R-w6-przebieg 23. listopad 2006
PRZEBIEG WYKA
ADU NR 6
Formy czynności:
 reakcje okrężne
powstaje na skutek interesującego bodz
ca, na który dziecko trafiło przypadkowo, zmieniają się, nie
pozostają w tej samej formie, cechą charakterystyczną struktury procesem przekształceń. To nie jest
tylko SI
STAJE.
a) pierwszego rzędu (2 stadium)  dziecko powtarza interesujący rezultat wykryty przypadkowo i
odnosi się on do jego ciała (np. ssanie kciuka  typowa reakcja okrężna pierwszego stopnia)
b) rekacje okrężne drugiego stopnia (3 stadium) dziecko chce odtwarzać; ćwiczy na przedmiotach
zewnętrznych (np. jak potrząsnąłem grzechotką to zabrzęczało, więc ponawiam działanie- zachęca
to dziecko do działania)
c) reakcje okrężne trzeciego stopnia (5 stadium) dziecko che rozumieć; czynne
eksperymentowanie (dziecko powtarza, dlatego żeby zrozumieć przedmiot) piaget opisywał
swojego syna jak kroił chleb i spuszczał okruszki po kołdrze, dzieci często wyrzucają je
[w piątym stadium dziecko traktuje przedmiot (I poł. 2 r.ż.)
Dziecko odkrywa stałość przedmiotu w 4 stadium. Dziecko stosuje określone schematy po to aby
opracować przedmiot.
W 2 r.ż. Dziecka najważniejsze jest rozwiązywanie problemów.
Najpierw schematy czynnościowe pierwotne (dotyczą własnego ciała dziecka)
czynnościowe wtórne (działań na przedmiotach),
Schematy się koordynują w 1 r.ż. Wchodzą jedne w drugie. Podrzędne-związany ze środkiem do
głównych  związany z celem.
Sposób rozwiązywania problemów w okresie inteligencji sensoryczno-motorycznej
Czynne eksperymentowanie Kombinacje myślowe
Materiał Realne przedmioty i czynności Wyobrażenia
Sposób działania Wypróbowywanie znanych Szybki przegląd znanych
sposobów (stosowanie znanych schematów bez ich
schematów do nowych sytuacji) wypróbowywania
Metoda Prób i błędów Nagła koordynacja schematów
(inwencja)
Cechy Proces długi, możliwie Proces szybki, efektywny
nieekonomiczny
Jeśli dziecko wykonało jakąś próbę, która nie doprowadziła do efektu to nie powtarza tej próby.
W II poł. 2 r.ż. Dziecko zaczyna inaczej postępować w sytuacji problemowej  zmienia się stosunek
dziecka do przedmiotu. Jak już dziecko opracowało przedmiot to dziecko uważa, że przedmiot
można zastąpić symbolicznym zastępnikiem, bo w umyśle tworzy się wyobrażenie przedmiotu.
Posługuje się wyobrażeniem przedmiotu.
Strona 1 z 7
R-w6-przebieg 23. listopad 2006
Inwencja  nagła koordynacja schematów
Następuje przejście od inteligencji nierefleksyjnej (I i II stadium; do 4msc) do refleksyjnej (IV-VI
stadium)
Nierefleksyjna wiąże się z działaniem nieintencjonalnym (czyli nie skierowane na cel, cel nie jest
dany przed działaniem i odróżnienie środków od celu)
refleksyjność zapewnia koordynację schematów.
III stadium jest okresem przejściowym (4-8msc) :
 reakcje okrężne 2.stopnia
 funkcjonalne klasy obiektów i relacji (as. Funkcjonalna)  podstawą tworzenia się klas jest
asymilacja funkcjonalna
 zachowania magiczno-zjawiskowe jako przejaw wykrywania metody działania
(as.Uogólniająca) [Piaget opisuje przykład Wawrzyńca podrygującego w łóżeczku, pstrykanie i
podskakiwanie, jak dziecko chciało żeby ojciec pstrykał to zaczynało podrygiwać]
 różnicowanie elementu oznaczającego i oznaczanego (as.Różnicująca)
Zmiany rozwojowe w relacji element oznaczany  element oznaczający
Typ relacji Element oznaczjący Element oznaczany
Oznaka Część lub cecha elementu A-czynność dziecka
oznaczanego, którą może być: B-czynność dziecka
A-pozycja ciała dziecka C-rezultat działania innej osoby
B-gest wykonywany na widok
przedmiotu znanego dziecku
C-czynność innej osoby
Symbol Zastępnik symboliczny obiektu Wyobrażenia stanu, ruchu lub
lub czynności, zachowujący przekształcenia obiektu
podobieństwo percepcyjne lub
funkcjonalne z zastępowanym
obiektem (np. rysunek, słowo,
gest, przedmiot zastępczy);
częściowo odróżnicowany od
elementu oznaczanego;
obrazowy, zarysowy i
zindywidualizowany
Piaget opisuje Lucynkę jak bawiła się grzechotką. Jak grzechotka zawisła nad kołyską to ona
wykonała gest. Gest oznaczający w stosunku do czynności dziecka.
Wawrzyniec widząc ubieranie kapelusza matki, wiedział, że matka niebawem wyjdzie poza dom.
Element oznaczający jest częścią albo cechą elementu oznaczanego  nie jest odróżnicowany
Strona 2 z 7
R-w6-przebieg 23. listopad 2006
W II poł. 2r.ż. (VI stadium) mamy do czynienia z 2.etapem
Na poziomie symbolu odnosi się do czegoś co jest w umyśle dziecka
na poziomie oznaki odnosi się do realnej czynności
Każde dziecko może proponować inne zastępniki symboliczne (charakter zindywidualizowany)
OKRES WYOBRAŻEC
PRZEDOPERACYJNYCH
Stosunek dziecka do rzeczywistości staje się upośredniony przez wyobrażenia. Dziecko nie działa
na przedmiotach, ale na wyobrażeniach.
1. Upośredniony stosunek do rzeczywistości poprzez obrazy umysłowe
2. Obraz umysłowy  jest narzędziem wiedzy; zinterioryzowana kopia ewokacyjna stanów lub
ruchów, wywodzi się z naśladownictwa odróżnicowanego, jest formą przejściową od
bezpośrednie kopii sensomotorycznej do form symbolu; ma charakter zarysowy i
indywidualny; wyrażany na zewnątrz za pośrednictwem gestów, przedmiotów zastępczych,
rysunków i słów
W spostrzeganiu przedmiot jest obecny
W naśladownictwie bezpośrednim jest obecny
naśladownictwo odróżnicowane  przedmiot jest nieobecny
obrazy umysłowe  przedmiot nieobecny
Obrazy umysłowe  jeżeli przedmiot był dizecku znany to te obrazy umysłowe mają charakter
reprodukcyjne, a jeśli nie to antycypacyjne
Obrazy statyczne, kinetyczne, przekształceń  reprod.
Antycypacyjne (ruchów i przekształceń)
Kierunki rozwoju  od reprodukcyjnych do antycypacyjnych
Na okres przdoperacyjny przypada okres obrazów umysłowych reprodukcyjnych.
Dla okresu wyobrażeń przedoperacyjnych charakterystyczne będą:
 schematy oglądowe (sztywne, sytuacyjne, spostrzżeniowe, niezwrotne)  charakterystyczne do
ok. 5 r.ż.
 Schematy umysłowe (dynamiczne, zwrotne)  charakterystyczne powyżej 5r.ż.
 S
W okresie wyobrażeń przedoperacyjnych pojawia się szeregowanie, klasyfikowanie i
przyporządkowywanie. Każda z tej czynności podlega transformacjom i przechodzi przez pewne
fazy.
Rozwój umiejętności szeregowania
Forma szeregowania Wiek Sposób szeregowania
Małe szeregi 3;0 Zestawienie dwu elementów
wyraz
nie różniących się, np.
mała i duża piłka
Strona 3 z 7
R-w6-przebieg 23. listopad 2006
Szeregowanie empiryczne 5;0 Tworzenie kilkuelementowego
szeregu metodą prób i błędów;
przewidywanie ogólnego
obrazu szeregu w rysunku
Szeregowanie systematyczne 6l0 Objęcie myślą wszystkich
elementów szeregu i ujmowanie
relacji między nimi;
przewidywanie miejsca
każdego elementu w szeregu
Pojęcie liczby  5 to wiedzieć, że  5 jest mniejsze od 6 i większe od  4
Postawa koncentryczna  bierze pod uwagę tylko jedną właściwość (albo zmniejszanie albo
zwiększanie)
Przy postawie decentrycznej to można objąć kilka kwestii jednocześnie i zmniejszanie i
powiększanie
Forma klasyfikowania Wiek Sposób klasyfikowania
Zbiory figuratywne 3;0 A
ączenie obiektów, które zwykle występują razem, np. obraz i
gwóz
dz

Zbiory niefiguratywne 4;0 A
ączenie przedmiotów, które mają wspólną cechę;
porównywanie zbiorów
Klasy multiplikacyjne 5;0 Grupowanie przedmiotów według dwu różnych cech, np.
wielkość i barwy
Klasyfikacja 6;0 Grupowanie obiektów według kryteriów; porównywanie
hierarchiczna zbiorów; porównywanie zbioru z podzbiorem; używanie
logicznych kwantyfikatorów;
Relacja nadrzędność-podrzędność dziecko potrafi dopiero w wieku 6 r.ż. Hierarchie.
Na podstawie klasyfikacji widać jak dziecko staje się logikiem.
Małe kwantyf. -> niektóre
duże kwantyf.-> każdy / wszystkie
Kwantyfikacja inkluzji
Początek opanowywania zasady zachowania stałości: stałość ilości (równoliczność zbiorów,
poglądowość rozczłonowana, stałość ilości)
Eksp. Z żetonami zielonymi i czerwonymi.
Dziecko otrzymuje więcej żetonów do rozdzielenia niż jest na stole. Dziecko wykorzystuje
wszystkie żetony. Dziecko ujmuje sytuację w sposób postrzeżeniowy i całościowy. Brak
równoliczności żetonów.
Strona 4 z 7
R-w6-przebieg 23. listopad 2006
Poglądowość rozczłonowana -> 1 za 1.
Sztywność schematów oglądowych (związanych z percepcją)
Najważniejsza nie jest poprawność odpowiedzi, ale jego uzasadnienie (związane z postawą
koncentryczną  to są te same żetony, to jest to samo lub postawą decentryczną  jest tyle samo, bo
szereg jest dłuższy, ale są luz
no, a tu jest krótszy, ale są ścieśnione).
Rozumowanie przez transdukcję (szczegółowy>>szczegółowy) Dziecko twierdzi a nie uzasadnia.
Orientacja w czasie i przestrzeni typu tu i teraz (ważna jest tylko teraz
niejszość)
Egocentryzm: bezpośredni (czasowy, przestrzenny i przyczynowy)  dziecko stawia siebie jako pkt.
Odniesienia czasu (wszystko się zaczęło od kiedy dziecko zaczęło istnieć), przestrzeni i przyczyny
E.pośredni  dziecko traktuje cały świat jak siebie, przejawy:
 animizm, antropomorfizm (przypisywanie cech psychicznych zwierzętom lub roślinom),
artyficjalizm (to właśnie człowiek jest sprawcą wszystkiego na świecie, np. niebo jest
niebieskie)
Egocentryzm  pośrednia forma myślenia między myśleniem niekomunikatywnym a myśleniem
komunikatywnym
Myślenie niekomunikatywne cechyje logika egocentryczna, czyli intuicyjna, nie zajmująca się
dowodzeniem, oparta na analogiach, pozostająca pod wpływem schematów wzrokowych i
osobistych sądów o wartościach.
Myślenie komunikatywne jest myśleniem inteligentnym, opartym na logice dedukcyjnej, związanej
z dowodzeniem odnoszącej się do sądów zespołowych.
Dziecięcy egocentryzm jest wynikiem niemożności uwzględniania przez dziecko innego niż jego
własny punkt widzenia, co wyraz
nie przejawia się w jego wypowiedziach. Dziecko, które
charakteryzuje myślenie egocentryczne, mówi o sobie, nie dba o to, do kogo mówi, nie stara się
zająć stanowiska słuchacza, nie odczuwa potrzeby oddziaływania na słuchacza.
Myślenie to nie stosowanie zasad logicznych.
Dziecko kiedy wychodzi z egocentryzmu coraz bardziej staje się logikiem. Przejawia się to bardzo
wyraz
nie w wypowiedziach. Dlatego Piaget pokazuje, że rozwój przechodzi przez mowę
egocentryczną do mowy społecznej.
Trzy formy wypowiedzi składają się na mowę egocentyczną, która dominuje do końca okresu
wyobrażeń przedoperacyjnych: echolalia,
monologowanie  nie zwraca uwagi na auditorium.
monologowanie zbiorowe  dziecko odczuwa przyjemność z audytorium, ale nie przekazuje im
żadnej informacji (zero komunikacji)
W tym okresie dziecko  nie jest zdolne zachować dla siebie myśli, które przychodzą mu do głowy ;
jest mniej niż dorosły powściągliwe w mówieniu bowiem  nie znane jest mu jeszcze osobiste życie
wewnętrzne .
Mowa społeczna występuje w kielku formach informowania przystosowawczego (dziecko
Strona 5 z 7
R-w6-przebieg 23. listopad 2006
komunikuje się z auditorium, chociaż nie podejmuje odpowiedzi słuchacza),
krytykowania i drwin,
rozkazów,
próśb i gróz
b
pytań i odpowiedzi
Etapy wyjaśniania świata: wychodzenia dziecka z realizmu, animizmu i artyficjalizmu
Dzieci 5-6 letnie  nie dostrzegają granicy między jaz
nią a światem zewnętrznym, a także uważają,
że nazwy są częścią rzeczy, które mają świadomość oraz, że nazw nie można zmieniać. Przypisują
świadomość wszystkiemu, co wykazuje jakąkolwiek aktywność (kwiatek stoi na oknie). Nie stawia
sobie zagadnienia pochodzenia rzeczy; dla dzieci bardziej interesujące jest gdzie są rzeczy aniżeli
skąd się wzięły.(Gdzie są ludzie którzy umarli? A nie: dlaczego umierają??)
7-8 letnie  nadal mają trudności z odróżnieniem rzeczy i myśli o rzeczach; nazwy są poza
rzeczami, zostały wymyślone przez stwórców rzeczy; tylko rzeczy poruszające się mają
świadomość. Traktują jako świadome ciała w ruchu. Stawia sobie pytania o pochodzenie rzeczy:
animizm i artyficjalizm dopełniają się: rzeczy są wytwarzane i żywe.
Zaczynają stawiać pytania o pochodzenie rzeczy.
9-10 latki  odmawiają świadomości rzeczom; uważają, że nazwy pochodzą od ludzi, wymyślono je
a zatem można je zmieniać. Traktują jako świadome ciała obdarzone ruchem własnym. Cechuje je
artyficjalizm techniczny. Człowiek kształtuje jedynie rzeczy techniczne, dzieci w tym okresie
rozumieją działanie prostych mechanizmów ( na przykładzie mechanizmu roweru).
11-12 lat  dochodza do zrozumienie, że nazwa jest cyzstym znakiem. Obdarzać świadomością
jedynie zwierzęta. Cechyje je artyficjalizm immanentny, kiedy to kształtowanie zjawisk w
świecie przenoszone jest na naturę, która nadal przepojona jest celowością.
Funkcja symboliczna = zdolność do przypominania sobie nieobecnych obiektów za pośrednictwem
nieobecnych obiektów za pośrednictwem symboli i znaków; przejawia się w naśladowanie
odróżnicowującym, zabawie symbolicznej oraz języku
Rozwój zabawy symbolicznej
Stadium I (1-4r.ż.) - Projekcja symbolicznych schematów na nowe obiekty
Podstadium I  projekcja symbolicznych schematów znanych na nowe obiekty: reprodukowanie
własnych działań w odniesieniu do nowych obiektów (np. udawanie płaczu lalki)
 zastosowanie schematów działań zaobserwowanych u innych osób w odniesieniu do nowych
obiektów
Podstadium 2  oddzielenie działania od tego, co one oznaczając
 identyfikacja jednego obiektu w drugik (np. identyfikowanie biegu konia w osuwaniu palcami
po stole)
 zabawy w udawanie (np. innej osoby)
Podstadium 3- kombinowanie symboli, zastępowanie rzeczywistych cech wyobrażonymi
Strona 6 z 7
R-w6-przebieg 23. listopad 2006
Stadium II (4-7r.ż.)
Zabawa symboliczna staje się uporządkowana: role uczestników dopełniają się wzajenie.
Stopniowo zabawy te wypierane są przez zabawy kierowane regułami.
Powoli forma staje się od treści. Ważniejsza staje się logika od treści. Dziecko wtedy przejdzie do
etapu Operacji konkretnych.
Strona 7 z 7