Regula Sancti Benedicti doc

background image



R

R

R

R

egula

egula

egula

egula

S

S

S

S

ancti

ancti

ancti

ancti

B

B

B

B

enedicti

enedicti

enedicti

enedicti





LATINO/ ITALIANO/ POLSKI



background image

2

P

P

P

P

rologus

rologus

rologus

rologus

1. Obsculta, o fili, praecepta magistri, et inclina aurem cordis tui, et admonitionem pii

patris libenter excipe et efficaciter comple,

2. ut ad eum per oboedientiae laborem redeas, a quo per inoboedientiae desidiam

recesseras.

3. Ad te ergo nunc mihi sermo dirigitur, quisquis abrenuntians propriis voluntatibus,

Domino Christo vero regi militaturus, oboedientiae fortissima atque praeclara arma
sumis.

4. In primis, ut quicquid agendum inchoas bonum, ab eo perfici instantissima oratione

deposcas,

5. ut qui nos iam in filiorum dignatus est numero computare non debet aliquando de

malis actibus nostris contristari.

6. Ita enim ei omni tempore de bonis suis in nobis parendum est ut non solum iratus

pater suos non aliquando filios exheredet,

7. sed nec, ut metuendus dominus irritatus a malis nostris, ut nequissimos servos

perpetuam tradat ad poenam qui eum sequi noluerint ad gloriam.

8. Exsurgamus ergo tandem aliquando excitante nos scriptura ac dicente: Hora est iam

nos de somno surgere,

9. et apertis oculis nostris ad deificum lumen, attonitis auribus audiamus divina cotidie

clamans quid nos admonet vox dicens:

10. Hodie si vocem eius audieritis, nolite obdurare corda vestra.
11. Et iterum: Qui habet aures audiendi audiat quid spiritus dicat ecclesiis.
12. Et quid dicit? Venite, filii, audite me; timorem Domini docebo vos
13. Currite dum lumen vitae habetis, ne tenebrae mortis vos comprehendant.
14. Et quaerens Dominus in multitudine populi cui haec clamat operarium suum, iterum

dicit:

15. Quis est homo qui vult vitam et cupit videre dies bonos?
16. Quod si tu audiens respondeas: Ego, dicit tibi Deus:
17. Si vis habere veram et perpetuam vitam, prohibe linguam tuam a malo et labia tua ne

loquantur dolum; deverte a malo et fac bonum, inquire pacem et sequere eam.

18. Et cum haec feceritis, oculi mei super vos et aures meas ad preces vestras, et

antequam me invocetis dicam vobis: Ecce adsum.

19. Quid dulcius nobis ab hac voce Domini invitantis nos, fratres carissimi?
20. Ecce pietate sua demonstrat nobis Dominus viam vitae.
21. Succinctis ergo fide vel observantia bonorum actuum lumbis nostris, per ducatum

evangelii pergamus itinera eius, ut mereamur eum qui nos vocavit in regnum suum
videre.

22. In cuius regni tabernaculo si volumus habitare, nisi illuc bonis actibus curritur, minime

pervenitur.

23. Sed interrogemus cum propheta Dominum dicentes ei: Domine, quis habitabit in

tabernaculo tuo, aut quis requiescet in monte sancto tuo?

24. Post hanc interrogationem, fratres, audiamus Dominum respondentem et

ostendentem nobis viam ipsius tabernaculi,

25. dicens: Qui ingreditur sine macula et operatur iustitiam;
26. qui loquitur veritatem in corde suo, qui non egit dolum in lingua sua;
27. qui non fecit proximo suo malum, qui opprobrium non accepit adversus proximum

suum;

28. qui malignum diabolum aliqua suadentem sibi, cum ipsa suasione sua a conspectibus

cordis sui respuens, deduxit ad nihilum, et parvulos cogitatos eius tenuit et allisit ad
Christum;

29. qui, timentes Dominum, de bona observantia sua non se reddunt elatos, sed ipsa in

se bona non a se posse sed a Domino fieri existimantes,

background image

3

30. operantem in se Dominum magnificant, illud cum propheta dicentes: Non nobis,

Domine, non nobis, sed nomini tuo da gloriam;

31. sicut nec Paulus apostolus de praedicatione sua sibi aliquid imputavit, dicens: Gratia

Dei sum id quod sum;

32. et iterum ipse dicit: Qui gloriatur, in Domino glorietur.
33. Unde et Dominus in evangelio ait: Qui audit verba mea haec et facit ea, similabo eum

viro sapienti qui aedificavit domum suam super petram;

34. venerunt flumina, flaverunt venti, et impegerunt in domum illam, et non cecidit, quia

fundata erat super petram.

35. Haec complens Dominus exspectat nos cotidie his suis sanctis monitis factis nos

respondere debere.

36. Ideo nobis propter emendationem malorum huius vitae dies ad indutias relaxantur,
37. dicente Apostolo: An nescis quia patientia Dei ad paenitentiam te adducit?
38. Nam pius Dominus dicit: Nolo mortem peccatoris, sed convertatur et vivat.
39. Cum ergo interrogassemus Dominum, fratres, de habitatore tabernaculi eius,

audivimus habitandi praeceptum, sed si compleamus habitatoris officium.

40. Ergo praeparanda sunt corda nostra et corpora sanctae praeceptorum oboedientiae

militanda,

41. et quod minus habet in nos natura possibile, rogemus Dominum ut gratiae suae

iubeat nobis adiutorium ministrare.

42. Et si, fugientes gehennae poenas, ad vitam volumus pervenire perpetuam,
43. dum adhuc vacat et in hoc corpore sumus et haec omnia per hanc lucis vitam vacat

implere,

44. currendum et agendum est modo quod in perpetuo nobis expediat.
45. Constituenda est ergo nobis dominici schola servitii.
46. In qua institutione nihil asperum, nihil grave, nos constituturos speramus;
47. sed et si quid paululum restrictius, dictante aequitatis ratione, propter emendationem

vitiorum vel conservationem caritatis processerit,

48. non ilico pavore perterritus refugias viam salutis quae non est nisi angusto initio

incipienda.

49. Processu vero conversationis et fidei, dilatato corde inenarrabili dilectionis dulcedine

curritur via mandatorum Dei,

50. ut ab ipsius numquam magisterio discedentes, in eius doctrinam usque ad mortem in

monasterio perseverantes, passionibus Christi per patientiam participemur, ut et
regno eius mereamur esse consortes. Amen.

Explicit Prologus

INCIPIT TEXTUS REGULAE

Regula appellatur ab hoc quod oboedientum dirigat mores.

Prologo

Prologo

Prologo

Prologo

1. Ascolta, figlio mio, gli insegnamenti del maestro e apri docilmente il tuo cuore; accogli

volentieri i consigli ispirati dal suo amore paterno e mettili in pratica con impegno,

2. in modo che tu possa tornare attraverso la solerzia dell'obbedienza a Colui dal quale ti sei

allontanato per l'ignavia della disobbedienza.

3. Io mi rivolgo personalmente a te, chiunque tu sia, che, avendo deciso di rinunciare alla

volontà propria, impugni le fortissime e valorose armi dell'obbedienza per militare sotto il
vero re, Cristo Signore.

4. Prima di tutto chiedi a Dio con costante e intensa preghiera di portare a termine quanto di

buono ti proponi di compiere,

5. affinché, dopo averci misericordiosamente accolto tra i suoi figli, egli non debba un giorno

adirarsi per la nostra indegna condotta.

background image

4

6. Bisogna dunque servirsi delle grazie che ci concede per obbedirgli a ogni istante con

tanta fedeltà da evitare, non solo che egli giunga a diseredare i suoi figli come un padre
sdegnato,

7. ma anche che, come un sovrano tremendo, irritato dalle nostre colpe, ci condanni alla

pena eterna quali servi infedeli che non lo hanno voluto seguire nella gloria.

8. Alziamoci, dunque, una buona volta, dietro l'incitamento della Scrittura che esclama: "E'

ora di scuotersi dal sonno!"

9. e aprendo gli occhi a quella luce divina ascoltiamo con trepidazione ciò che ci ripete ogni

giorno la voce ammonitrice di Dio:

10. " Se oggi udrete la sua voce, non indurite il vostro cuore!"
11. e ancora: " Chi ha orecchie per intendere, ascolti ciò che lo Spirito dice alle Chiese!".
12. E che dice? " Venite, figli, ascoltatemi, vi insegnerò il timore di Dio.
13. Correte, finché avete la luce della vita, perché non vi colgano le tenebre della morte".
14. Quando poi il Signore cerca il suo operaio tra la folla, insiste dicendo:
15. "Chi è l'uomo che vuole la vita e arde dal desiderio di vedere giorni felici?".
16. Se a queste parole tu risponderai: "Io!", Dio replicherà:
17. "Se vuoi avere la vita, quella vera ed eterna, guarda la tua lingua dal male e le tue labbra

dalla menzogna. Allontanati dall'iniquità, opera il bene, cerca la pace e seguila".

18. Se agirete così rivolgerò i miei occhi verso di voi e le mie orecchie ascolteranno le vostre

preghiere, anzi, prima ancora che mi invochiate vi dirò: "Ecco sono qui!".

19. Fratelli carissimi, che può esserci di più dolce per noi di questa voce del Signore che ci

chiama?

20. Guardate come nella sua misericordiosa bontà ci indica la via della vita!
21. Armati dunque di fede e di opere buone, sotto la guida del Vangelo, incamminiamoci per

le sue vie in modo da meritare la visione di lui, che ci ha chiamati nel suo regno.

22. Se, però, vogliamo trovare dimora sotto la sua tenda, ossia nel suo regno, ricordiamoci

che è impossibile arrivarci senza correre verso la meta, operando il bene.

23. Ma interroghiamo il Signore, dicendogli con le parole del profeta: "Signore, chi abiterà

nella tua tenda e chi dimorerà sul tuo monte santo?".

24. E dopo questa domanda, fratelli, ascoltiamo la risposta con cui il Signore ci indica la via

che porta a quella tenda:

25. "Chi cammina senza macchia e opera la giustizia;
26. chi pronuncia la verità in cuor suo e non ha tramato inganni con la sua lingua;
27. chi non ha recato danni al prossimo, né ha accolto l'ingiuria lanciata contro di lui";
28. chi ha sgominato il diavolo, che malignamente cercava di sedurlo con le sue suggestioni,

respingendolo dall'intimo del proprio cuore e ha impugnato coraggiosamente le sue
insinuazioni per spezzarle su Cristo al loro primo sorgere;

29. gli uomini timorati di Dio, che non si insuperbiscono per la propria buona condotta e,

pensando invece che quanto di bene c'è in essi non è opera loro, ma di Dio,

30. lo esaltano proclamando col profeta: "Non a noi, Signore, non a noi, ma al tuo nome dà

gloria!".

31. Come fece l'apostolo Paolo, che non si attribuì alcun merito della sua predicazione, ma

disse:" Per grazia di Dio sono quel che sono"

32. e ancora: "chi vuole gloriarsi, si glori nel Signore".
33. Perciò il Signore stesso dichiara nel Vangelo: "Chi ascolta da me queste parole e le mette

in pratica, sarà simile a un uomo saggio il quale edificò la sua casa sulla roccia.

34. E vennero le inondazioni e soffiarono i venti e si abbatterono su quella casa, ma essa non

cadde, perché era fondata sulla roccia".

35. Dopo aver concluso con queste parole il Signore attende che, giorno per giorno,

rispondiamo con i fatti alle sue sante esortazioni.

36. Ed è proprio per permetterci di correggere i nostri difetti che ci vengono dilazionati i giorni

di questa vita

37. secondo le parole dell'Apostolo: "Non sai che con la sua pazienza Dio vuole portarti alla

conversione?"

background image

5

38. Difatti il Signore misericordioso afferma: "Non voglio la morte del peccatore, ma che si

converta e viva".

39. Dunque, fratelli miei, avendo chiesto al Signore a chi toccherà la grazia di dimorare nella

sua tenda, abbiamo appreso quali sono le condizioni per rimanervi, purché sappiamo
comportarci nel modo dovuto.

40. Perciò dobbiamo disporre i cuori e i corpi nostri a militare sotto la santa obbedienza.
41. Per tutto quello poi, di cui la nostra natura si sente incapace, preghiamo il Signore di

aiutarci con la sua grazia.

42. E se vogliamo arrivare alla vita eterna, sfuggendo alle pene dell'inferno,
43. finche c'è tempo e siamo in questo corpo e abbiamo la possibilità di compiere tutte

queste buone azioni,

44. dobbiamo correre e operare adesso quanto ci sarà utile per l'eternità.
45. Bisogna dunque istituire una scuola del servizio del Signore
46. nella quale ci auguriamo di non prescrivere nulla di duro o di gravoso;
47. ma se, per la correzione dei difetti o per il mantenimento della carità, dovrà introdursi una

certa austerità, suggerita da motivi di giustizia,

48. non ti far prendere dallo scoraggiamento al punto di abbandonare la via della salvezza,

che in principio è necessariamente stretta e ripida.

49. Mentre invece, man mano che si avanza nella vita monastica e nella fede, si corre per la

via dei precetti divini col cuore dilatato dall'indicibile sovranità dell'amore.

50. Così, non allontanandoci mai dagli insegnamenti di Dio e perseverando fino alla morte nel

monastero in una fedele adesione alla sua dottrina, partecipiamo con la nostra sofferenza
ai patimenti di Cristo per meritare di essere associati al suo regno. Amen.

Prolog

Prolog

Prolog

Prolog

1

Słuchaj, synu, nauk mistrza i nakło

ń

[ku nim] ucho swego serca. Napomnienia łaskawego ojca

przyjmuj ch

ę

tnie i wypełniaj skutecznie,

2

aby

ś

przez trud posłusze

ń

stwa powrócił do Tego, od

którego odszedłe

ś

przez gnu

ś

no

ść

nieposłusze

ń

stwa.*

3

Do ciebie wi

ę

c kieruj

ę

teraz moje

słowa, kimkolwiek jeste

ś

ty, co wyrzekasz si

ę

własnych ch

ę

ci,* a chc

ą

c słu

ż

y

ć

pod rozkazami

Chrystusa Pana, prawdziwego Króla, przywdziewasz pot

ęż

n

ą

i

ś

wi

ę

t

ą

zbroj

ę

posłusze

ń

stwa.

4

Przede wszystkim, gdy co

ś

dobrego zamierzasz uczyni

ć

, módl si

ę

najpierw gor

ą

co, aby On

sam to do ko

ń

ca doprowadził.

5

Wówczas, skoro raczył nas ju

ż

zaliczy

ć

do grona swoich synów,

nie b

ę

dzie musiał kiedy

ś

si

ę

smuci

ć

naszymi złymi post

ę

pkami.

6

Posługuj

ą

c si

ę

dobrem, jakie w

nas zło

ż

ył, powinni

ś

my zatem zawsze by

ć

Mu posłuszni, bo w przeciwnym razie mógłby nas nie

tylko wydziedziczy

ć

, jak rozgniewany Ojciec swoich synów,

7

lecz tak

ż

e jak gro

ź

ny Pan,

obra

ż

ony nasz

ą

nikczemno

ś

ci

ą

, wyda

ć

na wieczn

ą

kar

ę

sługi niegodne, gdy

ż

nie chcieli

ś

my i

ść

za Nim do chwały.

8

Powsta

ń

my wi

ę

c wreszcie, skoro Pismo

Ś

wi

ę

te zach

ę

ca nas słowami: Teraz nadeszła dla nas

godzina powstania ze snu (Rz 13,11).

9

Otwórzmy nasze oczy na przebóstwiaj

ą

ce

ś

wiatło, a

nasze uszy na głos Bo

ż

y, który nas codziennie napomina wołaj

ą

c:

10

Oby

ś

cie usłyszeli dzisiaj

głos Jego: nie zatwardzajcie serc waszych (Ps 96,8).

11

I znowu: Kto ma uszy, niechaj posłyszy,

co mówi Duch do Ko

ś

ciołów (Ap 2,7).

12

A co mówi? Pójd

ź

cie, synowie, słuchajcie mnie, naucz

ę

was boja

ź

ni Pa

ń

skiej.

13

Biegnijcie, dopóki macie

ś

wiatło

ść

ż

ycia, aby ciemno

ś

ci

ś

mierci was nie

ogarn

ę

ły (Ps 34[33], 12; J 12,35).

14

Po

ś

ród licznego tłumu, któremu Pan mówi te słowa, szuka On sobie współpracownika i raz

jeszcze powtarza:

15

Któ

ż

jest człowiekiem, co miłuje

ż

ycie i pragnie widzie

ć

dni szcz

ęś

liwe? (Ps

33,13 Wlg).

16

Je

ś

li słysz

ą

c to, odpowiesz: „Ja”, rzecze ci Bóg:

17

Skoro chcesz mie

ć

prawdziwe i

wieczne

ż

ycie, pow

ś

ci

ą

gnij swój j

ę

zyk od złego, od słów podst

ę

pnych twe wargi. Odst

ą

p od

złego, czy

ń

dobro; szukaj pokoju, id

ź

za nim (Ps 34[33],14—15).

18

Gdy tak b

ę

dziecie

background image

6

post

ę

powa

ć

, oczy Moje zwrócone b

ę

d

ą

na was, a uszy moje otwarte na pro

ś

by wasze. I zanim

mnie wezwiecie, powiem: «Oto jestem» (Iz 58,9).

19

ż

dla nas milszego, bracia najdro

ż

si, nad

ten Bo

ż

y głos zaproszenia?

20

Oto w swej łaskawo

ś

ci Pan sam ukazuje nam drog

ę

ż

ycia.

21

Przepasawszy wi

ę

c biodra* wiar

ą

i pełnieniem dobrych uczynków, pod

ąż

ajmy

ś

cie

ż

kami Pana

za przewodem Ewangelii, aby

ś

my zasłu

ż

yli na ogl

ą

danie Tego, który nas wezwał do swego

Królestwa.

22

Je

ś

li za

ś

pragniemy zamieszka

ć

w Przybytku Jego Królestwa, musimy biec drog

ą

dobrych uczynków, gdy

ż

inn

ą

tam si

ę

nie dochodzi.

23

Zapytajmy zatem Pana razem z Prorokiem: Kto b

ę

dzie przebywał w przybytku Twym, Panie,

kto zamieszka na Twojej

ś

wi

ę

tej górze? (Ps 15[14],1).

24

A zapytawszy słuchajmy, bracia, jak

Pan odpowiada i ukazuje nam drog

ę

do swego przybytku

25

mówi

ą

c: Ten, kto post

ę

puje bez

skazy, działa sprawiedliwie,

26

a mówi prawd

ę

w swym sercu i nie zwodzi swym j

ę

zykiem; ten,

27

który nie czyni bli

ź

niemu nic złego i nie słucha oszczerstw przeciw swemu s

ą

siadowi (Ps 14,2—

3 Wlg).

28

A gdy diabeł mu co

ś

doradza, odtr

ą

ca go razem z jego podszeptami daleko od swego

serca i od razu wniwecz obraca, a rodz

ą

ce si

ę

pokusy* rozbija o Chrystusa [jak o skał

ę

].

29

Tacy ludzie, pełni boja

ź

ni Pa

ń

skiej, nie wpadaj

ą

w zarozumiało

ść

, gdy widz

ą

,

ż

e dobrze

post

ę

puj

ą

. Uwa

ż

aj

ą

bowiem,

ż

e nawet to dobro, jakie w nich jest, nie z własnej ich mocy, lecz od

Pana pochodzi.

30

Wielbi

ą

zatem Pana, który w nich działa i wołaj

ą

razem z Prorokiem: Nie nam,

Panie, nie nam, lecz Twemu imieniu daj chwał

ę

(Ps 115,1[113,9]).

31

Podobnie i Paweł Apostoł nie przypisywał sobie zasługi z racji swej pracy apostolskiej, lecz

mówił: Z łaski Bo

ż

ej jestem tym, czym jestem (1 >Kor 15,10),

32

a kiedy indziej znowu: Kto si

ę

chlubi, niech si

ę

w Panu chlubi (2 Kor 10,17).

33

Dlatego te

ż

Pan powiada w Ewangelii: Ka

ż

dego, kto tych słów moich słucha i wypełnia, mo

ż

na

porówna

ć

z człowiekiem roztropnym, który dom swój zbudował na skale. 34* Wezbrały potoki,

zerwały si

ę

wichry i uderzyły w ten dom. On jednak nie run

ą

ł, bo na skale był utwierdzony (Mt

7,24—25).

35

Aby wszystko doprowadzi

ć

do ko

ń

ca, Pan oczekuje,

ż

e b

ę

dziemy codziennie odpowiada

ć

czynami na te Jego

ś

wi

ę

te napomnienia.

36

A chc

ą

c, by

ś

my zd

ąż

yli poprawi

ć

si

ę

z grzechów,

przedłu

ż

a nam dni tego

ż

ycia

37

zgodnie ze słowami Apostoła: Czy

ż

nie wiesz,

ż

e dobro

ć

Bo

ż

a

chce ci

ę

przywie

ść

do nawrócenia? (Rz 2,4).

38

Łaskawy bowiem Pan mówi: Nie chc

ę

ś

mierci

grzesznika, lecz aby si

ę

nawrócił i

ż

ył (Ez 33,11).

39

Gdy

ś

my wi

ę

c, bracia, zapytali Pana, kto mo

ż

e zamieszka

ć

w Jego Przybytku, usłyszeli

ś

my w

odpowiedzi, co nale

ż

y czyni

ć

, by w nim zamieszka

ć

. Oby

ś

my wypełniali obowi

ą

zki tego, który

tam ma mieszka

ć

!

40

Powinni

ś

my wi

ę

c przygotowa

ć

nasze serca i ciała do walki pod

ś

wi

ę

tym

posłusze

ń

stwem* przykazaniom Bo

ż

ym,

41

A gdy co

ś

zbyt trudne b

ę

dzie dla naszej natury,

pro

ś

my wówczas Pana, by kazał łasce swojej przyj

ść

nam z pomoc

ą

.

42

Je

ś

li pragniemy unikn

ąć

kar piekła i osi

ą

gn

ąć

ż

ycie wieczne,

43

to póki jest jeszcze czas, póki w tym ciele b

ę

d

ą

c mo

ż

emy

wszystko to wypełnia

ć

w

ś

wietle ziemskiego

ż

ycia,

44

ś

pieszmy si

ę

i to tylko czy

ń

my, co nam

przyniesie korzy

ść

na wieczno

ść

.

45

Mamy zatem zało

ż

y

ć

szkoł

ę

słu

ż

by Pa

ń

skiej.

46

Ufamy przy tym,

ż

e zakładaj

ą

c j

ą

nie

ustanowimy nic surowego ani nazbyt trudnego.

47

Je

ś

li jednak niekiedy dla naprawienia bł

ę

dów i

zachowania miło

ś

ci, tam gdzie sprawiedliwo

ść

i rozs

ą

dek tego wymagaj

ą

, oka

ż

emy si

ę

nieco

bardziej surowi,

48

nie uciekaj od razu, przej

ę

ty strachem, z drogi zbawienia, bo wej

ść

na ni

ą

mo

ż

na tylko ciasn

ą

bram

ą

.*

49

Gdy b

ę

dziesz post

ę

pował naprzód w

ż

yciu wspólnym* i w wierze, serce ci si

ę

rozszerzy i

pobiegniesz drog

ą

przykaza

ń

Bo

ż

ych z niewysłowion

ą

słodycz

ą

miło

ś

ci.

50

Tak nie odst

ę

puj

ą

c

background image

7

nigdy od nauki Pana, w Jego prawdzie wytrwajmy w klasztorze a

ż

do

ś

mierci, aby

ś

my przez

cierpliwo

ść

stali si

ę

uczestnikami M

ę

ki Chrystusowej* i zasłu

ż

yli na udział w Jego Królestwie.

I - De generibus monachorum

1. Monachorum quattuor esse genera manifestum est.
2. Primum coenobitarum, hoc est monasteriale, militans sub regula vel abbate.
3. Deinde secundum genus est anachoritarum, id est eremitarum, horum qui non

conversationis fervore novicio, sed monasterii probatione diuturna,

4. qui didicerunt contra diabolum multorum solacio iam docti pugnare,
5. et bene exstructi fraterna ex acie ad singularem pugnam eremi, securi iam sine

consolatione alterius, sola manu vel brachio contra vitia carnis vel cogitationum, Deo
auxiliante, pugnare sufficiunt.

6. Tertium vero monachorum taeterrimum genus est sarabaitarum, qui nulla regula

approbati, experientia magistra, sicut aurum fornacis, sed in plumbi natura molliti,

7. adhuc operibus servantes saeculo fidem, mentiri Deo per tonsuram noscuntur.
8. Qui bini aut terni aut certe singuli sine pastore, non dominicis sed suis inclusi ovilibus,

pro lege eis est desideriorum voluntas,

9. cum quicquid putaverint vel elegerint, hoc dicunt sanctum, et quod noluerint, hoc

putant non licere.

10. Quartum vero genus est monachorum quod nominatur gyrovagum, qui tota vita sua

per diversas provincias ternis aut quaternis diebus per diversorum cellas hospitantur,

11. semper vagi et numquam stabiles, et propriis voluntatibus et gulae illecebris

servientes, et per omnia deteriores sarabaitis.

12. De quorum omnium horum miserrima conversatione melius est silere quam loqui.
13. His ergo omissis, ad coenobitarum fortissimum genus disponendum,

adiuvanteDomino, veniamus.

I - Le varie categorie di monaci

1. E' noto che ci sono quattro categorie di monaci.
2. La prima è quella dei cenobiti, che vivono in un monastero, militando sotto una regola e

un abate.

3. La seconda è quella degli anacoreti o eremiti, ossia di coloro che non sono mossi

dall'entusiastico fervore dei principianti, ma sono stati lungamente provati nel monastero,

4. dove con l'aiuto di molti hanno imparato a respingere le insidie del demonio;
5. quindi, essendosi bene addestrati tra le file dei fratelli al solitario combattimento

dell'eremo, sono ormai capaci, con l'aiuto di Dio, di affrontare senza il sostegno altrui la
lotta corpo a corpo contro le concupiscenze e le passioni.

6. La terza categoria di monaci, veramente detestabile è formata dai sarabaiti: molli come

piombo, perché non sono stati temprati come l'oro nel crogiolo dell'esperienza di una
regola,

7. costoro conservano ancora le abitudini mondane, mentendo a Dio con la loro tonsura.
8. A due a due, a tre a tre o anche da soli, senza la guida di un superiore, chiusi nei loro

ovili e non in quello del Signore, hanno come unica legge l'appagamento delle proprie
passioni,

9. per cui chiamano santo tutto quello che torna loro comodo, mentre respingono come

illecito quello che non gradiscono.

10. C'è infine una quarta categoria di monaci, che sono detti girovaghi, perché per tutta la vita

passano da un paese all'altro, restando tre o quattro giorni come ospiti nei vari monasteri,

11. sempre vagabondi e instabili, schiavi delle proprie voglie e dei piaceri della gola, peggiori

dei sarabaiti sotto ogni aspetto.

12. Ma riguardo alla vita sciagurata di tutti costoro è preferibile tacere piuttosto che parlare.

background image

8

13. Lasciamoli quindi da parte e con l'aiuto del Signore occupiamoci dell'ordinamento della

prima categoria, ossia quella fortissima e valorosa dei cenobiti.

1. O ró

ż

nych rodzajach mnichów

1

Cztery s

ą

, jak wiadomo, rodzaje mnichów.

2

Pierwszy nosi nazw

ę

cenobitów, tj. tych, którzy

ż

yj

ą

w klasztorze i pełni

ą

słu

ż

b

ę

pod reguł

ą

i opatem.

3

Drugi to anachoreci, tzn. pustelnicy. Oni to nie w pierwszym porywie zachwytu nad

ż

yciem

mniszym,* lecz przechodz

ą

c dług

ą

prób

ę

w klasztorze,

4

od wielu uczyli si

ę

, jak nale

ż

y walczy

ć

z diabłem,

5

a dobrze przygotowani w szeregach braci do samotnej walki na pustyni i do

ść

ju

ż

silni, by obej

ść

si

ę

bez pomocy bli

ź

niego, s

ą

w stanie, z pomoc

ą

Bo

żą

, zmaga

ć

si

ę

w pojedynk

ę

ze złem czaj

ą

cym si

ę

w ciele i w my

ś

lach.

6

Trzecim, całkiem obrzydliwym rodzajem mnichów, s

ą

sarabaici.

ś

adna reguła nie była im

mistrzyni

ą

i nie wypróbowała ich jak złoto w ogniu*. Rozmi

ę

kli jak ołów,

7

w post

ę

powaniu

zachowuj

ą

nadal wierno

ść

ś

wiatu, a swoj

ą

tonsur

ą

jawnie kłami

ą

Bogu.

8

Zamykaj

ą

si

ę

po dwóch

lub trzech, a nawet samotnie, bez

ż

adnego pasterza, w owczarniach nie Pa

ń

skich, lecz swych

własnych. Prawem ich jest zaspokajanie swych pragnie

ń

.9 Cokolwiek sobie zamy

ś

l

ą

lub co

wybior

ą

, to mianuj

ą

ś

wi

ę

tym, a czego nie chc

ą

, to uwa

ż

aj

ą

za niedozwolone.

10

Czwarty rodzaj mnichów to ci, których nazywaj

ą

mnichami w

ę

drownymi (gyrovagi). Przez całe

ż

ycie w

ę

druj

ą

oni po ró

ż

nych okolicach, goszcz

ą

c po trzy lub cztery dni w rozmaitych

klasztorach.

11

Zawsze si

ę

włócz

ą

, pozbawieni wszelkiej stało

ś

ci, a słu

żą

tylko własnym

zachciankom i rozkoszom podniebienia, pod ka

ż

dym wzgl

ę

dem gorsi jeszcze od sarabaitów.

12

O godnym po

ż

ałowania post

ę

powaniu tych wszystkich lepiej jest milcze

ć

ni

ż

mówi

ć

.

13

Pomin

ą

wszy ich zatem, przejd

ź

my z pomoc

ą

Pana do zasad reguluj

ą

cych

ż

ycie cenobitów,

tego najdzielniejszego rodzaju mnichów.

II - Qualis debeat esse abbas

1. Abbas qui praeesse dignus est monasterio semper meminere debet quod dicitur et

nomen maioris factis implere.

2. Christi enim agere vices in monasterio creditur, quando ipsius vocatur pronomine,
3. dicente Apostolo: Accepistis spiritum adoptionis filiorum, in quo clamamus: Abba,

Pater.

4. Ideoque abbas nihil extra praeceptum Domini quod sit debet aut docere aut

constituere vel iubere,

5. sed iussio eius vel doctrina fermentum divinae iustitiae in discipulorum mentibus

conspargatur,

6. memor semper abbas quia doctrinae suae vel discipulorum oboedientiae, utrarumque

rerum, in tremendo iudicio Dei facienda erit discussio.

7. Sciatque abbas culpae pastoris incumbere quicquid in ovibus paterfamilias utilitatis

minus potuerit invenire.

8. Tantundem iterum erit ut, si inquieto vel inoboedienti gregi pastoris fuerit omnis

diligentia attributa et morbidis earum actibus universa fuerit cura exhibita,

9. pastor eorum in iudicio Domini absolutus dicat cum propheta Domino: iustitiam tuam

non abscondi in corde meo, veritatem tuam et salutare tuum dixi; ipsi autem
contemnentes spreverunt me,

10. et tunc demum inoboedientibus curae suae ovibus poena sit eis praevalens ipsa

mors.

11. Ergo, cum aliquis suscipit nomen abbatis, duplici debet doctrina suis praeesse

discipulis,

background image

9

12. id est omnia bona et sancta factis amplius quam verbis ostendat, ut capacibus

discipulis mandata Domini verbis proponere, duris corde vero et simplicioribus factis
suis divina praecepta monstrare.

13. Omnia vero quae discipulis docuerit esse contraria in suis factis indicet non agenda,

ne aliis praedicans ipse reprobus inveniatur,

14. ne quando illi dicat Deus peccanti: Quare tu enarras iustitias meas et assumis

testamentum meum per os tuum? Tu vero odisti disciplinam et proiecisti sermones
meos post te,

15. et: Qui in fratris tui oculo festucam videbas, in tuo trabem non vidisti.
16. Non ab eo persona in monasterio discernatur.
17. Non unus plus ametur quam alius, nisi quem in bonis actibus aut oboedientia invenerit

meliorem.

18. Non convertenti ex servitio praeponatur ingenuus, nisi alia rationabilis causa exsistat.
19. Quod si ita, iustitia dictante, abbati visum fuerit, et de cuiuslibet ordine id faciet. Sin

alias, propria teneant loca,

20. quia sive servus sive liber, omnes in Christo unum sumus et sub uno Domino

aequalem servitutis militiam baiulamus, quia non est apud Deum personarum
acceptio.

21. Solummodo in hac parte apud ipsum discernimur, si meliores ab aliis in operibus

bonis et humiles inveniamur.

22. Ergo aequalis sit ab eo omnibus caritas, una praebeatur in omnibus secundum merita

disciplina.

23. In doctrina sua namque abbas apostolicam debet illam semper formam servare in qua

dicit: Argue, obsecra, increpa,

24. id est, miscens temporibus tempora, terroribus blandimenta, dirum magistri, pium

patris ostendat affectum,

25. id est indisciplinatos et inquietos debet durius arguere, oboedientes autem et mites et

patientes ut in melius proficiant obsecrare, neglegentes et contemnentes ut increpat
et corripiat admonemus.

26. Neque dissimulet peccata delinquentium; sed et mox ut coeperint oriri radicitus ea ut

praevalet amputet, memor periculi Heli sacerdotis de Silo.

27. Et honestiores quidem atque intellegibiles animos prima vel secunda admonitione

verbis corripiat,

28. improbos autem et duros ac superbos vel inoboedientes verberum vel corporis

castigatio in ipso initio peccati coerceat, sciens scriptum: Stultus verbis non corrigitur,

29. et iterum: Percute filium tuum virga et liberabis animam eius a morte.
30. Meminere debet semper abbas quod est, meminere quod dicitur, et scire quia cui plus

committitur, plus ab eo exigitur.

31. Sciatque quam difficilem et arduam rem suscipit regere animas et multorum servire

moribus, et alium quidem blandimentis, alium vero increpationibus, alium suasionibus;

32. et secundum uniuscuiusque qualitatem vel intellegentiam, ita se omnibus conformet et

aptet ut non solum detrimenta gregis sibi commissi non patiatur, verum in
augmentatione boni gregis gaudeat.

33. Ante omnia, ne dissimulans aut parvipendens salutem animarum sibi commissarum,

ne plus gerat sollicitudinem de rebus transitoriis et terrenis atque caducis,

34. sed semper cogitet quia animas suscepit regendas, de quibus et rationem redditurus

est.

35. Et ne causetur de minori forte substantia, meminerit scriptum: Primum quaerite

regnum Dei et iustitiam eius, et haec omnia adicientur vobis,

36. et iterum: Nihil deest timentibus eum.
37. Sciatque quia qui suscipit animas regendas paret se ad rationem reddendam,
38. et quantum sub cura sua fratrum se habere scierit numerum, agnoscat pro certo quia

in die iudicii ipsarum omnium animarum est redditurus Domino rationem, sine dubio
addita et suae animae.

background image

10

39. Et ita, timens semper futuram discussionem pastoris de creditis ovibus, cum de alienis

ratiociniis cavet, redditur de suis sollicitus,

40. et cum de monitionibus suis emendationem aliis sumministrat ipse efficitur a vitiis

emendatus.

II - L'Abate

1. Un abate degno di stare a capo di un monastero deve sempre avere presenti le esigenze

implicite nel suo nome, mantenendo le proprie azioni al livello di superiorità che esso
comporta.

2. Sappiamo infatti per fede che in monastero egli tiene il posto di Cristo, poiché viene

chiamato con il suo stesso nome,

3. secondo quanto dice l'Apostolo: "Avete ricevuto lo Spirito di figli adottivi, che vi fa

esclamare: Abba, Padre!"

4. Perciò l'abate non deve insegnare, né stabilire o ordinare nulla di contrario alle leggi del

Signore,

5. anzi il suo comando e il suo insegnamento devono infondere nelle anime dei discepoli il

fermento della santità.

6. Si ricordi sempre che nel tremendo giudizio di Dio dovrà rendere conto tanto del suo

insegnamento, quanto dell'obbedienza dei discepoli

7. e sappia che il pastore sarà considerato responsabile di tutte le manchevolezze che il

padre di famiglia avrà potuto riscontrare nel gregge.

8. D'altra parte è anche vero che, se il pastore avrà usato ogni diligenza nei confronti di un

gregge irrequieto e indocile, cercando in tutti i modi di correggerne la cattiva condotta,

9. verrà assolto nel divino giudizio e potrà ripetere con il profeta al Signore: "Non ho tenuto

la tua giustizia nascosta in fondo al cuore, ma ho proclamato la tua verità e la tua
salvezza; essi tuttavia mi hanno disprezzato, ribellandosi contro di me".

10. E allora la giusta punizione delle pecore ribelli sarà la morte, che avrà finalmente ragione

della loro ostinazione.

11. Dunque, quando uno assume il titolo di Abate deve imporsi ai propri discepoli con un

duplice insegnamento,

12. mostrando con i fatti più che con le parole tutto quello che è buono e santo: in altri

termini, insegni oralmente i comandamenti del Signore ai discepoli più sensibili e recettivi,
ma li presenti esemplificati nelle sue azioni ai più tardi e grossolani.

13. Confermi con la sua condotta che bisogna effettivamente evitare quanto ha presentato ai

discepoli come riprovevole, per non correre il rischio di essere condannato dopo aver
predicato agli altri

14. e di non sentirsi dire dal Signore per i suoi peccati: "Come ti arroghi di esporre i miei

precetti e di avere sempre la mia alleanza sulla bocca, tu che hai in odio la disciplina e ti
getti le mie parole dietro le spalle?"

15. e ancora: "Tu che vedevi la pagliuzza nell'occhio del tuo fratello, non ti sei accorto della

trave nel tuo".

16. Si guardi dal fare preferenze nelle comunità:
17. non ami l'uno piò dell'altro, a eccezione di quello che avrà trovato migliore nella condotta

e nell'obbedienza:

18. non anteponga un monaco proveniente da un ceto elevato a uno di umili origini, a meno

che non ci sia un motivo ragionevole per stabilire una tale precedenza.

19. Ma se, per ragioni di giustizia, riterrà di dover agire così lo faccia per chiunque; altrimenti

ciascuno conservi il proprio posto,

20. perché, sia il servo che il libero, tutti siamo una cosa sola in Cristo e, militando sotto uno

stesso Signore, prestiamo un eguale servizio. Infatti, "dinanzi a Dio non ci sono parzialità"

21. e una cosa sola ci distingue presso di lui: se siamo umili e migliori degli altri nelle opere

buone.

background image

11

22. Quindi l'abate ami tutti allo stesso modo, seguendo per ciascuno una medesima regola di

condotta basata sui rispettivi meriti.

23. Per quanto riguarda poi la direzione dei monaci, bisogna che tenga presente la norma

dell'apostolo: "Correggi, esorta, rimprovera"

24. e precisamente, alternando i rimproveri agli incoraggiamenti, a seconda dei tempi e delle

circostanze, sappia dimostrare la severità del maestro insieme con la tenerezza del
padre.

25. In altre parole, mentre deve correggere energicamente gli indisciplinati e gli irrequieti,

deve esortare amorevolmente quelli che obbediscono con docilità a progredire sempre
più. Ma è assolutamente necessario che rimproveri severamente e punisca i negligenti e
coloro che disprezzano la disciplina.

26. Non deve chiudere gli occhi sulle eventuali mancanze, ma deve stroncarle sul nascere,

ricordandosi della triste fine di Eli, sacerdote di Silo.

27. Riprenda, ammonendoli una prima e una seconda volta, i monaci più docili e assennati,
28. ma castighi duramente i riottosi, gli ostinati, i superbi e i disobbedienti, appena tentano di

trasgredire, ben sapendo che sta scritto: "Lo stolto non si corregge con le parole"

29. e anche: "Battendo tuo figlio con la verga, salverai l'anima sua dalla morte".
30. L'abate deve sempre ricordarsi quel che è e come viene chiamato, nella consapevolezza

che sono maggiori le esigenze poste a colui al quale è stato affidato di più.

31. Bisogna che prenda chiaramente coscienza di quanto sia difficile e delicato il compito che

si è assunto di dirigere le anime e porsi al servizio dei vari temperamenti, incoraggiando
uno, rimproverando un altro e correggendo un terzo:

32. perciò si conformi e si adatti a tutti, secondo la rispettiva indole e intelligenza, in modo

che, invece di aver a lamentare perdite nel gregge affidato alle sue cure, possa rallegrarsi
per l'incremento del numero dei buoni.

33. Soprattutto si guardi dal perdere di vista o sottovalutare la salvezza delle anime, di cui è

responsabile, per preoccuparsi eccessivamente delle realtà terrene, transitorie e
caduche,

34. ma pensi sempre che si è assunto l'impegno di dirigere delle anime, di cui un giorno

dovrà rendere conto

35. e non cerchi una scusante nelle eventuali difficoltà economiche, ricordandosi che sta

scritto :"Cercate anzitutto il regno di Dio e la sua giustizia e tutte queste cose vi saranno
date in soprappiù"

36. e anche: "Nulla manca a coloro che lo temono".
37. Sappia inoltre che chi si assume l'impegno di dirigere le anime deve prepararsi a

renderne conto

38. e stia certo che, quanti sono i monaci di cui deve prendersi cura, tante solo le anime di

cui nel giorno del giudizio sarà ritenuto responsabile di fronte a Dio, naturalmente oltre
che della propria.

39. Così nel continuo timore dell'esame a cui verrà sottoposto il pastore riguardo alle pecore

che gli sono state affidate mentre si preoccupa del rendiconto altrui, si fa più attento al
proprio

40. e corregge i suoi personali difetti, aiutando gli altri a migliorarsi con le sue ammonizioni.

2. Jaki powinien by

ć

opat

1

Opat, który zasługuje, aby sta

ć

na czele klasztoru, powinien zawsze pami

ę

ta

ć

, jakie nosi

miano, i czynami dawa

ć

wyraz swojej godno

ś

ci.

2

Wiara widzi w nim w klasztorze zast

ę

pc

ę

Chrystusa, skoro nazywa go Jego imieniem.

3

Mówi przecie

ż

Apostoł: Otrzymali

ś

cie ducha

przybrania za synów, w którym mo

ż

emy woła

ć

: «Abba, Ojcze!» (Rz 8, 15).*

4

Dlatego te

ż

opat nie powinien uczy

ć

, ani ustanawia

ć

, ani rozkazywa

ć

niczego, co by było poza

prawem Pa

ń

skim,

5

ale polecenie jego, albo nauka niech zapada w serca uczniów jako zaczyn*

Bo

ż

ej sprawiedliwo

ś

ci.

background image

12

6

Niechaj opat zawsze pami

ę

ta,

ż

e przed budz

ą

cym boja

źń

trybunałem Bo

ż

ym b

ę

dzie

odpowiadał za dwie sprawy: za własn

ą

nauk

ę

i za posłusze

ń

stwo swoich uczniów.

7

I niech wie,

ż

e je

ś

li gospodarz ma zbyt mało po

ż

ytku z owiec, obwinia za to pasterza.

8

Z drugiej strony

jednak je

ś

li pasterz zajmie si

ę

z cał

ą

gorliwo

ś

ci

ą

niespokojn

ą

i nieposłuszn

ą

trzod

ą

, usiłuj

ą

c na

wszelki sposób leczy

ć

choroby jej post

ę

powania,

9

Pan uniewinni go na s

ą

dzie swoim, tak

ż

e

wraz z Prorokiem b

ę

dzie mógł woła

ć

: Sprawiedliwo

ś

ci Twojej w sercu nie skryłem. Wyjawiłem

Tw

ą

wierno

ść

i pomoc; lecz oni wzgardzili mn

ą

i przeciw mnie wyst

ą

pili (Ps 40[39],11; Iz 1,2).

10

I

wówczas kar

ą

dla owiec nieposłusznych jego zabiegom b

ę

dzie w ko

ń

cu sama przemo

ż

na

ś

mier

ć

.

11

A zatem gdy kto

ś

przyj

ą

ł miano opata, powinien uczy

ć

swoich uczniów na dwa sposoby,

12

a

znaczy to: niechaj wszystko, co dobre i

ś

wi

ę

te okazuje raczej swoim post

ę

powaniem, ni

ż

słowami. Uczniom bardziej poj

ę

tnym musi wykłada

ć

nauk

ę

Pana tak

ż

e słowami, tych za

ś

, którzy

trudniej rozumiej

ą

i s

ą

twardego serca, niechaj własnym

ż

yciem uczy Bo

ż

ych przykaza

ń

.

13

Niech

poka

ż

e swoim post

ę

powaniem,

ż

e istotnie nie nale

ż

y czyni

ć

wszystkiego tego, czego polecał

unika

ć

swoim uczniom, aby innym głosz

ą

c nauk

ę

sam nie został uznany za niezdatnego (1 Kor

9, 27).

14

Jeszcze Bóg mógłby jego grzechy kiedy

ś

mu wypomnie

ć

mówi

ą

c: Czemu o mych

przykazaniach rozprawiasz i na ustach masz moje przymierze? Ty, co nienawidzisz karno

ś

ci

i słowa me rzuciłe

ś

za siebie! (Ps 50[49],16—17),

15

a tak

ż

e Czemu to widzisz drzazg

ę

w oku

swego brata, a belki we własnym oku nie dostrzegasz? (Mt 7,3).

16

Opat nie powinien nikogo w klasztorze wyró

ż

nia

ć

,

17

ani kocha

ć

jednego mnicha bardziej od

innego, chyba

ż

e kto

ś

oka

ż

e si

ę

lepszym w dobrych uczynkach i w posłusze

ń

stwie.

18

Je

ż

eli nie

ma jakiej

ś

innej rozumnej przyczyny, wolno urodzonemu nie nale

ż

y przyznawa

ć

ż

adnego

pierwsze

ń

stwa przed tym, który wst

ą

pił do klasztoru jako niewolnik.

19

Gdyby jednak opat uznał,

ż

e tego wymaga sprawiedliwo

ść

, on sam zdecyduje o miejscu takiego mnicha, kimkolwiek by on

był. W innym przypadku niech wszyscy bracia zachowuj

ą

swoje miejsca.

20

Czy wolni bowiem,

czy niewolnicy, wszyscy jeste

ś

my jednym w Chrystusie* i pod rozkazami jednego Pana

d

ź

wigamy równy [dla wszystkich] ci

ęż

ar Jego słu

ż

by. Albowiem u Boga nie ma wzgl

ę

du na

osob

ę

(Rz 2, 11).

21

Tylko w jeden sposób mo

ż

emy si

ę

wyró

ż

ni

ć

w Jego oczach: je

ś

li b

ę

dziemy

pokorni, a zarazem lepsi od innych w dobrych uczynkach.

22

Niech wi

ę

c opat darzy wszystkich

jednakow

ą

miło

ś

ci

ą

i niech wszystkich traktuje jednakowo*, zgodnie z ich zasługami.

23

Jako nauczyciel powinien opat trzyma

ć

si

ę

zawsze tej oto zasady Apostoła: Przekonywaj,

pro

ś

, kar

ć

! (2 Tm 4,2 Wlg),

24

to znaczy stosownie do czasu i okoliczno

ś

ci ł

ą

czy

ć

surowo

ść

z łagodno

ś

ci

ą

, okazuj

ą

c si

ę

raz wymagaj

ą

cym mistrzem, to znowu pełnym miło

ś

ci ojcem.

25

Tak

wi

ę

c niekarnych i niespokojnych trzeba karci

ć

bardziej surowo, posłusznych za

ś

, łagodnych

i cierpliwych nakłania

ć

usilnie, by w dobrym post

ę

powali. Co do niedbałych natomiast

i lekcewa

żą

cych [jego polecenia] przypominamy, by ich ganił i karał.

26

Niech nie przemilcza grzechów bł

ą

dz

ą

cych braci, lecz w miar

ę

swych mo

ż

liwo

ś

ci wyrywa je

z korzeniami, gdy tylko zaczn

ą

si

ę

pokazywa

ć

, pomny na los Helego, kapłana z Silo.*

27

Szlachetniejsze i rozumniejsze umysły niech gani słowami raz lub dwa;

28

wyst

ę

pnych za

ś

,

zatwardziałych i pysznych, jak równie

ż

nieposłusznych niech karci chłost

ą

lub wyznacza im inn

ą

kar

ę

cielesn

ą

* ju

ż

za pierwszym razem, gdy

ż

czytamy w Pi

ś

mie

Ś

wi

ę

tym: Głupiego słowa nie

naprawi

ą

(Prz 29,19)

29

i na innym miejscu: Uderz syna twego rózg

ą

, a uwolnisz dusz

ę

jego od

ś

mierci (Prz 23,14).

30

Opat powinien zawsze pami

ę

ta

ć

, kim jest, jak go nazywaj

ą

i wiedzie

ć

,

ż

e komu daj

ą

wi

ę

cej, od

tego wi

ę

cej b

ę

d

ą

wymaga

ć

.*

31

Niech wie, jak trudnego i ci

ęż

kiego zadania si

ę

podj

ą

ł: rz

ą

dzi

ć

duszami i słu

ż

y

ć

wielu w d

ąż

eniu do naprawy obyczajów. Jednego musi łagodnie zach

ę

ca

ć

,

drugiego gani

ć

, innego jeszcze przekonywa

ć

.

32

Niechaj do wszystkich tak dopasuje si

ę

i przystosuje, zale

ż

nie od charakteru i inteligencji ka

ż

dego, aby powierzona mu trzoda nie tylko

nie doznała uszczerbku, lecz nawet cieszyła go jeszcze swoim post

ę

pem w dobrem.

background image

13

33

Przede wszystkim nie wolno mu zaniedbywa

ć

ani lekcewa

ż

y

ć

zbawienia dusz, które poddano

jego władzy, a troszczy

ć

si

ę

wi

ę

cej o rzeczy przemijaj

ą

ce, ziemskie i znikome.

34

Niech zawsze

my

ś

li o tym,

ż

e powierzono mu rz

ą

dy nad duszami i

ż

e za nie ponosi te

ż

odpowiedzialno

ść

.

35

A

niech si

ę

nie tłumaczy ubóstwem klasztoru, pami

ę

taj

ą

c,

ż

e napisano: Starajcie si

ę

naprzód

o królestwo Boga i o Jego sprawiedliwo

ść

, a to wszystko b

ę

dzie wam dodane (Mt 6,33)

36

oraz

na innym miejscu: Boj

ą

cy si

ę

Boga nie do

ś

wiadcz

ą

biedy (Ps 34[33],10).

37

Niech wie,

ż

e kto si

ę

podj

ą

ł rz

ą

dów nad duszami, musi by

ć

gotowy do zdania z nich sprawy.

38

A ilukolwiek braci miałby pod swoj

ą

opiek

ą

, niech b

ę

dzie pewny,

ż

e w dzie

ń

s

ą

du odpowie

przed Panem * za dusze ich wszystkich, jak równie

ż

oczywi

ś

cie i za swoj

ą

własn

ą

.

39

W ten

sposób b

ę

dzie

ż

ył zawsze w obawie przed t

ą

chwil

ą

, gdy zapytaj

ą

go jako pasterza, co uczynił

z powierzonymi mu owcami, a to poczucie odpowiedzialno

ś

ci za innych zmusi go do zwracania

wi

ę

kszej uwagi tak

ż

e na siebie samego.

40

Napominaj

ą

c swoich braci, by im pomóc w poprawie,

sam jednocze

ś

nie dojdzie do naprawienia własnych bł

ę

dów.

III - De adhibendis ad consilium fratribus

1. Quotiens aliqua praecipua agenda sunt in monasterio, convocet abbas omnem

congregationem et dicat ipse unde agitur,

2. et audiens consilium fratrum tractet apud se et quod utilius iudicaverit faciat.
3. Ideo autem omnes ad consilium vocari diximus quia saepe iuniori Dominus revelat

quod melius est.

4. Sic autem dent fratres consilium cum omni humilitatis subiectione, et non praesumant

procaciter defendere quod eis visum fuerit,

5. et magis in abbatis pendat arbitrio, ut quod salubrius esse iudicaverit ei cuncti

oboediant.

6. Sed sicut discipulos convenit oboedire magistro, ita et ipsum provide et iuste condecet

cuncta disponere.

7. In omnibus igitur omnes magistram sequantur regulam, neque ab ea temere

declinetur a quoquam.

8. Nullus in monasterio proprii sequatur cordis voluntatem,
9. neque praesumat quisquam cum abbate suo proterve aut foris monasterium

contendere.

10. Quod si praesumpserit, regulari disciplinae subiaceat.
11. Ipse tamen abbas cum timore Dei et observatione regulae omnia faciat, sciens se

procul dubio de omnibus iudiciis suis aequissimo iudici Deo rationem redditurum.

12. Si qua vero minora agenda sunt in monasterii utilitatibus, seniorum tantum utatur

consilio,

13. sicut scriptum est: Omnia fac cum consilio et post factum non paeniteberis.

III - La consultazione della comunità

1. Ogni volta che in monastero bisogna trattare qualche questione importante, l'abate

convochi tutta la comunità ed esponga personalmente l'affare in oggetto.

2. Poi, dopo aver ascoltato il parere dei monaci, ci rifletta per proprio conto e faccia quel che

gli sembra più opportuno.

3. Ma abbiamo detto di consultare tutta la comunità, perché spesso è proprio al più giovane

che il Signore rivela la soluzione migliore.

4. I monaci poi esprimano il loro parere con tutta umiltà e sottomissione, senza pretendere

di imporre a ogni costo le loro vedute;

5. comunque la decisione spetta all'abate e, una volta che questi avrà stabilito ciò che è più

conveniente, tutti dovranno obbedirgli.

6. D'altra parte, come è doveroso che i discepoli obbediscano al maestro, così è bene che

anche lui predisponga tutto con prudenza ed equità.

background image

14

7. Dunque in ogni cosa tutti seguano come maestra la Regola e nessuno osi

allontanarsene.

8. Nessun membro della comunità segua la volontà propria,
9. né si azzardi a contestare sfacciatamente con l'abate, dentro o fuori del monastero.
10. Chi si permette un simile contegno, sia sottoposto alle punizioni previste dalla Regola.
11. L'abate però dal canto suo operi tutto col timor di Dio e secondo le prescrizioni della

Regola, ben sapendo che di tutte le sue decisioni dovrà certamente rendere conto a Dio,
giustissimo giudice.

12. Se poi in monastero si devono trattare questioni di minore importanza, si serva solo del

consiglio dei più anziani,

13. come sta scritto: "Fa' tutto col consiglio e dopo non avrai a pentirtene".

3. O zwoływaniu braci na rad

ę

1

Ilekro

ć

trzeba w klasztorze podj

ąć

jak

ąś

wa

ż

n

ą

decyzj

ę

, niechaj opat zwoła cał

ą

wspólnot

ę

i przedstawi jej, o co chodzi.

2

Wysłuchawszy opinii braci, niech j

ą

sam rozwa

ż

y, a nast

ę

pnie

zrobi to, co uzna za bardziej wskazane.

3

Powiedzieli

ś

my za

ś

,

ż

e wszystkich nale

ż

y wzywa

ć

na

rad

ę

, gdy

ż

Pan cz

ę

sto wła

ś

nie komu

ś

młodszemu objawia to, co jest lepsze.

4

Bracia za

ś

powinni wyra

ż

a

ć

swe zdanie z wielk

ą

pokor

ą

i uległo

ś

ci

ą

. A niech si

ę

nie o

ś

mielaj

ą

broni

ć

zuchwale tego, co im samym wyda si

ę

słuszne.

5

Decyzja musi zale

ż

e

ć

głównie od s

ą

du

opata, tak

ż

e gdy on co

ś

uzna za bardziej wskazane, wszyscy si

ę

do tego zastosuj

ą

.

6

Jednak

ż

e

podobnie jak godzi si

ę

, by uczniowie słuchali mistrza, tak trzeba by i on zarz

ą

dzał wszystkim

w sposób m

ą

dry i sprawiedliwy.

7

We wszystkim wi

ę

c niech wszyscy id

ą

za Reguł

ą

, jak za mistrzyni

ą

, i niech nikt lekkomy

ś

lnie od

niej nie odst

ę

puje.

8

Niech nikt w klasztorze nie idzie za wol

ą

własnego serca.

9

Niechaj nikt nie

ś

mie spiera

ć

si

ę

ze swoim opatem zuchwale lub poza klasztorem.

10

A gdyby si

ę

kto

ś

na to

powa

ż

ył, nale

ż

y go ukara

ć

zgodnie z Reguł

ą

.*

11

Sam jednak opat niech robi wszystko z boja

ź

ni

ą

Bo

żą

, zawsze zachowuj

ą

c Reguł

ę

, musi

bowiem pami

ę

ta

ć

,

ż

e z cał

ą

pewno

ś

ci

ą

ze wszystkich swoich rozstrzygni

ęć

zda spraw

ę

przed

Bogiem, który jest najsprawiedliwszym S

ę

dzi

ą

.

12

Je

ś

li za

ś

chodzi o jakie

ś

mniej wa

ż

ne sprawy klasztoru, niech opat wzywa na rad

ę

jedynie

starszych,

13

bo napisane jest: Nic nie czy

ń

bez rady, a po uczynku nie b

ę

dziesz

ż

ałował (Prz

31,3 Wlg; Syr 32,24 Wlg).

IV - Quae sunt instrumenta bonorum operum

1. In primis Dominum Deum diligere ex toto corde, tota anima, tota virtute;

2. deinde proximum tamquam seipsum.
3. Deinde non occidere,
4. non adulterare,
5. non facere furtum,
6. non concupiscere,
7. non falsum testimonium dicere,
8. honorare omnes homines,
9. et quod sibi quis fieri non vult, alio ne faciat.
10. Abnegare semetipsum sibi ut sequatur Christum.
11. Corpus castigare,
12. delicias non amplecti,
13. ieiunium amare.
14. Pauperes recreare,

background image

15

15. nudum vestire,
16. infirmum visitare,
17. mortuum sepelire.
18. In tribulatione subvenire,
19. dolentem consolari.
20. Saeculi actibus se facere alienum,
21. nihil amori Christi praeponere.
22. Iram non perficere,
23. iracundiae tempus non reservare.
24. Dolum in corde non tenere,
25. pacem falsam non dare.
26. Caritatem non derelinquere.
27. Non iurare ne forte periuret,
28. veritatem ex corde et ore proferre.
29. Malum pro malo non reddere.
30. Iniuriam non facere, sed et factas patienter sufferre.
31. Inimicos diligere.
32. Maledicentes se non remaledicere, sed magis benedicere.
33. Persecutionem pro iustitia sustinere.
34. Non esse superbum,
35. non vinolentum,
36. non multum edacem,
37. non somnulentum,
38. non pigrum,
39. non murmuriosum,
40. non detractorem.
41. Spem suam Deo committere.
42. Bonum aliquid in se cum viderit, Deo applicet, non sibi;
43. malum vero semper a se factum sciat et sibi reputet.
44. Diem iudicii timere,
45. gehennam expavescere,
46. vitam aeternam omni concupiscentia spiritali desiderare,
47. mortem cotidie ante oculos suspectam habere.
48. Actus vitae suae omni hora custodire,
49. in omni loco Deum se respicere pro certo scire.
50. Cogitationes malas cordi suo advenientes mox ad Christum allidere et seniori spiritali

patefacere,

51. os suum a malo vel pravo eloquio custodire,
52. multum loqui non amare,
53. verba vana aut risui apta non loqui,
54. risum multum aut excussum non amare.
55. Lectiones sanctas libenter audire,
56. orationi frequenter incumbere,
57. mala sua praeterita cum lacrimis vel gemitu cotidie in oratione Deo confiteri,
58. de ipsis malis de cetero emendare.
59. Desideria carnis non efficere,
60. voluntatem propriam odire,
61. praeceptis abbatis in omnibus oboedire, etiam si ipse aliter-- quod absit-- agat,

memores illud dominicum praeceptum: Quae dicunt facite, quae autem faciunt facere
nolite.

62. Non velle dici sanctum antequam sit, sed prius esse quod verius dicatur.
63. Praecepta Dei factis cotidie adimplere,
64. castitatem amare,
65. nullum odire,

background image

16

66. zelum non habere,
67. invidiam non exercere,
68. contentionem non amare,
69. elationem fugere.
70. Et seniores venerare,
71. iuniores diligere.
72. In Christi amore pro inimicis orare;
73. cum discordante ante solis occasum in pacem redire.
74. Et de Dei misericordia numquam desperare.
75. Ecce haec sunt instrumenta artis spiritalis.
76. Quae cum fuerint a nobis die noctuque incessabiliter adimpleta et in die iudicii

reconsignata, illa merces nobis a Domino recompensabitur quam ipse promisit.

77. Quod oculus non vidit nec auris audivit, quae praeparauit Deus his qui diligunt illum.
78. Officina vero ubi haec omnia diligenter operemur claustra sunt monasterii et stabilitas

in congregatione.

IV - Gli strumenti delle buone opere

1. Prima di tutto amare il Signore Dio con tutto il cuore, con tutta l'anima, con tutte le forze;
2. poi il prossimo come se stesso.
3. Quindi non uccidere,
4. non commettere adulterio,
5. non rubare,
6. non avere desideri illeciti,
7. non mentire;
8. onorare tutti gli uomini,
9. e non fare agli altri ciò che non vorremmo fosse fatto a noi.
10. Rinnegare completamente se stesso. per seguire Cristo;
11. mortificare il proprio corpo,
12. non cercare le comodità,
13. amare il digiuno.
14. Soccorrere i poveri,
15. vestire gli ignudi,
16. visitare gli infermi,
17. seppellire i morti ;
18. alleviare tutte le sofferenze,
19. consolare quelli che sono nell'afflizione.
20. Rendersi estraneo alla mentalità del mondo;
21. non anteporre nulla all'amore di Cristo.
22. Non dare sfogo all'ira,
23. non serbare rancore,
24. non covare inganni nel cuore,
25. non dare un falso saluto di pace,
26. non abbandonare la carità.
27. Non giurare per evitare spergiuri,
28. dire la verità con il cuore e con la bocca,
29. non rendere male per male,
30. non fare torti a nessuno, ma sopportare pazientemente quelli che vengono fatti a noi;
31. amare i nemici,
32. non ricambiare le ingiurie e le calunnie, ma piuttosto rispondere con la benevolenza verso

i nostri offensori,

33. sopportare persecuzioni per la giustizia.
34. Non essere superbo,
35. non dedito al vino,

background image

17

36. né vorace,
37. non dormiglione,
38. né pigro;
39. non mormoratore,
40. né maldicente.
41. Riporre in Dio la propria speranza,
42. attribuire a Lui e non a sé quanto di buono scopriamo in noi,
43. ma essere consapevoli che il male viene da noi e accettarne la responsabilità.
44. Temere il giorno del giudizio,
45. tremare al pensiero dell'inferno,
46. anelare con tutta l'anima alla vita eterna,
47. prospettarsi sempre la possibilità della morte.
48. Vigilare continuamente sulle proprie azioni,
49. essere convinti che Dio ci guarda dovunque.
50. Spezzare subito in Cristo tutti i cattivi pensieri che ci sorgono in cuore e manifestarli al

padre spirituale.

51. Guardarsi dai discorsi cattivi o sconvenienti,
52. non amare di parlar molto,
53. non dire parole leggere o ridicole,
54. non ridere spesso e smodatamente.
55. Ascoltare volentieri la lettura della parola di Dio,
56. dedicarsi con frequenza alla preghiera;
57. in questa confessare ogni giorno a Dio con profondo dolore le colpe passate
58. e cercare di emendarsene per l'avvenire.
59. Non appagare i desideri della natura corrotta,
60. odiare la volontà propria,
61. obbedire in tutto agli ordini dell'abate, anche se - Dio non voglia! - questi agisse

diversamente da come parla, ricordando quel precetto del Signore:" Fate quello che
dicono, ma non fate quello che fanno".

62. Non voler esser detto santo prima di esserlo, ma diventare veramente tale, in modo che

poi si possa dirlo con più fondamento.

63. Adempiere quotidianamente i comandamenti di Dio.
64. Amare la castità,
65. non odiare nessuno,
66. non essere geloso,
67. non coltivare l'invidia,
68. non amare le contese,
69. fuggire l'alterigia
70. e rispettare gli anziani,
71. amare i giovani,
72. pregare per i nemici nell'amore di Cristo,
73. nell'eventualità di un contrasto con un fratello, stabilire la pace prima del tramonto del

sole.

74. E non disperare mai della misericordia di Dio.
75. Ecco, questi sono gli strumenti dell'arte spirituale!
76. Se li adopereremo incessantemente di giorno e di notte e li riconsegneremo nel giorno

del giudizio, otterremo dal Signore la ricompensa promessa da lui stesso:

77. "Né occhio ha mai visto, né orecchio ha udito, né mente d'uomo ha potuto concepire ciò

che Dio ha preparato a coloro che lo amano".

78. L'officina poi in cui bisogna usare con la massima diligenza questi strumenti è formata dai

chiostri del monastero e dalla stabilità nella propria famiglia monastica.

background image

18

4. Jakie s

ą

„narz

ę

dzia” dobrych uczynków

1

Przede wszystkim kocha

ć

Boga z całego serca, z całej duszy i z całej mocy,

2

nast

ę

pnie

bli

ź

niego, jak siebie samego.*

3

*Nast

ę

pnie: nie zabija

ć

.

4

Nie cudzoło

ż

y

ć

.

5

Nie kra

ść

.

6

Nie po

żą

da

ć

.

7

Nie

ś

wiadczy

ć

fałszywie.*

8

Szanowa

ć

wszystkich ludzi.*

9

Nie czyni

ć

nikomu tego, co tobie niemiłe.*

10

Wyrzeka

ć

si

ę

samego siebie, aby i

ść

za Chrystusem.*

11

Ciało poskramia

ć

.*

12

Nie szuka

ć

przyjemno

ś

ci.

13

Kocha

ć

post.

14

Ubogich wspiera

ć

.

15

Nagich przyodziewa

ć

.

16

Chorych nawiedza

ć

.

17

Zmarłych grzeba

ć

.

18

Cierpi

ą

cym pomaga

ć

.

19

Smutnych pociesza

ć

.

20

Zerwa

ć

ze sposobem post

ę

powania tego

ś

wiata.

21

Niczego nie przedkłada

ć

nad miło

ść

Chrystusa.

22

Nie działa

ć

pod wpływem gniewu.

23

Nie zachowywa

ć

urazy.

24

Nie kry

ć

w sercu podst

ę

pu.

25

Nie dawa

ć

fałszywego znaku pokoju.

26

Nie schodzi

ć

z drogi miło

ś

ci.

27

Nie przysi

ę

ga

ć

, aby przypadkiem nie dopu

ś

ci

ć

si

ę

krzywoprzysi

ę

stwa.

background image

19

28

Prawd

ę

wyznawa

ć

sercem i ustami.

29

Złem za zło nie odpłaca

ć

.*

30

Krzywdy nie wyrz

ą

dza

ć

, a wyrz

ą

dzone cierpliwie znosi

ć

.

31

Miłowa

ć

nieprzyjaciół.*

32

Złorzecz

ą

cym nie złorzeczy

ć

, ale raczej ich błogosławi

ć

.

33

Dla sprawiedliwo

ś

ci znosi

ć

prze

ś

ladowanie.*

34

*Nie by

ć

pysznym.

35

Ani pij

ą

cym zbyt du

ż

o.

36

Ani

ż

arłokiem.

37

Ani ospałym.

38

Ani leniwym.*

39

Nie szemra

ć

.*

40

Nie obmawia

ć

.

41

Nadziej

ę

swoj

ą

w Bogu pokłada

ć

.

42

Widz

ą

c w sobie jakie

ś

dobro, przypisywa

ć

je Bogu, nie sobie.

43

Zło za

ś

uznawa

ć

zawsze za własne dzieło i sobie je przypisywa

ć

.

44

L

ę

ka

ć

si

ę

dnia s

ą

du.

45

Dr

ż

e

ć

przed piekłem.

46

Cał

ą

dusz

ą

pragn

ąć

ż

ycia wiecznego.

47

Ś

mier

ć

nadchodz

ą

c

ą

mie

ć

codziennie przed oczyma.

48

W ka

ż

dej chwili strzec swego post

ę

powania.

49

Uwa

ż

a

ć

za rzecz pewn

ą

,

ż

e Bóg patrzy na nas na ka

ż

dym miejscu.

50

Złe my

ś

li przychodz

ą

ce do serca natychmiast rozbija

ć

o Chrystusa* i wyjawia

ć

je ojcu

duchownemu.

51

Strzec ust swoich od złej i przewrotnej mowy.

52

Nie mie

ć

upodobania w wielomówstwie.

53

Nie wypowiada

ć

słów czczych lub pobudzaj

ą

cych do

ś

miechu.

54

Nie lubowa

ć

si

ę

w nadmiernym lub gło

ś

nym

ś

miechu.*

background image

20

55

Słucha

ć

ch

ę

tnie czytania duchownego.

56

Cz

ę

sto znajdowa

ć

czas na modlitw

ę

.

57

Dawne swoje grzechy codziennie ze łzami i wzdychaniem na modlitwie wyznawa

ć

Bogu.

58

A na przyszło

ść

poprawi

ć

si

ę

z tych grzechów.

59

Nie spełnia

ć

zachcianek ciała.*

60

*Nienawidzi

ć

własnej ch

ę

ci.

61

Polece

ń

opata we wszystkim słucha

ć

, nawet je

ś

liby on, co nie daj Bo

ż

e, sam inaczej

post

ę

pował, maj

ą

c wówczas w pami

ę

ci ten nakaz Pana: Czy

ń

cie wi

ę

c i zachowujcie wszystko,

co wam polec

ą

, lecz uczynków ich nie na

ś

ladujcie (Mt 23,2).

62

Nie pragn

ąć

, by nas nazywano

ś

wi

ę

tymi, zanim nimi zostaniemy; lecz najpierw

ś

wi

ę

tym

zosta

ć

, by nazwa ta odpowiadała prawdzie.

63

Przykazania Bo

ż

e codziennie w czynach wypełnia

ć

.

64

Kocha

ć

czysto

ść

.

65

Nikogo nie nienawidzi

ć

.

66

Nie zazdro

ś

ci

ć

.

67

Nie czyni

ć

niczego z zawi

ś

ci.

68

Nie lubi

ć

kłótni.

69

Unika

ć

wyniosło

ś

ci.

70

Starszych szanowa

ć

.

71

Młodszych miłowa

ć

.

72

W duchu miło

ś

ci Chrystusowej modli

ć

si

ę

za nieprzyjaciół.

73

Je

ś

li zdarzy si

ę

jaka

ś

kłótnia, pojedna

ć

si

ę

przed zachodem sło

ń

ca.

74

I nigdy nie traci

ć

ufno

ś

ci w miłosierdzie Bo

ż

e.

75

Oto s

ą

ś

rodki post

ę

pu duchowego*.

76

Je

ż

eli zasady te b

ę

dziemy nieustannie, we dnie

i w nocy, wypełnia

ć

i je

ż

eli w dzie

ń

s

ą

du zyskaj

ą

one uznanie,* wówczas otrzymamy od Pana

nagrod

ę

, któr

ą

On sam obiecał:

77

Czego oko nie widziało, ani ucho nie słyszało... jak wielkie

rzeczy przygotował Bóg tym, którzy Go miłuj

ą

(1 Kor 2,9).

78

Nasz

ą

za

ś

pracowni

ą

, w której mamy si

ę

posługiwa

ć

pilnie tymi wszystkimi [narz

ę

dziami

dobrych uczynków], jest stałe

ż

ycie we wspólnocie w ramach klauzury klasztornej.

V - De oboedientia

1. Primus humilitatis gradus est oboedientia sine mora.

background image

21

2. Haec convenit his qui nihil sibi a Christo carius aliquid existimant.
3. Propter servitium sanctum quod professi sunt seu propter metum gehennae vel

gloriam vitae aeternae,

4. mox aliquid imperatum a maiore fuerit, ac si divinitus imperetur moram pati nesciant in

faciendo.

5. De quibus Dominus dicit: Obauditu auris oboedivit mihi.
6. Et item dicit doctoribus: Qui vos audit me audit.
7. Ergo hii tales, relinquentes statim quae sua sunt et voluntatem propriam deserentes,
8. mox exoccupatis manibus et quod agebant imperfectum relinquentes, vicino

oboedientiae pede iubentis vocem factis sequuntur,

9. et veluti uno momento praedicta magistri iussio et perfecta discipuli opera, in

velocitate timoris Dei, ambae res communiter citius explicantur.

10. Quibus ad vitam aeternam gradiendi amor incumbit,
11. ideo angustam viam arripiunt-- unde Dominus dicit: Angusta via est quae ducit ad

vitam,

12. ut non suo arbitrio viventes vel desideriis suis et voluptatibus oboedientes, sed

ambulantes alieno iudicio et imperio, in coenobiis degentes abbatem sibi praeesse
desiderant.

13. Sine dubio hi tales illam Domini imitantur sententiam qua dicit: Non veni facere

voluntatem meam, sed eius qui misit me.

14. Sed haec ipsa oboedientia tunc acceptabilis erit Deo et dulcis hominibus, si quod

iubetur non trepide, non tarde, non tepide, aut cum murmurio vel cum responso
nolentis efficiatur,

15. quia oboedientia quae maioribus praebetur Deo exhibetur; ipse enim dixit: Qui vos

audit me audit.

16. Et cum bono animo a discipulis praeberi oportet, quia hilarem datorem diligit Deus.
17. Nam, cum malo animo si oboedit discipulus et non solum ore sed etiam in corde si

murmuraverit,

18. etiam si impleat iussionem, tamen acceptum iam non erit Deo qui cor eius respicit

murmurantem,

19. et pro tali facto nullam consequitur gratiam; immo poenam murmurantium incurrit, si

non cum satisfactione emendaverit.

V - L'obbedienza

1. Il segno più evidente dell'umiltà è la prontezza nell'obbedienza.
2. Questa è caratteristica dei monaci che non hanno niente più caro di Cristo
3. e, a motivo del servizio santo a cui si sono consacrati o anche per il timore dell'inferno e

in vista della gloria eterna,

4. appena ricevono un ordine dal superiore non si concedono dilazioni nella sua

esecuzione, come se esso venisse direttamente da Dio.

5. E' di loro che il Signore dice: " Appena hai udito, mi hai obbedito"
6. mentre rivolgendosi ai superiori dichiara: "Chi ascolta voi, ascolta me".
7. Quindi, questi monaci, che si distaccano subito dalle loro preferenze e rinunciano alla

propria volontà,

8. si liberano all'istante dalle loro occupazioni, lasciandole a mezzo, e si precipitano a

obbedire, in modo che alla parola del superiore seguano immediatamente i fatti.

9. Quasi allo stesso istante, il comando del maestro e la perfetta esecuzione del discepolo si

compiono di comune accordo con quella velocità che è frutto del timor di Dio:

10. così in coloro che sono sospinti dal desiderio di raggiungere la vita eterna.
11. Essi si slanciano dunque per la via stretta della quale il Signore dice: "Angusta è la via

che conduce alla vita";

background image

22

12. perciò non vivono secondo il proprio capriccio né seguono le loro passioni e i loro gusti,

ma procedono secondo il giudizio e il comando altrui; rimangono nel monastero e
desiderano essere sottoposti a un abate.

13. Senza dubbio costoro prendono a esempio quella sentenza del Signore che dice: "Non

sono venuto a fare la mia volontà, ma quella di colui che mi ha mandato".

14. Ma questa obbedienza sarà accetta a Dio e gradevole agli uomini, se il comando ricevuto

verrà eseguito senza esitazione, lentezza o tiepidezza e tantomeno con mormorazioni o
proteste,

15. perché l'obbedienza che si presta agli uomini è resa a Dio, come ha detto lui stesso: "Chi

ascolta voi, ascolta me".

16. I monaci dunque devono obbedire con slancio e generosità, perché "Dio ama chi dà

lietamente".

17. Se infatti un fratello obbedisce malvolentieri e mormora, non dico con la bocca, ma anche

solo con il cuore,

18. pur eseguendo il comando, non compie un atto gradito a Dio, il quale scorge 1a

mormorazione nell'intimo della sua coscienza;

19. quindi, con questo comportamento, egli non si acquista alcun merito, anzi, se non ripara e

si corregge, incorre nel castigo comminato ai mormoratori.

5. O posłusze

ń

stwie

1

Najprzedniejszym stopniem pokory jest bezzwłoczne posłusze

ń

stwo.

2

Osi

ą

gn

ę

li go ci, dla

których nie ma nic dro

ż

szego od Chrystusa.

3

Czy to ze wzgl

ę

du na

Ś

wi

ę

t

ą

Słu

ż

b

ę

, jak

ą

ś

lubowali, czy to z l

ę

ku przed piekłem, czy wreszcie dla chwały

ż

ycia wiecznego,

4

gdy tylko

przeło

ż

ony wyda jakie

ś

polecenie, nie zwlekaj

ą

oni ani chwili z jego wykonaniem tak, jak gdyby

sam Bóg rozkazywał.

5

O nich to mówi Pan: S

ą

posłuszni na pierwsze wezwanie (Ps 18 [17], 45),

6

a tym, którzy ucz

ą

, powiada tak

ż

e: Kto was słucha, Mnie słucha (Łk 10,16).

7

Tacy wła

ś

nie porzucaj

ą

natychmiast swoje sprawy i wyrzekaj

ą

si

ę

własnej woli.

8

Od razu

wszystko wypuszczaj

ą

z r

ę

ki i pozostawiaj

ą

nie uko

ń

czon

ą

prac

ę

, któr

ą

wykonywali, aby jak

najrychlej w duchu posłusze

ń

stwa odpowiedzie

ć

czynem na otrzymane polecenie.

9

Dzi

ę

ki

boja

ź

ni Bo

ż

ej wszystko odbywa si

ę

tak szybko,

ż

e dwa te akty: rozkaz mistrza i czyn

wypełniaj

ą

cego ów rozkaz ucznia, nast

ę

puj

ą

bezpo

ś

rednio po sobie niemal w jednym

momencie.

10

To miło

ść

nakazuje im

ś

pieszy

ć

do

ż

ycia wiecznego.

11

Dlatego wybieraj

ą

drog

ę

w

ą

sk

ą

, o jakiej Pan mówi: W

ą

ska jest droga, która prowadzi do

ż

ycia

(Mt 7,14).

12

Nie

ż

yj

ą

oni według swojego upodobania, posłuszni własnym po

żą

daniom

i zachciankom,* lecz stosuj

ą

si

ę

do rozstrzygni

ęć

i polece

ń

drugiego człowieka. Mieszkaj

ą

w klasztorze i pragn

ą

podlega

ć

opatowi.

13

Bez w

ą

tpienia, ci wła

ś

nie na

ś

laduj

ą

prawdziwie Pana,

który mówi o sobie: Nie przyszedłem czyni

ć

swoj

ą

wol

ę

, ale wol

ę

Tego, który Mnie posłał (J

6,38).

14

Posłusze

ń

stwo to jednak tylko wówczas jest Bogu przyjemne i miłe ludziom, je

ś

li polecenie

spełnimy nie wahaj

ą

c si

ę

, nie oci

ą

gaj

ą

c, nie ozi

ę

ble, bez szemrania,* bez słowa sprzeciwu.

15

Posłusze

ń

stwo bowiem okazywane przeło

ż

onym zwraca si

ę

do Boga. On sam przecie

ż

powiedział: Kto was słucha, Mnie słucha (Łk 10,16).

16

Trzeba równie

ż

, by posłusze

ń

stwo uczniów było pogodne, gdy

ż

radosnego dawc

ę

miłuje Bóg

(2 Kor 9,7 za Prz 22,8 LXX).

17

Je

ś

li ucze

ń

słucha niech

ę

tnie i protestuje nie tylko słowem, lecz

tak

ż

e buntuje si

ę

w sercu,

18

to cho

ć

by nawet rozkaz wypełnił, nie mo

ż

e podoba

ć

si

ę

Bogu, który

widzi jego zbuntowane serce.

19

Taki czyn nie przyniesie mu

ż

adnej łaski, a wr

ę

cz przeciwnie

mo

ż

e

ś

ci

ą

gn

ąć

na niego kar

ę

za szemranie*, je

ś

li nie poprawi si

ę

szybko i za bł

ą

d swój nie

zado

ść

uczyni.

background image

23

VI - De taciturnitate

1. Faciamus quod ait propheta: Dixi: Custodiam vias meas, ut non delinquam in lingua

mea. Posui ori meo custodiam. Obmutui et humiliatus sum et silui a bonis.

2. Hic ostendit propheta, si a bonis eloquiis interdum propter taciturnitatem debet taceri,

quanto magis a malis verbis propter poenam peccati debet cessari.

3. Ergo, quamvis de bonis et sanctis et aedificationum eloquiis, perfectis discipulis

propter taciturnitatis gravitatem rara loquendi concedatur licentia,

4. quia scriptum est: In multiloquio non effugies peccatum,
5. et alibi: Mors et vita in manibus linguae.
6. Nam loqui et docere magistrum condecet, tacere et audire discipulum convenit.
7. Et ideo, si qua requirenda sunt a priore, cum omni humilitate et subiectione

reverentiae requirantur.

8. Scurrilitates vero vel verba otiosa et risum moventia aeterna clausura in omnibus locis

damnamus et ad talia eloquia discipulum aperire os non permittimus.


VI - L'amore del silenzio

1. Facciamo come dice il profeta: "Ho detto: Custodirò le mie vie per non peccare con la

lingua; ho posto un freno sulla mia bocca, non ho parlato, mi sono umiliato e ho taciuto
anche su cose buone".

2. Se con queste parole egli dimostra che per amore del silenzio bisogna rinunciare anche

ai discorsi buoni, quanto più è necessario troncare quelli sconvenienti in vista della pena
riserbata al peccato!

3. Dunque l'importanza del silenzio è tale che persino ai discepoli perfetti bisogna

concedere raramente il permesso di parlare, sia pure di argomenti buoni, santi ed
edificanti, perché sta scritto:

4. "Nelle molte parole non eviterai il peccato"
5. e altrove: "Morte e vita sono in potere della lingua".
6. Se infatti parlare e insegnare é compito del maestro, il dovere del discepolo è di tacere e

ascoltare.

7. Quindi, se bisogna chiedere qualcosa al superiore, lo si faccia con grande umiltà e

rispettosa sottomissione.

8. Escludiamo poi sempre e dovunque la trivialità, le frivolezze e le buffonerie e non

permettiamo assolutamente che il monaco apra la bocca per discorsi di questo genere.

6. O cnocie milczenia

1

Post

ę

pujmy tak, jak mówi Prorok: Rzekłem: B

ę

d

ę

pilnował dróg moich, abym nie zgrzeszył

j

ę

zykiem; w

ę

dzidło nało

ż

yłem na usta, oniemiałem w pokorze i powstrzymałem si

ę

nawet od

[słów] dobrych (Ps 38,2—3 Wlg).

2

W ten sposób chce nam Prorok wskaza

ć

,

ż

e je

ś

li powinni

ś

my

si

ę

niekiedy powstrzymywa

ć

od mówienia rzeczy dobrych ze wzgl

ę

du na milczenie, tym bardziej

musimy unika

ć

mówienia złych rzeczy z obawy przed kar

ą

za grzechy.

3

Dlatego te

ż

ze wzgl

ę

du na wa

ż

no

ść

milczenia, nawet na rozmowy dobre,

ś

wi

ę

te i buduj

ą

ce

nale

ż

y rzadko pozwala

ć

uczniom dojrzałym,*

4

bo jest napisane: Nie unikniesz grzechu

w gadulstwie (Prz 10,19)

5

i gdzie indziej:

ś

ycie i

ś

mier

ć

jest w mocy j

ę

zyka (Prz 18,21).

6

Wypada

bowiem, by nauczyciel mówił i uczył, ucze

ń

za

ś

powinien milcze

ć

i słucha

ć

.

7

Tote

ż

kiedy mamy prosi

ć

o co

ś

przeło

ż

onego, nale

ż

y prosi

ć

z szacunkiem pełnym pokory

i uległo

ś

ci.

background image

24

8

Nie dopuszczamy za

ś

nigdy do niestosownych

ż

artów oraz do gadania pustego

i pobudzaj

ą

cego do

ś

miechu; pot

ę

piamy je zawsze i wsz

ę

dzie. Nie pozwalamy uczniowi

otwiera

ć

ust do takich rozmów.

VII - De humilitate

1. Clamat nobis scriptura divina, fratres, dicens: Omnis qui se exaltat humiliabitur et qui

se humiliat exaltabitur.

2. Cum haec ergo dicit, ostendit nobis omnem exaltationem genus esse superbiae.
3. Quod se cavere propheta indicat dicens: Domine, non est exaltatum cor meum neque

elati sunt oculi mei, neque ambulavi in magnis neque in mirabilibus super me.

4. Sed quid si non humiliter sentiebam, si exaltavi animam meam?-- sicut ablactatum

super matrem suam, ita retribues in animam meam.

5. Unde, fratres, si summae humilitatis volumus culmen attingere et ad exaltationem

illam caelestem ad quam per praesentis vitae humilitatem ascenditur volumus
velociter pervenire,

6. actibus nostris ascendentibus scala illa erigenda est quae in somnio lacob apparuit,

per quam ei descendentes et ascendentes angeli monstrabantur.

7. Non aliud sine dubio descensus ille et ascensus a nobis intellegitur nisi exaltatione

descendere et humilitate ascendere.

8. Scala vero ipsa erecta nostra est vita in saeculo, quae humiliato corde a Domino

erigatur ad caelum.

9. Latera enim eius scalae dicimus nostrum esse corpus et animam, in qua latera

diversos gradus humilitatis vel disciplinae evocatio divina ascendendo inseruit.

10. Primus itaque humilitatis gradus est si, timorem Dei sibi ante oculos semper ponens,

oblivionem omnino fugiat

11. et semper sit memor omnia quae praecepit Deus, ut qualiter et contemnentes Deum

gehenna de peccatis incendat et vita aeterna quae timentibus Deum praeparata est
animo suo semper evolvat.

12. Et custodiens se omni hora a peccatis et vitiis, id est cogitationum, linguae, manuum,

pedum vel voluntatis propriae sed et desideria carnis,

13. aestimet se homo de caelis a Deo semper respici omni hora et facta sua omni loco ab

aspectu divinitatis videri et ab angelis omni hora renuntiari.

14. Demonstrans nobis hoc propheta, cum in cogitationibus nostris ita Deum semper

praesentem ostendit dicens: Scrutans corda et renes Deus;

15. et item: Dominus nouit cogitationes hominum;
16. et item dicit: Intellexisti cogitationes meas a longe;
17. et: Quia cogitatio hominis confitebitur tibi.
18. Nam ut sollicitus sit circa cogitationes suas perversas, dicat semper utilis frater in

corde suo: Tunc ero immaculatus coram eo si observavero me ab iniquitate mea.

19. Voluntatem vero propriam ita facere prohibemur cum dicit scriptura nobis: Et a

voluntatibus tuis avertere.

20. Et item rogamus Deum in oratione ut fiat illius voluntas in nobis.
21. Docemur ergo merito nostram non facere voluntatem cum cavemus illud quod dicit

sancta scriptura: Sunt viae quae putantur ab hominibus rectae, quarum finis usque ad
profundum inferni demergit,

22. et cum item pavemus illud quod de neglegentibus dictum est: Corrupti sunt et

abominabiles facti sunt in voluntatibus suis.

23. In desideriis vero carnis ita nobis Deum credamus semper esse praesentem cum dicit

propheta Domino: Ante te est omne desiderium meum.

24. Cavendum ergo ideo malum desiderium quia mors secus introitum delectationis posita

est.

25. Unde scriptura praecepit dicens: Post concupiscentias tuas non eas.
26. Ergo si oculi Domini speculantur bonos et malos

background image

25

27. et Dominus de caelo semper respicit super filios hominum, ut videat si est intellegens

aut requirens Deum,

28. et si ab angelis nobis deputatis cotidie die noctuque Domino factorum nostrorum

opera nuntiantur,

29. cavendum est ergo omni hora, fratres, sicut dicit in psalmo propheta, ne nos

declinantes in malo et inutiles factos aliqua hora aspiciat Deus

30. et, parcendo nobis in hoc tempore quia pius est et exspectat nos converti in melius,

ne dicat nobis in futuro: Haec fecisti et tacui.

31. Secundus humilitatis gradus est si propriam quis non amans voluntatem desideria sua

non delectetur implere,

32. sed vocem illam Domini factis imitetur dicentis: Non veni facere voluntatem meam,

sed eius qui me misit.

33. Item dicit scriptura: Voluntas habet poenam et necessitas parit coronam.
34. Tertius humilitatis gradus est ut quis pro Dei amore omni oboedientia se subdat

maiori, imitans Dominum, de quo dicit apostolus: Factus oboediens usque ad mortem.

35. Quartus humilitatis gradus est si, in ipsa oboedientia duris et contrariis rebus vel etiam

quibuslibet irrogatis iniuriis, tacite conscientia patientiam amplectatur

36. et sustinens non lassescat vel discedat, dicente scriptura: Qui perseveraverit usque in

finem, hic salvus erit;

37. item: Confortetur cor tuum et sustine Dominum
38. Et ostendens fidelem pro Domino universa etiam contraria sustinere debere, dicit ex

persona sufferentium: Propter te morte afficimur tota die, aestimati sumus ut oves
occisionis.

39. Et securi de spe retributionis divinae subsequuntur gaudentes et dicentes: Sed in his

omnibus superamus propter eum qui dilexit nos.

40. Et item alio loco scriptura: Probasti nos, Deus, igne nos examinasti sicut igne

examinatur argentum; induxisti nos in laqueum; posuisti tribulationes in dorso nostro.

41. Et ut ostendat sub priore debere nos esse, subsequitur dicens: Imposuisti homines

super capita nostra.

42. Sed et praeceptum Domini in adversis et iniuriis per patientiam adimplentes, qui

percussi in maxillam praebent et aliam, auferenti tunicam dimittunt et pallium,
angariati miliario vadunt duo,

43. cum Paulo Apostolo falsos fratres sustinent et persecutionem sustinent et

maledicentes se benedicent.

44. Quintus humilitatis gradus est si omnes cogitationes malas cordi suo advenientes vel

mala a se absconse commissa per humilem confessionem abbatem non celaverit
suum.

45. Hortans nos de hac re scriptura dicens: Revela ad Dominum viam tuam et spera in

eum.

46. Et item dicit: Confitemini Domino quoniam bonus, quoniam in saeculum misericordia

eius.

47. Et item propheta: Delictum meum cognitum tibi feci et iniustitias meas non operui.
48. Dixi: Pronuntiabo adversum me iniustias meas Domino, et tu remisisti impietatem

cordis mei.

49. Sextus humilitatis gradus est si omni vilitate vel extremitate contentus sit monachus,

et ad omnia quae sibi iniunguntur velut operarium malum se iudicet et indignum

50. dicens sibi cum propheta: Ad nihilum redactus sum et nescivi, ut iumentum factus sum

apud te et ego semper tecum.

51. Septimus humilitatis gradus est si omnibus se inferiorem et viliorem non solum sua

lingua pronuntiet, sed etiam intimo cordis credat affectu,

52. humilians se et dicens cum propheta: Ego autem sum uermis et non homo,

opprobrium hominum et abiectio plebis.

53. Exaltatus sum et humiliatus et confusus.
54. Et item: Bonum mihi quod humiliasti me, ut discam mandata tua.

background image

26

55. Octavus humilitatis gradus est si nihil agat monachus, nisi quod communis monasterii

regula vel maiorum cohortantur exempla.

56. Nonus humilitatis gradus est si linguam ad loquendum prohibeat monachus et,

taciturnitatem habens, usque ad interrogationem non loquatur,

57. monstrante scriptura quia in multiloquio non effugitur peccatum,
58. et quia vir linguosus non dirigitur super terram.
59. Decimus humilitatis gradus est si non sit facilis ac promptus in risu, quia scriptum est:

Stultus in risu exaltat vocem suam.

60. Undecimus humilitatis gradus est si, cum loquitur monachus, leniter et sine risu,

humiliter cum gravitate vel pauca verba et rationabilia loquatur, et non sit clamosus in
voce,

61. sicut scriptum est: Sapiens verbis innotescit paucis.
62. Duodecimus humilitatis gradus est si non solum corde monachus sed etiam ipso

corpore humilitatem videntibus se semper indicet,

63. id est in Opere Dei, in oratorio, in monasterio, in horto, in via, in agro vel ubicumque

sedens, ambulans vel stans, inclinato sit semper capite, defixis in terram aspectibus,

64. reum se omni hora de peccatis suis aestimans iam se tremendo iudicio repraesentari

aestimet,

65. dicens sibi in corde semper illud quod publicanus ille evangelicus fixis in terram oculis

dixit: Domine, non sum dignus, ego peccator, levare oculos meos ad caelos.

66. Et item cum Propheta: Incurvatus sum et humiliatus sum usquequaque.
67. Ergo, his omnibus humilitatis gradibus ascensis, monachus mox ad caritatem Dei

perveniet illam quae perfecta foris mittit timorem,

68. per quam universa quae prius non sine formidine observabat absque ullo labore velut

naturaliter ex consuetudine incipiet custodire,

69. non iam timore gehennae, sed amore Christi et consuetudine ipsa bona et

delectatione virtutum.

70. Quae Dominus iam in operarium suum mundum a vitiis et peccatis Spiritu Sancto

dignabitur demonstrare.

VII - L'umiltà

1. La sacra Scrittura si rivolge a noi, fratelli, proclamando a gran voce: "Chiunque si esalta

sarà umiliato e chi si umilia sarà esaltato".

2. Così dicendo, ci fa intendere che ogni esaltazione è una forma di superbia,
3. dalla quale il profeta mostra di volersi guardare quando dice: "Signore, non si è esaltato il

mio cuore, né si è innalzato il mio sguardo, non sono andato dietro a cose troppo grandi o
troppo alte per me".

4. E allora? "Se non ho nutrito sentimenti di umiltà, se il mio cuore si è insuperbito, tu mi

tratterai come un bimbo svezzato dalla propria madre".

5. Quindi, fratelli miei, se vogliamo raggiungere la vetta più eccelsa dell'umiltà e arrivare

rapidamente a quella glorificazione celeste, a cui si ascende attraverso l'umiliazione della
vita presente,

6. bisogna che con il nostro esercizio ascetico innalziamo la scala che apparve in sogno a

Giacobbe e lungo la quale questi vide scendere e salire gli angeli.

7. Non c'è dubbio che per noi quella discesa e quella salita possono essere interpretate solo

nel senso che con la superbia si scende e con l'umiltà si sale.

8. La scala così eretta, poi, è la nostra vita terrena che, se il cuore è umile, Dio solleva fino

al cielo;

9. noi riteniamo infatti che i due lati della scala siano il corpo e l'anima nostra, nei quali la

divina chiamata ha inserito i diversi gradi di umiltà o di esercizio ascetico per cui bisogna
salire.

10. Dunque il primo grado dell'umiltà è quello in cui, rimanendo sempre nel santo timor di

Dio, si fugge decisamente la leggerezza e la dissipazione,

background image

27

11. si tengono costantemente presenti i divini comandamenti e si pensa di continuo

all'inferno, in cui gli empi sono puniti per i loro peccati, e alla vita eterna preparata invece
per i giusti.

12. In altre parole, mentre si astiene costantemente dai peccati e dai vizi dei pensieri, della

lingua, delle mani, dei piedi e della volontà propria, come pure dai desideri della carne,

13. l'uomo deve prendere coscienza che Dio lo osserva a ogni istante dal cielo e che,

dovunque egli si trovi, le sue azioni non sfuggono mai allo sguardo divino e sono di
continuo riferite dagli angeli.

14. E' ciò che ci insegna il profeta, quando mostra Dio talmente presente ai nostri pensieri da

affermare: "Dio scruta le reni e i cuori"

15. come pure: "Dio conosce i pensieri degli uomini".
16. Poi aggiunge: "Hai intuito di lontano i miei pensieri"
17. e infine: "Il pensiero dell'uomo sarà svelato dinanzi a te".
18. Quindi, per potersi coscienziosamente guardare dai cattivi pensieri, bisogna che il

monaco vigile e fedele ripeta sempre tra sé: "Sarò senza macchia dinanzi a lui, solo se mi
guarderò da ogni malizia".

19. Ci è poi vietato di fare la volontà propria, dato che la Scrittura ci dice: "Allontanati dalle

tue voglie"

20. e per di più nel Pater chiediamo a Dio che in noi si compia la sua volontà.
21. Perciò ci viene giustamente insegnato di non fare la nostra volontà, evitando tutto quello

di cui la Scrittura dice: "Ci sono vie che agli uomini sembrano diritte, ma che si
sprofondano negli abissi dell'inferno"

22. e anche nel timore di quanto è stato affermato riguardo ai negligenti: "Si sono corrotti e

sono divenuti spregevoli nella loro dissolutezza".

23. Quanto poi alle passioni della nostra natura decaduta, bisogna credere ugualmente che

Dio è sempre presente, secondo il detto del profeta: "Ogni mio desiderio sta davanti a te".

24. Dobbiamo quindi guardarci dalle passioni malsane, perché la morte è annidata sulla

soglia del piacere.

25. Per questa ragione la Scrittura prescrive: "Non seguire le tue voglie".
26. Se dunque "gli occhi di Dio scrutano i buoni e i cattivi"
27. e se "il Signore esamina attentamente i figli degli uomini per vedere se vi sia chi abbia

intelletto e cerchi Dio",

28. se a ogni momento del giorno e della notte le nostre azioni vengono riferite al Signore dai

nostri angeli custodi,

29. bisogna, fratelli miei, che stiamo sempre in guardia per evitare che un giorno Dio ci veda

perduti dietro il male e isteriliti, come dice il profeta nel salmo e,

30. pur risparmiandoci per il momento, perché è misericordioso e aspetta la nostra

conversione, debba dirci in avvenire: "Hai fatto questo e ho taciuto".

31. Il secondo grado dell'umiltà è quello in cui, non amando la propria volontà, non si trova

alcun piacere nella soddisfazione dei propri desideri,

32. ma si imita il Signore, mettendo in pratica quella sua parola, che dice: "Non sono venuto

a fare la mia volontà, ma quella di colui che mi ha mandato".

33. Cosa" pure un antico testo afferma: "La volontà propria procura la pena, mentre la

sottomissione conquista il premio".

34. Terzo grado dell'umiltà è quello in cui il monaco per amore di Dio si sottomette al

superiore in assoluta obbedienza, a imitazione del Signore, del quale l'Apostolo dice:
"Fatto obbediente fino alla morte".

35. Il quarto grado dell'umiltà è quello del monaco che, pur incontrando difficoltà, contrarietà

e persino offese non provocate nell'esercizio dell'obbedienza, accetta in silenzio e
volontariamente la sofferenza

36. e sopporta tutto con pazienza, senza stancarsi né cedere secondo il monito della

Scrittura: " Chi avrà sopportato sino alla fine questi sarà salvato".

37. E ancora: "Sia forte il tuo cuore e spera nel Signore".

background image

28

38. E per dimostrare come il servo fedele deve sostenere per il Signore tutte le possibili

contrarietà, esclama per bocca di quelli che patiscono: "Ogni giorno per te siamo messi a
morte, siamo trattati come pecore da macello".

39. Ma con la sicurezza che nasce dalla speranza della divina retribuzione, costoro

soggiungono lietamente: "E di tutte queste cose trionfiamo in pieno, grazie a colui che ci
ha amato",

40. mentre altrove la Scrittura dice: "Ci hai provato, Signore, ci hai saggiato come si saggia

l'argento col fuoco; ci hai fatto cadere nella rete, ci hai caricato di tribolazioni".

41. E per indicare che dobbiamo assoggettarci a un superiore, prosegue esclamando: "Hai

posto degli uomini sopra il nostro capo".

42. Quei monaci, però, adempiono il precetto del Signore, esercitando la pazienza anche

nelle avversità e nelle umiliazioni, e, percossi su una guancia, presentano l'altra, cedono
anche il mantello a chi strappa loro di dosso la tunica, quando sono costretti a fare un
miglio di cammino ne percorrono due,

43. come l'Apostolo Paolo sopportano i falsi fratelli e ricambiano con parole le offese e le

ingiurie.

44. Il quinto grado dell'umiltà consiste nel manifestare con un'umile confessione al proprio

abate tutti i cattivi pensieri che sorgono nell'animo o le colpe commesse in segreto,

45. secondo l'esortazione della Scrittura, che dice: "Manifesta al Signore la tua via e spera in

lui".

46. E anche: "Aprite l'animo vostro al Signore, perché è buono ed eterna è la sua

misericordia",

47. mentre il profeta esclama: "Ti ho reso noto il mio peccato e non ho nascosto la mia colpa.
48. Ho detto: "confesserò le mie iniquità dinanzi al Signore" e "tu hai perdonato la malizia del

mio cuore".

49. Il sesto grado dell'umiltà è quello in cui il monaco si contenta delle cose più misere e

grossolane e si considera un operaio incapace e indegno nei riguardi di tutto quello che
gli impone l'obbedienza,

50. ripetendo a se stesso con il profeta: "Sono ridotto a nulla e nulla so; eccomi dinanzi a te

come una bestia da soma, ma sono sempre con te".

51. Il settimo grado dell'umiltà consiste non solo nel qualificarsi come il più miserabile di tutti,

ma nell'esserne convinto dal profondo del cuore,

52. umiliandosi e dicendo con il profeta: "Ora io sono un verme e non un uomo, l'obbrobrio

degli uomini e il rifiuto della plebe";

53. "Mi sono esaltato e quindi umiliato e confuso"
54. e ancora: "Buon per me che fui umiliato, perché imparassi la tua legge".
55. L'ottavo grado dell'umiltà è quello in cui il monaco non fa nulla al di fuori di ciò a cui lo

sprona la regola comune del monastero e l'esempio dei superiori e degli anziani.

56. Il nono grado dell'umiltà è proprio del monaco che sa dominare la lingua e, osservando

fedelmente il silenzio, tace finché non è interrogato,

57. perché la Scrittura insegna che "nelle molte parole non manca il peccato"
58. e che "l'uomo dalle molte chiacchiere va senza direzione sulla terra".
59. Il decimo grado dell'umiltà è quello in cui il monaco non è sempre pronto a ridere, perché

sta scritto: "Lo stolto nel ridere alza la voce".

60. L'undicesimo grado dell'umiltà è quello nel quale il monaco, quando parla, si esprime

pacatamente e seriamente, con umiltà e gravità, e pronuncia poche parole assennate,
senza alzare la voce,

61. come sta scritto: "Il saggio si riconosce per la sobrietà nel parlare".
62. Il dodicesimo grado, infine, è quello del monaco, la cui umiltà non è puramente interiore,

ma traspare di fronte a chiunque lo osservi da tutto il suo atteggiamento esteriore,

63. in quanto durante l'Ufficio divino, in coro, nel monastero, nell'orto, per via, nei campi,

dovunque, sia che sieda, cammini o stia in piedi, tiene costantemente il capo chino e gli
occhi bassi;

background image

29

64. e, considerandosi sempre reo per i propri peccati, si vede già dinanzi al tremendo giudizio

di Dio,

65. ripetendo continuamente in cuor suo ciò che disse, con gli occhi fissi a terra il pubblicano

del Vangelo: "Signore, io, povero peccatore, non sono degno di alzare gli occhi al cielo".

66. E ancora con il profeta: "Mi sono sempre curvato e umiliato".
67. Una volta ascesi tutti questi gradi dell'umiltà, il monaco giungerà subito a quella carità,

che quando è perfetta, scaccia il timore;

68. per mezzo di essa comincerà allora a custodire senza alcuno sforzo e quasi

naturalmente, grazie all'abitudine, tutto quello che prima osservava con una certa paura;

69. in altre parole non più per timore dell'inferno, ma per amore di Cristo, per la stessa buona

abitudine e per il gusto della virtù.

70. Sono questi i frutti che, per opera dello Spirito Santo, il Signore si degnerà di rendere

manifesti nel suo servo, purificato ormai dai vizi e dai peccati.

7. O pokorze

1

Bracia, Pismo

Ś

wi

ę

te woła do nas: Ka

ż

dy kto si

ę

wywy

ż

sza, b

ę

dzie poni

ż

ony, a kto si

ę

poni

ż

a,

b

ę

dzie wywy

ż

szony (Łk 14,11).

2

Słowami tymi poucza nas,

ż

e wszelkie wynoszenie si

ę

jest

rodzajem pychy.

3

Jej to wystrzega si

ę

Prorok, który mówi: Moje serce nie pyszni si

ę

, Panie,

i oczy moje nie patrz

ą

wynio

ś

le. Nie goni

ę

za tym, co wielkie, albo dla mnie zbyt jest wysokie.

4

Co by si

ę

jednak stało, gdybym nie my

ś

lał pokornie, gdybym wynosił moj

ą

dusz

ę

? Post

ą

piłby

ś

z moj

ą

dusz

ą

, jak z małym dzieckiem na łonie jego matki (Ps 130,2 Wlg.)*.

5

Tak wi

ę

c, bracia, je

ż

eli chcemy osi

ą

gn

ąć

szczyt wielkiej pokory i je

ś

li chcemy szybko doj

ść

do

tego wywy

ż

szenia w niebie, do którego dochodzi si

ę

przez uni

ż

enie w

ż

yciu ziemskim,

6

musimy

wst

ę

puj

ą

c do góry po stopniach naszych czynów wznie

ść

ow

ą

drabin

ę

, która ukazała si

ę

we

ś

nie Jakubowi. Na niej to widział on zst

ę

puj

ą

cych i wst

ę

puj

ą

cych aniołów (Por. Rdz 28,12).

7

Nie

ulega w

ą

tpliwo

ś

ci,

ż

e to zst

ę

powanie i wst

ę

powanie oznacza po prostu, i

ż

wynosz

ą

c si

ę

schodzimy w dół, wst

ę

pujemy natomiast ku górze przez pokor

ę

.

8

Ustawiona drabina to nasze

ż

ycie na

ś

wiecie, które Pan podnosi ku niebu, gdy serce stanie si

ę

pokorne.

9

Dwoma bocznymi

ż

erdziami tej drabiny s

ą

, jak s

ą

dzimy, nasze ciało i dusza,

a wzywaj

ą

ca nas łaska Bo

ż

a umie

ś

ciła w nich ró

ż

ne szczeble pokory i karno

ś

ci zakonnej, po

których do góry wst

ę

pujemy.

10

O pierwszym stopniu pokory mówimy wówczas, je

ś

li człowiek ma stale przed oczyma boja

źń

Bo

żą

i gorliwie si

ę

stara o niej nie zapomina

ć

.

11

Zawsze pami

ę

ta o wszystkim, co Bóg nakazuje,

i ustawicznie w sercu swoim rozwa

ż

a zarówno ogie

ń

piekielny pal

ą

cy tych, którzy Bogiem

wzgardzili, jak i

ż

ycie wieczne przygotowane dla tych, którzy Boga si

ę

boj

ą

.

12

Ka

ż

dej zatem

chwili wystrzega si

ę

ę

dów i grzechów popełnianych my

ś

l

ą

, j

ę

zykiem, r

ę

kami, nogami, czy to

wol

ą

własn

ą

; a broni si

ę

przed po

żą

daniami ciała.

13

Człowiek powinien by

ć

przekonany,

ż

e Bóg

z nieba patrzy na

ń

zawsze i o ka

ż

dej porze, a tak

ż

e, i

ż

czyny jego w ka

ż

dym miejscu rozgrywaj

ą

si

ę

przed oczami Bo

ż

ymi, aniołowie za

ś

w ka

ż

dej chwili donosz

ą

o nich Bogu.

14

Tego wła

ś

nie chce nas nauczy

ć

Prorok, gdy ukazuje nam Boga zawsze obecnego w naszych

my

ś

lach, mówi

ą

c: Bo

ż

e, co przenikasz serca i sumienia (Ps 7,19).

15

A w innym miejscu: My

ś

li

człowiecze s

ą

Panu znane (Ps 94 [93], 11).

16

Gdzie indziej jeszcze: Z daleka my

ś

li moje

pojmujesz (Ps 139[138],3)

17

i My

ś

l człowiecza b

ę

dzie sławi

ć

Ciebie (Ps 75,11 Wlg).

18

Pragn

ą

c

czuwa

ć

nad swymi przewrotnymi my

ś

lami, niechaj brat „u

ż

yteczny”* powtarza zawsze w swoim

sercu: Wtedy b

ę

d

ę

wobec Niego bez skazy i winy si

ę

ustrzeg

ę

(Ps 18[17],24).

19

Czyni

ć

własn

ą

wol

ę

zabrania nam Pismo

Ś

wi

ę

te słowami: Powstrzymaj si

ę

od twoich po

żą

da

ń

(Syr 18,30).

20

Podobnie te

ż

prosimy Boga w modlitwie, by Jego wola w nas si

ę

wypełniała* .

21

Słusznie nas zatem ucz

ą

, by

ś

my nie czynili naszej woli. W ten sposób unikamy tego

background image

30

niebezpiecze

ń

stwa, o którym mówi Pismo

Ś

wi

ę

te: Jest droga, co zdaje si

ę

słuszna, a w ko

ń

cu

prowadzi do

ś

mierci (Prz 16,25).

22

L

ę

kamy si

ę

równie

ż

tego, co zostało powiedziane

o niedbałych: Zepsuci s

ą

i stali si

ę

wstr

ę

tni w swoich ch

ę

ciach (Ps 52,2 Wlg).

23

Co do po

żą

da

ń

ciała, to wierzymy,

ż

e Bóg jest zawsze przy nas obecny, gdy

ż

Prorok mówi do

Pana: Przed Tob

ą

, Panie, wszelkie me pragnienie (Ps 38[37],10).

24

Trzeba zatem wystrzega

ć

si

ę

złych po

żą

da

ń

, gdy

ż

ś

mier

ć

stoi na progu rozkoszy.

25

Dlatego te

ż

poucza nas Pismo

Ś

wi

ę

te:

Nie id

ź

za twymi nami

ę

tno

ś

ciami (Syr 18,30).

26

Je

ż

eli wi

ę

c oczy Pana dobrych i złych wypatruj

ą

(Prz 15,3)

27

i na synów ludzkich Pan spogl

ą

da

z nieba, badaj

ą

c, czy jest w

ś

ród nich rozumny, który szuka Boga (Ps 14[13],2),

28

je

ż

eli tak

ż

e

przydzieleni nam aniołowie codziennie w dzie

ń

i w nocy przedstawiaj

ą

Panu nasze uczynki,

29

trzeba zatem, bracia, pilnowa

ć

si

ę

ka

ż

dej godziny, aby Pan, jak Prorok mówi w psalmie, nie

ujrzał nas w jakiej

ś

chwili zwróconych ku złu i bezu

ż

ytecznych *.

30

Dzi

ś

nas jeszcze oszcz

ę

dza,

bo jest łaskawy i oczekuje nawrócenia ku lepszemu, wówczas jednak musiałby w ko

ń

cu

powiedzie

ć

: Ty to czynisz, a Ja mam milcze

ć

? (Ps 50[49],21).

31

Drugi stopie

ń

pokory: je

ś

li nie kochamy ju

ż

własnej woli i nie znajdujemy przyjemno

ś

ci

w wypełnianiu swoich pragnie

ń

,

32

lecz czyny swoje stosujemy do słów Pana, który mówi:

zst

ą

piłem nie po to, aby pełni

ć

swoj

ą

wol

ę

, ale wol

ę

Tego, który mnie posłał (J 6,39).

33

Jest te

ż

napisane: „Własna ch

ęć

ś

ci

ą

ga na siebie kar

ę

, zwi

ą

zanie [z cudz

ą

wol

ą

] zdobywa

wieniec zwyci

ę

stwa *”.

34

Trzeci stopie

ń

pokory: je

ś

li z miło

ś

ci do Boga poddajemy si

ę

z całkowitym posłusze

ń

stwem

przeło

ż

onemu na

ś

laduj

ą

c Pana, o którym mówi Apostoł: Stał si

ę

posłuszny a

ż

do

ś

mierci (Flp 2,

8).

35

Czwarty stopie

ń

pokory: je

ś

li w sprawach trudnych i w przeciwno

ś

ciach, a nawet doznaj

ą

c

jakiej

ś

krzywdy, zachowujemy w posłusze

ń

stwie milcz

ą

c

ą

i

ś

wiadom

ą

cierpliwo

ść

,

36

a znosz

ą

c

wszystko nie słabniemy i nie odchodzimy, gdy

ż

Pismo mówi: Kto wytrwa do ko

ń

ca, ten b

ę

dzie

zbawiony (Mt 24,13),

37

a w innym miejscu: Niech si

ę

twe serce umocni i wyczekuj Pana (Ps

27[26],14).

38

Aby za

ś

wskaza

ć

,

ż

e ten, kto jest wierny, powinien znie

ść

dla Pana wszystko,

nawet najgorsze przeciwno

ś

ci, Pismo mówi w imieniu cierpi

ą

cych: Lecz to przez wzgl

ą

d na

Ciebie ci

ą

gle nas morduj

ą

, maj

ą

nas za owce na rze

ź

przeznaczone (Ps 44[43],23).

39

A

cierpi

ą

cy, bezpieczni w swojej ufno

ś

ci w zapłat

ę

Bo

żą

, dodaj

ą

, pełni wesela: Ale we wszystkim

tym odnosimy pełne zwyci

ę

stwo dzi

ę

ki Temu, który nas umiłował (Rz 8,37).

40

Równie

ż

w innym miejscu Pismo mówi: Albowiem Ty

ś

nas do

ś

wiadczył, Bo

ż

e; badałe

ś

nas

ogniem, jak si

ę

bada srebro; wprowadziłe

ś

nas w pułapk

ę

; na grzbiet nasz wło

ż

yłe

ś

ci

ęż

ar (Ps

66[65],10—11).

41

I aby pouczy

ć

,

ż

e powinni

ś

my

ż

y

ć

pod władz

ą

przeło

ż

onego, dodaje:

Postawiłe

ś

ludzi nad naszymi głowami (Ps 65,12 Wlg).

42

*W przeciwno

ś

ciach i w niesprawiedliwo

ś

ci przez cierpliwo

ść

wypełniaj

ą

tacy ludzie

przykazania Pana: uderzeni w policzek nadstawiaj

ą

drugi, zabieraj

ą

cemu tunik

ę

oddaj

ą

płaszcz,

ze zmuszaj

ą

cym i

ść

tysi

ą

c kroków id

ą

dwa tysi

ą

ce,

43

z Apostołem Pawłem znosz

ą

fałszywych

braci i błogosławi

ą

tych, którzy ich przeklinaj

ą

*.

44

Pi

ą

ty stopie

ń

pokory: je

ś

li w pokornym wyznaniu wyjawiamy swojemu opatowi wszystkie złe

my

ś

li przychodz

ą

ce do serca, lub złe czyny w ukryciu popełnione.

45

Zach

ę

ca nas do tego Pismo

mówi

ą

c: Powierz Panu swoj

ą

drog

ę

i zaufaj Mu (Ps 37[36],5)

46

oraz Wyznawajcie Panu, bo

dobry, bo na wieki Jego miłosierdzie (Ps 106[105],1 Wlg).

47

A Prorok dodaje jeszcze: Grzech

mój Tobie wyznałem i nie ukryłem mej winy.

48

Rzekłem: Wyznaj

ę

nieprawo

ść

moj

ą

Panu, a Ty

ś

darował win

ę

mego grzechu (Ps 32[31],5).

background image

31

49

Szósty stopie

ń

pokory: je

ś

li mnich zadowala si

ę

wszystkim, co tanie i ostatnie, a cokolwiek mu

zlecono czyni

ć

, uwa

ż

a siebie [zawsze] za sług

ę

złego i niegodnego,

50

powtarzaj

ą

c z Prorokiem:

Byłem nierozumny i nie pojmowałem: byłem przed Tob

ą

jak juczne zwierz

ę

. Lecz ja na zawsze

b

ę

d

ę

z Tob

ą

(Ps 73[72],22—23).

51

Siódmy stopie

ń

pokory: je

ż

eli mnich nie tylko ustami wyznaje,

ż

e jest najpodlejszy i najsłabszy

ze wszystkich, lecz jest o tym równie

ż

najgł

ę

biej przekonany,

52

upokarza si

ę

i mówi z Prorokiem:

Ja za

ś

jestem robak, a nie człowiek, po

ś

miewisko ludzi i wzgarda pospólstwa;

53

wywy

ż

szyłem

si

ę

, zostałem upokorzony i zawstydzony (Ps 22[21],7; 88[87],16).

54

A tak

ż

e na innym miejscu:

Dobrze to dla mnie,

ż

e mnie poni

ż

yłe

ś

, bym si

ę

nauczył Twych ustaw (Ps 119[118],71).

55

Ósmy stopie

ń

pokory: je

ż

eli mnich czyni to tylko, do czego zach

ę

ca go wspólna reguła

klasztoru i przykłady starszych.

56

Dziewi

ą

ty stopie

ń

pokory: je

ż

eli mnich powstrzymuje j

ę

zyk od mówienia, a zachowuj

ą

c

milczenie, nie odzywa si

ę

nie pytany,

57

gdy

ż

Pismo poucza,

ż

e nie uniknie si

ę

grzechu

w gadulstwie (Prz 10,19)

58

i

ż

e m

ąż

gadatliwy nie znajdzie kierunku na ziemi (Ps 139,12 Wlg).

59

Dziesi

ą

ty stopie

ń

pokory: je

ż

eli nie jest łatwy i skory do

ś

miechu, poniewa

ż

zostało napisane:

Głupi przy

ś

miechu podnosi swój głos (Syr 21,20).

60

Jedenasty stopie

ń

pokory: je

ż

eli mnich, gdy nawet otworzy usta mówi powoli i bez

ś

miechu,

pokornie i z powag

ą

, niewiele, ale w sposób przemy

ś

lany i nie nazbyt krzykliwie,

61

bo jest

napisane: M

ą

dry daje si

ę

pozna

ć

w kilku słowach *.

62

Dwunasty stopie

ń

pokory: je

ż

eli mnich nie tylko w sercu, ale tak

ż

e w samej postawie okazuje

zawsze pokor

ę

oczom ludzi,

63

a mianowicie w czasie Słu

ż

by Bo

ż

ej, w oratorium, w klasztorze,

w ogrodzie, w podró

ż

y, na polu, czy gdziekolwiek indziej, bez wzgl

ę

du na to, czy siedzi, chodzi,

czy te

ż

stoi, zawsze niech ma spuszczon

ą

głow

ę

i oczy skierowane ku ziemi.

64

Czuje si

ę

bowiem w ka

ż

dej chwili winnym grzechów swoich i uwa

ż

a,

ż

e ju

ż

staje przed straszliwym

S

ą

dem.

65

Powtarza te

ż

sobie zawsze w sercu to, co mówił ze spuszczonymi ku ziemi oczami ów

ewangeliczny celnik: Panie, ja grzeszny, nie jestem godzien podnie

ść

oczu moich ku niebu;*

66

a

tak

ż

e z Prorokiem: Schylony jestem i poni

ż

ony ci

ą

gle (Ps 38[37],7—9; Ps 119[118],107).

67

Przeszedłszy wszystkie owe stopnie pokory, mnich dojdzie wkrótce do tej miło

ś

ci Boga, która,

jako doskonała, usuwa precz l

ę

k (1 J 4,18).

68

I co poprzednio tylko z obawy wypełniał, tego

wszystkiego b

ę

dzie teraz przestrzegał bez

ż

adnego trudu, z przyzwyczajenia, niejako w sposób

naturalny,

69

ju

ż

nie ze strachu przed piekłem, lecz z miło

ś

ci do Chrystusa, bo nawykł ju

ż

do

dobrego i znajduje rado

ść

w cnocie.

70

Oto, co przez Ducha

Ś

wi

ę

tego zechce Pan objawi

ć

łaskawie w słudze swoim oczyszczonym z bł

ę

dów i grzechów.

VIII - De officiis divinis in noctibus

1. Hiemis tempore, id est a kalendas Novembres usque in Pascha, iuxta considerationem

rationis, octava hora noctis surgendum est,

2. ut modice amplius de media nocte pausetur et iam digesti surgant.
3. Quod vero restat post vigilias a fratribus qui psalterii vel lectionum aliquid indigent

meditationi inserviatur.

4. A Pascha autem usque ad supradictas Novembres, sic temperetur hora ut vigiliarum

agenda parvissimo intervallo, quo fratres ad necessaria naturae exeant, mox matutini,
qui incipiente luce agendi sunt, subsequantur.


background image

32

VIII - L'Ufficio divino nella notte

Durante la stagione invernale, cioè dal principio di novembre sino a Pasqua, secondo un

calcolo ragionevole, la sveglia sia verso le due del mattino,

1. in modo che il sonno si prolunghi un po' oltre la mezzanotte e tutti si possano alzare

sufficientemente riposati.

2. Il tempo che rimane dopo l'Ufficio vigilare venga impiegato dai monaci, che ne hanno

bisogno, nello studio del salterio o delle lezioni.

3. Da Pasqua, invece, sino al suddetto inizio di novembre, l'orario venga disposto in modo

tale che, dopo un brevissimo intervallo nel quale i fratelli possono uscire per le necessità
della natura, l'Ufficio vigiliare sia seguito immediatamente dalle Lodi, che devono essere
recitate al primo albeggiare.

8. O nocnym oficjum

1

W czasie zimy, tj. od pierwszego listopada* a

ż

do Paschy, zgodnie z rozs

ą

dkiem, nale

ż

y

wstawa

ć

o ósmej godzinie nocnej,

2

aby bracia spali nieco dłu

ż

ej ni

ż

przez połow

ę

nocy i wstali

ju

ż

wypocz

ę

ci.

3

Je

ż

eli za

ś

po Wigiliach zostanie troch

ę

czasu, ci, którzy tego potrzebuj

ą

,

po

ś

wi

ę

c

ą

go na rozwa

ż

anie psalmów i czyta

ń

.

4

Od Paschy a

ż

do wspomnianego pierwszego listopada tak trzeba ustali

ć

godzin

ę

, aby po

Wigiliach miała miejsce niewielka przerwa, w czasie której bracia mogliby wyj

ść

dla załatwienia

swoich potrzeb naturalnych. Zaraz potem nale

ż

y odprawia

ć

Jutrzni

ę

; jej por

ą

wła

ś

ciw

ą

jest

godzina

ś

witu.

IX - Quanti psalmi dicendi sunt nocturnis horis

1. Hiemis tempore suprascripto, in primis versu tertio dicendum: Domine, labia mea aperies,

et os meum adnuntiabit laudem tuam.

2. Cui subiungendus est tertius psalmus et gloria.
3. Post hunc, psalmum nonagesimum quartum cum antiphona, aut certe decantandum.
4. Inde sequatur ambrosianum, deinde sex psalmi cum antiphonas.
5. Quibus dictis, dicto versu, benedicat abbas et, sedentibus omnibus in scamnis,

legantur vicissim a fratribus in codice super analogium tres lectiones, inter quas et tria
responsoria cantentur:

6. duo responsoria sine gloria dicantur; post tertiam vero lectionem, qui cantat dicat

gloriam.

7. Quam dum incipit cantor dicere, mox omnes de sedilia sua surgant, ob honorem et

reverentiam sanctae Trinitatis.

8. Codices autem legantur in vigiliis divinae auctoritatis, tam veteris testamenti quam

novi, sed et expositiones earum, quae a nominatis et orthodoxis catholicis patribus
factae sunt.

9. Post has vero tres lectiones cum responsoria sua, sequantur reliqui sex psalmi, cum

alleluia canendi.

10. Post hos, lectio apostoli sequatur, ex corde recitanda, et versus, et supplicatio

litaniae, id est Kyrie eleison.

11. Et sic finiantur vigiliae nocturnae.

IX - I salmi dell'Ufficio notturno

Nel suddetto periodo invernale si dica prima di tutto per tre volte il versetto: "Signore, apri le mie
labbra e la mia bocca annunzierà la tua lode",

background image

33

1. a cui si aggiunga il salmo 3 con il Gloria;
2. dopo di questo il salmo 94 cantato con l'antifona oppure lentamente.
3. Quindi segua l'inno e poi sei salmi con le antifone,
4. finiti i quali e detto il versetto, l'abate dia la benedizione e, mentre tutti stanno seduti ai

rispettivi posti, i fratelli leggano a turno dal lezionario posto sul leggio tre lezioni,
intercalate da responsori cantati.

5. Due responsori si cantino senza il Gloria, ma dopo la terza lezione il cantore lo intoni
6. e allora tutti subito si alzino in piedi per l'onore e la riverenza dovuti alla Santa Trinità.
7. Quanto ai libri da leggere nell'Ufficio vigilare, siano tutti di autorità divina, sia dell'antico

che del nuovo Testamento, compresi i relativi commenti, scritti da padri di sicura fama e
genuina fede cattolica.

8. Dopo queste tre lezioni con i rispettivi responsori, seguano gli altri sei salmi da cantare

con l'Alleluia

9. e dopo questi una lezione tratta dalle lettere di S. Paolo, da recitarsi a memoria, il

versetto, la prece litanica, cioè il Kyrie eleison,

10. e così si metta fine all'Ufficio vigilare.

9. Ile psalmów nale

ż

y odmawia

ć

w godzinach nocnych

1

W okre

ś

lonym wy

ż

ej czasie zimy najpierw nale

ż

y trzy razy powtórzy

ć

werset: Panie otwórz

wargi moje, a usta moje b

ę

d

ą

głosi

ć

Twoj

ą

chwał

ę

(Ps 51[50],17);

2

a nast

ę

pnie doda

ć

psalm 3

i Chwała Ojcu;

3

po nim psalm 94 od

ś

piewany z antyfon

ą

, albo po prostu [bez antyfony].

4

Z kolei

nast

ę

puje hymn ambrozja

ń

ski,* a potem sze

ść

psalmów z antyfonami.

5

Po uko

ń

czeniu ich

i odmówieniu wersetu opat udzieli błogosławie

ń

stwa; pó

ź

niej za

ś

, podczas gdy wszyscy siedz

ą

w ławkach, bracia niech czytaj

ą

na zmian

ę

z ksi

ę

gi le

żą

cej na pulpicie trzy lekcje, mi

ę

dzy

którymi nale

ż

y

ś

piewa

ć

trzy responsoria.

6

Dwa responsoria powinny by

ć

ś

piewane bez Chwała

Ojcu, po trzeciej za

ś

lekcji

ś

piewaj

ą

cy niech j

ą

doda.

7

Gdy tylko kantor zacznie Chwała Ojcu,

niech zaraz wszyscy wstan

ą

z ławek, by okaza

ć

cze

ść

i szacunek Trójcy

Ś

wi

ę

tej.

8

W czasie Wigilii czytamy natchnione przez Boga ksi

ę

gi tak Starego jak i Nowego Testamentu,

a tak

ż

e komentarze do nich, pisane przez uznanych i prawowiernych Ojców katolickich.

9

Po tych trzech lekcjach z responsoriami nale

ż

y od

ś

piewa

ć

razem z Alleluja pozostałe sze

ść

psalmów.

10

Po nich za

ś

zostanie wygłoszona z pami

ę

ci lekcja z Apostoła, nast

ę

pnie za

ś

[odmówi

ć

nale

ż

y] werset i pro

ś

b

ę

litanijn

ą

, tj. Kyrie eleison.

11

W ten sposób ko

ń

cz

ą

si

ę

Wigilie

nocne.

X - Qualiter aestatis tempore agatur nocturna laus

1. A Pascha autem usque ad kalendas Novembres, omnis ut supra dictum est

psalmodiae quantitas teneatur,

2. excepto quod lectiones in codice, propter brevitatem noctium, minime legantur, sed

pro ipsis tribus lectionibus una de veteri Testamento memoriter dicatur, quam brevis
responsorius subsequatur.

3. Et reliqua omnia ut dictum est impleantur, id est ut numquam minus a duodecim

psalmorum quantitate ad vigilias nocturnas dicantur, exceptis tertio et nonagesimo
quarto psalmów.

X - L'Ufficio notturno dell'estate

1. Da Pasqua fino al principio di novembre si mantenga lo stesso numero di salmi, che è

stato prescritto sopra;

background image

34

2. eccetto che, a causa della brevità delle notti, non si leggano le lezioni dal lezionario, ma,

invece di tre, se ne reciti a memoria una sola dell'antico Testamento, seguita da un
responsorio breve;

3. tutto il resto si svolga, come è già stato prescritto, cioè nell'Ufficio vigiliare non si dicano

mai meno di dodici salmi, senza contare i salmi 3 e 94.

10. Jak nale

ż

y odmawia

ć

modlitw

ę

nocn

ą

w czasie lata

1

*Od Paschy a

ż

do 1 listopada zachowujemy t

ę

sam

ą

liczb

ę

psalmów, co w okresie zimowym.

2

Tylko ze wzgl

ę

du na zbyt krótk

ą

noc nie trzeba czyta

ć

lekcji z ksi

ę

gi i zamiast trzech

[zimowych] wystarczy wygłosi

ć

z pami

ę

ci jedn

ą

ze Starego Testamentu. Po niej powinno

nast

ą

pi

ć

krótkie responsorium

3

i cały dalszy ci

ą

g, jak to ju

ż

ustalili

ś

my [dla okresu zimowego],

tzn. w czasie Wigilii nocnych nale

ż

y od

ś

piewa

ć

zawsze co najmniej dwana

ś

cie psalmów, nie

licz

ą

c w tym psalmu 3 i 94.

XI - Qualiter diebus dominicis vigiliae agantur

1. Dominico die temperius surgatur ad vigilias.
2. In quibus vigiliis teneatur mensura, id est, modulatis ut supra disposuimus sex psalmis

et versu, residentibus cunctis disposite et per ordinem in subselliis, legantur in codice,
ut supra diximus, quattuor lectiones cum responsoriis suis.

3. Ubi tantum in quarto responsorio dicatur a cantante gloria; quam dum incipit, mox

omnes cum reverentia surgant.

4. Post quibus lectionibus sequantur ex ordine alii sex psalmi cum antiphonas sicut

anteriores, et versu.

5. Post quibus iterum legantur aliae quattuor lectiones cum responsoriis suis, ordine quo

supra.

6. Post quibus dicantur tria cantica de prophetarum, quas instituerit abbas; quae cantica

cum alleluia psallantur.

7. Dicto etiam versu et benedicente abbate, legantur aliae quattuor lectiones de novo

testamento, ordine quo supra.

8. Post quartum autem responsorium incipiat abbas hymnum " Te Deum laudamus ".
9. Quo perdicto, legat abbas lectionem de Evangelia, cum honore et timore stantibus

omnibus.

10. Qua perlecta, respondeant omnes Amen, et subsequatur mox abbas hymnum " Te

decet laus ", et data benedictione incipiant matutinos.

11. Qui ordo vigiliarum omni tempore tam aestatis quam hiemis aequaliter in die dominico

teneatur.

12. Nisi forte -- quod absit -- tardius surgant: aliquid de lectionibus breviandum est, aut

responsoriis.

13. Quod tamen omnino caveatur ne proveniat. Quod si contigerit, digne inde satisfaciat

Deo in oratorio per cuius evenerit neglectum.

XI - L'Ufficio notturno nelle Domeniche

1. Per l'Ufficio vigilare della domenica ci si alzi un po' prima.
2. Anche in questo caso si osservi un determinato ordine, cioè, dopo aver cantato sei salmi

come abbiamo stabilito sopra ed essersi seduti tutti ordinatamente ai propri posti, si
leggano sul lezionario quattro lezioni con i relativi responsori, secondo quanto abbiamo
già detto;

3. solo al quarto responsorio il cantore intoni il Gloria e allora tutti si alzino subito in piedi

con riverenza.

4. A queste lezioni seguano per ordine altri sei salmi con le antifone come i precedenti e il

versetto.

background image

35

5. Quindi si leggano di nuovo altre quattro lezioni con i propri responsori, secondo le norme

precedenti.

6. Poi si recitino tre cantici, tratti dai libri dei Profeti a scelta dell'abate, che si devono

cantare con l'Alleluia.

7. Detto quindi il versetto, con la benedizione dell'abate si leggano altre quattro lezioni del

nuovo Testamento nel modo gi indicato.

8. Dopo il quarto responsorio l'abate intoni l'inno " Te Deum laudamus ",
9. finito il quale lo stesso abate legga la lezione dai Vangeli, mentre tutti stanno in piedi con

la massima reverenza.

10. Al termine di questa lettura tutti rispondano Amen, poi l'abate prosegua immediatamente

con l'inno " Te decet laus " e, recitata la preghiera di benedizione, si incomincino le lodi.

11. Quest'ordine dell'Ufficio vigiliare della domenica dev'essere mantenuto in ogni stagione,

tanto d'estate che d'inverno,

12. salvo il caso deprecabile in cui i monaci si alzassero più tardi, nella quale circostanza

bisognerà abbreviare le lezioni e i responsori.

13. Si stia però bene attenti che ciò non avvenga; ma se dovesse accadere, il responsabile di

una simile negligenza ne faccia in coro degna riparazione a Dio.

11. Jak nale

ż

y odprawia

ć

Wigilie w niedziele

1

W niedziele trzeba wstawa

ć

na Wigilie wcze

ś

niej.

2

W czasie tych Wigilii zachowujemy porz

ą

dek

nast

ę

puj

ą

cy: Po od

ś

piewaniu, jak wy

ż

ej ustalono, sze

ś

ciu psalmów i wersetu, podczas gdy

wszyscy siedz

ą

w ławkach według porz

ą

dku i godno

ś

ci, nale

ż

y odczyta

ć

z ksi

ę

gi, jak ju

ż

powiedziano, cztery lekcje z ich responsoriami,

3

z tym,

ż

e jedynie w czwartym responsorium

ś

piewaj

ą

cy dodaje Chwała Ojcu, a gdy j

ą

zacznie, wszyscy z szacunkiem powstan

ą

.

4

Po tych czytaniach idzie kolejno nast

ę

pne

6

psalmów z antyfonami, jak poprzednie, i werset,

5

ź

niej za

ś

inne cztery lekcje ze swymi responsoriami w takim porz

ą

dku, jak wy

ż

ej.

6

Po nich

ś

piewa si

ę

trzy kantyki z Proroków* wyznaczone przez opata; kantyki te maj

ą

by

ć

ś

piewane

z Alleluja.

7

Po wersecie i po błogosławie

ń

stwie opata nale

ż

y przeczyta

ć

inne cztery lekcje

z Nowego Testamentu w takim porz

ą

dku, jak wy

ż

ej.

8

Po czwartym responsorium opat rozpoczyna hymn Ciebie, Bo

ż

e, chwalimy.

9

Po jego

od

ś

piewaniu opat czyta lekcj

ę

z Ewangelii, a w tym czasie wszyscy stoj

ą

pełni czci i boja

ź

ni.

10

Po zako

ń

czeniu czytania wszyscy odpowiadaj

ą

Amen. Opat zaraz rozpoczyna hymn Tobie

nale

ż

y si

ę

cze

ść

. Po udzieleniu błogosławie

ń

stwa zaczyna si

ę

Jutrzni

ę

.

11

Ten porz

ą

dek niedzielnych Wigilii zachowujemy w ka

ż

dym czasie, zarówno w lecie, jak i

w zimie,

12

chyba

ż

eby przypadkiem, co nie powinno mie

ć

miejsca, bracia wstali za pó

ź

no,

wówczas trzeba skróci

ć

co

ś

z lekcji lub responsoriów.

13

Nale

ż

y si

ę

jednak pilnowa

ć

, aby to

w ogóle si

ę

nie zdarzyło; a je

ś

li si

ę

przytrafi, ten kto stał si

ę

przyczyn

ą

zaniedbania, musi

w oratorium odpowiednio zado

ść

uczyni

ć

Bogu.

XII - Quomodo matutinorum sollemnitas agatur

1. In matutinis dominico die, in primis dicatur sexagesimus sextus psalmus, sine

antiphona, in directum.

2. Post quem dicatur quinquagesimus cum alleluia.
3. Post quem dicatur centesimus septimus decimus et sexagesimus secundus.
4. Inde Benedictiones et Laudes, lectionem de Apocalypsis unam ex corde, et

responsorium, ambrosianum, versum, canticum de Evangelia, litaniam, et completum
est.

background image

36

XII - Le lodi

1. Alle Lodi della domenica, prima di tutto si dica il salmo 66 tutto di seguito, senza antifona,
2. quindi il salmo 50 con l'Alleluia,
3. poi il 117 e il 62
4. quindi il cantico dei tre fanciulli nella fornace (il Benedicite), i salmi di lode (148, 149,

150), una lezione dell'Apocalisse a memoria, il responsorio, l'inno, il versetto, il cantico
del Vangelo (il Benedictus) e la prece litanica con cui si finisce.

12. Jak nale

ż

y odprawia

ć

Jutrzni

ę

1

Jutrzni

ę

niedzieln

ą

zaczynamy psalmem 66, bez antyfony, mówionym bez

ż

adnej przerwy.

2

Po

nim

ś

piewamy psalm 50 z Alleluja,

3

nast

ę

pnie 117 i 62, 4 pó

ź

niej Błogosławcie Pana i psalmy

pochwalne [148—150], jedn

ą

lekcj

ę

z Apokalipsy z pami

ę

ci i responsorium, hymn ambrozja

ń

ski,

werset, kantyk z Ewangelii i pro

ś

b

ę

litanijn

ą

. Na tym Jutrznia si

ę

ko

ń

czy.

XIII - Privatis diebus qualiter agantur matutini

1. Diebus autem privatis, matutinorum sollemnitas ita agatur,
2. id est, ut sexagesimus sextus psalmus dicatur sine antiphona, subtrahendo modice,

sicut dominica, ut omnes occurrant ad quinquagesimum, qui cum antiphona dicatur.

3. Post quem alii duo psalmi dicantur secundum consuetudinem, id est:
4. secunda feria, quintum et tricesimum quintum;
5. tertia feria, quadragesimum secundum et quinquagesimum sextum;
6. quarta feria, sexagesimum tertium et sexagesimum quartum;
7. quinta feria, octogesimum septimum et octogesimum nonum;
8. sexta feria, septuagesimum quintum et nonagesimum primum;
9. sabbatorum autem, centesimum quadragesimum secundum et canticum

Deuteronomium qui dividatur in duas glorias.

10. Nam ceteris diebus canticum unumquemque die suo ex prophetis sicut psallit ecclesia

Romana dicantur.

11. Post haec sequantur laudes; deinde lectio una apostoli memoriter recitanda,

responsorium, ambrosianum, versu, canticum de Evangelia, litania et completum est.

12. Plane agenda matutina vel vespertina non transeat aliquando, nisi in ultimo per

ordinem oratio dominica, omnibus audientibus, dicatur a priore, propter scandalorum
spinas quae oriri solent,

13. ut conventi per ipsius orationis sponsionem qua dicunt: Dimitte nobis sicut et nos

dimittimus, purgent se ab huiusmodi vitio.

14. Ceteris vero agendis, ultima pars eius orationis dicatur, ut ab omnibus respondeatur:

Sed libera nos a malo.

XIII - Le lodi nei giorni feriali

1. Nei giorni feriali le Lodi si celebrino nel modo seguente:
2. si dica il salmo 66 senza antifona, recitandolo lentamente in modo che tutti possano

essere presenti per il salmo 50, che deve dirsi con l'antifona.

3. Dopo di questi, si dicano altri due salmi secondo la consuetudine e cioè
4. al lunedì i salmi 5 e 35,
5. al martedì il 42 e il 56,
6. al mercoledì il 63 e il 64,
7. al giovedì l'87 e l'89,
8. al venerdì il 75 e il 91
9. e al sabato il 142 con il cantico del Deuteronomio, diviso in due parti dal Gloria.

background image

37

10. In tutti gli altri giorni poi si dica il cantico profetico proprio di quel giorno, secondo l'uso

della Chiesa romana.

11. Quindi seguano i salmi di lode, una breve lezione dell'Apostolo a memoria, il responsorio,

l'inno, il versetto, il cantico del Vangelo, la prece litanica e così si termina.

12. Ma l'Ufficio delle Lodi e del Vespro non si chiuda mai senza che, secondo l'uso stabilito,

alla fine, tra l'attenzione di tutti, il superiore reciti il Pater per le offese alla carità fraterna
che avvengono di solito nella vita comune,

13. in modo che i presenti possano purificarsi da queste colpe, grazie all'impegno preso con

la stessa preghiera nella quale dicono: "Rimetti a noi, come anche noi rimettiamo".

14. Nelle altre Ore, invece, si dica ad alta voce solo l'ultima parte del Pater, a cui tutti

rispondano: "Ma liberaci dal male".

13. Jak nale

ż

y odprawia

ć

Jutrzni

ę

w dni powszednie

1

W dni powszednie Jutrzni

ę

nale

ż

y odprawia

ć

w taki oto sposób:

2

psalm 66 odmawia si

ę

bez

antyfony, przeci

ą

gaj

ą

c go nieco, jak w niedziel

ę

, aby wszyscy zd

ąż

yli si

ę

zej

ść

na psalm 50,

odmawiany ju

ż

z antyfon

ą

.

3

Po nich

ś

piewamy dwa inne psalmy, stosownie do zwyczaju,

mianowicie:

4

w poniedziałek 5 i 35;

5

we wtorek 42 i 56;

6

w

ś

rod

ę

63 i 64;

7

we czwartek 87 i 89;

8

w pi

ą

tek 75 i 91;

9

w sobot

ę

za

ś

142 i kantyk z Ksi

ę

gi Powtórzonego Prawa, który przez Chwała

Ojcu nale

ż

y podzieli

ć

na dwie cz

ęś

ci. 10* W pozostałe dni bowiem [tj. od poniedziałku do pi

ą

tku]

ś

piewa si

ę

za ka

ż

dym razem ten kantyk z Proroków, który wybiera na ten dzie

ń

Ko

ś

ciół

Rzymski.

11

Potem nast

ę

puj

ą

psalmy pochwalne [148—150], dalej jedna lekcja z Apostoła,

wygłoszona z pami

ę

ci, responsorium, hymn ambrozja

ń

ski, werset, kantyk z Ewangelii i pro

ś

ba

litanijna. Na tym Jutrznia si

ę

ko

ń

czy.

12

Zarówno Jutrznia jak i Nieszpory powinny ko

ń

czy

ć

si

ę

zawsze Modlitw

ą

Pa

ń

sk

ą

, odmawian

ą

w cało

ś

ci przez przeło

ż

onego tak, by wszyscy słyszeli, a to ze wzgl

ę

du na ciernie wzajemnych

uraz *, które bardzo cz

ę

sto wyrastaj

ą

.

13

Bracia bowiem łatwiej oczyszczaj

ą

si

ę

z tego rodzaju

ę

dów, kiedy zobowi

ą

zuj

ą

si

ę

wspólnie słowami tej modlitwy: Odpu

ść

nam, jako i my

odpuszczamy (Mt 6,12).

14

W innych godzinach Oficjum mówi si

ę

gło

ś

no tylko ostatni

ą

cz

ęść

Modlitwy Pa

ń

skiej, a wszyscy odpowiadaj

ą

: Ale nas zbaw ode złego (Mt 6,13).

XIV - In nataliciis Sanctorum qualiter agantur Vigiliae

1. In sanctorum vero festivitatibus, vel omnibus sollemnitatibus, sicut diximus dominico

die agendum, ita agatur,

2. excepto quod psalmi aut antiphonae vel lectiones ad ipsum diem pertinentes dicantur;

modus autem suprascriptus teneatur.

XIV - L'Ufficio vigilare nelle feste dei Santi

1. Nelle feste dei santi e in tutte le solennità si proceda come abbiamo stabilito per la

domenica,

2. ad eccezione dei salmi, delle antifone e delle lezioni, che saranno proprie di quel giorno;

si segua però l'ordine già fissato.

14. Jak nale

ż

y odprawia

ć

Jutrzni

ę

w uroczysto

ś

ci

ś

wi

ę

tych

1

W uroczysto

ś

ci

ś

wi

ę

tych i we wszystkie inne uroczysto

ś

ci trzeba zachowa

ć

wszystko, co

ustalili

ś

my dla niedzieli,

2

a tylko z dnia nale

ż

y bra

ć

własne psalmy, antyfony i lekcje. Poza tym

utrzymujemy porz

ą

dek wy

ż

ej przedstawiony.

background image

38

XV - Alleluia quibus temporibus dicatur

1. A sanctum Pascha usque Pentecosten, sine intermissione dicatur alleluia, tam in

psalmis quam in responsoriis.

2. A Pentecosten autem usque caput quadragesimae, omnibus noctibus, cum sex

posterioribus psalmis tantum ad nocturnos dicatur.

3. Omni vero dominica extra quadragesima, cantica, matutinos, prima, tertia, sexta

nonaque cum alleluia dicatur, vespera vero iam antiphona.

4. Responsoria vero numquam dicantur cum alleluia, nisi a Pascha usque Pentecosten.

XV - Quando si deve dire l'Alleluia

1. L'Alleluia si dica sempre dalla santa Pasqua fino a Pentecoste, tanto nei salmi che nei

responsori;

2. da Pentecoste poi sino al principio della Quaresima lo si dica soltanto negli ultimi sei

salmi dell'Ufficio notturno

3. Ma in tutte le domeniche che cadano fuori del tempo quaresimale i cantici, le Lodi, Prima,

Terza, Sesta e Nona si dicano con l'Alleluia, mentre il Vespro avrà le antifone proprie.

XV - Quando si deve dire l'Alleluia

4. L'Alleluia si dica sempre dalla santa Pasqua fino a Pentecoste, tanto nei salmi che nei

responsori;

5. da Pentecoste poi sino al principio della Quaresima lo si dica soltanto negli ultimi sei

salmi dell'Ufficio notturno

6. Ma in tutte le domeniche che cadano fuori del tempo quaresimale i cantici, le Lodi, Prima,

Terza, Sesta e Nona si dicano con l'Alleluia, mentre il Vespro avrà le antifone proprie.

7. I responsori, invece, non si dicano mai con l'Alleluia, se non da Pasqua a Pentecoste.

15. W jakich okresach

ś

piewa si

ę

Alleluja

1

Od

ś

wi

ę

ta Paschy a

ż

do Zesłania Ducha

Ś

wi

ę

tego

ś

piewamy stale Alleluja, tak przy psalmach,

jak i w responsoriach.

2

Natomiast od Zesłania Ducha

Ś

wi

ę

tego a

ż

do pocz

ą

tku Wielkiego Postu

ka

ż

dej nocy nale

ż

y ł

ą

czy

ć

Alleluja jedynie z sze

ś

ciu ostatnimi psalmami Wigilii.

3

W ka

ż

d

ą

za

ś

niedziel

ę

poza Wielkim Postem z Alleluja nale

ż

y

ś

piewa

ć

kantyki, Jutrzni

ę

, Prym

ę

, Tercj

ę

,

Sekst

ę

i Non

ę

; Nieszpory za

ś

ju

ż

z antyfon

ą

.

4

W responsoria za

ś

nale

ż

y wł

ą

cza

ć

Alleluja jedynie

od Paschy do Zesłania Ducha

Ś

wi

ę

tego.

XVI - Qualiter divina Opera per diem agantur

1. Ut ait propheta: septies in die laudem dixi tibi.
2. Qui septenarius sacratus numerus a nobis sic implebitur, si matutino, primae, tertiae,

sextae, nonae, vesperae completoriique tempore nostrae servitutis officia
persolvamus,

3. quia de his diurnis horis dixit: Septies in die laudem dixi tibi.
4. Nam de nocturnis vigiliis idem ipse propheta ait: Media nocte surgebam ad

confitendum tibi.

5. Ergo his temporibus referamus laudes Creatori nostro super iudicia iustitiae suae, id

est matutinis, prima, tertia, sexta, nona, vespera, completorios, et nocte surgamus ad
confitendum ei.


background image

39

XVI - La celebrazione dei divini Offici durante il giorno

1. "Sette volte al giorno ti ho lodato", dice il profeta.
2. Questo sacro numero di sette sarà adempiuto da noi, se assolveremo i doveri del nostro

servizio alle Lodi, a Prima, a Terza, a Sesta, a Nona, a Vespro e Compieta,

3. perché proprio di queste ore diurne il profeta ha detto: "Sette volte al giorno ti ho lodato".
4. Infatti nelle Vigilie notturne lo stesso profeta dice: "Nel mezzo della notte mi alzavo per

lodarti".

5. Dunque in queste ore innalziamo lodi al nostro Creatore "per le opere della sua giustizia"

e cioè alle lodi, a Prima, a Terza, a Sesta, a Nona, a Vespro e a Compieta e di notte
alziamoci per celebrare la sua grandezza.

16. Jaki jest w ci

ą

gu dnia porz

ą

dek Oficjum

1

Prorok mówi:* Siedmiokro

ć

na dzie

ń

głosz

ę

Twoj

ą

chwał

ę

(Ps 119[118],164).

2

Zachowamy t

ę

ś

wi

ę

t

ą

siódemk

ę

, je

ś

li wypełnimy przyj

ę

ty na siebie obowi

ą

zek słu

ż

by przez Jutrzni

ę

, Prym

ę

,

Sekst

ę

, Non

ę

, Nieszpory i Komplet

ę

,

3

gdy

ż

o tych wła

ś

nie dziennych godzinach Oficjum Prorok

powiedział: Siedmiokro

ć

na dzie

ń

głosz

ę

Twoj

ą

chwał

ę

.

4

O nocnych Wigiliach bowiem ten sam

Prorok mówi: Wstaj

ę

o północy, aby Ci

ę

wielbi

ć

(Ps 119[118],62).

5

W tych wi

ę

c godzinach oddawajmy chwał

ę

naszemu Stwórcy z powodu sprawiedliwych Jego

wyroków (Ps 119[118],62.164), a mianowicie w czasie Jutrzni, Prymy, Tercji, Seksty, Nony,
Nieszporów i Komplety; a i w nocy wstawajmy, aby Go wielbi

ć

.

XVII - Quot psalmi per easdem horas canendi sunt

1. Iam de nocturnis vel matutinis digessimus ordinem psalmodiae; nunc de sequentibus

horis videamus.

2. Prima hora dicantur psalmi tres singillatim et non sub una gloria,
3. hymnum eiusdem horae post versum Deus in adiutorium antequam psalmi incipiantur.
4. Post expletionem vero trium psalmorum recitetur lectio una, versu et Kyrie eleison et

missas.

5. Tertia vero, sexta et nona, item eo ordine celebretur oratio, id est versu, hymnos

earundem horarum, ternos psalmos, lectionem et versu, Kyrie eleison et missas.

6. Si maior congregatio fuerit, cum antiphonas, si vero minor, in directum psallantur.
7. Vespertina autem synaxis quattuor psalmis cum antiphonis terminetur.
8. Post quibus psalmis, lectio recitanda est; inde responsorium, ambrosianum, versu,

canticum de Evangelia, litania, et oratione dominica fiant missae.

9. Completorios autem trium psalmorum dictione terminentur. Qui psalmi directanei sine

antiphona dicendi sunt.

10. Post quos hymnum eiusdem horae, lectionem unam, versu, Kyrie eleison, et

benedictione missae fiant.

XVII - Salmi delle ore del giorno

1. Abbiamo già stabilito l'ordine della salmodia per l'Ufficio notturno e per le Lodi; adesso

provvediamo per le altre Ore.

2. All'ora di Prima si dicano tre salmi separatamente, ciascuno con il proprio Gloria
3. e l'inno della stessa Ora segua il versetto Deus in adiutorium prima di iniziare i salmi.
4. Finiti i tre salmi, si reciti una sola lezione, il versetto, il Kyrie eleison e le preci finali.
5. A Terza, a sesta e a Nona si celebri l'Ufficio secondo lo stesso ordine e cioè il versetto

iniziale, gli inni delle rispettive Ore, tre salmi, la lezione, il versetto, il Kyrie eleison e le
preci finali.

background image

40

6. Se la comunità fosse numerosa, si salmeggi con le antifone, altrimenti si recitino i salmi

tutti di seguito.

7. L'Ufficio del Vespro comprenda quattro salmi con le antifone,
8. dopo i quali si reciti la lezione, quindi il responsorio, l'inno, il versetto, il cantico del

Vangelo, il Kyrie e il Pater, a cui segue il congedo.

9. Compieta, infine, consista in tre salmi di seguito, senza antifona,
10. ai quali segua l'inno della medesima ora, una sola lezione, il versetto, il Kyrie eleison e la

benedizione con cui si conclude.

17. Ile psalmów nale

ż

y odmawia

ć

w czasie dziennych godzin Oficjum

1

Ustalili

ś

my ju

ż

porz

ą

dek

ś

piewania psalmów w czasie Wigilii i Jutrzni. Teraz zajmiemy si

ę

nast

ę

pnymi godzinami Oficjum.

2

W Prymie nale

ż

y odmawia

ć

trzy psalmy osobno, a nie pod jednym Chwała Ojcu;

3

hymn tej

godziny po wersecie Bo

ż

e, ku wspomo

ż

eniu, zanim zacznie si

ę

psalmy.

4

Po odmówieniu trzech

psalmów — jedna lekcja, werset, Kyrie eleison i modlitwa na zako

ń

czenie.

5

Tercja, Seksta i Nona powinny by

ć

odprawiane w ten sam sposób: werset, hymny

poszczególnych godzin, trzy psalmy, lekcja i werset, Kyrie eleison i modlitwa na zako

ń

czenie.

6

Je

ś

li wspólnota jest wi

ę

ksza — z antyfonami, je

ś

li mniejsza — bez antyfon.

7

Na Nieszpory składaj

ą

si

ę

tylko cztery psalmy z antyfonami.

8

Po tych psalmach wygłaszana jest

lekcja, nast

ę

pnie responsorium, hymn ambrozja

ń

ski, werset, kantyk z Ewangelii, pro

ś

ba litanijna

i Modlitwa Pa

ń

ska jako zako

ń

czenie.

9

Kompleta ogranicza si

ę

do trzech psalmów. Psalmy te nale

ż

y

ś

piewa

ć

bez przerw, bez antyfon,

10

po nich za

ś

hymn wła

ś

ciwy tej godzinie, jedna lekcja, werset, Kyrie eleison i na zako

ń

czenie

błogosławie

ń

stwo.

XVIII - Quo ordine ipsi psalmi dicendi sunt

1. In primis dicatur versu Deus in adiutorium meum intende, Domine ad adiuvandum me

festina, gloria, inde hymnum uniuscuiusque horae.

2. Deinde, prima hora dominica, dicenda quattuor capitula psalmi centesimi octavi

decimi;

3. reliquis vero horis, id est tertia, sexta vel nona, terna capitula suprascripti psalmi

centesimi octavi decimi dicantur.

4. Ad primam autem secundae feriae, dicantur tres psalmi, id est primus, secundus et

sextus;

5. et ita per singulos dies ad primam usque dominica dicantur per ordinem terni psalmi

usque nonum decimum psalmum, ita sane ut nonus psalmus et septimus decimus
partiantur in binos.

6. Et sic fit ut ad vigilias dominica semper a vicesimo incipiatur.
7. Ad tertiam vero, sextam nonamque secundae feriae, novem capitula quae residua

sunt de centesimo octavo decimo, ipsa terna per easdem horas dicantur.

8. Expenso ergo psalmo centesimo octavo decimo duobus diebus, id est dominico et

secunda feria,

9. tertia feria iam ad tertiam, sextam vel nonam psallantur terni psalmi a centesimo nono

decimo usque centesimo vicesimo septimo, id est psalmi novem.

10. Quique psalmi semper usque dominica per easdem horas itidem repetantur,

hymnorum nihilominus, lectionum vel versuum dispositionem uniformem cunctis
diebus servatam.

11. Et ita scilicet semper dominica a centesimo octavo decimo incipietur.

background image

41

12. Vespera autem cotidie quattuor psalmorum modulatione canatur.
13. Qui psalmi incipiantur a centesimo nono usque centesimo quadragesimo septimo,
14. exceptis his qui in diversis horis ex eis sequestrantur, id est a centesimo septimo

decimo usque centesimo vicesimo septimo et centesimo tricesimo tertio et centesimo
quadragesimo secundo;

15. reliqui omnes in vespera dicendi sunt.
16. Et quia minus veniunt tres psalmi, ideo dividendi sunt qui ex numero suprascripto

fortiores inveniuntur, id est centesimum tricesimum octavum et centesimum
quadragesimum tertium et centesimum quadragesimum quartum;

17. centesimus vero sextus decimus, quia parvus est, cum centesimo quinto decimo

coniungatur.

18. Digesto ergo ordine psalmorum vespertinorum, reliqua, id est lectionem, responsum,

hymnum, versum vel canticum, sicut supra taxavimus impleatur.

19. Ad completorios vero cotidie idem psalmi repetantur, id est quartum, nonagesimum et

centesimum tricesimum tertium.

20. Disposito ordine psalmodiae diurnae, reliqui omnes psalmi qui supersunt aequaliter

dividantur in septem noctium vigilias,

21. partiendo scilicet qui inter eos prolixiores sunt psalmi et duodecim per unamquamque

constituens noctem.

22. Hoc praecipue commonentes ut, si cui forte haec distributio psalmorum displicuerit,

ordinet si melius aliter iudicaverit,

23. dum omnimodis id adtendat ut omni hebdomada psalterium ex integro numero centum

quinquaginta psalmorum psallantur, et dominico die semper a caput reprehendatur ad
vigilias.

24. Quia nimis inertem devotionis suae servitium ostendunt monachi qui minus a psalterio

cum canticis consuetudinariis per septimanae circulum psallunt,

25. dum quando legamus sanctos patres nostros uno die hoc strenue implesse, quod nos

tepidi utinam septimana integra persolvamus.

XVIII - L'ordine dei salmi nelle ore del giorno

1. Prima di tutto si dica il versetto: "O Dio, vieni in mio soccorso; Signore, affrettati ad

aiutarmi", il Gloria e poi l'inno di ciascuna Ora.

2. A Prima della domenica si dicano quattro strofe del salmo 118;
3. alle altre Ore, cioè a Terza, Sesta e Nona, si dicano tre strofe per volta dello stesso

salmo.

4. A Prima del lunedì si recitino tre salmi e cioè il salmo 1, il 2 e il 6;
5. e così nei giorni successivi fino alla domenica si dicano di seguito tre salmi fino al 19, in

modo però che il 9 e il 17 si dividano in due.

6. Così le vigilie domenicali cominceranno sempre con il salmo 20.
7. A Terza, Sesta e Nona del lunedì si dicano le ultime nove strofe del salmo 118, tre per

ciascuna Ora.

8. Esaurito questo salmo in due giorni, cioè alla domenica e al lunedì,
9. a Terza, Sesta e Nona del martedì si recitino rispettivamente tre salmi dal 119 al 127,

cioè in tutto nove salmi.

10. Questi vengano sempre ripetuti allo stesso modo nelle medesime Ore fino alla domenica,

lasciando però invariati gli inni, le lezioni e i versetti per tutte le Ore della settimana,

11. in modo che alla domenica si cominci sempre dal salmo 118.
12. Il Vespro poi si celebri ogni giorno con il canto di quattro salmi,
13. dal 109 fino al 147;
14. eccettuando quelli che sono riservati alle altre Ore, cioè i salmi 117-127, 133 e 142,
15. tutti gli altri si dicano a Vespro.
16. E poiché vengono a mancare tre salmi, si dividano i più lunghi del gruppo indicato, ossia il

138, il 143 e il 144.

background image

42

17. Il 116, invece, che è il più breve, venga unito al 115.
18. Stabilito così l'ordine della salmodia vespertina, tutto il resto, cioè la lezione, il

responsorio, l'inno, il versetto e il cantico, si dica come abbiamo disposto sopra.

19. A Compieta, infine, si ripetano tutti i giorni gli stessi salmi e cioè il 4, il 90 e il 133.
20. Una volta fissato l'ordine della salmodia di tutti i salmi rimanenti vengano distribuiti in parti

uguali nei sette Uffici notturni,

21. dividendo quelli più lunghi e assegnandone dodici per notte.
22. Ci teniamo però ad avvertire che, se qualcuno non trovasse conveniente tale

distribuzione dei salmi, li disponga pure come meglio crede,

23. purché badi bene di fare in modo che in tutta la settimana si reciti l'intero salterio di

centocinquanta salmi e con l'Ufficio vigiliare della domenica si ricominci sempre da capo.

24. Infatti i monaci, che in una settimana salmeggiano meno dell'intero salterio con i cantici

consueti, danno prova di grande indolenza e fiacchezza nel servizio a cui sono
consacrati,

25. dato che dei nostri padri si legge che in un sol giorno adempivano con slancio e fervore

quanto è augurabile che noi tiepidi riusciamo a eseguire in una settimana.

18. Jaka powinna by

ć

kolejno

ść

psalmów

1

Najpierw mówimy werset Bo

ż

e, wejrzyj ku wspomo

ż

eniu memu, Panie, pospiesz ku ratunkowi

memu, Chwała Ojcu, a nast

ę

pnie hymn wła

ś

ciwy ka

ż

dej godzinie kanonicznej.

2

W dalszym ci

ą

gu, w Prymie niedzielnej

ś

piewamy cztery cz

ęś

ci psalmu 118,

3

a w pozostałych

godzinach tego dnia, tj. w Tercji, Sek

ś

cie i Nonie, po trzy cz

ęś

ci wspomnianego psalmu 118.

4

Pryma poniedziałkowa obejmuje trzy psalmy: 1, 2 i 6.

5

I podobnie w Prymie dalszych dni

tygodnia a

ż

do niedzieli mówi si

ę

po trzy kolejne psalmy a

ż

do psalmu 19, przy czym psalm 9

i 17 dzielimy na dwie cz

ęś

ci.

6

A w ten sposób Wigilie niedzielne zaczynaj

ą

si

ę

zawsze od

psalmu 20.

7

W Tercji za

ś

, Sek

ś

cie i Nonie poniedziałkowej mówimy dziewi

ęć

pozostałych cz

ęś

ci psalmu

118, po trzy w ka

ż

dej godzinie.

8

Po rozło

ż

eniu psalmu 118 na dwa dni: niedziel

ę

i poniedziałek,

9

we wtorek ju

ż

w Tercji, Sek

ś

cie i Nonie

ś

piewamy po trzy psalmy od 119 a

ż

do 127, tj. razem

dziewi

ęć

psalmów.

10

Psalmy te powtarzamy zawsze w tych godzinach a

ż

do niedzieli,

zachowuj

ą

c równie

ż

ka

ż

dego dnia taki sam układ hymnów, czyta

ń

i wersetów.

11

W ten sposób

w niedziel

ę

zaczynamy zawsze od psalmu 118.

12

W czasie Nieszporów

ś

piewamy codziennie cztery psalmy,

13

poczynaj

ą

c od 109 a

ż

do 147;

14

opuszczamy tylko te, które s

ą

u

ż

yte w innych godzinach, tj. od 117 do 127, a tak

ż

e psalmy 133

i 142.

15

Wszystkie pozostałe

ś

piewamy w czasie Nieszporów.

16

A poniewa

ż

[przy tym układzie]

jest o trzy psalmy za mało, nale

ż

y podzieli

ć

[na dwie cz

ęś

ci] te psalmy, które we wspomnianej

grupie s

ą

dłu

ż

sze, tj. 138, 143 i 144.

17

Psalm 116, najkrótszy, ł

ą

czymy z psalmem 115.

18

Tak powinien wygl

ą

da

ć

układ psalmów nieszpornych. Wszystko inne, tj. czytanie,

responsorium, hymn, werset i kantyk nale

ż

y zachowa

ć

, jak wy

ż

ej ustalono.

19

W Komplecie natomiast powtarzamy codziennie te same psalmy, tj. 4, 90 i 133.

20

W ten sposób ustalili

ś

my porz

ą

dek psalmów w ci

ą

gu dnia. Wszystkie pozostałe psalmy nale

ż

y

rozło

ż

y

ć

równo na siedem nocnych Wigilii,

21

dziel

ą

c jednak dłu

ż

sze na dwie cz

ęś

ci, tak

ż

eby na

ka

ż

d

ą

noc przypadało dwana

ś

cie psalmów.

22

Pragniemy wszak

ż

e wyra

ź

nie zaznaczy

ć

,

ż

e je

ś

liby komu

ś

ten układ psalmów nie odpowiadał,

mo

ż

e rozdzieli

ć

je inaczej, w sposób, jaki uzna za lepszy,

23

byleby tylko pami

ę

tał,

ż

e w ka

ż

dym

przypadku w ci

ą

gu tygodnia powinien zosta

ć

od

ś

piewany cały psałterz w pełnej liczbie 150

background image

43

psalmów; zaczyna

ć

go za

ś

nale

ż

y zawsze od niedzielnych Wigilii.

24

Nadmiern

ą

bowiem

opieszało

ść

w słu

ż

bie Bogu i brak pobo

ż

no

ś

ci okazuj

ą

ci mnisi, którzy przez jeden tydzie

ń

nie

odmówi

ą

całego psałterza wraz ze zwyczajowymi kantykami.

25

Skoro czytamy, i

ż

nasi

ś

wi

ę

ci

Ojcowie potrafili wypełni

ć

to zadanie z gorliwo

ś

ci

ą

w jeden dzie

ń

, zdob

ą

d

ź

my si

ę

w naszej

ozi

ę

bło

ś

ci przynajmniej na to, by wywi

ą

za

ć

si

ę

z niego w ci

ą

gu całego tygodnia.

XIX - De disciplina psallendi

1. Ubique credimus divinam esse praesentiam et oculos Domini in omni loco speculari

bonos et malos,

2. maxime tamen hoc sine aliqua dubitatione credamus cum ad opus divinum

assistimus.

3. Ideo semper memores simus quod ait propheta: Servite Domino in timore,
4. et iterum: Psallite sapienter,
5. et: In conspectu angelorum psallam tibi.
6. Ergo consideremus qualiter oporteat in conspectu divinitatis et angelorum eius esse,
7. et sic stemus ad psallendum ut mens nostra concordet voci nostrae.
8.

XIX - La partecipazione interiore all'Ufficio divino

1. Sappiamo per fede che Dio è presente dappertutto e che "gli occhi del Signore guardano

in ogni luogo i buoni e i cattivi",

2. ma dobbiamo crederlo con assoluta certezza e senza la minima esitazione, quando

prendiamo parte all'Ufficio divino.

3. Perciò ricordiamoci sempre di quello che dice il profeta: "Servite il Signore nel timore"
4. e ancora: "Lodatelo degnamente"
5. e ancora: " Ti canterò alla presenza degli angeli".
6. Consideriamo dunque come bisogna comportarsi alla presenza di Dio e dei suoi Angeli
7. e partecipiamo alla salmodia in modo tale che l'intima disposizione dell'animo si armonizzi

con la nostra voce.

19. Jak nale

ż

y

ś

piewa

ć

psalmy

1

Wierzymy,

ż

e Bóg jest wsz

ę

dzie obecny i

ż

e oczy Pana patrz

ą

na dobrych i na złych na

ka

ż

dym miejscu (Prz 15,3).

2

Przede wszystkim jednak powinni

ś

my by

ć

tego niewzruszenie

pewni wówczas, gdy uczestniczymy w Słu

ż

bie Bo

ż

ej.

3

Dlatego te

ż

pami

ę

tajmy zawsze, co mówi

Prorok: Słu

ż

cie Panu z boja

ź

ni

ą

(Ps 2,22),

4

a równie

ż

na innym miejscu:

Ś

piewajcie m

ą

drze (Ps

46,8 Wlg)

5

i b

ę

d

ę

ś

piewał Ci psalm wobec aniołów (Ps 138[137],1).

6

Zastanówmy si

ę

zatem, jak

nale

ż

y zachowywa

ć

si

ę

w obliczu Boga i Jego aniołów, i tak

ś

piewajmy psalmy,

7

aby nasze

serce było w zgodzie z tym, co głosz

ą

nasze usta.

XX - De reverentia orationis

1. Si, cum hominibus potentibus volumus aliqua suggerere, non praesumimus nisi cum

humilitate et reverentia,

2. quanto magis Domino Deo universorum cum omni humilitate et puritatis devotione

supplicandum est.

3. Et non in multiloquio, sed in puritate cordis et compunctione lacrimarum nos exaudiri

sciamus.

4. Et ideo brevis debet esse et pura oratio, nisi forte ex affectu inspirationis divinae

gratiae protendatur.

5. In conventu tamen omnino brevietur oratio, et facto signo a priore omnes pariter

surgant.

background image

44

XX - La riverenza nella preghiera

1. Se quando dobbiamo chiedere un favore a qualche personaggio, osiamo farlo solo con

soggezione e rispetto,

2. quanto più dobbiamo rivolgere la nostra supplica a Dio, Signore di tutte le cose, con

profonda umiltà e sincera devozione.

3. Bisogna inoltre sapere che non saremo esauditi per le nostre parole, ma per la purezza

del cuore e la compunzione che strappa le lacrime.

4. Perciò la preghiera dev'essere breve e pura, a meno che non venga prolungata

dall'ardore e dall'ispirazione della grazia divina.

5. Ma quella che si fa in comune sia brevissima e quando il superiore dà il segno, si alzino

tutti insieme.

20. O czci nale

ż

nej Bogu podczas modlitwy

1

Je

ś

li ludziom mo

ż

nym pragniemy przedstawi

ć

jak

ąś

spraw

ę

, o

ś

mielamy si

ę

czyni

ć

to jedynie

z najgł

ę

bsz

ą

pokor

ą

i szacunkiem.

2

Z o ile

ż

wi

ę

ksz

ą

pokor

ą

i czystszym oddaniem musimy

zanosi

ć

nasze pro

ś

by przed oblicze Boga, Pana wszech

ś

wiata!

3

A i to nale

ż

y wiedzie

ć

,

ż

e nie

wielomówstwo, * lecz tylko czysto

ść

serca i łzy skruchy zasługuj

ą

w oczach Boga na

wysłuchanie.

4

Dlatego te

ż

modlitwa powinna by

ć

krótka i czysta, chyba

ż

e natchnienie łaski

Bo

ż

ej skłoni nas do jej przedłu

ż

enia.

5

Wspólna jednak modlitwa niech b

ę

dzie zawsze krótka,

a na znak dany przez przeło

ż

onego wszyscy razem powstan

ą

.

XXI - De decanis monasterii

1. Si maior fuerit congregatio, eligantur de ipsis fratres boni testimonii et sanctae

conversationis, et constituantur decani,

2. qui sollicitudinem gerant super decanias suas in omnibus secundum mandata Dei et

praecepta abbatis sui.

3. Qui decani tales eligantur in quibus securus abbas partiat onera sua,
4. et non eligantur per ordinem, sed secundum vitae meritum et sapientiae doctrinam.
5. Quique decani, si ex eis aliqua forte quis inflatus superbia repertus fuerit

reprehensibilis, correptus semel et iterum atque tertio si emendare noluerit, deiciatur,

6. et alter in loco eius qui dignus est surrogetur.
7. Et de praeposito eadem constituimus.

XXI - I decani del monastero

1. Se la comunità è abbastanza numerosa, si scelgano in essa alcuni monaci di buon

esempio e di santa vita per costituirli decani;

2. essi vigileranno premurosamente, secondo le leggi di Dio e gli ordini dell'abate sui gruppi

di dieci fratelli affidati alle loro rispettive cure.

3. Come decani devono essere eletti quei monaci con i quali l'abate possa tranquillamente

condividere i suoi pesi

4. e in tale scelta non bisogna tener conto dell'ordine di anzianità, ma regolarsi solo in

considerazione della condotta esemplare e della scienza delle cose di Dio.

5. Se poi fra questi decani ce ne fosse qualcuno che, montato un po' in superbia, dovesse

essere ripreso, sia rimproverato una prima, una seconda e una terza volta e, se non vorrà
correggersi,

6. venga sostituito con un altro veramente degno.
7. La stessa cosa stabiliamo per il priore.

background image

45

21. O dziekanach klasztornych

1

Je

ś

li wspólnota jest liczniejsza, nale

ż

y spo

ś

ród braci, maj

ą

cych dobr

ą

opini

ę

i

ś

wi

ę

te obyczaje,

wybra

ć

i ustanowi

ć

pi

ę

ciu dziekanów,

2

którzy by we wszystkich sprawach troszczyli si

ę

o swoje

dekanie w duchu przykaza

ń

Bo

ż

ych i polece

ń

własnego opata.

3

Dziekani powinni by

ć

tak

wybierani, aby opat mógł na nich bezpiecznie zło

ż

y

ć

cz

ęść

swoich obci

ąż

e

ń

.

4

W ich za

ś

wyborze nie nale

ż

y te

ż

kierowa

ć

si

ę

porz

ą

dkiem starsze

ń

stwa, lecz tylko warto

ś

ci

ą

ich

ż

ycia

i m

ą

dro

ś

ci

ą

ich nauki.

5

Je

ś

liby jaki

ś

z owych dziekanów, przej

ę

ty pych

ą

, okazał si

ę

godnym nagany, trzeba go

napomnie

ć

raz i dwa, a nawet trzy razy; je

ś

li jednak si

ę

nie poprawi, zostanie pozbawiony swego

stanowiska,

6

które wówczas obejmie kto

ś

inny, godniejszy.

7

T

ę

sam

ą

zasad

ę

ustanawiamy

równie

ż

dla przeora.

XXII - Quomodo dormiant monachi

1. Singuli per singula lecta dormiant.
2. Lectisternia pro modo conversationis secundum dispensationem abbatis sui accipiant.
3. Si potest fieri omnes in uno loco dormiant; sin autem multitudo non sinit, deni aut

viceni cum senioribus qui super eos solliciti sint pausent.

4. Candela iugiter in eadem cella ardeat usque mane.
5. Vestiti dormiant et cincti cingellis aut funibus, ut cultellos suos ad latus suum non

habeant dum dormiunt, ne forte per somnum vulnerent dormientem;

6. et ut parati sint monachi semper et, facto signo absque mora surgentes, festinent

invicem se praevenire ad opus Dei, cum omni tamen gravitate et modestia.

7. Adulescentiores fratres iuxta se non habeant lectos, sed permixti cum senioribus.
8. Surgentes vero ad opus Dei invicem se moderate cohortentur propter somnulentorum

excusationes.

XXII - Il dormitorio dei monaci

1. Ciascun monaco dorma in un letto proprio
2. e ne riceva la fornitura conforme alle consuetudini monastiche e secondo quanto disporrà

l'abate.

3. Se è possibile dormano tutti nello stesso locale, ma se il numero rilevante non lo

permette, riposino a dieci o venti per ambiente insieme con gli anziani incaricati della
sorveglianza.

4. Nel dormitorio rimanga sempre accesa una lampada fino al mattino.
5. Dormano vestiti, con ai fianchi semplici cinture o corde, senza portare coltelli appesi al

lato mentre riposano, per non ferirsi nel sonno.

6. Così i monaci siano sempre pronti e, appena dato il segnale, alzandosi senza indugio si

affrettino a prevenirsi vicendevolmente per l'Ufficio divino, ma sempre con la massima
gravità e modestia.

7. I più giovani non abbiano i letti vicini, ma alternati con quelli dei più anziani.
8. Quando poi si alzano per l'Ufficio divino, si esortino garbatamente a vicenda per

prevenire le scuse degli assonnati.

22. Jak powinni spa

ć

mnisi

1

Niech ka

ż

dy

ś

pi we własnym łó

ż

ku.

2

Posłania* otrzymaj

ą

zgodnie ze zwyczajami zakonnymi*

i decyzj

ą

opata.

3

Je

ś

li to mo

ż

liwe, niech wszyscy

ś

pi

ą

w jednej celi; je

ż

eli za

ś

jest ich na to zbyt

wielu, niech kład

ą

si

ę

po dziesi

ę

ciu lub dwudziestu razem ze starszymi, którzy by nad nimi

czuwali.

4

A

ś

wiatło powinno stale pali

ć

si

ę

w tej celi a

ż

do rana.

background image

46

5

Niech

ś

pi

ą

odziani, przepasani pasem lub sznurem. Niech jednak nie maj

ą

przy boku swoich

no

ż

y, aby nikt si

ę

przez sen przypadkiem nie skaleczył.

6

Tak wi

ę

c mnisi musz

ą

by

ć

zawsze

gotowi: na znak dany niech wstaj

ą

bez chwili oci

ą

gania, a ka

ż

dy niech si

ę

stara pierwszy przyj

ść

na Słu

ż

b

ę

Bo

żą

, wszelako z zachowaniem skromno

ś

ci i powagi.

7

Łó

ż

ka młodszych braci nie powinny sta

ć

obok siebie, lecz rozdzielone posłaniami starszych.

8

Budz

ą

c si

ę

za

ś

na Słu

ż

b

ę

Bo

żą

niech jedni drugich łagodnie zach

ę

caj

ą

do wstania, aby ci,

którym łatwo jest zaspa

ć

, nie mieli

ż

adnej wymówki.

XXIII - De excommunicatione culparum

1. Si quis frater contumax aut inoboediens aut superbus aut murmurans vel in aliquo

contrarius exsistens sanctae regulae et praeceptis seniorum suorum contemptor
repertus fuerit,

2. hic secundum Domini nostri praeceptum admoneatur semel et secundo secrete a

senioribus suis.

3. Si non emendaverit, obiurgetur publice coram omnibus.
4. Si vero neque sic correxerit, si intellegit qualis poena sit, excommunicationi subiaceat;
5. sin autem improbus est, vindictae corporali subdatur.

XXIII - La scomunica per le colpe

Se qualche fratello si dimostrerà ribelle o disobbediente o superbo o mormoratore, o assumerà
un atteggiamento di ostilità e di disprezzo nei confronti di qualche punto della santa Regola o
degli ordini dei superiori,

1. questi lo rimproverino una prima e una seconda volta in segreto, secondo il precetto del

Signore.

2. Se non si migliorerà, venga ripreso pubblicamente di fronte a tutti.
3. Ma nel caso che anche questo provvedimento si dimostri inefficace, sia scomunicato,

purché sia in grado di valutare la portata di una tale punizione.

4. Se invece difetta di una sufficiente sensibilità, sia sottoposto al castigo corporale.

23. O ekskomunice za winy

1

Je

ś

li jaki

ś

brat okazałby si

ę

krn

ą

brny, nieposłuszny, zarozumiały, niech

ę

tny lub te

ż

w jakikolwiek inny sposób sprzeciwiałby si

ę

ś

wi

ę

tej Regule i poleceniom przeło

ż

onych,

2

* takiego powinni starsi mnisi zgodnie z nakazem Pana naszego napomnie

ć

raz i drugi na

osobno

ś

ci.

3

Gdyby si

ę

nie poprawił, nale

ż

y go zgani

ć

publicznie wobec wszystkich.

4

A gdyby i to

nie pomogło, podlega ów brat ekskomunice, je

ś

li mo

ż

e zrozumie

ć

tak

ą

kar

ę

.

5

Je

ś

liby natomiast

nie był zdolny tego poj

ąć

, trzeba mu wymierzy

ć

kar

ę

cielesn

ą

.

XXIV - Qualis debet esse modus excommunicationis

1. Secundum modum culpae, et excommunicationis vel disciplinae mensura debet

extendi;

2. qui culparum modus in abbatis pendat iudicio.
3. Si quis tamen frater in levioribus culpis invenitur, a mensae participatione privetur.
4. Privati autem a mensae consortio ista erit ratio ut in oratorio psalmum aut antiphonam

non imponat, neque lectionem recitet, usque ad satisfactionem.

5. Refectionem autem cibi post fratrum refectionem solus accipiat,
6. ut, si verbi gratia fratres reficiunt sexta hora, ille frater nona, si fratres nona, ille

vespera,

background image

47

7. usque dum satisfactione congrua veniam consequatur.

XXIV - La misura della scomunica

1. La scomunica e, in genere, la punizione disciplinare dev'essere proporzionata alla gravità

della colpa

2. e ciò è di competenza dell'abate.
3. Però il monaco che avrà commesso mancanze meno gravi sia escluso dalla mensa

comune.

4. Il trattamento inflitto a chi viene escluso dalla mensa è il seguente: in coro non intoni

salmo, né antifona, né reciti lezioni fino a quando non avrà riparato alle sue mancanze;

5. mangi da solo dopo la comunità,
6. sicché se, per esempio, i monaci pranzano all'ora di Sesta, egli mangi a Nona; se

pranzano a Nona, egli a Vespro,

7. fino a quando avrà ottenuto il perdono con una conveniente riparazione.

24. W jaki sposób nale

ż

y ekskomunikowa

ć

winnych

1

Rodzaj ekskomuniki i kary w ogóle powinien zale

ż

e

ć

od ci

ęż

aru winy;

2

ci

ęż

ar ten za

ś

oceni

ć

mo

ż

e tylko opat.

3

Je

ś

liby jaki

ś

brat popełnił bł

ą

d niezbyt wielki, wystarczy go wył

ą

czy

ć

ze wspólnego posiłku.

4

Pozbawienie za

ś

wspólnego posiłku poci

ą

ga za sob

ą

dalsze skutki: taki brat nie mo

ż

e

zaczyna

ć

psalmu ani antyfony w chórze, ani czyta

ć

lekcji, dopóki nie dopełni zado

ść

uczynienia.

5

A jedzenie niech otrzymuje samotnie, gdy ju

ż

wszyscy bracia si

ę

posil

ą

,

6

na przykład, gdy

wszyscy jedz

ą

w porze Seksty, on niech je w porze Nony; je

ż

eli bracia jedz

ą

w porze Nony, on

wieczorem;

7

a

ż

po stosownym zado

ść

uczynieniu uzyska wreszcie przebaczenie.

XXV - De gravioribus culpis

1. Is autem frater qui gravioris culpae noxa tenetur suspendatur a mensa, simul ab

oratorio.

2. Nullus ei fratrum in nullo iungatur consortio nec in colloquio.
3. luctu, sciens illam terribilem apostoli sententiam dicentis
4. traditum eiusmodi hominem in interitum carnis, ut spiritus salvus sit in die Domini.
5. Cibi autem refectionem solus percipiat, mensura vel hora qua praeviderit abbas ei

competere;

6. nec a quoquam benedicatur transeunte nec cibum quod ei datur.


XXV - Le colpe più gravi

1. Il monaco colpevole di mancanze più gravi sia invece sospeso oltre che dalla mensa

anche dal coro.

2. Nessuno lo avvicini per fargli compagnia o parlare di qualsiasi cosa.
3. Attenda da solo al lavoro che gli sarà assegnato e rimanga nel lutto della penitenza,

consapevole della terribile sentenza dell'apostolo che dice:

4. "Costui è stato consegnato alla morte della carne, perché la sua anima sia salva nel

giorno del Signore".

5. Prenda il suo cibo da solo nella quantità e nell'ora che l'abate giudicherà più conveniente

per lui;

6. non sia benedetto da chi lo incontra e non si benedica neppure il cibo che gli viene dato.

background image

48

25. O ci

ęż

szych wykroczeniach

1

Brat, który popełnił ci

ęż

sze wykroczenie, zostaje pozbawiony uczestnictwa we wspólnym

posiłku i udziału [we wspólnej modlitwie] w oratorium.

2

ś

aden inny z braci nie ma prawa z nim

si

ę

spotyka

ć

ani rozmawia

ć

.

3

Powinien w samotno

ś

ci wykonywa

ć

zlecon

ą

mu prac

ę

, pogr

ąż

ony

w pokutnym smutku, pomn

ą

c na ów straszliwy wyrok Apostoła, który powiada:

4

Taki człowiek

wydany jest na zatracenia ciała, aby duch dost

ą

pił zbawienia w dzie

ń

Pana (1 Kor 5,5).

5

Posiłek ma spo

ż

ywa

ć

samotnie w ilo

ś

ci i w czasie okre

ś

lonym jako stosowne dla

ń

przez opata.

6

Niechaj te

ż

nikt przechodz

ą

c nie udziela mu błogosławie

ń

stwa* ani nie błogosławi

przeznaczonego dla niego posiłku.

XXVI - De his qui sine iussione iungunt se excommunicatis

1. Si quis frater praesumpserit sine iussione abbatis fratri excommunicato quolibet modo se

iungere aut loqui cum eo vel mandatum ei dirigere,

2. similem sortiatur excommunicationis vindictam.

XXVI - Rapporti dei confratelli con gli scomunicati

1. Se qualche monaco oserà avvicinare in qualche modo un fratello scomunicato, o parlare

con lui, o inviargli un messaggio, senza l'autorizzazione dell'abate,

2. incorra nella medesima punizione.

26. O tych, którzy samowolnie podchodz

ą

do ekskomunikowanych

1

Je

ś

liby brat jaki

ś

o

ś

mielił si

ę

bez nakazu opata podej

ść

w jakimkolwiek celu do brata

ekskomunikowanego, rozmawia

ć

z nim, albo przekaza

ć

mu polecenie,

2

nale

ż

y go ukara

ć

tak

ą

sam

ą

ekskomunik

ą

.

XXVII - Qualiter debeat abbas sollicitus esse circa excommunicatos

1. Omni sollicitudine curam gerat abbas circa delinquentes fratres, quia non est opus sanis

medicus sed male habentibus.

2. Et ideo uti debet omni modo ut sapiens medicus, immittere senpectas, id est seniores

sapientes fratres,

3. qui quasi secrete consolentur fratrem fluctuantem et provocent ad humilitatis

satisfactionem et consolentur eum ne abundantiori tristitia absorbeatur,

4. sed, sicut ait item apostolus, confirmetur in eo caritas et oretur pro eo ab omnibus.
5. Magnopere enim debet sollicitudinem gerere abbas et omni sagacitate et industria

currere, ne aliquam de ovibus sibi creditis perdat.

6. Noverit enim se infirmarum curam suscepisse animarum, non super sanas tyrannidem;
7. et metuat prophetae comminationem per quam dicit Deus: Quod crassum videbatis

assumebatis et quod debile erat proiciebatis.

8. Et pastoris boni pium imitetur exemplum, qui, relictis nonaginta novem ovibus in

montibus, abiit unam ovem quae erraverat quaerere;

9. cuius infirmitati in tantum compassus est, ut eam in sacris humeris suis dignaretur

imponere et sic reportare ad gregem.

XXVII - La sollecitudine dell'abate per gli scomunicati

L'abate deve prendersi cura dei colpevoli con la massima sollecitudine, perché "non sono i sani
che hanno bisogno del medico, ma i malati".

background image

49

1. Perciò deve agire come un medico sapiente, inviando in qualità di amici fidati dei monaci

anziani e prudenti

2. che quasi inavvertitamente confortino il fratello vacillante e lo spingano a un'umile

riparazione, incoraggiandolo perché "non sia sommerso da eccessiva tristezza",

3. in altre parole "gli usi maggiore carità", come dice l'Apostolo "e tutti preghino per lui".
4. Bisogna che l'abate sia molto vigilante e si impegni premurosamente con tutta

l'accortezza e la diligenza di cui è capace per non perdere nessuna delle pecorelle a lui
affidate.

5. Sia pienamente cosciente di essersi assunto il compito di curare anime inferme e non di

dover esercitare il dominio sulle sane

6. e consideri con timore il severo oracolo del profeta per bocca del quale il Signore dice:

"Ciò che vedevate pingue lo prendevate; ciò invece che era debole lo gettavate via".

7. Imiti piuttosto la misericordia del buon Pastore che, lasciate sui monti le novantanove

pecore, andò alla ricerca dell'unica che si era smarrita

8. ed ebbe tanta compassione della sua debolezza che si degnò di caricarsela sulle sue

sacre spalle e riportarla così all'ovile.

27. Jak opat powinien si

ę

troszczy

ć

o ekskomunikowanych

1

Opat powinien z cał

ą

gorliwo

ś

ci

ą

troszczy

ć

si

ę

o bł

ą

dz

ą

cych braci, poniewa

ż

nie potrzebuj

ą

lekarza zdrowi, ale ci, którzy si

ę

ź

le maj

ą

(Mt 9,12).

2

Tak wi

ę

c musi, jak m

ą

dry lekarz * u

ż

ywa

ć

najró

ż

niejszych sposobów: Niechaj posyła do nich „sympektów”* , tzn. starszych i m

ą

drych

mnichów,

3

którzy by chwiejnego brata dyskretnie podnosili na duchu skłaniaj

ą

c do pokornego

zado

ść

uczynienia za popełniony bł

ą

d, a jednocze

ś

nie pocieszali, by nie popadł ów człowiek

w straszliwy smutek (2 Kor 2,7),

4

bo jak mówi znowu ten sam Apostoł, trzeba potwierdzi

ć

miło

ść

(2 Kor 2,8 Wlg) wzgl

ę

dem niego. I niechaj wszyscy za niego si

ę

modl

ą

.

5

Opat musi po

ś

wi

ę

ci

ć

temu zadaniu bardzo wiele troski i z cał

ą

bystro

ś

ci

ą

gorliwie zabiega

ć

, by

nie utraci

ć

ż

adnej z powierzonych mu owiec.

6

Powinien bowiem pami

ę

ta

ć

,

ż

e ma by

ć

opiekunem dusz chorych, a nie tyranem zdrowych.

7

Niech wi

ę

c l

ę

ka si

ę

gro

ź

nych słów Proroka, w których słycha

ć

głos samego Boga: Co było

tłuste, brali

ś

cie dla siebie, a co było słabe, odrzucili

ś

cie*.

8

Niech na

ś

laduje raczej ojcowsk

ą

troskliwo

ść

Dobrego Pasterza: On przecie

ż

wła

ś

nie pozostawił w górach dziewi

ęć

dziesi

ą

t

dziewi

ęć

owiec, a poszedł szuka

ć

jednej zabł

ą

kanej*.

9

Tak bardzo współczuł jej słabo

ś

ci,

ż

e

raczył wzi

ąć

j

ą

na swe

ś

wi

ę

te ramiona i sam odniósł z powrotem do trzody.

XXVIII - De his qui saepius correpti emendare noluerint

1. Si quis frater frequenter correptus pro qualibet culpa, si etiam excommunicatus non

emendaverit, acrior ei accedat correptio, id est ut verberum vindicta in eum procedant.

2. Quod si nec ita correxerit, aut forte-- quod absit-- in superbia elatus etiam defendere

voluerit opera sua, tunc abbas faciat quod sapiens medicus:

3. si exhibuit fomenta, si unguenta adhortationum, si medicamina scripturarum divinarum, si

ad ultimum ustionem excommunicationis vel plagarum virgae,

4. et iam si viderit nihil suam praevalere industriam, adhibeat etiam-- quod maius est-- suam

et omnium fratrum pro eo orationem,

5. ut Dominus qui omnia potest operetur salutem circa infirmum fratrem.
6. Quod si nec isto modo sanatus fuerit, tunc iam utatur abbas ferro abscisionis, ut ait

Apostolus: Auferte malum ex vobis,

7. et iterum: Infidelis, si discedit, discedat,
8. ne una ovis morbida omnem gregem contagiet.

background image

50

XXVIII - La procedura nei confronti degli ostinati

1. Se un monaco, già ripreso più volte per una qualsiasi colpa, non si correggerà neppure

dopo la scomunica, si ricorra a una punizione ancor più severa e cioè al castigo
corporale.

2. Ma se neppure così si emenderà o - non sia mai! - montato in superbia pretenderà

persino di difendere il suo operato, l'abate si regoli come un medico provetto,

3. ossia, dopo aver usato i linimenti e gli unguenti delle esortazioni, i medicamenti delle

Scritture divine e, infine, la cauterizzazione della scomunica e le piaghe delle verghe,

4. vedendo che la sua opera non serve a nulla, si affidi al rimedio più efficace e cioè alla

preghiera sua e di tutta la comunità

5. per ottenere dal Signore che tutto può la salvezza del fratello.
6. Se, però, nemmeno questo tentativo servirà a guarirlo, l'abate, metta mano al ferro del

chirurgo, secondo quanto dice l'apostolo: "Togliete di mezzo a voi quel malvagio"

7. e ancora: "Se l'infedele vuole andarsene, vada pure",
8. perché una pecora infetta non debba contagiare tutto il gregge.

28. O tych, którzy nie chc

ą

si

ę

poprawi

ć

mimo cz

ę

stych napomnie

ń

1

Je

ś

liby jaki

ś

brat, cz

ę

sto z powodu jakiegokolwiek bł

ę

du ganiony, a nawet ekskomunikowany,

nie chciał si

ę

poprawi

ć

, powinien otrzyma

ć

surowsz

ą

kar

ę

, to znaczy, nale

ż

y go jeszcze

wychłosta

ć

.

2

Gdyby za

ś

wówczas si

ę

nie poprawił, a w dodatku, co nie daj Bo

ż

e, uniesiony

pych

ą

, próbował jeszcze broni

ć

słuszno

ś

ci swoich czynów, opat musi post

ą

pi

ć

jak m

ą

dry lekarz:

3

je

ś

li zastosował

ś

rodki łagodz

ą

ce, balsam napomnie

ń

, lekarstwo Pisma

Ś

wi

ę

tego, wreszcie

nawet rozpalone

ż

elazo ekskomuniki i chłosty,

4

i mimo to je

ś

li widzi,

ż

e wszystkie jego starania

nie odnosz

ą

ż

adnego skutku, ucieknie si

ę

wtedy do

ś

rodka najpot

ęż

niejszego i wspólnie

z wszystkimi bra

ć

mi b

ę

dzie modli

ć

si

ę

za bł

ą

dz

ą

cego,

5

aby Pan, który wszystko mo

ż

e, zwrócił

zdrowie choremu bratu.

6

Je

ś

li jednak i to go nie uleczy, wówczas ju

ż

opat si

ę

gnie po miecz

i odetnie tak, jak mówi to Apostoł: Usu

ń

cie złego spo

ś

ród was (1 Kor 5,13),

7

a na innym miejscu:

Je

ś

li niewierny chce odej

ść

, niech odejdzie (1 Kor 7,15),

8

aby jedna chora owca nie zaraziła

całej trzody.

XXIX - Si debeant fratres exeuntes de monasterio iterum recipi

1. Frater qui proprio vitio egreditur de monasterio, si reverti voluerit, spondeat prius omnem

emendationem pro quo egressus est,

2. et sic in ultimo gradu recipiatur, ut ex hoc eius humilitas comprobetur.
3. Quod si denuo exierit, usque tertio ita recipiatur, iam postea sciens omnem sibi

reversionis aditum denegari.

XXIX - La riammissione dei fratelli che hanno lasciato il monastero

1. Il monaco, che, dopo aver lasciato per propria colpa il monastero, volesse ritornarvi,

prometta anzitutto di correggersi definitivamente dalla colpa per la quale è uscito

2. e a questa condizione sia ricevuto all'ultimo posto per provare la sua umiltà.
3. Se poi uscisse di nuovo sia riammesso fino alla terza volta, ma sappia che in seguito gli

sarà negata ogni possibilità di ritorno.

29. Czy przyjmowa

ć

ponownie braci, którzy wyst

ą

pili z klasztoru

1

Brat, który z własnej winy wyst

ę

puje z klasztoru, je

ś

liby chciał wróci

ć

, niech najpierw obieca

całkowit

ą

popraw

ę

w tym, co było powodem jego wyst

ą

pienia.

2

Przyj

ąć

go nale

ż

y na ostatnie

background image

51

miejsce, aby w ten sposób wypróbowa

ć

jego pokor

ę

.

3

Je

ś

liby znowu wyst

ą

pił, mo

ż

e by

ć

przyj

ę

ty

do trzech razy. Potem ju

ż

musi wiedzie

ć

,

ż

e nie ma dla niego

ż

adnej drogi powrotu.

XXX - De pueris minori aetate, qualiter corripiantur

1. Omnis aetas vel intellectus proprias debet habere mensuras.
2. Ideoque, quotiens pueri vel adulescentiores aetate, aut qui minus intellegere possunt

quanta poena sit excommunicationis,

3. hi tales dum delinquunt, aut ieiuniis nimiis affligantur aut acris verberibus coerceantur, ut

sanentur.

XXX - La correzione dei ragazzi

Ogni età e intelligenza dev'essere trattata in modo adeguato.

1. Perciò i bambini e gli adolescenti e quelli che non sono in grado di comprendere la gravità

della scomunica,

2. quando commettono qualche colpa siano puniti con gravi digiuni o repressi con castighi

corporali, perché si correggano.

30. Jak nale

ż

y kara

ć

młodszych chłopców

1

Ka

ż

dy wiek i stopie

ń

rozeznania wymaga wła

ś

ciwego traktowania.

2

Dlatego te

ż

ilekro

ć

popełni

ą

jaki

ś

ą

d chłopcy, ludzie bardzo młodzi, lub tacy, którzy nie mog

ą

w pełni zrozumie

ć

, jak ci

ęż

k

ą

kar

ą

jest ekskomunika,

3

trzeba ich karci

ć

surowym postem albo dotkliw

ą

chłost

ą

, aby si

ę

poprawili.

XXXI - De cellerario monasterii, qualis sit

1. Cellararius monasterii eligatur de congregatione, sapiens, maturis moribus, sobrius, non

multum edax, non elatus, non turbulentus, non iniuriosus, non tardus, non prodigus,

2. sed timens Deum; qui omni congregationi sit sicut pater.
3. Curam gerat de omnibus;
4. sine iussione abbatis nihil faciat.
5. Quae iubentur custodiat;
6. fratres non contristet.
7. Si quis frater ab eo forte aliqua irrationabiliter postulat, non spernendo eum contristet, sed

rationabiliter cum humilitate male petenti deneget.

8. Animam suam custodiat, memor semper illud apostolicum quia qui bene ministraverit

gradum bonum sibi acquirit.

9. Infirmorum, infantum, hospitum pauperumque cum omni sollicitudine curam gerat, sciens

sine dubio quia pro his omnibus in die iudicii rationem redditurus est.

10. Omnia vasa monasterii cunctamque substantiam ac si altaris vasa sacrata conspiciat.
11. Nihil ducat neglegendum.
12. Neque avaritiae studeat, neque prodigus sit et stirpator substantiae monasterii, sed omnia

mensurate faciat et secundum iussionem abbatis.

13. Humilitatem ante omnia habeat, et cui substantia non est quod tribuatur, sermo

responsionis porrigatur bonus,

14. ut scriptum est: Sermo bonus super datum optimum.
15. Omnia quae ei iniunxerit abbas, ipsa habeat sub cura sua; a quibus eum prohibuerit, non

praesumat.

16. Fratribus constitutam annonam sine aliquo typho vel mora offerat, ut non scandalizentur,

memor divini eloquii quid mereatur qui scandalizaverit unum de pusillis.

background image

52

17. Si congregatio maior fuerit, solacia ei dentur, a quibus adiutus et ipse aequo animo

impleat officium sibi commissum.

18. Horis competentibus dentur quae danda sunt et petantur quae petenda sunt,
19. ut nemo perturbetur neque contristetur in domo Dei.

XXXI - Il cellerario del monastero

1. Come cellerario del monastero si scelga un fratello saggio, maturo, sobrio, che non

ecceda nel mangiare e non abbia un carattere superbo, turbolento, facile alle male
parole, indolente e prodigo,

2. ma sia timorato di Dio e un vero padre per la comunità.
3. Si prenda cura di tutto e di tutti.
4. Non faccia nulla senza il permesso dell'abate
5. ed esegua fedelmente gli ordini ricevuti.
6. Non dia ai fratelli motivo di irritarsi e,
7. se qualcuno di loro avanzasse pretese assurde, non lo mortifichi sprezzantemente, ma

sappia respingere la richiesta inopportuna con ragionevolezza e umiltà.

8. Custodisca l'anima sua, ricordandosi sempre di quella sentenza dell'apostolo che dice:

"Chi avrà esercitato bene il proprio ministero, si acquisterà un grado onorevole".

9. Si interessi dei malati, dei ragazzi, degli ospiti e dei poveri con la massima diligenza, ben

sapendo che nel giorno del giudizio dovrà rendere conto di tutte queste persone affidate
alle sue cure.

10. Tratti gli oggetti e i beni del monastero con la reverenza dovuta ai vasi sacri dell'altare
11. e non tenga nulla in poco conto.
12. Non si lasci prendere dall'avarizia né si abbandoni alla prodigalità, ma agisca sempre con

criterio e secondo le direttive dell'abate.

13. Soprattutto sia umile e se non può concedere quanto gli è stato richiesto, dia almeno una

risposta caritatevole,

14. perché sta scritto: "Una buona parola vale più del migliore dei doni".
15. Si interessi solo delle incombenze che gli ha affidato l'abate, senza ingerirsi in quelle da

cui lo ha escluso.

16. Distribuisca ai fratelli la porzione di vitto prestabilita senza alterigia o ritardi, per non dare

motivo di scandalo, ricordandosi di quello che toccherà, secondo la divina promessa, a
"chi avrà scandalizzato uno di questi piccoli".

17. Se la comunità fosse numerosa, gli si concedano degli aiuti con la cui collaborazione

possa svolgere serenamente il compito che gli è stato assegnato.

18. Nelle ore fissate si distribuisca quanto si deve dare e si chieda quello che si deve

chiedere,

19. in modo che nella casa di Dio non ci sia alcun motivo di turbamento o di malcontento.

31. Jaki powinien by

ć

szafarz klasztorny

1

*Na szafarza klasztornego nale

ż

y w wspólnocie wybra

ć

brata m

ą

drego, dojrzałego w cnocie,

trze

ź

wego, nie jedz

ą

cego zbyt du

ż

o, nie pyszałka, nie gwałtownika, nie opryskliwego, nie

ś

lamazar

ę

, nie rozrzutnika,

2

ale takiego, który pełen boja

ź

ni Bo

ż

ej mógłby by

ć

jakby ojcem dla

całej wspólnoty.

3

On niechaj troszczy si

ę

o wszystko,

4

nic nie czyni bez polecenia opata,

5

przestrzega

ś

ci

ś

le

tego, co mu rozkazano.

6

Braciom niechaj nie sprawia przykro

ś

ci.

7

Je

ś

li zdarzy si

ę

,

ż

e kto

ś

zwróci si

ę

do niego z nierozs

ą

dnym

żą

daniem, niechaj nie sprawia prosz

ą

cemu przykro

ś

ci

traktuj

ą

c go pogardliwie, lecz rozs

ą

dnie i z pokor

ą

odmówi spełnienia niestosownej pro

ś

by.

8

Niechaj strze

ż

e swej duszy pomn

ą

c zawsze na te słowa Apostoła,

ż

e kto dobrze wypełnił

posług

ę

, zdobywa sobie zaszczytny stopie

ń

(1 Tm).

9

Niech z cał

ą

troskliwo

ś

ci

ą

opiekuje si

ę

background image

53

chorymi, dzie

ć

mi, go

ść

mi i ubogimi, mocno przekonany,

ż

e za nich wszystkich b

ę

dzie

odpowiadał w dniu s

ą

du.

10

Wszelkie przedmioty i w ogóle wszystko, co stanowi własno

ść

klasztoru, powinien szafarz

traktowa

ć

tak, jak gdyby to były naczynia

ś

wi

ę

te* z ołtarza.

11

Nic nie wolno mu zaniedbywa

ć

.

12

Niech jego gorliwo

ść

nie przemieni si

ę

jednak w sk

ą

pstwo, lecz niech nie b

ę

dzie rozrzutny i nie

trwoni mienia klasztornego. Niech we wszystkim zachowa miar

ę

i post

ę

puje według polece

ń

opata.

13

Najwa

ż

niejsze za

ś

, by miał du

ż

o pokory, a kiedy prosz

ą

cemu nie ma co da

ć

, niech go obdarzy

w odpowiedzi

ż

yczliwym słowem,

14

jest bowiem napisane: Lepsze jest dobre słowo nad dar

najlepszy (Syr 18,17).

15

Niech zajmuje si

ę

wszystkim, co mu zlecił opat, lecz tego, do czego go nie dopu

ś

cił, niechaj

tkn

ąć

si

ę

nie o

ś

miela.

16

Przydzielone braciom porcje posiłków niech daje bez jakiej

ś

wyniosło

ś

ci

i bez oci

ą

gania, by nie sta

ć

si

ę

im przyczyn

ą

upadku, pomny, jak

ą

kar

ą

grozi Bóg temu, kto by

si

ę

stał powodem grzechu dla jednego z tych małych (Mt 18,6).

17

Je

ś

li wspólnota jest liczniejsza, powinno mu si

ę

przydzieli

ć

innych braci do pomocy,

a wówczas on sam ze spokojem b

ę

dzie mógł wypełnia

ć

zlecone sobie zadanie.

18

W okre

ś

lonych

godzinach nale

ż

y dawa

ć

to, co da

ć

trzeba, jak równie

ż

prosi

ć

o to, o co prosi

ć

trzeba,

19

aby

w domu Bo

ż

ym nikt si

ę

nie niepokoił ani nie doznawał przykro

ś

ci.

XXXII - De ferramentis vel rebus monasterii

1. Substantia monasterii in ferramentis vel vestibus seu quibuslibet rebus praevideat abbas

fratres de quorum vita et moribus securus sit,

2. et eis singula, ut utile iudicaverit, consignet custodienda atque recolligenda.
3. Ex quibus abbas brevem teneat, ut dum sibi in ipsa assignata fratres vicissim succedunt,

sciat quid dat aut quid recipit.

4. Si quis autem sordide aut neglegenter res monasterii tractaverit, corripiatur;
5. si non emendaverit, disciplinae regulari subiaceat.

XXXII - Gli arnesi e gli oggetti del monastero

1. Per la cura di tutto quello che il monastero possiede di arnesi, vesti o qualsiasi altro

oggetto l'abate scelga dei monaci su cui possa contare a motivo della loro vita virtuosa

2. e affidi loro i singoli oggetti nel modo che gli sembrerà più opportuno, perché li

custodiscano e li raccolgano.

3. Tenga l'inventario di tutto, in maniera che, quando i vari monaci si succedono negli

incarichi loro assegnati, egli sappia che cosa dà e che cosa riceve.

4. Se poi qualcuno trattasse con poca pulizia o negligenza le cose del monastero, venga

debitamente rimproverato;

5. nel caso che non si corregga, sia sottoposto alle punizioni previste dalla Regola.

32. O narz

ę

dziach i innych przedmiotach nale

żą

cych do klasztoru

1

Mienie ruchome klasztoru, tj. narz

ę

dzia, szaty i ró

ż

ne inne przedmioty, niechaj opat powierzy

braciom, do których mo

ż

e mie

ć

zupełne zaufanie ze wzgl

ę

du na ich sposób

ż

ycia i post

ę

py

w cnocie.

2

Przeka

ż

e im wszystko szczegółowo tak, jak uzna za wskazane, by je przechowywali

i przyjmowali z powrotem.

3

Opat powinien mie

ć

spis tych rzeczy,

ż

eby wiedział zawsze, co daje

i co otrzymuje, mimo

ż

e bracia zmieniaj

ą

si

ę

kolejno na stanowiskach.

4

A gdyby kto

ś

obchodził

si

ę

w własno

ś

ci

ą

klasztoru niechlujnie lub niedbale, nale

ż

y go upomnie

ć

.

5

Je

ś

li si

ę

nie poprawi,

powinien ponie

ść

przewidzian

ą

w Regule kar

ę

.

background image

54

XXXIII - Si quid debeant monachi proprium habere

1. Praecipue hoc vitium radicitus amputandum est de monasterio,
2. ne quis praesumat aliquid dare aut accipere sine iussione abbatis,
3. neque aliquid habere proprium, nullam omnino rem, neque codicem, neque tabulas,

neque graphium, sed nihil omnino,

4. ippe quibus nec corpora sua nec voluntates licet habere in propria voluntate;
5. omnia vero necessaria a patre sperare monasterii, nec quicquam liceat habere quod

abbas non dederit aut permiserit.

6. Omniaque omnium sint communia, ut scriptum est, ne quisquam suum aliquid dicat vel

praesumat.

7. Quod si quisquam huic nequissimo vitio deprehensus fuerit delectari, admoneatur semel

et iterum;

8. si non emendaverit, correptioni subiaceat.

XXXIII - Il "vizio" della proprietà

1. Nel monastero questo vizio dev'essere assolutamente stroncato fin dalle radici,
2. sicché nessuna si azzardi a dare o ricevere qualche cosa senza il permesso dell'abate,
3. né pensi di avere nulla di proprio, assolutamente nulla, né un libro, né un quaderno o un

foglio di carta e neppure una matita,

4. dal momento che ai monaci non è più concesso di disporre liberamente neanche del

proprio corpo e della propria volontà,

5. ma bisogna sperare tutto il necessario dal padre del monastero e non si può tenere

presso di sé alcuna cosa che l'abate che l'abate non abbia dato o permesso.

6. "Tutto sia comune a tutti", come dice la Scrittura, e "nessuno dica o consideri propria

qualsiasi cosa".

7. Se poi si scoprisse qualcuno che si compiace in questo pessimo vizio, bisognerà

rimproverarlo una prima e una seconda volta

8. e, nel caso che non si corregga, infliggergli il dovuto castigo.

33. Czy mnisi powinni posiada

ć

co

ś

na własno

ść

1

T

ę

zwłaszcza wad

ę

* nale

ż

y w klasztorze wykorzeni

ć

:

2

Niech si

ę

nikt nie o

ś

miela cokolwiek

dawa

ć

lub przyjmowa

ć

bez pozwolenia opata,

3

ani czegokolwiek posiada

ć

na własno

ść

, cho

ć

by

najmniejszej rzeczy, ani ksi

ąż

ki, ani tabliczek do pisania, ani rylca, niczego w ogóle.

4

Mnisi nie

maj

ą

przecie

ż

prawa rozporz

ą

dza

ć

samodzielnie nawet własnym ciałem i własn

ą

wol

ą

,

5

a

wszystkiego, co niezb

ę

dne, oczekuj

ą

od ojca klasztoru. Ka

ż

demu tylko to posiada

ć

wolno, co

mu opat sam dał lub na co mu pozwolił.

6

Wszystko dla wszystkich powinno by

ć

wspólne* i niechaj nikt niczego nie nazywa swoim ani za

swoje nie uwa

ż

a.

7

Gdyby si

ę

okazało,

ż

e kto

ś

przywi

ą

zał si

ę

do tej szkaradnej wady, nale

ż

y

takiego brata raz i drugi upomnie

ć

.

8

Je

ś

li si

ę

za

ś

nie poprawi, podlega karze.

XXXIV - Si omnes aequaliter debeant necessaria accipere

1. Sicut scriptum est: Dividebatur singulis prout cuique opus erat.
2. Ubi non dicimus ut personarum-- quod absit-- acceptio sit, sed infirmitatum consideratio;
3. ubi qui minus indiget agat Deo gratias et non contristetur,
4. qui vero plus indiget humilietur pro infirmitate, non extollatur pro misericordia;
5. et ita omnia membra erunt in pace.
6. Ante omnia, ne murmurationis malum pro qualicumque causa in aliquo qualicumque

verbo vel significatione appareat;

7. quod si deprehensus fuerit, districtiori disciplinae subdatur.

background image

55

XXXIV - La distribuzione del necessario

1. "Si distribuiva a ciascuno proporzionatamente al bisogno", si legge nella Scrittura.
2. Con questo non intendiamo che si debbano fare preferenze - Dio ce ne liberi! - ma che si

tenga conto delle eventuali debolezze;

3. quindi chi ha meno necessità, ringrazi Dio senza amareggiarsi,
4. mentre chi ha maggiori bisogni, si umili per la propria debolezza, invece di montarsi la

testa per le attenzioni di cui è fatto oggetto

5. e così tutti i membri della comunità staranno in pace.
6. Soprattutto bisogna evitare che per qualsiasi motivo faccia la sua comparsa il male della

mormorazione, sia pure attraverso una parola o un gesto.

7. E, nel caso che se ne trovi colpevole qualcuno, sia punito con maggior rigore.

34. Czy wszyscy w równej mierze powinni otrzymywa

ć

to, co niezb

ę

dne

1

Napisane jest: Ka

ż

demu rozdzielano według potrzeby (Dz 4,35).

2

Nie chcemy przez to

powiedzie

ć

,

ż

e nale

ż

y mie

ć

wzgl

ą

d na osoby, co nie daj, Bo

ż

e!, lecz

ż

e trzeba bra

ć

pod uwag

ę

słabo

ś

ci ludzi.

3

Ten, kto mniej potrzebuje, niechaj dzi

ę

kuje Bogu i niech si

ę

nie smuci.

4

Ten za

ś

,

kto ma wi

ę

ksze potrzeby, niech si

ę

upokorzy z powodu swej słabo

ś

ci, a nie wynosi z racji

okazywanego mu miłosierdzia.

5

I w ten sposób wszyscy* b

ę

d

ą

w pokoju.

6

Przede wszystkim

niech nigdzie i z

ż

adnego powodu nie dochodzi do głosu to zło, którym jest szemranie,

w jakiejkolwiek formie, czy to w słowie, czy to w jakim

ś

znaku.

7

Gdyby kto

ś

został na tym

schwytany, powinien ponie

ść

szczególnie surow

ą

kar

ę

.

XXXV - De septimanariis coquinae

1. Fratres sibi invicem serviant, ut nullus excusetur a coquinae officio, nisi aut aegritudo, aut

in causa gravis utilitatis quis occupatus fuerit,

2. quia exinde maior merces et caritas acquiritur.
3. Imbecillibus autem procurentur solacia, ut non cum tristitia hoc faciant;
4. sed habeant omnes solacia secundum modum congregationis aut positionem loci.
5. Si maior congregatio fuerit, cellararius excusetur a coquina, vel si qui, ut diximus,

maioribus utilitatibus occupantur;

6. ceteri sibi sub caritate invicem serviant.
7. Egressurus de septimana sabbato munditias faciat.
8. Lintea cum quibus sibi fratres manus aut pedes tergunt lavent.
9. Pedes vero tam ipse qui egreditur quam ille qui intraturus est omnibus lavent.
10. Vasa ministerii sui munda et sana cellarario reconsignet;
11. qui cellararius item intranti consignet, ut sciat quod dat aut quod recipit.
12. Septimanarii autem ante unam horam refectionis accipiant super statutam annonam

singulas biberes et panem,

13. ut hora refectionis sine murmuratione et gravi labore serviant fratribus suis.
14. In diebus tamen sollemnibus usque ad missas sustineant.
15. Intrantes et exeuntes hebdomadarii in oratorio mox matutinis finitis dominica omnibus

genibus provolvantur postulantes pro se orari.

16. Egrediens autem de septimana dicat hunc versum: Benedictus es, Domine Deus, qui

adiuvasti me et consolatus es me;

17. quo dicto tertio accepta benedictione egrediens, subsequatur ingrediens et dicat: Deus in

adiutorium meum intende, Domine ad adiuvandum me festina,

18. et hoc idem tertio repetatur ab omnibus et accepta benedictione ingrediatur.


background image

56

XXXV - Il servizio della cucina

I fratelli si servano a vicenda e nessuno sia dispensato dal servizio della cucina, se non per
malattia o per un impegno di maggiore importanza,

1. perché così si acquista un merito più grande e si accresce la carità.
2. Ma i più deboli siano provveduti di un aiuto, in modo da non dover compiere questo

servizio di malumore;

3. anzi, è bene che, in generale, tutti abbiano degli aiuti in corrispondenza alla grandezza

della comunità e alle condizioni locali.

4. In una comunità numerosa il cellerario sia dispensato dal servizio della cucina, come

anche i fratelli che, secondo quanto abbiamo già detto, sono occupati in compiti di
maggiore utilità,

5. ma tutti gli altri si servano a vicenda con carità.
6. Al sabato il monaco che termina il suo turno settimanale, faccia le pulizie.
7. Si lavino gli asciugatoi usati dai fratelli per le mani e i piedi.
8. Tanto il monaco che finisce il servizio, quanto quello che lo comincia, lavino i piedi a tutti.
9. Il primo consegni puliti e intatti al cellerario tutti gli utensili di cui si è servito nel proprio

turno.

10. A sua volta il cellerario li affidi al fratello che entra in servizio, in modo da sapere quello

che dà e quello che riceve.

11. Un'ora prima del pranzo, ciascuno dei monaci di turno in cucina riceva, oltre la quantità di

cibo stabilita per tutti, un po' di pane e di vino,

12. per poter poi all'ora del pranzo servire i propri fratelli senza lamentele né grave disagio;
13. ma nei giorni festivi aspettino fino al termine della celebrazione eucaristica.
14. Alla domenica, subito dopo le Lodi, quelli che iniziano e quelli che terminano il servizio

della cucina si inginocchino in coro davanti a tutti, chiedendo che preghino per loro.

15. Chi ha finito il proprio turno reciti il versetto: "Sii benedetto, Signore Dio, che mi hai

aiutato e mi hai consolato".

16. E quando lo avrà ripetuto tre volte e avrà ricevuto la benedizione, continui il fratello che gli

succede nel servizio, dicendo: "O Dio, vieni in mio soccorso; Signore, affrettati ad
aiutarmi";

17. anche questo versetto sarà ripetuto tre volte da tutti, dopo di che il fratello riceverà la

benedizione e inizierà il suo turno.

35. O odbywaj

ą

cych tygodniow

ą

słu

ż

b

ę

w kuchni

1

Niech bracia słu

żą

sobie wzajemnie a nikt nie uchyla si

ę

od posługi w kuchni, chyba

ż

eby

komu

ś

przeszkodziła choroba lub jakie

ś

bardzo wa

ż

ne zaj

ę

cie,

2

bo w ten sposób zyskuje si

ę

wi

ę

cej zasług i miło

ś

ci.

3

Słabszym trzeba da

ć

pomocników, aby nie spełniali tej pracy

z przykro

ś

ci

ą

.

4

Zreszt

ą

wszyscy powinni mie

ć

pomocników stosownie do liczebno

ś

ci wspólnoty

i miejscowych warunków.

5

Je

ś

li wspólnota jest wi

ę

ksza, szafarz b

ę

dzie zwolniony od posługi

w kuchni; równie

ż

ci, którzy, jak powiedzieli

ś

my, maj

ą

wa

ż

niejsze zaj

ę

cia.

6

Pozostali powinni

słu

ż

y

ć

sobie wzajemnie w duchu miło

ś

ci.

7

Ten, kto ko

ń

czy tygodniow

ą

słu

ż

b

ę

, niech w sobot

ę

zrobi porz

ą

dek.

8

Niech upierze r

ę

czniki, którymi bracia wycieraj

ą

sobie r

ę

ce i nogi.

9

Nogi za

ś

niech umyj

ą

wszystkim i ten, kto słu

ż

b

ę

ko

ń

czy, i ten kto ma j

ą

rozpocz

ąć

.

10

Naczynia, których

u

ż

ywał, czyste i całe, ko

ń

cz

ą

cy przeka

ż

e szafarzowi;

11

szafarz za

ś

sam wr

ę

czy je

zaczynaj

ą

cemu słu

ż

b

ę

, tak aby wiedział, co daje i co dostaje z powrotem.

12

Pełni

ą

cy tygodniow

ą

słu

ż

b

ę

powinni na godzin

ę

przed posiłkiem* otrzyma

ć

, poza zwykł

ą

porcj

ą

, ka

ż

dy po kubku napoju i kawałku chleba,

13

aby w czasie posiłku słu

ż

yli swoim braciom

bez szemrania i zm

ę

czenia.

14

W dni za

ś

ś

wi

ą

teczne b

ę

d

ą

czeka

ć

a

ż

do ko

ń

ca Mszy

ś

wi

ę

tej* .

15

Bracia, którzy zaczynaj

ą

i ko

ń

cz

ą

tygodniow

ą

słu

ż

b

ą

, w niedziel

ę

zaraz po sko

ń

czeniu Jutrzni,

padn

ą

w oratorium przed wszystkimi na kolana, prosz

ą

c, by si

ę

za nich modlili.

16

Ten, kto

background image

57

ko

ń

czy słu

ż

b

ę

, powie werset: Błogosławiony jeste

ś

, Panie Bo

ż

e, który

ś

mnie wspomagał

i pocieszał*.

17

Gdy werset ten zostanie powtórzony trzy razy, brat ów otrzymuje

błogosławie

ń

stwo i odchodzi. Wówczas zbli

ż

a si

ę

ten, kto słu

ż

b

ę

zaczyna i mówi: Bo

ż

e, wejrzyj

ku wspomo

ż

eniu memu; Panie, pospiesz ku ratunkowi memu (Ps 70[69],2).

18

Wezwanie to

powtórz

ą

wszyscy, równie

ż

trzykrotnie. A otrzymawszy błogosławie

ń

stwo podejmuje swoj

ą

słu

ż

b

ę

.

XXXVI - De infirmis fratribus

1. Infirmorum cura ante omnia et super omnia adhibenda est, ut sicut revera Christo ita eis

serviatur,

2. quia ipse dixit: Infirmus fui et visitastis me,
3. et: Quod fecistis uni de his minimis mihi fecistis.
4. Sed et ipsi infirmi considerent in honorem Dei sibi servire, et non superfluitate sua

contristent fratres suos servientes sibi;

5. qui tamen patienter portandi sunt, quia de talibus copiosior merces acquiritur.
6. Ergo cura maxima sit abbati ne aliquam neglegentiam patiantur.
7. Quibus fratribus infirmis sit cella super se deputata et servitor timens Deum et diligens ac

sollicitus.

8. Balnearum usus infirmis quotiens expedit offeratur --sanis autem et maxime iuvenibus

tardius concedatur.

9. Sed et carnium esus infirmis omnino debilibus pro reparatione concedatur; at, ubi

meliorati fuerunt, a carnibus more solito omnes abstineant.

10. Curam autem maximam habeat abbas ne a cellarariis aut a servitoribus neglegantur

infirmi. Et ipsum respicit quicquid a discipulis delinquitur.

XXXVI - I fratelli infermi

1. L'assistenza agli infermi deve avere la precedenza e la superiorità su tutto, in modo che

essi siano serviti veramente come Cristo in persona,

2. il quale ha detto di sé: "Sono stato malato e mi avete visitato",
3. e: "Quello che avete fatto a uno di questi piccoli, lo avete fatto a me".
4. I malati però riflettano, a loro volta, che sono serviti per amore di Dio e non opprimano

con eccessive pretese i fratelli che li assistono,

5. ma comunque bisogna sopportarli con grande pazienza, poiché per mezzo loro si

acquista un merito più grande.

6. Quindi l'abate vigili con la massima attenzione perché non siano trascurati sotto alcun

riguardo.

7. Per i monaci ammalati ci sia un locale apposito e un infermiere timorato di Dio, diligente e

premuroso.

8. Si conceda loro l'uso dei bagni, tutte le volte che ciò si renderà necessario a scopo

terapeutico; ai sani, invece, e specialmente ai più giovani venga consentito più
raramente.

9. I malati più deboli avranno anche il permesso di mangiare carne per potersi rimettere in

forze; però, appena ristabiliti, si astengano tutti dalla carne come al solito.

10. Ma la più grande preoccupazione dell'abate deve essere che gli infermi non siano

trascurati dal cellerario e dai fratelli che li assistono, perché tutte le negligenze commesse
dai suoi discepoli ricadono su di lui.

36. O braciach chorych

1

O chorych nale

ż

y troszczy

ć

si

ę

przede wszystkim i ponad wszystko i słu

ż

y

ć

im rzeczywi

ś

cie

tak, jak Chrystusowi,

2

bo On sam powiedział: Byłem chory, a odwiedzili

ś

cie Mnie (Mt 25,36)

3

oraz: Co uczynili

ś

cie jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnie

ś

cie uczynili (Mt 25,40).

background image

58

4

Ale i sami chorzy niech pami

ę

taj

ą

,

ż

e bracia słu

żą

im dla chwały Bo

ż

ej i niech przez nadmierne

wymagania nie sprawiaj

ą

przykro

ś

ci tym, którzy si

ę

nimi opiekuj

ą

.

5

Takich wymagaj

ą

cych

chorych nale

ż

y jednak znosi

ć

cierpliwie, poniewa

ż

przez nich zyskuje si

ę

obfitsz

ą

nagrod

ę

.

6

Niech wi

ę

c b

ę

dzie główn

ą

trosk

ą

opata, aby nie doznawali

ż

adnego zaniedbania.

7

Chorzy bracia powinni mie

ć

wyznaczon

ą

sobie oddzieln

ą

cel

ę

oraz bogobojnego, pilnego

i troskliwego piel

ę

gniarza.

8

Chorym nale

ż

y udost

ę

pni

ć

korzystanie z ła

ź

ni, ilekro

ć

jest to dla nich

wskazane; zdrowym za

ś

, a zwłaszcza młodym, trzeba na to rzadziej pozwala

ć

.

9

Tak

ż

e na

spo

ż

ywanie potraw mi

ę

snych wypada pozwala

ć

dla wzmocnienia chorym bardzo osłabionym,

lecz gdy im si

ę

polepszy, niech wszyscy zgodnie ze zwyczajem powstrzymuj

ą

si

ę

od jedzenia

mi

ę

sa.

10

Niech za

ś

b

ę

dzie główn

ą

trosk

ą

opata, aby szafarz i piel

ę

gniarze nie zaniedbywali

chorych, na niego bowiem spada odpowiedzialno

ść

za wszystkie winy uczniów.

XXXVII - De senibus vel infantibus

1. Licet ipsa natura humana trahatur ad misericordiam in his aetatibus, senum videlicet et

infantum, tamen et regulae auctoritas eis prospiciat.

2. Consideretur semper in eis imbecillitas et ullatenus eis districtio regulae teneatur in

alimentis,

3. sed sit in eis pia consideratio et praeveniant horas canonicas.

XXXVII - I vecchi e i ragazzi

Benché la stessa natura umana sia portata alla compassione per queste due età, dei vecchi,
cioè, e dei ragazzi, bisogna che se ne interessi anche l'autorità della Regola.

1. Si tenga sempre conto della loro fragilità e, per quanto riguarda i cibi, non siano affatto

obbligati all'austerità della Regola,

2. Ma, con amorevole indulgenza, si conceda loro un anticipo sulle ore fissate per i pasti.

37. O starcach i dzieciach

1

Chocia

ż

ludzie maj

ą

wrodzon

ą

sobie naturaln

ą

skłonno

ść

okazywania miłosierdzia zarówno

starcom jak i dzieciom, powinien ich jednak osłania

ć

tak

ż

e autorytet Reguły.

2

Nale

ż

y zawsze

bra

ć

pod uwag

ę

ich słabo

ść

. Surowych przepisów Reguły w sprawie po

ż

ywienia nie mo

ż

na

w

ż

adnym przypadku do nich stosowa

ć

.

3

Trzeba ich traktowa

ć

z

ż

yczliwo

ś

ci

ą

i pozwoli

ć

na

jedzenie przed wyznaczonym czasem.

XXXVIII - De hebdomodario lectore

1. Mensis fratrum lectio deesse non debet, nec fortuito casu qui arripuerit codicem legere

ibi, sed lecturus tota hebdomada dominica ingrediatur.

2. Qui ingrediens post missas et communionem petat ab omnibus pro se orari, ut avertat ab

ipso Deus spiritum elationis,

3. et dicatur hic versus in oratorio tertio ab omnibus, ipso tamen incipiente: Domine, labia

mea aperies, et os meum adnuntiabit laudem tuam;

4. et sic accepta benedictione ingrediatur ad legendum.
5. Et summum fiat silentium, ut nullius mussitatio vel vox nisi solius legentis ibi audiatur.
6. Quae vero necessaria sunt comedentibus et bibentibus sic sibi vicissim ministrent fratres

ut nullus indigeat petere aliquid;

7. si quid tamen opus fuerit, sonitu cuiuscumque signi potius petatur quam voce.
8. Nec praesumat ibi aliquis de ipsa lectione aut aliunde quicquam requirere, ne detur

occasio;

9. nisi forte prior pro aedificatione voluerit aliquid breviter dicere.

background image

59

10. Frater autem lector hebdomadarius accipiat mixtum priusquam incipiat legere, propter

communionem sanctam, et ne forte grave sit ei ieiunium sustinere.

11. Postea autem cum coquinae hebdomadariis et servitoribus reficiat.
12. Fratres autem non per ordinem legant aut cantent, sed qui aedificant audientes.

XXXVIII - La lettura in refettorio

Alla mensa dei monaci non deve mai mancare la lettura, né è permesso di leggere a chiunque
abbia preso a caso un libro qualsiasi, ma bisogna che ci sia un monaco incaricato della lettura,
che inizi il suo compito alla domenica.

1. Dopo la Messa e la comunione, il lettore che entra in funzione si raccomandi nel coro alle

preghiere dei fratelli, perché Dio lo tenga lontano da ogni tentazione di vanità;

2. e tutti ripetano per tre volte il versetto: "Signore apri le mie labbra e la mia bocca

annunzierà la tua lode", che è stato intonato dal lettore stesso,

3. il quale, dopo aver ricevuta così la benedizione, potrà iniziare il proprio turno.
4. Nel refettorio regni un profondo silenzio, in modo che non si senta alcun bisbiglio o voce,

all'infuori di quella del lettore.

5. I fratelli si porgano a vicenda il necessario per mangiare e per bere, senza che ci sia

bisogno di chiedere nulla.

6. Se poi proprio occorresse qualche cosa, invece che con la voce, si chieda con un leggero

rumore che serva da richiamo.

7. E nessuno si permetta di fare delle domande sulla lettura o su qualsiasi altro argomento,

per non offrire occasione di parlare,

8. a meno che il superiore non ritenga opportuno di dire poche parole di edificazione.
9. Prima di iniziare la lettura, il monaco di turno prenda un po' di vino aromatico, sia per

rispetto alla santa Comunione, sia per evitare che il digiuno gli pesi troppo,

10. e poi mangi con i fratelli che prestano servizio in cucina e in refettorio.
11. Però i monaci non devono leggere e cantare tutti secondo l'ordine di anzianità, ma questo

incarico va affidato solo a coloro che sono in grado di edificare i propri ascoltatori.

38. O tygodniowej słu

ż

bie lektora

1

Przy posiłkach braci nie powinno brakowa

ć

czytania. Niechaj jednak nie czyta pierwszy lepszy,

kto przypadkiem wzi

ą

ł ksi

ąż

k

ę

do r

ę

ki. Lektor ma rozpocz

ąć

w niedziel

ę

słu

ż

b

ę

, któr

ą

b

ę

dzie

sprawował przez cały tydzie

ń

.

2

Zaczynaj

ą

c j

ą

, niech po Mszy i Komunii poprosi wszystkich o

modlitw

ę

, aby Bóg oddalił od niego ducha wyniosło

ś

ci.

3

On powie pierwszy, a wszyscy niech

trzykrotnie powtórz

ą

po nim werset: Panie, otwórz wargi moje, a usta moje b

ę

d

ą

głosi

ć

Twoj

ą

chwał

ę

(Ps 51[50],17).

4

Tak po otrzymaniu błogosławie

ń

stwa rozpocznie swoj

ą

słu

ż

b

ę

jako

lektor.

5

Powinna by

ć

zupełna cisza, aby nigdzie nie było słycha

ć

ż

adnego szeptu ani głosu, oprócz

głosu samego lektora.

6

Co za

ś

jest potrzebne przy jedzeniu i piciu, niechaj bracia tak sobie

wzajemnie podaj

ą

, aby nikt nie potrzebował o nic prosi

ć

.

7

Je

ś

liby jednak czego

ś

jeszcze brakło,

prosi

ć

nale

ż

y raczej za pomoc

ą

jakiego

ś

zrozumiałego znaku, ni

ż

słowami.

8

I niechaj nikt przy

stole nie o

ś

miela si

ę

zadawa

ć

pyta

ń

dotycz

ą

cych czytanego tekstu, czy te

ż

czegokolowiek

innego, aby w ten sposób nie stwarza

ć

okazji* [do rozmowy],

9

chyba

ż

eby przeło

ż

ony chciał

powiedzie

ć

kilka słów ku zbudowaniu.

10

Brat pełni

ą

cy tygodniow

ą

słu

ż

b

ę

lektora otrzyma przed

rozpocz

ę

ciem czytania nieco wina zmieszanego z wod

ą

, ze wzgl

ę

du na Komuni

ę

ś

w.* i aby nie

było mu zbyt ci

ęż

ko post znosi

ć

.

11

ź

niej za

ś

zje posiłek razem z bra

ć

mi pełni

ą

cymi

tygodniow

ą

słu

ż

b

ę

w kuchni i przy stole.

12

Bracia powinni czyta

ć

i

ś

piewa

ć

nie według

kolejno

ś

ci, ale tylko ci, którzy mog

ą

zbudowa

ć

słuchaj

ą

cych.

background image

60

XXXIX - De mensura cibus

1. Sufficere credimus ad refectionem cotidianam tam sextae quam nonae, omnibus mensis,

cocta duo pulmentaria, propter diversorum infirmitatibus,

2. ut forte qui ex illo non potuerit edere ex alio reficiatur.
3. Ergo duo pulmentaria cocta fratribus omnibus sufficiant et, si fuerit unde poma aut

nascentia leguminum, addatur et tertium.

4. Panis libra una propensa sufficiat in die, sive una sit refectio sive prandii et cenae:
5. quod si cenaturi sunt, de eadem libra tertia pars a cellarario servetur reddenda cenandis.
6. Quod si labor forte factus fuerit maior, in arbitrio et potestate abbatis erit, si expediat,

aliquid augere,

7. remota prae omnibus crapula et ut numquam surripiat monacho indigeries,
8. quia nihil sic contrarium est omni christiano quomodo crapula,
9. sicut ait Dominus noster: Videte ne graventur corda vestra crapula.
10. Pueris vero minori aetate non eadem servetur quantitas, sed minor quam maioribus,

servata in omnibus parcitate.

11. Carnium vero quadrupedum omnimodo ab omnibus abstineatur comestio, praeter omnino

debiles aegrotos.

XXXIX - La misura del cibo

1. Volendo tenere il debito conto delle necessità individuali, riteniamo che per il pranzo

quotidiano fissato - a seconda delle stagioni - dopo Sesta o dopo Nona, siano sufficienti
due pietanze cotte,

2. in modo che chi eventualmente non fosse in condizioni di prenderne una, possa servirsi

dell'altra.

3. Dunque a tutti i fratelli devono bastare due pietanze cotte e se ci sarà la possibilità di

procurarsi della frutta o dei legumi freschi, se ne aggiunga una terza.

4. Quanto al pane penso che basti un chilo abbondante al giorno, sia quando c'è un solo

pasto, che quando c'è pranzo e cena.

5. In quest'ultimo caso il cellerario ne metta da parte un terzo per distribuirlo a cena.
6. Nel caso che il lavoro quotidiano sia stato più gravoso del solito, se l'abate lo riterrà

opportuno, avrà piena facoltà di aggiungere un piccolo supplemento,

7. purché si eviti assolutamente ogni abuso e il monaco si guardi dall'ingordigia.
8. Perché nulla è tanto sconveniente per un cristiano, quanto gli eccessi della tavola,
9. come dice lo stesso nostro Signore: "State attenti che il vostro cuore non sia appesantito

dal troppo cibo".

10. Quanto poi ai ragazzi più piccoli, non si serva loro la medesima porzione, ma una

quantità minore, salvaguardando in tutto la sobrietà.

11. Tutti infine si astengano assolutamente dalla carne di quadrupedi, a eccezione dei malati

molto deboli.

39. O mierze posiłku

1

S

ą

dzimy,

ż

e na główny codzienny posiłek, czy to w porze Seksty, czy w porze Nony, wystarcz

ą

dla ka

ż

dego stołu — bior

ą

c pod uwag

ę

niedomagania ró

ż

nych braci — dwie potrawy gotowane,

2

aby ten, kto jednej je

ść

nie mo

ż

e, posilił si

ę

drug

ą

.

3

Tak wi

ę

c dwie potrawy gotowane powinny

wystarczy

ć

wszystkim braciom; je

ś

li s

ą

tak

ż

e owoce albo

ś

wie

ż

e jarzyny, mo

ż

na doda

ć

i trzeci

ą

.

4

Jeden, hojnie odwa

ż

ony funt chleba jest dostateczn

ą

porcj

ą

na cały dzie

ń

bez wzgl

ę

du na to,

czy bracia jedz

ą

tylko jeden posiłek, czy te

ż

dwa, w południe i wieczorem.

5

Je

ż

eli maj

ą

je

ść

tak

ż

e wieczorem, szafarz zachowa jedn

ą

trzeci

ą

tego funta, aby j

ą

poda

ć

do obiadu.

background image

61

6

Je

ś

liby praca była bardziej wyczerpuj

ą

ca, opat ma władz

ę

co

ś

jeszcze doda

ć

, skoro uzna to za

stosowne.

7

Trzeba jednak przede wszystkim unika

ć

braku umiaru, aby nigdy

ż

aden mnich si

ę

nie przejadał.

8

Nic bowiem nie jest tak sprzeczne z

ż

yciem chrze

ś

cija

ń

skim jak

niepow

ś

ci

ą

gliwo

ść

.

9

Pan nasz powiada przecie

ż

: Uwa

ż

ajcie na siebie, aby wasze serca nie były

oci

ęż

ałe wskutek ob

ż

arstwa i pija

ń

stwa (Łk 21,34)

10

Młodszym chłopcom nale

ż

y dawa

ć

nie tak

ą

sam

ą

porcj

ę

jak dorosłym, lecz mniejsz

ą

,

zachowuj

ą

c umiarkowanie we wszystkim.

11

Mi

ę

sa natomiast zwierz

ą

t czworono

ż

nych nie powinien nikt w ogóle jada

ć

oprócz chorych,

którzy s

ą

szczególnie osłabieni.

XL - De mensura potus

1. Unusquisque proprium habet donum ex Deo, alius sic, alius vero sic;
2. et ideo cum aliqua scrupulositate a nobis mensura victus aliorum constituitur.
3. Tamen infirmorum contuentes imbecillitatem, credimus heminam vini per singulos

sufficere per diem.

4. Quibus autem donat Deus tolerantiam abstinentiae, propriam se habituros mercedem

sciant.

5. Quod si aut loci necessitas vel labor aut ardor aestatis amplius poposcerit, in arbitrio

prioris consistat, considerans in omnibus ne surrepat satietas aut ebrietas.

6. Licet legamus vinum omnino monachorum non esse, sed quia nostris temporibus id

monachis persuaderi non potest, saltem vel hoc consentiamus ut non usque ad
satietatem bibamus, sed parcius,

7. quia vinum apostatare facit etiam sapientes.
8. Ubi autem necessitas loci exposcit ut nec suprascripta mensura inveniri possit, sed multo

minus aut ex toto nihil, benedicant Deum qui ibi habitant et non murmurent.

9. Hoc ante omnia admonentes ut absque murmurationibus sint.

XL - La misura del vino

1. "Ciascuno ha da Dio il proprio dono, chi in un modo, chi in un altro"
2. ed è questo il motivo per cui fissiamo la quantità del vitto altrui con una certa perplessità.
3. Tuttavia, tenendo conto della cagionevole costituzione dei più gracili, crediamo che a tutti

possa bastare un quarto di vino a testa.

4. Quanto ai fratelli che hanno ricevuto da Dio la forza di astenersene completamente,

sappiano che ne riceveranno una particolare ricompensa.

5. Se però le esigenze locali o il lavoro o la calura estiva richiedessero una maggiore

quantità, sia in facoltà del superiore concederla, badando sempre a evitare la sazietà e
ancor più l'ubriachezza.

6. Per quanto si legga che il vino non è fatto per i monaci, siccome oggi non è facile

convincerli di questo, mettiamoci almeno d'accordo sulla necessità di non bere fino alla
sazietà, ma più moderatamente,

7. perché "il vino fa apostatare i saggi".
8. I monaci poi che risiedono in località nelle quali è impossibile procurarsi la suddetta

misura, ma se ne trova solo una quantità molto minore o addirittura nulla, benedicano Dio
e non mormorino:

9. è questo soprattutto che mi preme di raccomandare, che si guardino dalla mormorazione.

40. O mierze napoju

1

Ka

ż

dy otrzymuje własny dar od Boga, jeden taki, a drugi taki (1 Kor 7,7),

2

dlatego te

ż

tylko z

pewnymi zastrze

ż

eniami ustalamy ilo

ść

po

ż

ywienia stosown

ą

dla innych.

3

Maj

ą

c jednak wzgl

ą

d

background image

62

na słabo

ść

chorych s

ą

dzimy,

ż

e jedna emina* wina na dzie

ń

wystarczy dla ka

ż

dego.

4

Je

ś

li za

ś

kto

ś

z łaski Pana mo

ż

e si

ę

bez wina obej

ść

, niech wie,

ż

e otrzyma szczególn

ą

nagrod

ę

.

5

Gdyby warunki miejscowe, praca albo skwar letni kazały pi

ć

wi

ę

cej, niech decyduje o tym

przeło

ż

ony zwracaj

ą

c wszak

ż

e uwag

ę

, by nie dochodziło nigdy do przesytu lub zgoła pija

ń

stwa.

6

Czytamy wprawdzie,

ż

e picie wina w ogóle mnichom nie przystoi, ale skoro w naszych czasach

nie mo

ż

na o tym mnichów przekona

ć

, zgód

ź

my si

ę

przynajmniej na to,

ż

e nale

ż

y pi

ć

mało, a nie

a

ż

do przesytu,

7

gdy

ż

wino przywodzi do upadku nawet człowieka m

ą

drego (Syr 19,2).

8

Gdzie za

ś

warunki miejscowe s

ą

tego rodzaju, i

ż

nie mo

ż

na znale

źć

nawet wy

ż

ej okre

ś

lonej

miary wina, lecz tylko znacznie mniej lub nawet ani kropli, niech, ci którzy tam mieszkaj

ą

,

błogosławi

ą

Boga i nie szemraj

ą

.

9

To zalecamy przede wszystkim, by nigdy nie było szemrania.

XLI - Quibus horis oportet reficere fratres

1. A sancto Pascha usque Pentecosten, ad sextam reficiant fratres et sera cenent.
2. A Pentecosten autem, tota aestate, si labores agrorum non habent monachi aut nimietas

aestatis non perturbat, quarta et sexta feria ieiunent usque ad nonam;

3. reliquis diebus ad sextam prandeant;
4. quam prandii sextam, si operis in agris habuerint aut aestatis fervor nimius fuerit,

continuanda erit et in abbatis sit providentia.

5. Et sic omnia temperet atque disponat qualiter et animae salventur et quod faciunt fratres

absque iusta murmuratione faciant.

6. Ab idus autem Septembres usque caput quadragesimae, ad nonam semper reficiant.
7. In quadragesima vero usque in Pascha, ad vesperam reficiant;
8. ipsa tamen vespera sic agatur ut lumen lucernae non indigeant reficientes, sed luce

adhuc diei omnia consummentur.

9. Sed et omni tempore, sive cena sive refectionis hora sic temperetur ut luce fiant omnia.

XLI - L'orario dei pasti

Dalla santa Pasqua fino a Pentecoste i fratelli pranzino all'ora di Sesta, cioè a mezzogiorno, e

cenino la sera.

1. Invece da Pentecoste in poi, per tutta l'estate, se non sono impegnati nei lavori agricoli o

sfibrati dalla calura estiva, al mercoledì e al venerdì digiunino sino all'ora di Nona, cioè fin
dopo le 14

2. e negli altri giorni pranzino all'ora di Sesta.
3. Ma nel caso che abbiano da lavorare nei campi o che il caldo sia eccessivo, potranno

pranzare tutti i giorni alle 12, secondo quanto stabilirà paternamente l'abate.

4. Così questi regoli e disponga tutto in modo che le anime si salvino e i monaci possano

compiere il proprio dovere senza un motivo fondato di mormorazione.

5. Dal 14 settembre fino all'inizio della Quaresima pranzino sempre all'ora di Nona.
6. Durante la Quaresima, poi, fino a Pasqua pranzino all'ora di Vespro:
7. questo Ufficio però dev'essere celebrato a un'ora tale da non aver bisogno di accendere il

lume durante il pranzo e poter terminare mentre è ancora giorno.

8. Anzi, in ogni stagione, sia l'ora del pranzo che quella della cena devono essere fissate in

maniera che tutto si possa fare con la luce del sole.

41. O porach posiłków

1

Od

ś

wi

ę

tej Paschy a

ż

do Zesłania Ducha

Ś

wi

ę

tego niechaj bracia jedz

ą

obiad w porze Seksty*

, a kolacj

ę

wieczorem.

background image

63

2

Od Zesłania Ducha

Ś

wi

ę

tego natomiast przez całe lato mnisi powinni w

ś

rody i pi

ą

tki po

ś

ci

ć

a

ż

do Nony* , chyba

ż

e maj

ą

prac

ę

w polu albo

ż

e skwar jest zbyt m

ę

cz

ą

cy.

3

W pozostałe dni niech jedz

ą

obiad w porze Seksty.

4

W porze Seksty nale

ż

y je

ść

obiad tak

ż

e w

ś

rod

ę

i pi

ą

tek, je

ś

li byłaby praca na polach albo skwar letni nazbyt wielki. O tym rozstrzyga opat,

5

który musi miarkowa

ć

i układa

ć

wszystko w taki sposób, aby i dusze post

ę

powały na drodze

zbawienia i bracia wykonywali swoj

ą

prac

ę

nie maj

ą

c słusznych powodów do szemrania.

6

Od 13 wrze

ś

nia* a

ż

do pocz

ą

tku Wielkiego Postu niechaj jedz

ą

zawsze w porze Nony,

7

w

czasie za

ś

Wielkiego Postu a

ż

do Paschy dopiero pod wieczór po Nieszporach.

8

Nieszpory

jednak nale

ż

y odprawia

ć

tak wcze

ś

nie,

ż

eby bracia nie potrzebowali zapala

ć

lampki przy stole, a

wszystko ko

ń

czyło si

ę

jeszcze w

ś

wietle dnia.

9

Zreszt

ą

w ka

ż

dym okresie trzeba tak ustala

ć

pory posiłków, czy to kolacji, czy to obiadu, aby wszystko za dnia si

ę

odbywało.

XLII - Ut post completorium nemo loquatur

1. Omni tempore silentium debent studere monachi, maxime tamen nocturnis horis.
2. Et ideo omni tempore, sive ieiunii sive prandii:
3. si tempus fuerit prandii, mox surrexerint a cena, sedeant omnes in unum et legat unus

Collationes vel Vitas Patrum aut certe aliud quod aedificet audientes,

4. non autem Heptateuchum aut Regum, quia infirmis intellectibus non erit utile illa hora

hanc scripturam audire, aliis vero horis legantur.

5. Si autem ieiunii dies fuerit, dicta vespera parvo intervallo mox accedant ad lectionem

Collationum, ut diximus.

6. Et lectis quattuor aut quinque foliis vel quantum hora permittit,
7. omnibus in unum occurrentibus per hanc moram lectionis, si qui forte in assignato sibi

commisso fuit occupatus,

8. omnes ergo in unum positi compleant et, exeuntes a completoriis, nulla sit licentia denuo

cuiquam loqui aliquid.

9. Quod si inventus fuerit quisquam praevaricare hanc taciturnitatis regulam, gravi vindictae

subiaceat --

10. excepto si necessitas hospitum supervenerit aut forte abbas alicui aliquid iusserit,
11. quod tamen et ipsud cum summa gravitate et moderatione honestissima fiat.

XLII - Il silenzio dopo compieta

1. I monaci devono custodire sempre il silenzio con amore, ma soprattutto durante la notte.
2. Perciò in ogni periodo dell'anno, sia di digiuno oppure no, si procederà nel modo

seguente:

3. se non si digiuna, appena alzati da cena, i monaci si riuniscano tutti insieme e uno di loro

legga le Conferenze o le Vite dei Padri o qualche altra opera di edificazione,

4. ma non i primi sette libri della Bibbia e neppure quelli dei Re, perché ai temperamenti

impressionabili non fa bene ascoltare a quell'ora i suddetti testi scritturistici, che però si
dovranno leggere in altri momenti;

5. se invece fosse giorno di digiuno, dopo la celebrazione dei Vespri e un breve intervallo,

vadano direttamente alla lettura di cui abbiamo parlato

6. e leggano quattro o cinque pagine o quanto è consentito dal tempo a disposizione,
7. perché durante questo intervallo della lettura possano radunarsi tutti, compresi quelli che

fossero eventualmente stati occupati in qualche incombenza.

8. Quando saranno tutti riuniti, dicano insieme Compieta, all'uscita dalla quale non sia più

permesso ad alcuno di pronunciare una parola.

9. Chiunque sia colto a trasgredire questa regola del silenzio venga severamente punito,
10. eccetto il caso in cui sopraggiungano degli ospiti o l'abate abbia dato un ordine a un

monaco;

background image

64

11. ma anche in questa eventualità bisogna procedere con la massima gravità e il debito

riserbo.

42. O milczeniu po Komplecie

1

Mnisi powinni przestrzega

ć

pilnie milczenia o ka

ż

dej porze, zwłaszcza jednak w godzinach

nocnych.

2

Dlatego te

ż

we wszystkich okresach roku, czy to w czasie postu, czy w czasie dwóch posiłków

dziennych, nale

ż

y post

ę

powa

ć

w taki oto sposób:

3

Je

ś

li jest to okres dwóch posiłków, gdy

wstan

ą

od kolacji, niechaj usi

ą

d

ą

wszyscy razem, a jeden z nich czyta Konferencje,

ś

ywoty

Ojców lub cokolwiek innego dla zbudowania słuchaczy,

4

lecz nie Siedmioksi

ą

g ani Ksi

ę

gi

Królewskie, gdy

ż

dla słabych umysłów nie jest to wła

ś

ciwa pora do słuchania tych ksi

ą

g Pisma

Ś

wi

ę

tego*. Trzeba je wszak

ż

e czyta

ć

w innym czasie.

5

W dni postne natomiast, zaraz po Nieszporach i krótkiej przerwie, zaczyna si

ę

czytanie

Konferencji, jak wy

ż

ej powiedziano.

6

Nale

ż

y przeczyta

ć

cztery lub pi

ęć

kartek lub tyle, na ile

czasu wystarczy.

7

Podczas tego czytania powinni si

ę

zej

ść

wszyscy, nawet je

ś

li kto

ś

byłby

jeszcze zaj

ę

ty wyznaczon

ą

mu prac

ą

.

8

Kiedy wi

ę

c b

ę

d

ą

ju

ż

wszyscy razem, odmówi

ą

Komplet

ę

. Po sko

ń

czonej za

ś

Komplecie nikomu ju

ż

nie b

ę

dzie wolno powiedzie

ć

ani słowa.

9

Je

ś

li si

ę

znajdzie kto

ś

taki, kto t

ę

reguł

ę

milczenia przekroczy, podlega surowej karze,

10

chyba

ż

e chodziłoby o konieczn

ą

rozmow

ę

z go

ść

mi albo o wypełnienie polecenia wydanego przez

opata.

11

Ale i wówczas niech si

ę

wszystko odbywa z wielk

ą

powag

ą

i stosown

ą

pow

ś

ci

ą

gliwo

ś

ci

ą

.

XLIII - De his qui ad Opus Dei vel ad mensam tarde occurrunt

1. Ad horam divini officii, mox auditus fuerit signus, relictis omnibus quaelibet fuerint in

manibus, summa cum festinatione curratur,

2. cum gravitate tamen, ut non scurrilitas inveniat fomitem.
3. Ergo nihil Operi Dei praeponatur.
4. Quod si quis in nocturnis vigiliis post gloriam psalmi nonagesimi quarti, quem propter hoc

omnino subtrahendo et morose volumus dici, occurrerit, non stet in ordine suo in choro,

5. sed ultimus omnium stet aut in loco quem talibus neglegentibus seorsum constituerit

abbas, ut videantur ab ipso vel ab omnibus,

6. usque dum completo Opere Dei publica satisfactione paeniteat.
7. Ideo autem eos in ultimo aut seorsum iudicavimus debere stare ut, visi ab omnibus, vel

pro ipsa verecundia sua emendent;

8. nam, si foris oratorium remaneant, erit forte talis qui se aut recollocet et dormit, aut certe

sedit sibi foris vel fabulis vacat, et datur occasio maligno;

9. sed ingrediantur intus, ut nec totum perdant et de reliquo emendent.
10. Diurnis autem horis, qui ad opus Dei post versum et gloriam primi psalmi qui post versum

dicitur non occurrerit, lege qua supra diximus in ultimo stent,

11. nec praesumant sociari choro psallentium usque ad satisfactionem, nisi forte abbas

licentiam dederit remissione sua,

12. ita tamen ut satisfaciat reus ex hoc.
13. Ad mensam autem qui ante versu non occurrerit, ut simul omnes dicant versu et orent et

sub uno omnes accedant ad mensam,

14. qui per neglegentiam suam aut vitio non occurrerit, usque secunda vice pro hoc

corripiatur;

15. si denuo non emendaverit, non permittatur ad mensae communis participationem,
16. sed sequestratus a consortio omnium reficiat solus, sublata ei portione sua vinum, usque

ad satisfactionem et emendationem.

background image

65

17. Similiter autem patiatur qui et ad illum versum non fuerit praesens qui post cibum dicitur.
18. Et ne quis praesumat ante statutam horam vel postea quicquam cibi aut potus

praesumere;

19. sed et cui offertur aliquid a priore et accipere renuit, hora qua desideraverit hoc quod

prius recusavit aut aliud, omnino nihil percipiat usque ad emendationem congruam.

XLIII - La puntualità nell'Ufficio divino e in refettorio

1. All'ora dell'Ufficio divino, appena si sente il segnale, lasciato tutto quello che si ha tra le

mani, si accorra con la massima sollecitudine,

2. ma nello stesso tempo con gravità, per non dare adito alla leggerezza.
3. In altre parole non si anteponga nulla all'Opera di Dio".
4. Se qualcuno arriva all'Ufficio notturno dopo il Gloria del salmo 94, che proprio per questo

motivo vogliamo sia cantato molto lentamente e con pause, non occupi il proprio posto
nel coro,

5. ma si metta all'ultimo o in quella parte che l'abate avrà destinato per questi negligenti,

perché siano veduti da lui e da tutti,

6. e vi rimanga fino a quando, al termine del l'Ufficio divino, avrà riparato dinanzi a tutta la

comunità con una penitenza.

7. Abbiamo ritenuto opportuno far rimanere questi ritardatari all'ultimo posto o in un canto,

perché si correggano almeno per la vergogna di essere visti da tutti.

8. Se, infatti, rimanessero fuori del coro, ci potrebbe essere qualcuno che ritorna a dormire o

si siede fuori o si mette a chiacchierare, dando così occasione al demonio;

9. è bene invece che entrino, in modo da non perdere tutto l'Ufficio e correggersi per

l'avvenire.

10. Nelle Ore del giorno, invece, il monaco che arriva all'Ufficio divino dopo il versetto o il

Gloria del primo salmo, che segue lo stesso versetto, si metta all'ultimo posto, secondo la
norma precedente,

11. e non si permetta di unirsi al coro dei fratelli che salmeggiano, fino a che non avrà

riparato, a meno che l'abate gliene dia il permesso con il suo perdono;

12. ma anche in questo caso il ritardatario dovrà riparare la sua mancanza.
13. Per quanto riguarda il refettorio, chi non arriva prima del versetto in modo che tutti uniti

dicano il versetto stesso, preghino e poi siedano insieme a mensa,

14. se la mancanza è dovuta a negligenza o cattiva volontà, sia rimproverato fino a due volte.
15. Ma se ancora non si corregge, sia escluso dalla mensa comune
16. e mangi da solo, separato dalla comunità e senza la sua razione di vino, fino a che non

abbia riparato e si sia corretto.

17. Lo stesso castigo sia inflitto al monaco che non si trovi presente al versetto che si recita

dopo il pranzo.

18. Nessuno poi si permetta di mangiare o di bere qualcosa prima dell'ora stabilita.
19. Ma il monaco che non avesse accettato ciò che gli era stato offerto dal superiore, quando

desidererà quello che ha rifiutato in precedenza o altro, non ottenga assolutamente nulla
fino a che non dimostri di essersi debitamente corretto.

43. O tych, co spó

ź

niaj

ą

si

ę

na Słu

ż

b

ę

Bo

żą

lub na posiłek

1

W porze Bo

ż

ego Oficjum skoro tylko odezwie si

ę

sygnał, trzeba pozostawi

ć

wszystko, co

mamy w r

ę

kach, i biec jak naj

ś

pieszniej,

2

z powag

ą

jednak, aby nie rozprasza

ć

innych.

3

Nic nie

mo

ż

e by

ć

wa

ż

niejsze od Słu

ż

by Bo

ż

ej.

4

Je

ś

liby kto

ś

przyszedł na nocne Wigilie dopiero po Chwała Ojcu psalmu 94, który dlatego

wła

ś

nie polecili

ś

my

ś

piewa

ć

powoli i przeci

ą

gaj

ą

c go jak najdłu

ż

ej, niech nie zajmuje swego

miejsca w chórze,

5

lecz stanie na miejscu ostatnim albo tym, jakie opat dla takich opieszałych

wyznaczy, aby widział go i sam opat i wszyscy mnisi.

6

A po zako

ń

czeniu Słu

ż

by Bo

ż

ej odprawi

background image

66

pokut

ę

przez publiczne zado

ść

uczynienie.

7

Postanowili

ś

my za

ś

, aby spó

ź

niaj

ą

cy si

ę

stawali na

ko

ń

cu lub na osobnym miejscu w nadziei,

ż

e gdy b

ę

d

ą

przez wszystkich widziani, przynajmniej

ze wstydu si

ę

poprawi

ą

.

8

Gdyby bowiem pozostali na zewn

ą

trz oratorium, niejeden by si

ę

zapewne na nowo poło

ż

ył i zasn

ą

ł, albo usiadł sobie na zewn

ą

trz i czas ten przegadał, daj

ą

c w

ten sposób okazj

ę

Złemu.

9

Powinni raczej wej

ść

, aby nie straci

ć

wszystkiego, a na przyszło

ść

si

ę

poprawi

ć

.

10

W czasie godzin dziennych kto by nie przyszedł na Słu

ż

b

ę

Bo

żą

po wersecie i po Chwała

Ojcu psalmu, który jako pierwszy odmawiany jest po wersecie, ten zgodnie z wy

ż

ej podanym

przepisem, niech stanie na ko

ń

cu

11

i nie o

ś

miela si

ę

przył

ą

czy

ć

do chóru

ś

piewaj

ą

cych braci,

póki nie zado

ść

uczyni [za spó

ź

nienie], chyba

ż

e opat wybaczaj

ą

c udzieli mu na to zezwolenia.

12

Ale i w tym przypadku winny musi za swój bł

ą

d zado

ść

uczyni

ć

.

13

Kto za

ś

na posiłek nie przyszedłby przed wersetem tak, aby wszyscy mogli odmówi

ć

wspólnie

werset i modlitw

ę

i razem do stołu usi

ąść

,

14

kto by wi

ę

c nie przyszedł przez lekcewa

ż

enie lub z

własnej winy, do dwóch razy otrzyma tylko nagan

ę

.

15

Gdyby si

ę

nie poprawił, nale

ż

y zabroni

ć

mu udziału we wspólnym posiłku.

16

B

ę

dzie jadł sam, pozbawiony towarzystwa wszystkich braci,

nie dostanie te

ż

swojej porcji wina, a

ż

si

ę

poprawi i za swój bł

ą

d zado

ść

uczyni.

17

Podobnej

karze podlega ten, kto nie byłby obecny przy wersecie, odmawianym po posiłku.

18

Niechaj nikt si

ę

nie wa

ż

y je

ść

co

ś

lub pi

ć

przed wyznaczon

ą

por

ą

posiłku albo po niej.

19

Je

ś

li

natomiast przeło

ż

ony ofiaruje co

ś

jakiemu

ś

bratu, a ten odmówi przyj

ę

cia, to w chwili, gdy

zapragnie tego, czego odmówił, czy czegokolwiek innego, nic w ogóle nie dostanie, póki w
sposób stosowny nie naprawi swego bł

ę

du.

XLIV - De his qui excommunicantur, quomodo satisfaciant

1. Qui pro gravibus culpis ab oratorio et a mensa excommunicantur, hora qua opus Dei in

oratorio percelebratur, ante fores oratorii prostratus iaceat nihil dicens,

2. nisi tantum posito in terra capite, stratus pronus omnium de oratorio exeuntium pedibus;
3. et hoc tamdiu faciat usque dum abbas iudicaverit satisfactum esse.
4. Qui dum iussus ab abbate venerit, volvat se ipsius abbatis deinde omnium vestigiis ut

orent pro ipso,

5. et tunc, si iusserit abbas, recipiatur in choro vel in ordine quo abbas decreverit;
6. ita sane ut psalmum aut lectionem vel aliud quid non praesumat in oratorio imponere nisi

iterum abbas iubeat;

7. et omnibus horis, dum percompletur opus Dei, proiciat se in terra in loco quo stat,
8. et sic satisfaciat usque dum ei iubeat iterum abbas ut quiescat iam ab hac satisfactione.
9. Qui vero pro levibus culpis excommunicantur tantum a mensa, in oratorio satisfaciant

usque ad iussionem abbatis;

10. hoc perficiant usque dum benedicat et dicat: Sufficit!

XLIV - La riparazione degli scomunicati

Il monaco che per colpe gravi è stato escluso dal coro e della mensa comune, al termine
dell'Ufficio divino si prostri in silenzio davanti alla porta del coro,

1. rimanendo lì disteso con la faccia a terra dinanzi a tutti quelli che escono
2. e continui a fare in questo modo fino a quando l'abate non giudichi che ha

sufficientemente riparato.

3. Quando poi sarà chiamato dall'abate, si getti ai piedi di lui e di tutti i fratelli per chiedere le

loro preghiere.

4. Allora, se l'abate vorrà, potrà essere riammesso in coro al suo posto o a quello designato

dallo stesso abate,

background image

67

5. senza permettersi, però, di recitare un salmo, una lezione o altro, a meno che l'abate

glielo ordini.

6. Inoltre al termine di tutte le Ore dell'Ufficio divino, si prostri a terra lì dove si trova
7. e faccia così la sua riparazione, finché l'abate non metterà fine a questa penitenza.
8. Quelli, invece, che per colpe più leggere sono stati esclusi solo dalla mensa, facciano

penitenza in coro per il tempo stabilito dall'abate

9. e la ripetano fin tanto che questi li benedica e dica: Basta!

44. Jak powinni zado

ść

uczyni

ć

bracia ekskomunikowani

1

Kogo za ci

ęż

kie wykroczenie wył

ą

czono z udziału we wspólnej modlitwie i posiłku, ten niechaj

rzuci si

ę

na ziemi

ę

przed drzwiami oratorium w czasie, gdy odprawia si

ę

w nim Słu

ż

ba Bo

ż

a.

Niech nic nie mówi,

2

a tylko le

ż

y twarz

ą

do ziemi, upadłszy pod nogi wszystkim, którzy z

oratorium wychodz

ą

.

3

I b

ę

dzie to czynił tak długo, dopóki opat nie zdecyduje,

ż

e do

ść

ju

ż

odpokutował.

4

Kiedy opat rozka

ż

e mu przyj

ść

, niech si

ę

rzuci do stóp najpierw jemu, potem za

ś

wszystkim

braciom prosz

ą

c, by si

ę

za niego modlili.

5

A je

ś

li opat tak postanowi, zostanie przyj

ę

ty z

powrotem do chóru, na miejsce przez opata wyznaczone.

6

Niech si

ę

jednak nie wa

ż

y w

oratorium zaczyna

ć

psalmu ani czyta

ć

lekcji ani czegokolwiek innego bez nowego nakazu opata.

7

A na wszystkich godzinach Oficjum, gdy Słu

ż

ba Bo

ż

a dobiegnie ko

ń

ca, niech w miejscu, gdzie

stoi, rzuci si

ę

na ziemi

ę

.

8

I tak b

ę

dzie zado

ść

czynił, a

ż

mu opat poleci, by zaprzestał tej pokuty.

9

Ci za

ś

, którzy za lekkie przewinienia zostali wył

ą

czeni tylko z udziału w posiłku, niech odbywaj

ą

zado

ść

uczynienie w oratorium tak długo, jak im opat naka

ż

e.

10

Niech czyni

ą

to, dopóki im nie

pobłogosławi i nie powie: Wystarczy.

XLV - De his qui falluntur in oratorio

1. Si quis dum pronuntiat psalmum, responsorium, antiphonam vel lectionem fallitus fuerit,

nisi satisfactione ibi coram omnibus humiliatus fuerit, maiori vindictae subiaceat,

2. quippe qui noluit humilitate corrigere quod neglegentia deliquit.
3. Infantes autem pro tali culpa vapulent.

XLV - La riparazione per gli errori commessi in coro

1. Se un monaco commette un errore mentre recita un salmo, un responsorio, un'antifona o

una lezione e non si umilia davanti a tutti con una penitenza, sia sottoposto a una
punizione più severa,

2. perché non ha voluto correggersi umilmente dell'errore commesso per negligenza.
3. Nel caso dei ragazzi, invece, per una colpa di questo genere si ricorra al castigo

corporale.

45. O tych, którzy myl

ą

si

ę

w oratorium

1

Je

ś

li kto

ś

pomyli si

ę

w psalmie, w responsorium, w antyfonie albo w lekcji, powinien dla

zado

ść

uczynienia upokorzy

ć

si

ę

przed wszystkimi. Gdyby tego nie zrobił, podlega surowszej

karze,

2

jako

ż

e nie chciał naprawi

ć

przez pokor

ę

ę

du popełnionego przez niedbalstwo.

3

Chłopcy za takie przewinienie maj

ą

otrzyma

ć

chłost

ę

.

background image

68

XLVI - De his qui in aliis quibuslibet rebus delinquunt

1. Si quis dum in labore quovis, in coquina, in cellario, in ministerio, in pistrino, in horto, in

arte aliqua dum laborat, vel in quocumque loco, aliquid deliquerit,

2. aut fregerit quippiam aut perdiderit, vel aliud quid excesserit ubiubi,
3. et non veniens continuo ante abbatem vel congregationem ipse ultro satisfecerit et

prodiderit delictum suum,

4. dum per alium cognitum fuerit, maiori subiaceat emendationi.
5. Si animae vero peccati causa fuerit latens, tantum abbati aut spiritalibus senioribus

patefaciat,

6. qui sciat curare et sua et aliena vulnera, non detegere et publicare.

XLVI - La riparazione per le altre mancanze

1. Se, mentre è impegnato in un qualsiasi lavoro in cucina, in dispensa, nel proprio servizio,

nel forno, nell'orto, in qualche attività o si trova in un altro luogo qualunque, un monaco
commette uno sbaglio,

2. rompe o perde un oggetto o incorre comunque in una mancanza
3. e non si presenta subito all'abate e alla comunità per riparare spontaneamente e

confessare la propria colpa,

4. sarà sottoposto a una punizione più severa, quando il fatto verrà reso noto da altri.
5. Ma se il movente segreto del peccato fosse nascosto nell'intimo della coscienza, lo

manifesti solo all'abate o a qualche monaco anziano,

6. che sappia curare le miserie proprie e altrui senza svelarle e renderle di pubblico dominio.

46. O tych, którzy popełni

ą

jakie

ś

inne uchybienie

1

Kto przy jakiejkolwiek pracy, w kuchni, w spi

ż

arni, usługuj

ą

c przy stole*, w piekarni, w ogrodzie,

wykonywuj

ą

c jakie

ś

rzemiosło, albo w jakimkolwiek innym miejscu popełni jakie

ś

uchybienie,

2

co

ś

stłucze albo zgubi, albo jak

ą

kolwiek inn

ą

szkod

ę

wyrz

ą

dzi,

3

powinien przyj

ść

od razu, do

winy si

ę

przyzna

ć

i z własnej woli zado

ść

uczyni

ć

za bł

ą

d swój wobec opata i wspólnoty.

4

Je

ś

li

wiadomo

ść

u uchybieniu przyniesie kto

ś

inny, winowajca zostanie surowiej ukarany.

5

Je

ś

li jednak chodzi o grzech ukryty w duszy, niechaj wyjawi go tylko opatowi lub ojcu

duchownemu,

6

ci za

ś

powinni umie

ć

leczy

ć

i własne i cudze rany, nie odsłaniaj

ą

c ich

[niepotrzebnie] i nie rozgłaszaj

ą

c.

XLVII - De significanda hora Operis Dei

1. Nuntianda hora Operis Dei dies noctesque sit cura abbatis: aut ipse nuntiare aut tali

sollicito fratri iniungat hanc curam, ut omnia horis competentibus compleantur.

2. Psalmos autem vel antiphonas post abbatem ordine suo quibus iussum fuerit imponant.
3. Cantare autem et legere non praesumat nisi qui potest ipsud officium implere ut

aedificentur audientes;

4. quod cum humilitate et gravitate et tremore fiat, et cui iusserit abbas.

XLVII - Il segnale per l'Ufficio divino

1. Bisogna che l'abate si assuma personalmente il compito di dare il segnale per l'Ufficio

divino, oppure lo affidi a un monaco diligente in modo che tutto avvenga regolarmente
nelle ore fissate.

2. L'intonazione dei salmi e delle antifone, secondo l'ordine prestabilito, spetta, dopo l'abate,

ai monaci appositamente designati.

background image

69

3. E nessuno si permetta di cantare o di leggere all'infuori di chi è capace di farlo in maniera

da edificare i suoi ascoltatori;

4. inoltre questo compito dev'essere svolto con umiltà, gravità e reverenza e solo dietro

incarico dell'abate.

47. O zwoływaniu na Słu

ż

b

ę

Bo

żą

1

Do opata nale

ż

y troska o zwoływanie mnichów na poszczególne godziny Słu

ż

by Bo

ż

ej tak w

dzie

ń

, jak i w nocy. Mo

ż

e si

ę

tym sam zaj

ąć

, albo powierzy

ć

to zadanie jakiemu

ś

sumiennemu

bratu, który dopilnuje,

ż

eby wszystko odbywało si

ę

we wła

ś

ciwej porze.

2

Psalmy i antyfony niech zaczynaj

ą

po opacie kolejno ci mnisi, którym to zlecono.

3

Ś

piewa

ć

za

ś

albo czyta

ć

ten tylko mo

ż

e si

ę

o

ś

mieli

ć

, kto jest w stanie wypełni

ć

to zadanie ku zbudowaniu

słuchaczy.

4

A niechaj czyni to z pokor

ą

, powag

ą

, boja

ź

ni

ą

i [jedynie] na rozkaz opata.

XLVIII - De opera manuum cotidiana

1. Otiositas inimica est animae, et ideo certis temporibus occupari debent fratres in labore

manuum, certis iterum horis in lectione divina.

2. Ideoque hac dispositione credimus utraque tempore ordinari:
3. id est ut a Pascha usque kalendas Octobres a mane exeuntes a prima usque hora paene

quarta laborent quod necessarium fuerit;

4. ab hora autem quarta usque hora qua sextam agent lectioni vacent;
5. post sextam autem surgentes a mensa pausent in lecta sua cum omni silentio, aut forte

qui voluerit legere sibi sic legat ut alium non inquietet;

6. et agatur nona temperius mediante octava hora, et iterum quod faciendum est operentur

usque ad vesperam.

7. Si autem necessitas loci aut paupertas exegerit ut ad fruges recolligendas per se

occupentur, non contristentur,

8. quia tunc vere monachi sunt si labore manuum suarum vivunt, sicut et patres nostri et

apostoli.

9. Omnia tamen mensurate fiant propter pusillanimes.
10. A kalendas autem Octobres usque caput quadragesimae, usque in hora secunda plena

lectioni vacent;

11. hora secunda agatur tertia, et usque nona omnes in opus suum laborent quod eis

iniungitur;

12. facto autem primo signo nonae horae, deiungant ab opera sua singuli et sint parati dum

secundum signum pulsaverit.

13. Post refectionem autem vacent lectionibus suis aut psalmis.
14. In quadragesimae vero diebus, a mane usque tertia plena vacent lectionibus suis, et

usque decima hora plena operentur quod eis iniungitur.

15. In quibus diebus quadragesimae accipiant omnes singulos codiccs de bibliotheca, quos

per ordinem ex integro legant;

16. qui codices in caput quadragesimae dandi sunt.
17. Ante omnia sane deputentur unus aut duo seniores qui circumeant monasterium horis

quibus vacant fratres lectioni,

18. et videant ne forte inveniatur frater acediosus qui vacat otio aut fabulis et non est intentus

lectioni, et non solum sibi inutilis est, sed etiam alios distollit:

19. hic talis si -- quod absit -- repertus fuerit, corripiatur semel et secundo;
20. si non emendaverit, correptioni regulari subiaceat taliter ut ceteri timeant.
21. Neque frater ad fratrem iungatur horis incompetentibus.
22. Dominico item die lectioni vacent omnes, excepto his qui variis officiis deputati sunt.
23. Si quis vero ita neglegens et desidiosus fuerit ut non velit aut non possit meditare aut

legere, iniungatur ei opus quod faciat, ut non vacet.

background image

70

24. Fratribus infirmis aut delicatis talis opera aut ars iniungatur ut nec otiosi sint nec violentia

laboris opprimantur aut effugentur.

25. Quorum imbecillitas ab abbate consideranda est.

XLVIII - Il lavoro quotidiano

L'ozio è nemico dell'anima, perciò i monaci devono dedicarsi al lavoro in determinate ore e in
altre, pure prestabilite, allo studio della parola di Dio.

1. Quindi pensiamo di regolare gli orari di queste due attività fondamentali nel modo

seguente:

2. da Pasqua fino al 14 settembre, al mattino verso le 5 quando escono da Prima, lavorino

secondo le varie necessità fino alle 9;

3. dalle 9 fino all'ora di Sesta si dedichino allo studio della parola di Dio.
4. Dopo l'Ufficio di Sesta e il pranzo, quando si alzano da tavola, riposino nei rispettivi letti in

assoluto silenzio e, se eventualmente qualcuno volesse leggere per proprio conto, lo
faccia in modo da non disturbare gli altri.

5. Si celebri Nona con un po' di anticipo, verso le 14, e poi tutti riprendano il lavoro

assegnato dall'obbedienza fino all'ora di Vespro.

6. Ma se le esigenze locali o la povertà richiedono che essi si occupino personalmente della

raccolta dei prodotti agricoli, non se ne lamentino,

7. perché i monaci sono veramente tali, quando vivono del lavoro delle proprie mani come i

nostri padri e gli Apostoli.

8. Tutto però si svolga con discrezione, in considerazione dei più deboli.
9. Dal 14 settembre, poi, fino al principio della Quaresima, si applichino allo studio fino alle

9,

10. quando celebreranno l'ora di Terza, dopo la quale tutti saranno impegnati nei rispettivi

lavori fino a Nona, e cioè alle 14.

11. Al primo segnale di Nona, ciascuno interrompa il proprio lavoro per essere pronto al

suono del secondo segnale.

12. Dopo il pranzo si dedichino alla lettura personale o allo studio dei salmi.
13. Durante la Quaresima leggano dall'alba fino alle 9 inoltrate e poi lavorino in conformità

agli ordini ricevuti fino verso le 4 pomeridiane.

14. In quei giorni di Quaresima ciascuno riceva un libro dalla biblioteca e lo legga

ordinatamente da cima a fondo.

15. I suddetti libri devono essere distribuiti all'inizio della Quaresima.
16. E per prima cosa bisognerà incaricare uno o due monaci anziani di fare il giro del

monastero nelle ore in cui i fratelli sono occupati nello studio,

17. per vedere se per caso ci sia qualche monaco indolente, che, invece di dedicarsi allo

studio, perda, tempo oziando e chiacchierando e quindi, oltre a essere improduttivo per
sé, distragga anche gli altri.

18. Se si trovasse - non sia mai! - un fratello che si comporta in questo modo, sia

rimproverato una prima e una seconda volta,

19. ma se non si corregge, gli si infligga una punizione prevista dalla Regola, in modo da

incutere anche negli altri un salutare timore.

20. Non è neppure permesso che un monaco si trovi con un altro fuori del tempo stabilito.
21. Anche alla domenica si dedichino tutti allo studio della parola di Dio, a eccezione di quelli

destinati ai vari servizi.

22. Ma se ci fosse qualcuno tanto negligente e fannullone da non volere o poter studiare o

leggere, gli si dia qualche lavoro da fare, perché non rimanga in ozio.

23. Infine ai monaci infermi o cagionevoli si assegni un lavoro o un'attività che non li lasci

nell'inazione e nello stesso tempo non li sfinisca per l'eccessiva fatica, spingendoli ad
andarsene,

24. poiché l'abate ha il dovere di tener conto della loro debolezza.

background image

71

48. O codziennej pracy fizycznej

1

Bezczynno

ść

jest wrogiem duszy. Dlatego te

ż

bracia musz

ą

si

ę

zajmowa

ć

w okre

ś

lonych

godzinach prac

ą

fizyczn

ą

i równie

ż

w okre

ś

lonych godzinach czytaniem duchownym* .

2

S

ą

dzimy zatem,

ż

e podział czasu przypadaj

ą

cego na obie te czynno

ś

ci powinien by

ć

nast

ę

puj

ą

cy:

3

W okresie od Paschy a

ż

do 1 pa

ź

dziernika* bracia z rana zako

ń

czywszy Prym

ę

b

ę

d

ą

mniej wi

ę

cej do godziny czwartej wykonywali te prace, które s

ą

niezb

ę

dne.

4

Od godziny

czwartej a

ż

do pory Seksty po

ś

wi

ę

c

ą

swój czas czytaniu.

5

Po Sek

ś

cie i po zjedzeniu posiłku

poło

żą

si

ę

do łó

ż

ek, by odpocz

ąć

w całkowitym milczeniu. Gdyby kto

ś

chciał sobie co

ś

poczyta

ć

,

niech tak czyta, by innym nie przeszkadza

ć

* .

6

Non

ę

odprawi

ą

nieco wcze

ś

niej, w połowie

godziny ósmej, a nast

ę

pnie zajm

ą

si

ę

znów niezb

ę

dnymi pracami a

ż

do Nieszporów.

7

Gdyby za

ś

warunki miejscowe lub ubóstwo kazały braciom własnor

ę

cznie zbiera

ć

plony,

niechaj si

ę

tym nie martwi

ą

,

8

bo wła

ś

nie wówczas s

ą

prawdziwymi mnichami, je

ś

li

ż

yj

ą

z pracy

r

ą

k swoich, jak Ojcowie nasi i Apostołowie.

9

We wszystkim jednak nale

ż

y zachowa

ć

umiar ze

wzgl

ę

du na tych, którym brak siły ducha.

10

Natomiast od 1 pa

ź

dziernika do pocz

ą

tku Wielkiego Postu niech a

ż

do ko

ń

ca godziny drugiej

po

ś

wi

ę

c

ą

czas czytaniu.

11

Po godzinie drugiej odprawi

ą

Tercj

ę

i a

ż

do Nony wszyscy b

ę

d

ą

wykonywa

ć

prac

ę

, któr

ą

im powierzono.

12

Na pierwszy sygnał wzywaj

ą

cy na Non

ę

ka

ż

dy zostawi swoj

ą

prac

ę

, by czeka

ć

w gotowo

ś

ci

na sygnał drugi.

13

Po posiłku za

ś

niechaj zajm

ą

si

ę

czytaniem i psalmami.

14

W dniach Wielkiego Postu od rana do ko

ń

ca godziny trzeciej niech po

ś

wi

ę

c

ą

czas czytaniu, a

nast

ę

pnie do ko

ń

ca godziny dziesi

ą

tej wykonuj

ą

powierzon

ą

im prac

ę

.

15

W tych dniach Postu

ka

ż

dy otrzyma z biblioteki jedn

ą

ksi

ąż

k

ę

, któr

ą

powinien przeczyta

ć

od pierwszej do ostatniej

strony w cało

ś

ci.

16

Ksi

ąż

ki te trzeba rozda

ć

na pocz

ą

tku Wielkiego Postu.

17

Przede wszystkim jednak nale

ż

y koniecznie wyznaczy

ć

jednego lub dwóch starszych

mnichów. W godzinach, w których bracia maj

ą

zajmowa

ć

si

ę

czytaniem, b

ę

d

ą

oni obchodzi

ć

klasztor

18

i patrze

ć

, czy nie znajdzie si

ę

kto

ś

opieszały, kto nic nie robi albo gada, zamiast

pracowicie czyta

ć

, i nie tylko sam nie odnosi

ż

adnego po

ż

ytku, lecz jeszcze innych rozprasza.

19

Gdyby kogo

ś

takiego znale

ź

li, co nie daj Bo

ż

e, trzeba go upomnie

ć

raz i drugi;

20

je

ś

li si

ę

nie

poprawi, niech poniesie przewidzian

ą

w Regule kar

ę

, aby inni bali si

ę

[tak post

ę

powa

ć

].

21

ś

aden

brat nie powinien te

ż

rozmawia

ć

z drugim bratem w porze niewła

ś

ciwej.

22

W niedziel

ę

natomiast niech czytaniem zajmuj

ą

si

ę

wszyscy oprócz tych, których wyznaczono

do ró

ż

nych funkcji.

23

Je

ś

li za

ś

kto

ś

jest tak niedbały i leniwy,

ż

e nie chce albo nie mo

ż

e ani

rozmy

ś

la

ć

, ani czyta

ć

, trzeba mu zleci

ć

jak

ąś

prac

ę

do wykonania, aby nie był bezczynny.

24

Niechaj bracia chorzy lub słabi otrzymuj

ą

takie zaj

ę

cia,

ż

eby nie groziła im bezczynno

ść

, lecz

jednocze

ś

nie, by nadmiar roboty ich nie przytłaczał lub nie skłaniał do odej

ś

cia.

25

Opat powinien

mie

ć

wzgl

ą

d na ich słabo

ść

.

XLIX - De Quadragesimae observatione

1. Licet omni tempore vita monachi quadragesimae debet observationem habere,
2. tamen, quia paucorum est ista virtus, ideo suademus istis diebus quadragesimae omni

puritate vitam suam custodire omnes pariter,

3. et neglegentias aliorum temporum his diebus sanctis diluere.

background image

72

4. Quod tunc digne fit si ab omnibus vitiis temperamus, orationi cum fletibus, lectioni et

compunctioni cordis atque abstinentiae operam damus.

5. Ergo his diebus augeamus nobis aliquid solito pensu servitutis nostrae, orationes

peculiares, ciborum et potus abstinentiam,

6. ut unusquisque super mensuram sibi indictam aliquid propria voluntate cum gaudio Sancti

Spiritus offerat Deo,

7. id est subtrahat corpori suo de cibo, de potu, de somno, de loquacitate, de scurrilitate, et

cum spiritalis desiderii gaudio sanctum Pascha exspectet.

8. Hoc ipsud tamen quod unusquisque offerit abbati suo suggerat, et cum eius fiat oratione

et voluntate,

9. quia quod sine permissione patris spiritalis fit, praesumptioni deputabitur et vanae gloriae,

non mercedi.

10. Ergo cum voluntate abbatis omnia agenda sunt.

XLIX - La Quaresima dei monaci

1. Anche se è vero che la vita del monaco deve avere sempre un carattere quaresimale,
2. visto che questa virtù è soltanto di pochi, insistiamo particolarmente perché almeno

durante la Quaresima ognuno vigili con gran fervore sulla purezza della propria vita,

3. profittando di quei santi giorni per cancellare tutte le negligenze degli altri periodi

dell'anno.

4. E questo si realizza degnamente, astenendosi da ogni peccato e dedicandosi con

impegno alla preghiera accompagnata da lacrime di pentimento, allo studio della parola di
Dio, alla compunzione del cuore e al digiuno.

5. Perciò durante la Quaresima aggiungiamo un supplemento al dovere ordinario del nostro

servizio, come, per es., preghiere particolari, astinenza nel mangiare o nel bere,

6. in modo che ognuno di noi possa di propria iniziativa offrire a Dio "con la gioia dello

Spirito Santo" qualche cosa di più di quanto deve già per la sua professione monastica;

7. si privi cioè di un po' di cibo, di vino o di sonno, mortifichi la propria inclinazione alle

chiacchiere e allo scherzo e attenda la santa Pasqua con l'animo fremente di gioioso
desiderio.

8. Ma anche ciò che ciascuno vuole offrire personalmente a Dio dev'essere prima

sottoposto umilmente all'abate e poi compiuto con la sua benedizione e approvazione,

9. perché tutto quello che si fa senza il permesso dell'abate sarà considerato come

presunzione e vanità, anziché come merito.

10. Perciò si deve far tutto con l'autorizzazione dell'abate.

49. O zachowaniu Wielkiego Postu

1

Dobrze by było wprawdzie, by mnich w ka

ż

dym czasie

ż

ył tak, jak nale

ż

y

ż

y

ć

w Wielkim

Po

ś

cie,

2

lecz tylko nieliczni maj

ą

taki stopie

ń

cnoty. Dlatego te

ż

radzimy,

ż

eby przynajmniej w

dniach Wielkiego Postu bracia zachowali nienaruszon

ą

nieskazitelno

ść

swego

ż

ycia,

3

usiłuj

ą

c

naprawi

ć

w tych

ś

wi

ę

tych dniach wszelkie zaniedbania innych okresów.

4

Uczynimy to wówczas

w sposób godny, je

ś

li b

ę

dziemy wystrzega

ć

si

ę

wszelkich bł

ę

dów, oddamy si

ę

za

ś

modlitwie

zmieszanej ze łzami, czytaniu, skrusze serca i wyrzeczeniu.

5

Tak wi

ę

c w tych dniach dorzu

ć

my co

ś

nieco

ś

do zwykłych obowi

ą

zków naszej słu

ż

by:

dodatkowe modlitwy, ograniczenia w jedzeniu i piciu.

6

Niechaj ka

ż

dy ponad wyznaczon

ą

sobie

miar

ę

z własnej woli ofiaruje co

ś

Bogu w rado

ś

ci Ducha

Ś

wi

ę

tego (1 Tes 1,6),

7

to znaczy:

niechaj odmówi swojemu ciału troch

ę

z jedzenia, picia, snu, rozmów, czy

ż

artów i niech wygl

ą

da

ś

wi

ę

tej Paschy pełen duchowej rado

ś

ci i t

ę

sknoty.

8

Ka

ż

dy jednak powinien przedstawi

ć

swemu opatowi, co zamierza ofiarowa

ć

, aby ofiara ta

została obj

ę

ta jego modlitw

ą

i wol

ą

.

9

To bowiem, co dzieje si

ę

bez zgody ojca duchownego,

background image

73

zostanie poczytane za zuchwalstwo i zarozumiało

ść

, nie za zasług

ę

.

10

Wszystko zatem nale

ż

y

czyni

ć

za zgod

ą

opata.

L - De fratribus qui longe ab oratorio laborant aut in via sunt

1. Fratres qui omnino longe sunt in labore et non possunt occurrere hora competenti ad

oratorium

2. --et abbas hoc perpendet, quia ita est--
3. agant ibidem Opus Dei, ubi operantur, cum tremore divino flectentes genua.
4. Similiter, qui in itinere directi sunt, non eos praetereant horae constitutae, sed ut possunt

agant sibi et servitutis pensum non neglegant reddere.

L - I monaci che lavorano lontano o sono in viaggio

1. I fratelli, che lavorano molto lontano e non possono essere presenti in coro nell'ora fissata

per l'Ufficio divino,

2. se l'impossibilità in cui si trovano è stata effettivamente accettata dall'abate,
3. recitino pure l'Ufficio divino sul posto di lavoro, mettendosi in ginocchio per la reverenza

dovuta a Dio.

4. Così pure quelli, che sono mandati in viaggio, non lascino passare le ore stabilite per

l'Ufficio, ma lo recitino come meglio possono e non trascurino l'adempimento del dovere
inerente al loro sacro servizio.

50. O braciach, którzy pracuj

ą

daleko od oratorium albo s

ą

w podró

ż

y

1

Bracia, którzy pracuj

ą

bardzo daleko i nie mog

ą

przyj

ść

do oratorium we wła

ś

ciwej godzinie —

2

a ocena, czy tak jest naprawd

ę

, nale

ż

y do opata —

3

odprawi

ą

Oficjum Bo

ż

e w miejscu pracy,

zginaj

ą

c kolana przed Panem, pełni boja

ź

ni.

4

Podobnie wysłani w podró

ż

: niech ustalone

godziny modlitwy nie mijaj

ą

im nie zauwa

ż

one, lecz niechaj sami je odprawiaj

ą

w miar

ę

swych

mo

ż

liwo

ś

ci i nie zaniedbuj

ą

obowi

ą

zków swojej słu

ż

by.

LI - De fratribus qui non longe satis profiscuntur

1. Frater qui pro quovis responso dirigitur et ea die speratur reverti ad monasterium, non

praesumat foris manducare, etiam si omnino rogetur a quovis,

2. nisi forte ei ab abbate suo praecipiatur.
3. Quod si aliter fecerit, excommunicetur.

LI - I monaci che si recano nelle vicinanze

1. Il monaco, che viene mandato fuori per qualche commissione e conta di tornare in

monastero nella stessa giornata, non si permetta di mangiare fuori, anche se viene
pregato con insistenza da qualsiasi persona,

2. a meno che l'abate non gliene abbia dato il permesso.
3. Se contravverrà a questa prescrizione, sarà scomunicato.

51. O braciach, którzy nie udaj

ą

si

ę

zbyt daleko

1

Brat, wysłany dla załatwienia jakiej

ś

sprawy, który ma wróci

ć

jeszcze tego samego dnia do

klasztoru, niech si

ę

nie wa

ż

y nic je

ść

na zewn

ą

trz, nawet gdyby kto

ś

usilnie na to nalegał,

2

chyba

ż

e opat udzielił pozwolenia.

3

Je

ś

liby post

ą

pił inaczej, podlega ekskomunice.

background image

74

LII - De oratorio monasterii

1. Oratorium hoc sit quod dicitur, nec ibi quicquam aliud geratur aut condatur.
2. Expleto Opere Dei, omnes cum summo silentio exeant, et habeatur reverentia Deo,
3. ut frater qui forte sibi peculiariter vult orare non impediatur alterius improbitate.
4. Sed et si aliter vult sibi forte secretius orare, simpliciter intret et oret, non in clamosa voce,

sed in lacrimis et intentione cordis.

5. Ergo qui simile opus non facit, non permittatur explicito Opere Dei remorari in oratorio,

sicut dictum est, ne alius impedimentum patiatur.

LII - La chiesa del monastero

1. La chiesa sia quello che dice il suo nome, quindi in essa non si faccia né si riponga altro.
2. Alla fine dell'Ufficio divino escano tutti in perfetto silenzio e con grande rispetto per Dio,
3. in modo che, se un monaco volesse rimanere a pregare. privatamente, non sia impedito

dall'indiscrezione altrui.

4. Se, però, anche in un altro momento qualcuno desidera pregare per proprio conto, entri

senz'altro e preghi, non a voce alta, ma con lacrime e intimo ardore.

5. Perciò, come abbiamo detto, chi non intende dedicarsi all'orazione si guardi bene dal

trattenersi in chiesa dopo la celebrazione del divino Ufficio, per evitare che altri siano
disturbati dalla sua presenza.

52. O klasztornym oratorium

1

Oratorium niech b

ę

dzie tym, na co wskazuje jego nazwa* . Nie nale

ż

y tu czyni

ć

ani

przechowywa

ć

nic takiego, co by nie miało zwi

ą

zku z modlitw

ą

.

2

Po zako

ń

czeniu Słu

ż

by Bo

ż

ej

niech wszyscy, okazuj

ą

c cze

ść

Bogu, wyjd

ą

w najgł

ę

bszym milczeniu tak,

3

aby bratu, który

wła

ś

nie chciałby prywatnie si

ę

pomodli

ć

, nie przeszkodziła w tym czyja

ś

bezwzgl

ę

dno

ść

.

4

A je

ś

li

te

ż

kiedy indziej kto

ś

zechce modli

ć

si

ę

w samotno

ś

ci, niech wejdzie po prostu i niech si

ę

modli,

nie na cały głos, lecz ze łzami i z gł

ę

bi serca.

5

Kto jednak o niczym podobnym nie zamy

ś

la, nie

powinien pozostawa

ć

po zako

ń

czeniu Słu

ż

by Bo

ż

ej w oratorium, aby, jak powiedziano, nie

przeszkadza

ć

innym.

LIII - De hospitibus suscipiendis

1. Omnes supervenientes hospites tamquam Christus suscipiantur, quia ipse dicturus est:

Hospes fui et suscepistis me;

2. et omnibus congruus honor exhibeatur, maxime domesticis fidei et peregrinis.
3. Ut ergo nuntiatus fuerit hospes, occurratur ei a priore vel a fratribus cum omni officio

caritatis,

4. et primitus orent pariter, et sic sibi socientur in pace.
5. Quod pacis osculum non prius offeratur nisi oratione praemissa, propter illusiones

diabolicas.

6. In ipsa autem salutatione omnis exhibeatur humilitas omnibus venientibus sive

discedentibus hospitibus:

7. inclinato capite vel prostrato omni corpore in terra, Christus in eis adoretur qui et

suscipitur.

8. Suscepti autem hospites ducantur ad orationem et postea sedeat cum eis prior aut cui

iusserit ipse.

9. Legatur coram hospite lex divina ut aedificetur, et post haec omnis ei exhibeatur

humanitas.

10. Ieiunium a priore frangatur propter hospitem, nisi forte praecipuus sit dies ieiunii qui non

possit violari;

11. fratres autem consuetudines ieiuniorum prosequantur.

background image

75

12. Aquam in manibus abbas hospitibus det;
13. pedes hospitibus omnibus tam abbas quam cuncta congregatio lavet;
14. quibus lotis, hunc versum dicant: Suscepimus, Deus, misericordiam tuam in medio templi

tui.

15. Pauperum et peregrinorum maxime susceptioni cura sollicite exhibeatur, quia in ipsis

magis Christus suscipitur; nam divitum terror ipse sibi exigit honorem.

16. Coquina abbatis et hospitum super se sit, ut, incertis horis supervenientes hospites, qui

numquam desunt monasterio, non inquietentur fratres.

17. In qua coquina ad annum ingrediantur duo fratres qui ipsud officium bene impleant.
18. Quibus, ut indigent, solacia administrentur, ut absque murmuratione serviant, et iterum,

quando occupationem minorem habent, exeant ubi eis imperatur in opera.

19. Et non solum ipsis, sed et in omnibus officiis monasterii ista sit consideratio,
20. ut quando indigent solacia accommodentur eis, et iterum quando vacant oboediant

imperatis.

21. Item et cellam hospitum habeat assignatam frater cuius animam timor Dei possidet;
22. ubi sint lecti strati sufficienter. Et domus Dei a sapientibus et sapienter administretur.
23. Hospitibus autem cui non praecipitur ullatenus societur neque colloquatur;
24. sed si obviaverit aut viderit, salutatis humiliter, ut diximus, et petita benedictione

pertranseat, dicens sibi non licere colloqui cum hospite.

LIII - L'accoglienza degli ospiti

1. Tutti gli ospiti che giungono in monastero siano ricevuti come Cristo, poiché un giorno egli

dirà: "Sono stato ospite e mi avete accolto"

2. e a tutti si renda il debito onore, ma in modo particolare ai nostri confratelli e ai pellegrini.
3. Quindi, appena viene annunciato l'arrivo di un ospite, il superiore e i monaci gli vadano

incontro, manifestandogli in tutti i modi il loro amore;

4. per prima cosa preghino insieme e poi entrino in comunione con lui, scambiandosi la

pace.

5. Questo bacio di pace non dev'essere offerto prima della preghiera per evitare le illusioni

diaboliche.

6. Nel saluto medesimo si dimostri già una profonda umiltà verso gli ospiti in arrivo o in

partenza,

7. adorando in loro, con il capo chino o il corpo prostrato a terra, lo stesso Cristo, che così

viene accolto nella comunità.

8. Dopo questo primo ricevimento, gli ospiti siano condotti a pregare e poi il superiore o un

monaco da lui designato si siedano insieme con loro.

9. Si legga all'ospite un passo della sacra Scrittura, per sua edificazione, e poi gli si usino

tutte le attenzioni che può ispirare un fraterno e rispettoso senso di umanità.

10. Se non è uno dei giorni in cui il digiuno non può essere violato, il superiore rompa pure il

suo digiuno per far compagnia all'ospite,

11. mentre i fratelli continuino a digiunare come al solito.
12. L'abate versi personalmente l'acqua sulle mani degli ospiti per la consueta lavanda;
13. lui stesso, poi, e tutta la comunità lavino i piedi a ciascuno degli ospiti
14. e al termine di questo fraterno servizio dicano il versetto: "Abbiamo ricevuto la tua

misericordia, o Dio, nel mezzo del tuo Tempio".

15. Specialmente i poveri e i pellegrini siano accolti con tutto il riguardo e la premura

possibile, perché è proprio in loro che si riceve Cristo in modo tutto particolare e, d'altra
parte, l'imponenza dei ricchi incute rispetto già di per sé.

16. La cucina dell'abate e degli ospiti sia a parte, per evitare che i monaci siano disturbati

dall'arrivo improvviso degli ospiti, che non mancano mai in monastero.

17. Il servizio di questa cucina sia affidato annualmente a due fratelli, che sappiano svolgerlo

come si deve.

background image

76

18. A costoro si diano anche degli aiuti, se ce n'è bisogno, perché servano senza mormorare,

ma, a loro volta, quando hanno meno da fare, vadano a lavorare dove li manda
l'obbedienza.

19. E non solo in questo caso, ma nei confronti di tutti i fratelli impegnati in qualche

particolare servizio del monastero, si segua un tale principio

20. e cioè che, se occorre, si concedano loro degli aiuti, mentre, una volta terminato il proprio

lavoro, essi devono tenersi disponibili per qualsiasi ordine.

21. Così pure la foresteria, ossia il locale destinato agli ospiti, sia affidata a un monaco pieno

di timor di Dio:

22. in essa ci siano dei letti forniti di tutto il necessario e la casa di Dio sia governata con

saggezza da persone sagge.

23. Nessuno, poi, a meno che ne abbia ricevuto l'incarico, prenda contatto o si intrattenga

con gli ospiti,

24. ma se qualcuno li incontra o li vede, dopo averli salutati umilmente come abbiamo detto e

aver chiesta la benedizione, passi oltre, dichiarando di non avere il permesso di parlare
con gli ospiti.

53. O przyjmowaniu go

ś

ci

1

Wszystkich przychodz

ą

cych do klasztoru go

ś

ci nale

ż

y przyjmowa

ć

jak Chrystusa, gdy

ż

On

sam powie: Go

ś

ciem byłem i przyj

ę

li

ś

cie mnie (Mt 25,35).

2

Wszystkim trzeba te

ż

okazywa

ć

nale

ż

ny szacunek, a zwłaszcza za

ś

braciom w wierze (Ga 6,16) oraz pielgrzymom.

3

A zatem, skoro tylko zawiadomi

ą

o przybyciu go

ś

cia, przeło

ż

ony i bracia wyjd

ą

mu na

spotkanie z cał

ą

usłu

ż

no

ś

ci

ą

miło

ś

ci.

4

Najpierw niech si

ę

wspólnie pomodl

ą

, pó

ź

niej za

ś

powitaj

ą

w pokoju.

5

Tego pocałunku pokoju powinno si

ę

udziela

ć

dopiero po modlitwie, a nigdy

bez niej, a to ze wzgl

ę

du na złudzenia pochodz

ą

ce od diabła.

6

A tak przy powitaniu, jak i przy

po

ż

egnaniu go

ś

ci, nale

ż

y ich pozdrawia

ć

z wielk

ą

pokor

ą

,

7

schylaj

ą

c głow

ę

lub padaj

ą

c przed

nimi na ziemi

ę

. W ten sposób bowiem oddajemy cze

ść

Chrystusowi, którego przyjmujemy w ich

osobach.

8

Po powitaniu wypada zaprowadzi

ć

go

ś

ci na modlitw

ę

, potem za

ś

razem z nimi usi

ą

dzie sam

przeło

ż

ony lub ten, komu on to zadanie zleci.

9

Trzeba przeczyta

ć

go

ś

ciom ku ich zbudowaniu

co

ś

z Prawa Bo

ż

ego, a pó

ź

niej okazywa

ć

im

ż

yczliwo

ść

na ka

ż

dym kroku.

10

Ze wzgl

ę

du na

go

ś

cia przeło

ż

ony mo

ż

e post naruszy

ć

, chyba

ż

e jest to dzie

ń

szczególnego postu, którego nie

godzi si

ę

łama

ć

.

11

Bracia jednak niechaj nadal zachowuj

ą

zwykłe posty.

12

Opat poda wod

ę

do mycia r

ą

k,

13

a nogi wszystkim go

ś

ciom b

ę

d

ą

my

ć

i opat i cała wspólnota.

14

Umywszy za

ś

odmówi

ą

werset: Przyj

ę

li

ś

my, Bo

ż

e, miłosierdzie Twoje w

ś

rodku Twojej

ś

wi

ą

tyni. (Ps 47,10 Wlg).

15

Z najwi

ę

ksz

ą

troskliwo

ś

ci

ą

nale

ż

y przyjmowa

ć

ubogich i pielgrzymów, poniewa

ż

w nich to

przede wszystkim przyjmujemy Chrystusa. Ludziom bogatym sama ich pozycja zapewnia
zawsze szacunek.

16

Dla opata i dla go

ś

ci musi by

ć

oddzielna kuchnia, aby zjawiaj

ą

cy si

ę

znienacka go

ś

cie, jakich

nigdy nie brak w klasztorze, nie przeszkadzali braciom.

17

Opiek

ę

nad t

ą

kuchni

ą

przejm

ą

co

roku dwaj bracia, którzy potrafi

ą

dobrze j

ą

sprawowa

ć

.

18

Gdyby potrzebowali pomocy, trzeba im

j

ą

przydzieli

ć

, aby swoj

ą

posług

ę

wypełniali bez szemrania. A z drugiej strony w czasie, kiedy

byliby mniej zaj

ę

ci, niechaj pójd

ą

do pracy tam, dok

ą

d ich po

ś

l

ą

.

19

Zasada ta dotyczy zreszt

ą

nie tylko ich, lecz równie

ż

wszystkich innych funkcji w klasztorze:

20

Je

ś

li kto

ś

potrzebuje

pomocy, powinien j

ą

dosta

ć

, z drugiej za

ś

strony, je

ś

li ma wi

ę

cej czasu wolnego, niechaj

posłusznie spełnia wszystko, co mu zlec

ą

.

background image

77

21

Równie

ż

i cel

ą

przeznaczon

ą

dla go

ś

ci niechaj opiekuje si

ę

brat o duszy pełnej boja

ź

ni Bo

ż

ej.

22

W celi tej trzeba przygotowa

ć

dostateczn

ą

liczb

ę

łó

ż

ek, a domem Bo

ż

ym niechaj roztropni

zarz

ą

dzaj

ą

roztropnie.

23

Z go

ść

mi za

ś

nikt nie mo

ż

e bez pozwolenia przestawa

ć

ani rozmawia

ć

.

24

Brat, który kogo

ś

z

nich spotka lub zobaczy, niechaj pozdrowi pokornie tak, jak mówili

ś

my, a poprosiwszy o

błogosławie

ń

stwo odejdzie mówi

ą

c,

ż

e nie wolno mu z go

ść

mi rozmawia

ć

.

LIV - Si debeat monachus litteras vel aliquid suscipere

1. Nullatenus liceat monacho neque a parentibus suis neque a quoquam hominum nec sibi

invicem litteras, eulogias vel quaelibet munuscula accipere aut dare sine praecepto
abbatis.

2. Quod si etiam a parentibus suis ei quicquam directum fuerit non praesumat suscipere

illud, nisi prius indicatum fuerit abbati.

3. Quod si iusserit suscipi, in abbatis sit potestate cui illud iubeat dari,
4. et non contristetur frater cui forte directum fuerat, ut non detur occasio diabolo.
5. Qui autem aliter praesumpserit, disciplinae regulari subiaceat.

LIV - La distribuzione delle lettere e dei regali destinati ai singoli monaci

1. Senza il consenso dell'abate nessun monaco può ricevere dai suoi parenti o da

qualunque altra persona lettere, oggetti di devozione o altri piccoli regali e neanche farne
a sua volta o scambiarli con i confratelli.

2. E anche se i parenti gli mandassero qualche dono, non si permetta di accettarlo, senza

averne prima informato l'abate.

3. Ma questi, anche nel caso che dia il suo consenso per ricevere il dono, può sempre

assegnarlo a chi vuole

4. e il monaco a cui era destinato non deve farsi di questo un motivo di afflizione, per non

dare occasione al diavolo.

5. Se poi qualcuno si provasse a comportarsi diversamente, sia sottoposto ai castighi dalla

Regola.

54. Czy mnich mo

ż

e otrzymywa

ć

listy lub cokolwiek innego

1

W

ż

adnych okoliczno

ś

ciach bez pozwolenia opata nie wolno mnichowi ani od rodziców, ani od

ż

adnego innego człowieka, ani od innego mnicha otrzymywa

ć

listów, po

ś

wi

ę

conych pami

ą

tek*

lub cho

ć

by najmniejszych podarków. Nie wolno te

ż

ich dawa

ć

.

2

Gdyby nawet wła

ś

ni rodzice co

ś

mu przysłali, niechaj nie wa

ż

y si

ę

przyj

ąć

, dopóki nie przedstawi sprawy opatowi.

3

Opat za

ś

,

je

ś

li poleci przyj

ąć

, sam zadecyduje, komu rzecz t

ę

nale

ż

y przydzieli

ć

,

4

a brat, któremu j

ą

przysłano, niechaj si

ę

nie smuci, by nie dawa

ć

okazji diabłu*.

5

Kto by o

ś

mielił si

ę

post

ą

pi

ć

inaczej, poniesie kar

ę

przewidzian

ą

w Regule.

LV - De vestiario vel calciario fratrum

1. Vestimenta fratribus secundum locorum qualitatem ubi habitant vel aerum temperiem

dentur,

2. quia in frigidis regionibus amplius indigetur, in calidis vero minus.
3. Haec ergo consideratio penes abbatem est.
4. Nos tamen mediocribus locis sufficere credimus monachis per singulos cucullam et

tunicam

5. --cucullam in hieme villosam, in aestate puram aut vetustam --
6. et scapulare propter opera, indumenta pedum pedules et caligas.

background image

78

7. De quarum rerum omnium colore aut grossitudine non causentur monachi, sed quales

inveniri possunt in provincia qua degunt aut quod vilius comparari possit.

8. Abbas autem de mensura provideat ut non sint curta ipsa vestimenta utentibus ea, sed

mensurata.

9. Accipientes nova, vetera semper reddant in praesenti reponenda in vestiario propter

pauperes.

10. Sufficit enim monacho duas tunicas et duas cucullas habere propter noctes et propter

lavare ipsas res;

11. iam quod supra fuerit superfluum est, amputari debet.
12. Et pedules et quodcumque est vetere reddant dum accipiunt novum.
13. Femoralia hi qui in via diriguntur de vestario accipiant, quae revertentes lota ibi restituant.
14. Et cucullae et tunicae sint aliquanto a solito quas habent modice meliores; quas exeuntes

in via accipiant de vestiario et revertentes restituant.

15. Stramenta autem lectorum sufficiant matta, sagum et lena, et capitale.
16. Quae tamen lecta frequenter ab abbate scrutinanda sunt propter opus peculiare, ne

inveniatur;

17. et si cui inventum fuerit quod ab abbate non accepit, gravissimae disciplinae subiaceat.
18. Et ut hoc vitium peculiaris radicitus amputetur, dentur ab abbate omnia quae sunt

necessaria,

19. id est cuculla, tunica, pedules, caligas, bracile, cultellum, graphium, acum, mappula,

tabulas, ut omnis auferatur necessitatis excusatio.

20. A quo tamen abbate semper consideretur illa sententia Actuum Apostolorum, quia

dabatur singulis prout cuique opus erat.

21. Ita ergo et abbas consideret infirmitates indigentium, non malum voluntatem invidentium;
22. in omnibus tamen iudiciis suis Dei retributionem cogitet.

LV - Gli abiti e le calzature dei monaci

1. Bisogna dare ai monaci degli abiti adatti alle condizioni e al clima della località in cui

abitano,

2. perché nelle zone fredde si ha maggiore necessità di coprirsi e in quelle calde di meno:
3. il giudizio al riguardo è di competenza dell'abate.
4. Comunque riteniamo che nei climi temperati bastino per ciascun monaco una tonaca e

una cocolla,

5. quest'ultima di lana pesante per l'inverno e leggera o lisa per l'estate;
6. inoltre lo scapolare per il lavoro e come calzature, scarpe e calze.
7. Quanto al colore e alla qualità di tutti questi indumenti, i monaci non devono attribuirvi

eccessiva importanza, accontentandosi di quello che si può trovare sul posto ed è più a
buon mercato.

8. L'abate però stia attento alla misura degli abiti, in modo che non siano troppo corti, ma

della taglia di chi li indossa.

9. I monaci che ricevono gli indumenti nuovi, restituiscano i vecchi, che devono essere

riposti nel guardaroba per poi distribuirli ai poveri.

10. Infatti a ogni monaco bastano due cocolle e due tonache per potersi cambiare la notte e

per lavarle;

11. il di più è superfluo e dev'essere eliminato.
12. Anche le calze e qualsiasi altro oggetto usato dev'essere restituito, quando ne viene

assegnato uno nuovo.

13. I monaci, che sono mandati in viaggio, ricevano dal guardaroba gli indumenti occorrenti,

che restituiranno poi lavati al ritorno.

14. Anche le cocolle e le tonache per il viaggio siano un po' migliori di quelle portate

usualmente; gli interessati le prendano in consegna dal guardaroba, quando partono, e le
restituiscano al ritorno.

background image

79

15. Per la fornitura dei letti poi bastino un pagliericcio, una coperta di grossa tela, un coltrone

e un cuscino di paglia o di crine.

16. I letti, però, devono essere frequentemente ispezionati dall'abate, per vedere se non ci

sia nascosta qualche piccola proprietà personale.

17. E se si scoprisse qualcuno in possesso di un oggetto che non ha ricevuto dall'abate, sia

sottoposto a una gravissima punizione.

18. Ma, per strappare fin dalle radici questo vizio della proprietà, l'abate distribuisca tutto il

necessario

19. e cioè: cocolla, tonaca, calze, scarpe, cintura, coltello, ago, fazzoletti e il necessario per

scrivere, in modo da togliere ogni pretesto di bisogno.

20. In questo, però, deve sempre tener presente quanto è detto negli Atti degli Apostoli e cioè

che "Si dava a ciascuno secondo le sue necessità".

21. Quindi prenda in considerazione le particolari esigenze dei più deboli, anziché la

malevolenza degli invidiosi.

22. Comunque, in tutte le sue decisioni si ricordi del giudizio di Dio.

55. O ubraniu i obuwiu mnichów

1

Ubrania nale

ż

y braciom dawa

ć

dostosowane do warunków miejscowych i klimatu,

2

gdy

ż

w

zimnych okolicach potrzeba wi

ę

cej, a mniej w ciepłych.

3

Opat musi wzi

ąć

to pod uwag

ę

.

4

My jednak s

ą

dzimy,

ż

e w klimacie umiarkowanym wystarczy ka

ż

demu mnichowi kukulla* i

tunika,

5

w zimie kukulla wełniana, w lecie lekka lub znoszona,

6

ponadto szkaplerz do pracy, na

nogi za

ś

po

ń

czochy i buty.

7

Nad kolorem tych wszystkich rzeczy ani nad ich wygl

ą

dem niech si

ę

bracia nie zastanawiaj

ą

, ale niech nosz

ą

takie, jakie mo

ż

na znale

źć

w kraju, w którym

ż

yj

ą

, albo

jakie mo

ż

na taniej sprawi

ć

.

8

Opat za

ś

powinien zadba

ć

o wła

ś

ciwe rozmiary, aby odzie

ż

była nie za krótka, lecz

dostatecznie długa dla nosz

ą

cych j

ą

mnichów.

9

Kto otrzymuje nowe ubranie, niechaj od razu odda stare, które zostanie zło

ż

one w westiarni i

przeznaczone dla biednych.

10

Mnichowi wystarcz

ą

bowiem dwie tuniki i dwie kukulle,

ż

eby mógł

je pra

ć

i zmienia

ć

na noc.

11

Wszystko ponad to jest zbyteczne i nale

ż

y usun

ąć

.

12

Tak

ż

e

po

ń

czochy i ka

ż

d

ą

inn

ą

rzecz star

ą

bracia musz

ą

odda

ć

, gdy otrzymuj

ą

nowe.

13

Wysłani w

podró

ż

dostaj

ą

z westiarni spodnie, które po powrocie zwracaj

ą

wyprane.

14

Równie

ż

kukulle i

tuniki, wydawane podró

ż

uj

ą

cym z westiarni i po powrocie przez nich zwracane, powinny by

ć

nieco lepsze od tych, jakie nosi si

ę

zazwyczaj.

15

Do posłania łó

ż

ka wystarczy mata, szorstkie prze

ś

cieradło, przykrycie i podgłówek.

16

Łó

ż

ka te

jednak opat powinien cz

ę

sto przegl

ą

da

ć

, czy nie znajdzie w nich jakiej

ś

prywatnej własno

ś

ci

mnicha.

17

Gdyby u kogo

ś

odkryto co

ś

takiego, czego nie otrzymał on od opata, winny podlega

bardzo ci

ęż

kiej karze.

18

Aby wykorzeni

ć

do reszty t

ę

wyst

ę

pn

ą

skłonno

ść

do posiadania czego

ś

na własno

ść

, opat

powinien dawa

ć

mnichom wszystko, czego im potrzeba,

19

a mianowicie: kukull

ę

, tunik

ę

,

po

ń

czochy, buty, pas, nó

ż

, rylec, igł

ę

, chustk

ę

do nosa, tabliczki do pisania, a wówczas nie b

ę

d

ą

ju

ż

mogli tłumaczy

ć

si

ę

konieczn

ą

potrzeb

ą

.

20

Opat powinien jednak zawsze mie

ć

w pami

ę

ci to

wa

ż

ne zdanie z Dziejów Apostolskich: ka

ż

demu rozdzielano według potrzeby (Dz 4,35).

21

A

zatem i on równie

ż

niechaj uwzgl

ę

dnia raczej potrzeby słabych ni

ź

li zł

ą

wol

ę

zazdrosnych.

22

A

przy wszystkich decyzjach niech my

ś

li o tym,

ż

e Bóg go potraktuje tak, jak on braci.

background image

80

LVI - De mensa abbatis

1. Mensa abbatis cum hospitibus et peregrinis sit semper.
2. Quotiens tamen minus sunt hospites, quos vult de fratribus vocare in ipsius sit potestate.
3. Seniore tamen uno aut duo semper cum fratribus dimittendum propter disciplinam.

LVI - La mensa dell'abate

1. L'abate mangi sempre in compagnia degli ospiti e dei pellegrini.
2. Ma quando gli ospiti sono pochi, può chiamare alla sua mensa i monaci che vuole.
3. Sarà bene tuttavia lasciare uno o due monaci anziani con la comunità per il

mantenimento della disciplina.

56. O stole opata

1

Opat powinien jada

ć

stale razem z go

ść

mi i pielgrzymami.

2

Ilekro

ć

jednak jest mniej go

ś

ci, ma

prawo zaprosi

ć

tych z braci, których zechce,

3

lecz ze wzgl

ę

du na zachowanie karno

ś

ci nale

ż

y

zawsze pozostawi

ć

z bra

ć

mi jednego lub dwóch ze starszych mnichów.

LVII - De artificibus monasterii

1. Artifices si sunt in monasterio cum omni humilitate faciant ipsas artes, si permiserit abbas.
2. Quod si aliquis ex eis extollitur pro scientia artis suae, eo quod videatur aliquid conferre

monasterio,

3. hic talis erigatur ab ipsa arte et denuo per eam non transeat, nisi forte humiliato ei iterum

abbas iubeat.

4. Si quid vero ex operibus artificum venumdandum est, videant ipsi per quorum manus

transigenda sint ne aliquam fraudem praesumant.

5. Memorentur semper Ananiae et Saphirae, ne forte mortem quam illi in corpore

pertulerunt,

6. hanc isti vel omnes qui aliquam fraudem de rebus monasterii fecerint in anima patiantur.
7. In ipsis autem pretiis non surripiat avaritiae malum,
8. sed semper aliquantulum vilius detur quam ab aliis saecularibus dari potest,
9. ut in omnibus glorificetur Deus.

LVII - I monaci che praticano un'arte o un mestiere

1. Se in monastero ci sono dei fratelli esperti in un'arte o in un mestiere, li esercitino con la

massima umiltà, purché l'abate lo permetta.

2. Ma se qualcuno di loro monta in superbia, perché gli sembra di portare qualche utile al

monastero,

3. sia tolto dal suo lavoro e non gli sia più concesso di occuparsene, a meno che rientri in se

stesso, umiliandosi, e l'abate non glielo permetta di nuovo.

4. Se poi si deve vendere qualche prodotto del lavoro di questi monaci, coloro, che sono

stati incaricati di trattare l'affare, si guardino bene da qualsiasi disonestà.

5. Si ricordino sempre di Anania e Safira, per non correre il rischio che la morte, subita da

quelli nel corpo,

6. colpisca le anime loro e di tutte le persone, che hanno comunque defraudato le sostanze

del monastero.

7. Però nei prezzi dei suddetti prodotti non deve mai insinuarsi l'avarizia,
8. ma bisogna sempre venderli un po' più a buon mercato dei secolari
9. "affinché in ogni cosa sia glorificato Dio".

background image

81

57. O rzemie

ś

lnikach klasztornych

1

Je

ś

li s

ą

w klasztorze rzemie

ś

lnicy, niechaj z cał

ą

pokor

ą

uprawiaj

ą

swoj

ą

sztuk

ę

, gdy im opat

na to zezwoli.

2

Gdyby jednak kto

ś

z nich pysznił si

ę

swoj

ą

umiej

ę

tno

ś

ci

ą

, s

ą

dz

ą

c,

ż

e przynosi

jak

ąś

korzy

ść

klasztorowi,

3

trzeba go od tej pracy odsun

ąć

i ju

ż

do niej wi

ę

cej nie dopuszcza

ć

,

chyba

ż

e si

ę

upokorzy i

ż

e opat mu ponownie rozka

ż

e wykonywa

ć

ów zawód.

4

Je

ś

liby za

ś

co

ś

z prac rzemie

ś

lników miało i

ść

na sprzeda

ż

, niechaj ci, przez których r

ę

ce b

ę

d

ą

one przechodzi

ć

, wystrzegaj

ą

si

ę

najmniejszej nieuczciwo

ś

ci.

5

Niech pami

ę

taj

ą

zawsze o

Ananiaszu i Safirze *, bo podobnie jak tamtych

ś

mier

ć

cielesna, tak mogłaby ich spotka

ć

ś

mier

ć

duchowa,

6

i to nie tylko ich samych, lecz tak

ż

e wszystkich pozwalaj

ą

cych sobie na nieuczciwo

ść

w sprawach klasztoru.

7

Przy ustalaniu za

ś

ceny nie trzeba dopuszcza

ć

do głosu złej chciwo

ś

ci.

8

Lepiej jest zawsze

sprzedawa

ć

nieco taniej, ni

ż

to mog

ą

czyni

ć

ludzie

ś

wieccy,

9

aby we wszystkim Bóg był

uwielbiony (1 P 4,11).

LVIII - De disciplina suscipiendorum fratrum

1. Noviter veniens quis ad conversationem, non ei facilis tribuatur ingressus,
2. sed sicut ait Apostolus: Probate spiritus si ex Deo sunt.
3. Ergo si veniens perseveraverit pulsans et illatas sibi iniurias et difficultatem ingressus

post quattuor aut quinque dies visus fuerit patienter portare et persistere petitioni suae,

4. adnuatur ei ingressus et sit in cella hospitum paucis diebus.
5. Postea autem sit in cella noviciorum ubi meditent et manducent et dormiant.
6. Et senior eis talis deputetur qui aptus sit ad lucrandas animas, qui super eos omnino

curiose intendat.

7. Et sollicitudo sit si revera Deum quaerit, si sollicitus est ad opus Dei, ad oboedientiam, ad

opprobria.

8. Praedicentur ei omnia dura et aspera per quae itur ad Deum.
9. Si promiserit de stabilitate sua perseverantia, post duorum mensuum circulum legatur ei

haec regula per ordinem

10. et dicatur ei: Ecce lex sub qua militare vis; si potes observare, ingredere; si vero non

potes, liber discede.

11. Si adhuc steterit, tunc ducatur in supradictam cellam noviciorum et iterum probetur in

omni patientia.

12. Et post sex mensuum circuitum legatur ei regula, ut sciat ad quod ingreditur.
13. Et si adhuc stat, post quattuor menses iterum relegatur ei eadem regula.
14. Et si habita secum deliberatione promiserit se omnia custodire et cuncta sibi imperata

servare, tunc suscipiatur in congregatione,

15. sciens et lege regulae constitutum quod ei ex illa die non liceat egredi de monasterio,
16. nec collum excutere de sub iugo regulae quem sub tam morosam deliberationem licuit

aut excusare aut suscipere.

17. Suscipiendus autem in oratorio coram omnibus promittat de stabilitate sua et

conversatione morum suorum et oboedientia,

18. coram Deo et sanctis eius, ut si aliquando aliter fecerit, ab eo se damnandum sciat quem

irridit.

19. De qua promissione sua faciat petitionem ad nomen sanctorum quorum reliquiae ibi sunt

et abbatis praesentis.

20. Quam petitionem manu sua scribat, aut certe, si non scit litteras, alter ab eo rogatus

scribat et ille novicius signum faciat et manu sua eam super altare ponat.

21. Quam dum imposuerit, incipiat ipse novicius mox hunc versum: Suscipe me, Domine,

secundum eloquium tuum et vivam, et ne confundas me ab exspectatione mea.

22. Quem versum omnis congregatio tertio respondeat, adiungentes Gloria Patri.

background image

82

23. Tunc ille frater novicius prosternatur singulorum pedibus ut orent pro eo, et iam ex illa die

in congregatione reputetur.

24. Res, si quas habet, aut eroget prius pauperibus aut facta sollemniter donatione conferat

monasterio, nihil sibi reservans ex omnibus,

25. quippe qui ex illo die nec proprii corporis potestatem se habiturum scit.
26. Mox ergo in oratorio exuatur rebus propriis quibus vestitus est et induatur rebus

monasterii.

27. Illa autem vestimenta quibus exutus est reponantur in vestiario conservanda,
28. ut si aliquando suadenti diabolo consenserit ut egrediatur de monasterio -- quod absit --

tunc exutus rebus monasterii proiciatur.

29. Illam tamen petitionem eius, quam desuper altare abbas tulit, non recipiat, sed in

monasterio reservetur.

LVIII - Norme per l'accettazione dei fratelli

1. Quando si presenta un aspirante alla vita monastica, non bisogna accettarlo con troppa

facilità,

2. ma, come dice l'Apostolo: "Provate gli spiriti per vedere se vengono da Dio".
3. Quindi, se insiste per entrare e per tre o quattro giorni dimostra di saper sopportare con

pazienza i rifiuti poco lusinghieri e tutte le altre difficoltà opposte al suo ingresso,
perseverando nella sua richiesta,

4. sia pure accolto e ospitato per qualche giorno nella foresteria.
5. Ma poi si trasferisca nel locale destinato ai novizi, perché vi ricevano la loro formazione,

vi mangino e vi dormano.

6. Ad essi venga inoltre preposto un monaco anziano, capace di conquistare le anime, con

l'incarico di osservarli molto attentamente.

7. In primo luogo bisogna accertarsi se il novizio cerca veramente Dio, se ama l'Ufficio

divino, l'obbedienza e persino le inevitabili contrarietà della vita comune.

8. Gli si prospetti tutta la durezza e l'asperità del cammino che conduce a Dio.
9. Se darà sicure prove di voler perseverare nella sua stabilità, dopo due mesi gli si legga

per intero questa Regola

10. e gli si dica: "Ecco la legge sotto la quale vuoi militare; se ti senti di poterla osservare,

entra; altrimenti, va' pure via liberamente".

11. Se persisterà ancora nel suo proposito, sia ricondotto nel suddetto locale dei novizi e si

metta la sua pazienza alla prova in tutti i modi possibili.

12. Passati sei mesi, gli si legga di nuovo la Regola, perché prenda coscienza dell'impegno

che sta per assumersi.

13. E se continua a perseverare, dopo altri quattro mesi, gli si legga ancora una volta la

stessa Regola.

14. Se allora, dopo aver seriamente riflettuto, prometterà di essere fedele in tutto e di

obbedire a ogni comando, sia pure accolto nella comunità,

15. ma sappia che anche l'autorità della Regola gli vieta da quel giorno di uscire dal

monastero

16. e di sottrarsi al giogo della disciplina monastica che, in una così prolungata deliberazione,

ha avuto la possibilità di accettare o rifiutare liberamente.

17. Al momento dell'ammissione faccia in coro, davanti a tutta la comunità, solenne

promessa di stabilità, conversione continua e obbedienza,

18. al cospetto di Dio e di tutti i suoi santi, in modo da essere pienamente consapevole che,

se un giorno dovesse comportarsi diversamente, sarà condannato da Colui del quale si fa
giuoco.

19. Di tale promessa stenda un documento sotto forma di domanda, rivolta ai Santi, le cui

reliquie sono conservate nella chiesa, e all'abate presente.

background image

83

20. Scriva di suo pugno il suddetto documento o, se non è capace, lo faccia scrivere da un

altro, dietro sua esplicita richiesta, e lo firmi con un segno, deponendolo poi sull'altare con
le proprie mani.

21. Una volta depositato il documento sull'altare, il novizio intoni subito il versetto: "Accoglimi,

Signore, secondo la tua promessa e vivrò; e non deludermi nella mia speranza".

22. Tutta la comunità ripeta per tre volte lo stesso versetto, aggiungendovi alla fine il Gloria.
23. Poi il novizio si prostri ai piedi di ciascuno dei fratelli per chiedergli di pregare per lui e da

quel giorno sia considerato come un membro della comunità.

24. Se possiede dei beni materiali, li distribuisca in precedenza ai poveri o li doni al

monastero con un atto ufficiale senza riservare per sé la minima proprietà,

25. ben sapendo che da quel giorno in poi non sarà più padrone neanche del proprio corpo.
26. Quindi, subito dopo, sia spogliato in coro delle vesti che indossa e rivestito dell'abito

monastico.

27. Ma gli indumenti di cui si è spogliato devono essere conservati nel guardaroba,
28. in modo che, se in seguito dovesse - Dio non voglia!- cedere alla suggestione diabolica e

lasciare il monastero, sia mandato via senza l'abito monastico.

29. Non gli si restituisca invece la domanda che l'abate ha ritirato dall'altare, ma sia

conservata in monastero.

58. O zasadach przyjmowania braci

1

Gdy zgłasza si

ę

kto

ś

nowy do klasztoru* , nie nale

ż

y go łatwo przyjmowa

ć

,

2

lecz, jak mówi

Apostoł, badajcie duchy, czy s

ą

z Boga (

1

J 4,1).

3

Tak wi

ę

c gdy kto

ś

przyjdzie i b

ę

dzie kołata

ć

wytrwale, gdy oka

ż

e si

ę

po czterech czy pi

ę

ciu dniach,

ż

e potrafi znosi

ć

cierpliwie wyrz

ą

dzane

mu przykro

ś

ci i utrudnienie wst

ą

pienia a pro

ś

b

ę

swoj

ą

ci

ą

gle powtarza,

4

wówczas nale

ż

y mu

pozwoli

ć

na wst

ą

pienie. A niech przez kilka dni pozostanie jeszcze w celi go

ś

ci.

5

ź

niej za

ś

zamieszka w celi nowicjuszy, gdzie maj

ą

oni rozmy

ś

la

ć

, a tak

ż

e jada

ć

i sypia

ć

.

6

Przydzieli si

ę

im mnicha starszego, takiego, który umie pozyskiwa

ć

dusze, by ich bardzo

uwa

ż

nie obserwował.

7

Trzeba bada

ć

troskliwie, czy [nowicjusz] prawdziwie szuka Boga, czy jest

gorliwy w Słu

ż

bie Bo

ż

ej, w posłusze

ń

stwie, w znoszeniu upokorze

ń

.

8

Nale

ż

y mu z góry

przedstawi

ć

wszystko, co jest ci

ęż

kie i trudne na drodze do Boga.

9

Je

ś

li obieca wytrwa

ć

w stało

ś

ci, po upływie dwóch miesi

ę

cy zostanie mu odczytana ta Reguła

od pocz

ą

tku do ko

ń

ca.

10

I wówczas powiedz

ą

mu: Oto prawo, pod którym chcesz słu

ż

y

ć

. Je

ś

li

mo

ż

esz je zachowa

ć

, wst

ą

p; je

ś

li za

ś

nie mo

ż

esz, odejd

ź

wolny.

11

Je

ś

li nadal nie zmieni zdania,

nale

ż

y go zaprowadzi

ć

z powrotem do wspomnianej wy

ż

ej celi nowicjuszy i ponownie

do

ś

wiadcza

ć

na wszelkie sposoby jego cierpliwo

ść

.

12

I po upływie sze

ś

ciu miesi

ę

cy zostanie mu odczytana Reguła, aby wiedział, na co si

ę

decyduje.

13

Je

ś

li za

ś

nadal nie zmieni zdania, po czterech miesi

ą

cach ponownie zostanie mu

odczytana ta sama Reguła.

14

A je

ś

li po dojrzałej rozwadze obieca,

ż

e b

ę

dzie wszystkiego przestrzegał i spełniał wszelkie

polecenia, wtedy dopiero nale

ż

y go przyj

ąć

do wspólnoty.

15

Powinien jednak wiedzie

ć

,

ż

e na

mocy prawa, jakim jest Reguła, nie wolno mu od tego dnia opu

ś

ci

ć

klasztoru,

16

nie wolno mu te

ż

strz

ą

sn

ąć

z karku jarzma Reguły, które tak długo rozwa

ż

aj

ą

c mógł łatwo albo odrzuci

ć

, albo

przyj

ąć

.

17

Ten, który ma by

ć

przyj

ę

ty, w oratorium w obecno

ś

ci wszystkich zło

ż

y przyrzeczenie stało

ś

ci,

zachowania obyczajów monastycznych i posłusze

ń

stwa* . [A zło

ż

y je]

18

przed Bogiem i Jego

Ś

wi

ę

tymi,

ż

eby wiedział,

ż

e je

ś

li kiedykolwiek inaczej post

ą

pi, zostanie pot

ę

piony przez Tego, z

którego szydzi.

background image

84

19

Temu swemu przyrzeczeniu nada form

ę

pro

ś

by zwróconej do

Ś

wi

ę

tych, których relikwie si

ę

tam znajduj

ą

, jak równie

ż

do aktualnego opata.

20

Dokument ten powinien napisa

ć

własnor

ę

cznie albo, je

ś

liby nie umiał pisa

ć

, niechaj na jego

ż

yczenie napisze kto

ś

inny, a ów

nowicjusz tylko znak swój postawi. I własnor

ę

cznie poło

ż

y dokument na ołtarzu.

21

Gdy tylko go poło

ż

y, zaraz sam zacznie werset: Przyjmij mnie, Panie, według Twej obietnicy,

a

ż

y

ć

b

ę

d

ę

. I nie zawied

ź

nadziei mojej (Ps 118,116 Wlg).

22

Werset ten powtórzy trzykrotnie

cała wspólnota dodaj

ą

c jeszcze Chwała Ojcu.

23

Wówczas ów nowy brat rzuci si

ę

do nóg ka

ż

demu z osobna prosz

ą

c, by si

ę

za niego modlili. I

od dnia tego nale

ż

y ju

ż

do wspólnoty.

24

Je

ś

li ma jaki

ś

maj

ą

tek, powinien albo rozda

ć

go poprzednio ubogim, albo prawnym aktem

darowizny zapisa

ć

klasztorowi, nie zachowuj

ą

c niczego z tych wszystkich rzeczy dla siebie.

25

Wiadomo mu przecie

ż

, i

ż

od dnia tego nie rozporz

ą

dza ju

ż

nawet własnym ciałem.

26

Zaraz w oratorium zostanie rozebrany z szat swoich i ubrany w klasztorne.

27

Zdj

ę

te z niego

ubranie ma by

ć

zło

ż

one w westiarni, gdzie te

ż

b

ę

dzie przechowywane.

28

A gdyby kiedy

ś

, co nie

daj Bo

ż

e, uległ podszeptom diabła i chciał z klasztoru wyst

ą

pi

ć

, wtedy nale

ż

y zdj

ąć

z niego strój

klasztorny, a jego wydali

ć

.

29

Dokumentu jednak owego, który opat wzi

ą

ł z ołtarza, nie odzyska. Zatrzymuje go klasztor.

LIX - De filiis nobilium aut pauperum qui offeruntur

1. Si quis forte de nobilibus offerit filium suum Deo in monasterio, si ipse puer minor aetate

est, parentes eius faciant petitionem quam supra diximus

2. et cum oblatione ipsam petitionem et manum pueri involvant in palla altaris, et sic eum

offerant.

3. De rebus autem suis, aut in praesenti petitione promittant sub iureiurando quia numquam

per se, numquam per suffectam personam nec quolibet modo ei aliquando aliquid dant
aut tribuunt occasionem habendi;

4. vel certe si hoc facere noluerint et aliquid offerre volunt in eleemosynam monasterio pro

mercede sua,

5. faciant ex rebus quas dare volunt monasterio donationem, reservato sibi, si ita voluerint,

usufructu.

6. Atque ita omnia obstruantur ut nulla suspicio remaneat puero per quam deceptus perire

possit -- quod absit -- quod experimento didicimus.

7. Similiter autem et pauperiores faciant.
8. Qui vero ex toto nihil habent, simpliciter petitionem faciant et cum oblatione offerant filium

suum coram testibus.

LIX - I piccoli oblati

1. Se qualche persona facoltosa volesse offrire il proprio figlio a Dio nel monastero e il

ragazzo è ancora piccino, i genitori stendano la domanda di cui abbiamo parlato nel
capitolo precedente

2. e l'avvolgano nella tovaglia dell'altare insieme con l'oblazione della Messa e la mano del

bimbo, offrendolo in questo modo.

3. Per quanto riguarda poi i loro beni, o nella domanda suddetta promettano di non dargli

mai nulla, né direttamente né per interposta persona, né in qualsiasi altro modo, e
neanche di dargli mai l'occasione di procurarsi qualche sostanza,

4. oppure, se non intendono regolarsi secondo questa prassi e desiderano offrire qualche

cosa al monastero per la salute dell'anima loro,

background image

85

5. facciano donazione dei beni che vogliono regalare al monastero, riservandosene, se

credono, l'usufrutto.

6. Così si precludano tutte le vie, in modo da non lasciare al ragazzo alcun miraggio da cui

possa esser tratto in inganno e - Dio non voglia! - in perdizione, come ci ha insegnato
l'esperienza.

7. La stessa procedura seguano anche i meno abbienti.
8. Quanto a coloro che non possiedono proprio nulla, facciano semplicemente la domanda e

offrano il loro figlioletto con l'oblazione della Messa, alla presenza di testimoni.

59. O ofiarowywanych przez rodziców synach ludzi mo

ż

nych i ludzi ubogich

1

Je

ś

li kto

ś

z mo

ż

nych ofiaruje swego syna Bogu w klasztorze, a chłopiec jest małoletni, rodzice

sami napisz

ą

pro

ś

b

ę

, o której wy

ż

ej mówili

ś

my.

2

Nast

ę

pnie zawin

ą

ten dokument i r

ę

k

ę

chłopca

razem ze swoim darem* w obrus ołtarza i tak go ofiaruj

ą

.

3

Co za

ś

tyczy si

ę

maj

ą

tku, to powinni w składanym przez siebie dokumencie zobowi

ą

za

ć

si

ę

pod przysi

ę

g

ą

,

ż

e nigdy ani sami, ani przez po

ś

rednika, ani w jakikolwiek inny sposób niczego

mu nie podaruj

ą

ani nie umo

ż

liwi

ą

posiadania czegokolwiek.

4

Je

ś

liby za

ś

nie chcieli tego

uczyni

ć

, a pragn

ę

li ofiarowa

ć

jak

ąś

jałmu

ż

n

ę

klasztorowi jako wynagrodzenie,

5

niechaj

sporz

ą

dz

ą

na rzecz klasztoru akt prawny darowizny tych rzeczy, jakie zamierzaj

ą

ofiarowa

ć

,

zatrzymuj

ą

c sobie, je

ś

li zechc

ą

, prawo u

ż

ytkowania.

6

Trzeba tak to wszystko urz

ą

dzi

ć

, by

zapobiec powstaniu w sercu chłopca jakich

ś

zamysłów, które mogłyby go zwie

ść

i — co nie daj

Bo

ż

e — doprowadzi

ć

do zguby. A wiemy z do

ś

wiadczenia,

ż

e to si

ę

zdarza.

7

W podobny sposób niech post

ę

puj

ą

tak

ż

e ludzie ubo

ż

si.

8

Kto za

ś

w ogóle niczego nie posiada,

niech po prostu napisze pro

ś

b

ę

i wraz z darem ofiaruje syna w obecno

ś

ci

ś

wiadków.

LX - De sacerdotibus qui forte voluerint in monasterio habitare

1. Si quis de ordine sacerdotum in monasterio se suscipi rogaverit, non quidem citius ei

assentiatur.

2. Tamen, si omnino persteterit in hac supplicatione, sciat se omnem regulae disciplinam

servaturum,

3. nec aliquid ei relaxabitur, ut sit sicut scriptum est: Amice, ad quod venisti?
4. Concedatur ei tamen post abbatem stare et benedicere aut missas tenere, si tamen

iusserit ei abbas;

5. sin alias, ullatenus aliqua praesumat, sciens se disciplinae regulari subditum, et magis

humilitatis exempla omnibus det.

6. Et si forte ordinationis aut alicuius rei causa fuerit in monasterio,
7. illum locum attendat quando ingressus est in monasterio, non illum qui ei pro reverentia

sacerdotii concessus est.

8. Clericorum autem si quis eodem desiderio monasterio sociari voluerit, loco mediocri

collocentur;

9. et ipsi tamen si promittunt de observatione regulae vel propria stabilitate.

LX - I sacerdoti aspiranti alla vita monastica

1. Se qualche sacerdote chiede di essere ammesso nel monastero, non bisogna affrettarsi

troppo ad accogliere la sua richiesta.

2. Ma se continua a insistere in questa preghiera, sappia che dovrà osservare tutta la

disciplina della Regola,

3. senza la minima attenuazione, in modo che gli si possa dire con la Scrittura: "Amico, che

sei venuto a fare?".

background image

86

4. Gli si conceda tuttavia di prender posto dopo l'abate, di dare la benedizione e di recitare

le preci finali, purché l'abate disponga così;

5. altrimenti non pretenda assolutamente nulla, anzi sia per tutti un esempio di umiltà, ben

sapendo di essere soggetto alla disciplina della Regola.

6. E se per caso nella comunità si dovesse trattare dell'assegnazione delle cariche o di

qualche altro affare,

7. occupi il posto che gli spetta corrispondentemente al suo ingresso in monastero e non

quello che gli è stato concesso in considerazione della sua dignità sacerdotale.

8. Se poi qualche chierico, spinto dallo stesso desiderio, volesse essere aggregato alla

comunità, sia assegnato a un posto di un certo riguardo,

9. ma sempre a condizione che prometta anche lui l'osservanza della Regola e la propria

stabilità.

60. O kapłanach, którzy chcieliby mieszka

ć

w klasztorze

1

Kiedy kto

ś

ze stanu kapła

ń

skiego* prosi o przyj

ę

cie do klasztoru, nie nale

ż

y zbyt szybko si

ę

zgadza

ć

.

2

Je

ś

liby jednak wci

ąż

wytrwale prosił, niechaj wie,

ż

e musi zachowywa

ć

Reguł

ę

w

całej surowo

ś

ci

3

i z niczego nie zostanie zwolniony, gdy

ż

b

ę

dzie tak, jak napisano: Przyjacielu,

po co

ś

przyszedł? (Mt 26,50).

4

Nale

ż

y mu jednak pozwoli

ć

zaj

ąć

miejsce tu

ż

przy opacie, udziela

ć

błogosławie

ń

stw* i

odprawia

ć

Msze

Ś

wi

ę

te, ale tylko wówczas, gdy opat mu to poleci.

5

W innym przypadku niech

nic takiego sam si

ę

nie o

ś

miela czyni

ć

, a pami

ę

taj

ą

c,

ż

e podlega karno

ś

ci zakonnej, niech raczej

daje wszystkim przykład pokory.

6

Kiedy za

ś

chodziłoby o obsadzenie urz

ę

dów lub o jakie

ś

inne klasztorne sprawy,

7

powinien

zaj

ąć

miejsce, które wynika z czasu jego wst

ą

pienia do klasztoru, a nie to, jakie mu przyznano

dla kapła

ń

skiej godno

ś

ci.

8

Gdyby za

ś

kto

ś

z kleryków*

ż

ywił to samo pragnienie wst

ą

pienia do klasztoru, nale

ż

y mu

przydzieli

ć

miejsce po

ś

rednie,

9

tylko pod tym warunkiem jednak,

ż

e zobowi

ąż

e si

ę

do

zachowania Reguły i stało

ś

ci.

LXI - De monachis peregrinis, qualiter suscipiantur

1. Si quis monachus peregrinus de longinquis provinciis supervenerit, si pro hospite voluerit

habitare in monasterio

2. et contentus est consuetudinem loci quam invenerit, et non forte superfluitate sua

perturbat monasterium,

3. sed simpliciter contentus est quod invenerit, suscipiatur quanto tempore cupit.
4. Si qua sane rationabiliter et cum humilitate caritatis reprehendit aut ostendit, tractet abbas

prudenter ne forte pro hoc ipsud eum Dominus direxerit.

5. Si vero postea voluerit stabilitatem suam firmare, non renuatur talis voluntas, et maxime

quia tempore hospitalitatis potuit eius vita dinosci.

6. Quod si superfluus aut vitiosus inventus fuerit tempore hospitalitatis, non solum non debet

sociari corpori monasterii,

7. verum etiam dicatur ei honeste ut discedat, ne eius miseria etiam alii vitientur.
8. Quod si non fuerit talis qui mereatur proici, non solum si petierit suscipiatur congregationi

sociandus,

9. verum etiam suadeatur ut stet, ut eius exemplo alii erudiantur,
10. et quia in omni loco uni Domino servitur, uni regi militatur.
11. Quem si etiam talem esse perspexerit abbas, liceat eum in superiori aliquantum

constituere loco.

background image

87

12. Non solum autem monachum, sed etiam de suprascriptis gradibus sacerdotum vel

clericorum stabilire potest abbas in maiori quam ingrediuntur loco, si eorum talem
perspexerit esse vitam.

13. Caveat autem abbas ne aliquando de alio noto monasterio monachum ad habitandum

suscipiat sine consensu abbatis eius aut litteras commendaticias,

14. quia scriptum est: Quod tibi non vis fieri, alio ne feceris.

LXI - L'accoglienza dei monaci forestieri

1. Se un monaco forestiero, giunto di lontano, vuole abitare nel monastero in qualità di

ospite

2. e si dimostra soddisfatto delle consuetudini locali,
3. accontentandosi con semplicità di quello che trova, senza disturbare la comunità con le

sue pretese, sia accolto per tutto il tempo che desidera.

4. Nel caso poi che egli rilevi qualche inconveniente o dia qualche suggerimento, l'abate si

chieda se il Signore non lo abbia mandato proprio per questo.

5. E se in seguito vorrà fissare la sua stabilità nel monastero, non si opponga un rifiuto a

questa sua richiesta, tanto più che durante la sua permanenza si è avuto modo di
studiarne il comportamento.

6. Se però, quando era ospite si è dimostrato pieno di pretese e di difetti, non solo non

dev'essere aggregato alla comunità,

7. ma bisogna dirgli garbatamente di andarsene per evitare che le sue miserie contagino

anche gli altri.

8. Invece, se non merita di essere allontanato, non sia accolto e incorporato nella comunità

solo nel caso che ne faccia domanda,

9. ma sia addirittura invitato a rimanere, perché gli altri possano trarre profitto dal suo

esempio

10. e perché dappertutto si serve il medesimo Signore e si milita sotto lo stesso Re.
11. Anzi, se l'abate lo ritiene degno, può anche assegnargli un posto un po' elevato.
12. E non solamente un monaco, ma anche coloro che appartengono all'ordine sacerdotale o

al chiericato, l'abate può destinare a un posto superiore a quello corrispondente al loro
ingresso in monastero, se ha notato che la condotta lo merita.

13. Si guardi però sempre dall'ammettere stabilmente nella sua comunità un monaco

proveniente da un monastero conosciuto, senza il consenso e le lettere commendatizie
del suo abate,

14. perché sta scritto: "Non fare agli altri quello che non vuoi che sia fatto a te".

61. Jak nale

ż

y przyjmowa

ć

obcych mnichów

1

Je

ś

li przybywa obcy mnich z dalekich okolic i chce jako go

ść

mieszka

ć

w klasztorze,

2

a

spodobaj

ą

mu si

ę

miejscowe zwyczaje i nie b

ę

dzie wnosił do klasztoru niepokoju przez swoje

nadmierne wymagania,

3

ale zadowoli si

ę

po prostu tym, co zastanie, mo

ż

na go przyj

ąć

na tak

długo, jak tego pragnie.

4

Gdy rozumnie i z pokorn

ą

miło

ś

ci

ą

co

ś

zgani lub co

ś

zaproponuje, niechaj opat rozwa

ż

y

starannie jego słowa, bo mo

ż

e Pan przysłał go wła

ś

nie w tym celu.

5

Je

ś

li za

ś

zechce pó

ź

niej zobowi

ą

za

ć

si

ę

do stało

ś

ci, nie godzi si

ę

odrzuca

ć

takiej pro

ś

by, tym

bardziej,

ż

e w czasie gdy mieszkał jako go

ść

, mo

ż

na ju

ż

było pozna

ć

jego

ż

ycie.

6

Gdyby b

ę

d

ą

c jeszcze go

ś

ciem okazał si

ę

wymagaj

ą

cy i wyst

ę

pny, nie tylko nie trzeba

dopuszcza

ć

go do wspólnoty klasztornej,

7

lecz nawet uczciwie powiedzie

ć

, by sobie poszedł,

zanim inni zara

żą

si

ę

jego chorob

ą

.

8

Gdyby za

ś

swoim zachowaniem nie zasługiwał na

wyrzucenie, nie nale

ż

y czeka

ć

, a

ż

poprosi o przyj

ę

cie do wspólnoty,

9

lecz ju

ż

wcze

ś

niej

background image

88

poradzi

ć

mu, aby został i innych pouczał swoim przykładem,

10

bo przecie

ż

w ka

ż

dym miejscu

jedynemu słu

ż

ymy Bogu, walczymy pod rozkazami jedynego Króla.

11

Je

ś

li opat stwierdzi,

ż

e jest on tego godny, mo

ż

e mu przyzna

ć

miejsce nieco wy

ż

sze. 12* Nie

tylko zreszt

ą

mnichowi, lecz równie

ż

komu

ś

z wy

ż

ej wspomnianych kapłanów czy kleryków ma

opat prawo przydzieli

ć

miejsce wy

ż

sze, ni

ż

wynikałoby to z czasu jego wst

ą

pienia, skoro uzna,

ż

e ich sposób

ż

ycia na takie wyró

ż

nienie zasługuje.

13

Niech jednak opat zwraca uwag

ę

, by nigdy nie przyjmowa

ć

na dłu

ż

ej mnicha z jakiego

ś

innego, a znanego mu klasztoru bez zgody lub listu polecaj

ą

cego tamtejszego opata. 14* Jest

bowiem napisane: Nie czy

ń

drugiemu, co tobie niemiłe.

LXII - De sacerdotibus monasterii

1. Si quis abbas sibi presbyterum vel diaconem ordinari petierit, de suis eligat qui dignus sit

sacerdotio fungi.

2. Ordinatus autem caveat elationem aut superbiam,
3. nec quicquam praesumat nisi quod ei ab abbate praecipitur, sciens se multo magis

disciplinae regulari subdendum.

4. Nec occasione sacerdotii obliviscatur regulae oboedientiam et disciplinam, sed magis ac

magis in Deum proficiat.

5. Locum vero illum semper attendat quod ingressus est in monasterio,
6. praeter officium altaris, et si forte electio congregationis et voluntas abbatis pro vitae

merito eum promovere voluerint.

7. Qui tamen regulam decanis vel praepositis constitutam sibi servare sciat.
8. Quod si aliter praesumpserit, non sacerdos sed rebellio iudicetur.
9. Et saepe admonitus si non correxerit, etiam episcopus adhibeatur in testimonio.
10. Quod si nec sic emendaverit, clarescentibus culpis, proiciatur de monasterio,
11. si tamen talis fuerit eius contumacia ut subdi aut oboedire regulae nolit.

LXII - I sacerdoti del monastero

1. Se un abate desidera che uno dei suoi monaci sia ordinato sacerdote o diacono per il

servizio della comunità scelga in essa un fratello degno di esercitare tali funzioni.

2. Ma il monaco ordinato si guardi dalla vanità e dalla superbia
3. e non creda di poter fare altro che quello che gli ordina l'abate, tenendo sempre presente

che d'ora in poi dovrà essere maggiormente sottomesso alla disciplina.

4. Né col pretesto del sacerdozio trascuri l'obbedienza alla Regola o la disciplina, ma anzi

progredisca sempre più nelle vie di Dio.

5. Conservi sempre il posto che gli spetta in corrispondenza del suo ingresso in monastero,
6. tranne che per il ministero dell'altare, oppure nel caso che la scelta della comunità o la

volontà dell'abate l'abbiano promosso in considerazione della sua vita esemplare.

7. Sappia però che deve osservare la disciplina prestabilita per i decani e i superiori.
8. Se avrà la presunzione di agire diversamente, non sia più trattato come un sacerdote, ma

come un ribelle.

9. E nell'eventualità che, dopo essere stato ammonito non si correggesse, si chiami a

testimonio anche il vescovo.

10. Ma se neanche allora si emendasse e le sue colpe diventassero sempre più evidenti, sia

espulso dal monastero,

11. purché però sia stato così ostinato da non volersi sottomettere e obbedire alla Regola.

background image

89

62. O kapłanach klasztornych

1

Je

ś

li opat chce mie

ć

w klasztorze wy

ś

wi

ę

conego kapłana lub diakona, niechaj wybierze ze

swych mnichów takiego, który byłby godny sprawowa

ć

kapła

ń

sk

ą

posług

ę

.

2

Wy

ś

wi

ę

cony za

ś

niech si

ę

wystrzega wyniosło

ś

ci i pychy.

3

Niech si

ę

nie o

ś

miela robi

ć

czegokolwiek ponad to, co mu zleci opat. Powinien wiedzie

ć

, i

ż

[od tej chwili] musi si

ę

tym

bardziej podporz

ą

dkowywa

ć

karno

ś

ci zakonnej.

4

Niech z racji swojej godno

ś

ci kapła

ń

skiej nie

zapomina o posłusze

ń

stwie nale

ż

nym Regule i nakazanej przez ni

ą

karno

ś

ci, lecz coraz

gorliwiej d

ąż

y do Boga.

5

Poza słu

ż

b

ą

przy ołtarzu niech zajmuje zawsze to miejsce, które wynika z czasu jego

wst

ą

pienia do klasztoru,

6

chyba

ż

e wybór wspólnoty i wola opata zadecyduj

ą

, i

ż

swoim

ż

yciem

zasłu

ż

ył na miejsce wy

ż

sze.

7

Musi jednak wówczas przestrzega

ć

przepisów ustanowionych dla

dziekanów i przeorów* .

8

Gdyby bowiem o

ś

mielił si

ę

post

ę

powa

ć

inaczej, traktowany b

ę

dzie nie

jako kapłan, lecz jako buntownik.

9

A gdyby nie poprawił si

ę

mimo wielokrotnych upomnie

ń

,

trzeba odwoła

ć

si

ę

do samego biskupa, jako do

ś

wiadka.

10

A je

ś

liby si

ę

i wówczas nie poprawił,

a wina jego była oczywista, nale

ż

y go usun

ąć

z klasztoru,

11

ale tylko w takim przypadku, gdy

zaci

ę

ty w uporze nie zechce si

ę

podporz

ą

dkowa

ć

ani okaza

ć

posłusze

ń

stwa Regule.

LXIII - De ordine congregationis

1. Ordines suos in monasterio ita conservent ut conversationis tempus ut vitae meritum

discernit utque abbas constituerit.

2. Qui abbas non conturbet gregem sibi commissum nec, quasi libera utens potestate,

iniuste disponat aliquid,

3. sed cogitet semper quia de omnibus iudiciis et operibus suis redditurus est Deo rationem.
4. Ergo secundum ordines quos constituerit vel quos habuerint ipsi fratres sic accedant ad

pacem, ad communionem, ad psalmum imponendum, in choro standum;

5. et in omnibus omnino locis aetas non discernat ordines nec praeiudicet,
6. quia Samuel et Daniel pueri presbyteros iudicaverunt.
7. Ergo excepto hos quos, ut diximus, altiori consilio abbas praetulerit vel degradaverit certis

ex causis, reliqui omnes ut convertuntur ita sint,

8. ut verbi gratia qui secunda hora diei venerit in monasterio iuniorem se noverit illius esse

qui prima hora venit diei, cuiuslibet aetatis aut dignitatis sit,

9. pueris per omnia ab omnibus disciplina conservata.
10. Iuniores igitur priores suos honorent, priores minores suos diligant.
11. In ipsa appellatione nominum nulli liceat alium puro appellare nomine,
12. sed priores iuniores suos fratrum nomine, iuniores autem priores suos nonnos vocent,

quod intellegitur paterna reverentia.

13. Abbas autem, quia vices Christi creditur agere, dominus et abbas vocetur, non sua

assumptione sed honore et amore Christi;

14. ipse autem cogitet et sic se exhibeat ut dignus sit tali honore.
15. Ubicumque autem sibi obviant fratres, iunior priorem benedictionem petat.
16. Transeunte maiore minor surgat et det ei locum sedendi, nec praesumat iunior consedere

nisi ei praecipiat senior suus,

17. ut fiat quod scriptum est: Honore invicem praevenientes.
18. Pueri parvi vel adulescentes in oratorio vel ad mensas cum disciplina ordines suos

consequantur.

19. Foris autem vel ubiubi, et custodiam habeant et disciplinam, usque dum ad intellegibilem

aetatem perveniant.


background image

90

LXIII - L'ordine della comunità

1. Nella comunità ognuno conservi il posto che gli spetta secondo la data del suo ingresso o

l'esemplarità della sua condotta o la volontà dell'abate.

2. Bisogna però che quest'ultimo non metta lo scompiglio nel gregge che gli è stato affidato,

prendendo delle disposizioni ingiuste come se esercitasse un potere assoluto,

3. ma pensi sempre che dovrà rendere conto a Dio di tutte le sue decisioni e azioni.
4. Dunque i monaci si succedano nel bacio di pace e nella comunione, nell'intonare i salmi e

nei posti in coro, secondo l'ordine stabilito dall'abate o a essi spettante.

5. E in nessuna occasione l'età costituisca un criterio distintivo o pregiudizievole per stabilire

i posti,

6. perché Samuele e Daniele, quando erano ancora fanciulli, giudicarono gli anziani.
7. Quindi, a eccezione di quelli che, come abbiamo già detto, l'abate avrà promosso per

ragioni superiori o degradato per motivi fondati, tutti gli altri occupino sempre i posti
determinati dalla data del rispettivo ingresso,

8. in modo che il monaco, arrivato - per esempio - in monastero alle 9, sappia di essere più

giovane di quello arrivato alle 8, quale che sia la sua età e dignità.

9. Per quanto riguarda i ragazzi, invece, si osservi in tutto e per tutto la relativa disciplina.
10. I più giovani, dunque, trattino con riguardo i più anziani, che a loro volta li ricambino con

amore.

11. Anche quando si chiamano tra loro, nessuno si permetta di rivolgersi all'altro con il solo

nome,

12. ma gli anziani diano ai giovani l'appellativo di "fratello" e i giovani usino per gli anziani

quello di "reverendo padre", come espressione del loro rispetto filiale.

13. L'abate poi sia chiamato "signore" e "abate", non perché si sia arrogato da sé un tale

titolo, ma in onore e per amore di Cristo del quale sappiamo per fede che egli fa le veci.

14. Da parte sua, però, rifletta sull'onore che gli viene tributato e se ne dimostri degno.
15. Dovunque i fratelli si incontrano, il più giovane chieda la benedizione al più anziano;
16. quando passa un monaco anziano, il più giovane si alzi e gli ceda il posto, guardandosi

bene dal rimettersi a sedere prima che l'anziano glielo permetta,

17. in modo che si realizzi quanto è scritto: "Prevenitevi a vicenda nel rendervi onore".
18. I ragazzi più piccoli e i giovanetti occupino in coro e in refettorio i posti loro spettanti

secondo la Regola:

19. ma fuori di lì siano sorvegliati e tenuti dappertutto sotto la disciplina, finché non avranno

raggiunto un età più matura.

63. O kolejno

ś

ci miejsc we wspólnocie

1

Bracia maj

ą

zachowa

ć

w klasztorze to miejsce, jakie wynika z czasu ich wst

ą

pienia, na jakie

zasłu

ż

yli swoim

ż

yciem i jakie przydzielił im opat.

2

Opat jednak nie powinien niepokoi

ć

powierzonej sobie trzody wydaj

ą

c niesprawiedliwe zarz

ą

dzenia, jakby miał nieograniczon

ą

władz

ę

.

3

Niechaj raczej zawsze pami

ę

ta,

ż

e ze wszystkich swoich decyzji i czynów b

ę

dzie

musiał zda

ć

spraw

ę

Bogu.

4

Tak wi

ę

c niech bracia przyst

ę

puj

ą

do znaku pokoju, do Komunii

ś

w., zaczynaj

ą

psalmy i

zajmuj

ą

miejsca w chórze zgodnie z kolejno

ś

ci

ą

ustalon

ą

przez opata lub przysługuj

ą

c

ą

im na

zasadzie dnia wst

ą

pienia.

5

A w

ż

adnym wypadku wiek nie mo

ż

e kolejno

ś

ci tej z góry

przes

ą

dza

ć

ani o niej decydowa

ć

.

6

Przecie

ż

Samuel i Daniel, cho

ć

młodzi, s

ą

dzili starszych od

siebie *.

7

A zatem oprócz mnichów, których by opat, jak ju

ż

mówili

ś

my, po gł

ę

bszym namy

ś

le

przesun

ą

ł na miejsce wy

ż

sze lub z okre

ś

lonych powodów na ni

ż

sze, wszyscy pozostali niechaj

zajmuj

ą

to, jakie im wyznaczył sam czas wst

ą

pienia.

8

I tak na przykład kto przyszedł do klasztoru o drugiej godzinie dnia, musi wiedzie

ć

,

ż

e bez

wzgl

ę

du na to, jakie by były jego wiek i godno

ść

, b

ę

dzie zawsze młodszy od tego, kto przyszedł

background image

91

o godzinie pierwszej.

9

Co za

ś

dotyczy chłopców, to trzeba, aby wszyscy i wsz

ę

dzie utrzymywali

ich w karno

ś

ci.

10

Niech zatem młodsi starszych szanuj

ą

, a starsi niechaj kochaj

ą

młodszych.

11

Zwracaj

ą

c si

ę

do drugiego, nikomu nie wolno posłu

ż

y

ć

si

ę

samym tylko imieniem,

12

lecz starsi powinni mówi

ć

do młodszych „bracia”, młodsi za

ś

do starszych nonni, co oznacza „czcigodni ojcowie”.

13

Opata natomiast, poniewa

ż

wiara widzi w nim zast

ę

pc

ę

Chrystusa, nale

ż

y nazywa

ć

panem i

opatem [dominus i abbas], nie jakoby on tego dla siebie

żą

dał, lecz jako wyraz czci i miło

ś

ci dla

Chrystusa.

14

Opat te

ż

sam musi o tym pami

ę

ta

ć

i tak post

ę

powa

ć

, by okaza

ć

si

ę

godnym tej

czci.

15

Gdziekolwiek by si

ę

bracia spotkali, niechaj młodszy prosi starszego o błogosławie

ń

stwo.

16

Je

ś

li starszy przechodzi, młodszy powinien wsta

ć

i ust

ą

pi

ć

mu miejsca siedz

ą

cego. Nie godzi si

ę

te

ż

młodszemu usi

ąść

ponownie, zanim go starszy nie zaprosi.

17

W ten sposób wypełniamy

zalecenie Pisma

Ś

wi

ę

tego: W okazywaniu czci jedni drugich wyprzedzajcie (Rz 12,10).

18

Mali chłopcy i młodsi niech w oratorium i przy stole zajmuj

ą

swoje miejsca w porz

ą

dku.

19

Na

zewn

ą

trz za

ś

, gdziekolwiek by si

ę

znale

ź

li, nale

ż

y ich pilnowa

ć

i utrzymywa

ć

w karno

ś

ci, a

ż

dojd

ą

do wieku dojrzało

ś

ci umysłowej.

LXIV - De ordinando abbate

1. In abbatis ordinatione illa semper consideretur ratio ut hic constituatur quem sive omnis

concors congregatio secundum timorem Dei, sive etiam pars quamvis parva
congregationis saniore consilio elegerit.

2. Vitae autem merito et sapientiae doctrina eligatur qui ordinandus est, etiam si ultimus

fuerit in ordine congregationis.

3. Quod si etiam omnis congregatio vitiis suis -- quod quidem absit -- consentientem

personam pari consilio elegerit,

4. et vitia ipsa aliquatenus in notitia episcopi ad cuius dioecesim pertinet locus ipse vel ad

abbates aut christianos vicinos claruerint,

5. prohibeant pravorum praevalere consensum, sed domui Dei dignum constituant

dispensatorem,

6. scientes pro hoc se recepturos mercedem bonam, si illud caste et zelo Dei faciant, sicut e

diverso peccatum si neglegant.

7. Ordinatus autem abbas cogitet semper quale onus suscepit et cui redditurus est rationem

vilicationis suae,

8. sciatque sibi oportere prodesse magis quam praeesse.
9. Oportet ergo eum esse doctum lege divina, ut sciat et sit unde proferat nova et vetera,

castum, sobrium, misericordem,

10. et semper superexaltet misericordiam iudicio, ut idem ipse consequatur.
11. Oderit vitia, diligat fratres.
12. In ipsa autem correptione prudenter agat et ne quid nimis, ne dum nimis eradere cupit

aeruginem frangatur vas;

13. suamque fragilitatem semper suspectus sit, memineritque calamum quassatum non

conterendum.

14. In quibus non dicimus ut permittat nutriri vitia, sed prudenter et cum caritate ea amputet,

ut viderit cuique expedire sicut iam diximus,

15. et studeat plus amari quam timeri.
16. Non sit turbulentus et anxius, non sit nimius et obstinatus, non sit zelotypus et nimis

suspiciosus, quia numquam requiescit;

17. in ipsis imperiis suis providus et consideratus, et sive secundum Deum sive secundum

saeculum sit opera quam iniungit, discernat et temperet,

background image

92

18. cogitans discretionem sancti Iacob dicentis: Si greges meos plus in ambulando fecero

laborare, morientur cuncti una die.

19. Haec ergo aliaque testimonia discretionis matris virtutum sumens, sic omnia temperet ut

sit et fortes quod cupiant et infirmi non refugiant.

20. Et praecipue ut praesentem regulam in omnibus conservet,
21. ut dum bene ministraverit audiat a Domino quod servus bonus qui erogavit triticum

conservis suis in tempore suo:

22. Amen dico vobis, ait, super omnia bona sua constituit eum.

LXIV - L'elezione dell'abate

1. Nell'elezione dell'abate bisogna seguire il principio di scegliere il monaco che tutta la

comunità ha designato concordemente nel timore di Dio, oppure quello prescelto con un
criterio più saggio da una parte sia pur piccola di essa.

2. Il futuro abate dev'essere scelto in base alla vita esemplare e alla scienza

soprannaturale, anche se fosse l'ultimo della comunità.

3. Se invece, - non sia mai! - la comunità eleggesse, sia pure di comune accordo, una

persona consenziente ai suoi abusi,

4. e il vescovo della diocesi o gli abati o i fedeli delle vicinanze ne venissero comunque a

conoscenza

5. devono impedire in tutti i modi che il complotto di quegli sciagurati abbia il sopravvento e

nominare un degno ministro della casa di Dio,

6. ben sapendo che ne riceveranno una grande ricompensa, mentre invece sarebbero

colpevoli, se non se ne curassero.

7. Il nuovo eletto, poi, pensi sempre al carico che si è addossato e a chi dovrà rendere conto

del suo governo

8. e sia consapevole che il suo dovere è di aiutare, piuttosto che di comandare.
9. Bisogna quindi che sia esperto nella legge di Dio per possedere la conoscenza e la

materia da cui trarre "cose nuove e antiche", intemerato, sobrio, comprensivo

10. e faccia "trionfare la misericordia sulla giustizia", in modo da meritare un giorno lo stesso

trattamento per sé.

11. Detesti i vizi, ma ami i suoi monaci.
12. Nelle stesse correzioni agisca con prudenza per evitare che, volendo raschiare troppo la

ruggine, si rompa il vaso:

13. diffidi sempre della propria fragilità e si ricordi che "non bisogna spezzare la canna già

incrinata".

14. Con questo non intendiamo che l'abate debba permettere ai difetti di allignare, ma che li

sradichi - come abbiamo già detto - con prudenza e carità, nel modo che gli sembrerà più
conveniente per ciascuno,

15. e cerchi di essere più amato che temuto.
16. Non sia turbolento e ansioso, né esagerato e ostinato, né invidioso e sospettoso, perché

così non avrebbe mai pace;

17. negli stessi ordini sia previdente e riflessivo e, tanto se il suo comando riguarda il campo

spirituale, quanto se si riferisce a un interesse temporale, proceda con discernimento e
moderazione,

18. tenendo presente la discrezione del santo patriarca Giacobbe, che diceva: "Se affaticherò

troppo i miei greggi, moriranno tutti in un giorno".

19. Seguendo questo e altri esempi di quella discrezione che è la madre di tutte le virtù,

disponga ogni cosa in modo da stimolare le generose aspirazioni dei forti, senza
scoraggiare i deboli.

20. E soprattutto osservi e faccia osservare integramente la presente Regola
21. per potersi sentir dire dal Signore, al termine della sua onesta gestione, le parole udite dal

servo fedele, che a tempo debito distribuì il frumento ai suoi compagni:

22. "In verità vi dico: - dichiara Gesù - gli diede potere su tutti i suoi beni".

background image

93

64. O ustanowieniu opata

1

* Przy ustanawianiu opata trzeba zawsze przestrzega

ć

zasady, by ten nim został, kogo

wybierze jednomy

ś

lnie i w boja

ź

ni Bo

ż

ej cała wspólnota lub cho

ć

by tylko jej cz

ęść

niewielka,

lecz kierowana lepszym rozeznaniem.

2

O wyborze za

ś

rozstrzyga

ć

musi warto

ść

ż

ycia i

m

ą

dro

ść

nauki, i to nawet wówczas, gdyby we wspólnocie kandydat był ostatni w kolejno

ś

ci.

3

W przypadku, gdyby cała wspólnota wybrała zgodnie, co nie daj Bo

ż

e, człowieka

pobła

ż

aj

ą

cego jej [wszystkim] wyst

ę

pkom,

4

i gdyby wyst

ę

pki te doszły do uszu biskupa, do

którego diecezji nale

ż

y ów klasztor, lub do uszu innych opatów czy te

ż

mieszkaj

ą

cych w

s

ą

siedztwie chrze

ś

cijan,

5

nie wolno im dopu

ś

ci

ć

do zwyci

ę

stwa tej zmowy przewrotnych. Musz

ą

wówczas ustanowi

ć

godnego zarz

ą

dc

ę

domem Bo

ż

ym*.

6

A mog

ą

by

ć

pewni,

ż

e otrzymaj

ą

obfit

ą

nagrod

ę

, je

ś

li zrobi

ą

to z czystych pobudek i gorliwo

ś

ci o spraw

ę

Bo

żą

. Popełni

ą

natomiast grzech, je

ś

li tego zaniedbaj

ą

.

7

Ten, kto został opatem, niechaj zawsze pami

ę

ta, jakie brzemi

ę

podj

ą

ł i komu zda spraw

ę

ze

swego zarz

ą

du* .

8

Niech wie,

ż

e ma raczej pomaga

ć

ni

ż

przewodzi

ć

* .

9

Powinien by

ć

wi

ę

c

uczony w Prawie Bo

ż

ym, by potrafił i miał z czego wydobywa

ć

rzeczy nowe i stare (Mt 13,52),

powinien mie

ć

czyste serce, trze

ź

wy umysł i miłosierdzie* .

10

Niech zawsze miłosierdziu daje

pierwsze

ń

stwo nad s

ą

dem, aby sam go tak

ż

e dost

ą

pił* .

11

Niechaj nienawidzi wad, a miłuje

braci.

12

W karaniu niech post

ę

puje roztropnie i bez przesady, aby usuwaj

ą

c rdz

ę

nie zniszczył samego

naczynia.

13

Niech baczy zawsze na własn

ą

ułomno

ść

i niech pami

ę

ta, by nie łama

ć

zgniecionej

trzciny* .

14

Nie chcemy przez to powiedzie

ć

,

ż

e ma pozwala

ć

na rozrastanie si

ę

wad, lecz niech

je t

ę

pi roztropnie i z miło

ś

ci

ą

, w sposób, jaki uzna za po

ż

yteczny dla ka

ż

dego, jak to ju

ż

powiedzieli

ś

my.

15

Niech si

ę

stara, aby wi

ę

cej go kochano, ni

ż

miano si

ę

l

ę

ka

ć

.

16

Nie powinien by

ć

nieopanowany ani trwo

ż

liwy, ani kra

ń

cowy, ani uparty, ani zazdrosny i zbyt

podejrzliwy, bo nigdy nie zazna spokoju.

17

W swych zarz

ą

dzeniach przezorny i rozwa

ż

ny, [bez wzgl

ę

du na to] czy sprawa, w której

wydaje polecenie dotyczy Boga czy

ś

wiata, niech zawsze zachowuje wnikliwo

ść

i umiar,

18

pomn

ą

c na roztropno

ść

ś

wi

ę

tego Jakuba, gdy mówił: Je

ś

li zm

ę

cz

ę

moje stada nazbyt uci

ąż

liw

ą

drog

ą

, padn

ą

wszystkie jednego dnia (Rdz 33,13 Wlg).

19

Niech wi

ę

c opat przyswoi sobie i ten, i inne przykłady roztropno

ś

ci, * owej matki wszystkich

cnót, i niech wszystkim kieruje z takim umiarem, by i mocni mieli to, czego pragn

ą

i słabi nie

uciekali.

20

A zwłaszcza sam musi t

ę

Reguł

ę

we wszystkim zachowywa

ć

,

21

aby — gdy dobrze

b

ę

dzie zarz

ą

dzał — mógł usłysze

ć

od Pana to, co ów sługa dobry, który rozdawał na czas

pszenic

ę

swoim współtowarzyszom:

22

Zaprawd

ę

powiadam wam — rzekł Pan — postawi go

nad całym swoim mieniem (Mt 24,47).

LXV - De praeposito monasteri

1. Saepius quidem contigit ut per ordinationem praepositi scandala gravia in monasteriis

oriantur,

2. dum sint aliqui maligno spiritu superbiae inflati et aestimantes se secundos esse abbates,

assumentes sibi tyrannidem, scandala nutriunt et dissensiones in congregationes faciunt,

3. et maxime in illis locis ubi ab eodem sacerdote vel ab eis abbatibus qui abbatem ordinant,

ab ipsis etiam et praepositus ordinatur.

4. Quod quam sit absurdum facile advertitur, quia ab ipso initio ordinationis materia ei datur

superbiendi,

5. dum ei suggeritur a cogitationibus suis exutum eum esse a potestate abbatis sui:

background image

94

6. quia ab ipsis es et tu ordinatus a quibus et abbas.
7. Hinc suscitantur invidiae, rixae, detractiones, aemulationes, dissensiones, exordinationes,
8. ut dum contraria sibi abbas praepositusque sentiunt, et ipsorum necesse est sub hanc

dissensionem animas periclitari,

9. et hi qui sub ipsis sunt, dum adulantur partibus, eunt in perditionem.
10. Cuius periculi malum illos respicit in capite qui talius inordinationis se fecerunt auctores.
11. Ideo nos vidimus expedire propter pacis caritatisque custodiam in abbatis pendere arbitrio

ordinationem monasterii sui;

12. et si potest fieri per decanos ordinetur, ut ante disposuimus, omnis utilitas monasterii,

prout abbas disposuerit,

13. ut, dum pluribus committitur, unus non superbiat.
14. Quod si aut locus expetit aut congregatio petierit rationabiliter cum humilitate et abbas

iudicaverit expedire,

15. quemcumque elegerit abbas cum consilio fratrum timentium Deum ordinet ipse sibi

praepositum.

16. Qui tamen praepositus illa agat cum reverentia quae ab abbate suo ei iniuncta fuerint,

nihil contra abbatis voluntatem aut ordinationem faciens,

17. quia quantum praelatus est ceteris, ita eum oportet sollicitius observare praecepta

regulae.

18. Qui praepositus si repertus fuerit vitiosus aut elatione deceptus superbire, aut contemptor

sanctae regulae fuerit comprobatus, admoneatur verbis usque quater;

19. si non emendaverit, adhibeatur ei correptio disciplinae regularis.
20. Quod si neque sic correxerit, tunc deiciatur de ordine praepositurae et alius qui dignus est

in loco eius surrogetur.

21. Quod si et postea in congregatione quietus et oboediens non fuerit, etiam de monasterio

pellatur.

22. Cogitet tamen abbas se de omnibus iudiciis suis Deo reddere rationem, ne forte invidiae

aut zeli flamma urat animam.

LXV - Il priore del monastero

1. Accade spesso che la nomina del priore dia origine a gravi scandali,
2. perché alcuni, gonfiati da un maligno spirito di superbia e convinti di essere altrettanti

abati, si attribuiscono indebitamente un potere assoluto, fomentando litigi, creando
divisioni nelle comunità,

3. specialmente in quei monasteri nei quali il priore viene nominato dallo stesso vescovo o

dagli stessi abati a cui spetta l'elezione dell'abate.

4. E' facile rendersi conto dell'assurdità di una simile procedura, con cui si dà motivo al

priore di insuperbirsi fin dal primo momento della sua nomina,

5. perché la considerazione di questo stato di cose può insinuare in lui l'idea di non essere

più soggetto all'autorità dell'abate.

6. "Tu pure - dirà a se stesso - sei stato nominato da quelli che hanno eletto l'abate".
7. Di qui nascono invidie, liti, maldicenze, rivalità, divisioni e disordini di ogni genere,
8. per cui, mentre l'abate e il priore sono in disaccordo, le loro anime vengono

necessariamente a trovarsi in pericolo a motivo di questo contrasto

9. e i loro sudditi, parteggiando per l'uno o per l'altro, vanno in perdizione.
10. La responsabilità di questa perniciosa situazione ricade principalmente sugli autori di

tanto disordine.

11. Quindi, per la tutela della pace e della carità ci è sembrato necessario far dipendere

l'ordinamento del monastero unicamente dalla volontà del suo abate.

12. E, se è possibile, tutte le attività del monastero siano regolate - come abbiamo già

stabilito in precedenza - per mezzo di decani, secondo quanto disporrà l'abate,

13. in modo che, ripartendo l'autorità fra varie persone, non si dia motivo a uno solo di

insuperbirsi.

background image

95

14. Ma se le condizioni locali lo esigono o la comunità lo chiede umilmente e con ragioni

fondate e l'abate lo giudica opportuno,

15. nomini egli stesso priore quel monaco che avrà scelto con il consiglio di fratelli timorati di

Dio.

16. Il priore, da parte sua, esegua con reverenza gli ordini del suo abate e non faccia nulla

contro la volontà o le disposizioni di lui,

17. perché quanto più è stato elevato al di sopra degli altri, tanto maggior impegno deve

dimostrare nell'osservanza delle prescrizioni della Regola.

18. Se poi questo priore si rivelerà pieno di difetti o, lusingato dalla vanità, monterà in

superbia o darà prova manifesta di disprezzare la santa Regola, sia ammonito a voce per
quattro volte,

19. ma, nel caso che non si corregga, si prenda nei suoi confronti il provvedimento

disciplinare previsto dalla Regola.

20. Se neppure così si ravvederà, sia deposto dalla carica di priore e sostituito da un altro

che ne sia degno.

21. E se in seguito non intenderà starsene quieto e sottomesso in comunità, sia addirittura

espulso dal monastero.

22. Ma l'abate, da parte sua, si ricordi sempre che un giorno dovrà rendere conto a Dio di

tutte le sue decisioni, per evitare che la fiamma dell'invidia e della gelosia gli divori
l'anima.

65. O przeorze klasztoru

1

Nazbyt cz

ę

sto si

ę

zdarza,

ż

e przy ustanawianiu przeora dochodzi w klasztorze do powa

ż

nego

zgorszenia.

2

Niektórzy bowiem, nad

ę

ci złym duchem pychy, wyobra

ż

aj

ą

sobie,

ż

e s

ą

drugimi

opatami, a roszcz

ą

c sobie prawo do nieograniczonej władzy wywołuj

ą

zgorszenie i

doprowadzaj

ą

do rozłamu we wspólnocie,

3

zwłaszcza tam, gdzie przeora ustanawia ten sam

biskup lub ci sami opaci, którzy wyznaczaj

ą

równie

ż

opata.

4

Nietrudno zauwa

ż

y

ć

, jak dalece jest to bezsensowne. Od pocz

ą

tku bowiem urz

ę

dowania daje

si

ę

nowemu przeorowi powód do popadni

ę

cia w pych

ę

,

5

gdy

ż

łatwo mo

ż

e przyj

ść

mu na my

ś

l,

ż

e jest wyj

ę

ty spod władzy opata:

6

przeorem ustanowili go przecie

ż

ci sami, którzy ustanowili i

opata.

7

St

ą

d rodz

ą

si

ę

zawi

ś

ci, kłótnie, oszczerstwa, zazdro

ś

ci, niezgody, nieporz

ą

dki,

8

bo gdy

opat i przeor staj

ą

jeden przeciw drugiemu, to i własnym ich duszom musi przez t

ę

niezgod

ę

grozi

ć

niebezpiecze

ń

stwo

9

i podwładni ich, [obu] stronom schlebiaj

ą

c, id

ą

na zatracenie.

10

A za

całe zło tej niebezpiecznej sytuacji ponosz

ą

odpowiedzialno

ść

ci, którzy stali si

ę

przyczyn

ą

takiego nieporz

ą

dku.

11

Dlatego te

ż

uwa

ż

amy za wskazane, dla zachowania pokoju i miło

ś

ci, aby opat według

własnego uznania miał prawo obsadza

ć

stanowiska klasztorne.

12

A je

ś

li to mo

ż

liwe, niech

dziekani, jak to ustalili

ś

my, załatwiaj

ą

wszystkie sprawy klasztoru, oczywi

ś

cie zgodnie z

poleceniami opata.

13

A tak gdy władza zostanie powierzona kilku osobom, jedna nie b

ę

dzie

miała podstaw do pychy.

14

Je

ś

li wszak

ż

e warunki miejscowe tego wymagaj

ą

lub wspólnota wyst

ą

pi z rozs

ą

dn

ą

i pokorn

ą

pro

ś

b

ą

, a opat uzna za słuszne, wówczas sam opat zasi

ę

gn

ą

wszy rady braci boj

ą

cych si

ę

Boga,

15

wybierze kogo zechce i sam te

ż

ustanowi go przeorem.

16

Przeor ma z szacunkiem czyni

ć

to, co mu opat zleci, nie robi

ą

c nic wbrew woli i zarz

ą

dzeniom

opata,

17

bo im wy

ż

ej został postawiony nad innymi, tym troskliwiej powinien przestrzega

ć

przepisów Reguły.

18

Gdyby si

ę

okazało,

ż

e przeor ten ma zbyt wiele wad,

ż

e omamiony swoim

wyniesieniem stał si

ę

zarozumiały, gdyby stwierdzono,

ż

e lekcewa

ż

y sobie

ś

wi

ę

t

ą

Reguł

ę

,

nale

ż

y mu udzieli

ć

ustnego napomnienia a

ż

do czterech razy.

19

Je

ś

li nie zmieni swego

post

ę

powania, powinien ponie

ść

przewidzian

ą

w Regule kar

ę

.

20

Je

ś

li i wówczas si

ę

nie poprawi,

background image

96

trzeba go pozbawi

ć

stanowiska, i wybra

ć

na jego miejsce innego, który byłby tego stanowiska

godny.

21

A gdyby i pó

ź

niej we wspólnocie nie

ż

ył spokojnie i posłusznie, nale

ż

y go nawet

wyp

ę

dzi

ć

z klasztoru.

22

Niechaj jednak opat pami

ę

ta o swej odpowiedzialno

ś

ci przed Bogiem za

wszystkie podejmowane decyzje, aby ogie

ń

zazdro

ś

ci lub zawi

ś

ci nie trawił mu duszy.

LXVI - De ostiariis monasterii

1. Ad portam monasterii ponatur senex sapiens, qui sciat accipere responsum et reddere, et

cuius maturitas eum non sinat vagari.

2. Qui portarius cellam debebit habere iuxta portam, ut venientes semper praesentem

inveniant a quo responsum accipiant.

3. Et mox ut aliquis pulsaverit aut pauper clamaverit, Deo gratias respondeat aut Benedic,
4. et cum omni mansuetudine timoris Dei reddat responsum festinanter cum fervore

caritatis.

5. Qui portarius si indiget solacio iuniorem fratrem accipiat.
6. Monasterium autem, si possit fieri, ita debet constitui ut omnia necessaria, id est aqua,

molendinum, hortum, vel artes diversas intra monasterium exerceantur,

7. ut non sit necessitas monachis vagandi foris, quia omnino non expedit animabus eorum.
8. Hanc autem regulam saepius volumus in congregatione legi, ne quis fratrum se de

ignorantia excuset.

LXVI - I portinai del monastero

1. Alla porta del monastero sia destinato un monaco anziano e assennato, che sappia

ricevere e riportare le commissioni e sia abbastanza maturo da non disperdersi, andando
in giro a destra e a sinistra.

2. Questo portinaio deve avere la sua residenza presso la porta, in modo che le persone

che arrivano trovino sempre un monaco pronto a rispondere.

3. Quindi, appena qualcuno bussa o un povero chiede la carità, risponda: "Deo gratias!"

Oppure: "Benedicite!"

4. e con tutta la delicatezza che ispira il timor di Dio venga incontro alle richieste del nuovo

arrivato, dimostrando una grande premura e un'ardente carità.

5. Lo stesso portinaio, se ha bisogno di aiuto, sia coadiuvato da un fratello più giovane.
6. Il monastero, poi, dev'essere possibilmente organizzato in modo che al suo interno si

trovi tutto l'occorrente, ossia l'acqua, il mulino, l'orto e i vari laboratori,

7. per togliere ai monaci ogni necessità di girellare fuori, il che non giova affatto alle loro

anime.

8. Infine vogliamo che questa Regola sia letta spesso in comunità, perché nessuno possa

giustificarsi con il pretesto dell'ignoranza.

66. O furtianach klasztornych

1

Przy furcie klasztornej trzeba postawi

ć

roztropnego starca, który by potrafił zarówno przyj

ąć

wiadomo

ść

, jak udzieli

ć

odpowiedzi i którego dojrzało

ść

powstrzyma go od włóczenia si

ę

na

zewn

ą

trz.

2

Niechaj furtian ma cel

ę

blisko furty, aby przybywaj

ą

cy mogli go zawsze znale

źć

na

miejscu i od razu dosta

ć

odpowied

ź

.

3

A gdy tylko kto

ś

zapuka lub ubogi zawoła, niech odpowie:

„Bogu niech b

ę

d

ą

dzi

ę

ki” albo „Pobłogosław mnie” i

4

zaraz udzieli wyja

ś

nienia z cał

ą

łagodno

ś

ci

ą

zrodzon

ą

z boja

ź

ni Bo

ż

ej, i z gorliw

ą

miło

ś

ci

ą

.

5

Je

ś

li furtianowi potrzeba pomocy,

trzeba mu doda

ć

młodszego brata.

6

Klasztor za

ś

, je

ś

li to mo

ż

liwe, tak powinien by

ć

zorganizowany,

ż

eby mo

ż

na było znale

źć

w

obr

ę

bie jego murów wszystko, co niezb

ę

dne, a wi

ę

c wod

ę

, młyn, ogród, jak równie

ż

ż

ne

warsztaty rzemie

ś

lnicze,

7

tak aby mnisi nie musieli włóczy

ć

si

ę

na zewn

ą

trz, co nie przynosi

zgoła po

ż

ytku ich duszom.

background image

97

8

Chcemy te

ż

, by ta Reguła cz

ę

sto była czytywana we wspólnocie, aby

ż

aden brat nie mógł si

ę

tłumaczy

ć

jej nieznajomo

ś

ci

ą

.

LXVII - De fratribus in viam directis

1. Dirigendi fratres in via omnium fratrum vel abbatis se orationi commendent,
2. et semper ad orationem ultimam Operis Dei commemoratio omnium absentum fiat.
3. Revertentes autem de via fratres ipso die quo redeunt per omnes canonicas horas, dum

expletur Opus Dei, prostrati solo oratorii

4. ab omnibus petant orationem propter excessos, ne qui forte surripuerint in via visus aut

auditus malae rei aut otiosi sermonis.

5. Nec praesumat quisquam referre alio quaecumque foris monasterium viderit aut audierit,

quia plurima destructio est.

6. Quod si quis praesumpserit, vindictae regulari subiaceat.
7. Similiter et qui praesumpserit claustra monasterii egredi vel quocumque ire vel quippiam

quamvis parvum sine iussione abbatis facere.

LXVII - I monaci mandati in viaggio

1. I monaci, che sono mandati in viaggio, si raccomandino alle preghiere di tutti i confratelli e

dell'abate;

2. e nell'orazione conclusiva dell'Ufficio divino si ricordino sempre tutti gli assenti.
3. Quelli, poi, che rientrano, nel giorno stesso del loro ritorno si prostrino in coro al termine

di tutte le Ore canoniche,

4. implorando dalla comunità una preghiera per riparare le mancanze eventualmente

commesse durante il viaggio, guardando o ascoltando qualcosa di male o perdendosi in
chiacchiere.

5. E nessuno si permetta di riferire ad altri quello che ha visto o udito fuori del monastero,

perché questo sarebbe veramente rovinoso.

6. Se poi qualcuno si provasse a farlo, sia sottoposto al castigo previsto dalla Regola.
7. Allo stesso modo sia punito chi osasse oltrepassare i confini del monastero o andare in

qualunque luogo o fare qualsiasi cosa, sia pur minima, senza il consenso dell'abate.

67. O braciach, którzy udaj

ą

si

ę

w drog

ę

1

Bracia, wysyłani w drog

ę

, niech polec

ą

si

ę

modlitwie wszystkich braci i opata.

2

I zawsze przy

modlitwie ko

ń

cz

ą

cej Słu

ż

b

ę

Bo

żą

nale

ż

y dodawa

ć

wspomnienie o wszystkich nieobecnych.

3

Kiedy za

ś

bracia wróc

ą

z podró

ż

y, w dniu swego powrotu, w czasie ka

ż

dej godziny

kanonicznej, pod koniec Słu

ż

by Bo

ż

ej, niechaj rzuc

ą

si

ę

na ziemi

ę

w oratorium

4

i prosz

ą

wszystkich o modlitw

ę

ze wzgl

ę

du na bł

ę

dy, które mogli popełni

ć

w drodze słysz

ą

c lub widz

ą

c

jakie

ś

złe rzeczy lub wdaj

ą

c si

ę

w pró

ż

ne rozmowy.

5

Niech nikt nie wa

ż

y si

ę

opowiada

ć

drugiemu, co widział lub słyszał poza klasztorem, poniewa

ż

jest to bardzo szkodliwe.

6

Je

ś

li kto

ś

o

ś

mieli si

ę

to zrobi

ć

, poniesie przewidzian

ą

w Regule kar

ę

,

7

podobnie jak i ten, kto by si

ę

odwa

ż

ył wyj

ść

poza obr

ę

b klasztoru lub pój

ść

dok

ą

dkolwiek lub zrobi

ć

cokolwiek, cho

ć

by

całkiem drobnego, bez pozwolenia opata.

LXVIII - Si fratri impossibilia iniungantur

1. Si cui fratri aliqua forte gravia aut impossibilia iniunguntur, suscipiat quidem iubentis

imperium cum omni mansuetudine et oboedientia.

2. Quod si omnino virium suarum mensuram viderit pondus oneris excedere, impossibilitatis

suae causas ei qui sibi praeest patienter et opportune suggerat,

3. non superbiendo aut resistendo vel contradicendo.

background image

98

4. Quod si post suggestionem suam in sua sententia prioris imperium perduraverit, sciat

iunior ita sibi expedire,

5. et ex caritate, confidens de adiutorio Dei, oboediat.

LXVIII - Le obbedienze impossibili

1. Anche se a un monaco viene imposta un'obbedienza molto gravosa, o addirittura

impossibile a eseguirsi, il comando del superiore dev'essere accolto da lui con assoluta
sottomissione e soprannaturale obbedienza.

2. Ma se proprio si accorgesse che si tratta di un carico, il cui peso è decisamente superiore

alle sue forze, esponga al superiore i motivi della sua impossibilità con molta calma e
senso di opportunità,

3. senza assumere un atteggiamento arrogante, riluttante o contestatore.
4. Se poi, dopo questa schietta e umile dichiarazione, l'abate restasse fermo nella sua

convinzione, insistendo nel comando, il monaco sia pur certo che per lui è bene così

5. e obbedisca per amore di Dio, confidando nel Suo aiuto.

68. Je

ś

li brat dostanie polecenie niemo

ż

liwe do wykonania

1

Je

ś

li jaki

ś

brat otrzymałby polecenia trudne lub zgoła niemo

ż

liwe do wykonania, niechaj

przyjmie wówczas rozkaz z cał

ą

łagodno

ś

ci

ą

i posłusze

ń

stwem.

2

Gdyby za

ś

si

ę

przekonał,

ż

e

ci

ęż

ar tego zadania przekracza całkowicie jego siły, niech cierpliwie i w chwili stosownej

przedstawi przeło

ż

onemu przyczyny swojej niemo

ż

no

ś

ci,

3

jednak nie okazuj

ą

c pychy, nie

sprzeciwiaj

ą

c si

ę

jego woli ani nie odmawiaj

ą

c jej spełniania.

4

Je

ś

li po tym wyja

ś

nieniu

przeło

ż

ony rozkaz swój nadal utrzyma, podwładny musi wiedzie

ć

,

ż

e tak wła

ś

nie jest dla niego

dobrze.

5

Niechaj wi

ę

c b

ę

dzie posłuszny z miło

ś

ci, ufaj

ą

c w pomoc Bo

żą

.

LXIX - Ut in monasterio non praesumat alter alterum defendere

1. Praecavendum est ne quavis occasione praesumat alter alium defendere monachum in

monasterio aut quasi tueri,

2. etiam si qualivis consanguinitatis propinquitate iungantur.
3. Nec quolibet modo id a monachis praesumatur, quia exinde gravissima occasio

scandalorum oriri potest.

4. Quod si quis haec transgressus fuerit, acrius coerceatur.

LXIX - Divieto di arrogarsi le difese dei confratelli

1. Bisogna evitare in tutti i modi che per qualsiasi motivo un monaco si provi a difendere un

altro o ad assumerne in certo modo la protezione,

2. anche se ci fosse tra loro un qualsiasi vincolo di parentela.
3. I monaci si guardino assolutamente da un simile abuso, che può costituire una

pericolosissima occasione di disordini o di scandali.

4. Se qualcuno trasgredisse queste norme, sia punito con la massima severità.

69. Niechaj nikt w klasztorze nie pozwala sobie broni

ć

drugiego

1

Trzeba si

ę

bardzo wystrzega

ć

, aby w klasztorze z

ż

adnego powodu jeden mnich nie o

ś

mielał

si

ę

broni

ć

drugiego ani te

ż

wyst

ę

powa

ć

w roli jego opiekuna,

2

nawet wówczas gdyby ł

ą

czyło ich

jakie

ś

bliskie pokrewie

ń

stwo.

3

Niechaj nikt nie wa

ż

y si

ę

robi

ć

tego w jakikolwiek sposób, bo

takie post

ę

powanie łatwo mo

ż

e sta

ć

si

ę

przyczyn

ą

powa

ż

nego zgorszenia.

4

Gdyby wi

ę

c kto

ś

przekroczył ten zakaz, powinien by

ć

surowo ukarany.

background image

99

LXX - Ut non praesumat passim aliquis caedere

1. Vitetur in monasterio omnis praesumptionis occasio;
2. atque constituimus ut nulli liceat quemquam fratrum suorum excommunicare aut caedere,

nisi cui potestas ab abbate data fuerit.

3. Peccantes autem coram omnibus arguantur ut ceteri metum habeant.
4. Infantum vero usque quindecim annorum aetates disciplinae diligentia ab omnibus et

custodia sit;

5. sed et hoc cum omni mensura et ratione.
6. Nam in fortiori aetate qui praesumit aliquatenus sine praecepto abbatis vel in ipsis

infantibus sine discretione exarserit, disciplinae regulari subiaceat,

7. quia scriptum est: Quod tibi non vis fieri, alio ne feceris.

LXX - Divieto di arrogarsi la riprensione dei confratelli

1. Nel monastero si deve sopprimere decisamente ogni occasione di arbitri e di soprusi;
2. perciò dichiariamo che non è permesso ad alcuno di infliggere la scomunica o un castigo

corporale a un confratello, senza l'autorizzazione dell'abate.

3. I colpevoli di tale trasgressione siano rimproverati alla presenza dell'intera comunità,

affinché anche gli altri ne abbiano timore.

4. I ragazzi, però, rimangano fino a quindici anni sotto la disciplina e l'oculata vigilanza di

tutti,

5. ma sempre con grande moderazione e buon senso.
6. Chi poi si arrogasse una qualsiasi autorità sugli adulti, senza il comando dell'abate, o si

inquietasse irragionevolmente con i ragazzi, sia sottoposto alla punizione prevista dalla
Regola,

7. perché sta scritto: "Non fare agli altri ciò che non vuoi sia fatto a te".

70. Niechaj nikt nie pozwala sobie bi

ć

drugiego samowolnie

1

Nie mo

ż

na dopu

ś

ci

ć

, by w klasztorze ktokolwiek o

ś

mielał si

ę

rz

ą

dzi

ć

na własn

ą

r

ę

k

ę

.

2

Dlatego

te

ż

postanawiamy,

ż

e nikomu nie wolno kara

ć

ekskomunik

ą

lub chłost

ą

któregokolwiek ze

współbraci, chyba

ż

e upowa

ż

ni go do tego opat.

3

Tego, kto w ten sposób zawini, nale

ż

y

upomina

ć

wobec wszystkich,

ż

eby tak

ż

e pozostali przejmowali si

ę

l

ę

kiem (1 Tm 5,20).

4

Dzieci do lat pi

ę

tnastu powinni wszyscy starannie utrzymywa

ć

w karno

ś

ci i pilnowa

ć

,

5

lecz i to

czyni

ć

nale

ż

y z wszelkim umiarem i roztropno

ś

ci

ą

.

6

Kto zatem pozwoliłby sobie ukara

ć

kogo

ś

starszego bez polecenia opata albo dałby si

ę

ponie

ść

zło

ś

ci* wobec dzieci, ten poniesie kar

ę

przewidzian

ą

w Regule.

7

Napisane jest bowiem: Nie czy

ń

drugiemu, co tobie niemiłe *.

LXXI - Ut oboedientes sibi sint invicem

1. Oboedientiae bonum non solum abbati exhibendum est ab omnibus, sed etiam sibi

invicem ita oboediant fratres,

2. scientes per hanc oboedientiae viam se ituros ad Deum.
3. Praemisso ergo abbatis aut praepositorum qui ab eo constituuntur imperio, cui non

permittimus privata imperia praeponi,

4. de cetero omnes iuniores prioribus suis omni caritate et sollicitudine oboediant.
5. Quod si quis contentiosus reperitur, corripiatur.
6. Si quis autem frater pro quavis minima causa ab abbate vel a quocumque priore suo

corripitur quolibet modo,

7. vel si leviter senserit animos prioris cuiuscumque contra se iratos vel commotos quamvis

modice,

background image

100

8. mox sine mora tamdiu prostratus in terra ante pedes eius iaceat satisfaciens, usque dum

benedictione sanetur illa commotio.

9. Quod qui contempserit facere, aut corporali vindictae subiaceat aut, si contumax fuerit, de

monasterio expellatur.

LXXI - L'obbedienza fraterna

1. La virtù dell'obbedienza non dev'essere solo esercitata da tutti nei confronti dell'abate, ma

bisogna anche che i fratelli si obbediscano tra loro,

2. nella piena consapevolezza che è proprio per questa via dell'obbedienza che andranno a

Dio.

3. Dunque, dopo aver dato l'assoluta precedenza al comando dell'abate o dei superiori da

lui designati, a cui non permettiamo che si preferiscano ordini privati,

4. per il resto i più giovani obbediscano ai confratelli più anziani con la massima carità e

premura.

5. Se qualcuno dà prova di un carattere litigioso sia debitamente corretto.
6. Se poi un monaco viene comunque rimproverato dall'abate o da qualsiasi anziano per un

qualunque motivo

7. o si accorge semplicemente che un anziano è sdegnato o anche leggermente alterato nei

suoi riguardi,

8. si inginocchi subito dinanzi a lui, senza la minima esitazione, e rimanga così per riparare,

finché la benedizione dell'altro non sani quel lieve dissenso.

9. Se qualcuno si rifiutasse altezzosamente di farlo, sia sottoposto a un castigo corporale e,

se si ostina in questo atteggiamento di ribellione, sia scacciato dal monastero.

71. Niechaj bracia b

ę

d

ą

posłuszni sobie nawzajem

1

Wszyscy powinni okazywa

ć

posłusze

ń

stwo, które jest wielkim dobrem, nie tylko samemu

opatowi, lecz w tym

ż

e duchu bracia niechaj b

ę

d

ą

posłuszni tak

ż

e sobie nawzajem wiedz

ą

c,

2

ż

e

wła

ś

nie drog

ą

posłusze

ń

stwa maj

ą

i

ść

do Boga.

3

Wprawdzie rozkazy opata lub wyznaczonego przez niego przeora wypełnia

ć

trzeba przede

wszystkim i nie wolno dawa

ć

przed innymi pierwsze

ń

stwa prywatnym zleceniom,

4

poza tym

jednak młodsi powinni słucha

ć

starszych z cał

ą

gotowo

ś

ci

ą

miło

ś

ci.

5

Gdyby jaki

ś

brat okazał si

ę

krn

ą

brny, nale

ż

y go skarci

ć

.

6

Je

ś

li opat lub jakikolwiek inny przeło

ż

ony udziela w taki czy inny sposób nagany jednemu z

braci, cho

ć

by za najmniejsze uchybienie,

7

a brat ów domy

ś

li si

ę

lub spostrze

ż

e,

ż

e stał si

ę

przyczyn

ą

nawet niewielkiego gniewu przeło

ż

onego,

8

niech zaraz bez zwłoki padnie na ziemi

ę

i

aby zado

ść

uczyni

ć

za bł

ą

d swój, tak długo u stóp jego le

ż

y, a

ż

otrzyma błogosławie

ń

stwo, które

to wzburzenie uspokoi.

9

Je

ś

li kto

ś

zaniedba tego przez lekcewa

ż

enie, nale

ż

y mu wymierzy

ć

kar

ę

cielesn

ą

, gdyby za

ś

upierał si

ę

przy swoim, nawet usun

ąć

go z klasztoru.

LXXII - De zelo bono quod debent monachi habere

1. Sicut est zelus amaritudinis malus qui separat a Deo et ducit ad infernum,
2. ita est zelus bonus qui separat a vitia et ducit ad Deum et ad vitam aeternam.
3. Hunc ergo zelum ferventissimo amore exerceant monachi,
4. id est ut honore se invicem praeveniant,
5. infirmitates suas sive corporum sive morum patientissime tolerent,
6. oboedientiam sibi certatim impendant;
7. nullus quod sibi utile iudicat sequatur, sed quod magis alio;

background image

101

8. caritatem fraternitatis caste impendant,
9. amore Deum timeant,
10. abbatem suum sincera et humili caritate diligant,
11. Christo omnino nihil praeponant,
12. qui nos pariter ad vitam aeternam perducat.

LXXII - Il buon zelo dei monaci

1. Come c'è un cattivo zelo, pieno di amarezza, che separa da Dio e porta all'inferno,
2. così ce n'è uno buono, che allontana dal peccato e conduce a Dio e alla vita eterna.
3. Ed è proprio in quest'ultimo che i monaci devono esercitarsi con la più ardente carità
4. e cioè: si prevengano l'un l'altro nel rendersi onore;
5. sopportino con grandissima pazienza le rispettive miserie fisiche e morali;
6. gareggino nell'obbedirsi scambievolmente;
7. nessuno cerchi il proprio vantaggio, ma piuttosto ciò che giudica utile per gli altri;
8. si portino a vicenda un amore fraterno e scevro da ogni egoismo;
9. temano filialmente Dio;
10. amino il loro abate con sincera e umile carità;
11. non antepongano assolutamente nulla a Cristo,
12. che ci conduca tutti insieme alla vita eterna.

72. O dobrej gorliwo

ś

ci, jak

ą

mnisi mie

ć

powinni

1

Podobnie jak istnieje zawzi

ę

to

ść

zła i gorzka, która oddala od Boga i prowadzi do piekła,

2

tak

jest i gorliwo

ść

dobra, która oddala od grzechów, a prowadzi do Boga i do

ż

ycia wiecznego.

3

Ta wi

ę

c wła

ś

nie gorliwo

ść

niechaj wyró

ż

nia mnichów w ich

ż

yciu

ż

arliwej miło

ś

ci

4

tak, aby w

okazywaniu czci jedni drugich wyprzedzali *.

5

Niech słabo

ś

ci swoje duchowe i cielesne znosz

ą

cierpliwie.

6

Niech prze

ś

cigaj

ą

si

ę

nawzajem w posłusze

ń

stwie.

7

Niechaj nikt nie szuka tego, co

uwa

ż

a za po

ż

yteczne dla siebie, lecz raczej tego, co dla drugiego*.

8

Niech darz

ą

si

ę

wzajemnie

czyst

ą

w intencji miło

ś

ci

ą

bratersk

ą

.

9

Niech Boga boj

ą

si

ę

dlatego,

ż

e Go miłuj

ą

* .

10

Opata

swego niech kochaj

ą

miło

ś

ci

ą

szczer

ą

i pokorn

ą

.

11

Niech nic nigdy nie b

ę

dzie dla nich

wa

ż

niejsze od Chrystusa,

12

który oby nas razem raczył doprowadzi

ć

do

ż

ycia wiecznego.

LXXIII - De hoc quod non omnis iustitiae observatio in hac sit Regula
constituta

1. Regulam autem hanc descripsimus, ut hanc observantes in monasteriis aliquatenus vel

honestatem morum aut initium conversationis nos demonstremus habere.

2. Ceterum ad perfectionem conversationis qui festinat, sunt doctrinae sanctorum patrum,

quarum observatio perducit hominem ad celsitudinem perfectionis.

3. Quae enim pagina aut qui sermo divinae auctoritatis veteris ac novi testamenti non est

rectissima norma vitae humanae?

4. Aut quis liber sanctorum catholicorum patrum hoc non resonat ut recto cursu

perveniamus ad creatorem nostrum?

5. Necnon et Collationes Patrum et Instituta et Vitas eorum, sed et Regula sancti patris

nostri Basilii,

6. quid aliud sunt nisi bene viventium et oboedientium monachorum instrumenta virtutum?
7. Nobis autem desidiosis et male viventibus atque neglegentibus rubor confusionis est.
8. Quisquis ergo ad patriam caelestem festinas, hanc minimam inchoationis regulam

descriptam, adiuvante Christo, perfice,

background image

102

9. et tunc demum ad maiora quae supra commemoravimus doctrinae virtutumque culmina,

Deo protegente, pervenies.

Amen.

LXXIII - La modesta portata di questa regola

Abbiamo abbozzato questa Regola con l'intenzione che, mediante la sua osservanza nei nostri
monasteri, riusciamo almeno a dar prova di possedere una certa rettitudine di costumi e di
essere ai primordi della vita monastica.

1. Del resto, chi aspira alla pienezza di quella vita dispone degli insegnamenti dei santi

Padri, il cui adempimento conduce all'apice della perfezione.

2. C'è infatti una pagina, anzi una parola, dell'antico o del nuovo Testamento, che non

costituisca una norma esattissima per la vita umana?.

3. O esiste un'opera dei padri della Chiesa che non mostri chiaramente la via più rapida e

diretta per raggiungere l'unione con il nostro Creatore?

4. E le Conferenze, le Istituzioni e le Vite dei Padri, come anche la Regola del nostro santo

padre Basilio,

5. che altro sono per i monaci fervorosi e obbedienti se non mezzi per praticare la virtù?
6. Ma per noi, svogliati, inosservanti e negligenti, ciò è motivo di vergogna e di confusione.
7. Chiunque tu sia, dunque, che con sollecitudine e ardore ti dirigi verso la patria celeste,

metti in pratica con l'aiuto di Cristo questa modestissima Regola, abbozzata come una
semplice introduzione,

8. e con la grazia di Dio giungerai finalmente a quelle più alte cime di scienza e di virtù, di

cui abbiamo parlato sopra.

Amen.

73. O tym,

ż

e reguła ta nie daje wszystkich wskazówek potrzebnych, by

zachowa

ć

cał

ą

sprawiedliwo

ść

1

Reguła ta została napisana po to, aby

ś

my zachowuj

ą

c j

ą

w klasztorach mogli pokaza

ć

,

ż

e

post

ę

pujemy ju

ż

w pewnej mierze w sposób godny naszego stanu i wła

ś

nie zaczynamy

ż

y

ć

ż

yciem monastycznym.

2

A je

ś

li to komu

ś

nie wystarcza, kto

ś

pieszy do doskonało

ś

ci owego

ż

ycia, znajdzie on w nauce

ś

wi

ę

tych Ojców wszystko, co mo

ż

e doprowadzi

ć

człowieka do

doskonało

ś

ci najwy

ż

szej.

3

Czy

ż

jest bowiem taka strona albo takie zdanie natchnione przez

Boga, zarówno w Starym jak i w Nowym Testamencie, które by nie zawierało najsłuszniejszych
zasad

ż

ycia ludzkiego?

4

A która

ż

ksi

ę

ga

ś

wi

ę

tych katolickich Ojców nie przynosi wyra

ź

nych

poucze

ń

, w jaki sposób mamy prost

ą

drog

ą

d

ąż

y

ć

do naszego Stwórcy?

5

Czym

ż

e za

ś

s

ą

i

Konferencje Ojców, i Ustawy*, i ich

ż

ywoty, czym

ż

e Reguła

ś

wi

ę

tego ojca naszego, Bazylego,

6

je

ś

li nie narz

ę

dziami, z których pomoc

ą

mnisi, dobrzy i posłuszni, buduj

ą

swoje cnoty?

7

My

natomiast, leniwi,

ź

li i niedbali, musimy rumieni

ć

si

ę

ze wstydu.

8

Je

ś

li wi

ę

c

ś

pieszysz do ojczyzny niebieskiej, przestrzegaj najpierw z pomoc

ą

Chrystusa tej

male

ń

kiej Reguły, któr

ą

pisali

ś

my dla pocz

ą

tkuj

ą

cych.

9

A wówczas, otoczony opiek

ą

Bo

żą

, owe

wzniosłe szczyty cnoty i wiedzy, o których wła

ś

nie wspominali

ś

my, i ty tak

ż

e kiedy

ś

osi

ą

gniesz!

Amen. Koniec Reguły


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
zkony, Zakony, Benedyktyni - pełna łacińska nazwa Ordo Sancti Benedicti (O
Blazek wyklady z ub roku (2006-07), Regulacja zachowania doc, Regulacja zachowania- możliwe Ja i uki
SYM T 27-01.DOC, MODELOWANIE CIĄGŁYCH I DYSKRETNYCH UKŁADÓW REGULACJI
Poznanie regulaminu na basenie zabawy oswajające z wodą doc
Badanie regulacji nadążnej DOC
REGULA~1 DOC
Genetyka regulacja funkcji genow
REGULACJA UKLADU KRAZENIA 2
33 Przebieg i regulacja procesu translacji
8 ocena jakości układów regulacji
WYKŁAD 11 SPS 2 regulatory 0

więcej podobnych podstron