Wykresy z danych pomiarowych - podstawy
Do stworzenia wykresu wykorzystamy funkcję y=x2
1. Otwórz nowy projekt wybierając z menu FILE | NEW | Project
2. Zapisz projekt w swoim katalogu domowym wybierając z menu FILE | SAVE. Projekt nazwij:
wykresy z danych pomiarowych
3. Klikając w utwórz nowy arkusz kalkulacyjny.
4. Niech kolumna A będzie kolumną wartości X, a kolumna B wartości Y. Komórki od A1 do A 20
wypełnij wartościami od 1 do 20 z krokiem 1. Stwórz formułę, która do komórki B1 wstawi kwadrat
wartości z komórki A1. Skopiuj formułę do pozostałych komórek (od B2 do B20).
5. Niech w kolumnie C będą wartości z kolumny A z 5% niedokładnością, a w kolumnie D z kolumny B z
10% niedokładnością. 10% niedokładność oznacza, \
e wartość z komórki np. D10 zawiera się w
przedziale określonym przez wartość z komórki A10ą0,1*A10 lub inaczej A10ą10%*A10.
Aby obliczyć wartości dla komórki C1 u\
yj formuły 0,95*A1+LOS()*0,1*A1, a dla komórki D1
(0,90*A1+LOS()*0,2*A1)^2.
Korzystając z okazji przeczytaj opis funkcji LOS() w pomocy programu Microsoft Excel.
6. Skopiuj wszystkie cztery kolumny do arkusza danych DATA1 programu Origin. W tym celu zaznacz
komórki od A1 do D20 i skopiuj je, a następnie kliknij w górną lewą komórkę w arkuszu danych
(DATA1) i z menu podręcznego wybierz PASTE.
7. Z menu głównego wybierz COLUMN | ADD NEW COLUMNS i dodaj 2 kolumny
8. Pierwsza i druga kolumna od lewej oznaczone są przez A(X) i B(Y). A(X) oznacza kolumnę A gdzie są
wartości X, B(Y) kolumnę B gdzie są wartości Y przyporządkowane wartością X. Cztery kolejne
kolumny oznaczone są przez C(Y), D(Y), E(Y) i F(Y). Kolumna C(Y) powinna być kolumną wartości
X dla funkcji y=x2 policzonych z zało\
oną niepewnością, a kolumna D(Y) wartości Y równie\

policzonych z pewną niepewnością. Aby zmienić przypisanie kolumn kliknij na nazwę kolumny
tak aby została ona cała zaznaczona na czarno. Następnie z menu podręcznego (prawy
przycisk myszy) wybierz SET AS | X. Po tej zmianie kolumna będzie widoczna jako C(X2). Zauwa\
,
\
e kolumna D(Y) zmieni swoją nazwę na D(Y2) - Y2 oznacza, \
e zawiera ona wartości funkcji
przyporządkowane argumentom X2.
9. Niech kolumny E(Y2) i F(Y2) będą kolumnami zawierającymi wartości niepewności argumentów X2 i
wartości funkcji Y2. Aby je oznaczyć jako kolumny niepewności nale\
y u\
yć polecenia z menu
podręcznego SET AS | X Error lub Y Error. Niech w kolumnie E będą niepewności dla argumentów
funkcji (X2), a w F dla wartości funkcji (Y2).
10. Poniewa\
względne wartości niepewności są stałe  tzn. dla wszystkich X i Y są takie same, u\
yjemy
polecenia, które wypełni kolumny odpowiednimi wartościami niepewności. W tym celu zaznacz
kolumnę E i z menu podręcznego wybierz SET COLUMN VALUES i du\
ym białym polu w nowym
oknie, które się pojawi wpisz formułę: 0,05*Col(A), a dla kolumny F : 0,1*Col(B). W miejsce
wyra\
enia Col(B) podstawiana jest wartość z kolumny B dla rozpatrywanego wiersza. W przypadku
gdy wartości ró\
nią się w zale\
ności od rozpatrywanego punktu pomiarowego, mo\
na je wpisać
bezpośrednio w odpowiednią komórkę arkusza.
11. Zaznacz wszystkie kolumny w arkuszu danych (DATA1) i narysuj wykres PUNKTOWY. Ustaw
odpowiednio skale obu osi. Twój wykres powinien przypominać wykres zamieszczony poni\
ej:
400
300
200
100
y=x2
(y +/- 10% y)=(x +/-5% x)2
0
0 5 10 15 20 25
x
12. Korzystając z menu głównego | ANALYSIS dopasuj do obu serii punktów wzór y=A*x2+B (gdzie A i
B to szukane parametry dopasowania). Dlaczego otrzymane wartości parametrów A i B będą się
ró\
niły?
Uwaga: Jeśli na wykresie mamy więcej ni\
jedną serię danych to przed zaczęciem pracy z wybraną
serią (np. próbą dopasowania jej jakąś funkcją) nale\
y Originowi  pokazać , na której serii danych
chcemy pracować. Aby to zrobić nale\
y w menu głównym programu przejść do DATA i wybrać
odpowiednią serię. Wybrana seria danych będzie oznaczona symbolem fajeczki (po lewej stronie 
rysunek poni\
ej).
y