PODSTAWOWE ZASADY OCHRONY ŚRODOWISKA

1. Co to jest środowisko?
Jest to zespół elementów ożywionych i nieożywionych występujących na określonym
obszarze.

2. Kto jest zobowiązany do dbania o stan środowiska?
Wszyscy

3. Na czym polega ochrona środowiska?

Ochrona środowiska - całokształt działań (także zaniechanie działań) mających na celu
właściwe wykorzystanie oraz odnawianie zasobów i składników środowiska naturalnego,
zarówno jego składników abiotycznych, jak i żywych (ochrona przyrody). Nauka o ochronie
środowiska to sozologia.
Sposoby ochrony środowiska:



racjonalne kształtowanie środowiska i gospodarowanie zasobami środowiska
zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju,



przeciwdziałanie zanieczyszczeniom,



utrzymywanie i przywracanie elementów przyrodniczych do stanu właściwego.



recykling

4. Jakie są elementy ochrony środowiska?
Powietrze, woda, gleba, ???

5. Co to jest organizacja ekologiczna?

W Polsce, stosownie do przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska: organizacja
ekologiczna to taka o

rganizacja społeczna, której statutowym celem jest ochrona

środowiska (art. 3 pkt 16).

6. Na czym polega ochrona powietrza?
Ochrona powietrza polega na zapewnieniu jak najlepszej jego jakości, w
szczególności przez:
1) utrzymanie poziomów substancji w powietrzu poniżej dopuszczalnych dla nich
poziomów lub co najmniej na tych poziomach,
2) zmniejszanie poziomów substancji w powietrzu co najmniej do dopuszczalnych,
gdy nie są one dotrzymane.
Powietrze zanieczyszczają, wszystkie substancje gazowe, stałe lub ciekłe,
znajdujące się w powietrzu w ilościach większych niż ich średnia zawartość. Ogólnie
zanieczyszczenia powietrza dzieli się na pyłowe i gazowe.
Zanieczyszczenia powietrza są najbardziej niebezpieczne ze wszystkich
zanieczyszczeń, gdyż są mobilne i mogą skazić na dużych obszarach praktycznie
wszystkie komponenty środowiska

7. Co to są gazy cieplarniane?

Gaz cieplarniany (szklarniowy) -

gazowy składnik atmosfery będący przyczyną efektu

cieplarnianego. Gazy cieplarniane zapobiegają wydostawaniu się promieniowania
podczerwonego z Ziemi, pochłaniając je i oddając do atmosfery, w wyniku czego następuje
zwiększenie temperatury powierzchni Ziemi. W atmosferze występują zarówno w wyniku
naturalnych procesów, jak i na skutek działalności człowieka.

8.

Jaka jest przyczyna powstawania kwaśnych opadów atmosferycznych?

Kwaśne opady to opady, głównie deszczowe, o kwaśnym odczynie (pH do ok. 4–4,5),
powstające w wyniku pochłaniania przez kropelki wody gazowych zanieczyszczeń powietrza
tworzących z nią kwasy (tzw. bezwodników kwasowych), głównie dwutlenku siarki (SO

2

).

9. Co powoduje powstawanie i wzrost efektu cieplarnianego?

Efekt cieplarniany

– zjawisko podwyższenia temperatury planety powodowane obecnością

gazów cieplarnianych w atmosferze. Zmiany powodujące wzrost roli efektu cieplarnianego
mogą być jedną z przyczyn globalnego ocieplenia. Problem efektu cieplarnianego pojawił
się mniej więcej 100 lat temu, kiedy ludzie zaczęli na szeroką skalę używać paliw, takich jak
ropa i benzyna. W ciągu ostatniego stulecia temperatura na Ziemi podniosła się rocznie
średnio o 0,5 stopnia Celsjusza. Przez następne 50 lat może wzrosnąć o kolejne trzy
stopnie. Z pozoru wydaje się to niewiele. Wystarczy jednak, aby w wielu częściach świata
wywołać susze. Jeśli pokrywy lodowe na biegunach będą topnieć i podniesie się poziom
mórz i oceanów, ulegnie zatopieniu wiele niżej położonych obszarów.
Zdaniem naukowców jedyną metodą walki z efektem cieplarnianym jest ograniczenie przez
nas produkcji gazów, które go wywołują.

10.

Co przyczynia się do zjawiska „dziury ozonowej” i jaki jest skutek jego

oddziaływania?
Dziura ozonowa jest to zjawisko polegające na zmniejszaniu się ilości ozonu w
ozonosferze

(część stratosfery o podwyższonej ilości ozonu). Jest to zjawisko

niebezpieczne, ponieważ ozon jest odpowiedzialny za pochłanianie promieniowania
ultrafioletowego docierającego do Ziemi ze Słońca. Promieniowanie to jest szkodliwe
dla organizmów żywych

Przyczyny tworzenia się dziury ozonowej:

Przyczyną tworzenia się dziury ozonowej jest niszczenie ozonu w atmosferze przez
freony

. Są to związki chemiczne, które w wyniku promieniowania ultrafioletowego

rozkładają się na węgiel, fluor i chlor. Chlor wchodzi następnie w reakcję z ozonem
prowadząc do tworzenia się tlenków i zwykłego tlenu. Tlenki chloru łączą się z kolei
w dwutlenki chloru i uwalniają pojedyncze atomy chloru, które rozbijają cząsteczki
ozonu. Owe reakcje zachodzą, aż do zupełnego wyczerpania się cząstek ozonu albo
do usunięcia chloru w wyniku innych reakcji chemicznych.
Skutki tworzenia się dziury ozonowej:
Zmniejszenie się ilości ozonu w atmosferze może mieć poważne konsekwencje dla
życia na Ziemi. Jest on odpowiedzialny za pochłanianie promieniowania
ultrafioletowego docierającego do naszego globu ze Słońca. Promieniowanie to jest
bardzo szkodliwe dla wszelkich organizmów żywych. Prowadzi do uszkodzeń
komórek, poprzez oparzenia skóry. Może powodować zmiany w ich materiale
genetycznym i wywoływać tym samym choroby nowotworowe (m. in. czerniak).
Nadmiar promieniowania UV przyczynia się także do osłabienia odporności
organizmów, a w konsekwencji zwiększenia ryzyka zarażenia chorobami wirusowymi
i pasożytniczymi. Przyspiesza także procesy starzenia się skóry. Jest również
niebezpieczny dla oczu -

może być przyczyną m. in. zaćmy.

Wzrost promieniowania UV niekorzystnie wpływa także na rośliny. Może prowadzić
do uszkodzeń wielu gatunków roślin żywieniowych, co z kolei może wpłynąć na
zmniejszenie produkcji

i pogorszenie jakości żywności.

Zanik ozonu w atmosferze prowadzi także do zmian klimatycznych na Ziemi.

11. Co to są naturalne zanieczyszczenia powietrza i co je powoduje?

Zanieczyszczenia powietrza

są głównymi przyczynami globalnych zagrożeń środowiska.

Najczęściej i najbardziej zanieczyszczają atmosferę: dwutlenek węgla, dwutlenek siarki,
tlenki azotu oraz pyły.

Powietrze zanieczyszczają wszystkie substancje gazowe, stałe lub ciekłe, znajdujące się w

powietrzu w ilościach większych niż ich średnia zawartość. Ogólnie zanieczyszczenia
powietrza dzieli się na pyłowe i gazowe. Światowa Organizacja Zdrowia definiuje powietrze
zanieczyszczone jako takie, którego skład chemiczny może ujemnie wpłynąć na zdrowie
człowieka, roślin i zwierząt, a także na inne elementy środowiska (wodę, glebę).
Zanieczyszczenia powietrza są najbardziej niebezpieczne ze wszystkich zanieczyszczeń,
gdyż są mobilne i mogą skazić na dużych obszarach praktycznie wszystkie komponenty
środowiska. Naturalne źródła zanieczyszczeń powietrza to:



wybuchy wulkanów,



erozja wietrzna skał,



pożary lasów i stepów,



wyładowania atmosferyczne,



pył kosmiczny,



niektóre procesy biologiczne.

12. Co to jest smog i gdzie występuje?
Smog

– nienaturalne zjawisko atmosferyczne polegające na współwystępowaniu

zanieczyszczeń powietrza spowodowanych działalnością człowieka oraz
niekorzy

stnych naturalnych zjawisk atmosferycznych: znacznej wilgotności powietrza

(mgła) i braku wiatru. Wchodzące w skład smogu szkodliwe związki chemiczne, pyły i
znaczna wilgotność są zagrożeniem dla zdrowia, są bowiem czynnikami
alergizującymi i mogą wywołać astmę oraz jej napady, a także powodować
zaostrzenie przewlekłego zapalenia oskrzeli, niewydolność oddechową lub paraliż
układu krwionośnego.
Nazwa "smog" powstała ze zbitki dwóch angielskich słów: smoke – dym i fog - mgła.
Ze względu na miejsce i warunki powstawania oraz skład chemiczny możemy
wyróżnić dwa rodzaje smogu:
Smog londyński - w skład którego wchodzą: tlenek siarki(IV), tlenki azotu, tlenki
węgla, sadza oraz trudno opadające pyły. Występuje głównie w miesiącach od
listopada do stycznia podczas inwersji temperatur w umiarkowanej strefie
klimatycznej.
Smog Los Angeles (smog fotochemiczny, ozon troposferyczny) - powstaje przede
wszystkim w miesiącach letnich, w strefach subtropikalnych. Skład: tlenki węgla,
tlenki azotu, węglowodory. Związki te ulegają późniejszym reakcjom
fotochemicznym, w wyniku których powstają: PAN (azotan nadtlenoacetylu),
aldehydy oraz ozon.

13. Od czego zależy wysokość opłat za wprowadzanie zanieczyszczeń do
powietrza?
Opłaty za korzystanie ze środowiska, są jednym z instrumentów finansowych
ochrony środowiska. W myśl zasady "zanieczyszczający płaci" - opłaty te ponoszą
wszyscy, którzy korzystają ze środowiska, poprzez wprowadzanie zanieczyszczeń do
powietrza, wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, pobieranie wód podziemnych
lub powierzchniowych i składowanie odpadów. Obowiązek ten dotyczy również osób
fizycznych, jeśli osoby te korzystają ze środowiska w zakresie wymagającym
pozwolenia. Wpływy z opłat za korzystanie ze środowiska, są dochodami funduszy
ochrony środowiska i gospodarki wodnej, z przeznaczeniem na wspieranie inicjatyw

ekologicznych, dotowanie realizacji przedsięwzięć inwestycyjnych chroniących
środowisko oraz akcji informacyjno-edukacyjnych zwiększających świadomość
ekologiczną społeczeństwa.

14. Co to jest zb

ieranie odpadów? Na czym polega zbieranie selektywne

odpadów?
Uchwała wymienia siedem rodzajów odpadów. Na tworzywa sztuczne potrzebny jest
pojemnik żółty. Szkło kolorowe winno być zbierane do pojemnika zielonego, a zwykłe
do białego. Makulaturę będzie można wyrzucać tylko do niebieskiego kontenera,
natomiast odpady ulegające biodegradacji do brązowego. Czarny przeznaczony jest
na pozostałe odpadki, poza niebezpiecznymi dla środowiska, na które powinien być
kubeł czerwony. Większość kubłów zgodnie z przepisami powinna zmieścić co
najmniej 100 l śmieci.
Segregacja odpadów – metoda usprawniająca utylizację oraz odzysk odpadów.
Odpady są jednym z najważniejszych problemów środowiskowych w Polsce i na
świecie. W Polsce obecnie wytwarza się 135 milionów ton odpadów. W tym 124
milionów ton to odpady przemysłowe, a 11 milionów ton odpadów to odpady
komunalne. A więc średnio każdy Polak wytwarza około 300 kg odpadów
komunalnych rocznie, zaś w Unii Europejskiej średnio 360-620 kg na osobę na rok.
Odpady możemy podzielić na:



odpady przemysłowe



odpady komunalne



odpady niebezpieczne

15. Co to jest odzysk odpadów?
Odzysk odpadów: Rozumie się przez to wszelkie działania, niestwarzające
zagrożenia dla życia, zdrowia ludzi lub dla środowiska, polegające na wykorzystaniu
odpadów w całości lub w części, lub prowadzące do odzyskania z odpadów
substancji, materiałów lub energii i ich wykorzystania.

16. Co to jest recykling odpadów?
Recykling odpadów: Rozumie się przez to taki odzysk, który polega na powtórnym
przetwarzaniu substancji lub materiałów zawartych w odpadach w procesie
produkcyjnym w celu uzyskania substancji lub materiału o przeznaczeniu pierwotnym
lub o innym przeznaczeniu

17. Co to jest biodegradacja odpadów?

Biodegradacji -

Biochemiczny rozkład związków organicznych przez organizmy

żywe (pierwotniaki, bakterie, promieniowce, grzyby, glony, robaki) na prostsze
składniki

chemiczne. Np. tworzywa sztuczne.

18. Jakie opakowania są najmniej uciążliwe dla środowiska?
Opakowania r

óżnią się między sobą pod względem szkodliwości dla środowiska. W

wielu przypadkach jest widoczne, które opakowanie jest najmniej uciążliwe dla
środowiska. Poniższa lista może okazać się pomocnà przy dokonywaniu wyboru
odpowiedniego opakowania. Im opakowan

ie zajmuje niższe miejsce na liście, tym

wyższy jest stopień jego uciążliwości dla środowiska:

1. brak opakowania
2. butelka do zwrotu
3. szklana butelka

4. papier i karton
5. puszki metalowe
6. plastik, karton z plastikiem
7. aluminium
8. Tetra Pak

19. Co to są odpady komunalne?
Odpady komunalne -

odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także

odpady nie zawierające odpadów niebezpiecznych, pochodzących od innych
wytwórców odpadów, które, ze względu na skład i charakter, są odpadami
podobnymi do odpadów powstających w gospodarstwach domowych.

20. Jakie odpady są odpadami obojętnymi?
Odpady obojętne odpady, które nie ulegają istotnym przemianom fizycznym,
chemicznym lub biologicznym; są nierozpuszczalne, nie wchodzą w reakcje fizyczne
ani chemiczne, nie powodują zanieczyszczenia środowiska lub zagrożenia dla
zdrowia ludzi, nie ulegają biodegradacji

21. Co to są substancje niebezpieczne?
Substancje niebezpieczne

można znaleźć w wielu miejscach pracy. Ostatnie

ekspertyzy pokazują, że 16% pracowników w Europie ma do czynienia z produktami
niebezpiecznymi, a 22% jest wystawionych na działanie toksycznych oparów . Z
niebezpiecznymi substancjami można zetknąć się w każdym miejscu pracy, w
gospodarstwie rolnym, u fryzjera, w zakładzie naprawy samochodów, czy w
zakładzie produkującym środki chemiczne.
Substancje niebezpieczne mogą być przyczyną różnorodnych urazów. Niektóre
powodują raka, inne mogą mieć wpływ na płodność czy powodować uszkodzenia
płodu. Inne substancje mogą być przyczyną uszkodzeń mózgu, być niebezpieczne
d

la układu nerwowego, wywoływać astmę lub uczulenia. Uraz spowodowany przez

substancje niebezpieczne może wystąpić po jednorazowym wystawieniu na ich
działanie lub po długotrwałej akumulacji substancji toksycznych w organizmie.

22. Jakimi odpadami są zużyte w zakładzie pracy świetlówki, baterie,
akumulatory oraz opakowania po lakierach i rozpuszczalnikach?
Odpady niebezpieczne stwarzają zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi oraz dla
środowiska naturalnego, dlatego nie powinny być wrzucane do odpadów
komun

alnych. Wyżej wymienione odpady można bezpłatnie oddwać do punktu

odpadów problemowych prowadzonego przez firmę, z którą mieszkaniec ma
podpisaną umowę na odbiór odpadów komunalnych

23. Co to są ścieki?
Ścieki - to zużyte ciecze, roztwory, koloidy lub zawiesiny, a także odpadowe ciała
stałe odprowadzane za pomocą rurociągów do odbiorników naturalnych jakimi mogą
być zbiorniki lub cieki wodne, doły gnilne itp. W postaci ścieków odprowadza się
odpadowe substancje przemysłowe oraz odpady żywnościowe i fekalia z miejskich i
osiedlowych gospodarstw domowych.

24. Jakie hałasy nie są szkodliwe a jakie są niebezpieczne dla zdrowia
człowieka?
Już kilkaset lat temu wiedziano o szkodliwości hałasu na słuch człowieka.
Świadczą o tym teksty Paracelsusa z 1597 roku i Ramaziniego z 1700 roku.
W ostatnich latach na skutek zwiększenia się liczby źródeł hałasu i ich aktywności,
powstał wokół nas niekorzystny klimat akustyczny, przekraczający już swoją
dokuczliwością granice wytrzymałości psychofizycznej człowieka. Toteż coraz
powszechniej zaczyna się rozumieć potrzebę zwalczania hałasu jako naszego
niebezpiecznego wroga. Fakt, że ucho ludzkie odbiera bodźce nie tylko w dzień, ale
także w nocy, powoduje, że u mieszkańców miast wrażenia słuchowe dominują nad
innymi.
Hałas oddziałuje ujemnie na organ słuchu człowieka i ośrodkowy układ nerwowy;
może nawet spowodować ostry lub przewlekły uraz akustyczny, któremu towarzyszy
szereg reakcji obronnych o charakterze odruchowym.
Z punktu widzenia szkodliwości dla zdrowia hałasy można podzielić na następujące
grupy:
1. Hałasy o poziomie poniżej 35 dB są dla zdrowia nieszkodliwe, ale mogą być
denerwujące.
2. Hałasy o poziomie 35-70 dB wywierają ujemny wpływ na organizm człowieka,
poprzez oddziaływanie na jego układ nerwowy. Pociąga to za sobą zmęczenie i
spadek wydajności pracy. Ponadto ten zakres hałasu obniża zrozumiałość mowy i
poważnie utrudnia wypoczynek i sen.
Hałas jest wrogiem człowieka nie tylko groźnym ale i podstępnym. Przyczynę tego
stanu rzeczy należy upatrywać głównie w nieświadomości ogółu społeczeństwa co
do ujemnych zdrowotnych skutków hałasu, którego jest mimowolnym sprawcą i
równocześnie - pierwsza ofiarą. Dlatego też wyłania się konieczność intensywnej
akcji oświatowo- wychowawczej, jak również ustawodawczej, aby społeczeństwo
zrozumiało, że przestrzeganie ciszy i zwalczanie hałasu jest podstawowym
wymogiem kultury współżycia.
Problem hałasu w naszym środowisku, zwłaszcza zurbanizowanym, stale wzrasta
Nowoczesny człowiek nie może już uciec przed hałasem, gdyż jest otoczony przez
rozliczne źródła dźwięków w swoim domu, biurze czy też w innym miejscu pracy, na
ulicy, w sklepie.
W związku z tym społeczeństwo staje się coraz bardziej wrażliwe na ten problem.
Powstają organizacje zajmujące się zwalczaniem hałasu, np. Liga Walki z Hałasem z
siedzibą w Warszawie (l971r.) oraz akty ustawodawczo - prawne (1980r.).
Ochrona środowiska i człowieka przed hałasem powinna być jednym z głównych
zadań współczesnego świata. Ograniczanie uciążliwego wpływu hałasu na
środowisko i ludzi to:
-

zmniejszanie hałaśliwości środków transportu, komunikacji i przemysłu,

-

stosowanie odpowiednich zabezpieczeń przeciw hałasowych w zakładach pracy,

-

używanie indywidualnych ochronników słuchu przez osoby narażone na hałas,

-

rozwiązania urbanistyczne.

Hałas jest jednym z zagrożeń cywilizacji, które należy ograniczyć do minimum, a
nawet eliminować z naszego otoczenia.

25. Jakie są odnawialne i nieodnawialne źródła energii?
Odnawialne źródła energii - źródła energii, których używanie nie wiąże się z
długotrwałym ich deficytem - ich zasób odnawia się w krótkim czasie.

Nieodnawialne źródła energii to wszelkie źródła energii, które nie odnawiają się w
krótkim okresie. Ich wykorzystanie jest znacznie szybsze niż uzupełnianie zasobów.
Ich przeciwie

ństwem są odnawialne źródła energii.

26. Jakie są korzyści wykorzystywania odnawialnych źródeł energii?
Najważniejszym ze źródeł odnawialnych jest energia spadku wody. Pozostałe źródła
odnawialne -

energia słoneczna, energia wiatru, biomasy, biogazu, fal pływów

morskich, energia geotermalna i inne -

są używane na mniejszą skalę.

Energii odnawialnej nie należy mylić z energią przyjazną dla środowiska naturalnego,
gdyż instalacje do jej produkcji mogą (choć nie muszą) powodować szkody
ekologiczne.
W Polsce n

ałożono obowiązek zakupu energii z odnawialnych źródeł energii o czym

mówi rozporządzenie ministra gospodarki z dnia 19 grudnia 2005 r. W
rozporządzeniu podane zostały wielkości wzrostu udziału energii ze źródeł
odnawialnych w zakresie od 2,65% w 2003 r. d

o 9% w 2010 roku. W 2006 r. przyjęto

nowelizację ustawy, ustalając nowy poziom 10,4% w 2010r.
Do surowców odnawialnych należą:



energia wód



energia geotermalna



energia słoneczna



energia wiatru



biomasa (drewno, słoma, odchody zwierząt)



biogaz

27. Co z

aliczamy do wyczerpywalnych i niewyczepywalnych zasobów

przyrody?

Do odnawialnych bogactw przyrody należy między innymi

woda

, która krąży i nieustannie

odnawia się w tak zwanym cyklu hydrologicznym. Parująca znad mórz woda transportowana
jest atmosferą w kierunku lądu, gdzie spada w postaci deszczu lub śniegu, a następnie z
powrotem przemieszcza się ku morzu. Odnawialnym bogactwem naturalnym może być
również dobrze uprawiana gleba, ponieważ wierzchnie warstwy litej skały ulegają ciągłemu
wietrzeniu, dzięki czemu warstwa gleby niejako "przyrasta" od dołu

[

potrzebne

źródło

]

. Podobnie,

właściwie zarządzane lasy zabezpieczają stałe dostawy drewna.
Zasoby nieodnawialne

Nieodnawialne zasoby przyrody tworzyły się wiele milionów lat.

Powstają tak powoli, że z perspektywy długości ludzkiego życia ich zapasy są skończone,
wyczerpywane. Do surowców nieodnawialnych należą między innymi paliwa kopalne
(węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny), które potrzebowały wielu milionów lat na powstanie z
materii organicznej. Wydobyte z wnętrza ziemi są albo spalane i zamieniane na energię, albo
są surowcem do produkcji różnych tworzyw, np. plastiku i farb, nie nadających się do
powtórnego przetworzenia. Za nieodnawialne uważa się również metale, chociaż nie są one
spalane jak paliwa, to jednak raz użyte, z punktu widzenia środowiska, do którego miałyby
wrócić, są niczym więcej niż złomem. W ciągu ostatnich dwudziestu lat ludzie stali się
bardziej świadomi ogromnego marnotrawstwa surowców naturalnych. W wielu krajach
znaczną część surowców wykorzystuje się powtórnie. Aluminiowy i żelazny złom staje się
głównym źródłem surowców dla stale rozwijającego się przemysłu. Powtórne wykorzystanie
metali pomaga również zaoszczędzić energię. Uzyskanie tony aluminium z aluminiowego
złomu wymaga 1/20 energii, która potrzebna by była do uzyskania tej samej ilości aluminium
z boksytu

Inne nieo

dnawialne zasoby to surowce skalne. Można się obawiać, że za ok. 100

lat wyczerpią się niektóre z nieodnawialnych zasobów Ziemi.

28. Jakie wody podlegają ochronie?

Wody podlegają ochronie, niezależnie od tego, czyją stanowią własność.
2. Celem ochrony

wód jest utrzymywanie lub poprawa jakości wód, biologicznych stosunków

w środowisku wodnym i na obszarach zalewowych, tak aby wody osiągnęły co najmniej
dobry stan ekologiczny i w zależności od potrzeb nadawały się do:
1) zaopatrzenia ludności w wodę przeznaczoną do spożycia,
2) bytowania ryb w warunkach naturalnych oraz umożliwiały ich migrację,
3) rekreacji oraz uprawiania sportów wodnych.
3. Ochrona wód polega w szczególności na:
1) unikaniu, eliminacji i ograniczaniu zanieczyszczenia wód, w szczególności
zanieczyszczenia substancjami szczególnie szkodliwymi dla środowiska wodnego,
2) zapobieganiu niekorzystnym zmianom naturalnych przepływów wody albo naturalnych
poziomów zwierciadła wody.
4. Ochrona wód jest realizowana z uwzględnieniem postanowień działu I i działu III w tytule II
oraz działów I-III w tytule III ustawy – Prawo ochrony środowiska.

29. Na czym polega proces samooczyszczania wód?
Samooczyszczanie wód - zjawisko fizyczno-biochemiczne, polegające na
samoistnym zmniejszeniu się zanieczyszczeń wód.
Występuje przede wszystkim w rzekach i następuje poprzez:



mineralizację,



biodegradację,



sedymentację,



asymilację występujących w niej zanieczyszczeń organicznych.

Samooczyszczanie wód przebiega w wodach atmosferycznych, powierzchniowych i
podziemnych. Efektem tego procesu jest zmniejszenie zanieczyszczenia
antropogenicznego wód, następuje to poprzez rozkład substancji
zanieczyszczających, ich rozcieńczenie, lub zatrzymanie przez środowisko skalne.
Dzięki temu procesowi niewielkie porcje zanieczyszczeń są w naturalny sposób
usuwane nie powodując szkód dla środowiska. Mają na to wpływ procesy fizyczne i
chemiczne. Do procesów fizycznych zaliczamy: rozcieńczania, koagulację,
wytrącania i osadzania, adsorpcji i wymiany jonowej. Natomiast do procesów
che

micznych możemy zaliczyć: utlenianie, redukcję, neutralizację, hydrolizę,

hydratację.
Samooczyszczanie rzek to następujące po sobie liczne zmiany biologiczne i
biochemiczne. Wyróżniamy tu następujące procesy: 1) rozcieńczanie wód czystymi
wodami, najczęściej są to dopływy podziemne, mieszanie i turbulacja 2) adsorpcja -
czyli zatrzymywanie substancji chemicznej na granicy faz 3) aeracja - pobieranie
tlenu przez wodę rzeczną 4) mineralizacja utlenianie związków chemicznych 5)
sedymentacja zawiesin.

30. Co z

aliczamy do wód śródlądowych?

Wody śródlądowe – wszystkie akweny i cieki wód powierzchniowych położone na
lądach. Zalicza się do nich jeziora, wody bagienne, rzeki, stawy oraz kanały,
natomiast nie należą do nich pływalnie ani zbiorniki przeciwpożarowe.

31. Co to jest dewastacja gleby?
Degradacja gleb to zmniejszenie się wartości i pogorszenie właściwości gleb.
Znakiem rozpoznawczym dla tego zjawiska jest obniżenie jej żyzności. Stworzono
skalę gleb, która odzwierciedla stopień degradacji- gleby zdrowe, chore i martwe.

Gleby zdrowe to gleby, w których układy fizyczne, chemiczne i biologiczne
prawidłowo funkcjonują.

32. Co to jest rekultywacja?

Rekultywacja -

przywracanie wartości użytkowych i przyrodniczych terenom (przede

wszystkim leśnym i rolniczym) zdewastowanym i zdegradowanym przez działalność
człowieka.

33. Co to jest opłata za korzystanie ze środowiska?
Opłaty za korzystanie ze środowiska - zobowiązanie podatkowe ustalone na
podstawie ustaw. Opłaty dotyczą przedsiębiorców prowadzących działalność
g

ospodarczą, oraz osób prowadzących działalność rolniczą, jak uprawy rolne, chów

lub hodowlę zwierząt, ogrodnictwo, warzywnictwo, leśnictwo i rybactwo śródlądowe,
a także osób wykonujących zawód medyczny w ramach indywidualnej praktyki.
Opłaty za korzystanie ze środowiska wnosi osoba która:



posiada samochody osobowe, ciężarowe, maszyny rolnicze zarejestrowane
na firmę, które wprowadzają gazy lub pyły do powietrza w wyniku procesów
technologicznych, przeładunku benzyn silnikowych, użytkowania kotłów,
chowu lub hodowli drobiu,



pobiera wodę z własnych ujęć (studnie) podziemnych bądź powierzchniowych,



wprowadza ścieki do wód lub do ziemi (ścieki, wody chłodnicze, wody
opadowe lub roztopowe, wody zasolone, wody wykorzystane, odprowadzane
z obiektów chowu lub hodowli ryb lub innych organizmów wodnych),



składuje odpady.