Kliknij, aby edytować styl wzorca podtytułu
Późne dzieciństwo
-
Młodszy wiek szkolny
Karolina Prusak
Joanna Stachoń
Ogólna charakterystyka
Młodszy wiek szkolny, nazywany także późne
dzieciństwo trwa od 7 do 10-12 r. ż.
W okresie tym dziecko rozpoczyna naukę w
szkole i uczęszcza do klas I-III szkoły
podstawowej.
Pierwsza klasa szkoły podstawowej bywa
traktowana jako etap przejściowy między
wiekiem przedszkolnym a szkolnym.
Dzieci wstępujące do szkoły różnią się między
sobą nieraz bardzo znacznie, poziom ogólnego
rozwoju dzieci oraz stopień ich dojrzałości do
podjęcia nauki w szkole są bardzo nierówne i
zjawisko to obserwuje się w skali światowej.
Młodszy wiek szkolny trwa tylko cztery lata,
dzieli się na dwa podokresy.
Faza pierwsza obejmuje 7-8 rok życia, a faza
druga obejmuje 9-10 rok życia.
W tym czasie trwa intensywny rozwój dziecka.
Trwa proces wzrostu, mięśnie są jeszcze słabe,
kościec miękki, plastyczny. Trwa proces
wyrastania zębów stałych.
Występuje ogromna aktywność dziecka
przejawiająca się w upodobaniu do zabaw, gier
ruchowych, zajęć o charakterze sportowym.
Aktywność ruchowa umożliwia właściwy rozwój
fizyczny dziecka, przyczynia się do zwiększenia
wytrzymałości i siły mięśni, do rozwoju mięśnia
sercowego i naczyń krwionośnych.
W młodszym wieku szkolnym można
wyróżnić dwie fazy rozwojowe:
- Pierwsza obejmuje 7 i 8 rok życia. Okres ten
wymaga dużego wysiłku fizycznego i
psychicznego. Bardzo intensywnie przeżywa
dziecko wszelkie sytuacje społeczne- obserwuje
zachowanie i działanie osób dorosłych, dużym
autorytetem jest dla niego wówczas nauczyciel-
wychowawca.
Druga faza przypada na 9 i 11 rok życia. W tym
okresie występują zmiany w sferze intelektualnej
dziecka. Rozwija się intensywnie mowa i
myślenie, następuje zwiększenie aktywności i
samodzielności, rozwój umiejętności współżycia i
pracy w grupie.
Koniec wieku przedszkolnego i pierwsze lata
pobytu w szkole są okresem szczególnie istotnym
dla dalszego rozwoju dziecka.
Do czynników rozwojowych dziecka oprócz szkoły
zaliczyć można środowisko rodzinne i opiekuńcze,
które ma wpływ na sfery społeczno- moralne i
intelektualne.
Innym czynnikiem rozwojowym jest czynnik
dydaktyczno- pedagogiczny /programy, treści,
metody nauczania, nauczyciel i grupy rówieśnicze/.
Maria Żebrowska wyróżnia jeszcze inne czynniki,
które mają wpływ na ogólny rozwój dziecka.
Do nich zalicza zainteresowanie rodziców oraz
takie postawy jak: miłość, akceptacja, spójność
rodziny. Bardzo ważnym problemem jest dojrzałość
szkolna.
Rozwój procesów poznawczych
Uwaga
Do 5rż – uwaga mimowolna skupia sie bodźcach
wyrazistych, atrakcyjnych i intensywnych.
5-7rż – uwaga zależna jest od celu oraz struktury
czynności poznawczej.
Dzieci stają się bardziej systematyczne,
elastyczne i mniej egocentryczne (dzięki zdolności
do przyjmowania cudzej perspektywy).
Koncentracja uwagi zależna jest od cech
indywidualnych (temperament).
Rozwój procesów poznawczych
Pamięć
Pamięć mechaniczna przekształca się w coraz
bardziej logiczną.
W coraz większym stopniu starają się zrozumieć
treść, a nie dosłownie powtarzać materiał.
6-10rż – wyliczanie, powtarzanie, tworzenie
wskazówek, hierarchiczna kategoryzacja.
10-12rż – stosowanie strategii pamięciowych
zależnie od czasu i wysiłku potrzebnego do
nauczenia się danego materiału, objętości,
stopnia złożoności i trudności zadania.
Rozwój procesów poznawczych
Myślenie
Zdolność myślenia logicznego pozwalające na
wnioskowanie o charakterze przyczynowo-
skutkowym.
Decentracja- ujmowanie cech rzeczywistych z
różnych punktów widzenia.
Tworzenie sekwencji, porządkownie obiektów.
Doskonalenie sprawności związane z używaniem
pojęć abstrakcyjnych (liczby, pojęcia fizyczne).
Rozwój procesów poznawczych
Rozwój rozumowania moralnego wg Piageta
5-7rż– stadium realizmu moralnego. Reguły
społeczne narzucone są z zewnątrz i nie podlegają
dyskusji ani zmianom, a złamaniu reguły zawsze
towarzyszy kara.
8-11rż– stadium relatywizmu moralnego.
Stopniowe traktowanie reguł społecznych jako
umów stworzonych przez ludzi dla określonych
celów. Reguły mogą zmieniać swoje znaczenie w
zależności od warunków, mogą też przestać być
użyteczne i ulegać zmianom.
Rozwój procesów poznawczych
Rozwój rozumowania moralnego wg Piageta
Około 10-11rż pojawia się moralność
autonomiczna. Dzieci postępują w zgodzie z
wyznawanymi przez siebie normami nie z
powodu obawy przed karą, ale dlatego, że
uważają je za słuszne. W ocenach moralnych
dzieci zaczynają brać pod uwagę czynniki
psychologiczne, intencje, motywy i możliwości
sprawcy.
Rozwój procesów poznawczych
Stadia rozwoju moralnego wg Kohlberga
Poniżej 9rż – moralność przedkonwencjonalna.
Słuszne jest to zachowanie, które odpowiada
własnym potrzebom i interesom jednostki, a
jednocześnie zapewnia korzyść w relacjach z
innymi.
10-11rż – moralność konwencjonalna. Dziecko
przyjmuje punkt widzenia członka grupy
społecznej, z którą pozostaje w bezpośrednich
interakcjach. Słuszne jest czynienie tego, czego
oczekuje się od osób pełniących w danej grupie
określone role.
SFERA DZIAŁANIA DZIECKA
ZABAWA.
Przestaje być dominującą postacią działalności
dziecka, jaka była w okresie przedszkolnym, nie
zanika, zmienia się pod wpływem formy i treści.
Charakterystyczne dla dzieci w tym okresie są
zabawy oparte na pewnych zasadach. Dzieci
coraz bardziej zaczyna obchodzić jej wynik i
rezultat.
Zaczyna zmieniać się tematyka zabaw pod
wpływem wyniesionych wiadomości ze szkoły
Nauka wymaga dużo czasu, nadanie jej
charakteru zabawy pozwala dziecku na
łatwiejsze przyswajanie materiału, odgrywa
służebną rolę. Dzieci niekiedy włączają element
zabawy w proces odrabiania zadań domowych
. Tak jak dziecko się bawi, tak będzie pracowało
w przyszłości.
SFERA DZIAŁANIA DZIECKA
PRACA.
Praca szkolna składa się w tym wieku z nauki
szkolnej i z pomocy rodzinie, zaczyna wyraźnie
zmieniać osobowość dziecka.
Obiektywna konieczność celów i motywów pracy
powoduje, że w oczach dziecka nabiera ona
innego sensu, zaczyna nabierać znaczenia
społecznego.
Dzieci, które mają i wypełniają systematycznie
powierzone im obowiązki w domu są też
przeważnie dobrymi uczniami.
Samodzielności oraz przekonanie o
własnej skuteczności
W wyniku podejmowanych przez dziecko
czynności dochodzi do wzbogacenia wiedzy o
sobie oraz o sposobach rozwiązywania
problemów.
Dziecko ćwiczy czynności umysłowe takie jak
analiza, planowanie, ocenianie, które potem może
wykorzystać w praktyce.
Sukces i przychylność społeczeństwa jest źródłem
wysokiej samooceny dziecka.
11-12rż- gwałtowny spadek wiary w swoje
możliwości
Rozwój społeczny
Wzrasta znaczenie i atrakcyjność kontaktów z
rówieśnikami.
Dziecko styka się z nowymi, ważnymi dla niego
osobami modelującymi jego zachowania,
wypracowuje własne standardy, zastępując nimi
dotychczasowe dostarczane przez rodzinę.
Rówieśnicy mają wpływ na postawy, preferencje i
wybory (np. przedmiotów, ubrań itp.), a także na
kształtowanie się zainteresowań.
Poznawanie i trening nowych zachowań i ról
społecznych.
Rozwój społeczny
Wiek przedszkolny – jednokierunkowe
asystowanie.
6-8rż – partnerstwo i współdziałanie.
9-12rż – przyjaźń i wymiana wynikająca z
wzajemnego porozumienia.
Niezwykle ważna staje się akceptacja ze strony
rówieśników.
Bycie odrzuconym lub nieakceptowanym wpływa
ujemnie na samoakceptację, spostrzeganie siebie
teraz i w przyszłości.
Rozwój osobowości
W młodszym wieku szkolnym osobowość dziecka
cały czas się zmienia.
Na kształtowanie osobowości mają wpływ różne
czynniki, m.in. postawy, wartości, zainteresowania,
preferencje, temperament.
Szczególnie ważne w tym czasie jest
odpowiednie postępowanie osób dorosłych.
temperament
Ważny dla rozwoju jest temperament. Zależy
on od sposobu wychowania i warunków
społecznych w jakich rozwija się dziecko.
Temperament jest bardzo zmienny, szczególnie w
okresie przedszkolnym i wczesnoszkolnym.
Temperament jest niezwykle ważny
zwłaszcza, kiedy stara się odnaleźć przyczynę
zaburzeń rozwojowych. Bardzo często jest jednak
tak, że na zaburzenia większy wpływ mają
czynniki zewnętrzne, np. wychowanie.
Nierzadko dzieje się tak, że prawidłowa
postawa rodziców, nauczycieli koryguje złe
zachowania dzieci.
Motywacja do działania
Na kształtowanie osobowości duży wpływ
ma motywacja do działania. Zachodzi ona
w bezpośrednim związku z aktywnością
dziecka.
Motywacja stanowi bardzo ważną rolę,
gdyż jest ona siłą napędową. To właśnie
dzięki niej uczeń chce poznawać nowe
rzeczy, dowiadywać się więcej o świecie.
Dziecko ma ochotę do podejmowania
wszelkich działań co jest bardzo istotne
dla rozwoju.
NOWE DOŚWIADCZENIA
Ważne dla rozwoju osobowości są również
nowe doświadczenia, których uczeń napotyka w
szkole wiele. Stopniowo zaczynają się kształtować
postawy, normy moralne, zainteresowania. Są
one nieodłącznymi czynnikami osobowości.
Na zainteresowania dzieci ma wpływ
środowisko w jakim wzrastają.
Charakterystyczne w wieku wczesnoszkolnym
jest to, że zainteresowania są nietrwałe. Dopiero
w starszych klasach można mówić, że uczeń
interesuje się określonym zjawiskiem, rzeczą.
MORALNOŚĆ
Na rozwój osobowości wpływają także
określone postawy, normy. Są one niezwykle
ważne.
Początkowo dzieci nie mają wypracowanych
poglądów moralnych. Według nich ważne jest
wszystko to, co powie dorosły. To właśnie
autorytet dorosłego jest w stanie zmusić ucznia
do tego, by słuchał wszelkich nakazów, zakazów,
zaleceń.
Bardzo ważna jest więc prawidłowa postawa
rodziców, nauczyciela, którzy powinni w
odpowiedni sposób pokierować dzieckiem.
KONIEC