0:00:10 Wszędzie istnieją zastępy potencjalnych zabójców
0:00:12 jak świat długi i szeroki
0:00:14 Ludzi, którzy chcą zabić ciebie i mnie i samych siebie,
0:00:17 gdyż kieruje nimi coś, co uważają za najwyższy ideał.
0:00:24 Polityka oczywiście jest bardzo ważna.
0:00:26 Sytuacja w Iraku, w Palestynie,
00:00:28 nawet problemy społeczne w Bradford.
00:00:31 Ale dążąc do zrozumienia głównych problemów naszej cywilizacji,
00:00:35 nie traćmy z oczu tego, co najważniejsze
00:00:38 plagi zwanej religią!
00:00:43 Zamachowiec samobójca wierzy,
00:00:45 że mordując w imieniu Boga,
00:00:47 trafi na szybką ścieżkę do raju dla męczenników za wiarę.
00:00:52 To nie jest tylko problem islamu.
00:00:55 W tym filmie chcę opowiedzieć o groźnym zjawisku,
00:00:58 które z podobną mocą występuje w judaizmie i w chrześcijaństwie -
00:01:02 o "nie-myśleniu", któremu na imię "wiara religijna".
00:01:08 Jestem naukowcem i w moim przekonaniu
00:01:10 między religią i nauką istnieje głęboka sprzeczność.
00:01:14 Nie ma żadnego dobrego powodu, aby wierzyć w istnienie Boga.
00:01:18 Uważam także, że koncepcja boskiego stwórcy
00:01:21 godzi w elegancję i piękno wszechświata.
00:01:26 Wiek XXI miał być wiekiem rozumu,
00:01:30 tymczasem okazuje się, że wiara religijna rośnie w siłę.
00:01:36 Religijny ekstremizm odgrywa decydującą rolę,
00:01:39 w najbardziej tragicznych konfliktach zbrojnych.
00:01:42 Chcemy, żeby wszyscy niewierni opuścili ziemie Mahometa,
00:01:45 żeby wreszcie się stąd wynieśli.
00:01:47 Ameryka ma swoich własnych ekstremistów.
00:01:51 Najważniejszym problemem następnego pokolenia
00:01:54 będzie islamizacja Europy
00:01:57 W Wielkiej Brytanii, która żyje w cieniu religijnego terroru,
00:02:01 rząd chce ograniczyć naszą wolność krytykowania religii.
00:02:06 Nauka - powiada się - nie powinna się wtrącać do teologii.
00:02:11 Dlaczego jednak naukowcy mieliby się powstrzymywać od krytyki?
00:02:16 Nadszedł już czas, żeby ludzie rozumu, powiedzieli "dość"!
00:02:20 Wiara religijna zniechęca do samodzielnego myślenia,
00:02:24 powoduje podziały i niesie wiele innych niebezpieczeństw.
00:02:45 Piękny widok, prawda?
00:02:47 Taki łagodny i niewinny.
00:02:49 Czy nie jest to jednak początek owej równi pochyłej,
00:02:53 na której przeciwnym końcu spotykamy młodego człowieka
00:02:55 z bombą w plecaku?
00:03:00 Jeśli chcesz wziąć udział w średniowiecznych rytuałach religijnych
00:03:04 przy świecach, kadzidłach, muzyce i językach martwych
00:03:09 pamiętaj: nikt nie robi tego lepiej niż katolicy.
00:03:15 Wszystko, co dzieje się w Lourdes, w południowej Francji
00:03:18 mówi nam: nie myśl! Nie miej wątpliwości! Nie zadawaj pytań!
00:03:25 Jeśli potrafimy zachować wiarę
00:03:27 wbrew rzeczywistości i wbrew wszelkim dowodom,
00:03:30 tym bardziej jesteśmy cnotliwi.
00:03:34 Ten widok robi wrażenie, prawda!?
00:03:36 Dla wielu z nas ma iście uwodzicielski urok,
00:03:40 choćby ze względu na poczucie grupowej solidarności,
00:03:44 które z pewnością rodzi.
00:03:46 Jeśli wydaje ci się, że jesteś Napoleonem,
00:03:48 musisz się czuć bardzo samotnie,
00:03:51 gdyż nikt nie podziela twojego przekonania.
00:03:53 Utrzymanie tej wiary wymaga sporej wytrwałości.
00:03:57 Ale ci ludzie - tysiące, które przybyły do Lourdes
00:04:00 wszyscy mają to samo urojenie.
00:04:04 To z pewnością umacnia ich wiarę.
00:04:13 Kiedyś myślałem, że rozum zwyciężył wojnę z przesądami.
00:04:18 Dlatego dzisiaj doznaję wstrząsu,
00:04:20 patrząc na tłumy wiernych pielgrzymujących do Lourdes.
00:04:27 Ta religijna trzódka wydaje się nieszkodliwa;
00:04:30 jednak umacnia ona zacofany system przekonań,
00:04:33 któremu w mojej opinii musimy rzucić wyzwanie.
00:04:49 Światło dzienne odsłania szczegóły świątyni,
00:04:52 w której wciąż pielęgnuje się mit o Dziewicy, Matce Boskiej,
00:04:56 która miała się tutaj ukazać pewnej młodej,
00:04:59 i nie waham się powiedzieć - naiwnej, dziewczynie.
00:05:04 Wierni przybywają do Lourdes,
00:05:07 gdyż wierzą, że nawet najcięższe choroby mogą być uleczone
00:05:11 po zanurzeniu w źródle,
00:05:14 przy którym Najświętsza Panienka ukazała się 14-letniej Bernadecie Soubirous.
00:05:20 W rzeczywistości jest bardziej prawdopodobne,
00:05:22 że zarażą się chorobą od jednego z tysięcy pielgrzymów,
00:05:25 którzy zanurzali się w tej samej wodzie.
00:05:37 Czy podróż do Lourdes jest czymś,
00:05:39 co każdy katolik powinien zrobić co najmniej raz w życiu,
00:05:41 tak jak muzułmanin powinien odbyć pielgrzymkę do Mekki?
00:05:43 Wcale nie trzeba być katolikiem, żeby tu przyjechać.
00:05:47 Przybywają tu także wyznawcy innych religii.
00:05:49 Sama znam parę osób, które były w Lourdes, a nie są katolikami.
00:05:57 Czego się pani spodziewa po wizycie w tym miejscu?
00:06:00 Zyskałam bardzo wiele: wiarę, zaufanie i myśl,
00:06:04 że tam, na górze jest ktoś znacznie potężniejszy niż jakikolwiek lekarz.
00:06:14 Poddawanie w wątpliwość wiary tych nieszczęsnych ludzi
00:06:16 może wydawać się nieludzkie.
00:06:21 Czy jednak nie lepiej przyjąć prawdę niż łudzić się nieuzasadnioną nadzieją?
00:06:27 Czy istnieją jakiekolwiek dowody na cudowne uzdrowienia w Lourdes?
00:06:31 Stwierdzono sześćdziesiąt sześć cudów
00:06:34 i około dwóch tysięcy niewyjaśnionych przypadków wyzdrowień.
00:06:38 Możemy jednak powiedzieć,
00:06:39 że w pewien sposób uzdrowione zostały miliony osób.
00:06:42 Uzdrowione w sensie medycznym?
00:06:44 Duchowym.
00:06:46 Chodzi o ludzi, którzy pogodzili się ze swoim życiem,
00:06:50 o ludzi, którzy odnaleźli Boga i uzyskali nową łaskę.
00:06:57 Tak więc opiekuje się Ojciec 80 tysiącami pielgrzymów rocznie?
00:06:60 Tak, każdego roku przyjeżdża tu 80 tysięcy chorych ludzi.
00:07:03 I tak jest od ponad stu lat?
00:07:05 Tak.
00:07:07 Tak więc przyjeżdża 80 tysięcy pielgrzymów rocznie
00:07:10 i z tej liczby 66 osób zostało uzdrowionych -
00:07:13 chciałbym, żeby Ojciec zrozumiał mój sposób myślenia.
00:07:17 Po ponad stu latach i milionach pielgrzymów
00:07:21 stwierdzono 66 przypadków przypuszczalnych cudownych uzdrowień.
00:07:24 Statystycznie nie stanowi to żadnego dowodu.
00:07:29 Warto też zwrócić uwagę, że
00:07:31 nikt nigdy nie doznał na przykład cudownego odrośnięcia odciętej nogi.
00:07:36 Przypadki wyzdrowień dotyczą wyłącznie chorób,
00:07:38 które organizm mógł pokonać samodzielnie.
00:07:40 Ludzie wspierają się na swojej wierze jak na kulach.
00:07:44 Obawiam się jednak, że ulga, jaką odczuwają
00:07:46 jest płytka i pozorna.
00:07:48 Chcę wykazać, że zniesienie wątpliwości, nieodłączne od wiary religijnej
00:07:52 może prowadzić do znacznie większych zagrożeń.
00:08:12 Wiele osób twierdzi,
00:08:13 że nauka i religia mogą zgodnie współistnieć.
00:08:17 Moim zdaniem nie mogą.
00:08:19 Są ze sobą głęboko sprzeczne.
00:08:23 Nauka opiera się na badaniach i konstruktywnych wątpliwościach.
00:08:28 Wnioski wyciąga się w niej na podstawie dowodów i logicznego myślenia.
00:08:33 Wiara natomiast - wprost przeciwnie -
00:08:36 wymaga zawieszenia myślenia krytycznego.
00:08:42 Naukowcy formułują hipotezy, modele i idealizacje,
00:08:47 a następnie próbują je obalić,
00:08:49 zadają trudne pytania, są sceptyczni.
00:08:56 Religia przekształca niesprawdzone wierzenia w niepodważalne prawdy,
00:09:01 dzięki potędze Kościoła i upływowi czasu.
00:09:10 Chciałbym tę tezę zilustrować
00:09:12 przykładem mitu o Wniebowzięciu Matki Boskiej.
00:09:17 Katolicy wierzą, że matka Jezusa, Maria,
00:09:19 była tak ważna, że nigdy fizycznie nie umarła.
00:09:23 Z duszą i ciałem została wzięta wprost do nieba,
00:09:26 po zakończeniu ziemskiego życia.
00:09:30 Oczywiście nie ma na to żadnego dowodu.
00:09:32 Nawet Biblia nie wspomina o śmierci Matki Boskiej.
00:09:36 Wiara we wniebowzięcie Maryi
00:09:40 zrodziła się mniej więcej sześćset lat po śmierci Jezusa
00:09:43 została wymyślona, jak wszystkie inne baśnie
00:09:45 i stopniowo spopularyzowana w przekazie ustnym.
00:09:48 Wniebowzięcie stało się trwałym elementem tradycji katolickiej.
00:09:52 Wierzenie to było przekazywane przez setki lat,
00:09:55 a szczególną cechą tradycji jest to,
00:09:57 że im dłużej trwa, tym poważniej jest traktowana -
00:10:01 tak jakby sam upływ czasu
00:10:03 czynił z czegoś, co zostało wymyślone - w pełni wiarygodny fakt.
00:10:12 W latach 50. XX wieku, tradycja ta utrwaliła się tak mocno,
00:10:16 że stała się oficjalnie wyznawaną prawdą,
00:10:19 stała się dogmatem.
00:10:22 Watykan zadekretował, że rzymscy katolicy mają wierzyć
00:10:26 w doktrynę Wniebowzięcia Matki Boskiej.
00:10:29 Gdybyśmy zapytali papieża Piusa XII, skąd wie, że to prawda
00:10:34 odpowiedziałby, że musimy mu wierzyć na słowo,
00:10:37 ponieważ prawda ta została mu objawiona przez Boga.
00:10:41 Papież zamknął się w jednej ze swoich komnat i myślał tak długo,
00:10:47 aż przekonał sam siebie -
00:10:49 bez wątpienia na gruncie bardzo wyrafinowanej teologii -
00:10:51 że po prostu tak musi być.
00:10:56 Wnioski tego rodzaju nie są szczególnie szkodliwe,
00:10:59 jeśli tylko dotyczą mitu o Wniebowzięciu Matki Boskiej.
00:11:02 Ale co, gdy papież sam podejmuje decyzje w takich sprawach, jak
00:11:07 używanie kondomów w Afryce opanowanej przez epidemię AIDS.
00:11:12 W takich przypadkach potęga Kościoła,
00:11:14 która wyrosła z objawienia, dogmatów i tradycji,
00:11:18 prowadzi do cierpień i śmierci wielu tysięcy lub nawet milionów ludzi.
00:11:23 Moje zarzuty dotyczą nie tylko katolików.
00:11:26 Wszystkie religie stosują podobne sztuczki.
00:11:28 Na przykład imamowie i wydawane przez nich wyroki.
00:11:32 Rządzi nimi ta sama zasada.
00:11:34 Decyzję podejmuje najwyższy przywódca,
00:11:36 dociera ona na coraz niższe szczeble drabiny społecznej,
00:11:38 aż do rodziców i dzieci.
00:11:40 A wszystko to nawet bez cienia racjonalnego uzasadnienia.
00:11:50 Przeciwnie niż nauka, która traktuje nieznane jak wyzwanie,
00:11:53 religia rodzi się i umacnia dzięki nierozwiązanym zagadkom.
00:11:56 Dla naszych dawnych przodków
00:11:58 to, co nieznane i niezrozumiałe, było tak ogromne,
00:12:01 że tylko równie potężna istota,
00:12:03 niebiański "samiec alfa"
00:12:06 mógł wypełnić tę lukę.
00:12:10 Jak dawni ludzie mogli zrozumieć wschód słońca?
00:12:13 Musieli wymyślić płomienistego woźnicę rydwanu,
00:12:16 boskiego syna, który mógł przyjąć nasze ofiary.
00:12:19 Stworzyli więc najwyższą istotę,
00:12:21 która pierwszego dnia stworzenia mogła powiedzieć:
00:12:23 Niech się stanie światło.
00:12:27 Nauka umie wyjaśnić tę tajemnicę.
00:12:32 Dzisiaj wiemy, że słońce jest gigantycznym reaktorem nuklearnym,
00:12:36 jedną z miliardów gwiazd emitujących promieniowanie elektromagnetyczne:
00:12:41 ciepło i światło.
00:12:45 Skąd naukowcy wiedzą to, co wiedzą o Ziemi i wszechświecie?
00:12:51 Skąd wiemy, że nasza planeta liczy 4.5 miliarda lat
00:12:56 i krąży wokół Słońca, z którego czerpie energię?
00:13:03 Skąd wiemy, że szkielety dinozaurów mają setki milionów lat?
00:13:09 Odpowiedź brzmi: mamy na to dowody,
00:13:11 setki i tysiące wzajemnie potwierdzających się dowodów.
00:13:18 Nauka polega na sprawdzaniu, porównywaniu
00:13:21 i potwierdzaniu tej masy dowodów
00:13:24 wykorzystywaniu tej pracy do poprawiania dawnych teorii
00:13:27 wyjaśniających budowę i działanie wszechświata
00:13:31 Pamiętam pewne wydarzenie z czasów szkolnych,
00:13:33 które miało na mnie ogromny wpływ.
00:13:35 Pewien niemłody już profesor z mojego wydziału
00:13:39 był od wielu lat gorącym wyznawcą pewnej teorii.
00:13:44 Któregoś dnia naszą uczelnię odwiedził amerykański badacz,
00:13:47 który ostatecznie obalił tę teorię.
00:13:52 Profesor stanął przed nami, potrząsnął głową i powiedział:
00:13:55 "Szanowni Panowie! Chciałbym wam podziękować
00:13:57 Przez całe piętnaście lat byłem w błędzie".
00:14:01 Jego słowa powitaliśmy burzą oklasków.
00:14:03 Profesor ucieleśniał ideał naukowca,
00:14:05 który poświęcił wiele lat, niemal całe życie, na obronę tej teorii,
00:14:10 a teraz radował się, gdy udowodniono mu, że się mylił
00:14:14 i że dokonał się postęp w nauce.
00:14:21 Czego sceptyczny naukowiec może się dowiedzieć z tych skamieniałości.
00:14:27 Skąd wzięliśmy się my i inne żywe istoty
00:14:30 w całej swojej zdumiewającej różnorodności?
00:14:35 W minionych stuleciach ludzkość nie miała innego wyboru,
00:14:38 niż odwołać do hipotezy nadnaturalnej interwencji
00:14:42 Wśród rozlicznych mitów o stworzeniu świata,
00:14:45 w Księdze Rodzaju znajdujemy opowieść o Stwórcy,
00:14:49 któremu całe to dzieło zajęło zaledwie sześć dni pracy.
00:14:56 Ostatecznie,
00:14:57 dopiero w XIX wieku nauka potrafiła odpowiedzieć na pytanie,
00:15:00 jak to wszystko było naprawdę.
00:15:06 Karol Darwin wpadł na genialny pomysł,
00:15:10 który elegancko wyjaśnia rozwój życia na Ziemi,
00:15:13 bez odwoływania się do bożej interwencji.
00:15:27 Ta góra pomoże nam zrozumieć problem, przed jakim stanął Darwin.
00:15:33 Nazwijmy ją "górą prawdopodobieństwa".
00:15:38 Umówmy się, że to miejsce u stóp góry,
00:15:40 symbolizuje najprostsze, bakteryjne formy życia
00:15:45 jej szczyt wyobraża człowieka lub inne złożone formy życia.
00:15:51 Jak więc dostaliśmy się na szczyt tej góry?
00:15:54 Gdyby stało się to za sprawą przypadku
00:15:57 lub było dziełem inteligentnego stwórcy,
00:15:59 dotarlibyśmy tam jednym skokiem.
00:16:05 To oczywiście zupełnie niemożliwe.
00:16:10 Jeśli przejdziemy na drugą stronę "góry prawdopodobieństwa",
00:16:13 nasz problem wygląda jednak zupełnie inaczej.
00:16:15 Z tej strony jej zbocze nie jest strome,
00:16:19 wspina się stopniowo, jak proces ewolucji.
00:16:24 Żeby się dostać na szczyt, musimy tylko wejść na jej zbocze
00:16:28 i stawiać krok za krokiem.
00:16:31 Wielką zasługą Darwina było odkrycie,
00:16:34 że życie rozwijało się powoli,
00:16:36 posuwając się stopniowo naprzód przez cztery miliardy lat.
00:16:42 Autorem tego projektu był dobór naturalny, a nie stwórca.
00:16:57 Właśnie Darwinowski dobór naturalny jest siłą,
00:17:02 która zawiodła nas na szczyt "góry prawdopodobieństwa",
00:17:05 od pierwotnej prostoty do dzisiejszej złożoności.
00:17:11 Hipoteza "osobowego stwórcy": nie mogła nam dać nawet nadziei na sukces;
00:17:15 rodzi bowiem trudniejsze pytanie, niż to, na jakie próbuje odpowiedzieć:
00:17:19 Kto stworzył "stwórcę"?
00:17:24 Bogactwo i różnorodność życia
00:17:26 mogą się wydawać nieprawdopodobne.
00:17:28 Jednak jest w sposób oczywisty jałowa
00:17:30 próba wyjaśnienia tego nieprawdopodobieństwa,
00:17:32 przez jeszcze mniej prawdopodobną koncepcję Boga-Stwórcy.
00:17:38 Myślałem kiedyś, że jeszcze za mojego życia
00:17:40 teoria ewolucji będzie powszechnie przyjęta jako fakt naukowy,
00:17:44 potwierdzony przez przygniatające dowody.
00:17:48 Niestety, wiara religijna polega waśnie na tym,
00:17:51 że nawet najbardziej nieodparte i coraz to liczniejsze dowody
00:17:56 nie robią na nikim wrażenia.
00:17:58 Dziś teoria ewolucji znowu jest pod obstrzałem.
00:18:05 W tak zwanym "Pasie Biblijnym" w środkowej części Stanów Zjednoczonych
00:18:08 fundamentaliści chrześcijańscy ponownie wytaczają wojnę nauce.
00:18:20 W Nowym Świecie religia działa jak prywatne przedsiębiorstwo.
00:18:24 Rywalizujące grupy zakładają przedstawicielstwa na rogu każdej ulicy,
00:18:27 rywalizując o ludzkie dusze i pieniądze.
00:18:37 Fundamentalizm chrześcijański umacnia się
00:18:39 wśród elektoratu jedynego światowego supermocarstwa,
00:18:42 we wszystkich grupach społecznych, z uwzględnieniem samego prezydenta.
00:18:47 Jeśli wierzyć ankietom,
00:18:49 45 procent Amerykanów,
00:18:51 to znaczy około 135 milionów mieszkańców tego kraju
00:18:55 uważa, że wszechświat liczy sobie mniej niż 10 tysięcy lat
00:19:12 Oto "Kościół nowego życia" w Colorado Springs,
00:19:16 gdzie konserwatywni ewangeliści
00:19:18 wznieśli wart 18 milionów dolarów ośrodek religijny,
00:19:21 swoją nową Jerozolimę u stóp Gór Skalistych.
00:19:27 Fundamentalistyczne kościoły stanowią w Ameryce potężne lobby.
00:19:31 Wywierają wpływ na wszystko -
00:19:34 od treści programów szkolnych
00:19:37 do polityki zagranicznej.
00:19:45 To miejsce przemawia do wyobraźni.
00:19:48 To więcej niż zwykły kościół, to cała skomplikowana społeczność.
00:19:53 12 tysięcy członków tej kongregacji
00:19:56 może uczestniczyć w jednym spośród 1300 programów,
00:20:00 gdzie mogą uzyskać chrześcijańskie porady na każdy temat:
00:20:03 od małżeństwa do spacerów z psem.
00:20:11 Wszystko tutaj jest przepojone entuzjazmem.
00:20:14 Elementów tradycji jest znacznie mniej niż w Lourdes.
00:20:16 Mnóstwo za to chełpliwego i gwiazdorskiego wodzostwa.
00:20:27 Pasterzem tej trzódki jest Ted Haggard,
00:20:30 człowiek niezwykle wpływowy,
00:20:32 przewodniczący National Association of Evangelicals.
00:20:35 "Nowe życie" jest jego ewangelicznym Watykanem.
00:20:40 Witamy wszystkich naszych przyjaciół!
00:20:43 Poświęćcie chwilkę i powiedzcie "hello" wszystkim,
00:20:45 siedzącym za wami, przed wami, po waszej prawej i po lewej stronie.
00:20:50 Witamy także wszystkich naszych gości!
00:20:53 Jeśli jesteście z nami po raz pierwszy,
00:20:55 otrzymacie od nas pakiet informacji...
00:21:00 Niestety, przyjazny klimat powitania prysnął niemal natychmiast,
00:21:03 gdy zacząłem rozmawiać z pastorem Haggardem o Biblii i nauce.
00:21:10 Przekona się pan, że nie ma racji w jednych sprawach, a ma w innych.
00:21:13 Jednak bardzo proszę, żeby w tym procesie
00:21:15 nie popadał pan w arogancję.
00:21:21 Módlmy się. Ojcze nasz, w imieniu Pana naszego, Jezusa Chrystusa,
00:21:25 kochamy cię i chwalimy, wszyscy tu obecni głoszą twoją chwałę i wielkość.
00:21:32 Jesteśmy ci wdzięczni za wszystko, co dla nas uczyniłeś.
00:21:34 Kościół "Nowego życia" w Colorado Springs
00:21:37 jest bastionem amerykańskiego religijnego konserwatyzmu.
00:21:41 Dziękujemy Ci, że odmieniłeś nasze życie, dziękujemy ci Panie.
00:21:44 Przyjechałem tutaj, żeby zrozumieć,
00:21:46 dlaczego to, co uważam za irracjonalną wiarę, rośnie w siłę
00:21:50 i dlaczego dokonuje zamachu na naukę.
00:21:56 Witam w Stanach Zjednoczonych!
00:21:58 Dziękuję bardzo!
00:21:59 Pastor Ted Haggard ma bezpośredni kontakt z Bogiem...
00:22:02 i Georgem Bushem.
00:22:04 Ten żarliwy republikanin twierdzi,
00:22:06 że co tydzień rozmawia z prezydentem.
00:22:09 Jest też w dobrych stosunkach z Tony Blairem i Arielem Sharonem.
00:22:14 Dał Pan nam dzisiaj prawdziwe przedstawienie.
00:22:16 Musi to kosztować niemałe pieniądze.
00:22:19 Tak, chcę żeby ludzie modlili się z przyjemnością,
00:22:23 żeby podczas nabożeństwa byli blisko mnie, dlatego siedzą wokół mnie,
00:22:28 mogą być blisko mnie i mogę na nich patrzeć.
00:22:31 Jest pan z pewnością bardzo skuteczny w tym, co pan robi.
00:22:33 Pańskie wystąpienie przypominało mi niemal - proszę wybaczyć
00:22:38 - wiec norymberski.
00:22:40 Dr Goebbels byłby z pana dumny.
00:22:43 Nic mi nie wiadomo o wiecach norymberskich,
00:22:46 ale wiem, że wielu Amerykanów traktuje moje nabożeństwa
00:22:48 jak koncerty muzyki rockowej.
00:23:10 Gdy przygotowuję kazanie,
00:23:12 nie chcę by grupa szaleńców przychodziła żeby powiedzieć:
00:23:17 "Tak, pastorze! Jest pan tak wspaniały, że wierzymy w każde pana słowo".
00:23:20 Temu byłbym stanowczo przeciwny.
00:23:22 Oto słowo święte! Ci z was, którzy zostali wybrani zgodnie z wiedzą Boga Ojca
00:23:28 w tym miejscu mowa jest o nas, to my zostaliśmy wybrani do ?
00:23:31 Do czego? O jakie słowo tu chodzi?
00:23:33 Posłuszeństwo!
00:23:35 Powiedzcie to głośniej!
00:23:36 Posłuszeństwo! Tak, zostaliśmy wybrani
00:23:39 Każdemu z nas jest potrzebne
00:23:41 poczucie sensu istnienia.
00:23:44 Życie i śmierć czynią nas tym, czym jesteśmy.
00:23:47 A przecież większość z nas,
00:23:49 gdy dojrzewamy i stajemy się odpowiedzialnymi, dorosłymi ludźmi,
00:23:51 przyjmuje do wiadomości, że życie jest skomplikowane
00:23:53 i że żyjemy w świecie subtelnych półcieni,
00:23:55 a nie czarno białych kontrastów.
00:23:58 Martwi mnie, że tysiące "nowonarodzonych" pada ofiarą manipulacji
00:24:02 i cofa się do stanu dziecinnych pewników.
00:24:05 Jedyną prawdą, jakiej potrzebują, jest Bóg -
00:24:07 Bóg, tak jak go przedstawia ich pastor.
00:24:14 Wierzymy wszyscy, że słowa Biblii są słowami samego Boga.
00:24:17 Dziś mówiłem wam,
00:24:19 żebyście kochali bliźniego swego jak siebie samego.
00:24:22 Nie musiałem na to przedstawiać żadnych dowodów;
00:24:25 ani socjologicznych, ani psychologicznych.
00:24:27 Jak może pastor twierdzić, że zachęca ludzi do samodzielnego myślenia,
00:24:30 wmawiając im, że każde słowo w tej księdze jest prawdziwe.
00:24:33 Oni nie muszą w to wierzyć.
00:24:34 Gdy ja przedstawiam argumenty, mówię tak:
00:24:36 ta książka mówi to, tamta coś innego,
00:24:39 Moje argumenty są inne:
00:24:41 istnieje księga, którą pisało 40 autorów przez 15 stuleci.
00:24:44 Wszyscy pisali na ten sam temat i nie ma między nimi żadnych sprzeczności.
00:24:47 Żadnych sprzeczności?
00:24:49 Pan nie potrafi podać dwóch ekspertów z tego samego pokolenia,
00:24:55 tej samej dziedziny, którzy nie mówią rzeczy sprzecznych
00:24:57 Na tym polega piękno nauki!
00:24:59 Naukowcy dysponują mnóstwem dowodów,
00:25:01 nowe napływają, cały czas zmieniając nasze rozumienie świata
00:25:05 a pastor ma jedną książkę, która nie ulega żadnym zmianom
00:25:08 i która zabrania ludziom samodzielnego myślenia.
00:25:10 Postanowiliśmy pójść do tego świętego miejsca - prawda to czy fałsz?
00:25:13 Prawda!
00:25:14 Prawda! Wszyscy powtarzamy!
00:25:15 Prawda!
00:25:16 Świetnie, na tym zamykam głosowanie.
00:25:18 Moim największym zmartwieniem jest to, że ewangeliści tacy jak Haggard
00:25:22 wmawiają członkom swojej trzódki najoczywistsze, wierutne bzdury.
00:25:27 Ewangeliści odrzucają dowody naukowe
00:25:30 tylko po to, by umacniać wpływy bajek z epoki kamiennej.
00:25:38 Stosujemy bez zastrzeżeń metody naukowe,
00:25:40 jako amerykańscy ewangeliści.
00:25:42 Uważamy, że z czasem, gdy poznamy nowe fakty,
00:25:47 będziemy wiedzieć więcej o tym, jak Bóg stworzył Niebo i Ziemię.
00:25:51 Nauka dowiodła, że nasz świat istnieje od 4.5 miliarda lat.
00:25:55 Akceptuje pastor ten fakt?
00:25:56 Pan oczywiście dobrze wie, co robi.
00:25:59 Akceptuje pan bez zastrzeżeń poglądy,
00:26:01 przyjęte w niektórych kręgach społeczności naukowej,
00:26:05 tymczasem pana wnuki
00:26:08 będą może słuchać taśmy z nagraniem pana wypowiedzi
00:26:10 i będą się z niej śmiać
00:26:11 Chce się pastor założyć?
00:26:12 Czasem trudno ludziom,
00:26:14 którzy prowadzą badania nad uszami lub oczami,
00:26:17 pogodzić się z myślą, że powstały one za sprawą przypadku.
00:26:20 Przepraszam bardzo! Powiedział pastor, "za sprawą przypadku"?.
00:26:22 Co pastor przez to rozumie?
00:26:23 Że oko jakoś się przypadkowo uformowało.
00:26:25 Kto powiedział, że tak było?
00:26:27 Niektórzy ewolucjoniści.
00:26:28 Ani jeden z tych, których kiedykolwiek spotkałem.
00:26:30 Doprawdy! Jest oczywiste, że pastor nie ma pojęcia o ewolucji.
00:26:33 A może to pan nie spotkał tych ludzi, których ja poznałem?
00:26:36 Posłuchaj, najwyraźniej nie zdajesz sobie sprawy,
00:26:39 że mamy tu do czynienia z intelektualną arogancją.
00:26:44 To dlatego ludzie tacy jak ty,
00:26:47 nie mogą się porozumieć z ludźmi wiary.
00:26:50 Ja nie okazuję innym wyższości
00:26:54 tylko dlatego że, wiem od nich o wiele więcej.
00:26:56 A gdybyś tylko przeczytał te książki, jakie ja czytałem
00:26:58 i gdybyś poznał tych uczonych, których ja poznałem,
00:27:01 byłbyś równie wielki, jak ja.
00:27:03 Szanowny panie,
00:27:05 są rzeczy, które pan wie
00:27:07 i są rzeczy, których pan nie wie.
00:27:09 Z upływem lat przekona się pan,
00:27:11 że w pewnych sprawach miał pan rację, a w innych nie.
00:27:14 Jednak bardzo proszę, żeby przez ten czas
00:27:16 nie popadał pan w arogancję.
00:27:23 Na parkingu doszło do nieprzyjemnego zajścia.
00:27:26 Pakowaliśmy swoje rzeczy, gotowi do wyjazdu,
00:27:29 kiedy nagle pojawił się Haggard
00:27:31 i rozkazał:
00:27:33 "Wynoście się, wsadzę was do więzienia i skonfiskuję wasz film!"
00:27:38 Potem powiedział coś bardzo dziwnego:
00:27:39 "Nazwaliście moje dzieci zwierzętami".
00:27:42 Później, po dłuższym namyśle uznaliśmy,
00:27:44 że musiało mu chodzić o to, że mówiłem o ewolucji...
00:27:46 Wydawało mu się, że mówiłem,
00:27:48 iż członkowie jego trzódki są zwierzętami,
00:27:50 co w pewnym sensie rzeczywiście powiedziałem,
00:27:52 gdyż wszyscy ludzie są zwierzętami.
00:28:12 Haggard chce,
00:28:14 żeby uczyć o ewolucji
00:28:16 jak o równoważnej teorii, obok bliblijnej koncepcji stworzenia
00:28:20 i koncepcji tzw. inteligentnego projektu,
00:28:22 według której Bóg działa poprzez ewolucję.
00:28:25 Brzmi to całkiem rozsądnie, prawda?
00:28:32 Naprawdę jednak nie jest to ani trochę rozsądne.
00:28:35 To nie są równoważne teorie.
00:28:37 Na poparcie ewolucji przez dobór naturalny
00:28:39 mamy tysiące dowodów,
00:28:42 a biblijna koncepcja stworzenia jest z sprzeczna z dowodami,
00:28:45 a na jej poparcie można wskazać co najwyżej kilka starożytnych tekstów.
00:28:51 W świecie zdominowanym przez Haggarda i jego zwolenników
00:28:54 racjonalni ateiści żyją w takim poczuciu zagrożenia, że
00:28:57 zorganizowana przez nich "grupa wolnomyślicieli":
00:29:01 spotyka się potajemnie
00:29:03 być może, by wspólnie pomarzyć o przeniesieniu się do Kanady.
00:29:06 Jak miło was spotkać!
00:29:07 Witaj Richard! Witaj! Wspaniale cię widzieć!
00: 29:11 Czy wolnomyśliciele czują się obecnie w jakiś sposób prześladowani?
00:29:14 Dostałem sporo listów z pogróżkami
00:29:18 i korespondencji od rodziców moich uczniów,
00:29:20 w których nazywają mnie wcieleniem szatana, bo nauczam ewolucji.
00:29:24 Niektórzy pastorzy w Colorado Springs
00:29:26 namawiają uczestników szkół letnich,
00:29:30 by przeciwstawiali się nauczycielom biologii w szkołach.
00:29:33 Czy można mówić o zorganizowanej kampanii?
00:29:35 Tak jest, z pewnością można mówić o zorganizowanej kampanii...
00:29:38 Oni już mają taką mentalność, że racja jest zawsze po ich stronie.
00:29:41 W tym kraju, ktoś, kto ujawni się jako ateista,
00:29:44 może się spodziewać poważnych kłopotów zawodowych,
00:29:47 może nie dostać pracy, może stracić pracę lub nie dostać mieszkania
00:29:52 W tych sprawach Amerykanie budzą się bardzo powoli.
00:29:56 Zaczynają sobie zdawać sprawę z tego, co się dzieje wokół,
00:29:59 tak jak w epoce maccartyzmu.
00:30:01 Dzisiaj jest bardzo podobnie?
00:30:03 Nadal nie dostrzegamy zagrożeń związanych z religijnym ekstremizmem.
00:30:09 Chrześcijańskim faszyzmem, prawda?
00:30:11 Tak - jakkolwiek byśmy tego zjawiska nie nazwali.
00:30:13 Ostatnio np. słyszałem takie określenia:
00:30:15 teologia dominująca lub chrześcijaństwo dominujące.
00:30:31 Amerykańscy fundamentaliści chrześcijańscy atakują naukę.
00:30:35 A co oferują w zamian?
00:30:38 Lustrzane odbicie islamskiego terroryzmu,
00:30:41 amerykański taliban.
00:30:48 Żyjemy w czasach śmiertelnie groźnej polaryzacji,
00:30:52 gdy wielkie religie podsycają konflikty tak dalece,
00:30:55 że trudno wręcz sobie wyobrazić, żeby kiedykolwiek udało się je złagodzić.
00:30:58 W Nowym Jorku, Madrycie i Londynie
00:31:01 byliśmy świadkami tego, jak bliskowschodnie religijne szaleństwo
00:31:04 wtargnęło w samo serce świeckiego Zachodu.
00:31:12 Żeby zrozumieć osobników podobnych do Bin Ladena
00:31:15 musimy zdać sobie sprawę, że religijny terroryzm, który uprawiają,
00:31:18 jest logiczną konsekwencją ich głębokiej wiary.
00:31:22 Nawet tak zwani wyznawcy umiarkowani
00:31:24 są integralną częścią tej samej religijnej struktury,
00:31:27 umacniając "niemyślenie" jako wartość pozytywną.
00:31:33 Naprawdę przerażające jest to,
00:31:35 że religijni bojownicy uważają, iż to, co robią,
00:31:38 jest bezwzględnie dobre.
00:31:40 Ci z nas, którzy wychowali się w tradycji chrześcijańskiej,
00:31:42 mogą wkrótce usłyszeć wezwanie:
00:31:43 naprzód żołnierze Chrystusa, do boju w imię Boga,
00:31:46 powstańcie, powstańcie dla Jezusa, żołnierze krzyża.
00:31:50 Moim zdaniem jednak,
00:31:52 ta wojna między tak zwanym dobrem i tak zwanym złem,
00:31:54 tak naprawdę jest wojną między złem i złem.
00:32:02 Oto Ziemia Święta.
00:32:04 Tutaj zrodziły się religijne dogmaty,
00:32:07 które po dziś dzień rządzą ludzkim życiem.
00:32:10 Przyjechałem tutaj,
00:32:11 gdyż na tym skrawku ziemi trwają konflikty religijne,
00:32:15 które zagrażają całej cywilizacji i wszelkiej racjonalności.
00:32:21 Przerażająca mieszanka polityki i ekstremizmu religijnego,
00:32:25 doprowadziła w ostatnich pięciu latach do śmierci 4 tysięcy osób,
00:32:28 które straciły życie od kul i w zamachach bombowych.
00:32:47 Mimo zagrożeń,
00:32:48 turyści wciąż przybywają do Jerozolimy,
00:32:51 do miejsc, które ich religia nakazuje im czcić:
00:32:55 Drogę Krzyżową,
00:32:57 gdzie Jezus miał być wychłostany w ostatnich chwilach życia;
00:33:03 Kopułę na Skale,
00:33:09 Ścianę Płaczu - najświętszą w skali świata ruinę Judaizmu.
00:33:31 Ten kościół jest zupełnie wyjątkowy
00:33:35 Z zewnątrz wygląda na miejsce, w którym pielęgnuje się nieszkodliwy mit.
00:33:38 W tym miejscu znajdowała się Kalwaria, gdzie Jezusa ukrzyżowano.
00:33:42 Tam widzimy grób Jezusa.
00:33:44 Oto Kamień Namaszczenia,
00:33:48 gdzie ułożono ciało Jezusa po zdjęciu z krzyża
00:33:52 i namaszczono olejkami.
00:33:56 Skąd pan to wie? Czy są na to jakieś dowody?
00:33:59 Opowieść tę przekazywano sobie z ust do ust.
00:34:02 Czyli tak chce tradycja?
00:34:03 Tak, tradycja przekazywana z pokolenia na pokolenie.
00:34:06 Tu widzimy otwór, w którym zatknięto krzyż.
00:34:13 Tutaj Jezusa ukrzyżowano - tu umarł na krzyżu
00:34:19 Pan w to chyba nie wierzy?
00:34:21 To mówi tradycja chrześcijańska.
00:34:24 Chrześcijanie wierzą, że tutaj właśnie krzyżowano Chrystusa.
00:34:31 Dzisiaj grobem Chrystusa opiekują się księża wyznania greckokatolickiego.
00:34:36 Tylko tyle zostało z głazu, który Anioł przytoczył
00:34:38 i którym zamknął grobowiec.
00:34:45 Uwaga na głowę! Dziękuję.
00:34:50 Tutaj złożono ciało Jezusa i tutaj zmartwychwstał.
00:34:57 Niech Bóg pana błogosławi, zakończyliśmy zwiedzanie,
00:35:00 może pan teraz odmówić modlitwę.
00:35:08 To święte miasto
00:35:10 musi być jednym z najmniej oświeconych miejsc na świecie.
00:35:13 Jednocześnie jest to miejsce,
00:35:15 w którym aż wrze od wzajemnej, tłumionej nienawiści.
00:35:19 Bliski jest dzień, gdy żołnierze Allacha nie zniosą,
00:35:22 byś dłużej szerzył swoje idee na naszej ziemi.
00:35:40 Żyjemy w czasach, gdy wiara religijna
00:35:43 po raz kolejny rzuca wyzwanie rozumowi i prawdzie naukowej.
00:35:47 To jest problem nas wszystkich,
00:35:49 gdyż irracjonalna natura religii jest źródłem nietolerancji,
00:35:53 która prowadzi do morderstw.
00:35:56 Przyjechałem do Jerozolimy, żeby zrozumieć
00:35:59 jak żarliwa religijność podsyca te krwawe konflikty.
00:36:06 Jedną z pierwszych rzeczy, które rzucają się w oczy
00:36:08 jest nerwowa czujność.
00:36:10 Żyją to obok siebie różne grupy etniczne i religijne.
00:36:13 Ale na obszarze Starego Miasta
00:36:17 na każdym kroku spotykam wojskowe punkty kontrolne.
00:36:22 Dla muzułmanów
00:36:23 teren, na którym znajduje się Kopuła na Skale i meczet Al-Aksa
00:36:27 jest - zaraz po Mekce i Medynie -
00:36:29 najświętszym miejscem islamu.
00:36:32 Wierzą oni, że to właśnie tu
00:36:34 prorok Mahomet wzniósł się do nieba.
00:36:40 Pech chce, że żydzi wierzą,
00:36:43 iż właśnie tu znajdowała pierwsza i druga świątynia,
00:36:47 najświętsza budowla Judaizmu.
00:37:06 Żydom wolno się modlić tylko w bezpośredniej bliskości Ściany Płaczu.
00:37:15 Gdy Jezus wkroczył do świątyni, aby przepędzić z niej przekupniów,
00:37:18 w sąsiedztwie nie było żadnego meczetu.
00:37:20 Gdy Arabowie podbili ten kraj,
00:37:22 wznieśli w tym miejscu meczet Al-Aksa,
00:37:25 a po jakimś czasie,
00:37:27 na terenie głównej świątyni, gdzie znajdował się ołtarz,
00:37:33 postawili Kopułę na Skale,
00:37:35 która nie jest meczetem w ścisłym tego słowa znaczeniu.
00:37:41 Dzisiaj my, żydzi, nie mamy tutaj wstępu.
00:37:50 Muzułmanie odrzucają te żydowskie roszczenia.
00:37:53 A gdy Ariel Szaron wszedł na wzgórze świątynne w roku 2000
00:37:58 Przybyłem tutaj z przesłaniem pokoju
00:38:02 Pojawienie się Szarona w tym miejscu wywołało wybuch drugiej Intifady,
00:38:07 palestyńskiego powstania,
00:38:08 w którym jak dotąd życie straciło 4 tysiące osób.
00:38:22 Gdyby żydzi naprawdę chcieli pokoju z Arabami i muzułmanami
00:38:29 nie zbliżaliby się do meczetu Al-Aksa.
00:38:33 Religia muzułmańska nie zezwala
00:38:37 na współistnienie z inną wiarą na tym samym terenie.
00:38:40 Gdybym tam wszedł, stanął w jakimś zakątku, daleko od meczetu,
00:38:44 gdzieś na podwórzu pod drzewem,
00:38:47 a jakiś muzułmanin usłyszałby, że się modlę,
00:38:50 wezwałby policję, żeby mnie usunęła z terenu świątyni.
00:38:55 Jeśli chodzi o meczet Al-Aksa,
00:38:58 nie może być nawet mowy o negocjacjach.
00:39:08 gdyż żaden muzułmanin na świecie nie ma prawa
00:39:11 do prowadzenia takich rozmów.
00:39:24 Wszystkie podejmowane przeze mnie próby rozmowy
00:39:27 natrafiają na twardy mur religijnego nieprzejednania.
00:39:32 "Tylko moja księga mówi prawdę! To ja mam rację, on jest w błędzie!"
00:39:37 Postanowiłem zatem porozmawiać z kimś, kto
00:39:39 jak sądziłem w swojej naiwności,
00:39:41 umiałby dostrzec racje po obu stronach.
00:39:45 Yousef Al-Khattab
00:39:47 nazywał się kiedyś Joseph Cohen.
00:39:49 Urodził się i wychował w Nowym Jorku.
00:39:52 W 1998 roku przeniósł się do Gazy jako jeden z żydowskich osadników;
00:39:57 wtedy jednak odkrył innego Boga,
00:39:59 Allacha.
00:40:03 Miło pana widzieć.
00:40:06 Witam, proszę do środka.
00:40:09 Tym, co rzuciło mi się w oczy
00:40:11 po przybyciu do tego centrum tylu wyznań i religii,
00:40:13 jest przede wszystkim nienawiść, jaką rodzi wiara religijna.
00:40:16 Jestem ateistą
00:40:17 i człowiekiem raczej łagodnym, nie nienawidzę ludzi.
00:40:21 Jednak tutaj nienawiść otacza mnie ze wszystkich stron
00:40:24 wydaje się, że ma ona wiele wspólnego z religią.
00:40:26 Ja nienawidzę ateistów.
00:40:27 Ich zupełnie nie obchodzi, że ktoś cudzołoży na środku ulicy.
00:40:30 że półnagiekobiety prężą się na ekranach telewizorów.
00:40:34 Nie robi to na nich żadnego wrażenia, bo w nic nie wierzą.
00:40:36 Ateiści nie wierzą w prawo naturalne,
00:40:38 uważają, że można zmienić konstytucję lub zasady postępowania.
00:40:42 Nie wierzą w prawo boże. Jakim prawem mogą się zatem kierować?
00:40:45 Pozostają im tylko prawa stanowione przez ludzi.
00:40:47 Zrozumiałem wreszcie, że rozmawiam z człowiekiem,
00:40:49 który z własnej woli podporządkował się fundamentalistycznym dogmatom.
00:40:53 Co pan myśli o
00:40:56 zamachach terrorystycznych w Nowym Jorku i w Londynie?
00:41:01 W porządku, jeśli chce pan rozmawiać o ewolucji,
00:41:03 to zacznę od samego początku.
00:41:05 Co pan myśli o żydach, którzy już w 1948 roku
00:41:08 zniszczyli 417 arabskich wiosek wraz z meczetami?
00:41:11 Nie dotknęło to pana, bo jest pan ateistą
00:41:13 Co pan na to powie? Czy mieliśmy usiąść,
00:41:15 popijać herbatkę i pogadać o tym, co powinniśmy zrobić?
00:41:20 Nie, byłoby to idiotyczne!
00:41:23 Gdyby nie było państwa Izrael,
00:41:26 nie byłoby także 11 września.
00:41:28 Ale jeśli mamy ze sobą współżyć,
00:41:31 nie może być tak,
00:41:32 że jedni żarliwie wierzący ludzie
00:41:36 nie chcą rozmawiać z innymi żarliwie wierzącymi ludźmi
00:41:39 tylko dlatego że, ich przekonania są ze sobą sprzeczne.
00:41:46 Wydaje mi się, że przepełnia cię lęk.
00:41:49 Domyślasz się, że ta zabawa w okupację naszej ziemi
00:41:53 i zatruwanie społeczeństw niemoralnymi ideami
00:41:57 nie będzie trwać wiecznie.
00:41:59 Allach ma swoich żołnierzy,
00:42:01 którzy się temu przeciwstawią.
00:42:06 Chcemy tylko jednego:
00:42:08 żeby niewierni opuścili ziemię Mahometa,
00:42:12 chcemy, żeby się stąd wynieśli.
00:42:15 Czy Pan chce, żeby islam opanował cały świat?
00:42:17 Oczywiście, że chcę. Islam opanuje cały świat.
00:42:20 Dlatego radzę ci: przemyśl swój film jeszcze raz,
00:42:22 wycofajcie swoje wojska z naszych ziem,
00:42:25 poprawcie siebie, naprawcie swoje społeczeństwo, wasze kobiety
00:42:29 Mamy naprawić nasze kobiety? To nie moja sprawa.
00:42:31 Jak będą chciały, to się same zmienią.
00:42:33 Mylisz się, to jest twoja sprawa.
00:42:35 Ubieracie swoje kobiety jak dziwki!
00:42:38 Ja nie ubieram naszych kobiet. Same się ubierają.
00:42:40 Pozwalacie na to, takie są wasze normy,
00:42:42 żeby kobiety wychodziły na ulicę tak ubrane.
00:42:44 Co się dzieje z waszym społeczeństwem?
00:42:46 Ale ja się interesuję religią
00:42:48 i wpływem, jaki wywiera na ludzkie umysły. Martwi mnie
00:42:51 A my się martwimy o ciebie.
00:42:53 Kradzieże, złodziejstwa! To się wam całkowicie wymknęło spod kontroli...
00:43:00 Niesprawiedliwości popełnione wobec Palestyńczyków
00:43:02 zrodziły złość i nienawiść.
00:43:06 Trzeba jednak zrozumieć,
00:43:08 że tym, co tę nienawiść umacnia
00:43:11 jest kult śmierci i męczeństwa.
00:43:18 Jeśli wasi kaznodzieje będą wmawiać ludziom,
00:43:20 że męczeństwo za wiarę i nagroda w raju
00:43:23 są lepsze niż życie na tym świecie,
00:43:26 zawsze znajdzie się kilku szaleńców, którzy w to uwierzą.
00:43:30 W ten sposób rodzi się zaklęte koło zemsty, wojny i cierpień.
00:43:49 Jestem tutaj, na Górze Oliwnej,
00:43:51 patrzę na to piękne, starożytne miasto.
00:43:56 Wysłuchałem wielu skrajnych stwierdzeń,
00:43:58 wielu słów nienawiści i bigoterii,
0:44:01 jakich nie słyszałem nigdy dotąd.
00:44:04 Nie wiem, jaka będzie przyszłość świata,
00:44:07 dokąd ludzie będą myśleć w ten sposób.
00:44:10 A ludzie będą myśleć w ten sposób
00:44:12 tak długo, jak długo będą uczeni
00:44:14 od wczesnego dzieciństwa, od kołyski,
00:44:18 że w religii jest coś dobrego,
00:44:21 że jest coś dobrego w tym, że wierzymy tylko dlatego że, nas to tego nakłoniono
00:44:27 zamiast przyjąć coś lub odrzucić w oparciu o dowody.
00:44:36 Zabijanie dla Boga jest nie tylko mordercze,
00:44:40 jest również idiotyczne.
00:44:45 Inaczej niż religia,
00:44:47 nauka nie udaje, że wie wszystko.
00:44:50 Nadal poszukuje odpowiedzi na wiele pytań o pochodzenie wszechświata.
00:44:58 To, że nauka nie zna odpowiedzi na wiele pytań,
00:45:01 nie oznacza, że znają je starożytne teksty, które uznaliśmy za święte.
00:45:09 Nauka nie może udowodnić nieistnienia Boga,
00:45:12 ale to nie znaczy, że Bóg istnieje.
00:45:14 Istnieją miliony rzeczy, których istnienia nie potrafimy obalić naukowo.
00:45:20 Filozof Bertrand Russell zaproponował analogię:
00:45:24 Wyobraźmy sobie chiński czajnik do herbaty,
00:45:26 krążący po orbicie słońca.
00:45:29 Nie możemy udowodnić, że czajnik ten nie istnieje,
00:45:32 bo jest zbyt mały, żebyśmy mogli dostrzec go przez teleskop.
00:45:36 Nikt poza garstką szaleńców nie powie,
00:45:38 że wierzy w istnienie tego czajnika tylko dlatego
00:45:40 że nie możemy udowodnić, iż on nie istnieje.
00:45:42 Może w tej sprawie musimy być agnostykami, w technicznym sensie tych słów
00:45:46 ale w praktyce,
00:45:47 w sprawie czajnika krążącego wokół słońca, wszyscy jesteśmy ateistami.
00:45:52 Wyobraźmy sobie teraz, że całe społeczeństwo
00:45:54 nauczyciele, starszyzna,
00:45:57 wierzą w istnienie tego czajnika.
00:46:00 legenda o czajniku przekazywana jest z pokolenia na pokolenie;
00:46:03 stała się ważną częścią tradycji
00:46:05 napisano nawet święte księgi traktujące o chińskim czajniku.
00:46:08 Wówczas, gdyby ktoś oświadczył, że nie wierzy w jego istnienie,
00:46:12 uznanoby go za ekscentryka lub nawet za szaleńca.
00:46:18 Istnieje nieskończona liczba rzeczy, w rodzaju niebiańskiego czajnika,
00:46:21 których nieistnienia nie potrafimy udowodnić.
00:46:23 wróżki, jednorożce
00:46:27 i złośliwe skrzaty
00:46:28 Nie możemy wykazać, że nie istnieją.
00:46:30 Jednak nie wierzymy w nie
00:46:32 tak samo, jak nie wierzymy w bogów starożytnego Egiptu
00:46:36 lub w grecką Afrodytę.
00:46:40 Wszyscy jesteśmy ateistami,
00:46:42 gdy chodzi o większość bogów, w których wierzą ludzie.
00:46:47 Niektórzy z nas po prostu nie wierzą w jednego boga więcej.
00:47:01 W następnym odcinku wykażemy,
00:47:03 że religia jak wirus atakuje głownie ludzi młodych.
00:47:07 Bóg Księgi, w której wielu z nas szuka recept moralnych,
00:47:11 jest najbardziej bezlitosnym i mściwym bohaterem
00:47:15 w historii literatury
00:47:17 Tłumaczenie: Andrzej Dominiczak
00:47:19 racjonalista.pl