Rzecznik Praw Obywatelskich, Aleja Solidarności 77, 00-090 Warszawa

http://www.rpo.gov.pl/

"Nie ma praw i wolności bez sprawnie funkcjonujących instytucji państwa prawnego - tak jak nie ma silnego państwa, bez
wolnych obywateli. Nie ma wolnych obywateli bez społeczeństwa obywatelskiego, które promuje cnoty obywatelskie i
poczucie odpowiedzialności za dobro wspólne. Tego rodzaju państwo jest warunkiem rozwoju jednostki, jest niezbędnym
komponentem siły narodu i konkurencyjności kraju na arenie międzynarodowej."
dr Janusz Kochanowski

KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r.

(Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483) (fragmenty)

Rozdział II. WOLNOŚCI, PRAWA I OBOWIĄZKI CZŁOWIEKA I OBYWATELA

ŚRODKI OCHRONY WOLNOŚCI I PRAW

Art. 80.

Każdy ma prawo wystąpienia, na zasadach określonych w ustawie, do Rzecznika Praw Obywatelskich
z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolności lub praw naruszonych przez organy władzy
publicznej.

Rozdział IX. ORGANY KONTROLI PAŃSTWOWEJ I OCHRONY PRAWA.

RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH

Art. 208.

1. Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela określonych w
Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych.
2. Zakres i sposób działania Rzecznika Praw Obywatelskich określa ustawa.

Art. 209.

1. Rzecznik Praw Obywatelskich jest powoływany przez Sejm za zgodą Senatu, na 5 lat.
2. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może zajmować innego stanowiska, z wyjątkiem stanowiska
profesora szkoły wyższej, ani wykonywać innych zajęć zawodowych.
3. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może należeć do partii politycznej, związku zawodowego ani
prowadzić działalności publicznej nie dającej się pogodzić z godnością jego urzędu.

Art. 210.

Rzecznik Praw Obywatelskich jest w swojej działalności niezawisły, niezależny od innych organów
państwowych i odpowiada jedynie przed Sejmem na zasadach określonych w ustawie.

Art. 211.

Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty do
odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Rzecznik Praw Obywatelskich nie może być
zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i jeżeli jego
zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O zatrzymaniu
niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać natychmiastowe zwolnienie
zatrzymanego.

Art. 212.

Rzecznik Praw Obywatelskich corocznie informuje Sejm i Senat o swojej działalności oraz o stanie
przestrzegania wolności i praw człowieka i obywatela.

Ustawa o Rzeczniku Praw Obywatelskich

OBWIESZCZENIE MARSZAŁKA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 9 lutego 2001 r. w sprawie
ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o Rzeczniku Praw Obywatelskich. (Dz. U. z 2001 r. Nr 14, poz. 147)

Art. 1.
1. Ustanawia się Rzecznika Praw Obywatelskich.
2.

1)

Rzecznik Praw Obywatelskich, zwany dalej "Rzecznikiem", stoi na straży wolności i praw

człowieka i obywatela określonych w Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych.
2a.

2)

W sprawach dzieci Rzecznik współpracuje z Rzecznikiem Praw Dziecka.

3. W sprawach o ochronę wolności i praw człowieka i obywatela

3)

Rzecznik bada, czy wskutek

działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji, obowiązanych do przestrzegania i
realizacji tych wolności i praw

4)

, nie nastąpiło naruszenie prawa, a także zasad współżycia i

sprawiedliwości społecznej.

Art. 8.
Rzecznik podejmuje czynności przewidziane w ustawie, jeżeli poweźmie wiadomość wskazując na
naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela

3)

.

Art. 9.
Podjęcie czynności przez Rzecznika następuje:
1) na wniosek obywateli lub ich organizacji,
2) na wniosek organów samorządów,
2a)

8)

na wniosek Rzecznika Praw Dziecka,

3) z własnej inicjatywy.

Art.10.

9)

Wniosek kierowany do Rzecznika jest wolny od opłat, nie wymaga zachowania szczególnej

formy, lecz powinien zawierać oznaczenie wnioskodawcy oraz osoby, której wolności i praw sprawa
dotyczy, a także określać przedmiot sprawy.

Art. 18..

22)

Przepisy ustawy dotyczące ochrony wolności i praw człowieka i obywatela odnoszą się również
odpowiednio do osób nie będących obywatelami polskimi, znajdujących się pod władzą
Rzeczypospolitej Polskiej w zakresie przysługujących im wolności i praw.

Kto może zwrócić się do RPO o pomoc ?

•

każdy obywatel polski,

•

cudzoziemiec, który znajduje się pod władzą Rzeczpospolitej Polskiej,

•

osoba prawna lub jednostka organizacyjna nieposiadająca tej osobowości, jeśli tylko w
myśl przepisów może być podmiotem praw i obowiązków,

•

organizacje obywateli i organy samorządu,

Co powinien zawierać wniosek ?

•

imię i nazwisko,

•

adres, pod który należy kierować korespondencję,

•

dokładne wskazanie, czego dotyczy sprawa oraz podanie argumentów wskazujących na
naruszenie wolności lub prawa,

•

niezbędne dokumenty (kopie lub odpisy), które skarżący posiada,

Wniosek kierowany do Rzecznika jest wolny od opłat.