Znaczenie genetyki we współczesnym świecie

Genetyka to nauka o zmienności i dziedziczeniu u organizmów żywych. Zajmuje się między innymi badaniem i wyjaśnianiem informacji genetycznej DNA. W zależności od zakresu badanych problemów wyróżnia się m.in. genetykę klasyczną, molekularną, biochemiczną, cytogenetykę, genetykę lekarską..
Za ojca genetyki uważa się tego człowieka:
Mendel Gregor Johann -ur. 1822, zm.1884, czeski przyrodnik, zakonnik, twórca teoretycznych podstaw współczesnej genetyki, które ustalił doświadczalnie (na grochu siewnym) i sformułował w 1866. Niedocenione przez współczesnych, ponownie odkryte w 1900 przez C. Corrensa, E. Tschermaka i H. de Vriesa (niezależnie od siebie) znane pod nazwą praw Mendla..
Mendla, pierwsze prawo: prawo czystości gamet; mówi, że pary czynników dziedzicznych (dziś nazywanych allelami genów), określających poszczególne cechy, rozchodzą się w czasie powstawania komórek rozrodczych obu rodziców pojedynczo, tzn. do każdej gamety wchodzi tylko jeden czynnik z każdej pary. Rozumowanie to jest aktualne do dziś w stosunku do genów chromosomowych.
Mendla, drugie prawo: prawo niezależnej segregacji; prawo J.G. Mendla mówiące, że czynniki determinujące poszczególne cechy, a należące do rozmaitych par, wchodzą do komórek rozrodczych w czasie ich powstawania niezależnie od siebie i następnie losowo łączą się ze sobą w procesie zapłodnienia.

W XIX wieku Mendel miał do dyspozycji tylko pędzelek, którym zapylał groch. W dzisiejszych czasach możliwości jest o wiele więcej. Naukowcy wciąż szukają nowych sposobów na wprowadzanie genów o szczególnych właściwościach do DNA roślin i zwierząt. Przejawem tego w codziennym życiu jest zmutowana żywność
dziedzina ogromnie obiecująca, ale i przedmiot sporów.
Nowy, wspaniały świat inżynierii genetycznej
mutowanie żywności to prawdziwy róg obfitości. Specjaliści w produktach tej nowej biotechnologii roztaczają taką wizję: pomidory pękają z przepełnienia przeciwrakowymi związkami chemicznymi, a zbiory bogatego w witaminy ryżu( np. "złoty ryż" z witaminą A), patatów i manioku pomagają wyżywić biednych. Widzą również pszenicę, soje i orzeszki ziemne wolne od alergenów, banany w których podaje się szczepionkę, oleje roślinne zawierające tyle składników leczniczych, że lekarze przepisują je pacjentom zagrożonym nowotworem lub chorobą serca.
Choć wizje te są piękne, to niektórzy widzą w inżynierii genetycznej niepewność, a nawet zagrożenie. Krytycy obawiają się, że jej produkty wprowadzane są na rynek w pośpiechu, przed pełnym rozpoznaniem ich oddziaływania.
Co to właściwie takiego
żywność modyfikowana genetycznie? Kto to je? Co wiemy o jej dobrodziejstwach, a co o związanym z nią ryzykiem? Jak "biotechnologiczne rośliny"(ładna nazwa, prawda Pani Elu? ? ) wpłyną na środowisko i praktykę rolniczą w świecie? Na to wszystko postaram się odpowiedzieć w dalszej części referatu. Zrobię to w postaci pytań i odpowiedzi.
Pytanie: Kto się odżywia produktami biotechnologicznymi?
Odpowiedź: Według wszelkiego prawdopodobieństwa
niemal wszyscy.
Ponad 60 % przetworzonych artykułów spożywczych na półkach amerykańskich supermarketów zawiera składniki pochodzące z genetycznie modyfikowanego ziarna sojowego, kukurydzy lub rzepaku, uprawianych już na 53 mln. hektarów w 13 krajach, m.in. w Argentynie, Kanadzie, Chinach, RPA, Australii, Niemczech, Hiszpanii. Ponad 50 nowych, "zaprojektowanych" odmian roślin przeszło już procedurę opiniującą władz federalnych USA. Pytanie: Od jak dawna genetycznie modyfikujemy żywność?
Odpowiedź: Znacznie dłużej niż myślisz.
Modyfikacje genetyczne to żadna nowość. Ludzie od tysiącleci zmieniali strukturę genetyczną roślin, zachowując nasiona z najlepszych zbiorów na lata następne i krzyżując odmiany, by uzyskiwane płody rosły większe, były słodsze i psuły się później. Tak przekształciliśmy dziki pomidor Lycopersicon, dający owoce wielkości landrynki, w dzisiejszą gigantyczną malinówkę. Z chwastu teozinte o 2 cm wiesze wywodzi się kukurydza z kolbami długości 30 cm . W ostatnich dziesięcioleciach specjaliści uzyskali setki wariantów roślin, posługując się mutagenami i promieniowaniem.
Nowe są natomiast techniki inżynierii genetycznej. Tradycyjni hodowcy odmian gatunkowych krzyżują organizmy spokrewnione, których struktura genetyczna jest podobna. Czyniąc to, przenoszą dziesiątki tysięcy genów. Dziś specjaliści inżynierii genetycznej przemieszczają po parę genów między gatunkami luźno lub w ogóle niespokrewnionymi. Inżynieria genetyczna pozwala na wyodrębnienie potrzebnego z niemal każdego żywego organizmu i wstawienie go do innego, praktycznie dowolnego żywego organizmu. Genetycy mogą gen szczurzy umieścić w sałacie, by uzyskać roślinę, która wytwarza witaminę C.
Organizmy tworzone przez naukowców drogą przenoszenia genów z jednego gatunku do drugiego są określane jako transgeniczne. Płody wielu transgenicznych np. zbóż są obecne na rynku. Większość zmian została opracowana, by wspomóc rolników walczących ze szkodnikami i chorobami roślin.
Rolnicy opryskują pola herbicydami, by tępić chwasty. Odmiany stworzone przez biotechnologię mogą mieć "gen odporności", który pozwala im znosić opryski chemikaliami zabijającymi niemal wszystkie inne rośliny. Niektóre biotechnologiczne odmiany wytwarzają również własną toksynę owadobójczą dzięki genowi pożyczonemu od pospolitej bakterii glebowej Bacillus thuringiensis, w skrócie Bt.
Kod genów Bt jest odpowiedzialny za toksynę uważaną za nieszkodliwą dla człowieka, a zabójczą dla niektórych owadów np. omatnicy prosowianki
zmory plantatorów kukurydzy. Inne rośliny np. dynia i papaja , były modyfikowane pod kątem uzyskania odporności na choroby. Ostatnio naukowcy eksperymentowali z ziemniakami, wprowadzając do nich geny pszczół i ciem w celu stworzenia osłony przed zarazą ziemniaka.
Uczeni stworzyli już transgeniczne zwierzęta.