www.polskiinstalator.com.pl

Polski Instalator 3/2007

2

NARZÊDZIA

Najnowsze na rynku, specjalnie dla profesjonalistów

Narzêdzia do systemów z tworzyw
sztucznych

Wspó³istnienie na rynku obok siebie co
najmniej kilkudziesiêciu technologii
monta¿u instalacji sanitarnych, stwa-
rza ogromne problemy w poprawnym
doborze parku narzêdziowego. Wielu
wykonawców ogranicza z tego powodu
swoje bud¿ety do zakupu tylko najbar-
dziej niezbêdnych urz¹dzeñ, pozosta-
wiaj¹c problemy monta¿owe monte-
rom. Poni¿ej przedstawiamy najnowsze
oferty narzêdzi do tworzyw, które warto
mieæ, czyli coœ dla prawdziwych profe-
sjonalistów.

Prostowanie rur

Rury wielowarstwowe typu PE-X/Al/PE-X
montowane s¹ najczêœciej w sposób kryty,
w posadzce pomieszczenia, za p³ytami
gipsowo-kartonowymi lub za podwiesza-
nym sufitem. Zdarza siê jednak, szczegól-
nie w przyziemiu, ¿e z powodu nisko po-
³o¿onego stropu czêœæ instalacji biegnie
odkryta, zabezpieczona tylko izolacja ter-
miczn¹. Rury dostarczane w zwojach trze-
ba wtedy prostowaæ, a nie jest to zadanie
³atwe. Rêczne prostowanie rur przez roz-
wijanie ich na posadzce jest ma³o skutecz-
ne, grozi te¿ porysowaniem powierzchni
przewodów. Polecam wiêc prostowarkê do
rur firmy Geberit. Prostowarka przezna-
czona jest dla przewodów o œrednicy do 20
mm, ma d³ug¹ prowadnicê wyposa¿on¹
w symetrycznie rozmieszczone na obwo-
dzie co kilkanaœcie centymetrów ruchome
kule. Prostowanie rur wymaga przeci¹-
gniêcia przewodu przez ca³¹ d³ugoœæ pro-
wadnicy, jest szybkie i nie wymaga u¿ycia
du¿ej si³y. Prostowarka nadaje siê tylko dla
rur fabrycznie zwiniêtych.

Ciêcie

Ucinanie rur tworzywowych o ma³ych
œrednicach jest zwyk³e bardzo ³atwe,
wystarcz¹ ostre no¿yce lub obcinak kó³-
kowy. Wraz ze wzrostem œrednicy poja-

wia siê problem uzyskania wysokiej ja-
koœci p³aszczyzny ciêcia, wymaganej
w wielu technologiach do w³aœciwego
monta¿u przewodu. U¿ywanie do tego
celu nieodpowiednich narzêdzi staje siê
przyczyn¹ gorszej jakoœci po³¹czeñ, jak
i szybkiego zu¿ycia specjalistycznego
sprzêtu. Ciêcie rury PP brzeszczotem
powoduje np. powstawanie ca³ej masy
wiórów powierzchniowych, które z ³a-
twoœci¹ przyklejaj¹ siê do zgrzewarki
i mog¹ uszkadziæ jej teflonow¹ pow³okê.
Œrednice rur powy¿ej 150 mm czêsto
ucinane s¹ na budowach przecinark¹ k¹-
tow¹ (gumówk¹). O ile przy rurach
z PVC jest to dopuszczalne, jednak dla
miêkkich rur HDPE wi¹¿e siê ze stopie-
niem materia³u rury. Pracownicy trac¹
póŸniej wiele minut na prawid³owe sfre-
zowanie jej powierzchni, zu¿ywaj¹c przy
okazji ostrze freza.

No¿yce

Dostêpne s¹ obecnie jako jednorêczne
dla rur o œrednicy do 63 mm i dwurêczne
dla rur o œrednicy do 75 mm. Nadaj¹ siê
do precyzyjnego ciêcia rur PP, PE, PE-X,
PB i PVDF. Profesjonalne no¿yce s¹ doœæ
drogie, maj¹ jednak bardzo wytrzyma³e
nierdzewne ostrza, dobre prze³o¿enie si-
³y na zêbatce ograniczaj¹ce wysi³ek ze
strony montera i inne udogodnienia jak
np.: gumowane uchwyty, blokady trans-
portowe etc.
Wœród nowoœci na rynku nale¿y wymieniæ
no¿yce bezzapadkowe, w których ciêcie
odbywa siê jednym p³ynnym ruchem.
Charakteryzuje je bardzo du¿a trwa³oœæ
(ma³a iloœæ elementów tr¹cych) i szyb-
koœæ ciêcia. W firmie Ridgid znajdziemy
co najmniej dwa modele:
- PC-1375 z opatentowanym ostrzem X-

CEL do ciêcia rur tworzywowych œred-
nicy maks. 32 mm,

- BK 125S – bardzo smuk³e, mieszcz¹ce

siê w ka¿dej kieszeni no¿yce do rur
tworzywowych niezawieraj¹cych
wk³adki aluminiowej o œrednicy maks.
42 mm

Prostowarka do rur PE z wk³adka aluminiow¹

F

ot. Adamczewski

No¿yce PC-1375

F

ot. Ridgid

Smuk³e no¿yce BK 125 S mieszcz¹ siê w ka¿-
dej kieszeni

F

ot. Ridgid

No¿yce dwurêczne ROCUT

F

o

t. Rothenberger

Alfred Adamczewski

Obcinaki kó³kowe

Stanowi¹ alternatywê dla no¿yc do ma-
³ych œrednic rur, powy¿ej 75 mm s¹ czê-
sto niezast¹pione. Nadaj¹ siê do ciêcia
rur PVC, PP, HDPE, PB, PVDF o œredni-
cach do 160 mm. Dla wiêkszych œrednic
polecam obcinak Rems RAS P o zakresie
ciêcia 180-315 mm i maksymalnej grubo-
œci œcianki rury do 16 mm (na zamówie-
nie do 19 mm).

Gilotyny

Pos³ugiwanie siê obcinakiem wymaga je-
go obrotu wokó³ rury, co w praktyce po-
zwala na wykorzystanie narzêdzia tylko
do rur jeszcze niezamontowanych. Pod-
czas ucinania rur w miejscach mniej do-
stêpnych skuteczniejszym narzêdziem
jest gilotyna. Na rynku gilotynê do rur
tworzywowych oferuje firma Virax. Urz¹-
dzenie sprzedawane jest w trzech wiel-
koœciach: do 125, 225 i 315 mm œrednicy
rury. Zasada ciêcia preferuje je do rur
z HDPE cienko-, jak i gruboœciennych.

Pi³y obwodowe

Bardzo skuteczne narzêdzia do precyzyj-
nego (pod k¹tem prostym) ucinania rur
tworzywowych z PVC, PP, i HDPE. Pi³a
obwodowa ROCUT firmy Rothenberger
przeznaczona jest do ucinania przewo-
dów tworzywowych o minimalnej grubo-
œci œcianki 8 mm. Ma ona specjalne
szczêki mocuj¹ce zapewniaj¹ce idealny
uchwyt rury i bezpieczne, powtarzalne
ciêcie. Przeznaczona jest do szybkiego
ucinania rur o œrednicy 160-355mm.

Fazowanie

Bardzo czêsto ciêcie jest dopiero pierw-
szym etapem obróbki rury. Do po³¹czeñ
kielichowych bosy koniec musi byæ jesz-
cze dodatkowo sfazowany pod ma³ym k¹-
tem rzêdu 15-20°. Tak przygotowana koñ-
cówka rury ³atwo wchodzi w kielich, nie

powoduje te¿ wypchniêcia uszczelki
z gniazda. Fazowanie odbywa siê na budo-
wach przeró¿nymi metodami: na betonie,
pilnikiem, ostrym no¿em, a dla wiêkszych
œrednic rur – szlifierk¹ k¹tow¹. Profesjona-
listom polecam jednak dostêpne w sprze-
da¿y fazowniki firm Rems lub Rothenber-
ger. Oba rozwi¹zania maj¹ podobn¹ zasadê

dzia³ania, nadaj¹ siê idealnie zarówno do
zak³adu prefabrykacji, jak i na plac budo-
wy. Zakres pracy w zale¿noœci od modelu
przewidziany jest dla rur o œrednicach: 16-
110 mm, 32-160 mm lub 32-250 mm.

Zgrzewanie

Nowoœci¹ rynkow¹ jest zgrzewarka do rur
PP ROWELD P 63 S-4 firmy Rothenber-
ger. W odró¿nieniu do typowych rozwi¹-
zañ zgrzewarek polipropylenowych RO-
WELD ma trzy wymienne mufy grzew-
cze, znacznie u³atwiaj¹ce i przyspieszaj¹-
ce prace. Zakres zgrzewania wynosi 20-
32 mm lub 20-63 mm. Urz¹dzenie wypo-
sa¿ono w wygodny zintegrowany stojak
pod³ogowy, prze³¹cznik wyboru tempera-
tury i zabezpieczenie przed przegrza-
niem. Monta¿ do sto³u odbywa siê za po-
moc¹ osobnego zacisku.
W grupie zgrzewarek do elektromuf po-
lecam model EMSG 160 firmy Rems. Jej
podstawowe zalety to:
- automatyczny dobór napiêcia (tempe-

ratury zgrzewania) w zale¿noœci od
œrednicy mufy,

- dobór czasu zgrzewania w zale¿noœci

od temperatury otoczenia,

- akustyczna i optyczna kontrola procesu

zgrzewania,

- du¿y zasiêg pracy dziêki d³ugim prze-

wodom.

Zgrzewarka EMSG jest te¿ bardzo lekka,
wa¿y zaledwie 0,7 kg i mo¿e byæ przypi-
nana paskiem do ubrania.

Zaciskarki

Bardzo du¿o technologii monta¿u prze-
wodów bazuje obecnie na z³¹czach zaci-
skanych, w których wyró¿niæ mo¿na:
- z³¹cza z pierœcieniem pe³nym (zaciska-

nie osiowe)

- z³¹cza samozaciskowe (np. typu WIRSBO)
- z³¹cza z tulej¹ zaprasowywan¹.

[e-mail]

Obcinak do rur 180-315 mm RAS P

F

ot. Rems

Pi³a obwodowa ROCUT

F

ot. Rothenberger

Gilotyna

F

ot. Virax

Fazowanie rur fazownikiem REMS RAG

F

ot. Rems

Nowa zgrzewarka dla rur PP ROWELD P63

F

o

t. Rothenberger

Polski Instalator 3/2007

3

NARZÊDZIA

Wszystkie powy¿sze technologie wyma-
gaj¹ specjalistycznych narzêdzi; te ofero-
wane przez system s¹ zwykle drogie, dla-
tego cieszy fakt – ¿e coraz czêœciej kom-
patybilne narzêdzia mo¿emy te¿ zamó-
wiæ u innych oferentów.

Zaciskarki osiowe

Nowoœci¹ jest model prasy osiowej AX-
Press H i HK firmy Rems. Prasa przezna-
czona jest do po³¹czeñ z pierœcieniem
pe³nym na rurach œrednicy:
- HK do 22 mm,
- H – do 32 mm.
Prasa ma wygodn¹, lekk¹ (tylko 1,4 kg)
i ergonomiczn¹ konstrukcjê. Nadaje siê
do pracy nawet w ciasnych miejscach.
G³owice zaciskowe wykonywane s¹ dla
kilkudziesiêciu systemów (m.in. aqu-
atherm, TC, Rehau, Rotex, Maxitub).
Patentem firmy Rems jest mo¿liwoœæ
pozycjonowania g³owic zaciskowych,
dziêki czemu prasa mo¿e s³u¿yæ do zaci-
skania krótkich, jak i d³ugich ³¹czników,
a tak¿e zaciskania podwójnego w jednej
operacji. Elektrycznymi odmianami pra-
sy s¹ modele Ax-Press 5 w wersji prze-
wodowej i Ax-Press 15 w wersji akumu-
latorowej.

Kielichownice

Przeznaczone s¹ dla po³¹czeñ samozaci-
skowych, jak te¿ z³¹cz z pierœcieniem
pe³nym, gdzie bosy koniec rury przed za-
³o¿eniem na ³¹cznik, musi zostaæ rozsze-
rzony (kielichowany). Kielichowanie rur
tworzywowych mo¿e byæ rêczne lub
z u¿yciem elektrosprzêtu. Nowoœci¹ s¹
kielichownice akumulatorowe, np. Rems
Akku-Ex-Press (opcjonalnie zasilanie
z sieci), przeznaczone dla rur systemu
WIRSBO œrednicy do 40 mm.

Prasy hydrauliczne

Dostêpne s¹ w wielu firmach jako sprzêt
akumulatorowy lub sieciowy. Wiêkszoœæ
rozwi¹zañ wyposa¿ona jest w wymienne
szczêki zaciskowe, z mo¿liwoœci¹ dopaso-
wania do wymaganego systemu rurowe-
go. Szczêki mog¹ pracowaæ tylko w jed-
nej p³aszczyŸnie, jak te¿ mieæ mo¿liwoœæ
obrotu, u³atwia to znacznie pracê w trud-
no dostêpnych miejscach. Prasy hydrau-
liczne s¹ doœæ trwa³e, jednak po wykona-
niu wielu cykli zaciskania, si³a obwodowa
docisku mo¿e spadaæ. Sytuacja ta wyma-
ga wykonywania przegl¹du narzêdzia po

okreœlonej iloœci cykli, dlatego bardzo
wygodnym rozwi¹zaniem jest sygnaliza-
cja koniecznoœci dokonania takiego prze-
gl¹du.

Inne narzêdzia

Poziomnica jest niezbêdnym narzê-
dziem pomiarowym w ka¿dym syste-
mie, dlatego warto kupiæ tak¹, z której
bêdziemy naprawdê zadowoleni. Firma
Ridgid oferuje poziomnicê z ciek³okry-
stalicznym wyœwietlaczem, na którym
odczytamy spadek przewodu w % lub

www.polskiinstalator.com.pl

Inteligentna zgrzewarka dla elektromuf EMSG
160

F

ot. Rems

Zaciskarki hydrauliczne – charakterystyka

Polski Instalator 3/2007

4

NARZÊDZIA

w stopniach. Dok³adnoœæ pomiaru wy-
nosi 0,5 mm/m. Dodatkow¹ zalet¹ jest
akustyczna sygnalizacja po³o¿eñ 180°
i 90°.

Wykrywacz przewodów to kolejne nie-
zast¹pione narzêdzie w pracy montera.
Detektory firmy Bosch pozwalaj¹ na wy-
krywanie elementów metalowych i nie-
metalowych, przewodów elektrycznych,
a tak¿e drewna i tworzyw sztucznych
w œcianie na g³êbokoœci do 10 cm.
Wszystkie obiekty ukazuj¹ siê na ciek³o-
krystalicznym wyœwietlaczu z podaniem
maksymalnej dopuszczalnej g³êbokoœci
wiercenia. Firma oferuje co najmniej dwa
modele:

- D-tect 100
- DMF 10 Zoom
Ten ostatni model detektora pozwala na
jeszcze dok³adniejsza lokalizacje przewo-
dów w œcianie, umo¿liwia te¿ okreœlenie
wielkoœci napiêcia w przewodach elek-
trycznych.

[e-mail]

Zaciskarka osiowa
Ax-Press

F

ot. Rems

Zaciskarka akumulatorowa do po³¹czeñ za-
prasowywanych

F

ot. Ridgid

Narzêdzie dla ka¿dego – poziomnica elektro-
niczna

F

ot. Ridgid

Polski Instalator 3/2007

5

NARZÊDZIA

Wykrywacz
przewodów DMF
10 Zoom

F

ot. Bosch