinki i jagódki – wszystko było w porządku. Ale gdy zaczęli jeść jabłka – powstały
ogryzki, a gdy zaczęli robić sobie sukienki – już nie obyło się bez resztek. A więc – odpady
istnieją od początku świata. Można mówić, że dzięki technologiom małoodpadowym lub
nawet bezodpadowym – możliwe jest ograniczenie ich ilości – ale całkowicie – jak widać –
uniknąć ich się nie da. Czasem powstają w znikomych, czasem w „nieprzytomnych” choć
uzasadnionych ilościach. Wydobywając miedź – kruszcu jest 1 – 2 %; reszta – to odpady, z
którymi trzeba „coś zrobić”. Dobrze, jeśli są to np. glinki (jak przy węglu brunatnym), gdzie
można je przerobić np. na ceramikę (elektroizolacja), gorzej – jeśli (chwilowo) brak
sensownych rozwiązań.

Prześledźmy to na skróconym modelu ruchu materiałów w gospodarce – na

przykładzie produkcji stołu. Pobranie drewna ze środowiska pociąga za sobą i usunięcie liści,
i kory, różnych „obrzynków” itd. Powstają więc – jak ilustruje rysunek – w każdym procesie
– obok produktu głównego – produkty uboczne, towarzyszące i odpady. Część z nich można
(np. przy produkcji płyt pilśniowych) zawrócić do ponownego obiegu. Są to „odpady
zwrotne”.

I tu właśnie otwiera się pole dla ludzkiej pomysłowości. Co zrobić z tym, co się (na

razie mówimy o procesach produkcyjnych) „do niczego (pozornie) nie nadaje”? Co z tym
zrobić i jeszcze na tym zarobić? Jesteśmy ludźmi myślącymi (homo sapiens) – różne
rozwiązania są możliwe i pożądane.

surowce

obserwowany
proces

produkt główny

produkty
towarzysząc
e

odpady

produkty

uboczne

Ale na procesach produkcyjnych sprawa się nie kończy. Powstają odpady w czasie

obrotu towarowego (transport; rozsypanie, magazynowanie, zepsucie w tym czasie, zależenie,
zawilgocenie, deprecjacja) – a wreszcie – w toku eksploatacji. Co i jak da się naprawić? A
przedtem: czy można mniej nabyć, mniej zużyć lub zużyć powtórnie? Choćby jak dziecięcą
odzież, książki czy zabawki?

Warto o tym pomyśleć! Stać nas na to! (Homo sapiens?)

cykl: „Porozmawiajmy o ekologii”

Czy umiemy zarządzać?

Każdy chciałby rządzić. Wydawać polecenia, oczekiwać ich bezdyskusyjnej realizacji,

cieszyć się widząc wyniki swoich decyzji. Ale zarządzać? O co tu w ogóle chodzi? I do tego
środowiskiem? Jeśli nie chcemy zasłużyć na opinię durniów, a delikatniej mówiąc – osób
niekompetentnych – do każdej działalności kierowniczej (w to wliczając kierowanie własnym
postępowaniem), musimy, właśnie: musimy się przygotować. dla własnego dobra!!!

Nauka mówi, że zarządzanie – to system informacji i podejmowania decyzji w zakresie

wykorzystania kapitałowych, rzeczowych oraz osobowych środków produkcji dla osiągnięcia
założonych celów gospodarczych lub innych celów w strukturach organizacyjnych.

Tyle nauka. A teoretycy wskazują, że kierowanie – to

•

planowanie (obmyślanie celów i metody postępowania),

•

organizowanie (tj. koordynowanie działań realizacyjnych)

•

przewodzenie (polegające na sensownym podziale zadań)

•

kontrolowanie – sprawdzanie, czy zamierzone cele są realizowane.
I tak – w dużym skrócie uświadomiliśmy sobie, jak przystąpić do „zarządzania

środowiskiem”. Ale jaki ma być zasięg zakres, przedmiot tego „zarządzania”?

Powiedzmy otwarcie, a może nawet brutalnie: otacza nas pewna rzeczywistość

materialna: - tj. przyroda, obiekty – i nawet ludzie. Nie należy wyłącznie emocjonować się
urodą krajobrazu i ubolewać nad jego zniszczeniem, - ale właśnie: nie „chronić”, a przede
wszystkim je kształtować. Umówmy się, że „ochrona” (w tradycyjnym rozumieniu) – to już
anachronizm, a rzeczą konieczną, nieodzowną, pilną i stanowiącą kategoryczny nakaz – jest
„kształtowanie czyli – omówione wcześniej – zadbanie o „zrównoważony rozwój”.

Co się na to składa? A więc: i usunięcie niepożądanych zaszłości, i zarządzanie –

właśnie – zarządzanie – tym, czym dysponujemy lub będziemy dysponować.

I tu należy przypomnieć lub wymienić, jak racjonalnie zabrać się do tego zadania. A

więc:
1. zbadać aktualny stan interesującego nas obiektu (zakładu, terenu, osiedla, regonu,

województwa, kraju), tj. „sfotografować” go (to, co się inaczej nazywa „inwentaryzacją”)

2. zdiagnozować sytuację, oceniając ten stan i potrzeby
3. wskazać cele do osiągnięcia
4. dobrać właściwe metody działania
5. określić koszty (potrzebne środki)
6. ułożyć harmonogram

I to jest właśnie „fundament” naszego zabrania się do „zarządzania środowiskiem”.

Odwołajmy się – przez chwilę – do naszych harcerskich doświadczeń. Opisując

przygotowanie do akcji bojowych w czasie okupacji Aleksander Kamiński w „Kamieniach na
szaniec” pisał:

„Służba w Dywersji, jeśli ma by dobrą służbą, wymaga drobiazgowego i dokładnego
wyszkolenia, nade wszystko cierpliwego i dokładnego rozpoznania. Sam akt dywersyjny trwa
chwilę, jego przygotowanie – tygodnie całe, a nawet miesiące. Bez tych długich tygodni
cierpliwej, nużącej, uporczywej pracy nie ma powodzenia – jest tylko narażanie ludzi.”

Odnosi się to – w szczególności – do pierwszego kroku w naszym działaniu. A o innych
sprawach – przy innej okazji!

cykl: „Porozmawiajmy o ekologii”

Dom i otoczenie

No, dobrze! Powiedzieliśmy sobie, o co chodzi w sprawach kształtowania środowiska,

w którym żyjemy, jak ograniczać ilości odpadów i unikać ich powstawania. Szerzej sprawę
traktując – uświadomiliśmy sobie, jak zarządzać zrównoważonym rozwojem. To w jakimś
stopniu – punkt wyjścia, podstawa do rozsądnego działania – wszelkiego, nie tylko w zakresie
kształtowania środowiska. Ale skoro w tym cyklu tematycznym mówimy o ekologii –
skupmy uwagę – właśnie – na tym temacie, tj. Zwłaszcza na racjonalnej gospodarce
materiałowej.

Tu warto rozważyć 3 aspekty:

a) pobieranie surowców (materiałów) ze środowiska,
b) racjonalne gospodarowanie wszystkim, „co wpadnie pod rękę”, i wreszcie
c) trafne zagospodarowywanie tego, co już nam potrzebne nie jest!

A więc:
W pierwszym rzędzie pamiętajmy - i to nie jest sprawa „opłacalności”, ale sprawa

sumienia – że zasoby Ziemi mają skończoną wielkość. A więc – właśnie – odwołując się do
sumienia musimy pamiętać, że z tych zasobów korzystać będzie nie tylko nasze pokolenie –
ale i pokolenia następne.

Jeśli więc – nie potrafimy wzbogacić zasobów dostępnych ludziom materiałów – np.

przez skuteczne badania geologiczne lub poprawione metody hodowli roślin i zwierząt (a
często i jedno i drugie jest możliwe) – to dąży do tego, by będące w naszym zasięgu zasoby
uszczuplać w jak najmniejszym stopniu – stale pamiętając, że niektóre, zwłaszcza, z nich –
mają skończoną wielkość!!!

Drugi problem – to właśnie – eksploatowanie tego, co już powstało. I tu występują dwa

zagadnienia:

1. czy istotnie musimy nabywać stale nowe ilości produktów, wyrobów – zamiast np.

wielokrotnie wykorzystywać już posiadane artykuły (np. poprzez przekazywanie
używanej odzieży, książek, mebli – innym), a choćby ograniczając pobranie w
placówkach handlowych opakowań,

2. właśnie – poprzez naprawy, renowacje, regenerację itd. posiadanych wyrobów –

zmniejszając pobór nowych surowców z otoczenia. Tu ilustracją może być np.
zmniejszenie ilości drewna w czasie obozowania, przekazywanie odpadków spożywczych
– zainteresowanym odbiorcom (nawet odpłatnie!), rozwinięcie (po harcersku !!!)
pomysłowości w zakresie ograniczenia zużycia nowych wyrobów. Choćby – przez
prostowanie gwoździ z „pionierki” – dzięki czemu zmaleją np. także koszty nabycia
nowych – w następnym okresie

3. rozwinięcie pomysłowości w zakresie racjonalnego „upłynnienia” tego wszystkiego,

czego sami (w domu, obozie, szkole, osiedlu itd.) nie potrafimy (na razie!) wykorzystać
do własnych celów.
Może to – poza oszczędnością surowców i satysfakcją z rozsądnego gospodarowania

przedmiotami – da nam (w domu, drużynie, osiedlu) – dodatkowy dochód?

Rozwijając i uzupełniając odnotowane wyżej uwagi – dodajmy – jako wskazówki do

wykorzystania w domu, pracy, obecnej lub przyszłej praktyce zawodowej, a nawet społecznej
– następujące:
a) minimalizujmy zużycie materiałów, wyrobów, wszędzie tam, gdzie jest to możliwe,
b) dokonujmy trafnego wyboru w czasie zakupów takich towarów, które będą nam służyć

najbardziej wszechstronnie – a więc do wielu zastosowań, przeznaczeń, będą jakościowo
gwarantowały trwałość i bezawaryjność ich użycia. Często niższa cena wyrobu oznacza
wcześniejsze wycofanie go z użycia, a zatem ponosimy ponowny wydatek na
zaspokojenie tej samej potrzeby. W skali kraju oznacza to zużywanie nowych surowców,
a w skali gospodarstwa domowego – tworzenie nieużytecznego balastu. Wreszcie –
niektóre towary są opatrzone uwagami – nie zawsze dostrzegalnymi – o konieczności
równoczesnego nabycia elementów komplementarnych.

c) nabywajmy towary w ilościach nieodzownych, - by w czasie magazynowania nie

podlegały deprecjacji,

d) dążmy do miniaturyzacji używanych wyrobów – zwłaszcza w czasie projektowania ich

konstrukcji,

e) zwiększajmy rotację wytworzonych dóbr (o czym była przed chwilą mowa) – nawet: „za

odpłatnością”,

f) regenerujmy wszystko, co jest możliwe do naprawienia, ponownego wykorzystania;

poddawajmy przemyślnym przeróbkom!,

g) szukajmy nowych rozwiązań, które pozwolą ponownie wykorzystać materiały, pobrane ze

środowiska.

7. Inne propozycje

W swojej działalności ekologicznej warto korzystać z tego, co się dzieje w świecie. Dlatego

rozejrzyjcie się dookoła. Sprawdźcie, co w związku ze Światowym Dniem Ziemi, Światowym

Dniem Wody, czy Akcją „Sprzątanie Świata” dzieje się w Waszej miejscowości.

Tu taj znajdziecie informacje o tym, jakie przedsięwzięcia maja miejsce co roku w Polsce.

Światowy Dzień Ziemi

Co roku 22 kwietnia od 32 lat a w Polsce od trzynastu obchodzimy Światowy Dzień Ziemi.

W ostatnim roku odbył się on pod hasłem „szlakami natury – szlakami kultury”. Warto

rozejrzeć się wokół i włączyć w te obchody. Zachęcić do wzięcia udziału w happeningu

sąsiadów, rodziców, nauczycieli. Zaprzyjaźnione drużyny. Ziemia jest naszą ojczyzną. To

powoduje, że powinniśmy ze wzmożoną siłą zając się jej przyszłością. Nigdy nie będzie inna,

zawsze będzie taka jaką ja pozostawimy. Postarajmy się by nasze dzieci mogły oglądać to, co

my, nie tylko w telewizji lub w przekazach video. A żeby tak się stało, już teraz musimy

zacząc szanować ziemię.

Światowy Dzień Wody

Akcja „Sprzątanie Świata”

akcji "Sprzątanie Świata"

nie chodzi o sprzątanie. Nie tam bowiem jest czysto, gdzie się

sprząta, tylko tam, gdzie się nie śmieci. Mówiąc szerzej: nie tam środowisko jest czyste, gdzie
się wydaje miliony na przeciwdziałanie skutkom zniszczeń, lecz tam, gdzie ludzie żyją
mądrze - w harmonii z naturą.

Prosty akt podniesienia śmiecia przez uczestnika wrześniowej akcji bywa często jego
pierwszym krokiem na drodze do takiego właśnie - przyjaznego dla Ziemi - stylu życia. Za
pierwszym przyjdą następne kroki: świadome decyzje o tym, co zrobić z własnym śmieciem.
A może to nie jest śmieć, tylko cenny surowiec wtórny, jak na przykład szklana butelka? A
jeśli jest to faktycznie nieużyteczny śmieć, może da się go w ogóle nie wytworzyć? Choćby
kupując towar inaczej zapakowany - w opakowanie nadające się do ponownego przerobu lub
zwrotne.

W Akcji "Sprzątanie Świata" chodzi więc o zmianę świadomości każdego z nas. Chodzi o
stworzenie w społeczeństwie atmosfery aprobaty dla postaw przyjaznych Ziemi. A z drugiej
strony - o potępienie dla takich zachowań, jak wyrzucanie śmieci do lasu, czy spuszczanie
szamba do rowu melioracyjnego. Potrzebne jest także egzekwowanie polityki ochrony
zasobów naszej planety od władz wszelkiego szczebla - od urzędu gminy do Sejmu i Rady
Ministrów. Nie pozwalajmy nikomu podcinać gałęzi, na której wszyscy siedzimy.

I co? Czyż te słowa organizatorów akcji, nie są wystarczająco przekonujące? Warto w ramach
programu pracy drużyny zaplanować wzięcie udziału w tej akcji.

Ratujmy kasztanowce

Co roku podczas jesieni larwy szrotówka zalęgają się w liściach kasztanowców. Aby
uratować kasztanowce, by po raz kolejny mogły zakwitnąć podczas matur wystarczy tylko
zgrabić liście spod kasztanowców i spalić je razem z larwami szrotówka. Akcja taka
oczywiście z udziałem Państwowej Straży Pożarnej oraz Urzędów Miast musiałaby być
powtarzana co roku. Dzięki temu, co roku będziemy mogli się cieszyć na wiosnę.

Document Outline

Konkurs „Zielona drużyna”
- treść
- forma
Miejsce: Wydział Nauk Przyrodniczych
„Ekologia pod lupą” – Quiz
„Światło źródło mocy,skąd się biorą kolory”
- Kwestionariusz ekologiczny obiektu
  - EKO-TEST
    - ZNAK SŁUŻBY PRZYRODZIE
Dom i otoczenie

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
socjologia cz II
BADANIA DODATKOWE CZ II
Wykład 5 An wsk cz II
AUTOPREZENTACJA cz II Jak w
Podstawy Pedagogiki Specjalnej cz II oligo B
J Poreda Ewangelia zdrowia, cz II
mmgg, Studia PŁ, Ochrona Środowiska, Chemia, fizyczna, laborki, wszy, chemia fizyczna cz II sprawka
!Spis, ☆☆♠ Nauka dla Wszystkich Prawdziwych ∑ ξ ζ ω ∏ √¼½¾haslo nauka, hacking, Hack war, cz II
UE szczepienia i racjonalne stosowanie antybiotyków, Zdrowie publiczne, W. Leśnikowska - Ścigalska -
Dziady cz. II jako dramat, j.polski - gimnazjum
MIKROEKONOMIA cz.II
wskaźniki - zadania1, FIR UE Katowice, SEMESTR V, Analiza finansowa, Analiza finansowa1, Analiza fin
Dziady cz II wersja skrócona
dieta fizjologiczna tomasza reznera cz ii

więcej podobnych podstron

Zielone harcowanie cz II

Document Outline