„JUŻ WIEM!” ‐ zabawa edukacyjna dla dzieci umiarkowanie i znacznie upośledzonych umysłowo(1)

„JUŻ WIEM!” ‐ zabawa edukacyjna dla dzieci

umiarkowanie i znacznie upośledzonych umysłowo

Niniejszy program‐prezentacja „Już wiem!” została wykonana w ramach studiów podyplomowych „Edukacja informatyczna w szkole podstawowej
i gimnazjum” realizowanych w II edycji granatów MEN na Wydziale Metalurgii i Inżynierii Materiałowej w Akademii Górniczo‐Hutniczej w Krakowie.

Autorem jest Grzegorz Stano ‐ pracownik Specjalnego Ośrodka Szkolno‐Wychowawczego, Jaworzno, a promotorem Marta Drewnowska ‐ Wydział
Metalurgii i Inżynierii Materiałowej. AGH w Krakowie.

1. Wprowadzenie

W p o s t ępowaniu pedagogicznym z osobami upo śledzonymi umys łowo w stopniu umiarkowanym
i znacznym ciągle szuka si ę nowych rozwiązań. Wypływa to ze specyfiki rozwoju dzieci dotkni ętych
upośl e d z e n i e m . J e s t o n m i a n o w i c i e b a r d z o r ó żnorodny i nierównomierny. Ka żdy z uczniów
zakwalifikowanych do klas ‐ Zespołów Edukacyjno‐Terapeutycznych ‐ startuje z innego poziomu, z innymi
schorzeniami i odmiennymi możliwościami rozwojowymi. Rozważając różne możliwości, każdy nauczyciel
pracujący z dzie ćmi specjalnych potrzeb edukacyjnych wcze śniej lub pó źniej zastanowi si ę nad
możliwością użycia komputera w rewalidacji swoich podopiecznych. Być może skusi si ę by skorzystać
z pomocy komputera, o ile będzie miał dostęp do oprogramowania, które będzie można zaadoptować dla
potrzeb jego wychowanków oraz odpowiednią pracownią komputerową. Problem polega na tym, że często
programy dostępne dla naszych dzieci pod kątem łatwości obsługi nie korelują treścią z ich potrzebami
i możliwościami. Intencją tej pracy jest wskazanie, i ż przy niewielkim nakładzie si ł można stworzyć,
w oparciu o dostępne powszechnie programy, własne pomoce dydaktyczne korelujące treścią z aktualnymi potrzebami uczniów.

2. Zabawa Edukacyjna „Już wiem!”

Patrząc na programy wchodz ące w sk ład powszechnie stosowanego pakietu MS Office pod k ątem
możliwości ich wykorzystania w pracy z dzie ćmi umiarkowanie i znacznie upo śledzonymi umys łowo,
zwraca uwagę PowerPoint jako narzędzie, za pomoc ą którego skutecznie można przedstawić uczniom
nowe, często bardzo trudne dla nich treści. Różnorodność ś rodków ekspresji audiowizualnej, oferowana
przez program, umo żliwia osobie z niego korzystaj ącej przekaza ć założone przez ni ą treści bardzo
ciekawie, koncentrując uwag ę odbiorców na prezentowanych informacjach. Możliwości tego programu
wydają się być szczególnie istotne z punktu widzenia terapii dzieci specjalnych potrzeb edukacyjnych,
ponieważ „ koncentracja uwagi u dziecka z prostym upo śledzeniem umysłowym jest zazwyczaj s łaba
i krótkotrwała. Należy ją nieustannie stymulować, zmieniając sposób prezentacji materiału” [1].

Atrakcyjność formy podawania wiedzy powoduje, że dzieci chętnie wracają do proponowanych przez
nauczyciela ćwiczeń. Ma to kolosalne znaczenie ponieważ, według Braunerów [1], aby dziecko przyswoiło

już wcześniej nabyte umiejętności, należy do nich wracać w atmosferze swobody i relaksu. Mając to zdecydowano się wykorzystać program PowerPoint
jako narzędzie do skonstruowania pomocy dydaktycznej „Już wiem!”, przeznaczonej dla Zespołu Edukacyjno‐Terapeutycznego.

3. Treści edukacyjne programu

Zabawa edukacyjna „Już wiem!” jest pomoc ą dydaktyczną przeznaczoną dla dzieci upo śledzonych
w stopniu umiarkowanym i znacznym z Zespo łów Edukacyjno ‐Terapeutycznych. Mo że tak że znale źć
zastosowanie w przedszkolach. Jest zgodna z programem wychowania i nauczania dzieci i młodzieży
upośledzonych umys łowo w stopniu umiarkowanym i znacznym i ma za zadanie realizowa ć cele
wyznaczone przez ten program, w tym cel główny edukacji osób głębiej upośledzonych umysłowo, którym
jest „wszechstronny ich rozwój na miarę indywidualnych możliwości oraz przygotowanie do codziennego
życia tak. aby by ły zaradne, umia ły sterowa ć swoim zachowaniem, by mog ły uczestniczyć w życiu
społecznym” [4].

Zabawa edukacyjna „Już wiem!” koncentruje się szczególnie na jednym z pięciu przedmiotów‐obszarów
oddziaływania, wyró żnionych w programie nauczania ‐ Funkcjonowaniu w środowisku ‐ i stara si ę
partycypować w realizacji jego celów. „Głównym celem przedmiotu ‐ obszaru oddzia ływania
„Funkcjonowanie w środowisku” ‐ jest wyposażenie dziecka g łębiej upo śledzonego w takie umiej ętności i sprawności, aby jak najlepiej było ono
przygotowane do realizacji zadań życia codziennego oraz podejmowania różnych ról społecznych w jego środowisku, w miarę możliwości samodzielnie,
niezależnie i godnie ” [4]. Proponowana zabawa edukacyjna mo że przyczyni ć się do realizacji wielu celów z tego obszaru oddzia ływania,
a w szczególności:

wyrobienie umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach i przestrzegania zasad bezpieczeństwa

poznanie środowiska społecznego i przyrodniczego

kształtowanie umiejętności nadawania i odbioru informacji drogą werbalną lub pozawerbalną,

kształtowanie umiejętności wykonywania prostych operacji umysłowych: porównywania, uogólniania, odnajdywanie związków przyczynowo‐
skutkowych

poznanie elementarnych pojęć matematycznych, niezbędnych do funkcjonowania w środowisku

nauczenie czytania i pisania w zakresie możliwym do osiągnięcia

4. Budowa programu

Zabawa Edukacyjna „Już wiem!” jest podzielona na cztery działy zgodne pod względem treści z działami obszaru oddziaływania „Funkcjonowanie
w środowisku”:

Trochę komunikacji ‐ Komunikowanie się

Trochę matematyki ‐ Elementarne pojęcia matematyczne

Świat wokół mnie ‐ Uspołecznienie

Mój komputer ‐ Uspołecznienie i komunikowanie się

Dział Trochę komunikacji służy rozwojowi mowy czynnej, analizy wyrazowej oraz czytania całowyrazowego. Składa się on z dwóch ćwiczeń:

Zaczyna się na literę... ‐ w tym ćwiczeniu uczeń ma za zadanie rozpoznać obrazki, których nazwy zaczynają się na daną literę. Wybrano litery
„p” i „k", ponieważ są to pierwsze litery imion dzieci z klasy i na tych literach ćwiczono słuch fonematyczny.

Taki sam wyraz ‐ to ćwiczenie w czytaniu całowyrazowym (globalnym), polegające na poznawaniu takich samych etykiet wyrazowych.

Kolejny dział Świat wokół mnie pomaga dzieciom zdobywać kompetencje i wiedzę potrzebną w życiu codziennym. Zawiera cztery ćwiczenia:

Gospodarstwo domowe ‐ grupuje zadania polegające na urządzaniu pomieszczeń w domu.

Ważne telefony ‐ uczy dziecko telefonować na policję, pogotowie i straż pożarną,

Pogoda, ta pogoda ‐ to ćwiczenia z zakresu dobierania ubrania do pogody i pory roku oraz rozpoznawania pór roku.

Ćwiczenie Stosunki czasowe pomaga dzieciom zrozumieć następstwo czasu w zakresie jednego dnia.

Dział Trochę matematyki uczy poznawa ć cyfry, zliczać elementy zbiorów, obserwować i porównywać
przedmioty.

Ostatni dzia ł ‐ Mój komputer ‐ to ćwiczenia maj ące za zadanie u łatwić dzieciom zapoznanie si ę
a następnie korzystanie z komputera.

Każd e ćwiczenie ko ńczy si ę planszą zawiadamiającą o sukcesie dziecka. Jest to zgodne z zasad ą
ortodydaktyki, która mówi. że aby dziecko nie zniech ęcało si ę, zawsze po dokonanym wysiłku powinno
zobaczyć rezultat swojej pracy i mieć świadomość odniesionego sukcesu [1].

Niewątpliwą zaletą zabawy edukacyjnej „Już wiem!” jest mo żliwość jej modyfikowania. uzupełniania
nowymi ćwiczeniami przygotowanymi w programie PowerPoint w zale żności od aktualnych potrzeb
nauczyciela. Ćwiczenia zawarte w prezentacji mają bowiem jedynie pobudzić osoby pracujące z dziećmi
głębiej upośledzonymi umysłowo do realizowania własnych pomysłów z użyciem komputera jako pomocy dydaktycznej.

Tak stworzona prezentacja na pewno będzie dobrze służyć podopiecznym Specjalnych Ośrodków Szkolno‐Wychowawczych, uczniom szkół specjalnych.
Od strony graficznej, autor stara ł się wykorzystać maksymalnie środki przekazu dost ępne w programie Power Point i wydaje się, że zaowocuje
to łatwiejszym przyswajaniem umiejętności i wiedzy przez uczniów.

Gratulujemy autorowi wspania łego pomys łu zabawy komputerowej, a u żytkownikom „Już wiem!” życzymy radosnej zabawy oraz wielu własnych
sukcesów odniesionych w czasie wykonywania dowolnie wybranych zadań.

AUTOR: Grzegorz Stano ‐ pracownik Specjalnego Ośrodka Szkolno‐Wychowawczego w Jaworznie; ul. Wolności 1. Jest to placówka skierowana do dzieci
lekko upośledzonych umysłowo z zespołami edukacyjno‐terapeutycznymi dla dzieci umiarkowanie i znacznie upośledzonymi umysłowo.

Prezentację „JUZ WIEM!” można pobrać w dziale

Oprogramowanie

, a jeśli nie masz programu PowerPoint pobierz dodatkowo przegl ądarkę prezentacji

PowerPoint.

Literatura wykorzystana przez autora programu:

1. Brauner, A. i F., Postępowanie wychowawcze w upośledzeniu umysłowym, WSiP, Warszawa 1995.
2. Polkowska I.. Karty Pracy dla uczniów upośledzonych w stopniu umiarkowanym i znacznym, WSiP, Warszawa 2000.
3. Polkowska I., To my, zeszyt ćwiczeń, WSiP, Warszawa 1999.
4. Program wychowania i nauczania dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu umiarkowanym i znacznym, MEN, Warszawa 1997.
5. Schopler E., Ćwiczenia edukacyjne dla dzieci autystycznych, SPOA, GWP, Gdańsk 1994.

Opracowanie: Marzena Mieszkowicz i Grzegorz Duczmal

Strona główna

Wykorzystanie komputera

Oprogramowanie