16 Â

WIAT

N

AUKI

Grudzieƒ 1996

Spór o huragany

Atlantyckie cyklony s∏abnà

M

unich Re, jedno z najwi´k-
szych Êwiatowych towarzystw
reasekuracyjnych (dajàcych

gwarancje finansowe firmom ubezpie-
czeniowym), stwierdzi∏o w publikacji
z 1990 roku zatytu∏owanej Windstorm
(Wichura), ˝e podzwrotni-
kowe cyklony „b´dà przy-
bieraç na sile zarówno pod
wzgl´dem cz´stotliwoÊci
oraz intensywnoÊci, jak i
czasu trwania; a tak˝e zna-
cznie wi´ksze obszary b´dà
nimi zagro˝one”. Media
podchwyci∏y ten poglàd w
przekazach na temat skut-
ków globalnego ocieplania
si´ klimatu, a w Senacie
USA, w wydziale ds. finan-
sowania pomocy w przy-
padkach kataklizmów, za-
uwa˝ono niedawno, ˝e
„w ciàgu ostatnich 40 lat ta-
kie huragany wyst´pujà cz´-
Êciej i sà groêniejsze, ponie-
wa˝ zmieni∏y si´ warunki
klimatyczne w strefie zwrot-
nikowej”. Ten niepokojàcy
wniosek zosta∏ jednak ostat-
nio zakwestionowany przez
czterech naukowców. Prze-
Êledzili oni starannie d∏ugo-
okresowà tendencj´ do po-
jawiania si´ huraganów
atlantyckich i stwierdzili, ˝e
w ostatnim pó∏wieczu by∏y
one coraz mniej groêne.

Christopher W. Landsea,

meteorolog z National Oce-
anic and Atmospheric Ad-
ministration Hurricane Re-
search Division, wraz z
trzema wspó∏pracownika-
mi przeanalizowa∏ histori´
huraganów na pó∏nocnym
Atlantyku, w Zatoce Mek-
sykaƒskiej i na Morzu Ka-
raibskim. Wybrali te regio-
ny, poniewa˝ ju˝ od II woj-
ny Êwiatowej ich warunki pogodowe
by∏y przedmiotem rozpoznania lotni-
czego, natomiast wiarygodne zapisy dla
innych mórz podzwrotnikowych si´-
gajà wstecz jedynie do koƒca lat szeÊç-
dziesiàtych. Wyniki ich badaƒ ukaza-
∏y si´ w Geophysical Research Letters z
15 czerwca br.

Meteorolodzy ci zauwa˝yli zmniej-

szajàcà si´ cz´stotliwoÊç intensywnych

huraganów atlantyckich. Zaobserwo-
wali tak˝e niewielki spadek si∏y wia-
trów wywo∏ywanych ka˝dego roku
przez najintensywniejsze huragany, cho-
cia˝ ten lekki spadek wcale nie musi
byç reprezentatywny dla trendu istot-
nego statystycznie.

Dlaczego wi´c, pomimo zmian wa-

runków na bardziej ∏agodne, wiele osób
ze wschodnich stanów USA wraz
z up∏ywem czasu postrzega sytuacj´ ja-
ko coraz gorszà? Landsea oraz jego ko-
ledzy uwa˝ajà, ˝e przyczyna jest pro-

sta: zniszczenia powodowane przez
huragany nieuchronnie rosnà, nawet je-
˝eli ich si∏a jest coraz mniejsza. Wzrasta
bowiem liczba ludzi mieszkajàcych na
wybrze˝u Atlantyku, a zatem posiada-
nych przez nich dóbr materialnych.
„Miami jest tego znakomitym przyk∏a-
dem” – zauwa˝a Landsea, od niedaw-
na mieszkaniec Florydy.

David Schneider

METEOROLOGIA

ZNISZCZENIA (jak te spowodowane

przez huragan Hugo) nie potwierdzajà wniosków

wyp∏ywajàcych z obserwacji meteorologicznych.

GREG LOVETT

Palm Beach Post/Sygma

Ocean na ksi´˝ycu Jowisza?

Naukowcy od dawna próbujà wyjaÊniç,
czy pod lodowà skorupà ksi´˝yca Jowisza
nazwanego Europà jest p∏ynny ocean.
Niewyraêne obrazy z sondy kosmicznej
Voyager

niespodziewanie ujawni∏y kilka form

podobnych
do kraterów
byç mo˝e
wype∏nionych wodà.
Przypuszcza si´,
˝e tamtejsze
warunki sà
porównywalne
ze sprzyjajàcymi
istnieniu ˝ycia.
Nowy impuls
do spekulacji da∏y
udost´pnione
w sierpniu br.
obrazy z sondy
Galileo

, na których

widaç powierzchni´ po˝∏obionà szczelinami
podobnymi do spotykanych w polarnych
krach lodowych na Ziemi. Bli˝sze przeloty
w grudniu br. i lutym 1997 roku
prawdopodobnie dostarczà bardziej
szczegó∏owych danych. Wi´cej obrazów
mo˝na obejrzeç w Internecie:
www.jpl.nasa.gov/releases/europh20.html

CIÑG DALSZY...

Software zawiód∏

W lipcu br. badacze z European
Space Agency poinformowali,
˝e eksplozj´ nowej rakiety Ariane 5
wartej 8 mld dolarów spowodowa∏y
zapewne b∏´dy w programie
komputerowym. Mia∏a ona odegraç
g∏ównà rol´ jako platforma
do badaƒ kosmicznych. Zespó∏
naukowców odkry∏, ˝e zawini∏a
cz´Êç dodana do programu
kontrolujàcego prac´ silników rakiety.
Gdyby dok∏adniej przetestowano
ten system kierujàcy, mo˝na
by∏o wykryç jego nieprawid∏owoÊci
[patrz: Âwiat Nauki, listopad 1994,
strona 70].

Stop wodnym intruzom

Obecnie statki wymieniajà
swojà wod´ balastowà
na pe∏nym morzu, aby uniemo˝liwiç
niektórym gatunkom, takim jak
racicznica zmienna, zachwianie
równowagi ekosystemu wodnego,
do którego nie nale˝à. Ale ostatni
raport National Research Council
dowodzi, ˝e jest to niebezpieczne,
bo mo˝e doprowadziç do destabilizacji
statku. Co wi´cej, jest ma∏o efektywne,
bo cz´Êç organizmów pozostaje
w zbiorniku przyczepiona do dna.
NRC proponuje, aby woda balastowa
by∏a filtrowana przed pobraniem jej
na statek albo by przed wylaniem
wody silnie jà podgrzaç lub
zastosowaç substancje chemiczne
w celu zabicia wszelkich organizmów
[patrz: Âwiat Nauki, grudzieƒ 1992,
strona 10].

Kristin Leutwyler i Gunjan Sinha

Ciàg dalszy ze strony 14

JET PROPULSION LABORATORY