ARKUSZ II

staro¿ytnoœæ i œredniowiecze

model odpowiedzi i schemat oceniania

nr

zadania

model odpowiedzi

schemat

oceniania

26.

-

by³ pomazañcem bo¿ym, biskupem,

-

nazwany zosta³ „zdrajc¹”,

-

wydany zosta³ przez króla na obciêcie cz³onków,

0-3 pkt

za ka¿d¹ po-
prawnie

wskazan¹

informacjê
po 1 punkcie

27.

- (diecezja biskupa) biskup krakowski,
- (

imiê biskupa) Stanis³aw,

-

biskup odwodzi³ panuj¹cego od okrucieñstwa (nieprawoœci),

-

biskup rzuci³ na króla kl¹twê,

-

biskup grozi³ zag³ad¹ królestwa,

- bisk

up mia³ byæ porwany na polecenie w³adcy w trakcie mszy

(nabo¿eñstwa - od o³tarza),
-

wykonawcy nie zdo³ali zrealizowaæ rozkazu króla (zostali

powaleni na ziemiê; biskup wzbudzi³ w nich skruchê),
-

zamordowany zosta³ przez (przy udziale) króla,

-

zw³oki biskupa zosta³y rozsiekane,

- ocena biskupa

: œwiêty, mi³osierny, niewinny (przyznajemy punkt

za stwierdzenie, ¿e jest to opinia o biskupie i przytoczenie jednego

z okreœleñ u¿ytych przez kronikarza)

0-7 pkt

za ka¿d¹ po-
prawnie wska-

zan¹ informa-

cjê
po 1 punkcie

28.

-

(miejsce zbrodni) koœció³ œw. Micha³a na Ska³ce

1 punkt

29.

Geneza sporu konfliktu wed³ug:
Galla:

kronikarz unika podania przyczyn konfliktu, choæ nazywa

biskupa zdrajc¹; nie wyjaœnia nam czego dotyczyæ mia³a ta zdrada

(mo¿na odnieœæ wra¿enie, ¿e Ÿród³em konfliktu by³ spór poli-
tyczny)

Kad³ubka: kronikarz zarzuca w³adcy okrucieñstwo, prowadzenie

kraju ku zgubie, nieprawoœæ wreszcie szaleñstwo; nie precyzuje co

leg³o u przyczyn tego konfliktu (spór miêdzy królem a biskupem

Kad³ubek umieszcza raczej w p³aszczyŸnie moralnej)

Sposób rozwi¹zania sporu wed³ug:
Galla:

król skaza³ biskupa na œmieræ,

Kad³ubka: król rozkaza³ porwaæ biskupa i zamordowaæ

0-4 pkt

0-2 pkt
1 punkt



1 punkt




0-2 pkt
1 punkt
1 punkt

Egzamin maturalny z historii – maj 2002 r.

1

30.

Gall:

1. zachowuje w ocenie konfliktu powœci¹gliwoœæ (zdaj¹cy nie musi

dochodziæ przyczyn takiego stanowiska kronikarza),

2. próbuje wywa¿yæ winê obu stron, rezygnuje z bli¿szego wyja-

œnienia okolicznoœci konfliktu,
3

. daje do zrozumienia, ¿e wie wiêcej ni¿ nam chce (b¹dŸ mo¿e?)

powiedzieæ („d³ugo by³oby o tym mówiæ; tyle wszak¿e mo¿na po-

wiedzieæ”)

Kad³ubek:

1. jednoznacznie potêpia króla (przedstawia go jako okrutnika i

szaleñca), biskupa przedstawia jako mêczennika (zestaw przymiot-
ników opisu

j¹cych strony sporu)

2. spór miedzy królem a biskupem ustawia w p³aszczyŸnie moral-
nej
3

. reprezentuje punkt widzenia Koœcio³a

0-4 pkt
0-2 pkt
za wskazanie
dwóch pierw-
szych ele-
mentów cha-
rakterystyki
stanowiska
Galla
1 punkt

za dostrze¿e-
nie 3.
1 punkt

0-2 pkt
za wskazanie
dwóch pierw-
szych ele-
mentów cha-
rakterystyki
stanowiska

Kad³ubka
1 punkt
za

dostrze¿enie 3.
1 punkt

31.

t³umaczy je kar¹ jaka spad³a na dynastiê Piastów (i Polskê) za
zbrodniczy czyn (zabójstwo biskupa),

za dostrze¿enie analogii miêdzy rozsiekanym cia³em œwiêtego a

podzia³em kraju (pañstwa) na dzielnice

0-2 pkt
za wskazanie
tej interpreta-
cji 1 punkt

za dostrze¿e-
nie tego wyja-

œnienia
1 punkt

32.

wynika³o ono z wiary, ¿e tak jak zros³o siê za spraw¹ cudu cia³o

œwiêtego, tak w przysz³oœci zjednoczy siê (zroœnie siê) rozbita na
dzielnice Polska

1 punkt

33.

-

informacja o Krakowie i koœciele katedralnym (w Krakowie) jako

miejscu kultu ponaddzielnicowego

(obejmuj¹cego ziemie

polskie) lub informacja o „licznym nap³ywie ksi¹¿¹t i ludu”,
-

pierwsze s³owa tekstu raduj siê Polsko (zwraca uwagê na s³owo

Polska)

0-2 pkt
po 1 punkcie

za ka¿d¹ po-
prawnie

podan¹

informacjê

2

Egzamin maturalny z historii – maj 2002 r.

34.

Ÿród³o ikonograficzne G
–

scena œmierci œw. Stanis³awa,

argumentacja:
-

przedstawienie wyraŸne nawi¹zuje do przekazów Kad³ubka

i Wincentego z Kielc,
-

obecnoœæ króla,

-

zw³oki biskupa zosta³y poæwiartowane (rozsiekane),

- widoczna w tle panorama miasta (Krakowa ?)
-

z wiedzy pozaŸród³owej: cztery or³y czuwaj¹ce nad cia³em mê-

czennika,

Ÿród³o ikonograficzne H
–

scena œmierci œw. Wojciecha,

argumentacja:
-

wyraŸne nawi¹zanie do opisu zawartego w Ÿródle A,

- biskup zaatakowany przez tubylców (czyt

elny wygl¹d zabój-

ców, Prusowie ?),
-

napadniêty podczas odprawiania mszy,

-

msza odprawiana na kamiennym o³tarzu (kamieniu?) w scenerii

leœnej (kraj Prusów)

0-8 pkt
0-4 pkt

za poprawn¹

identyfikacjê
1 punkt

0-3 pkt
po 1 punkcie

za ka¿dy po-
prawnie
podany
argument



0-4 pkt
za poprawna

identyfikacjê
1 punkt

0-3 pkt
po 1 punkcie

za ka¿dy po-
prawnie
podany
argument

Egzamin maturalny z historii – maj 2002 r.

3

35.

podobieñstwa np.:

w obu przypadkach (Stanis³awa i Tomasza Becketa) s¹ to:
-

konflikt monarchy z hierarch¹ koœcielnym, który skoñczy³ siê

zabiciem hierarchy,
-

odpowiedzialnoœæ za œmieræ hierarchy ponosi³ panuj¹cy,

-

œmieræ hierarchy w œwi¹tyni (w miejscu kultu),

-

kanonizacja hierarchy, (obaj jako mêczennicy zostali og³oszeni

œwiêtymi),
-

powi¹zanie hierarchy z opozycj¹ antykrólewsk¹

ró¿nice np.:
-

Stanis³aw by³ biskupem (krakowskim, biskupem w stolicy pañ-

stwa), a Tomasz arcybiskupem (Canterbury –

g³ow¹ Koœcio³a w

Anglii),
-

na podstawie czêœci przekazów wspó³udzia³ monarchy w

zabójstwie Stanis³awa, inaczej ni¿ w Anglii,
-

pod³o¿e konfliktu,

-

w okresie konfliktu Tomasz opuszcza Angliê, by nastêpnie do

niej powróciæ,
- w Polsce, w wyniku zabójstwa

Stanis³awa, król musi opuœciæ kraj,

-

uwarunkowania miêdzynarodowe sporu w wypadku Anglii,

(rola papie¿a w sporze),
-

czas jaki up³yn¹³ miêdzy œmierci¹ hierarchów-mêczenników a ich

kanonizacj¹

0-8 pkt

0-4 pkt
za poprawne
podanie czte-
rech podo-

bieñstw
po 1 punkcie

za ka¿de w³a-

œciwie wska-
zane podo-

bieñstwo

0-4 pkt
za poprawne
podanie czte-

rech ró¿nic
po 1 punkcie

za ka¿d¹ w³a-

œciwie wska-

zan¹ ró¿nicê

4

Egzamin maturalny z historii – maj 2002 r.