ę
!
ma
ie
cy,
wę
su
ni-
w-
zł
ej-
al-
0,
a-
ści
P.
Jeżeli masz 16 do
Jeżeli masz 16 do 18 lat, jesteś pracownikiem młodocianym
Jeżeli chcesz podjąć pracę jako pracownik młodo-
Pracownik młodociany
Pracownik młodociany może wykonywać
ciany musisz:
pracuje krócej niż inni pracownicy!
tylko prace lekkie.
mieć co najmniej ukończone gimnazjum oraz
Jeżeli masz ukończone 16 lat i podejmujesz pracę
Oznacza to, że pracodawca może polecać Ci wyko-
posiadać świadectwo lekarskie stwierdzające,
w czasie wakacji szkolnych, Twój wymiar czasu pracy
nywanie tylko prac lekkich, czyli takich, które nie po-
że praca którą chcesz wykonywać nie zagraża
nie może przekroczyć 7 godzin na dobę i 35 godzin
wodują zagrożenia dla Twojego życia, zdrowia i roz-
Twojemu zdrowiu.
w tygodniu.
woju psychofizycznego, a także nie przeszkadzają Ci
w wykonywaniu obowiązku szkolnego.
Jeżeli spełniasz te warunki możesz być zatrudniony
Ten wymiar czasu pracy obowiązuje Cię także jeżeli
na podstawie umowy o pracę.
chcesz pracować u więcej niż jednego pracodawcy.
Wykaz prac lekkich określa pracodawca zawsze
Oznacza to, że możesz być zatrudniony u więcej niż
po uzyskaniu zgody lekarza medycyny pracy. Wykaz
Pracodawca ma obowiązek zapewnić Ci opiekę i po-
jednego pracodawcy, ale pod warunkiem, że Twój
ten musi być też zatwierdzony przez właściwego in-
moc niezbędne do wykonywania powierzonej pracy
łączny wymiar czasu pracy nie przekroczy 7 godzin
spektora pracy.
w sposób właściwy i bezpieczny.
dziennie i 35 godzin tygodniowo.
Z wykazem prac lekkich, jakie będziesz mógł wyko-
Przy nawiązywaniu stosunku pracy pracodawca ma
nywać, pracodawca ma obowiązek zapoznać Cię
obowiązek uzyskać od Ciebie oświadczenie o zatrud-
zanim rozpoczniesz pracę.
nieniu albo o niepozostawaniu w zatrudnieniu u inne-
Przykłady prac lekkich:
go pracodawcy.
zbieranie owoców (ograniczenie dz
wigania
ciężarów), UWAGA:
porządkowanie i segregowanie archiwum, do-
Jeżeli nie ukończyłeś 16 roku życia
kumentacji itp.,
możesz pracować tylko:
przenoszenie dokumentacji i sprzętu biurowe-
go (ograniczenie dz
wigania ciężarów), za zgodą rodzica albo przedstawiciela usta-
biurowe prace pomocnicze, np. jako goniec, wowego lub opiekuna oraz za zezwole-
sprzątanie wnętrz i pomieszczeń, niem Państwowej Inspekcji Pracy,
prace porządkowe wokół budynków,
u pracodawców prowadzących działalność
obsługa komputera (wyszukiwanie informacji
kulturalną, artystyczną, sportową lub rekla-
z baz danych i internetu), drukarki, faksu.
mową.
(podstawa prawna: art. 3045 Kodeksu pracy).
Pracodawca, który nie przestrzega reguł
zatrudniania pracowników młodocianych
popełnia wykroczenie.
Jeśli masz 16-18 lat,
nie możesz pracować w godzinach
Przepisy dotyczące zatrudniania młodocianych
nadliczbowych ani w porze nocnej.
znajdziesz w Kodeksie pracy (art. 190-206 kp).
mo żesz
cji,
a
wa k
cza sie
w
wać
o
pra c
esz
chc
Je śli
nagrodzenie za pracę
y
W
Zatrudnienie w wakacje
Na podstawie tych umów możesz pracować między 16 a 18 rokiem życia i póz
niej
Pracownik młodociany może wykonywać tylko prace lekkie
Umowa Umowa na czas
Umowa w celu zastępstwa
na czas określony wykonania określonej pracy
nieobecnego pracownika
Jest to umowa zawierana na określony czas (np. Umowa ta zawierana jest na czas wykonania okre-
1 tydzień, 2 tygodnie, 1 miesiąc, 2 miesiące), a zatem ślonego zadania, np. budowy jakiegoś obiektu lub je-
zawiera termin, z upływem którego ulega rozwiązaniu. go remontu. W umowie nie określa się terminu jej za-
Umowa na czas określony rozwiązuje się z mocy kończenia, gdyż jest on uzależniony od zakończenia
prawa z upływem terminu, na który została zawarta. prac, dla wykonania których zawarto umowę.
Pracodawca ani pracownik nie mają zatem obowiązku Wcześniej umowa może być zawsze rozwiązana
wypowiadania tej umowy, ani też ustala- na mocy zgodnego porozumienia miedzy Tobą a pra-
nia innego terminu jej rozwiązania. codawcą.
Umowa zawarta na czas waka-
PAMI
TAJ!
cji (a zatem na okres maksymal-
nie 2 lub 3 miesięcy) może
Taką umowę zawiera się na czas usprawiedliwionej
Umowa na czas wykonania określonej pra-
być rozwiązana przez pra-
nieobecności w pracy innego pracownika  np. z po-
cy musi zawierać zlecenie konkretnej pracy
cownika lub pracodawcę
wodu jego dwumiesięcznych wakacji.
 np. wymurowanie danego muru. Nie mo-
tylko na mocy porozumienia
Ponieważ pracodawca zatrudnia Cię żebyś zastępo-
że polegać na ogólnym określeniu zajęć, ja-
stron. To oznacza, że na jej rozwią-
wał nieobecnego pracownika, umowa ta rozwiąże się
kie masz wykonywać  np. murowanie
zanie musi się zgodzić zarówno pracownik, jak i praco-
z chwilą powrotu tego pracownika do pracy.
na budowie.
dawca.
Umowa ta może również zostać wypowiedziana za-
Umowy tej nie można natomiast jednostronnie wy-
Umowa na czas wykonania określonej pracy zosta-
równo przez Ciebie, jak i pracodawcę. Okres wypowie-
powiedzieć przed upływem terminu, na który została
je zawarta, jeżeli dokładnie uzgodnisz z pracodawcą
dzenia tej umowy wynosi 3 dni robocze. Mówi o tym
zawarta.
rodzaj pracy, którą będziesz miał wykonywać (np. ma-
wprost art. 331 Kodeksu pracy.
Możesz wypowiedzieć umowę zawartą na czas
lowanie konkretnego płotu) i postanowicie, że zawie-
Taką umowę można również zawsze rozwiązać
okre ślony dłu ższy niż 6 mie się cy. Aby to zrobić
racie umowę na czas wykonania właśnie tej pracy.
za zgodą obu stron.
w umowie musi być zapisany 2-tygodniowy okres
wypowiedzenia. Oba warunki muszą być spełnione
PAMI
TAJ!
jednocześnie.
Przed przyjęciem do pracy, bez względu
PAMI
TAJ!
na rodzaj zawartej przez Ciebie umowy,
pracodawca ma obowiązek  na swój koszt
Jeżeli pracodawca zawarł z Tobą już dwie
 skierować Cię na badania lekarskie oraz
umowy na czas określony, trzecia umowa
przeszkolić w zakresie bezpieczeństwa i hi-
staje się z mocy prawa umową zawartą
gieny pracy.
na czas nieokreślony.
Inne umowy, na podstawie których możesz pracować
Umowa zlecenia
Umowa z agencją pracy tymczasowej Umowa o dzieło
Umowa zlecenia jest umową starannego działania.
Możesz też zawrzeć umowę o pracę z agencją pracy Poprzez zawarcie umowy o dzieło zobowiązujesz się
Oznacza to, że ważna jest wykonywana przez Ciebie
tymczasowej. Skieruje Cię ona do pracodawcy, do wykonania oznaczonego dzieła, to znaczy do uzy-
praca, czyli samo wykonywanie czynności na rzecz zle-
na rzecz którego będziesz świadczył pracę, czyli pra- skania pewnego wyniku swoich działań. Zamawiający
ceniodawcy. Rezultat tej czynności nie jest istotny.
codawcy użytkownika. Agencja może zatrudnić Cię dzieło zobowiązuje się natomiast do wypłaty wyna-
Zasadniczo za wykonanie zlecenia należy Ci się wy-
tylko na postawie: grodzenia określonego w umowie.
nagrodzenie. Zlecenie może być jednak nieodpłatne,
umowy o pracę na czas określony, Wysokość wynagrodzenia, jakie powinieneś otrzy-
wtedy brak wynagrodzenia powinien być wyraz
nie za-
umowy o pracę na czas wykonania określonej mać powinna być określona w umowie, choć nieko-
znaczony w umowie.
pracy, niecznie kwotowo. W umowie mogą bowiem znalez
ć
Wynagrodzenie za wykonanie zlecenia przysługuje
umowy o dzieło, się jedynie wskazówki do określenia wynagrodzenia
Ci za samo  staranne działanie , nie zaś za jego rezultat
umowy zlecenia. po zakończeniu pracy. Wskazówki te powinny okre-
 patrz wyżej.
ślić, czego spodziewa się zamawiający i za co mógłby
Pracodawca, u którego będziesz świadczył pracę,
Przy umowie zlecenia masz obowiązek informować
zapłacić wyższe wynagrodzenie, a co będzie odpo-
ma obowiązek uzgodnić z agencją rodzaj pracy, jaką
zleceniodawcę o przebiegu wykonywania umowy,
wiadało za to, że otrzymasz niższe wynagrodzenie.
będziesz wykonywał i warunki jej wykonywania. Musi
a na zakończenie  przedstawić mu sprawozdanie z jej
też poinformować agencję o warunkach bhp i wyna-
wykonania. Pamiętaj, że w przypadku wykonywania
grodzeniu, jakie będziesz otrzymywał za wykonywa-
PAMI
TAJ!
pracy na podstawie umowy zlecenia pracodawca nie
ną pracę.
ma obowiązku udzielenia Ci urlopu wypoczynkowego
Wynagrodzenie za pracę wypłaca Ci agencja, a nie
Zawierając umowę o dzieło nie stajesz się
lub innego zwolnienia od pracy.
pracodawca, na rzecz którego świadczysz pracę.
pracownikiem. Nie jesteś zatem chroniony
Umowa o pracę z agencją pracy tymczasowej roz-
przepisami prawa pracy. Jednocześnie nie
PAMI
TAJ!
wiązuje się z upływem ustalonego okresu wykonywa-
jesteś podporządkowany osobie, z którą
nia tej pracy. Strony umowy mogą jednak przewidzieć
podpisałeś umowę i nie musisz stosować
Zawierając umowę zlecenia nie stajesz się
jej wcześniejsze rozwiązanie. Umowy zawarte
się do jej poleceń.
pracownikiem. Nie jesteś zatem chroniony
na okres nieprzekraczający 2 tygodni mogą być roz-
przepisami prawa pracy. Jednocześnie nie
wiązane za 3-dniowym wypowiedzeniem, a umowy
jesteś podporządkowany osobie, z którą
zawarte na okres przekraczający 2 tygodnie  mogą
Podobnie jak w przypadku umowy zlecenia, jeżeli
podpisałeś umowę i nie musisz stosować
być rozwiązane za 1-tyg. wypowiedzeniem.
wykonujesz pracę na podstawie umowy o dzieło pra-
się do jej poleceń.
codawca nie ma obowiązku udzielenia Ci urlopu wy-
Zasady, na jakich możesz być zatrudniony przez
poczynkowego lub innego zwolnienia od pracy.
agencję pracy tymczasowej znajdziesz w ustawie
Zasady, na jakich możesz zawrzeć i wykonywać
z dnia 9 lipca 2003 r. o zatrudnianiu pracowników Zasady, na jakich możesz zawrzeć i wykonywać
umowę o dzieło znajdziesz w Kodeksie cywilnym
tymczasowych (Dz. U. z 2003 r., Nr 166, poz. 1608, umowę zlecenia znajdziesz w Kodeksie cywilnym (art.
(art. 627  646 kc).
z póz
n. zm.) 734  751 kc).
Zatrudnienie w wakacje Wynagrodzenie za pracę
Jeśli chcesz pracować w czasie wakacji, możesz
PAMI
TAJ!
podpisać jedną z poniższych umów:
Wynagrodzenie za pracę to Twoje prawo!
1. Umowę o pracę:
na czas określony;
Jeżeli podpisałeś umowę o pracę pracodawca ma
na zastępstwo nieobecnego pracownika;
obowiązek wypłacić Ci umówione wynagrodzenie
na czas wykonania określonej pracy.
za pracę.
2. Umowę z agencją pracy tymczasowej,
3. Umowę zlecenia,
Przepisy prawa pracy nie znają pojęcia
4. Umowę o dzieło.
 umowy o pracę na próbę ,
za którą nie należy Ci się wynagrodzenie!
Nie możesz zrzec się prawa do zapłaty.
Wynagrodzenie w okresie pierwszego roku pracy,
jakie otrzymasz będąc zatrudnionym na umowę
o pracę w pełnym dozwolonym Ci wymiarze czasu
pracy, nie może być niższe niż 80% wysokości mini-
malnego wynagrodzenia za pracę.
Dlatego też, jeżeli jesteś zatrudniony po raz pierw-
szy w 2009 r., nie możesz zarobić mniej niż 1020,80 zł
(80% z 1 276 zł). Natomiast jeże li jest to Two ja ko lej-
na praca nie możesz zarobić mniej niż 1 276 zł.
Podstawa prawna:
art. 6 ustawy z dnia 10 paz
dziernika 2002 r. o minimal-
Jeśli chcesz wiedzieć, czym charakteryzują się
nym wynagrodzeniu za pracę (Dz. U. z 2002 r. Nr 200,
poszczególne rodzaje umów,
poz. 1679, z póz
n. zm.) oraz obwieszczenie Prezesa Ra-
jakie są Twoje prawa i obowiązki związane
dy Ministrów z 24 lipca 2008 r. w sprawie wysokości
ze świadczeniem pracy na ich podstawie,
minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2009 r.  M. P.
odwiedz
naszą stronę
nr 55, poz. 499.
16 do 18 lat, jesteś pracownikiem młodocianym