Dlaczego psy szczekają?
Szczekanie to dla psów jeden ze sposobów wyrażania swoich emocji. Towarzyszyć mu mogą:
piszczenie, skomlenie, wycie lub warczenie. Kiedy jednak szczekanie jest zbyt częste, zbyt
głośne lub pojawia się w niewłaściwym czasie, staje się problemem, jeśli nie dla psa to dla
ludzi żyjących w jego otoczeniu.
Skłonność do szczekania jest określona genetycznie oraz przez środowiskowo. Szczekanie
może być wyuczone np. pies szczeknął raz, odruchowo, na widok nagle pojawiającej się
osoby i zauważył, że ta zatrzymała się lub odskoczyła. Teraz pies wie, że dzięki szczekaniu,
może zatrzymać lub zmusić do odwrotu podejrzaną osobę. Innym razem pies zauważył, że
dzięki szczekaniu właściciel zwraca na niego uwagę patrząc się lub nawet mówiąc.
Dla właściwego zdiagnozowania problemu, musimy dowiedzieć się jakie są okoliczności
wywołujące szczekanie u psa. Posłuży temu kilka prostych pytań:
Kiedy pies szczeka? W nocy? Gdy zostaje sam? Podczas burzy?
Gdzie pies szczeka? Na zewnątrz? W samochodzie? W domu? Na spacerach?
Kiedy zaczęło się szczekanie? Od szczeniaka? Po przeprowadzce? Po powrocie z wakacji?
Czy szczekanie jest powiązane z obecnością, lub nieobecnością człowieka?
Czy pies szczeka patrząc się na coś konkretnego? Na osobę, rzecz, zwierzę? Bez znaczenia?
Istotną informacją jest także ta, czy i jak właściciel reagował na szczekanie i jakie przynosiło
to rezultaty. Jestem daleka od szufladkowania zachowań psów, ponieważ jak już to
powtarzałam wiele razy, każdy pies jest inny. Czasami jednak przydaje się pewne
uporządkowanie i opisanie pewnych najczęściej występujących sytuacji, w których psy
szczekają. Oto one:
Szczekanie dla zwrócenia na siebie uwagi:  Czy ktokolwiek może się mną zająć?
Szczekanie w obronie terytorium:  Uciekaj stąd, to moje miejsce!
Szczekanie z nudów:  Nie mam się czym zająć. Szczekanie to jedyne co mogę zrobić!
Szczekanie ze strachu:  Boję się. Proszę odejdz
jak najdalej!
Szczekanie z rozbawienia:  Czy potrzeba mi powodu? Ja po prostu świetnie się bawię!
Szczekanie z tęsknoty:  Nie zostawiaj mnie, wróć do mnie!
Każda z wyliczonych sytuacji przedstawia odrębny problem. Inaczej zachowuje się pies i
inaczej brzmi szczekanie. Może być jednak tak, że prawdziwy problem leży gdzieś głębiej,
powodując narastający stres, który objawia się zachowaniami pasującymi do kilku z
wymienionych sytuacji.
1. Szczekanie dla zwrócenia na siebie uwagi.
Dla tego psa liczy się ktokolwiek, kto zwróci na niego uwagę. Nie zależy mu na konkretnej
osobie. Jest to pies bardzo socjalny, lubiący przebywać w towarzystwie ludzi i być przez nich
zauważany. Właśnie dlatego w momencie, gdy zostaje sam lub kiedy ludzie przestają się nim
zajmować robi wszystko co w jego mniemaniu może zwrócić na niego uwagę. Szczekanie
tego typu jest zazwyczaj wysokie, wręcz piskliwe, przerywane nasłuchiwaniem czy ktoś się
nie zbliża lub wyczekiwaniem na reakcję człowieka. Zamiast szczekania, pies może np.
obgryzać meble, czy niszczyć różne przedmioty. Zachowanie to wyciszy się, jeśli zapewnimy
psu dostateczną ilość ruchu, szczególnie przed zostawieniem go samego w domu. Bardzo
dobre jest bieganie przy rowerze, czy długi spacer. Nie powinniśmy także przed zostawieniem
go samemu sobie, bawić się z nim, ponieważ tym silniej odczuje on nagłe opuszczenie go.
Ważną zasadą jest także abyśmy nie zwracali na psa uwagi, jeśli on tego usilnie pragnie i
zajmowali się nim tylko gdy jest grzeczny.
2. Szczekanie w obronie terytorium.
Pies w tym przypadku szczeka na każdy obiekt naruszający jego terytorium. Sytuacją
wywołującą szczekanie może być próba wejścia na posesję, do domu lub zbytnie zbliżenie się
do miejsca, gdzie pies odpoczywa. Szczekanie ma niskie brzmienie, jest krótkie, przerywane i
często poprzedza je warczenie. Pies broniący siebie lub otoczenie może zaatakować, jeśli nie
zareagujemy na jego ostrzegawcze szczekanie. Jeśli chcemy oduczyć psa tego zachowania,
nie zostawiajmy go luzem samego na podwórku. Podczas naszej nieobecności, a także w
nocy, pies zamknięty w domu lub w swoim kojcu nie będzie czuł odpowiedzialności
pilnowania podwórka i większość czasu powinien przespać.
3. Szczekanie z nudów. Ten typ psa można porównać do czajnika z gotującą się wodą: gdy
ciśnienie jest za wysokie, czajnik zaczyna gwizdać. Znudzony pies, który nie ma możliwości
rozładowania swojej energii, zaczyna szczekać, obgryzać przedmioty, drapać, kopać lub robić
cokolwiek innego co da mu ulgę. Szczekanie takiego psa jest przeważnie monotonne, od
czasu do czasu przerywane wyciem. Wyjściem z sytuacji jest znalezienie psu zajęcia,
zmęczenie go na spacerze, a także zostawienie psu zabawek i gryzaków.
4. Szczekanie ze strachu.
Pies w tym przypadku szczeka na każdy obiekt przekraczający strefę bezpieczeństwa wokół
psa. Pies szczekaniem chce odstraszyć wroga, ale w momencie, gdy ten nie zareaguje na
ostrzeżenie, pies wpada w panikę. Szczekanie takiego psa jest przeważnie bardzo głośne,
zawodzące. Najczęstszą reakcją jest wycofanie się psa i ponowne szczekanie z odległości.
Pies może także podbiec za oddalającym się obiektem, ale po chwili wróci w bezpieczne
miejsce. Zachowanie to możemy wyciszyć, jeśli będziemy na nie reagować szybko i ze
spokojem. W momencie gdy pies szczeknie, powinniśmy go skorygować szybkim, ale lekkim
pociągnięciem za smycz lub linkę (jeśli pies szczeka na spacerze) albo krzyknięciem na psa,
tak aby odwrócić jego uwagę. Jeśli pies przestanie szczekać i do tego spojrzy się na nas,
powinien dostać od nas nagrodę.
5. Szczekanie z rozbawienia.
Ten pies ma bardzo dużo energii i entuzjazmu, nad którymi trudno mu zapanować. Skakanie,
bieganie, machanie ogonem czy robienie kółek wokół siebie to niewystarczający dla niego
sposób na okazanie swojego dobrego humoru. Pies ten łatwo zapala się do zabawy,
szczególnie jeśli chodzi o ganianie szybko poruszających się obiektów. Interesują go rzeczy,
które większość psów ignoruje, dlatego bardzo często tego typu psy podnoszą alarm na nawet
najcichszy dz
więk z otoczenia, szczególnie jeśli może on kojarzyć się z dobrą zabawą. Dla
takiego psa najlepszym rodzajem aktywności będzie długi, monotonny spacer lub bieganie
przy rowerze, aby pies zmęczył się, ale jednocześnie wyciszył. Zabawy z innymi psami tylko
go nakręcą i zawsze będzie ich za mało.
6. Szczekanie z tęsknoty.
Szczekanie ze stresu związanego z samotnością różni się zasadniczo od szczekania dla
zwrócenia na siebie uwagi. Problem ten dotyczy psów zbytnio przywiązanych do jednego
człowieka. Ponieważ pies ten jest uzależniony od jednej osoby, obecność innych nie przynosi
mu większej ulgi. Szczekaniu mogą towarzyszyć bieganie w kółko, niszczenie, nadmierne
ślinienie się, drgawki oraz wycie w kierunku miejsca, gdzie pies po raz ostatni widział swoją
ukochaną osobę. Takie zachowanie przeważnie jest skutkiem zaniedbań w okresie socjalizacji
psa. Pies nie nauczył się samodzielności i ma zaburzone poczucie bezpieczeństwa. Jego
problem można rozwiązać opracowując dla psa terapię behawioralną w formie różnych
ćwiczeń, zwiększających u psa wiarę w siebie.
Każda z omówionych sytuacji obrazuje inny typ osobowości psa, więc pomoc w rozwiązaniu
jego problemu powinna zawsze brać to pod uwagę. Z pewnością pomocny będzie trener lub
behawiorysta, który określi dokładnie charakter psa i sposób postępowania z nim. Właściciel
nie zawsze potrafi właściwie zinterpretować zachowania swojego pupilka, gdyż jest z nim
związany emocjonalnie i nie umie być obiektywny. Często wystarczy jedna wizyta trenera,
aby właściciel inaczej spojrzał na swojego psa i nauczył się poprawnie z nim postępować.