Zestaw I
1. Systematyka prawa cywilnego
Systematyzacja wewnętrzna ma pomóc w znalezieniu właściwej normy. Wyróżnia się 5 części prawa cywilnego (systematyzacja pandektowa)
(1) Część ogólna - reguluje zagadnienia wspólne dla pozostałych 4 części, jest to czynność czysto techniczna
1) Oświadczenie woli - uregulowania, 2) Przedawnienie, 3) Przedstawicielstwo - pełnomocnictwo,
4) Wady oświadczenia woli 5) Treść czynności prawnej, 6) Sposoby zawier. umów 7) Formy zawarcia umowy.
(2) Prawo rzeczowe - reguluje własność i niektóre inne formy korzystania z rzeczy (te, które są skuteczne względem wszystkich)np. własność - skuteczna wzgl. wszystkich, najem - skuteczna tylko między stronami (wynajmuj. najemca )
(3) Prawo zobowiązań - uregulowane są tu prawa jednego podmiotu (wierzyciela) do żądania od drugiego podmiotu (dłużnika) ściśle określonego zachowania się (świadczenia). Świadczenie to: wierzytelność lub dług zależy, z której strony patrzymy.
(4) Prawo spadkowe - reguluje przejście praw i obowiązków majątkowych (nie tylko pozytywnych, ale i negatywnych) po śmierci podmiotu prawa cywilnego (osoby fizycznej) na inne podmioty.
(5) Prawo rodzinne i opiekuńcze - jest częścią prawa cywil. jednakże zawarte jest w Kodeksie Rodz. i Opiek..
2. Jak powstaje os. prawna - wykaż tryby
Osoby prawne - jednostki organizacyjne wyposażone przez normę prawną w osobowość prawną ( czyli w zdolność prawną i w zdolność do czynności prawnych. Os. prawna odpowiada za swoje zobowiąz.- a nie ludzie.
1. Tryb aktu organu państwa - jeżeli osoba prawna ma powstać, to jest potrzebna inicjatywa założycieli (organ państwa np. parlament, który wydaje stosowny akt prawny - np. powołanie Uniwersytetu w Szczecinie). W tym trybie powstały jednostki samorządu terytorialnego.
2. Tryb koncesyjny - powstają w tym trybie bardzo ważne osoby prawne, założyciele dowolni, ich inicjatywa, muszą uzyskać pozwol.-koncesję od org.państwa np. banki, nie potrzeba wpisu do rejestru bojest koncesja.
3. Tryb normatywny - najczęściej używany, chodzi o spółki, wpis w rejestrze sądowym - Sąd Gospodarczy Sądu Rejonowego, inicjatywa założycieli, na podstawie ustawy dokonują czynności niezbędnych do zarejestrowania (statut, gotówka itd.).
3. Wymień wady oświadczenia woli
1.Brak świadomosci i swobody w powzięciu i wyrażeniu oświadczenia woli - zaburzenie czynn. psychicz. do stopnia, że brak jest świadomości (nie ma skutków czynn. praw.) lub swobody. Czynniki: alkohol, narkotyki, środki psychotrop., choroba psych., niedorozwój umysł. - ale w tym momencie)
2. Pozorność czynności prawnej - np. ktoś ma lub spodziewa się, że będzie miał długi, dokonuje zapisu majątku na małżonka (dla pozoru), pozorne ośw. woli - złożone drugiej stronie bez zamiaru wywoł.skutków praw.
3. Błąd czynności prawnej -dwa rodzaje: 1) błąd polegaj. na nieświadomości co do rzeczywistego stanu rzeczy np. wchodzę do sklepu, widzę obraz myślę, że to oryginał, a to kopia, 2) błąd co do treści złożonego oświadczenia woli albo co do rzeczywistości - myślałem, że coś powiedziałem o co mi chodziło, a powiedziałem coś innego. Następstwa błędu - możliwość uchylenia się od skutków prawnych złożonego przez siebie oświadcz. woli
4. Groźba czynności prawnej - polega na tym, że jeden podmiot (osoba) zapowiada zaistnienie negatyw.skutków majątk.lub osobistych dla drugiej strony, gdyby ta druga strona nie złożyła oświad. woli określ. treści. np. przyłożenie pistoletu do głowy. Groźba:1) musi być poważna (wywołuje stan obawy), 2) musi być bezprawna (sprzeczna z prawem). Skutek groźby - możliw. uchyl. się od skutk. oświad. woli (1 rok)
4. Przedstaw zagadnienie zawarcia umowy w trybie ofertowym
Do zawarcia umowy dochodzi przez złoż. oferty przez oferen i jej przyj.przez oblata, który decyd. o przyjoferty.
a) związanie ofertą - oferent, który złożył ofertę jest związany jej treścią przez pewien czas. Związanie ofertą ozn., że to wyłącznie od oblata zależeć będzie, czy do zawarcia umowy dojdzie, czy tez nie. Termin zawarty jest w treści oferty, jeżeli terminu nie ma w ofercie, to nie ma terminu ustawowego. Oferta wiąże np. telefonicznie, listownie. Określenie terminu w ofercie jest ułatwieniem, jeżeli go nie ma, to w razie rozmowy bezpośredniej lub telefon., trzeba udzielić odpowiedzi w tej rozmowie, a listownie lub faksem - dać tyle czasu na odpowiedź, aby mogła ona praktycznie do nas dotrzeć. Jeżeli oblat z przyczyn niezależnych od niego nie mógł zapoznać się z treścią (np. wyjechał), to umowa jest wiążąca póki oferent nie zawiadomi go, że oferta jest nieaktualna. Stąd też wskazanie terminu dla oferenta jest bezpieczne.
b) oferta (pojęcie) - stanowcza propozycja zawarcia umowy zawierająca przynajmniej istotne postanowienia tej przyszłej umowy, która ma być zawarta. W razie sporu sąd musi umieć rozstrzygnąć ten spór, stąd też musi znać te istotne postanowienia umowy, np. sprzedaż - cena i co sprzedajemy, najem lokalu - co i czynsz. Przy ofercie musi być stanowcza wola zawarcia umowy. Przyjęcie oferty z zastrzeżeniem zmian nie jest przyjęciem oferty, ale złożeniem nowej oferty.
c) oferta handlowa
5. Ustny przetarg na zbycie nieruch. wygrał X co zostało stwierdz.przybiciem.W którym mom.X stał się właścic.przedm. przetargu
X zostaje właścicielem bowiem wygrał przetarg ale dopiero z chwilą podpisania aktu notarialnego.
6. Przedstawicielstwo i jego rodzaje
Przedstawicielstwo - polega na dokonyw. czynn. prawnych w imieniu innej osoby (podmiotu) tak, że skutki prawne tej czynności powstają od razu dla tego reprezentowanego (innej osoby). Przedstawicielem jest ten kto dokonuje tych czynności w imieniu mocodawcy, mocodawca (reprezentowany) - ten dla kogo czynn. praw. jest dokonyw.. Dwa rodzaje przedstawicielstwa: a) ustawowe - umocowanie z mocy prawa ( rodzice, kurator, kapitan statku, opiekun), b) pełnomocnictwo - opiera się na woli (wyraźnej) reprezentowanego, pełnomocnictwo to stosunek zaufania
Różnice: przedstawicie / pełnomocnik: przedstawiciel - musi mieć pełną zdoln.do czynn. praw.
pełnomocnik- może mieć ogranicz. zdol.do czynn. praw.
7. Przesłanki roszczenia windykacyjnego
Roszczenia windykacyjne - jest to roszczenie o zwrot rzeczy. Przesłanki (warunki) roszcz. windykacyjnego:
- własność jest taką przesłanką
- pozbawienie rzeczy właściciela (kradzież)
- temu kto posiada rzecz, nie służy prawo do posiadania rzeczy, np. umowa najmu z lokatorem, ale po pewnym czasie właściciel chce się pozbyć lokatora - pozew do sądu o zwrot lokalu
8. Wskaż sposoby sądow.znies. współwłasn.
1. sąd może podzielić fizycznie rzecz - nie wszystkie rzeczy z p.widzenia prawnego są podzielne - te rzeczy, przy których suma części nie będzie warta tyle, ile jest warta cała rzecz
2. sąd może przyznać rzecz jednemu ze współwłaścic. (lub kilku współwłaścicielom) na wyłączną własność z obowiązkiem spłaty pozost. współwłaśc. - Warunki: - jeżeli jest taki współwłaśc. który byłby chętny objąć całą rzecz, - jeżeli jest taki współwłaśc., który będzie w stanie spłacić pozost. Oba warunki muszą być spełnione
3. sąd może dokonać podziału cywilnego rzeczy - sprzedaż rzeczy i podział pieniędzy (czyni to komornik, chyba, że się sami dogadają i podzielą pieniędzmi) Kolejność tych czynności nie jest dowolna. Jak ustaje współwłasn. łączna, to współwłasność nie ulega zniesieniu, lecz przekształca się we współwłasn. w częściach ułamkowych.
9. Wyjaśnij pojęcia:
oblat -jest to podmiot, do którego oferent kieruje ofertę. O przyjęciu oferty decyduje oblat
oferta - stanowcza propozycja zawarcia umowy zawierająca przynajmniej istotne postanowienia tej przyszłej umowy, która ma być zawarta.
subintabulat - hipoteka na hipotece tj. hipoteka na wierzytelności hipotekowanej czyli zabezpieczonej hipotecznie np. pożyczkodawca o ile sam będzie potrzeb. kredytu, to obciąża hipoteką już istniej. hipotekę u swoj. dłużnika. Udział we współwłasności - bez zgody pozost. współwł. można obciążyć swój udział hipoteką.
nasciturus - osoba poczęta ale nie narodzona
rokowania - strony uzgadniają po kolei wszystkie istotne i nieistotne elementy umowy, dopiero po ustaleniu wszystkiego zawierają umowę. Przed zawarciem umowy nie ma związania prawnego - dopiero po podpis. umowy
10. Na jakiej zas. oparta jest odpowiedz. cywilna posiadacza pojazdu mech.za szkodę
Posiadacz samoistny pojazdu mechanicznego ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu wyrządzoną komukolwiek przez ruch pojazdu mech., chyba, że szkoda powstała wskutek siły wyższej, albo wyłącznie z winy poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą nie ponosi odpowiedzialn.. Jednakże, gdy posiadacz samoistny oddał pojazd mechaniczny w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny
Zestaw II
1. Wyjaśnij pojęcie „osoba prawna” i wymień 5 przykładów
Osoby prawne - jednostki organizacyjne wyposażone przez normę prawną w osobowość prawną ( czyli w zdolność prawną i w zdolność do czynności prawnych. Osoba prawna odpowiada za swoje zobowiązania - a nie ludzie. Osoby prawne to : - skarb państwa, banki, spółki kapitałowe (akcyjne, komandytowe, cywilne - nie, niejawne - nie), spółdzielnie, fundacje, stowarzyszenia zarejestrowane, kościoły (jako związek wyznaniowy) - parafie też są osobami prawnymi, samorządy, gminy, powiat, starostwo.
2. Wskaż 5 przykładów tzw.dóbr osobistych
Dobra prawnie chronione -np. własność, życie, zdrowie, użytkowanie wieczyste, dzierżawa (?)
3. X kupił na bazarze radio od złodzieja za okazyjną cenę 50 zł. Kto jest właścic. radia
Złodziej nie był właścicielem radia lecz posiadaczem samoistnym, natomiast X o ile kupił radio w dobrej wierze to stał się właścicielem, o ile kupił w złej wierze to również stał się jak złodziej posiadaczem samoistnym
4. Wyjaśnij pojęcia:
subintabulat - hipoteka na hipotece tj. hipoteka na wierzytelności hipotekowanej czyli zabezpieczonej hipotecznie np. pożyczkodawca o ile sam będzie potrzebował kredytu, to obciąża hipoteką już istniejącą hipotekę u swojego dłużnika. Udział we współwłasności - bez zgody pozostałych współwł. można obciążyć swój udział hipoteką.
nasciturus - osoba poczęta ale nie narodzona
oblat -jest to podmiot, do którego oferent kieruje ofertę. O przyjęciu oferty decyduje oblat
rokowania - strony uzgadniają po kolei wszystkie istotne i nieistotne elementy umowy, dopiero po ustaleniu wszystkiego zawierają umowę. Przed zawarciem umowy nie ma związania prawnego - dopiero po podpis. umowy
oferta - stanowcza propozycja zawarcia umowy zawierająca przynajmniej istotne postanowienia tej przyszłej umowy, która ma być zawarta.
5. Na czym polega przedawnienie
Jest to instytucja związana z upływem czasu i polega na możliwości uchylenia się przez dłużnika od spełnienia świadczenia po upływie czasu wskazanego w ustawie. Pewnych sytuacji prawnych nie sposób utrzymywać nadmiernie długo, szczególnie wówczas, gdy podmiot uprawniony nie jest zainteresowany swoim uprawnieniem.
np. ktoś udzielił pożyczki innej osobie i po bardzo długim czasie (kilkaset lat) potomek ubiegałby się o zwrot pien.
Zasadniczy termin przedawnienia wynosi 10 lat licząc od terminu wymagalności, tj. od pierwszego dnia, w którym mogliśmy żądać świadczenia. 3 lata - do roszczeń płynących z działalności gospodarczej, 2 lata - przedsięb. hotelowe i gastronomiczne, 1 rok - roszczenia wynikające z umowy spedycji, umowy składu, przewozu rzeczy, osób. umowy użyczenia, 0,5 roku - przewoźnik przeciwko innym przewoźnikom.
6. Co to jest prokura
Jest to pełnomocnictwo handlowe spółki handlowej, pełnomocnictwo jest bardzo szerokie (czynności prawne sądowe, pozasądowe), pełnomocnictwa tego nie można ograniczyć za wyjątkiem wydzierżawienia i sprzedaży
7. Co to jest współwłasność łączna i czym różni się od współwł. w częściach ułamk.
Współwłasność - jedna rzecz należy do kilku podmiotów tj. do współwłaśc. mających takie samo prawo do rzeczy.
Dwa rodzaje współwłasności: 1. łączna (np. współwł. małżeńska), 2. w częściach ułamkowych
Współwłasność łączna:
1. Nie jest samoistnym stosunkiem prawa cywilnego
2. Brak wyodrębnionych udziałów (wsp. bezudziałowa)
3. Nie można rozporządzać udziałem
4. W zas. nie można jej znieść wcześn. niż ustanie stos. podstawowy
Współwłasność w częściach ułamkowych:
1. Jest samoistnym stosunkiem prawa cywilnego
2. Wyodrębnione udziały mające postać ułamków (ile jest kogo)
3. Można rozporządzać udziałem (zbywać)
4. W każdej chwili można rządać zniesienia współwłasności
8. Wskaż przesłanki nabycia własności w drodze zasiedzenia
Zasiedzenie - to sposób nabycia własności ze względu na długotrwałe posiadanie rzeczy i zachowywanie się tak jak właściciel. Motywem tej instytucji jest przekonanie, że lepiej jest jak właścicielem staje się ten, kto interesuje się rzeczą, aniżeli ten, kto w ogóle się tym nie interesuje.
Podział: 1. nabycie nieruchomości w drodze zasiedzenia, 2. nabycie ruchomości w drodze zasiedzenia
Przesłanki (warunki) do spełnienia zasiedzenia - nieruchomości:
1. Posiadanie samoistne -posiadaczem samoistnym jest osoba posiadająca tak jak właściciel (właściciel jest pos. samoistnym) np. złodziej jest posiadaczem samoistnym, ale nie jest właścicielem, czyli:
2. Upływ czasu
a) 20 lat - w dobrej wierze jest posiadaczem samoistnym - w praktyce np. kto zawarł umowę, a później dowiedział się, że jest ona nieważna (zawarł umowę, zapłacił, ale nie wiedział, że zbywca jest ubezwłasnowolniony).
b) 30 lat - w złej wierze jest posiadaczem samoistnym
Zasiedzenie następuje exlege (z mocy prawa) tzn., że jeżeli mija 20 lub 30 lat, to automatycznie staje się właścicielem.
Jednakże udowodnienie tego faktu możliwe jest jedynie w wyroku sądowym. Sąd potwierdza zasiedzenie, a nie własność. Sąd stwierdza, w którym roku nastąpiło zasiedzenie. Na podstawie wyroku następuje wpisanie prawa własności w drodze zasiedzenia w księdze wieczystej.
Przesłanki do spełnienia zasiedzenia - ruchomości:
1. Posiadanie samoistne, 2. Upływ czasu (3 lata), 3. Dobra wiara (bowiem bardzo łatwo schować jest rzecz ruchomą) Przy zasiedzeniu ruchomości nabywa się własność z mocy prawa
9. Co to jest hipoteka ? Wskaż jej rodzaje
Hipoteka to ograniczone prawo rzeczowe służące zabezpieczeniu wierzytelności i dotyczy tylko nieruchomości. Do ustalenia hipoteki konieczna jest umowa stron oraz dokonanie odpow. wpisu w ks. wieczy.
Rodzaje hipoteki:
I ze względu na sposó powstania:
1. Hipoteka umowna - powstaje na drodze umowy pomiędzy wierzycielem a właścicielem nieruchomości (forma aktu notarialnego + wpis do KW), jest instrum. pozyskania kredytu (zmiękcza kredytodawcę)
2. „ przymusowa - służy zabezpieczeniu długu już istniejącego(nie jest instrumentem pozyskiwania kredytu), powstaje ona na podstawie orzeczenia sądowego bez zgody a nawet wbrew woli dłużnika
3. „ ustawowa - powstaje z mocy prawa (m.in. zobow. podatk.), wniosek o wpis do hip.ustaw. - w ciągu 30 dni.
II. inny rodzaj:
1. Hipoteka łączna - pol. na obciążeniu kilku nieruchomości jedną hipoteką, wyjątek: nieruchomość z hipoteką 200.000 zł, umiera właściciel, nieruchom. dzielona jest na 2 synów, każdy otrzymuje ½ nieruchom., a na każdej nieruchomości ciąży ta sama kwota hipoteki tj. 200.000 zł. Z chwilą spłaty hipoteki jednej nieruchom., hipoteka na drugiej nieruchom. automat. wygasa. Z zasady jest to niedopuszczalne, może powstać jedynie w wyniku podziału nieruchomości
2. „ zwykła - jest to hipoteka szczegółowa
10. Co to jest szkoda ? Wskaż jej składniki
Szkoda - jest to wszelki uszczerbek majątkowy, jaki poszkodowany poniósł w dobrach prawnie chron. (np. własność, życie, zdrowie, użytk.wieczyste, dzierżawa)
Składniki szkody:
1. Strata - rzeczywisty uszczerbek majątkowy, który poszkodowany poniósł w związku ze zdarzeniami (inaczej to wielkość, o którą zmniejszył się majątek poszkodowanego)
2. Utracone korzyści - są to te zyski, które poszkodowany nie uzyskał właśnie z powodu zdarzenia (inaczej - wielkość o jaką majątek nie wzrósł ze względu na zdarzenie)W polskim prawie cywilnym obowiązuje zasada pełnego odszkodowania tzn. sprawca szkody powinien naprawić oba elementy, innymi słowy: powinien postawić poszkodowanego tak jak gdyby ten stał jak gdyby zdarzenia nie było (pokryć straty i utracone korzyści) . Naprawienie szkody ma polegać na zniwelowaniu szkody a nie wzbogaceniu poszkodowanego.
Krzywda - w odróżnieniu od szkody jest to poniesiony przez poszkodowanego uszczerbek niemajątkowy związany z cierpieniem doznanym zarówno fizycznym jak i psychicznym, krzywda powinna być naprawiona.Naprawienie krzywdy - jest to zadośćuczyn. za doznane krzywdy Odszkodowanie - oblicza się wg tzw. metody dyferencyjnej czyli poprzez porównanie hipotetycznego majątku jaki poszkodowany miałby, gdyby zdarzenia nie było z majątkiem, który ma po powstaniu szkody.Różnicę należy pokryć odszkodowaniem.
Zestaw III
1. Wyjaśnij pojęcia: „zdolność prawna” i „zdolność do czynności prawnych”
Zdolność prawna - możliwość nabywania praw i obowiązków, ma ją każdy człowiek (np. mam możliwość być właścicielem),
Zdolność do czynności prawnych - zdolność nabywania praw i obowiązków mocą własnych czynności prawnych, zależy od wieku i od upośledzenia (ubezwłasnowoln.), nie każdy człowiek ją ma, (np. sam chcę być właścicielem, sam chcę kupić).
2. Co to jest groźba i jakie skutki wywołuje
Groźba - polega na tym, że jeden podmiot (osoba) zapowiada zaistnienie negatywnych skutków majątkowych lub osobistych dla drugiej strony, gdyby ta druga strona nie złożyła oświadczenia woli określonej treści. np. przyłożenie pistoletu do głowy
Groźba: 1) musi być poważna (wywołuje stan obawy), 2) musi być bezprawna (sprzeczna z prawem)
Skutek groźby - możliwość uchylenia się od skutków oświadczenia woli (1 rok)
3. X kupił na bazarze radio od złodzieja za okazyjną cenę 50 zł. Kto jest właścic. radia
Złodziej nie był właścicielem radia lecz posiadaczem samoistnym, natomiast X o ile kupił radio w dobrej wierze to stał się właścicielem, o ile kupił w złej wierze to również stał się jak złodziej posiadaczem samoistnym
4. Wyjaśnij pojęcia:
nasciturus - osoba poczęta ale nie narodzona
oblat -jest to podmiot, do którego oferent kieruje ofertę. O przyjęciu oferty decyduje oblat
rokowania - strony uzgadniają po kolei wszystkie istotne i nieistotne elementy umowy, dopiero po ustaleniu wszystkiego zawierają umowę. Przed zawarciem umowy nie ma związania prawnego - dopiero po podpis. umowy
subintabulat - hipoteka na hipotece tj. hipoteka na wierzytelności hipotekowanej czyli zabezpieczonej hipotecznie np. pożyczkodawca o ile sam będzie potrzebował kredytu, to obciąża hipoteką już istniejącą hipotekę u swojego dłużnika. Udział we współwłasności - bez zgody pozostałych współwł. można obciążyć swój udział hipoteką.
5. Na czym polega przedawnienie
Jest to instytucja związana z upływem czasu i polega na możliwości uchylenia się przez dłużnika od spełnienia świadczenia po upływie czasu wskazanego w ustawie. Pewnych sytuacji prawnych nie sposób utrzymywać nadmiernie długo, szczególnie wówczas, gdy podmiot uprawniony nie jest zainteresowany swoim uprawnieniem.
np. ktoś udzielił pożyczki innej osobie i po bardzo długim czasie (kilkaset lat) potomek ubieg. się o zwrot pieniędzy.
Zasadniczy termin przedawnienia wynosi 10 lat licząc od terminu wymagalności. Wymagalność (termin wymagalnosci) - jest to pierwszy dzień, w którym mogliśmy żądać świadczenia. 3 lata - do roszczeń płynących z działalności gospodarczej, 2 lata - przedsiębiorstwa hotelowe i gastronomiczne, 1 rok - roszczenia wynikające z umowy spedycji, umowy składu, przewozu rzeczy, osób. umowy użyczenia, 0,5 roku - przewoźnik przeciwko innym przewoźnikom.
6. Co to jest przedstawicielstwo ustawowe
Wynika z mocy ustawy - umocowanie z mocy prawa np. rodzice w stosunku do dziecka - Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy, kurator - dla małoletniego lub ubezwłasnowolnionego, kapitan statku - jest przedstawicielem armatora, opiekun dla małoletniego poniżej 13 roku życia czy ubezwłasnowoln. całkowicie.)
7. Na czym polega współwłasność ? Wskaż jej rodzaje
Współwłasność - polega na tym, że jedna rzecz należy do kilku podmiotów - do współwłaścicieli mających takie samo prawo do rzeczy.
Dwa rodzaje współwłasności:
1. łączna (np. współwł. małżeńska), 2. w cz.ułamkow.
Współwłasność łączna:
1. Nie jest samoistnym stosunkiem prawa cywilnego
2. Brak wyodrębnionych udziałów (wsp. bezudziałowa)
3. Nie można rozporządzać udziałem
4. W zas. nie można jej znieść wcześn. niż ustanie stos. podstaw
Współwłasność w częściach ułamkowych:
1. Jest samoistnym stosunkiem prawa cywilnego
2. Wyodrębnione udziały mające postać ułamków (ile jest kogo)
3. Można rozporządzać udziałem (zbywać)
4. W każdej chwili można rządać zniesienia współwłasności
8. Wskaż przesłanki nabycia własności w drodze zasiedzenia
Zasiedzenie - to sposób nabycia własności ze względu na długotrwałe posiadanie rzeczy i zachowywanie się tak jak właściciel. Motywem tej instytucji jest przekonanie, że lepiej jest jak właścicielem staje się ten, kto interesuje się rzeczą, aniżeli ten, kto w ogóle się tym nie interesuje.
Podział: 1. nabycie nieruchomości w drodze zasiedzenia, 2. nabycie ruchomości w drodze zasiedzenia
Przesłanki do spełnienia zasiedzenia - nieruchomości:
1. Posiadanie:
a) samoistne - posiadaczem samoistnym jest osoba posiadająca tak jak właściciel (właściciel jest pos. samoistnym) np. złodziej jest posiadaczem
samoistnym, ale nie jest właścicielem,
b) zależne - posiadaczem zależnym jest np. dzierżawca, najemca, użytkownik (nie jest właścicielem), jeżeli płaci podatki od nieruchomości, to czuje
się jak właściciel
2. Upływ czasu
a) 20 lat - jeżeli jest posiadaczem samoistnym w dobrej wierze - w praktyce np. kto zawarł umowę, a później dowiedział się, że jest ona nieważna (zawarł umowę, zapłacił, ale nie wiedział, że zbywca jest ubezwłasnowolniony).
b) 30 lat - w złej wierze jest posiadaczem samoistnym
Zasiedzenie następuje exlege (z mocy prawa) tzn., że jeżeli mija 20 lub 30 lat, to automatycznie staje się właścicielem.
Jednakże udowodnienie tego faktu możliwe jest jedynie w wyroku sądowym. Sąd potwierdza zasiedzenie, a nie własność. Sąd stwierdza, w którym roku nastąpiło zasiedzenie. Na podstawie wyroku następuje wpisanie prawa własności w drodze zasiedzenia w księdze wieczystej.
Przesłanki do spełnienia zasiedzenia - ruchomości:
1. Posiadanie samoistne, 2. Upływ czasu (3 lata), 3. Dobra wiara (bowiem bardzo łatwo schować jest rzecz ruchomą)
Przy zasiedzeniu ruchomości nabywa się własność z mocy prawa
9. Co to jest nieruchomość? Wskaż jej rodzaje
Jest to część powierzchni ziemi wraz ze wszystkim, co trwale z nią jest związane.
Dwa rodzaje nieruchomości:
a) zabudowana
b) nie zabudowana
10. Wyjaśnij pojęcia: „strata” oraz „utracone korzyści”
Strata -to rzeczywisty uszczerbek majątkowy, który poszkodowany poniósł w związku ze zdarzeniami (inaczej to wielkość, o którą zmniejszył się majątek poszkodowanego)
Utracone korzyści - są to te zyski, które poszkodowany nie uzyskał właśnie z powodu zdarzenia (inaczej - wielkość o jaką majątek nie wzrósł ze względu na zdarzenie)
W polskim prawie cywilnym obowiązuje zasada pełnego odszkodowania tzn. sprawca szkody powinien naprawić oba elementy, innymi słowy: powinien postawić poszkodowanego tak jak gdyby ten stał jak gdyby zdarzenia nie było (pokryć straty i utracone korzyści)
Zestaw IV
1. Systematyka prawa cywilnego
Systematyzacja wewnętrzna ma pomóc w znalezieniu właściwej normy. Wyróżnia się 5 części prawa cywilnego (systematyzacja pandektowa)
(1) Część ogólna - reguluje zagadnienia wspólne dla pozostałych 4 części, jest to czynność czysto techniczna
1) Oświadczenie woli - uregulowania, 2) Przedawnienie, 3) Przedstawicielstwo - pełnomocnictwo,
4) Wady oświadczenia woli 5) Treść czynności prawnej, 6) Sposoby zawierania umów 7) Formy zaw. umowy.
(2) Prawo rzeczowe - reguluje własność i niektóre inne formy korzystania z rzeczy (te, które są skuteczne względem wszystkich)np. własność - skuteczna wzgl. wszystkich, najem - skuteczna tylko między stronami (wynajmuj. najemca )
(3) Prawo zobowiązań - uregulowane są tu prawa jednego podmiotu (wierzyciela) do żądania od drugiego podmiotu (dłużnika) ściśle określonego zachowania się (świadczenia). Świadczenie to: wierzytelność lub dług zależy, z której strony patrzymy.
(4) Prawo spadkowe - reguluje przejście praw i obowiązków majątkowych (nie tylko pozytywnych, ale i negatywnych) po śmierci podmiotu prawa cywilnego (osoby fizycznej) na inne podmioty.
(5) Prawo rodzinne i opiekuńcze - jest częścią prawa cywil. jednakże zawarte jest w Kodeksie Rodz. i Opiek..
2. Co to jest uznanie za zmarłego? Wskaż przesłanki
Uznanie za zmarłego - pomaga w rozwiązywaniu problemów natury prawnej (spadki, zobowiązania)
Uznanie zgonu:
1. Medyczne uznanie zgonu
2. Poza medyczne uznanie zgonu - sądowe stwierdzenie zgonu - następuje, kiedy śmierć jest niewątpliwa, ale lekarz nie może tego stwierdzić
Przesłanki uznania za zmarłego:
a) zaginięcie osoby, b) upływ czasu - 10 lat (reguły) -są wyjątki np. katastrofa lotnicza, morska, okresy są tu krótsze
Problemy: (przykłady) - jak się zaginiony objawi „jako żywy” - problem małżeństw, - jak się zaginiony objawi, a małżonkowie (druga żona, mąż) działali w złej wierze, wiedzieli, że żyje pierwszy małżonek, to można unieważnić związek, majątek - konstrukcja bezpodstaw. wzbogacenia się - jeżeli nie jest pierwszy małżonek uznany za zmarłego, to jest to podst. bezpodst. wzbog. się.
3. Na czym polega pozorność czynn. prawn.
Polega na oświadczeniu woli złożone drugiej stronie bez zamiaru wywołania skutków prawnych (dla pozoru). Skutkiem pozorności jest nieważność czynności prawnej. np. ktoś ma lub spodziewa się, że będzie miał długi, dokonuje zapisu majątku na małżonka (dla pozoru).
4. Przedstaw zagadnienie zawarcia umowy w trybie rokowań
Strony uzgadniają po kolei wszystkie istotne i nieistotne elementy umowy, dopiero po ustaleniu wszystkiego zawierają umowę. Przed zawarciem umowy nie ma związania prawnego - dopiero po podpisaniu umowy. Po podpisaniu listu intencyjnego (najczęściej) może pojawić się problem winy w kontraktowaniu (culpa in contrahento).Wina w kontraktowaniu - jedna ze stron bez uzasadnienia wycofuje się bez powodu.
Przy podpisaniu listu intencyjnego (wiąże się to z pewnymi wydatkami finansowymi ) - można domagać się odszkodowania (art.415 kc) z tyt. poniesionych kosztów, natomiast w innych przypadkach (bez listu intencyjnego) - można się wycofać bez odszkodowania.
W tym trybie dochodzi wtedy, kiedy wszystkie koszty są uzgadniane (np. kosztorysowanie, inne uzgodn. wydatki).
Różnica oferta/ rokowania: przy ofercie - związanie, przy rokowaniach - nie ma związania
5. Ustny przetarg na zbycie nieruch.wygrał X co zost. stwierdz. przybiciem. W którym mom. X stał się właścic. przedm. przetargu
X zostaje właścicielem bowiem wygrał przetarg ale dopiero z chwilą podpisania aktu notarialnego.
6. W jakiej formie może być dokonana czynność prawna
Forma czynności prawnych: - jest to postać w jaką czynność prawna przejawia się na zewnątrz
Formy czynności prawnych:
1. ustna (nie ma dokumentu),
2. pisemna (ważny podpis ręczny),
3. szczególne formy pisemne:
a) forma aktu notarialnego,
b) własnoręczna (testament)
c) z urzędowym poświadczeniem podpisu
d) forma pisemna z datą pewną - należy wiedzieć kiedy sporządzono umowę, data staje się pewna wtedy, kiedy jest data adnotacji urzędowej np. śmierć - do śmierci kogoś czynność prawna może być dokonana
4. przez fakty dokonane (konkludentne) - per facta conkludentia np. ktoś wynajmował lokal, ale po pewnym czasie umowę wypowiedział - jeżeli nadal pobiera czynsz, to umowa jest zawarta nadal, np. przychodzi klient, bierze gazetę nic nie mówi, płaci za nią i odchodzi.
5. milcząca (poprzez milczenie) - milczenie w prawie cywiln. nie ma znaczenia prawn. („milcz. jest złotem”)
np. dopóki się nie płaci zapropon. kwoty ubezpieczeniow., to nie ma zawartej umowy. Wyjątki: np. jestem zbieraczem znaczków pocztowych, umawiam się z kimś, że będzie mi przysyłał kolejne edycje póki go nie poinformuję, że rezygnuję to umowa jest ważna - aktualna.np. stałe stosunki gospodarcze pomiędzy kontrahentami: producent - odbiorca - dostawa umówionych 10 szt. rowerów na miesiąc - umowa jest domówiona.Zasady: Forma w prawie cywilnym jest dowolna tzn. strony uzgadniają formę.
Są przypadki kiedy ustawodawca życzy sobie jaką formę przyjąć (forma szczególna)
Trzy rodzaje formy ze względu na skutki powstające w wyniku na jej niezachowanie: (dotyczy narzuconej przez ustawodawcę formy)
1) pod względem nieważności (ad solemnitatem)
2) dla celów dowodowych (ad probationen)
3) dla wywołania pewnych dodatkowych skutków (ad eventum)
7. Przesłanki roszczenia windykacyjnego
Roszczenia windykacyjne - jest to roszczenie o zwrot rzeczy. Przesłanki (warunki) roszczenia windykacyjnego:
- własność jest taką przesłanką
- pozbawienie rzeczy właściciela (kradzież)
- temu kto posiada rzecz, nie służy prawo do posiadania rzeczy, np. umowa najmu z lokatorem, ale po pewnym czasie właściciel chce się pozbyć
lokatora - pozew do sądu o zwrot lokalu
8. Wskaż sposoby zniesienia współwłasności
Zniesienie współwłasności:
a) umowne (dobrowolne), b) sądowe
Sądowe zniesienie współwłasności:
1. może podzielić fizycznie rzecz - nie wszystkie rzeczy z p.widzenia prawnego są podzielne - te rzeczy, przy których suma części nie będzie warta tyle, ile jest warta cała rzecz
2. może przyznać rzecz jednemu ze współwłaścicieli (lub kilku współwłaścicielom) na wyłączną własność z obowiązkiem spłaty pozostałych współwłaścicieli - Warunki: - jeżeli jest taki współwł.. kt.byłby chętny objąć całą rzecz, - jeżeli jest taki współwł., kt. będzie w stanie spłacić pozostałych. Oba warunki muszą być spełnione
3. może dokonać podziału cywilnego rzeczy - sprzedaż rzeczy i podział pieniędzy (komornik to czyni, chyba, że się sami dogadają i podzielą pieniędzmi))
Kolejność tych czynności sądowych nie jest dowolna.
Jak ustaje współwłasność łączna, to współwłasność nie ulega zniesieniu, lecz przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych.
9. Wyjaśnij pojęcia:
oblat -jest to podmiot, do którego oferent kieruje ofertę. O przyjęciu oferty decyduje oblat
oferta - stanowcza propozycja zawarcia umowy zawierająca przynajmniej istotne postanowienia tej przyszłej umowy, która ma być zawarta.
subintabulat - hipoteka na hipotece tj. hipoteka na wierzytelności hipotekowanej czyli zabezpieczonej hipotecznie np. pożyczkodawca o ile sam będzie potrzebował kredytu, to obciąża hipoteką już istniejącą hipotekę u swojego dłużnika. Udział we współwłasności - bez zgody pozostałych współwł. można obciążyć swój udział hipoteką.
nasciturus - osoba poczęta ale nie narodzona
rokowania - strony uzgadniają po kolei wszystkie istotne i nieistotne elementy umowy, dopiero po ustaleniu wszystkiego zawierają umowę. Przed zawarciem umowy nie ma związania prawnego - dopiero po podpis. umowy
10. Wyjaśnij pojęcie szkody
Szkoda - jest to wszelki uszczerbek majątkowy, jaki poszkodowany poniósł w dobrach prawnie chronionych (np. własność, życie, zdrowie, użytkow. wieczyste, dzierżawa). Składniki szkody:
1. Strata - rzeczywisty uszczerbek majątkowy, który poszkodow. poniósł w związku ze zdarzeniami (inaczej to wielk., o którą zmniejszył się majątek poszkodowanego)
2. Utracone korzyści - są to te zyski, które poszkodowany nie uzyskał właśnie z powodu zdarzenia (inaczej - wielkość o jaką majątek nie wzrósł ze względu na zdarzenie)
5