BIBLIOTEKA PROFESJONALISTY

UOM 56

ISBN 978-83-269-3891-7

9 788326

938917

JAK UNIKNĄĆ

KŁOPOTÓW PODCZAS

KONTROLI

• podatkowej i skarbowej

• ZUS

• PIP i inspekcji sanitarnej

Podatki 2015 z omówieniem zmian

W publikacji ujednolicono ustawy podatkowe z zaznaczeniem przepisów obowiązujących

od 1 stycznia 2015 roku oraz tych, które są już uchwalone i wejdą w życie w trakcie 2015

roku. W odnośnikach do przepisów powołano ustawy nowelizujące oraz dzień wejścia w ży-

cie poszczególnych zmian.

VAT 2015 z omówieniem

zmian przez ekspertów z EY

W publikacji zespół ekspertów z firmy doradczej EY omawia zmiany w ustawie o VAT, zarów-

no te, które obowiązują od 1 stycznia 2015 roku, jak i kolejne zmiany w przepisach, które

wejdą w życie od 1 lipca 2015 r.

Publikację wzbogacono o obszerną analizę kwestii zwią-

zanych z odliczaniem VAT od firmowych samochodów

z uwzględnieniem najnowszych interpretacji organów

podatkowych. W książce znajdą Państwo również aktu-

alną ujednoliconą wersję ustawy o VAT oraz wszystkie

najważniejsze akty wykonawcze do niej. Zmiany, które

weszły w życie z początkiem 2015 roku, zostały dla uła-

twienia zaznaczone pogrubioną czcionką.

W książce m.in.:

„

Zmiana zasad rozliczania VAT od usług telekomu-

nikacyjnych, nadawczych i elektronicznych

„

Rozszerzenie zakresu dostaw objętych mechani-

zmem odwrotnego obciążenia

„

Odliczanie VAT w sytuacji wykonywania czynno-

ści nieobjętych zakresem VAT – tzw. prewspół-

czynnik

„

Modyfikacje w zakresie kaucji gwarancyjnej wy-

łączającej solidarną odpowiedzialność w VAT

„

Samochody osobowe a VAT w latach 2014–2015

Pod redakcją Doroty Pokrop, dyrektora w Dziale Doradz-

twa Podatkowego EY w Zespole Podatków Pośrednich

Teksty jednolite

przygotował

Rafał Kuciński

prawnik, specjalista z  zakresu

VAT, redaktor naczelny magazynu

„Doradca VAT”, były pracownik or-

ganów skarbowych, autor ponad

1000 publikacji z zakresu VAT.

Aby zamówić tę publikację,

wystarczy wejść na

www.fabrykawiedzy.com

.

Aby zamówić tę publikację,

wystarczy wejść na

www.fabrykawiedzy.com

.

W książce m.in.:

„

Zmodyfikowane zasady rozliczania ulgi na dzieci

„

Nowe zwolnienia podatkowe w PIT

„

Rozliczenie prywatnego użytku auta firmowego

„

Zmiana dotycząca rozliczania VAT od usług tele-

komunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych

„

Nowe zasady zwolnień z ewidencji w kasach fi-

skalnych

„

Korzystanie z wiążących interpretacji akcyzowych

„

Wybór sposobu rozliczania zaliczek w  podatku

dochodowym

„

Podatek od spółek z kapitałem zagranicznym

„

Koszty uzyskania przychodów – ograniczenie

stosowania przepisów o niedostatecznej kapita-

lizacji

„

Zmiany w rozliczaniu przychodów z tytułu udzia-

łu w zyskach osób prawnych

W  publikacji znajdują się ujednolicone teksty aktów

wykonawczych do obowiązujących ustaw.

W książce znajdą Państwo również omówienie nowości

podatkowych obowiązujących od 2015 roku. Zmiany,

które weszły w  życie z  początkiem 2015 roku, zostały

dla ułatwienia zaznaczone pogrubioną czcionką.

Teksty jednolite

przygotował

Bogdan Świąder

doradca podatkowy, prawnik,

były pracownik organów skarbo-

wych, autor ponad 1000 publika-

cji i artykułów podatkowych z sze-

roko pojętej dziedziny podatków

i prawa karnego skarbowego.

Kup książkę

Izabela Rakowska-Boroń

specjalista w zakresie prawa pracy

Bogdan Świąder

doradca podatkowy

Jak uniknąć kłopotów

podczas kontroli

• podatkowej i skarbowej

• ZUS

• PIP i inspekcji sanitarnej

Kup książkę

Autorzy:

Izabela Rakowska-Boroń

Bogdan Świąder

Korekta: Zespół

Wydawca:
Renata Grochowska-Siudaj
Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o.
ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa

Skład i łamanie: Ireneusz Gawliński
Projekt okładki: Leszek Ogrodowczyk

Zdjęcie na okładce: © Can Stock Photo Inc. / AndreyPopov

Copyright © by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o., Warszawa 2015
Wszelkie prawa zastrzeżone. Kopiowanie, przedrukowywanie i rozpowszechnianie całości
lub fragmentów niniejszej pracy bez zgody wydawcy zabronione.

ISBN 978-83-269-3891-7

Dystrybucja:
tel.: [phone]
faks: 22 617 60 10
e-mail: [e-mail]

Kup książkę

3

SPIS TREŚCI

URZĘDNICY MAJĄ DUŻO UPRAWNIEŃ KONTROLNYCH .....................................

5

1. WERYFIKACJI PODATKÓW DOKONUJE KILKA INSTYTUCJI .......................... 7

Obowiązek zawiadomienia .............................................................................................. 7

Doręczenie urzędowych dokumentów ............................................................................ 9

Obecność kontrolowanego ................................................................................................. 10

Osoba wyznaczona do reprezentowania......................................................................... 10

Treść upoważnienia ............................................................................................................ 11

Kontrola na legitymację ..................................................................................................... 12

Miejsce kontroli ................................................................................................................... 12

Uprawnienia urzędników .................................................................................................. 13

Zakończenie kontroli .......................................................................................................... 14

Kontrola krzyżowa po zamknięciu firmy ...................................................................... 14

Ponaglenie to sposób na opóźnienie ................................................................................ 15

Sąd rozpatrzy skargę na dłuższy zwrot VAT .................................................................. 16

Odtwarzanie zebranych dowodów .................................................................................. 18

Korekta deklaracji po kontroli .......................................................................................... 18

2. KOMPETENCJE URZĘDU KONTROLI SK ARBOW EJ ................................ 20

Kontrola podatkowa wykonywana przez inspektorów ................................................ 20

Szeroki zakres uprawnień ................................................................................................. 22

Wyjątki od stosowania przepisów .................................................................................... 23

Omijanie terminów kontroli ............................................................................................. 23

3. INSPEKTOR ZY ZUS MUSZĄ SIĘ ZAPOWIEDZIEĆ ..................................... 26

Kontrola w małych i dużych firmach .............................................................................. 27

Uprawnienia inspektora .................................................................................................... 27

Gromadzenie dokumentów ............................................................................................... 28

Konieczne przesłuchanie ................................................................................................... 29

Końcowe ustalenia .............................................................................................................. 29

Prawo do zastrzeżeń ........................................................................................................... 30

4. FIRMĘ SPR AW DZI INSPEKCJA PR ACY............................................................. 31

Ważne zawiadomienie ........................................................................................................ 31

Wniesienie sprzeciwu ........................................................................................................ 33

Kup książkę

Spis treści

4

Czas na rozpatrzenie skargi .............................................................................................. 33

Termin na kontrolę .............................................................................................................. 34

Sankcje za brak reakcji ........................................................................................................ 34

Wiążące nakazy ................................................................................................................... 34

Usunięcie błędów ................................................................................................................ 35

Obowiązki pracodawcy ..................................................................................................... 36

5. WIZY TACJA INSPEKCJI SANITARNEJ ............................................................ 37

Zakres kontroli .................................................................................................................... 38

Decyzje inspektora sanitarnego ........................................................................................ 38

6. ODPOWIEDZI NA PY TANIA .................................................................................. 40

Przy e-kontrolach najistotniejsza jest konfiguracja systemów księgowych .............. 40

Upoważnienie może być doręczone prokurentowi ....................................................... 41

Kontrola nie powinna być zawieszana ............................................................................ 43

Spółka musi informować o zmianie adresu siedziby .................................................... 46

Czynności urzędu nie powinny trwać po zakończeniu kontroli ............................... 48

Kontrolowany ma 7 dni na złożenie korekty deklaracji w zakresie objętym

postępowaniem ................................................................................................................... 51

Podatnik ma prawo porządkować dokumenty w trakcie kontroli ............................. 52

Inspektor pracy nie zmusi pracodawcy do działania ................................................... 54

Zleceniobiorca nie musi być przeszkolony z bhp .......................................................... 56

Nie sumuje się czasu trwania kontroli różnych organów ........................................... 58

Kup książkę

5

URZĘDNICY MAJĄ DUŻO UPRAWNIEŃ

KONTROLNYCH

Osoby prowadzące działalność gospodarczą mają do wypełnienia wiele

obowiązków związanych z czynnościami kontrolnymi, które nakładają na nich

regulacje zawarte w kilkunastu ustawach. Najważniejsze dotyczą spraw związa-

nych z przestrzeganiem przepisów podatkowych, sanitarnych, prawa pracy i bhp.

Zatrudnianie pracowników oraz prowadzenie na własny rachunek działalności

gospodarczej wiąże z dodatkowymi obowiązkami, których przestrzeganie spraw-

dzają w szczególności: Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Państwowa Inspekcja

Pracy, inspekcja sanitarna oraz organy podatkowe. Instytucje te mogą rozliczyć

pracodawcę z wywiązywania się z jego zadań wobec załogi oraz obowiązków fi-

skalnych i ukarać za uchybienia.

Obowiązki nakładane na przedsiębiorców przez poszczególne ustawy są tak

rozległe, że o pomyłkę nie trudno. Kontrole przedsiębiorców może przeprowadzać

ok. 40 instytucji. Wyróżnić można instytucje ustanowione konstytucyjnie lub

o szczególnym znaczeniu, posiadające uprawnienia do przeprowadzania kontroli

o szerokim zakresie przedmiotowym, np. Najwyższa Izba Kontroli, prokuratura,

Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencja Wywiadu, Policja, Państwowa

Straż Pożarna, Służba Celna.

Do inspekcji specjalistycznych można zaliczyć np. Państwową Inspekcję Pracy,

Państwową Inspekcję Sanitarną, Inspekcję Weterynaryjną, Inspekcję Handlową,

urzędy skarbowe i urzędy kontroli skarbowej, Państwowy Fundusz Rehabilitacji

Osób Niepełnosprawnych, Agencję Rynku Rolnego, Agencję Restrukturyzacji

i Modernizacji Rolnictwa.

Każdy przedsiębiorca, nawet ten, który sumiennie podchodzi do obowiązków

wobec zatrudnionych, może spodziewać się, że któregoś dnia zawita do niego kon-

trola. Znając jednak swoje obowiązki, można się do niej odpowiednio przygotować.

Kup książkę

Jak uniknąć kłopotów podczas kontroli

6

Warto opracować strategię obrony, którą przewidują przepisy. Należy korzystać

przede wszystkim z ustawowych uprawnień do odroczenia lub wstrzymania czyn-

ności – np. sprzeciw od czynności kontrolnych. Można składać dodatkowe dowody

na poparcie stanowiska oraz argumenty natury prawnej. Przedstawienie swojego

stanowiska w odniesieniu do wątpliwości oraz obszarów potencjalnych zaległości

podatkowych zgłaszanych lub sygnalizowanych przez kontrolujących spowoduje

ich rozpatrzenie już na tym etapie.

Istnieje też możliwość uniknięcia kar, jeżeli kontrolowany sam zawiadomi urząd

o popełnionym przewinieniu.

Kup książkę

7

1. WERYFIKACJI PODATKÓW DOKONUJE

KILKA INSTYTUCJI

Organy podatkowe mają uprawnienia do weryfikacji zobowiązań należnych

Skarbowi Państwa i wydawania decyzji z prawidłową wysokością należności pub-

licznoprawnych.

Organy podatkowe pierwszej instancji (np. naczelnik urzędu skarbowego,

w którego imieniu działają pracownicy) przeprowadzają kontrolę podatkową u po-

datników, płatników, inkasentów oraz następców prawnych. Celem tej kontroli

jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających

z przepisów prawa podatkowego.

Przedsiębiorcy oraz inne podmioty są kontrolowani w zakresie obowiązków

rozliczeniowych przez pracowników urzędów skarbowych lub urzędów kontroli

skarbowej (tzw. policja skarbowa). Kontrolę podatkową mogą też prowadzić funk-

cjonariusze oraz pracownicy urzędu celnego, urzędnicy gminy (miasta), starostwa

lub urzędu marszałkowskiego oraz pracownicy Ministerstwa Finansów.

Do kontroli działalności gospodarczej podatnika będącego przedsiębiorcą stosuje

się przepisy rozdziału 5 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

WAŻNE

Kontrolę, której celem jest sprawdzenie stosowania uznanej metody ustalania ceny transakcyj-

nej między podmiotami powiązanym przeprowadza minister finansów.

Obowiązek zawiadomienia

Organ podatkowy powinien zawiadomić o zamiarze wszczęcia kontroli podat-

kowej. Kontrolę wszczyna się nie wcześniej niż po upływie 7 dni (wszczęcie przed

upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia wymaga zgody kontrolowanego)

i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Jeżeli nie

Kup książkę

Jak uniknąć kłopotów podczas kontroli

8

zostanie wszczęta w terminie 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, wszczęcie

wymaga ponownego zawiadomienia.

Zawiadomienie o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej zawiera:

1) oznaczenie organu;

2) datę i miejsce wystawienia;

3) oznaczenie kontrolowanego;

4) wskazanie zakresu kontroli;

5) podpis osoby upoważnionej do zawiadomienia.

Od obowiązku zawiadomienia istnieje kilka wyjątków, które zostały wyszcze-

gólnione w przepisach Ordynacji podatkowej. Po rozpoczęciu kontroli informuje się

o przyczynie braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli. Urzędnicy nie

muszą uprzedzać o wizycie, jeżeli kontrola podatkowa:

a) dotyczy zasadności zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego

w rozumieniu ustawy o VAT,

b) ma być wszczęta na żądanie organu prowadzącego postępowanie przygoto-

wawcze o przestępstwo lub przestępstwo skarbowe,

c) dotyczy opodatkowania przychodów nieznajdujących pokrycia w ujawnio-

nych źródłach lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych,

d) dotyczy niezgłoszonej do opodatkowania działalności gospodarczej,

e) ma być podjęta na podstawie informacji uzyskanych zgodnie z przepisami

o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu,

f) zostaje wszczęta tylko po okazaniu legitymacji służbowej (w nagłych wypad-

kach),

g) ma charakter doraźny dotyczący ewidencjonowania obrotu za pomocą

kasy rejestrującej, użytkowania kasy rejestrującej lub sporządzania spisu

z natury,

h) dotyczy podatku od wydobycia niektórych kopalin.

Przykład

Zakres przeprowadzanej kontroli

Pracownik urzędu skarbowego przedstawił przedsiębiorcy upoważnienie do kontroli, w któ-

rym określono, że zakres wykonywanych czynności obejmuje rozliczenie VAT za grudzień

2014 roku. Oznacza to, że kontrolujący może żądać od podatnika wyłącznie dokumentów

(np. faktur, deklaracji, ewidencji), które dotyczą podatku od towarów i usług za ten okres. Nie

może domagać się natomiast dokumentacji podatkowej dotyczącej sprzedaży np. za czerwiec

2015 roku. Aby było to możliwe, powinien doręczyć kolejne upoważnienie do przeprowadzenia

kontroli za następny okres.

Nie trzeba też informować podatnika w razie konieczności rozszerzenia zakresu

kontroli na inne okresy rozliczeniowe, z uwagi na nieprawidłowości stwierdzone

w wyniku dokonanych już czynności kontrolnych.

Kup książkę

Weryfikacji podatków dokonuje kilka instytucji

9

Nie zostanie też poinformowany o kontroli podmiot, który:

 

został prawomocnie skazany w Polsce za popełnienie przestępstwa skarbo-

wego, przestępstwa przeciwko obrotowi gospodarczemu, przestępstwa z ustawy

o rachunkowości lub wykroczenia polegającego na utrudnianiu kontroli (ten waru-

nek odnosi się do każdego: członka zarządu lub osoby zarządzającej osoby prawnej

oraz wspólnika spółki osobowej),

 

jest zobowiązanym w postępowaniu egzekucyjnym w administracji,

 

nie ma miejsca zamieszkania lub adresu siedziby albo doręczanie pism na po-

dane adresy było bezskuteczne lub utrudnione.

Uzasadnienie przyczyny braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontro-

li umieszcza się w książce kontroli i protokole kontroli. Na podstawie bowiem

ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca jest obowiązany

prowadzić i przechowywać w swojej siedzibie książkę kontroli oraz upoważnie-

nia i protokoły kontroli. Książka kontroli może mieć formę zbioru dokumentów.

Książka kontroli, która może być prowadzona także w formie elektronicznej,

służy przedsiębiorcy do dokumentowania liczby i czasu trwania kontroli jego

działalności.

Doręczenie urzędowych dokumentów

Warunkiem rozpoczęcia kontroli jest okazanie dokumentów podpisanych przez

szefa urzędu.

W przypadku wszczęcia kontroli przedsiębiorca jest obowiązany niezwłocznie

okazać kontrolującemu książkę kontroli albo kopie odpowiednich jej fragmentów lub

wydruki z systemu informatycznego, w którym prowadzona jest książka kontroli,

poświadczone przez siebie za zgodność z wpisem w książce kontroli. Ten obowiązek

wynika z ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.

Przykład

Przedawnienie zobowiązania w PIT

Przedsiębiorca, który rozlicza PIT, złożył 30 kwietnia 2015 r. zeznanie podatkowe za 2014

rok. Musi przechowywać dokumenty związane z zeznaniem dotyczącym 2014 roku do czasu

nastąpienia przedawnienia zobowiązania podatkowego. W tym przypadku firma może być

skontrolowana w tym zakresie przed upływem 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego,

w którym upłynął termin płatności podatku, czyli do końca 2020 roku.

Przedsiębiorca jest zwolniony z okazania książki kontroli, jeżeli jej okazanie jest

niemożliwe ze względu na udostępnienie jej innemu organowi kontroli. W takim

przypadku przedsiębiorca okazuje książkę kontroli w siedzibie organu kontroli

w terminie 3 dni roboczych od dnia zwrotu tej książki przez organ kontroli.

Kup książkę