JUSTYN MĘCZENNIK APOLOGIA

DZIEJE RELIGII, FILOZOFII I NAUKI

do ko

ca staro

ytno

│

redniowiecze i odrodzenie

│

barok i o

wiecenie

│

1815-1914

│

1914-1989

jak i z czego studiowa

filozofi

│

moje wykłady

│

Wittgenstein

│

filozofowie i socjologowie nauki

JUSTYN M

czennik

APOLOGIA

fragmenty w przekładzie M. Michalskiego

(za: M. Michalski, Antologia literatury patrystycznej, Warszawa 1975, t. 1, 91-100)

1. Do Imperatora Tytusa Aeliusa Hadriana Antonina Pobo

nego, Augusta, Cezara; jak

równie

do syna jego Werissimusa, filozofa, oraz do Lucjusza, filozofa, naturalnego syna

Cezarowego a przybranego syna Pobo

nego, przyjaciela nauk; wreszcie do

Prze

wietnego Senatu i całego Ludu Rzymskiego, w sprawie ludzi ze wszystkich plemion

niesprawiedliwie krzywdzonych, nienawidzonych i potwarzanych, ja, jeden z nich, Justyn,
syn Priskusa, a wnuk Bakchejosa, rodem z Flavia Neapolis z Syrii Palesty

skiej, z

niniejsz

zwracam si

przemow

i pro

2. Prosty rozum powiada,

e kto jest rzeczywi

cie pobo

ny, a do tego jeszcze uwa

a si

za filozofa, ten kocha i ceni tylko prawd

, nigdy za

nie kieruje si

zapatrywaniami

powszechnie utartymi, je

li je sam uwa

a za bł

dne. Co wi

cej, ten

e zdrowy rozum nie

tylko zakazuje i

ść

za takimi co

le mówi

i czyni

, lecz tak

żą

da, by przyjaciel prawdy

wsz

dzie i zawsze, słowem i czynem dawał

wiadectwo sprawiedliwo

ci, chocia

by mu

nawet za to

mier

groziła.

Słyszycie, jak was wszyscy nazywaj

pobo

nymi, filozofami, stró

ami sprawiedliwo

ci,

przyjaciółmi nauk; oka

cie,

e nimi istotnie jeste

cie. Tym pismem nie zamierzamy

jednak schlebia

wam ani zabiega

o wasze wzgl

dy, domagamy si

tylko, by

cie o nas

d wydawali dopiero po dokładnym i sumiennym zbadaniu sprawy, bez jakichkolwiek

uprzedze

czy ch

ci przypodobania si

ludziom przes

dnym - a nie wyrokowali pod

wpływem

lepych nami

tno

ci czy kr

ążą

cych na nasz temat pogłosek, sami sobie w ten

sposób złe wystawiaj

wiadectwo. Osobi

cie jeste

my pewni,

e nikt nam nic złego

zrobi

nie mo

e, je

li nam nie dowiedzie,

e faktycznie dopuszczamy si

jakich

przest

pstw, lub nie wyka

e jeste

my lud

mi z gruntu niegodziwymi. Oczywi

cie

ecie nas mordowa

, ale samo to jeszcze

adnej nam nie przynosi ujmy.

3. By nie poprzestawa

na ogólnikach:

żą

damy po prostu dokładnego badania oskar

wnoszonych przeciwko obwinionym. Je

li si

oka

e, i

one uzasadnione, to owszem,

ukarzcie winnych, jak na to zasługuj

. Je

li im jednak nikt niczego dowie

ść

nie potrafi,

miejcie na tyle zdrowego rozs

dku, by

cie ludzi nie maj

cych niczego na sumieniu nie

krzywdzili dla jakich

tylko niegodziwych oszczerstw, a i samym sobie nie uwłaczali,

załatwiaj

c sprawy nie pod wpływam spokojnej rozwagi, lecz wzburzonego uczucia.

dy człowiek rozs

dny uzna przecie

za słuszne, by poddani mieli mo

ść

dowiedzenia niewinno

ci swego

ycia i swej nauki, władcy za

, by opierali swe wyroki nie

na gwałcie i tyranii, lecz na pobo

ci, i umiłowaniu prawdy; tylko wtedy bowiem mo

dobrze powodzi

zarówno jednym jak drugim. Wyra

nie powiedział gdzie

jeden z

dawnych m

drców: „Je

li władca i poddani nie kieruj

zasadami filozofii, pa

stwa nie

mog

szcz

ęś

liwe".

To maj

c na wzgl

dzie, uwa

amy za swój obowi

zek wyło

publicznie, na czym

polega nasze

ycie i nasza nauka, by

my przypadkiem sami, zamiast tych, którzy bł

z nie

wiadomo

ci, nie zostali ukarani za to,

e nie dali

my si

pozna

. Wasz

rzecz

dzie wysłucha

naszych wywodów i na ich podstawie, zgodnie z rozumem,

sprawiedliwie nas os

dzi

. O ile po takim wy

wietleniu sprawy nadal jeszcze nie

dziecie si

kierowa

sprawiedliwo

, nic was ju

nie uniewinni w oczach Boga. (...)

Strona 1 z 7

Bez tytułu 1

2009-10-20

5. Jak

e wytłumaczy

dziwn

sytuacj

e z jednej strony my

lubujemy (przy chrzcie)

nie czyni

nic złego ani

ywi

jakichkolwiek bezbo

nych my

li, a z drugiej strony wy, bez

wszelkiego s

du, bez wyroku i bez zastanowienia, karzecie nas w

lepym rozdra

nieniu,

jak gdyby was ukłuły swym

żą

dłem jakie

złe demony? Powiedzmy sobie otwarcie cał

prawd

Rzeczywi

cie, niegdy

w zamierzchłej przeszło

ci złe demony zjawiały si

na ziemi w

widzialnej postaci; gwałciły niewiasty, sromociły dzieci i ukazywały ludziom rozmaite
straszliwe widziadła, tak

e ci a

truchleli z przera

enia. Niestety, ludzie nie badali w

sposób trze

wy i rozumny, o co wła

ciwie chodzi, lecz zastraszeni, nie zdaj

c sobie

sprawy,

e maj

do czynienia ze złymi demonami, sprawców wszystkich tych rzeczy od

razu uznali za bogów i pocz

li ich wzywa

imionami, jakie sobie ka

dy z nich sam

przybrał. W czasach pó

niejszych Sokrates, na podstawie zdrowego rozs

dku i

sumiennych bada

, poznał cał

prawd

i starał si

odwie

ść

ludzi od czci demonów.

Wówczas jednak one za po

rednictwem pewnych niegodziwców doprowadziły do tego,

e raczej jego samego skazano na

mier

jako bezbo

nego ateusza, pod pretekstem,

to on wła

nie wprowadza nowe bóstwa.

Otó

tak samo post

puj

teraz demony równie

z nami. Bo nie tylko Grekom Logos

y odsłonił przez Sokratesa cał

o nich prawd

, lecz równie

ludom barbarzy

skim

objawił j

ten

e Logos, przybieraj

c widzialn

posta

, staj

c si

człowiekiem i wyst

puj

jako Jezus Chrystus. W Niego to wła

nie my wierzymy i dlatego twierdzimy,

e duchy,

które co

podobnego czyni

, nie s

adnymi bogami, lecz tylko złymi i niegodziwymi

demonami, nie dorównuj

cymi swym post

powaniem nawet zwyczajnym cnotliwym

ludziom.

6. Oczywi

cie, wskutek tego tak

e nas nazywa si

ateistami. Bez w

tpienia, jeste

nimi, ale tylko w stosunku do owych fałszywych bogów, nigdy za

w stosunku do Boga

prawdziwego, Ojca sprawiedliwo

ci, czysto

ci i innych cnót, w którym nie ma

adnej

przymieszki zła. Zarówno Jemu samemu, jak Jego Synowi, którego do nas posłał, by nas
o tym wszystkim pouczył, a tak

e zast

pom otaczaj

cych Go i podobnych do

innych

dobrych aniołów, wreszcie Duchowi proroczemu, składamy uwielbienie i pokłon, oddaj

im cze

ść

zgodn

z rozumem i prawd

. Nauk

, jak

nam oni przekazali opowiadamy

tnie oraz

le - tak jak j

otrzymali

my - ka

demu, kto tylko gotów jej słucha

. (...)

9. Nie składamy jednak

adnych ofiar ani wie

ców bałwanom, jakie sobie ludzie utworzyli

i poustawiawszy w

tyniach nazwali „bogami", poniewa

wiemy,

e to tylko

bezduszne i martwe przedmioty, kształtem swym do Boga niepodobne. Bóg - zdaniem
naszym - jest zupełnie inny ni

wszystkie owe wizerunki, w jakich si

Go przedstawia dla

celów kultu religijnego; te wizerunki, razem z ich nazwami, to raczej wyobra

enia owych

złych demonów, jakie si

niegdy

ludziom ukazywały. Sami przecie

dobrze wiecie, jak

arty

ci materiał na nie obrabiaj

, jak je wygładzaj

, przycinaj

, topi

i kuj

, jak nieraz

nawet po prostu przerabiaj

je ze zwyczajnych naczy

, zmieniaj

c tylko ich wygl

d i

odpowiednio kształtuj

c, by je pó

niej móc nazwa

bogami. Według nas ju

samo

nadawanie nazwy „boga" przedmiotom podlegaj

cym zepsuciu i wymagaj

cym starannej

opieki jest rzecz

nie tylko nierozumn

, ale wr

cz ubli

prawdziwemu Bogu, którego

wspaniało

ci nikt przecie

wysłowi

nie zdoła. Có

dopiero mówi

o tym - co równie

nie jest dla was tajemnic

e arty

ci, którzy owe bałwany tworz

, to przewa

nie

rozpustnicy, maj

cy na sumieniu wszelkiego rodzaju niegodziwo

ci, o jakich chyba nie

potrzeba mówi

; ludzie, którzy uwodz

nawet młode niewolnice pomagaj

ce im w pracy.

Zaiste, szczyt za

lepienia: bezwstydne łotry tworz

i kształtuj

bóstwa, przed którymi wy

na twarz padacie; co wi

cej, powierzacie nawet tym łotrom strze

enie

, w których

owe bóstwa poustawiali

cie, nie zdaj

c sobie sprawy, jaka to bezbo

ść

mówi

e ludzie s

stró

ami bogów. (...)

11. Słyszycie,

e oczekujemy jakiego

królestwa i nie zastanawiaj

c si

gł

biej od razu

przypuszczacie,

e mamy na my

li królestwo ludzkie, gdy tymczasem my mówimy o

Strona 2 z 7

Bez tytułu 1

2009-10-20

królestwie Bo

ym. Czy nie zauwa

acie, jak podczas

ledztwa wyznajemy otwarcie,

jeste

my chrze

cijanami, mimo i

nam za to

mier

grozi? Gdyby

my ludzkiego

spodziewali si

królestwa, z pewno

zapieraliby

my si

raczej wiary, by ocali

ycie,

lub te

staraliby

my si

ukry

, by doczeka

tego, czego si

spodziewamy. Ale my nadziei

naszej nie pokładamy w doczesno

ci i dlatego nie boimy si

katów, bo zreszt

i tak

raz kiedy

umrze

trzeba.

12. Niemniej wszak

e nawet ju

na tym

wiecie nie masz lepszych od nas pomocników i

sprzymierze

ców w utrzymywaniu porz

dku, poniewa

wsz

dzie głosimy,

e przed

Bogiem nie ukryje si

zarówno

aden zbrodniarz, chciwiec, czy wiarołomca, jak

aden

człowiek cnotliwy, oraz

e ka

dy z ludzi stosownie do swych uczynków albo pójdzie na

wieczne zatracenie, albo otrzyma wieczne zbawienie. Z pewno

, gdyby ludzie

podzielali to nasze przekonanie, nikt by ju

nie zechciał przez krótki czas rozkoszowa

zbrodni

, wiedz

e kiedy

musi za ni

wieczn

ponie

ść

kar

. Owszem, ka

raczej pow

gałby siebie całym wysiłkiem i zdobiłby swe

ycie cnotami, by uzyska

przyrzeczon

przez Boga nagrod

, a kary unikn

ąć

. Bo przecie

li teraz przest

pcy

staraj

ukrywa

swe zbrodnie, to na pewno nie czyni

tego z szacunku dla waszych

praw i sankcji, lecz tylko dlatego,

e wiedz

, i

jeste

cie zwyczajnymi lud

mi, przed

którymi przest

pstwo ukry

na; natomiast je

liby wpojono w nich przekonanie,

przed Bogiem i tak nie ukryje si

aden czyn ani nawet zamiar, to chyba sami

przyznacie,

e wtedy z obawy przed Jego kar

najuczciwsze wiedliby

ycie. Zaprawd

nieraz sprawiacie wra

enie, jak gdyby

cie si

obawiali, by przypadkiem wszyscy ludzie

bez wyj

tku nie stali si

uczciwymi, bo nie mieliby

cie ju

wówczas kogo kara

. Ale

przecie

gdyby tak istotnie było, to wasze post

powanie równałoby si

post

powaniu

katów, nie za

dobrych władców. Tote

my uwa

amy raczej,

e to sprawka

wspomnianych ju

ej złych demonów, które ludziom bezmy

lnym ka

żą

składa

sobie

ofiary i oddawa

cze

ść

bosk

. Tylko

e nigdy nie przypuszczali

my, by

cie wy, którzy tak

dbacie o pobo

ść

i cenicie filozofi

, mieli w czymkolwiek post

powa

nierozumnie. No,

ale skoro na równi z bezmy

lnym motłochem przenosicie utarty zwyczaj ponad prawd

to ju

cie si

dalej sił

swej pot

gi, tylko przy tym pami

tajcie,

e pot

ga władców,

którzy przes

d ceni

ej ni

prawd

, niczym si

nie ró

ni od przemocy rozbójników na

pustyni.

e za

takie post

powanie na pewno szcz

ęś

cia wam nie wró

y, stwierdza to

sam Boski Logos, a wiemy,

e po Bogu, który Go zrodził,

aden władca takim jak On nie

nieje blaskiem królewskiego majestatu, ani te

tak

nie odznacza si

sprawiedliwo

(...).

22. Ów Syn Bo

y, zwany przez nas Jezusem, gdyby nawet był tylko zwyczajnym

człowiekiem, to i tak ju

ze wzgl

du na sw

dro

ść

zasługiwałby na miano Syna

ego; wszak najwy

szego Boga wszyscy pisarze nazywaj

,,ojcem Bogów i ludzi".

li za

my nie poprzestajemy na tym, lecz twierdzimy jeszcze wi

cej, mianowicie,

Jezus to sam Boski Logos zrodzony z Boga w sposób swoisty i przeciwny prawu
zwykłych narodzin, to i w tym wypadku nie głosimy wła

ciwie nic nowego, lecz tylko to,

co wy, gdy mówicie o Hermesie jako o Logosie, którego Bóg posyła. Mo

ecie wprawdzie

zarzuci

e Jezusa przecie

ukrzy

owano. Ale i pod tym wzgl

dem nie ma zasadniczej

ró

nicy mi

dzy Nim a synami Zeusowymi, którzy - jak sami głosicie - równie

cierpieli. Prawda,

e o nich opowiada si

, i

mier

przyprawiło ich nie jedno tylko

cierpienie, lecz wiele rozmaitych m

czarni; gdy si

jednak zwa

y nadzwyczajno

ść

cierpienia Jezusa, łatwo doj

ść

do wniosku,

e nie jest On bynajmniej od nich gorszy.

Owszem, nawet wyka

emy w dalszym ci

gu, jak przyrzekli

my,

e On tamtych jeszcze

pod wieloma wzgl

dami przewy

sza. Zreszt

, czy wła

ciwie potrzeba to wykazywa

Wszak wielko

ść

osoby stwierdzaj

same jej czyny. Gdy za

mówimy,

e Jezus

narodził si

z dziewicy, musicie przyzna

, i

chodzi tu o to samo, co przypisujecie

Perseuszowi. Twierdzimy wreszcie o Nim,

e uzdrawiał chromych, paralityków, chorych

Strona 3 z 7

Bez tytułu 1

2009-10-20

od urodzenia: i tutaj mo

ecie si

dopatrywa

podobie

stwa z waszym Asklepiosem, o

którym podobne opowiadacie dziwy.

30. Lecz mógłby kto

wysun

ąć

zarzut,

e przecie

ten, którego nazywamy Chrystusem,

jest człowiekiem z człowieka zrodzonym,

e wi

c zapewne tylko sztuk

czarodziejsk

działał On cuda, jakie Mu przypisujemy i na podstawie których uznajemy Go za Syna
Bo

ego. Odpowiemy na to,

e opieramy si

nie na zdaniu tych, co tylko gołosłownie tak o

Nim nauczaj

, lecz na wypowiedziach ludzi, którzy Go ju

z góry przepowiedzieli, zanim

jeszcze przyszedł, na

wiat i którym bezwzgl

dnie wierzy

musimy, gdy

na własne oczy

widzimy, jak spełniły si

, a tak

e jak si

obecnie spełniaj

, ich proroctwa. Ufamy,

e i wy

ten dowód uznacie za stanowczy i przekonywaj

cy.

31. Otó

ród

ydów

yło wielu, którzy wyst

powali jako prorocy samego Boga i przez

których Duch proroczy przepowiadał z góry to, co si

dopiero sta

miało. Ich proroctwa,

tak jak je sami dosłownie spisywali w swym rodzinnym j

zyku hebrajskim, ka

dorazowo

królowie

ydowscy zbierali i przechowywali nader pieczołowicie. Gdy pó

niej król egipski

Ptolemeusz zało

ył bibliotek

i pocz

ł gromadzi

w niej dzieła wszystkich pisarzy

wiata,

dowiedział si

równie

o istnieniu owych proroctw, wobec czego zwrócił si

ówczesnego króla

ydowskiego, Heroda, z pro

, by mu przysłał wspomniane ksi

prorockie. Król Herod posłał mu je tak, jak były napisane, w j

zyku hebrajskim. Poniewa

jednak Egipcjanie odczyta

ich nie umieli, wi

c Ptolemeusz powtórnie prosił Heroda o

przysłanie mu ludzi, którzy by je przeło

yli na j

zyk grecki. Tak si

stało i ksi

pozostały u Egipcjan po dzie

dzisiejszy. Maj

je równie

wsz

dzie

ydzi, ale chocia

czytaj

, nie pojmuj

jednak ich tre

ci. Nas uwa

oni za swych przeciwników i wrogów,

oraz tak jak wy prze

laduj

ile mog

. Łatwo si

wam o tym przekona

, gdy

niedawno

podczas wojny

ydowskiej, przywódca

ydowskiego powstania, Barkochebas, samych

tylko chrze

cijan kazał poddawa

okrutnym m

czarniom, gdy nie chcieli zaprze

Chrystusa i blu

Mu. W tych wi

c ksi

gach proroczych znajdujemy przepowiednie, ze

Jezus, nasz Chrystus, zjawi si

na ziemi,

e zrodzi si

z dziewicy, wyro

nie na

ęż

czyzn

, b

dzie leczył wszelk

chorob

i niemoc oraz wskrzeszał zmarłych,

zostanie zlekcewa

ony i ukrzy

owany,

e umrze, zmartwychwstanie i wst

pi do nieba,

jest i zwie si

Synem Bo

ym,

e wreszcie wy

le do wszystkich ludów swych posła

ców,

którzy o tych sprawach b

opowiada

, oraz

e przede wszystkim poganie w Niego

uwierz

. Proroctwa takie pojawiły si

na trzy tysi

ce, dwa tysi

ce, tysi

c i na osiemset

lat przed Jego przyj

ciem; w ka

dym bowiem pokoleniu wyst

powali coraz to nowi

prorocy. (...)

46. Niektórzy b

zapewne starali si

podwa

nasz

nauk

nast

puj

cym

rozumowaniem: poniewa

Chrystus narodził si

dopiero przed 150 laty, za Kwirynusa, a

jeszcze pó

niej, bo dopiero za Poncjusza Piłata wyst

pił z nauk

, jak

Mu przypisujemy,

wynikałoby z tego,

e w takim razie wszyscy ludzie jacy przed Nim

yli wolni s

odpowiedzialno

ci. Uprzedzaj

c tego rodzaju zarzut, odpowiemy na

od razu.

Zaznaczyli

my ju

poprzednio,

e według tego, jak nam przekazano, Chrystus jest

pierworodnym Synem Boga a zarazem Logosem, w którym uczestniczy cały rodzaj
ludzki. Skoro tak jest, zatem ci wszyscy ludzie, którzy wiedli

ycie zgodne z Logosem,

czyli naprawd

rozumne, zawsze byli w gruncie rzeczy chrze

cijanami, chocia

by nawet

uchodzili za ateuszów, jak na przykład spo

ród Greków Sokrates, Heraklit, czy im

podobni, spo

ród barbarzy

ców za

Abraham, Ananiasz, Azariasz, Mizael, Eliasz, oraz

wielu innych, których czynów i imion wylicza

nie mam teraz czasu. Jak za

chrze

cijanami, niezłomnymi i niewzruszonymi, byli i s

wszyscy, którzy

zgodnie z

Logosem-rozumem, tak te

na odwrót, ci wszyscy, którzy kiedykolwiek lekcewa

yli sobie

Logos nierozumnie

c, zawsze byli lud

mi złymi, wrogami Chrystusa i mordercami

zwolenników Logosu. (...)

Strona 4 z 7

Bez tytułu 1

2009-10-20

59. Dowiedzcie si

równie

e to od naszych nauczycieli, a wła

ciwie od Logosu, który

przemawiał przez proroków, Platon przyj

ł sw

nauk

, i

Bóg uczynił

wiat przetwarzaj

bezkształtn

materi

. Posłuchajcie bowiem, co mówi Moj

esz, pierwszy nasz prorok a,

jak ju

stwierdzili

my wy

ej, starszy od wszystkich pisarzy greckich. Oto Duch proroczy,

objawiaj

c przeze

, jak i z czego Bóg na pocz

tku

wiat stworzył, mówi dosłownie: „Na

pocz

tku stworzył Bóg niebo i ziemi

, ziemia za

była jeszcze niewidzialna i

bezkształtna, a ciemno

ci le

ały nad przepa

i Duch Bo

y unosił si

nad wodami. I

rzekł Bóg: niech si

stanie

wiatło

ść

. I tak si

stało" (Rdz l, l-3). A zatem cały

wiat

powstał za spraw

Logosu Bo

ego z tej materii, o której Moj

esz mówi powy

ej. Tego

wła

nie nauczył si

Platon oraz ci wszyscy, co tak samo głosz

, a do których nale

ymy

równie

my, o czym mo

ecie si

przekona

. Nawet wzmiank

o „Erebie", o jakim mówi

wasi poeci, znajdujemy po raz pierwszy u Moj

esza.

60. Platon, daj

c w swym Timajosie wyja

nienie

wiata, mówi o Synu Bo

ym:

„Rozpostarł go w całym

wiecie (jako jego dusz

) na kształt litery Chi"; i tutaj oparł si

na Moj

eszu. Czytamy bowiem w pismach Moj

eszowych,

e gdy Izraelitów po wyj

ciu z

Egiptu opadły na pustyni jadowite gady -

mije, aspidy i w

ęż

e wszelkiego rodzaju -

nios

mier

ludowi, wówczas Moj

esz z natchnienia i rozkazu Bo

ego sporz

dził

krzy

miedziany i umie

ciwszy go ponad

tym namiotem, rzekł do ludu: „Je

li na to

wyobra

enie z wiar

patrzy

dziecie, znajdziecie ocalenie". I zaraz, jak si

w dalszym

gu dowiadujemy, wygin

ły w

ęż

e, a lud uszedł

mierci. Oto, co Platon czytał, ale czego

nie rozumiał dokładnie. Bior

c krzy

za liter

Chi orzekł,

e druga po Bogu najwy

sza

Pot

ga rozpostarła si

po całym

wiecie na kształt owej litery. Mówił te

Platon jeszcze o

trzeciej jakiej

istocie, poniewa

wyczytał u Moj

esza przytoczone przez nas powy

zdanie,

e „Duch Bo

y unosi si

nad wodami..." Tak wi

c to nie my powtarzamy cudze

twierdzenia, lecz przeciwnie, wszyscy inni nas na

laduj

. U nas mo

na słysze

i nauczy

o tych rzeczach nawet od takich ludzi, którzy czyta

nie umiej

; chocia

bowiem w

mowie wydaj

oni prostakami i barbarzy

cami, to jednak w duchu s

naprawd

drzy i pełni wiary. Niektórzy z nich to wr

cz kaleki i

lepcy. Wida

e przez nich

przemawia nie m

dro

ść

ludzka, lecz moc Boska.

61. Przedstawimy wam teraz, w jaki sposób my, odrodzeni przez. Chrystusa do nowego

ycia, po

cili

my si

Bogu; pomini

cie tej sprawy mogłoby na was sprawi

wra

enie,

e wywody nasze s

nierzetelne.

Otó

przede wszystkim ci, którzy uwierzyli w prawdziwo

ść

naszej nauki i naszych

wypowiedzi,

lubuj

e zgodnie z nimi wie

ść

ycie. Wówczas uczymy ich, jak maj

modli

, jak po

, jak prosi

Boga o odpuszczenie dawniej popełnionych grzechów -

przy czym sami tak

e modlimy si

i po

cimy wraz z nimi. Nast

pnie prowadzimy ich do

miejsca, gdzie znajduje si

woda i tam dost

puj

oni odrodzenia w taki sam sposób, w

jaki my

my go dost

pili, mianowicie zostaj

pani w wodzie w imi

Boga Ojca i Pana

wszechrzeczy, w imi

Jezusa Chrystusa, Zbawiciela naszego, oraz w imi

Ducha

tego. Powiedział bowiem Chrystus: „Je

li si

nie odrodzicie, nie wnijdziecie do

królestwa Bo

ego" (J 3, 3). Nazywa si

owa k

piel „o

wieceniem", poniewa

tych,

którzy jej dost

puj

, o

wieca Duch

ty (...).

65. Gdy ju

udzielimy k

pieli temu, który uwierzył i do nas si

przył

czył, prowadzimy go

na zebranie tak zwanych „braci" i tam wszyscy wspólnie modlimy si

gor

co za siebie

samych, za nowo o

wieconego oraz za wszystkich, gdziekolwiek si

znajduj

; prosimy,

by wraz z poznaniem prawdy otrzymali oni łask

pełnienia w

yciu dobrych uczynków i

przestrzegania przykaza

, a w ko

cu dost

pili zbawienia wiecznego. Po uko

czeniu

modlitw dajemy sobie nawzajem pocałunek pokoju. Z kolei przynosz

przeło

onemu

braci chleb i kielich napełniony wod

zmieszan

z winem. Przeło

ony bierze, je, wielbi

Ojca wszechrzeczy przez imi

Syna i Ducha

tego oraz odmawia dług

modlitw

dzi

kczynn

za dary, jakich nam Bóg udzieli

raczył. Modlitwy oraz dzi

kczynienie

przeło

onego ko

czy cały lud radosnym okrzykiem „amen", które to słowo hebrajskie

Strona 5 z 7

Bez tytułu 1

2009-10-20

znaczy: „niech tak b

dzie". Gdy za

przeło

ony odprawił obrz

d eucharystyczny i cały

lud przytakn

ł, wtedy tak zwani u nas diakoni rozdzielaj

dzy obecnych Chleb, nad

którym odprawiono modły dzi

kczynne, oraz Wino z wod

- nieobecnym za

zanosz

do domów.

66. Pokarm ów nazywa si

u nas Eucharysti

(Dzi

kczynieniem), mo

e go za

spo

ywa

jedynie ten, kto wierzy w prawdziwo

ść

naszej nauki, a ponadto został obmyty z grzechów

i odrodzony, oraz

yje według przykaza

Chrystusowych. W naszym bowiem

przekonaniu nie jest to zwyczajny chleb i napój, lecz utrzymujemy, zgodnie z tym czego
nas nauczono,

e jak niegdy

Zbawiciel nasz Jezus Chrystus, wcielony Logos Bo

przybrał sw

moc

dla naszego zbawienia ciało i krew, tak teraz znów ten

e Logos,

zesłany na skutek naszej modlitwy, przemienia - po odprawionym przez nas
dzi

kczynieniu - pokarm od

ywiaj

cy nasze ciało i nasz

krew w Ciało i Krew samego

wcielonego Jezusa. Opieramy si

w tym wypadku na nauce apostołów, którzy w swych

pami

tnikach zwanych Ewangeliami wyra

nie podaj

e otrzymali nast

puj

przykazanie: Jezus wzi

ł chleb i dzi

ki składaj

c rzekł: „To czy

cie na moj

pami

, to

jest ciało moje"; podobnie wzi

ł kielich i dzi

ki czyni

c rzekł: „To jest krew moja";

nast

pnie rozdawał tylko im samym. Nawiasem mówi

c, złe demony nauczyły swych

zwolenników nawet ten nasz obrz

d na

ladowa

w misteriach Mitry, w których

wtajemniczonemu podaje si

chleb i kielich z wod

, oraz wymawia przy tym słowa, jakie

dobrze znacie lub te

o nich dowiedzie

ecie.

67. To, co wy

ej opisałem, zawsze sobie pó

niej nawzajem przypominamy; zamo

niejsi

spo

ród nas wspieraj

biednych i trzymamy si

stale razem. Przy ka

dym te

posiłku

wielbimy Stwórc

wiata przez Syna Jego, Jezusa Chrystusa, i przez Ducha

tego.

W dniu za

zwanym dniem Sło

ca odbywa si

w oznaczonym miejscu zebranie

wszystkich nas, zarówno z miast, jak ze wsi. Czyta si

wtedy pami

tniki apostolskie lub

pisma prorockie, jak długo na to czas pozwala, gdy za

lektor sko

czy, przeło

ony

ywym słowem upomina i zach

ca do na

ladowania tych wzniosłych nauk. Nast

pnie

powstajemy z miejsc i modlimy si

, po modlitwie za

nast

puj

opisane ju

poprzednio

ceremonie, mianowicie przynosi si

chleb oraz wino z wod

, nad którymi przeło

ony

odprawia modły i dzi

kczynienia, ile tylko mo

e, lud za

odpowiada mu radosnym „amen"

- wreszcie nast

puje rozdawanie ka

demu cz

stki pokarmu eucharystycznego;

nieobecnym zanosz

go diakoni. Kogo sta

na to, a ma dobr

wol

, ofiarowuje datki,

jakie chce i mo

e, po czym cał

zbiórk

składa si

na r

ce przeło

onego. Ten roztacza

opiek

nad sierotami, wdowami, chorymi, lub ta

z innego powodu cierpi

cymi

niedostatek, a tak

e nad wi

ęź

niami oraz obcymi goszcz

cymi w gminie; jednym słowem

spieszy z pomoc

wszystkim potrzebuj

cym. Zgromadzenia za

nasze odbywaj

dniu Sło

ca dlatego,

e jest to pierwszy dzie

, w którym Bóg, przetworzywszy ciemno

oraz pramateri

, uczynił

wiat, a tak

e, poniewa

w tym wła

nie dniu zmartwychwstał

Jezus Chrystus, nasz Zbawiciel. Ukrzy

owano Go bowiem w przeddzie

dnia Saturna,

nazajutrz po owym dniu, czyli w dzie

Sło

ca, ukazał si

On apostołom i przekazał

im t

wła

nie nauk

, jak

niniejszym przedło

yli

my wam do rozwa

enia.

68. Je

li uwa

acie,

e jest rozumna i prawdziwa, przyjmijcie j

z szacunkiem, je

li za

wydaje si

wam niedorzeczna, mo

ecie j

sobie nawet lekcewa

, jak ka

niedorzeczno

ść

, tylko nie karajcie

mierci

, niby jakich

wrogów, ludzi zupełnie

niewinnych. Przestrzegamy was bowiem,

e o ile nadal b

dziecie post

powa

niesprawiedliwie, nie ujdziecie s

du Bo

ego, który kiedy

nast

pi (...).

DODATEK DO APOLOGII

10. Rzecz jasna,

e nasza nauka przewy

sza wszelk

wiedz

ludzk

, poniewa

Chrystusie objawił si

w pełni cały Logos wcielony, z ciałem i dusz

. Je

li kiedykolwiek

przedtem filozofowie lub prawodawcy co

trafnego powiedzieli lub odkryli, zawdzi

czali

Strona 6 z 7

Bez tytułu 1

2009-10-20

to tylko temu,

e usilnie badaj

c i rozmy

laj

c, zdołali odnale

źć

i dostrzec w sobie

samych cz

steczk

owego Logosu. Nie znaj

c go jednak w pełni, tak jak istniał on w

Chrystusie, wpadali cz

stokro

w sprzeczno

ci. Ale te

niejednokrotnie tych spo

ród

nich, którzy w przedchrystusowych czasach usiłowali ludzkim rozumem bada

i zgł

bia

prawd

, wleczono przed s

dy jako bezbo

ników i nowinkarzy. Sokratesa, najbardziej pod

tym wzgl

dem zdecydowanego, oskar

ono o to samo co i nas, mianowicie,

wprowadza nowe bóstwa, a odrzuca bogów pa

stwowych. Tymczasem on wprawdzie

wykluczył ze swej koncepcji Rzeczypospolitej złe demony oraz bóstwa, o których
bajdurz

poeci, tłumaczył nawet ludziom,

e Homera i innych poetów powinni wr

odrzuci

, ale zarazem nauczał ich,

e zgodnie z trze

wym rozumem musz

szuka

jakiego

nieznanego prawdziwego Boga. Zwykł był przy tym powtarza

, i

„Ojca i twórc

wszechrzeczy niełatwo znale

źć

, a nawet gdy si

go znajdzie, niebezpiecznie opowiada

o nim publicznie". To jednak urzeczywistnił własn

moc

nasz Chrystus. Sokratesowi nikt

nie uwierzył tak bezwzgl

dnie, by a

mier

ponie

ść

za jego nauk

, Chrystusowi

natomiast (...) uwierzyli nie tylko filozofowie i uczeni, lecz nawet rzemie

lnicy i zwyczajni

prostacy, gardz

c sław

, strachem i

mierci

. Ale bo te

był On Moc

niewysłowionego

Ojca, nie za

zwyczajnym naczyniem ludzkiej m

dro

ci. (...)

13. Ja sam, gdy doszedłem do przekonania,

e to tylko złe demony zakryły Bosk

nauk

chrze

cijan zasłon

nikczemnych oszczerstw celem odstraszenia innych ludzi,

miałem zarówno autorów owych kłamstw, jak cał

ich zasłon

, oraz wszystkie

wierzenia tłumu. Wyznaj

otwarcie: jestem chrze

cijaninem i szczyc

z tego i gotów

jestem o to walczy

wszelkimi siłami. A nie dlatego nim jestem, i

bym uwa

ał,

e nauka

Platona całkowicie ró

ni si

od nauki Chrystusa, lecz dlatego,

e u Platona, tak jak i u

innych m

drych ludzi, czy to spo

ród stoików, czy poetów lub dziejopisarzy, znajduj

tylko cz

ęść

tego, co zawiera nauka Chrystusa. Ka

dy z nich bowiem dostrzegał z

rozsianego w całym

wiecie Boskiego Logosu tylko cz

stk

- t

, która w nim samym

kiełkowała - i tyle te

tylko mówił prawdy.

e za

aden z nich nie zdobył wiedzy

dogł

bnej i bezwzgl

dnie pewnej, tego najlepiej dowodzi okoliczno

ść

, i

nawet w

sprawach zasadniczych sprzeczne wygłaszali zdania.
Tak wi

c wszystko, co u nich dobrego, jest w gruncie rzeczy własno

nas,

chrze

cijan, jako

e my po Bogu czcimy i miłujemy pochodz

cy z tego

niezrodzonego i

niewysłowionego Boga Logos, który dla nas stał si

człowiekiem, by uczestniczy

naszych cierpieniach i przynie

ść

nam uzdrowienie. Jego to wła

nie zarodek, zło

ony w

naturze wymienionych pisarzy, pozwala im poznawa

prawd

, cho

tylko bardzo

niewyra

nie; co innego bowiem zarodek jakiej

rzeczy i jej odbicie w nas na miar

naszych mo

liwo

ci, a co innego rzecz sama, w której si

uczestniczy i któr

laduje w mierze, w jakiej ona nam siebie łaskawie u

ycza.

Strona 7 z 7

Bez tytułu 1

2009-10-20

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
WPROWADZENIE DO APOLOGII JUSTYNA MĘCZENNIKA KS JÓZEF NAUMOWICZ
Ks Jan Badeni SI Filozof chrześcijański z II wieku, święty Justyn męczennik (1886)
JUSTYN MĘCZENNIK DIALOG Z ŻYDEM TRYFONEM
Sukcesja apostolska, apologetyka
O herezji Tanquerey, apologetyka
DIDACHE, apologetyka
Niepokalane Poczęcie, apologetyka
Armagedon 1975.dopiski, Apologie
Pr1 cyw - zestawy Justynski, Prawo Cywilne
KSIĘGI WTÓRNOKANONICZNE STAREGO TESTAMENTU, apologetyka
dopiskiKSIAZKA, Apologie
Abp Życiński ofiary katastrofy, to nie męczennicy
Apologize Chords by Timbaland
NAOCZNE ŚWIADECTWO MĘCZEŃSTWA TRZECH KATOLIKÓW ZAMORDOWANYCH ZA WIARĘ W MAALULI
APOLOGIA OBŁĄKANEGO
przepisy justynki(1)
Pr1 cyw zestawy Justynski

więcej podobnych podstron