Sytuacje szczególne

Zeszyt 6

tętnicze

tętnicze

nadciśnienie

nadciśnienie

www.schwarzpharma.pl

www.jestemchory.pl

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

2

Nadciśnienie tętnicze najczęściej pojawia się
u osób w wieku 30–60 lat. Na początku przeważ-
nie nie wywołuje dolegliwości. Wielu chorych nie
przejmuje się więc, gdyż nie wie, jakie niebezpie-
czeństwa wiążą się z wysokim ciśnieniem krwi.

Lekarze wiedzą, że każdy pacjent jest inny i cho-
roba może mieć różny przebieg. Może to zależeć
od wieku, płci, towarzyszących chorób. To wszyst-
ko należy uwzględniać przy ustalaniu terapii. Nad-
ciśnienie zaś wymaga ciągłego leczenia nawet
wtedy, gdy nie jest uciążliwe. Tylko właściwa kon-
trola choroby może skutecznie zmniejszyć ryzyko
jej powikłań, umożliwiając długie i udane życie.

Warto zwrócić uwagę na kilka szczególnych sy-
tuacji, w któr ych mamy do czynienia z nad-
ciśnieniem. Na przykład: nadciśnienie u dzieci
lub u osób w wieku podeszłym, nadciśnienie w ciąży,
nadciśnienie u kobiet po okresie przekwitania,
nadciśnienie u mężczyzn z przerostem prostaty
(gruczołu krokowego), nadciśnienie w cukrzycy
lub w niewydolności nerek. Za każdym razem lekarz
musi bardzo dokładnie zapoznać się ze stanem
choroby oraz rozważnie dobrać odpowiednie leki.
Co zaś powinien zrobić, gdy pomimo zastosowa-
nia kilku leków ciśnienie nie obniża się? O tym
wszystkim piszemy w ostatnim zeszycie z serii
o nadciśnieniu tętniczym.

Nadciśnienie u dzieci

U noworodków ciśnienie tętnicze jest bardzo ni-
skie, lecz dość szybko wzrasta w pierwszych tygo-
dniach życia. Potem już rośnie powoli, tak by u na-
stolatków osiągnąć poziom podobny jak u dorosłych.

Zaleca się, aby mierzyć ciśnienie u dzieci zawsze
przy okazji okresowych wizyt bilansowych.

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

3

Nadciśnienie u dzieci występuje rzadko i jest ra-
czej spowodowane jakąś inną chorobą. Poszuku-
jąc jej, lekarze wykonują zwykle dosyć skompli-
kowane badania. Może jednak być tak, że nad-
ciśnienie u dzieci ma takie same przyczyny
jak u dorosłych. Zdarza się to częściej, jeżeli dzie-
ci prowadzą siedzący tryb życia, są otyłe, czy palą
papierosy (!!!). Dlatego tak ważne jest, by nauczyć
dzieci zdrowego stylu życia. Może to zapobiec
wielu nieodwracalnym skutkom nadciśnienia
w przyszłości. Jeśli konieczne będzie leczenie
u dzieci, stosuje się te same leki co u dorosłych,
lecz w mniejszych dawkach.

Nadciśnienie u osób
w wieku podeszłym

Nadciśnienie u osób w wieku podeszłym przez wie-
le lat uznawano za normalny objaw starzenia się,

Nadciśnienie zdarza się u dzieci częściej, jeżeli
prowadzą siedzący tryb życia i są otyłe

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

4

niewymagający leczenia. Wyniki wielu badań wy-
kazały jednak, że leczenie nadciśnienia zmniej-
sza ryzyko zawału oraz udaru mózgu, niezależnie
od wieku.

U około 50% starszych osób nadciśnienie wynika
ze zmniejszenia elastyczności ściany tętnic. W rezul-
tacie dochodzi do wzrostu ciśnienia skurczowego
bez podwyższenia wartości ciśnienia rozkurczowe-
go. Taka sytuacja nosi nazwę: izolowane nadciś-
nienie skurczowe. Okazało się, że leczenie tej po-
staci nadciśnienia również znacznie zmniejsza ryzy-
ko powikłań sercowo-naczyniowych. Lekarze zale-
cają zwykle redukcję nadwagi, regularne spacery
i ograniczenie spożycia sodu. Z leków często wybie-
rają lek moczopędny, antagonistę wapnia albo po-
łączenie leku moczopędnego z beta-blokerem.

Nadciśnienie tętnicze u kobiet

Kobiety chorują na nadciśnienie częściej niż męż-
czyźni. Ponadto choroba przebiega u nich ina-
czej i często wymaga innego postępowania.

Hormonalne środki antykoncepcyjne mogą pod-
wyższać ciśnienie, chociaż nowe, obecnie dostęp-
ne leki są o wiele bezpieczniejsze niż te stosowa-
ne kilkanaście lat temu. Jeśli zdarzy się, że pod-
czas stosowania antykoncepcji wzrośnie ciśnienie,
należy koniecznie o tym powiedzieć swojemu le-
karzowi. Być może zaproponuje on inną metodę
antykoncepcji albo zaleci odpowiednie leki.

W przeciwieństwie do wspomnianych wyżej środ-
ków antykoncepcyjnych, leki hormonalne stoso-
wane u kobiet po menopauzie nie podwyższają
ciśnienia tętniczego. Można je zatem stosować
mimo nadciśnienia.

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

5

Nadciśnienie tętnicze a ciąża

Ciąża u większości kobiet z nadciśnieniem prze-
biega prawidłowo i kończy się urodzeniem zdro-
wego dziecka. Jednak kobieta z nadciśnieniem,
będąca w ciąży, powinna pozostawać pod dokład-
niejszą niż zwykle opieką. Szczególnie podczas
3 ostatnich miesięcy przed porodem, kiedy za-
grożenie jest największe.

Rzadko, choć zdarza się i tak, nadciśnienie może
doprowadzić u matki do niewydolności serca
lub nerek, uszkodzenia wątroby lub krwotoków.
U dziecka może wystąpić niedotlenienie, zaha-
mowanie wzrostu. Zwiększa się także prawdopo-
dobieństwo odklejenia łożyska i przedwczesnego
zakończenia ciąży.

Jeśli chorujesz na nadciśnienie i planujesz ciążę,
koniecznie porozmawiaj ze swoim lekarzem. Być
może trzeba będzie zmienić lek przeciwnadciśnie-

Jeśli chorujesz na nadciśnienie i planujesz ciążę,
koniecznie porozmawiaj
ze swoim lekarzem

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

6

niowy — niektórych z nich nie wolno stosować
w ciągu pierwszych 3 miesięcy ciąży.

Warto zapamiętać, że ciśnienie tętnicze w pierw-
szych miesiącach ciąży z reguły się obniża. Dlate-
go lekarz, który przyjmie Cię w poradni K, może
się nie zorientować, że masz nadciśnienie, o ile
mu tego nie powiesz.

Jeśli nadciśnienie jest znaczne od początku, le-
karz może uznać, że kontynuowanie przyjmowa-
nia dotychczasowych leków jest słuszniejsze niż
ich odstawienie. Gdy ciśnienie jest tylko nieco pod-
wyższone, lekarz może na czas ciąży odstawić leki.

Sprawdzonym lekiem pr zeciwko nadciśnieniu
u kobiet w ciąży jest metyldopa. Niekiedy stosuje
się beta-blokery. Przeciwwskazane są natomiast
inhibitory konwertazy angiotensyny (IKA) oraz leki
blokujące receptory angiotensyny, ponieważ mogą
one spowodować zaburzenia rozwojowe płodu,
a nawet jego śmierć.

Nadciśnienie wywołane ciążą

Niekiedy zdarza się, że nadciśnienie po raz pierw-
szy pojawia się w ciąży. Ma to miejsce zazwyczaj
w ostatnich miesiącach. Po porodzie ciśnienie po-
wraca do normy. Leki najczęściej nie są konieczne,
ale trzeba zwrócić uwagę na ograniczenie spożycia
sodu i zastosowanie diety ułatwiającej kontrolę nad-
ciśnienia (owoce, warzywa, ograniczenie tłuszczów).

Wystąpienie nadciśnienia w ciąży zwiększa ryzyko
rozwoju nadciśnienia w późniejszym czasie.

Może też być zapowiedzią zaburzenia, które na-
zywa się stanem przedrzucawkowym.

Stan przedrzucawkowy objawia się podwyższe-
niem ciśnienia, obrzękami rąk i twarzy oraz poja-
wieniem się dużych ilości białka w moczu. Naj-

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

7

częściej występuje po 20 tygodniu ciąży. Niele-
czony stan przedrzucawkowy może być bardzo
niebezpieczny i prowadzić nawet do śmierci. Przy-
czyna tego schorzenia nie jest dokładnie znana,
ale zdarza się ono częściej:

•

u ciężarnych z cukrzycą;

•

w przypadku wcześniejszych chorób nerek;

•

podczas pierwszej ciąży;

•

w ciąży bliźniaczej;

•

u ciężarnych bardzo młodych lub powyżej 40
roku życia.

Ciśnienie tętnicze u ciężarnych wymaga regular-
nej kontroli, gdyż jego wzrost często poprzedza
wystąpienie innych objawów, takich jak obrzęki,
szybki przyrost masy ciała, zaburzenia widzenia,
bóle głowy czy górnej części brzucha.

Gdy choroba jest nasilona (szczególnie, gdy wy-
stąpią zaburzenia funkcji wątroby i nerek), ko-
nieczny jest pobyt w szpitalu i ścisła kontrola sta-
nu zdrowia matki oraz dziecka. Stosuje się krop-
lówki (z siarczanem magnezu), które zapobiegają
napadom drgawek i poprawiają przepływ krwi
przez macicę. Niekiedy, w trosce o zdrowie dziec-
ka, trzeba wcześniej wywołać poród lub przepro-
wadzić cięcie cesarskie.

W stanie przedrzucawkowym podstawowym za-
leceniem jest odpoczynek. Gdy zaburzenia są
mniej nasilone, można pozostać w domu. Zaleca
się leżenie na lewym boku, bo ułatwia to dopływ
krwi do łożyska.

Po porodzie ciśnienie zwykle wraca do normy
po kilku tygodniach. Leki do jego obniżania rzad-
ko są konieczne, a jeśli tak, to jedynie na krótko.

Czasem (1 na 1500 wszystkich ciąż) dochodzi
do stanu rzucawkowego — zwykle, gdy pierwsze

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

8

objawy przedrzucawkowe nie zostały zauważone.
W takim przypadku może dojść do nieodwra-
calnego uszkodzenia mózgu, wątroby lub nerek
matki. Jest to stan bezpośredniego zagrożenia
życia matki i jej dziecka. Mogą wówczas wystą-
pić: silny ból w prawym podżebrzu, silne bóle gło-
wy, drgawki, zaburzenia widzenia oraz świadomo-
ści — aż do całkowitej utraty przytomności. Stan
rzucawkowy wymaga leczenia szpitalnego.

Nadciśnienie u mężczyzn
z przerostem prostaty

Nadciśnienie tętnicze u mężczyzn występuje nie-
co rzadziej niż u kobiet. Ciekawą sytuacją u męż-
czyzny z nadciśnieniem jest współistnienie prze-
rostu gruczołu krokowego — prostaty. Istnieje
grupa leków zwanych alfa-blokerami, które,
jak się okazało, obniżają ciśnienie oraz zmniej-
szają przerośnięty gruczoł krokowy. Ta szczegól-
na sytuacja pozwala leczyć dwie różne choroby
za pomocą jednego leku. Warto o tym pamiętać.

Nadciśnienie tętnicze
a inne choroby

Gdy nadciśnieniu towarzyszą inne choroby, wyma-
ga ono jeszcze większej uwagi i bardziej szczegó-
łowej kontroli. Najczęściej są to schorzenia układu
sercowo-naczyniowego, choroby nerek, cukrzyca,
a także podwyższone stężenie cholesterolu.

Schorzenia sercowo-naczyniowe

Miażdżyca — nadciśnienie może nasilić i przy-
spieszyć rozwój miażdżycy prowadzącej do usztyw-
nienia i zwężenia tętnic.

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

9

Choroba wieńcowa — powstaje, gdy miażdżyca
obejmie tętnice doprowadzające krew do serca
(tętnice wieńcowe). Choroba ta grozi zawałem
serca. Nadciśnienie przyspiesza rozwój choroby
wieńcowej. U osób z nadciśnieniem i chorobą
wieńcową lekarze często stosują leki, które nieza-
leżnie od obniżania ciśnienia dodatkowo poma-
gają w leczeniu objawów choroby wieńcowej (beta-
-blokery, leki z grupy IKA, antagoniści wapnia).

Niewydolność serca — długotrwałe nadciśnie-
nie może doprowadzić do powiększenia i osłabie-
nia serca. Nie może ono wtedy pompować tyle
krwi, ile potrzeba. Może to wywołać spowolnie-
nie przepływu krwi i zatrzymanie płynów (wody)
w płucach, co powoduje duszność. Nadmiar pły-
nów może gromadzić się także w okolicach pod-
udzi i stóp (obrzęki). Najlepsze w takiej sytuacji
są leki moczopędne lub IKA albo ich połączenie.

Zaburzenie rytmu serca — może być skutkiem
zmian wywołanych w sercu przez nadciśnienie.

Gdy masz nadciśnienie ryzyko choroby
wieńcowej znacznie
wzrasta

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

10

Ryzyko tych zaburzeń wzrasta, gdy zawartość po-
tasu (a także magnezu) w organizmie jest zbyt
mała. Dlatego należy pamiętać, aby spożywać po-
karmy zawierające duże ilości tych pierwiastków.
Czasami lekarz zaleci przyjmowanie tabletek z po-
tasem i magnezem.

Cukrzyca

Nadciśnienie występuje dwukrotnie częściej
u chorych na cukrzycę niż u osób bez cukrzycy.
Współistnienie tych dwóch chorób znacznie
zwiększa ryzyko powikłań związanych z uszko-
dzeniem naczyń krwionośnych w całym organi-
zmie. Gdy w cukrzycy dochodzi do wzrostu ciś-
nienia, zwiększa się też ryzyko zgonu. Dlatego
lekarze zalecają, by u chorych z nadciśnieniem
i cukrzycą ciśnienie tętnicze nie przekraczało
130/85 mm Hg. Wiadomo też, że te same czyn-
niki, które mogą doprowadzić do nadciśnienia,
mogą także wywołać cukrzycę typu 2 — naj-
częstszą postać tej choroby, występującą u osób
w wieku średnim i starszym.

Jeśli więc chorujesz na nadciśnienie i cukrzycę,
duże znaczenie ma w Twoim przypadku odpowied-
ni styl życia — niepalenie tytoniu, ograniczenie
alkoholu, właściwa dieta i regularna aktywność
fizyczna. Wśród leków, które należy stosować
w przypadku współistnienia tych chorób, najważ-
niejsze są IKA. Często stosuje się je w połączeniu
z innymi lekami.

Choroby nerek

Nadciśnienie (zwłaszcza gdy współistnieje z cu-
krzycą) może prowadzić do niewydolności nerek.
Również w tej sytuacji utrzymywanie ciśnienia po-
niżej 130/85 mm Hg spowalnia postęp choroby.
Najczęściej stosuje się leki typu IKA.

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

11

Podwyższone stężenie cholesterolu

Większość osób z nadciśnieniem tętniczym ma tak-
że podwyższone stężenie cholesterolu. Połączenie
tych czynników jest niebezpieczne, gdyż dodatko-
wo zwiększa zagrożenie wystąpienia zawału serca
oraz udaru mózgu. Przyjęcie tego samego stylu
życia, który zaleca się w przypadku nadciśnienia,
prowadzi także do obniżenia stężenia cholestero-
lu. Mimo to wielu chorych musi dodatkowo przyj-
mować leki, by stężenie to stało się prawidłowe.

Niektóre leki stosowane w celu obniżenia ciśnie-
nia mogą wpływać niekorzystnie na stężenie cho-
lesterolu lub tłuszczów we krwi. Chodzi przede
wszystkim o leki moczopędne (tiazydy, diuretyki
pętlowe). Oczywiście, lekarz może je zalecić
do skutecznego leczenia nadciśnienia — na pew-
no jednak będzie zwracał uwagę na to, co dzieje
się z cholesterolem.

Nadciśnienie tętnicze lekooporne

Musisz pamiętać, że dobór leków, które okażą się
najlepsze w Twoim przypadku, wymaga czasu
i cierpliwości. Odbywa się on metodą prób i błę-
dów. Dlatego, zwłaszcza w początkowym okre-
sie, ścisły kontakt z lekarzem, informowanie go
o Twoim stanie zdrowia i częste pomiary ciśnie-
nia są bardzo ważne.

Pomimo postępów farmacji, u około 5% chorych
z nadciśnieniem, leczonych nawet trzema różny-
mi lekami, nie udaje się obniżyć ciśnienia poniżej
140/90 mm Hg. Wówczas rozpoznaje się nadciś-
nienie lekooporne.

Gdy w Twoim przypadku nie dochodzi do obniże-
nia ciśnienia pomimo stosowania leków trzeba
się zastanowić:

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

12

•

Czy przyjmujesz je ściśle według zaleceń
lekarza?

Jeśli z jakiś powodów tak nie jest, powiedz o tym
lekarzowi. Być może zalecone tabletki są zbyt drogie
lub ich stosowanie jest nadmiernie uciążliwe? Czę-
sto drogie tabletki można zastąpić tańszym odpo-
wiednikiem. Można też znaleźć preparaty, które sto-
suje się tylko raz dziennie.

•

Czy przyjmujesz inne leki?

Inne leki, nawet kupowane bez recepty, mogą osła-
biać działanie leków obniżających ciśnienie.

•

Czy nadal palisz tytoń?

Wiesz już, że palenie tytoniu podwyższa ciśnienie
tętnicze i zmniejsza skuteczność wielu leków. Dla-
czego więc palisz?

•

Czy spożywasz nadmierne ilości soli
lub alkoholu?

W obu przypadkach leki obniżające ciśnienie mogą
okazać się za mało skuteczne.

•

Czy cierpisz na bezdechy senne?

Schorzenie to polega na występowaniu krótko-
trwałych momentów zatrzymania oddechu pod-
czas snu. Dotyczy najczęściej osób starszych i oty-
łych. Powoduje obciążenie serca i wywołuje wzrost
ciśnienia tętniczego. Wymaga specjalistycznego
leczenia.

•

Czy przybrałeś na wadze?

Znaczny przyrost masy ciała może podwyższyć ciś-
nienie tętnicze i utrudniać leczenie.

Jeśli zaniedbałeś właściwe leczenie, to nie masz
„opornego nadciśnienia”, tylko po prostu się nie

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

13

leczysz. Jeśli jednak stosujesz się do zaleceń i Twoje
ciśnienie nadal jest podwyższone, lekarz może za-
lecić Ci na przykład dalsze zmniejszenie masy ciała
lub większą aktywność fizyczną. Można też zwięk-
szyć dawkę dotychczasowych leków albo dodać
czwarty lek obniżający ciśnienie. Te dwa ostatnie
rozwiązania zwiększają jednak ryzyko wystąpie-
nia skutków ubocznych zastosowanych leków.

Bezpośrednie zagrożenie życia

W niektórych, na szczęście rzadkich, sytuacjach
nadciśnienie może wywołać nagłe zagrożenie
życia. Wymaga to natychmiastowej interwencji
lekarza. Taki stan występuje gdy ciśnienie prze-
kracza 180/110 mm Hg i towarzyszą mu przynaj-
mniej niektóre z wymienionych poniżej objawów:

•

silne bóle głowy;

•

zaburzenia widzenia i świadomości;

•

nudności i wymioty;

•

ból w klatce piersiowej;

•

duszność;

•

drgawki.

Najczęstszą przyczyną takiego niebezpiecznego
wzrostu ciśnienia jest przerwa w przyjmowaniu
leków, czasem spowodowana zwykłym zapomnie-
niem. Do znacznego wzrostu ciśnienia może dojść
także u chorych z niewydolnością nerek, podczas
zawału serca i udaru mózgu czy we wspomnia-
nym już stanie rzucawkowym u kobiet w ciąży.

Jeśli stwierdzisz na podstawie kilku pomiarów,
że Twoje ciśnienie wynosi 180/110 mm Hg albo wię-
cej, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem. Zlek-
ceważenie takiego nadciśnienia może doprowa-
dzić do wspomnianych objawów i stać się przy-
czyną bezpośredniego zagrożenia życia.

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

14

Stała kontrola nadciśnienia

Bez wątpienia najlepszym sposobem uniknięcia
opisanych zagrożeń jest stałe utrzymanie ciśnie-
nie poniżej wartości 140/90 mm Hg, a u cukrzy-
ków poniżej wartości 130/85 mm Hg. Wymaga
to przede wszystkim Twojego zaangażowania.
Z lekarzem widujesz się raz na kilkanaście tygo-
dni, a nadciśnienie towarzyszy Ci codziennie.

Mierzenie ciśnienia

W domu każdego chorego na nadciśnienie powi-
nien znajdować się sprawny aparat do mierzenia
ciśnienia. Pomiary wykonywane jedynie pod-
czas wizyty u lekarza to zwykle za mało by ustalić,
jak bardzo obciąża Cię nadciśnienie. Dlatego po-
winieneś sam nauczyć się pomiarów ciśnienia,

Z lekarzem widujesz się raz na kilkanaście
tygodni, a nadciśnienie
towarzyszy Ci
codziennie

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

15

a jeśli nie Ty, to przynajmniej ktoś z domowników.
Przynosi to wiele korzyści, a przede wszystkim:

•

ułatwia ocenę, czy leczenie jest skuteczne;

•

umożliwia rozpoznanie nadciśnienia „białego
fartucha”;

•

angażuje Cię do walki z nadciśnieniem;

•

oszczędza Twój czas i koszty związane z dojaz-
dem do lekarza.

Na temat różnych typów ciśnieniomierzy oraz
o zasadach pomiaru ciśnienia tętniczego pisa-
liśmy szczegółowo w pierwszym zeszycie z na-
szej serii. Możesz zawsze wrócić do rozmowy
na ten temat podczas wizyty u Twojego lekarza,
który na pewno udzieli Ci wskazówek dotyczą-
cych zakupu aparatu. Przede wszystkim jednak
upewni się, że wykonywane przez Ciebie pomiary
ciśnienia są wiarygodne.

Przyjmowanie tabletek

Najważniejsze jest ścisłe przestrzeganie zaleceń
lekarza. Powinieneś przyjmować leki o stałej po-
rze, nie zapominać o kolejnych dawkach ani tym
bardziej nagle przerywać rozpoczętego leczenia.
Wtedy korzyści z leczenia będą największe.

W aptece można kupić specjalne pudełko z prze-
gródkami, do którego wkłada się tabletki prze-
znaczone na dany dzień albo też na cały tydzień.
Wcześniejsze przygotowanie sobie takiego pojem-
nika ułatwia regularne przyjmowanie leków. War-
to, byś poprosił kogoś z bliskich, by przypominał
Ci o Twoich tabletkach, zwłaszcza na początku
leczenia — nim się do nich przyzwyczaisz.

Połykane tabletki popijaj wodą, która najlepiej uła-
twia ich rozpuszczanie. Inne napoje mogą być

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

16

mniej skuteczne, a nawet niezalecane (np. sok
grejpfrutowy, gdy stosujesz leki z grupy antagoni-
stów wapnia).

Niektóre tabletki przyjmuje się podczas jedzenia,
a inne między posiłkami. Szczegółowe informa-
cje na ten temat musisz uzyskać, zanim wyjdziesz
od lekarza. Pomocna może też być ulotka z infor-
macją o leku, zawarta w każdym opakowaniu.

Wspomnieliśmy o nagłym odstawieniu tabletek —
jest to niebezpieczne, gdyż może wywołać wzrost
ciśnienia, nawet do wartości przekraczających te
z czasów przed leczeniem. Najczęściej dzieje się
tak, gdy nowy lek wywołuje nieprzyjemne skutki
uboczne i chorzy na własną rękę rezygnują z le-
czenia. Pamiętaj, że w takiej sytuacji należy przede
wszystkim szybko porozumieć się z lekar zem
i wspólnie podjąć decyzję dotyczącą dalszego po-
stępowania. Podobnie, gdy masz wątpliwości
co do efektów działania danego leku, nigdy nie
próbuj samodzielnie zmieniać dawkowania!

Innym powodem przerwania leczenia jest wyczer-
panie zapasu leku. Powinieneś zawsze dyspono-
wać jednym dodatkowym opakowaniem na wy-
padek nieprzewidzianych okoliczności.

Jeśli jednocześnie z tabletkami przeciwko nadciś-
nieniu stosujesz inne leki — nawet te kupowane
bez recepty — koniecznie powiedz o tym swoje-
mu lekarzowi!

Pamiętaj, że wzajemne działanie różnych leków
może być szkodliwe, a czasem niebezpieczne. Oto
dwa najczęstsze przykłady:

•

Leki przeciwko przeziębieniu i niektóre przeciw-
alergiczne i odchudzające

Często zawierają substancje zwężające naczynia,
podobne do adrenaliny, i mogą wywołać wzrost
ciśnienia.

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

17

•

Leki przeciwzapalne, stosowane na przykład
w chorobach stawów

Są to leki często używane, zwłaszcza przez osoby
starsze. Do tej grupy należy między innymi: aspi-
ryna (kwas acetylosalicylowy), diklofenak, ibupro-
fen, naproksen. Przyjmowane regularnie mogą
osłabić działanie takich leków przeciwko nad-
ciśnieniu jak: diuretyki, beta-blokery czy IKA.
Jeśli z powodu przewlekłej choroby stawów mu-
sisz przyjmować leki przeciwzapalne, być może
konieczne będzie zastosowanie leku przeciwnadciś-
nieniowego innego typu niż wymienione, np. an-
tagonisty wapnia.

Kupujesz i przyjmujesz leki
do końca życia

Większość osób z nadciśnieniem tętniczym musi
brać leki do końca życia. Jedynie chorzy z nadciś-
nieniem łagodnym, u których ciśnienie udało się
utrzymać na prawidłowym poziomie przez okres
dłuższy niż rok, mogą — w porozumieniu z leka-
rzem — próbować stopniowo odstawić leki.
Dla tych osób większego znaczenia nabierają me-
tody leczenia polegające na zmianie stylu życia.

Leczenie nadciśnienia wiąże się niestety z koszta-
mi. Oto kilka wskazówek, jak je ograniczać:

•

Stosowanie leków odtwórczych, czyli tak zwa-
nych „generyków”

Zazwyczaj po kilkunastu latach od wprowadze-
nia nowego leku na rynek wygasa jego ochrona
patentowa. Wtedy inni producenci mogą wypro-
dukować podobny lek z takich samych składni-
ków. Takie odtwarzane leki to generyki. Pojawiają
się w aptekach pod innymi nazwami niż lek orygi-
nalny i zwykle inaczej wyglądają. Są też tańsze,

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

18

gdyż ich wytworzenie nie wymagało już długotrwa-
łych i drogich badań naukowych. Jeżeli są wy-
produkowane z zachowaniem wysokiej jakości
przez uznanego producenta, w niczym nie ustę-
pują lekom oryginalnym. Uzgodnij z lekarzem,
czy możesz je stosować.

•

Leki złożone

Jeśli stosujesz dwa leki przeciwnadciśnieniowe
różnych typów, być może warto je zastąpić jed-
nym preparatem (tabletką), który stanowi ich po-
łączenie. Jest to wygodniejsze i często tańsze.

•

Dzielenie tabletek

Większość leków występuje w różnych dawkach.
Zdarza się, że tabletki zawierające dwukrotnie
większą dawkę leku kosztują tylko trochę więcej
niż ich słabsze odpowiedniki. Jeżeli tabletka po-
siada rowek podziału, oznacza to, że można ją
podzielić na równe połowy. Przelicz, czy zakup
większej dawki i dzielenie jest bardziej opłacalne.
Z perspektywy wielu lat leczenia takie oszczędno-
ści mogą być bardzo duże. Porozmawiaj o tym
ze swoim lekarzem lub farmaceutą w aptece.

Wszystko jest pod kontrolą

W początkowym okresie po rozpoznaniu nadciś-
nienia pierwszego stopnia lekarz może zapropo-
nować Ci comiesięczne wizyty kontrolne, by oce-
nić skuteczność podjętego leczenia. Jeśli zlecił Ci
nowy lek, będzie chciał wiedzieć, czy nie wywołu-
je on skutków ubocznych.

Jeśli Twoje nadciśnienie jest znaczne (2 albo 3
stopnia) albo chorujesz na inne choroby — wizy-
ty u lekarza powinny być jeszcze częstsze, przy-

Sytuacje szczególne

n a d c i ś n i e n i e t ę t n i c z e

19

najmniej do momentu, gdy uzyska on pewność,
że Twoje ciśnienie jest właściwie leczone.

Niestety, bardzo wiele osób z nadciśnieniem nie
odwiedza swoich lekarzy regularnie, zgodnie z za-
leceniem, tracąc w ten sposób nie tylko możli-
wość okresowej oceny stanu zdrowia, ale także
szansę omówienia różnych spraw związanych
z nadciśnieniem. Z czasem zaniedbują leczenie...
i same sobie szkodzą.

Mamy nadzieję, że nasze 6 zeszytów z serii
„Nadciśnienie Tętnicze” pomogło Ci zdobyć wy-
starczającą wiedzę na temat tej choroby oraz zmo-
bilizowało Cię do walki z nią. To wspaniale,
jeśli podjąłeś takie postanowienie! Przekonaj tak-
że swoich najbliższych, jak duże ma to znaczenie.
Powinni zrozumieć Twoją sytuację i wspierać Cię.
Chociaż nadciśnienia nie można wyleczyć, masz
wielki wpływ na to, jaki będzie jego przebieg.
Przede wszystkim od Ciebie zależy, czy zapanu-
jesz nad nadciśnieniem i unikniesz jego niebez-
piecznych następstw. Cieszymy się, że możemy Ci
w tym dopomóc.

Dział Medyczny

SCHWARZ PHARMA

© Via Medica, ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk
www.viamedica.pl

ISBN 83–89493–41–1

jesteśmy, by pomóc

...dla Twojego Zdrowia

www.schwarzpharma.pl

www.jestemchory.pl

Adres do korespondencji:

Schwarz Pharma Sp. z o.o.

ul. Dolna 21, 05–092 Łomianki