Autor: Praca zbiorowa pod redakcj¹ Paw³a Smó³ki
ISBN: 978-83-246-1908-5
Coaching. Inspiracje
z perspektywy nauki,
praktyki i klientów
Rzeczowe i praktyczne odpowiedzi na kluczowe pytania
• Czym jest coaching? Jak staæ siê dobrym coachem? Jak doskonaliæ w³asn¹
praktykê?
• Jakie mo¿liwoœci oferuje coaching oraz jak m¹drze i skrzêtnie z nich skorzystaæ?
• Jak umiejêtnie wdra¿aæ coaching w organizacji, aby móc rozwin¹æ jej potencja³?
Lektura obowi¹zkowa dla:
• adeptów coachingu i praktykuj¹cych coachów,
• mened¿erów, którzy chc¹ skorzystaæ z us³ug coacha,
• specjalistów HR, odpowiedzialnych za wdra¿anie coachingu w organizacji.
Coaching jako metoda wspierania rozwoju osób ambitnych!
Czy wiesz, czym jest profesjonalny coaching oraz w jaki sposób mo¿e pomóc Ci w rozwoju
kariery zawodowej?
Coaching s³u¿y doskonaleniu kompetencji oraz przygotowuje do pe³nienia nowych ról
zawodowych lub sprawniejszego funkcjonowania w dotychczasowej roli. Jest to tak¿e
narzêdzie pomocne we wprowadzaniu zmian w obecnym sposobie ¿ycia lub œcie¿ce
kariery. Zmian tych dokonuje siê poprzez odkrycie na nowo znaczenia swojej pracy
lub d¹¿enie do nadania w³asnemu ¿yciu lub karierze zupe³nie nowego sensu i kierunku.
Coaching jest wiêc sposobem na wspieranie rozwoju i samorealizacji, kreowanie siebie
i w³asnego ¿ycia w zgodzie z wyznawanymi wartoœciami, posiadanymi predyspozycjami
i d¹¿eniami, z którymi g³êboko siê identyfikujemy. Aktywne uczestnictwo w sesjach
coachingu owocuje odkryciem i uwolnieniem uœpionych zdolnoœci, mo¿liwoœci i potencja³u.
• Porady mened¿erów — jak najlepiej spo¿ytkowaæ udzia³ w sesjach coachingu.
• Coaching umiejêtnoœci interpersonalnych.
• Executive oraz career coaching.
• Praca coacha wewnêtrznego.
• Wdro¿enie coachingu w organizacji.
• Standardy nauczania, etyka oraz superwizja w coachingu.
• Psychologia coachingu oraz coaching oparty na dowodach.
Coaching jest dla osób, które dobrze funkcjonuj¹, ale maj¹ potencja³ oraz ambicjê,
aby radziæ sobie jeszcze lepiej z myœl¹ o osi¹ganiu nieprzeciêtnych wyników.
Pawe³ Smó³ka
Spis tre
ħci
Wst
Ăp .................................................................................................................. 7
PERSPEKTYWA NAUKI
Rozdzia
Ī 1.
Coaching oparty na dowodach ................................................................23
Rozdzia
Ī 2.
Psychologia coachingu ...............................................................................47
Rozdzia
Ī 3.
Coaching umiej
ĂtnoŁci interpersonalnych .........................................71
PERSPEKTYWA PRAKTYKI
Rozdzia
Ī 4.
Coaching jako profesja.
Standardy nauczania i praktyki coachingu ........................................95
Coaching jako zawód ............................................................................................................95
Kompetencje coacha ............................................................................................................ 96
Motywacja ..................................................................................................................................97
ŀcieški rozwojowe ..................................................................................................................98
Szkoleniowiec/trener ............................................................................................98
Konsultant HR/executive search ....................................................................99
Mened
šer/lider ........................................................................................................99
Terapeuta/psycholog ......................................................................................... 100
Metody nauczania ............................................................................................................... 100
Metody pracy w grupie z coachem-trenerem ......................................... 101
Indywidualne metody rozwoju ...................................................................... 102
Mo
šliwoŁci edukacyjne, czyli jak zostað coachem ..............................................103
Formalne potwierdzenie kompetencji ...................................................................... 105
Wybór w
ĪaŁciwego szkolenia .........................................................................................106
ICF .............................................................................................................................................. 108
Superwizja w coachingu .................................................................................................. 109
Modele superwizji ................................................................................................ 111
Podstawowe funkcje superwizji .................................................................... 112
Rodzaje superwizji ............................................................................................... 113
Sukces superwizji ................................................................................................. 115
Style coachingu ..................................................................................................... 117
4
Spis tre
Łci
Za
Īîcznik .................................................................................................................................118
Kodeks etyki oraz kompetencje coacha
wed
Īug International Coach Federation ...............................................................118
KODEKS ETYKI .................................................................................................. 118
KOMPETENCJE COACHA ........................................................................... 122
Rozdzia
Ī 5.
Executive coaching, czyli o metodzie d
îšenia do doskonaĪoŁci
przez mened
šerów wyšszego szczebla ..............................................129
Indywidualny rozwój kadry mened
šerskiej najwyšszego szczebla .............131
Executive coaching — czym jest? ................................................................................ 132
Czy
šby kolejna moda? ......................................................................................................135
Jakie korzy
Łci? ......................................................................................................................136
Jak to dzia
Īa? .........................................................................................................................138
Nad czym mo
šna pracowað, wykorzystujîc executive coaching? ...............140
Ile to trwa? .............................................................................................................................. 146
Sylwetka coacha .................................................................................................................. 146
Po czym pozna
ð dobrego executive coacha? ..........................................................150
Zamiast zako
Ĭczenia .........................................................................................................153
Rozdzia
Ī 6.
Coaching kariery ....................................................................................... 155
Czym jest dla nas coaching kariery? .......................................................................... 156
Kariera jako temat coachingu ........................................................................................ 156
Coaching kariery .................................................................................................................. 157
Coaching kariery a doradztwo ...................................................................................... 158
Kim jest coach kariery? ..................................................................................................... 158
Potrzeby i dylematy klienta coachingu kariery ..................................................... 159
Przypadek 1. .......................................................................................................................... 160
Jak klient trafi
Ī do coacha? .............................................................................161
Potrzeby klienta .................................................................................................... 161
Warsztat coacha .................................................................................................... 162
Przypadek 2. .......................................................................................................................... 163
Jak klient trafi
Ī do coacha? .............................................................................165
Potrzeby klienta .................................................................................................... 166
Warsztat coacha .................................................................................................... 170
Przypadek 3. .......................................................................................................................... 171
Jak klient trafia do coacha kariery? ............................................................ 172
Potrzeby klienta .................................................................................................... 173
Warsztat coacha .................................................................................................... 176
Przypadek 4. .......................................................................................................................... 176
Jak klient trafia do coacha? ............................................................................ 177
Potrzeby klienta .................................................................................................... 177
Warsztat coacha .................................................................................................... 179
Zadowolony klient coachingu kariery ....................................................................... 179
Spis tre
Łci
5
Rozdzia
Ī 7.
Coaching wewn
Ătrzny w firmie ............................................................181
Na pocz
îtek kilka wyjaŁnieĬ .........................................................................................181
Co to jest coaching? ............................................................................................. 182
Coach cudotwórca ............................................................................................... 183
Rodzaje coachingów ........................................................................................... 183
Coaching wewn
Ătrzny ........................................................................................184
Firma ING Us
Īugi Finansowe S.A. i coaching .......................................................186
Jak ING Us
Īugi Finansowe S.A. rozumie coaching? ...........................186
Jak coaching wewn
Ătrzny wyglîda w ING?
Troch
Ă wiĂcej szczegóĪów .............................................................................186
Kto mo
še korzystað z coachingu? .................................................................188
Coaching zespo
Īowy ...........................................................................................188
Czy coaching wewn
Ătrzny przynosi oczekiwane efekty? ..................189
Informacje dodatkowe ....................................................................................... 190
Praca coacha wewn
Ătrznego ..........................................................................................190
Troch
Ă o perspektywie systemowej .............................................................190
Na czym polega praca coacha wewn
Ătrznego? ......................................192
O co chodzi w pracy coacha wewn
Ătrznego? ..........................................193
Ryzyko i dylematy pracy coacha wewn
Ătrznego ...................................194
Zako
Ĭczenie ...........................................................................................................................196
Za
Īîcznik nr 1 .......................................................................................................................197
Standardy ICC ....................................................................................................... 197
Za
Īîcznik nr 2 .......................................................................................................................201
Procedura Programu Indywidualnego Coachingu
Wewn
Ătrznego dla Dyrektorów OddziaĪów .........................................201
Za
Īîcznik nr 3 .......................................................................................................................203
Opis stanowiska coacha mened
šerów sprzedašy .................................203
PERSPEKTYWA KLIENTA
Rozdzia
Ī 8.
E-coaching: zalety i ograniczenia ....................................................... 209
Kim jest coach? .................................................................................................................... 211
Wybieramy coacha ............................................................................................................. 212
Do
Łwiadczenia z sesji ........................................................................................................217
Osi
îgniĂcia coachingu ......................................................................................................222
E-coaching: za i przeciw .................................................................................................. 225
Planowanie i cz
ĂstotliwoŁð .............................................................................................227
Komu polecam coaching? ............................................................................................... 227
Podsumowanie ..................................................................................................................... 229
Rozdzia
Ī 9.
Coaching z perspektywy mened
šera ..................................................231
Talenty a wybory ................................................................................................................. 231
Kariera ...................................................................................................................................... 233
Gdy dojrzewa
Īem do decyzji ..........................................................................................236
6
Spis tre
Łci
Mój coaching ......................................................................................................................... 241
Co dalej? .................................................................................................................................. 248
Rozdzia
Ī 10. Wdrošenie programu coachingu w organizacji ..............................251
Pocz
îtki coachingu w biznesie .....................................................................................251
Czy potrzebny jest nam coaching? .............................................................................. 252
Historia podej
Łð do coachingu w GSK .....................................................................256
Elementy wdro
šenia coachingu w GSK
na przyk
Īadzie projektu pilotašowego dla grupy Talentów .........................258
Misja ........................................................................................................................... 260
Czynniki sukcesu ................................................................................................................ 264
Podsumowanie ..................................................................................................................... 266
O autorach ................................................................................................... 267
Skorowidz .................................................................................................... 271
Wst
úp
S
đowo wstúpne
od redaktora merytorycznego
Dla wszystkich osób zainteresowanych coachingiem, zarówno praktykuj
î-
cych coachów, adeptów coachingu, jak i mened
šerów rozwašajîcych sko-
rzystanie z us
Īug coacha, ta ksiîška bĂdzie z pewnoŁciî lekturî inspirujîcî.
Zawiera ona bowiem 10 artyku
Īów, które przedstawiajî coaching z trzech
wa
šnych perspektyw — nauki, praktyki i klienta. DziĂki temu ksiîška sta-
nowi wszechstronny przewodnik po coachingu — pozwala zapozna
ð siĂ
z nim, doceni
ð jego wartoŁð i podjîð odpowiedzialnî decyzjĂ o wzbogaceniu
w
Īasnej praktyki, zdobyciu dodatkowych kwalifikacji (wĪaŁnie jako coach)
lub wybraniu najlepszego sposobu pracy ze swoim coachem. Poniewa
š nad
tre
Łciî ksiîški pracowaĪo aš 11 autorów, mošna zaĪošyð, še choð poszcze-
gólne rozdzia
Īy przedstawiajî specyficzne podejŁcie ich autorów do coachin-
gu, to w sumie lektura wszystkich rozdzia
Īów pozwoli Czytelnikowi zyskað
wywa
šony i wszechstronny oglîd coachingu. I to jest wĪaŁnie atut niniejszej
pozycji — wielo
Łð punktów widzenia i pĪynîca z tego inspiracja zarówno dla
praktyków i adeptów coachingu, jak i klientów coachów.
Ksi
îškĂ otwiera rozdziaĪ zatytuĪowany „Coaching z wielu perspektyw”. Sta-
nowi on zbiór definicji coachingu przygotowanych przez wszystkich auto-
rów. Jego lektura umo
šliwia uzyskanie szybkiego wglîdu w istotĂ tego, czym
jest coaching, oraz w jaki sposób jest spostrzegany zarówno przez praktyków,
jak i klientów coachingu.
Kolejne rozdzia
Īy ksiîški przyblišajî poszczególne aspekty coachingu — jego
naukowe podstawy, techniki pracy coacha, metody nauczania, standardy
praktyki i specjalizacje coachingu oraz do
Łwiadczenia klientów korzystajî-
cych z us
Īug coacha. RozdziaĪy zostaĪy zaklasyfikowane do trzech czĂŁci
zatytu
Īowanych odpowiednio „Perspektywa nauki”, „Perspektywa praktyki”
oraz „Perspektywa klienta”.
8
Wst
Ăp
„Perspektywa nauki” przedstawia naukowe podstawy coachingu. Omawia,
czym jest coaching oraz czym mo
še jeszcze byð, jeŁli skutecznie podejmie
wyzwania, które przed nim obecnie stoj
î. W tej czĂŁci Czytelnik znajdzie arty-
ku
Īy, które szczegóĪowo omawiajî nurt coachingu opartego na dowodach
(nurt, z którym uto
šsamiana jest dalsza profesjonalizacja coachingu), psy-
chologi
Ă coachingu i jej implikacje dla praktyki oraz coaching umiejĂtnoŁci
interpersonalnych jako praktyczny model pracy z klientem oparty na kon-
cepcjach i wynikach bada
Ĭ naukowych z zakresu psychologii.
„Perspektywa praktyki” omawia takie zagadnienia, jak standardy nauczania
i praktyki coachingu, w tym znaczenie superwizji w coachingu, kodeks etyczny
oraz kompetencje coacha, zarówno w uj
Ăciu ICF, jak i ICC, oraz kluczowe
specjalizacje coachingu (z punktu widzenia mened
šera i organizacji), a mia-
nowicie executive coaching, career coaching oraz coaching wewn
Ătrzny
w firmie.
„Perspektywa klienta” przedstawia wra
šenia, wyzwania i korzyŁci, jakie wiîšî
si
Ă z udziaĪem w sesjach coachingu jako klient lub z wdrošeniem coachingu
w firmie. Dla wielu Czytelników b
Ădzie to z pewnoŁciî najwašniejsza czĂŁð
ksi
îški. Z zawartych w niej artykuĪów pĪynî konkretne wskazówki, jak mîdrze
korzysta
ð z usĪug coachów, jak efektywnie spošytkowað coaching dla reali-
zacji w
Īasnych celów rozwojowych oraz jak wdrašað coaching w firmie, aby
w pe
Īni wykorzystað jego potencjaĪ.
Nawi
îzujîc do powiedzenia „podobieĬstwa zblišajî, róšnice rozwijajî”, moš-
na rzec,
še autorzy niniejszego tomu spoglîdajîc na to samo — coaching —
dostarczaj
î Czytelnikowi wielu róšnych perspektyw, tak aby uĪatwið Jemu
docenienie ca
Īego spektrum mošliwoŁci, które drzemiî w coachingu.
ŠyczĂ inspirujîcej lektury,
Pawe
Ī SmóĪka
Coaching z wielu perspektyw
Pawe
đ Smóđka
Coaching jest dla osób, które dobrze funkcjonuj
æ, ale majæ potencjađ
oraz ambicj
ú, aby radziè sobie jeszcze lepiej z myħlæ o osiæganiu nie-
przeci
útnych wyników.
Coaching nie jest ani terapi
î, ani treningiem lub szkoleniem. Jest metodî
wspierania rozwoju i samorealizacji, kreowania siebie i w
Īasnego šycia w zgo-
dzie z wyznawanymi warto
Łciami, posiadanymi predyspozycjami i dîšeniami,
z którymi g
ĪĂboko siĂ identyfikujemy. Coaching sĪušy:
Wst
Ăp
9
x doskonaleniu kompetencji, takše jako wsparcie potreningowe przy
wdra
šaniu nowo wypracowanych umiejĂtnoŁci w codziennî praktykĂ
(raczej ni
š wypracowywaniu od podstaw nowych umiejĂtnoŁci — to
jest bowiem domena treningu),
x przygotowaniu siĂ do peĪnienia nowych ról zawodowych lub spraw-
niejszego, bardziej efektywnego funkcjonowania w dotychczasowych
rolach,
x wprowadzaniu zmian w obecnym sposobie šycia lub Łciešce kariery
poprzez odkrycie na nowo znaczenia tego, co si
Ă robi, lub dîšenie
do nadania w
Īasnemu šyciu lub karierze zupeĪnie nowego sensu
i kierunku.
Tym samym mo
šemy mówið o trzech gĪównych specjalnoŁciach coachingu,
a mianowicie coachingu umiej
ĂtnoŁci, coachingu efektywnoŁci oraz coachin-
gu rozwoju osobistego. O ile udzia
Ī w coachingu umiejĂtnoŁci lub efektyw-
no
Łci sprzyja bardziej sprawnemu peĪnieniu okreŁlonych ról zawodowych
lub przygotowaniu si
Ă do peĪnienia nowych, o tyle partycypacja w coachingu
rozwoju osobistego ma potencjalnie charakter „transformuj
îcy” — stanowi
bowiem okazj
Ă do wyjŁcia poza schemat danej roli lub kolejnej roli zwiîza-
nej z awansem zawodowym i zastanowienia si
Ă nad tym, czy zupeĪnie inna
forma aktywno
Łci nie byĪaby bardziej zbiešna z naszymi wartoŁciami, zain-
teresowaniami, d
îšeniami.
Z „technicznego” punktu widzenia istota coachingu sprowadza si
Ă do tego, še
klient przy wsparciu coacha d
îšy do realizacji wybranego przez siebie celu
(wyniku), z którym si
Ă w peĪni identyfikuje, gdyš jest wyrazem jego osobistych
d
îšeĬ. Wsparcie coacha mošna zaŁ sprowadzið do pomocy w poszerzeniu
ŁwiadomoŁci klienta co do wielu róšnych mošliwoŁci wyboru zarówno kie-
runku, jak i sposobu dzia
Īania oraz okolicznoŁci, które warto wziîð pod
uwag
Ă podczas realizacji wybranego celu, a takše w stymulowaniu wyborów,
z którymi klient w pe
Īni siĂ utošsamia. Ponadto istotnî czĂŁciî wsparcia ze
strony coacha jest pomoc w zmotywowaniu i podtrzymaniu motywacji
klienta do realizacji wybranych przez niego celów. W tym kontek
Łcie nalešy
za
Ł podkreŁlið rolĂ takich aktywnoŁci coacha, jak zachĂcanie klienta do
dzia
Īania, monitorowanie jego postĂpów, pomoc klientowi w planowaniu
kolejnych etapów realizacji celu i wprowadzaniu niezb
Ădnych korekt w planie
dzia
Īania, oraz wsparcie klienta w przypadku gdy uwaša, še jego postĂpy sî
niezadowalaj
îce lub še w istocie odniósĪ poraškĂ w realizacji swojego celu.
Warunkiem profesjonalizacji coachingu, zwi
Ăkszenia jego wiarygodnoŁci
i skuteczno
Łci jest dalszy rozwój oryginalnych, rzetelnych badaĬ nad coachin-
giem. Profesjonalizacja coachingu oznacza oparcie jego praktyki na dowo-
dach naukowych (ang. evidence based practice — EBP). Podej
Łcie oparte na
10
Wst
Ăp
dowodach wymaga od coacha refleksji nad w
Īasnî praktykî — jej zako-
rzenienia zarówno w wynikach rzetelnych bada
Ĭ naukowych, wĪasnym doŁ-
wiadczeniu w pracy z klientami, jak i g
ĪĂbokim zrozumieniu sytuacji kon-
kretnego klienta. Wdro
šenie podejŁcia opartego na dowodach we wĪasnej
praktyce oznacza w swej istocie znaczne podniesienie jej standardów. Wyma-
ga od praktyka, aby nieustannie poddawa
Ī swî pracĂ refleksji i staraĪ siĂ
czerpa
ð z wĪasnego doŁwiadczenia jak najwiĂcej, aby byĪ na biešîco z wyni-
kami bada
Ĭ oraz aby twórczo wykorzystywaĪ wĪasnî wiedzĂ i umiejĂtnoŁci
w stosunku do ka
šdego klienta — EBP oznacza wiĂc odejŁcie od sztampo-
wych, sztywnych modeli pracy z klientem, ale jednocze
Łnie postuluje, še
praktyka nie powinna mie
ð charakteru chaotycznego lub dowolnego i še
wyniki bada
Ĭ naukowych, doŁwiadczenie coacha w pracy z klientami oraz
predyspozycje, oczekiwania i sytuacja
šyciowa klienta wyznaczajî granice
„eksperymentowania” z metodami udzielania mu pomocy i wsparcia w pro-
cesie rozwoju osobistego i realizacji celów.
Anna Pyrek, Henryk Szmidt
Definicja coachingu wed
Īug CoachWise:
W coachingu chodzi o pomaganie ludziom w zdobyciu tego, czego
pragn
î, bez robienia tego za nich lub mówienia im, co majî robið.
International Coach Federation, najbardziej respektowane stowarzyszenie
coachów, proponuje bardziej rozbudowan
î definicjĂ coachingu:
Zawodowi coachowie zapewniaj
î trwaĪe partnerstwo, stworzone, by
pomóc klientom osi
îgnîð satysfakcjonujîce rezultaty w ich šyciu pry-
watnym i zawodowym. Coachowie pomagaj
î ludziom udoskonalað
swoje dzia
Īania i poprawiað jakoŁð swojego šycia.
Coachowie s
î szkoleni, by sĪuchað, obserwowað i dostosowywað swoje
podej
Łcie do indywidualnych potrzeb klienta. Szukajî u niego roz-
wi
îzaĬ i strategii, wierzîc, še jest on z natury kreatywny i zaradny.
Zadaniem coacha jest zapewni
ð klientowi wsparcie, umošliwiajîc mu
doskonalenie swoich umiej
ĂtnoŁci, zasobów i kreatywnoŁci, które on
ju
š posiada
1
.
Wed
Īug tej definicji kašdy moše nazwað siebie coachem, bez šadnego for-
malnego szkolenia lub treningu. Ka
šdy moše mówið o swoich umiejĂtno-
Łciach jako o „coachingu”. Coaching jest we wczesnym studium rozwoju
i nie powinno si
Ă tego rozwoju ograniczað.
1
http://www.coachfederation.org
Wst
Ăp
11
Coaching ma ró
šne definicje, ušywane przez tych, którzy nazywajî siebie
coachami. Wielu z nich twierdzi,
še praktykuje coaching, podczas gdy tak
naprawd
Ă uprawia mentoring, uczy, szkoli, radzi, ocenia, zarzîdza lub jest
konsultantami. Dla tych, którzy nigdy nie mieli styczno
Łci z prawdziwym
coachingiem, trudne jest odró
šnienie go od pokrewnych zawodów, jako še we
wszystkich potrzebne s
î podobne umiejĂtnoŁci. Róšnica tkwi w podejŁciu
coacha do klienta.
Proces jest w ca
ĪoŁci zorientowany na klienta; jest przez niego sterowany
i nap
Ădzany jego motywacjî. Klient jest odpowiedzialny i sam kreuje swoje
cele, plany, buduje wewn
Ătrzne i zewnĂtrzne zasoby, podejmuje odwašne
dzia
Īania, eksperymentuje i ocenia swoje postĂpy.
Zbigniew Brzezi
ēski
Coaching, a szczególnie jego wersja dla mened
šerów najwyšszego szczebla
(ang. executive coaching), to wci
îš na polskim rynku nowe pojĂcie. Jednakše
nawet w tym krótkim czasie naros
Īo wokóĪ niego mnóstwo mitów i termi-
nologicznego zamieszania. Pod poj
Ăciem tym wciîš nierzadko kryje siĂ
doradztwo, szkolenia, konsultacje, a nawet terapia. Z ka
šdym rokiem jest
jednak coraz lepiej, a formu
Īa jest coraz czĂŁciej wykorzystywana w rozwoju
osób, które na swoim koncie maj
î znaczîce sukcesy i zajmujî najwyšsze
stanowiska w firmie. Wci
îš jeszcze — zwĪaszcza w przypadku miĂdzynaro-
dowych korporacji — si
Ăga siĂ, dla prezesów czy czĪonków zarzîdu, po coa-
chów spoza Polski, którzy dysponuj
î wieloletnim doŁwiadczeniem. Ale
sytuacja na naszym rynku zmienia si
Ă coraz bardziej. Przybywa ludzi, którzy
(co w coachingu dla top mened
šerów jest niezwykle istotne) dysponujî nie
tylko odpowiednim przygotowaniem, potwierdzonym mi
Ădzynarodowymi
certyfikatami (cho
ð oczywiŁcie nie w nich samych tkwi sedno), ale przede
wszystkim odpowiednim do
Łwiadczeniem w biznesie. To od nich zalešy (a nie
od wykorzystania samej metody), czy proces przyniesie klientowi korzy
Łci,
czy nie.
Dzisiejszych kluczowych mened
šerów coraz rzadziej trzeba przekonywað
do tego,
še proces rozwojowy obejmuje takše ich i — mimo ich powašnych
do
ŁwiadczeĬ i wielu spektakularnych osiîgniĂð biznesowych — nie mošna
zapomnie
ð o tym, še nie wystarczy byð dobrym tylko dziŁ; przyszĪoŁð na pew-
no postawi przed nami takie wyzwania, z którymi jeszcze nie mieli
Łmy okazji
si
Ă zmierzyð. Dlatego idea myŁlenia kategoriami rozwoju/nauki przez caĪe
šycie (ang. long-life learning), powinna byð šywa w umyŁle kašdego zarzî-
dzaj
îcego.
Coraz wi
Ăcej menedšerów wyšszego i najwyšszego szczebla zarzîdzania (a sî
lud
şmi niezwykle zajĂtymi) szuka takich rozwiîzaĬ, które nie tylko pozwolî
12
Wst
Ăp
im dalej si
Ă rozwijað, ale nie bĂdî teš kolidowaĪy z codziennymi obowiîz-
kami. Na rynku znale
şð mošna juš mnóstwo osób, które — czasami od kliku
lat — korzystaj
î z takiej formy „pomocy” doŁwiadczonej osoby. Szukajî
wsparcia, które b
Ădzie zarówno efektywne, jak i zdecydowanie dopasowane
do ich potrzeb. Tym samym niejednokrotnie zaprzeczaj
î takiemu stawia-
niu sprawy,
še coaching kadry menedšerskiej to coŁ, co powinno byð trak-
towane jako stosunkowo krótki proces. Jeszcze do niedawna wielu z zarz
î-
dzaj
îcych najchĂtniej poszukiwaĪo atrakcyjnych szkoleĬ i konferencji w USA
czy Europie Zachodniej lub ewentualnie bra
Īo udziaĪ w inspirujîcych semi-
nariach z udzia
Īem guru zarzîdzania w kraju. DziŁ zaczynajî coraz czĂŁciej
korzysta
ð z rozwiîzaĬ systemowych. A takie mošliwoŁci daje im miĂdzy
innymi executive coaching, którego zalety zaczyna si
Ă dostrzegað.
Oczywi
Łcie nie nalešy coachingu traktowað jako panaceum na problemy
zwi
îzane z rozwojem kadry zarzîdzajîcej. Na rynku edukacji menedšerskiej
dost
Ăpnych jest wiele skutecznych form i narzĂdzi sĪušîcych rozwojowi, po
które warto si
Ăgnîð. Najlepsze efekty jak zwykle daje formuĪa mieszana,
dzi
Ăki której menedšer moše wykorzystað peĪen potencjaĪ edukacyjny.
W ogóle si
Ăganie po executive coaching wtedy, gdy dzieje siĂ şle (a wiĂc
kiedy trzeba interweniowa
ð, co bardzo czĂsto wĪaŁnie tak jest traktowane),
to jedno z najgorszych mo
šliwych rozwiîzaĬ. Kiedy jest presja i ogromny stres,
jakie dzia
Īania przynoszî najlepsze rezultaty? Na pewno nie ma wŁród nich
prawie
šadnego (oprócz w pewnej mierze nauki przez doŁwiadczenie) dzia-
Īania rozwojowego. Przy takim podejŁciu coaching moše byð odbierany nie-
kiedy jako swoistego rodzaju „kara za grzechy” — za b
ĪĂdy, które zostaĪy
pope
Īnione (choð nie zawsze problem lešy po stronie konkretnego mene-
d
šera). Z coachingiem jest trochĂ tak jak z wprowadzaniem zmian; w koĬcu
jest to wprowadzanie zmian na lepsze. Najlepiej sprawdzaj
î siĂ te dziaĪania,
które podejmowane s
î nie w czasach, gdy dzieje siĂ şle, ale wĪaŁnie wtedy,
gdy s
î sukcesy, firma siĂ rozwija i dzieje siĂ w niej dobrze.
Dlaczego dobrze poprowadzony executive coaching jest taki skuteczny?
Oprócz wspomnianego ju
š dopasowania do indywidualnych potrzeb pozwala
koncentrowa
ð siĂ nie tylko na kompetencjach, ale na umiejĂtnoŁciach zwiî-
zanych z kierowaniem biznesem w ogóle. Na dodatek wszystko ma swój
kontekst; nie jest dzia
Īaniem oderwanym od rzeczywistoŁci, choð oczywiŁcie
stawia si
Ă teš na inspiracjĂ. CiĂšar „odpowiedzialnoŁci” w procesie przerzu-
cony jest na klienta. To od niego przede wszystkim zale
šy, czy proces bĂdzie
dobr
î inwestycjî (a wiĂc takî ze zwrotem z niej), czy — najzwyczajniej
w
Łwiecie — stratî czasu i zbĂdnym kosztem. Tylko bowiem przy peĪnym
zaanga
šowaniu (takše emocjonalnym), wierze w skutecznoŁð i otwarto-
Łci/szczeroŁci, bĂdzie mošna dojŁð tam, gdzie dojŁð powinniŁmy.
W rozdziale po
ŁwiĂconym executive coachingowi, oprócz zdemaskowania
mitów na temat tej formy pracy nad rozwojem mened
šerów najwyšszego
Wst
Ăp
13
szczebla, mo
šna znaleşð szereg praktycznych informacji dotyczîcych wyboru
odpowiedniego coacha, korzy
Łci, jakie przynosi coaching dla menedšera,
oraz wiedzy, w jaki sposób przebiega proces.
Pawe
đ Gniazdowski, Katarzyna Pieciul
Pawe
Ī:
Po pierwsze zapad
Īa mi w pamiĂð definicja usĪyszana od Jima Pattersona:
„coaching is a significant conversation” — rozmowa, która znaczy. Oczywi
Łcie
niezbyt to precyzyjne — nie ka
šda znaczîca rozmowa to od razu coaching,
cho
ð pewno kašdy coaching to znaczîca rozmowa. Ale w tej definicji wašne
jest,
še coaching jest, jak sîdzĂ, rozmowî w caĪoŁci skupionî na rzeczach
wa
šnych, rozmowî, w której rozmówcy — przy chyba jednak wiĂkszej odpo-
wiedzialno
Łci coacha w tym zakresie — dbajî, aby ograniczyð siĂ do rzeczy
wa
šnych. Bo przecieš na przykĪad rozmowa doradcy inwestycyjnego z klien-
tem te
š jest w efekcie znaczîca, ale jest w niej wiele pobocznych tematów
i przekazów, cho
ð istota moše mieð znaczenie. W coachingu wszystkie pobo-
czne przekazy i tematy s
î wĪîczane w istotĂ rozmowy i ich znaczenie jest
wspólnie badane. I wtedy to jest coaching.
Kasia:
Do mnie te
š przemawia definicja Jima, bo ma w sobie niesamowita siĪĂ. Ale
budzi te
š pytanie: dla kogo ta konwersacja ma byð znaczîca, dla klienta czy
coacha? Nie bez powodu o to pytam, dla mnie coraz cz
ĂŁciej dylematem
jest, jak zmierzy
ð wartoŁð coachingu, jak uczciwie odpowiedzieð, dla kogo
coaching jest i kto ma z niego czerpa
ð satysfakcjĂ. Czy jeŁli coach po sesji
ma wra
šenie, še odbyĪ niesamowitî rozmowĂ, še byĪa to przygoda, to jak to
si
Ă ma do przygody klienta?
Coaching jako znacz
îca konwersacja to miejsce peĪne pokus — manipulacji,
wp
Īywania na emocje, atmosferĂ, relacje. Wystarczy tylko dobrze odzwier-
ciedli
ð emocje, spróbowað nazwað wartoŁci klienta, zauwašyð kilka jego
motywacji, silnych stron i satysfakcja gwarantowana. Dla klientów silnie
sfrustrowanych, samotnych, pozbawionych szczerych relacji,
šyczliwego feed-
backu, przyjaznej uwagi — to tak niesamowita dawka,
še moše oszoĪomið,
zach
Ăcið do odwagi w pokonywaniu ograniczeĬ, ale i histerycznych i nie-
odpowiedzialnych ruchów. Czasem boj
Ă siĂ coachów i siĪy ich znaczîcych
konwersacji.
Pawe
Ī:
I s
Īusznie, trzeba siĂ bað coachów, powiedzmy, narcystycznych, zapatrzo-
nych w swoje prze
šycia. Ale wtedy to juš nie jest profesjonalista. Coaching
to dla mnie przede wszystkim profesja. Nie misja, nie jaka
Ł metafizyka, nie
styl
šycia, ale wĪaŁnie profesja. I ma swoje zasady, narzĂdzia, umiejĂtnoŁci
14
Wst
Ăp
i zdrowe mechanizmy samokontroli. Jedyne, co brzmi nieco misyjnie, to
potrzeba wiary w drugiego cz
Īowieka. Nie jest to wyjîtkowe — nauczyciel
te
š musi wierzyð w ucznia, šeby jego nauczanie miaĪo sens. Jak przestaje
wierzy
ð, staje siĂ panem od klasówek i prac domowych. Doradca, który prze-
staje wierzy
ð, še klient potrafi wykorzystað jego ekspertyzĂ, staje siĂ znudzo-
nym realizatorem produktu konsultingowego. Coach, który przestaje wierzy
ð,
še klientowi siĂ uda, staje siĂ prawdopodobnie nieco zniecierpliwionym
mentorem, nawet swego rodzaju rodzicem. Co ciekawe, relacja mo
še pozo-
sta
ð bardzo nawet bliska, peĪna troski, przyjaşni, pĪynîcej z serca opieki. Ale
ju
š nie jest to profesjonalny coaching, co nie znaczy, še nie ma wartoŁci. Ale
to czas, aby przesta
ð wystawiað faktury klientowi i nazywað to coachingiem.
Kasia:
Rzeczywi
Łcie to, do czego mam przekonanie, to do roli coacha jako profesjo-
nalisty, który z wiar
î w klienta i z ciekawoŁciî jego potencjaĪu robi tyle, ile
mo
še, by pomóc klientowi ten potencjaĪ dostrzec, nazwað i zaczîð z niego
bardziej korzysta
ð. PowiedziaĪabym, še coaching w takim wydaniu to sĪušba
drugiemu cz
Īowiekowi — tak jak zawód lekarza. ChcĂ podkreŁlið nie górno-
lotno
Łð i uduchowienie, ale ciĂšar i odpowiedzialnoŁð tego zawodu. Tu nie
wystarczy jedynie sprawnie pos
Īugiwað siĂ narzĂdziami. Bo gra z perspek-
tywy klienta jest powa
šna — tu idzie o jego šycie! I w tym kontekŁcie ma
znaczenie jego etyka pracy, jakimi warto
Łciami šyje coach, jak podejmuje
w
Īasne decyzje i na co jest gotów. Coach ma wpĪyw na klienta — bardzo
du
šy wpĪyw — i nie jest obiektywnym, pozbawionym emocji i wĪasnych
do
ŁwiadczeĬ czy uprzedzeĬ lustrem. Praca z coachem — to moše byð nie-
samowita szansa, ale i pu
Īapka. GdybyŁ mnie zapytaĪ, jak to sprawdzið —
proponuje zapyta
ð coacha na pierwszym spotkaniu o wartoŁci, którymi šyje,
i jak to wida
ð w jego šyciu i pracy.
Pawe
Ī:
A jak w tej perspektywie widzisz nasz coaching kariery? Mnie wydaje si
Ă on
w tym sensie bezpieczniejszy. Przewa
šnie klienci sami trzymajî kontrolĂ
i nie pozwol
î coachowi nadmiernie oderwað siĂ od planu. No moše nie od
pocz
îtku tak jest, a z czasem coraz bardziej. Bo czas wydaje siĂ klientowi
coachingu kariery bardzo cenny...
Kasia:
Masz racj
Ă. I czas jest cenny, i struktura, w której pracujemy, robiîc program
coachingu kariery. Klient musi rozumie
ð, dokîd ona go zaprowadzi. I to
coach ma wiedzie
ð, a nie tylko klient. I to spora róšnica w porównaniu z „nor-
malnym” coachingiem. Nie tylko coach ma wierzy
ð w klienta, ale i klient chce
wierzy
ð w coacha. W jego wiedzĂ o karierach, doŁwiadczenie biznesowe,
narz
Ădzia, które oferuje, a nie tylko w jego umiejĂtnoŁci coachingowe.
Wst
Ăp
15
Pawe
Ī:
I id
îc dalej. Jak miaĪbym jednym zdaniem okreŁlið, na czym polega spe-
cyfika coachingu kariery i jednocze
Łnie jego podstawowa trudnoŁð, to jest
ni
î coŁ, co nazywajî „zmianî kapeluszy” — ciîgĪe przechodzenie od roli
eksperta do roli coacha. A tak
še od podîšania za klientem do wskazywania
rozwi
îzaĬ. Dla mnie osobiŁcie dĪugo to byĪo bardzo trudne i wciîš siĂ uczĂ.
Kasia:
Dla mnie istota coachingu kariery to w
ĪaŁnie odwaga bycia czasem ekspertem,
doradc
î, a za chwilĂ znowu coachem. Innego coacha kariery klient w praw-
dziwej potrzebie nie zaakceptuje. To nie chodzi tylko o znacz
îce konwersa-
cje — chocia
š sî one bardzo wašne dla procesu, ale teš i konkretne narzĂdzia,
których cz
Īowiek potrzebuje, by odbudowað swojî karierĂ albo otworzyð
nowe perspektywy. Jak nie ma jednego i drugiego, to coaching kariery ma
mniejszy sens.
Olga Rzycka
W swojej praktyce spotka
Īam siĂ z tyloma podejŁciami do definiowania coa-
chingu,
še Īatwo o... kolorowy zawrót gĪowy.
Zaczynaj
îc swojî przygodĂ z coachingiem, warto, wedĪug mnie, byð Łwiado-
mym ró
šnicy miĂdzy dwoma podejŁciami do coachingu, z których jedno jest
bardziej dyrektywne w swej naturze, a drugie bardziej empatyczne i wspie-
raj
îce.
S
îdzĂ, še istniejî dwa gĪówne sposoby definiowania coachingu. Przez jednych
jest on opisywany jako:
x przekazywanie wiedzy i umiejĂtnoŁci przez jednî osobĂ drugiej w celu
osi
îgniĂcia poprawy realizacji celów,
natomiast drudzy mówi
î o coachingu jako:
x odkrywaniu i uwalnianiu uŁpionych zdolnoŁci, mošliwoŁci, potencjaĪu.
Rol
î coacha jest pomaganie klientowi w stawaniu siĂ sobî, byciu tym,
kim jest lub chcia
Īby byð. UwagĂ przykĪada wiĂc do uwolnienia
tkwi
îcego w kliencie potencjaĪu.
Osobi
Łcie bardziej siĂ skĪaniam do drugiego podejŁcia. Dla mnie coaching
polega na wydobywaniu mocnych stron ludzi, pomaganiu im w omijaniu
osobistych barier i ogranicze
Ĭ, by osiîgnĂli cel. WedĪug mnie coaching kon-
centruje si
Ă na rozwiîzaniu, na odnajdywaniu strategii dziaĪaĬ (a nie na
poszukiwaniu przyczyn problemów). Zdecydowanie opiera si
Ă na zasobach
klienta, a nie na jego deficytach.
16
Wst
Ăp
Coaching w moim rozumieniu to partnerstwo, gdzie dwóch podró
šników jest
zaanga
šowanych we wspólnî podróš, która doprowadzið ma do osiîgniĂ-
cia zamierzonego celu. Jako
še jest to wspólna wyprawa coacha i klienta
potrzebna jest tak
še wspólna mapa podróšy — skîd dokîd majî siĂ udað?
Co ciekawe, to klient, a nie coach, ma wa
šniejszy gĪos, ješeli chodzi o kierunek
podró
šy. To tak jakby coach byĪ zawsze dwa kroki za klientem. To klient
zna drog
Ă dotarcia do celu. Do tego jego droga jest dla niego najkrótszî
i najlepsz
î z mošliwych, którymi moše podîšað. Coach towarzyszy klien-
towi i zadaje pytania, czym o
Łwietla drogĂ i otoczenie.
Celem ka
šdego coachingu jest uŁwiadomienie klientowi, še tak naprawdĂ ma
wybór i mo
še wybierað róšne sposoby myŁlenia, odczuwania i zachowy-
wania si
Ă. Powszechnym natomiast motywem toczîcych siĂ w róšnych miej-
scach coachingów (niezale
šnie od obszaru, którym siĂ zajmujî) jest to, še
klienci, którzy dzia
Īajî w pewien okreŁlony sposób, chcî czuð, myŁleð i zacho-
wywa
ð siĂ inaczej. Rozpoznali juš, še ich obecna podróš nie prowadzi tam,
gdzie chcieliby si
Ă znaleşð, chcî i potrzebujî zmienið kierunek jazdy.
U
šytecznymi dla mnie sî takše ponišsze sposoby definiowania coachigu.
By
ð moše bĂdî teš one inspiracjî dla Czytelnika.
1.
Coaching — proces doskonalenia kompetencji w obszarze, który chce
rozwija
ð klient, oparty na partnerskiej relacji i wzajemnym zaufaniu
mi
Ădzy coachem a klientem. Coaching koncentruje siĂ na przyszĪoŁci
klienta. Zadaniem coachingu jest tworzenie zmiany w dotychcza-
sowym
šyciu klienta poprzez wspieranie jego mocnych stron, wydo-
byciu tych umiej
ĂtnoŁci, zasobów i kreatywnoŁci, które klient juš
posiada, i omijanie przeszkód, które uniemo
šliwiajî klientowi reali-
zacj
Ă zamierzonych celów. Esencjî coachingu jest pomoc ludziom
w dokonywaniu zmian w taki sposób, w jaki tego oczekuj
î, i pomoc
w pod
îšaniu w kierunku, w którym chcî. Coaching polega na prze-
zwyci
Ăšaniu nawyków umysĪowych, które powstrzymujî osiîganie
najlepszych rezultatów. Coaching buduje pewno
Łð, wzmacnia wybór
i prowadzi do zmian.
2.
Coachingiem nazywamy partnerstwo dwóch osób, w którym wiary-
godna osoba pe
Īniîca rolĂ coacha wspiera drugî osobĂ, na przykĪad
pracownika, w osi
îganiu jej celów, tak aby osiîgniĂta poprawa sku-
teczno
Łci dziaĪania byĪa trwaĪa i šeby pracownik uzyskaĪ wiĂkszî
autonomi
Ă w dalszym kierowaniu swoim rozwojem.
3.
Coaching to wspó
ĪdziaĪanie:
x zmierzajîce do wzajemnego inspirowania siĂ do szukania nowych
rozwi
îzaĬ,
x zapewniajîce wsparcie w wybranej Łciešce rozwoju,
Wst
Ăp
17
x wykorzystujîce róšnorodne strategie w celu szybszego osiîgniĂcia
sukcesu,
x realizujîce siĂ w cyklu zaplanowanych rozmów.
4.
Czym jest coaching?
x Pomaganiem komuŁ w przebyciu drogi z punktu, w którym jest
obecnie, do punktu, w którym chce by
ð i... zrobieniu tego szybciej,
efektywniej ni
š wtedy, gdyby robiĪ to sam.
x Pomaganiem komuŁ innemu w rozwijaniu i stosowaniu jego umie-
j
ĂtnoŁci, wiedzy, wykorzystywaniu mošliwoŁci.
5.
Coaching to partnerstwo, które prowadzi do osi
îgniĂcia wyznaczonych
zamierze
Ĭ.
Z moich do
ŁwiadczeĬ wynika, še coaching przydatny jest tym osobom, które
powa
šnie myŁlî o swoim rozwoju, poszerzeniu swojego postrzegania. Tym,
którzy faktycznie z jakiego
Ł powodu chcî nad sobî pracowað i siĂ zmie-
nia
ð. Tym, którzy chcî opuŁcið swojî strefĂ komfortu i udað siĂ na wyprawĂ
pt. „Poznaj samego siebie, by lepiej...” (zarz
îdzað ludşmi; tworzyð bardziej
satysfakcjonuj
îce relacje; šyð — kašdy moše tu wpisað swój wĪasny cel).
S
Īowem, na które kĪadĂ tutaj najwiĂkszy nacisk, jest: „CHCE”. Bez tego trudno
jest wyruszy
ð nawet w najpiĂkniejszî podróš...
Piotr Wieczorek
Udzia
Ī w sesjach coachingowych przypomina zwiedzanie nieznanych miejsc
w towarzystwie osoby
Łwietnie orientujîcej siĂ w terenie i majîcej ogromnî
wiedz
Ă. Wyješdšajîc na kolejnî wyprawĂ, czĂsto planujemy, co chcemy
zobaczy
ð, ale mamy raczej mgliste pojĂcie o tym, jak i w jakiej kolejnoŁci
powinni
Łmy zorganizowað zwiedzanie, nie wspominajîc o poznaniu detali
zwi
îzanych z poszczególnymi obiektami. Czasem zwykĪy obelisk przy drodze
mo
še kryð niesamowite, zagadkowe historie — których nie mielibyŁmy moš-
liwo
Łci poznað, poruszajîc siĂ bez pomocy, bo przecieš maĪo kto czyta caĪy
przewodnik Lonely Planet, zapami
Ătujîc wszystkie szczegóĪy.
Dobry coach b
Ădzie wiĂc przewodnikiem, który pokaše nam alternatywne
drogi, skróci czas osi
îgniĂcia celów, pomoše rozwiîzað problemy i przeka-
še nam niezbĂdnî wiedzĂ, czym podniesie nasze kompetencje. Wszyscy
znamy uczucie, gdy kto
Ł nam w czymŁ pomaga — automatycznie czujemy
przyp
Īyw energii i chĂð do dziaĪania, wĪaŁnie wtedy pojawiajî siĂ nowe
pomys
Īy.
18
Wst
Ăp
Pami
Ătajmy jednak, še coach nie jest magikiem, który za dotkniĂciem czaro-
dziejskiej ró
šdški sprawi, še wszystkie Twoje problemy zniknî, a jedynie
osob
î, która pomoše Ci radzið sobie z nimi lub byð jeszcze lepszym w tym,
co robisz.
Dawid Smó
đka
Coaching jest dla mnie mo
šliwoŁciî wsĪuchiwania siĂ w refleksje i rady
mojego najwi
Ăkszego przyjaciela, czyli mnie samego. Odkrywaniem wĪasnych
ogranicze
Ĭ i Łwiadomym ich forsowaniem. Kolekcjonowaniem narzĂdzi,
które niczym ekwipunek alpinistyczny u
Īatwiajî mi wspinanie siĂ do celu.
W chaosie codziennej gonitwy jest to chwila pe
Īnej koncentracji na sobie,
na swoich potrzebach, priorytetach i celach. Coaching to cz
Ăsto cisza, zaduma
i refleksja nad sprawami, wydawa
Īoby siĂ, oczywistymi. Moment, w którym
mam mo
šliwoŁð otrzepað siĂ z kurzu wieloletnich naleciaĪoŁci i zrobið krok
w kierunku w
Īasnego „ja”. Zanurzamy siĂ pod powierzchownoŁð i docie-
ramy do istoty wielu, cz
Ăsto na pozór niemajîcych nic ze sobî wspólnego
kwestii. Czasem bywa trudno, gdy si
Ă obnašamy, wielokrotnie zaskakiwani
jeste
Łmy wĪasnymi odkryciami, nieustannie otrzymujemy lekcje pokory,
ale wytrwa
ĪoŁð, konsekwencja i trening generujî efekty, z których satysfak-
cja jest niemal
še nie do opisania. Zyskujemy wiarĂ we wĪasne mošliwoŁci,
Łwiadomie opiekujemy siĂ wĪasnymi talentami i pielĂgnujemy je. W krytycz-
nych dla nas sytuacjach przestajemy improwizowa
ð. Stajemy siĂ elastyczni,
swobodni i osi
îgamy tak potrzebny dystans do otaczajîcej nas rzeczywi-
sto
Łci. Dostrzegamy, jak wiele jest dookoĪa şródeĪ, z których mošemy nie-
ustannie czerpa
ð motywacjĂ, inspiracjĂ i energiĂ. Przestajemy byð jedynie
„odtwarzaczami” znanych nam i przez lata ugruntowywanych zachowa
Ĭ,
nie
Łwiadomymi czĂsto wiĂşniami wĪasnych przyzwyczajeĬ, schematów
i nawyków.
Ma
đgorzata Lasota, Anna Wojczyēska
W naszym odczuciu coaching jest elementem kultury organizacyjnej, stylem
prowadzenia rozwoju w firmie oraz narz
Ădziem wspomagajîcym system
zarz
îdzania efektywnoŁciî w pracy. To sposób komunikacji i budowania
relacji z lud
şmi. Patrzîc na przykĪady z otaczajîcego nas šycia, najlepszî
ilustracj
î, a wĪaŁciwie parafrazî dla coachingu moše byð nauka chodzenia.
Dlaczego?
x Bo nikt nie uczy siĂ tego z ksiîški,
x kašdy ma silnî wewnĂtrznî motywacjĂ,
x setki razy ponosi siĂ poraškĂ,