Dziennik Ustaw Nr 96  6334  Poz. 858
858
ROZPORZŃDZENIE MINISTRA GOSPODARKI
z dnia 17 czerwca 2002 r.
w sprawie bezpieczeł
stwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistycznego zabezpieczenia
przeciwpoŻarowego w odkrywkowych zak"adach górniczych wydobywających kopaliny podstawowe.
Na podstawie art. 78 ust. 1 ustawy z dnia 4 lutego ż 3. Przedsi�biorca sporządza, uzupe"nia i aktuali-
1994 r.  Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, zuje niezb�dną dokumentacj� prowadzenia ruchu za-
poz. 96, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 88,
k"adu górniczego oraz zapewnia bieŻące przeprowa-
poz. 554, Nr 111, poz. 726 i Nr 133, poz. 885, z 1998 r.
dzanie analiz i badał
niezb�dnych dla bezpiecznego
Nr 106, poz. 668, z 2000 r. Nr 109, poz. 1157 i Nr 120,
prowadzenia ruchu zak"adu górniczego, w tym dla oce-
poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 110, poz. 1190, Nr 115,
ny i dokumentowania ryzyka zawodowego.
poz. 1229 i Nr 154, poz. 1800) zarządza si�, co nast�pu-
ż 4. 1. Przedsi�biorca opracowuje, przed rozpocz�-
je:
ciem prac, dla kaŻdego zak"adu górniczego dokument
Rozdzia" 1 bezpieczeł
stwa i ochrony zdrowia pracowników, zwa-
ny dalej  dokumentem bezpieczeł
stwa .
Przepisy ogólne
2. Dokument bezpieczeł
stwa powinien by�:
ż 1. Rozporządzenie okreĘla szczegó"owe zasady
1) dost�pny w zak"adzie górniczym,
bezpieczeł
stwa i higieny pracy, prowadzenia ruchu
2) aktualizowany kaŻdorazowo w przypadku zmiany,
oraz specjalistycznego zabezpieczenia przeciwpoŻaro-
wego związanego z ruchem w odkrywkowych zak"a- rozbudowy i przebudowy miejsca lub stanowiska
dach górniczych wydobywających kopaliny podstawo- pracy, powodującej zmian� warunków pracy.
we, a takŻe szczegó"owe zasady oceniania i dokumen-
3. Kierownik ruchu zak"adu górniczego powinien
towania ryzyka zawodowego oraz stosowania niezb�d-
zapozna� pracowników zak"adu górniczego z obowią-
nych Ęrodków profilaktycznych zmniejszających to ry-
zującym dokumentem bezpieczeł
stwa lub odpowied-
zyko w formie dokumentu bezpieczeł
stwa i ochrony
nią jego cz�Ęcią.
zdrowia pracowników zatrudnionych w ruchu tych za-
k"adów.
4. Pracownik powinien potwierdzi� na piĘmie fakt
zapoznania go z dokumentem bezpieczeł
stwa lub od-
ż 2. 1. Przepisy rozporządzenia stosuje si� do:
powiednią jego cz�Ęcią oraz przestrzega� jego posta-
1) przedsi�biorców,
nowieł
.
2) pracowników zatrudnionych w ruchu odkrywko-
5. ZawartoĘ� dokumentu bezpieczeł
stwa okreĘla
wych zak"adów górniczych, wydobywających ko-
za"ącznik nr 1 do rozporządzenia.
paliny podstawowe, zwanych dalej  zak"adami
górniczymi .
ż 5. 1. Kierownik ruchu zak"adu górniczego jest od-
2. Przepisy rozporządzenia stosuje si� odpowied- powiedzialny za:
nio do:
1) prawid"ową organizacj� i prowadzenie ruchu zak"a-
1) podmiotów wykonujących w zakresie swej dzia"al- du górniczego,
noĘci zawodowej powierzone im czynnoĘci w ru-
2) ustalenie zakresów dzia"ania poszczególnych dzia-
chu zak"adu górniczego, zwanych dalej  podmiota-
"ów ruchu oraz s"uŻb specjalistycznych zak"adu
mi ,
górniczego.
2) osób niewymienionych w ust. 1 pkt 2, jeŻeli wyko-
2. W zakresach dzia"ania, o których mowa w ust. 1
nują prace lub przebywają w zak"adzie górniczym.
pkt 2, okreĘla si� w szczególnoĘci sposób:
3. Przepisy rozporządzenia stosuje si� takŻe odpo-
1) koordynacji prac wykonywanych przez poszczegól-
wiednio do likwidacji zak"adu górniczego.
ne dzia"y ruchu i s"uŻby specjalistyczne oraz prac
wykonywanych przez pracowników podmiotów,
4. Do prowadzenia w zak"adach górniczych prac
2) wykonywania nadzoru nad pracami, o których mo-
w podziemnych wyrobiskach górniczych albo robót
wiertniczych przepisy w sprawie bezpieczeł
stwa i hi- wa w pkt 1,
gieny pracy, prowadzenia ruchu oraz specjalistyczne-
3) uŻywania maszyn i urządzeł
zak"adu górniczego.
go zabezpieczenia przeciwpoŻarowego związanego
z ruchem w podziemnych zak"adach górniczych albo 3. Kierownik ruchu zak"adu górniczego wykonuje
w zak"adach górniczych wydobywających kopaliny swoje obowiązki przy pomocy podleg"ych mu osób
otworami wiertniczymi stosuje si� odpowiednio, jeŻeli kierownictwa i dozoru ruchu zak"adu górniczego, zwa-
rozporządzenie nie stanowi inaczej. nych dalej  osobami kierownictwa i dozoru ruchu .
Dziennik Ustaw Nr 96  6335  Poz. 858
ż 6. 1. W zak"adzie górniczym powinna by� zorga- 1) sposoby bezpiecznego wykonywania pracy oraz
nizowana s"uŻba dyspozytorska ruchu. w"aĘciwego stosowania Ęrodków ochrony indywi-
dualnej,
2. Organizacj� i obsad� s"uŻby dyspozytorskiej ru-
2) zasady post�powania w sytuacjach awaryjnych,
chu ustala kierownik ruchu zak"adu górniczego.
z uwzgl�dnieniem zagroŻeł
wyst�pujących przy
wykonywaniu poszczególnych prac,
3. W przypadku rezygnacji z zorganizowania s"uŻby
dyspozytorskiej ruchu zadania tej s"uŻby, dostosowane
3) zasady ochrony przed zagroŻeniami, o których mo-
do potrzeb organizacji ruchu zak"adu górniczego, wy-
wa w pkt 2,
konuje osoba kierownictwa lub dozoru ruchu wyzna-
4) informacje o stosowaniu sprz�tu ratunkowego,
czona przez kierownika ruchu zak"adu górniczego.
5) informacje o dzia"aniach, które powinny by� podj�-
ż 7. 1. KaŻda osoba kierownictwa i dozoru ruchu
te w przypadku zagroŻenia.
powinna przestrzega� ustalonego dla niej i zatwierdzo-
nego przez kierownika ruchu zak"adu górniczego zakre- 3. Instrukcje, o których mowa w ust. 1, opracowane
su czynnoĘci, szczegó"owo okreĘlającego jej obowiąz- odpowiednio dla stanowiska lub miejsca pracy, dostar-
ki, uprawnienia i odpowiedzialnoĘ�. cza si� kaŻdemu pracownikowi za pokwitowaniem od-
bioru.
2. Kierownik ruchu zak"adu górniczego jest odpo-
wiedzialny za dor�czenie zakresu czynnoĘci, za pokwi- 4. Pracownicy powinni zapozna� si� z treĘcią in-
towaniem odbioru. strukcji, o której mowa w ust. 1, oraz wykonywa� pra-
c� zgodnie z jej ustaleniami; zapoznanie si� z treĘcią in-
ż 8. 1. Osoby kierownictwa i dozoru ruchu oraz in-
strukcji pracownicy potwierdzają na piĘmie.
ne osoby kierujące zespo"ami pracowników powinny:
ż 12. 1. Przedsi�biorca oraz podmiot, który przyst�-
1) organizowa� i prowadzi� prac� w sposób zapew-
puje do wykonywania prac w ruchu zak"adu górnicze-
niający bezpieczeł
stwo pracowników, ruchu zak"a-
go, szczegó"owo okreĘlają na piĘmie podzia" obowiąz-
du górniczego i Ęrodowiska,
ków w celu zapewnienia bezpiecznych warunków pra-
2) informowa� podleg"ych im pracowników o przepi-
cy i koordynacji prac.
sach i zasadach bezpiecznego wykonywania pracy.
2. OkreĘlając obowiązki, o których mowa w ust. 1,
2. Wszystkie obsadzone stanowiska pracy powinny
uwzgl�dnia si� w szczególnoĘci:
by� na kaŻdej zmianie kontrolowane przez osob� kie-
1) zasady wspó"pracy osób kierownictwa i dozoru ru-
rownictwa lub dozoru ruchu, a wyniki kontroli odpo-
chu oraz podmiotu w sprawach organizacji pracy,
wiednio udokumentowane.
bezpieczeł
stwa, ochrony zdrowia i zapobiegania
ryzyku zawodowemu, a takŻe wzajemnego infor-
ż 9. Kierownik ruchu zak"adu górniczego wyznacza
mowania si� o istniejącym ryzyku,
osoby kierownictwa lub dozoru ruchu odpowiedzialne
za:
2) organizacj� przeszkolenia pracowników wykonu-
jących prac� w zakresie obowiązujących w zak"a-
1) ustalanie sk"adów zespo"ów pracowniczych, pod
dzie górniczym przepisów bezpieczeł
stwa i hi-
wzgl�dem ich liczebnoĘci i kwalifikacji pracowni-
gieny pracy, prowadzenia ruchu oraz bezpieczeł
-
ków,
stwa poŻarowego, wyst�pujących zagroŻeł
, po-
2) wyznaczanie przodowych zespo"ów, o których mo-
rządku i dyscypliny pracy, zasad "ącznoĘci i alar-
wa w pkt 1.
mowania, a takŻe zg"aszania wypadków i zagro-
Żeł
,
ż 10. Kierownik ruchu zak"adu górniczego powi-
3) zasady i warunki dostarczania materia"ów, urzą-
nien:
dzeł
, sprz�tu i dokumentacji techniczno-ruchowej.
1) wyznaczy� osob� kierownictwa lub dozoru ruchu
do sprawowania nadzoru nad prowadzeniem ru- ż 13. Pracownik moŻe by� dopuszczony do pracy
chu zak"adu górniczego na danej zmianie,
w ruchu zak"adu górniczego, jeŻeli:
2) ustali� zasady sprawowania nadzoru w zak"adzie 1) posiada wymagane kwalifikacje lub potrzebne
górniczym na zmianach, na których ruch nie jest umiej�tnoĘci do wykonywania pracy,
prowadzony, oraz w dni wolne od pracy.
2) odby" aktualne przeszkolenie w zakresie bezpie-
czeł
stwa i higieny pracy,
ż 11. 1. Kierownik ruchu zak"adu górniczego jest
3) posiada dostateczną znajomoĘ� przepisów oraz za-
odpowiedzialny za opracowanie instrukcji bezpieczne-
sad bezpieczeł
stwa i higieny pracy,
go wykonywania pracy dla stanowisk lub miejsc pracy
w ruchu zak"adu górniczego oraz, po konsultacji z pra-
4) w wyniku badał
lekarskich oraz innych wymaga-
cownikami lub ich reprezentantami, zatwierdza te in-
nych badał
zosta" uznany za zdolnego do wykony-
strukcje.
wania okreĘlonej pracy.
2. Instrukcje, o których mowa w ust. 1, powinny by�
ż 14. Przed rozpocz�ciem pracy pracownik spraw-
zrozumia"e dla pracowników, których dotyczą, i okre- dza w zakresie swoich kompetencji warunki pracy,
Ęla� w szczególnoĘci: a w szczególnoĘci stan technicznych Ęrodków bezpie-
Dziennik Ustaw Nr 96  6336  Poz. 858
czeł
stwa oraz stosowanych narz�dzi; wyniki spraw- wane w stanie umoŻliwiającym swobodne i bezpiecz-
dzenia przekazuje osobie dozoru ruchu. ne poruszanie si� po nich.
ż 15. Pracownicy lub ich reprezentanci powinni by� 2. Kierownik ruchu zak"adu górniczego powinien
informowani o wszelkich podejmowanych dzia"aniach
zapewni� oĘwietlenie dróg, wn�trz obiektów budowla-
dotyczących bezpieczeł
stwa i higieny pracy, ochrony
nych, obiektów energetycznych, terenów przemys"o-
zdrowia w miejscach i na stanowiskach pracy. Informa- wych i terenów budowy oraz koparek, zwa"owarek,
cje powinny by� zrozumia"e dla pracowników, których
przenoĘników taĘmowych, a takŻe innych miejsc prze-
dotyczą.
bywania ludzi zgodnie z odr�bnymi przepisami i Pol-
skimi Normami.
ż 16. 1. Zatrudnianie pracowników na nowym sta-
nowisku pracy moŻe nastąpi� wy"ącznie po ich prze-
ż 22. Kierownik ruchu zak"adu górniczego okreĘla
szkoleniu w zakresie:
miejsca i stanowiska pracy:
1) zagroŻeł
wyst�pujących na tym stanowisku,
1) na których pracownicy powinni stosowa� wymaga-
ne Ęrodki ochrony indywidualnej,
2) sposobów ochrony przed zagroŻeniami, o których
mowa w pkt 1,
2) które powinny by� wyposaŻone w odpowiedni sys-
tem akustyczny i optyczny do przekazywania sy-
3) metod bezpiecznego wykonywania prac.
gna"u alarmowego.
2. InstruktaŻ stanowiskowy, o którym mowa
ż 23. 1. KaŻda osoba zatrudniona w ruchu zak"adu
w ust.1, powinny prowadzi� osoby sprawujące nadzór
nad pracownikami, wyznaczone przez kierownika ru- górniczego powinna posiada� przy sobie znaczek kon-
trolny lub inny identyfikator.
chu zak"adu górniczego oraz przeszkolone w zakresie
metod prowadzenia instruktaŻu.
2. Osoby kierownictwa i dozoru ruchu oraz osoby
3. Pracownicy powracający do pracy po okresie uprawnione mogą zaŻąda� okazania znaczka kontrol-
d"uŻszym niŻ 6 miesi�cy powinni ponownie odby� in- nego lub innego identyfikatora.
struktaŻ stanowiskowy.
3. W przypadkach uzasadnionych warunkami tere-
ż 17. Szkolenia w zakresie bezpieczeł
stwa i higie- nowymi i techniczno-ruchowymi kierownik ruchu za-
ny pracy w zak"adach górniczych dla przedsi�biorców, k"adu górniczego moŻe zwolni� z obowiązku posiada-
pracowników s"uŻby bezpieczeł
stwa i higieny pracy nia przez osoby, o których mowa w ust. 2, znaczków
oraz wyk"adowców z tego zakresu prowadzą jednostki
kontrolnych lub innych identyfikatorów.
organizacyjne trudniące si� szkoleniem pracowników
4. Osoby kierownictwa lub dozoru ruchu, odpowie-
zak"adu górniczego.
dzialne za pracowników wykonujących prace na danej
ż 18. Wst�p do zak"adu górniczego osobom nie- zmianie, po jej zakoł
czeniu, powinny potwierdzi�
upowaŻnionym jest niedozwolony.
opuszczenie przez osoby, o których mowa w ust. 2, sta-
nowisk pracy lub przekaza� osobom dozoru ruchu na-
ż 19. 1. Teren zak"adu górniczego, "ącznie z wyrobi-
st�pnej zmiany informacj� o pracownikach, którzy po-
skami górniczymi oraz terenami zwa"owisk i sk"ado-
zostali na stanowisku pracy w celu jej dokoł
czenia, po-
wisk, jeŻeli nie jest ogrodzony, powinien by� oznako-
dając przewidywany czas opuszczenia tych stanowisk.
wany tablicami, z umieszczonymi na nich: nazwą zak"a-
Sposób potwierdzenia opuszczenia stanowisk pracy
du górniczego oraz napisem zakazującym wst�pu oso-
ustala kierownik ruchu zak"adu górniczego.
bom nieupowaŻnionym.
ż 24. Maszyny i urządzenia powinny by� eksploato-
2. Miejsca niebezpieczne zlokalizowane na terenie,
wane, konserwowane i naprawiane w sposób okreĘlo-
o którym mowa w ust. 1, jeŻeli nie znajdują si� pod sta-
ny w dokumentacji techniczno-ruchowej.
"ym dozorem, powinny by� zabezpieczone w sposób
ustalony przez kierownika ruchu zak"adu górniczego.
ż 25. Wprowadzenie zmian w maszynach i urządze-
niach, w szczególnoĘci w konstrukcji noĘnej, zawie-
3. Miejsca o szczególnym zagroŻeniu dla Życia
siach, rozmieszczeniu przeciwci�Żarów, oraz rozszerze-
i zdrowia, w tym miejsca wykonywania prac, o których
nie zakresów dzia"ania wy"ączników krał
cowych, jest
mowa w ż 35, powinny by� zabezpieczone oraz ozna-
dozwolone tylko za zgodą kierownika ruchu zak"adu
kowane tablicami ostrzegawczymi.
górniczego, w sposób okreĘlony w dokumentacji pro-
ducenta.
ż 20. Na terenie zak"adu górniczego oraz wydzielo-
nego jego oddzia"u (jednostki terenowej, obiektu) po-
ż 26. Urządzenia ciĘnieniowe i dęwignicowe powin-
winny by� wywieszone, w widocznym miejscu:
ny by� montowane i uŻytkowane w sposób okreĘlony
1) informacje o adresach i numerach telefonów naj-
w odr�bnych przepisach.
bliŻszych jednostek straŻy poŻarnej, Policji i pogo-
towia ratunkowego oraz sposobach ich wezwania,
ż 27. 1. Osoby kierownictwa i dozoru ruchu powin-
ny przeprowadza� okresowe kontrole stanu technicz-
2) instrukcje post�powania na wypadek poŻaru.
nego oraz sposobu korzystania z obiektów, maszyn
ż 21. 1. Drogi komunikacyjne oraz dojĘcia do miejsc i urządzeł
, a takŻe z instalacji technicznych zak"adu
i stanowisk pracy powinny by� oznakowane i utrzymy- górniczego.
Dziennik Ustaw Nr 96  6337  Poz. 858
2. Kierownik ruchu zak"adu górniczego zatwierdza 8) obiekty i urządzenia odwadniania,
instrukcje ustalające zasady przeprowadzania kontroli,
9) wolno stojące budynki centrali telefonicznych i dys-
o których mowa w ust. 1, zakres i cz�stotliwoĘ� oraz
pozytornie,
sposób ich dokumentowania, z zastrzeŻeniem ust. 3.
10) zbiorniki przeciwpoŻarowe,
3. W odniesieniu do obiektów budowlanych zak"a-
11) mosty i estakady technologiczne.
du górniczego usytuowanych poza wyrobiskiem górni-
czym zasady przeprowadzania kontroli, o których mo- 5. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, wydaje si�
wa w ust. 1, regulują przepisy prawa budowlanego. na wniosek kierownika ruchu zak"adu górniczego
w oparciu o przed"oŻoną dokumentacj� techniczną
ż 28. 1. Niedopuszczalne jest usuwanie i uŻywanie
i protokó" odbioru technicznego, dokonanego przez ko-
urządzeł
oraz instalacji ochronnych niezgodnie z ich
misj� powo"ywaną przez kierownika ruchu zak"adu
przeznaczeniem, a takŻe samowolne ich wy"ączanie.
górniczego.
W przypadku awarii urządzeł
i instalacji doprowadza
si� je niezw"ocznie do w"aĘciwego stanu, stosując inne 6. W zezwoleniu mogą by� ustalone szczególne wa-
runki prowadzenia ruchu.
odpowiednie zabezpieczenia.
7. Protokó", o którym mowa w ust. 5, powinien
2. Niedopuszczalne są naprawy maszyn i urządzeł

podczas ruchu, a w szczególnoĘci smarowanie i czysz- w szczególnoĘci zawiera� stwierdzenie, Że obiekt lub
urządzenie przewidziane do oddania do ruchu wykona-
czenie ich ruchomych cz�Ęci.
ne zosta"y zgodnie z dokumentacją techniczną.
3. CzynnoĘci, o których mowa w ust. 2, wykonuje
ż 30. 1. Wymagania, o których mowa w ż 29, po-
si� wy"ącznie po zatrzymaniu pracy maszyn i urządzeł

winny by� spe"nione w przypadku wprowadzenia istot-
oraz odpowiednim zabezpieczeniu przed samoczyn-
nych zmian konstrukcyjnych lub zmian warunków eks-
nym ich przemieszczeniem lub przypadkowym uru-
ploatacji podstawowych obiektów i urządzeł
zak"adu
chomieniem, w tym takŻe zabezpieczeniu dop"ywu
górniczego.
energii.
2. Za istotną zmian� konstrukcyjną lub zmian� wa-
ż 29. 1. Oddanie do ruchu podstawowych obiektów
runków eksploatacji uwaŻa si�, odpowiednio, zmian�
i urządzeł
zak"adu górniczego wymaga zezwolenia
parametrów konstrukcyjnych lub warunków prowa-
w"aĘciwego organu nadzoru górniczego.
dzenia ruchu, które zawarte zosta"y w dokumentacjach
2. Do podstawowych obiektów i urządzeł
zak"adu technicznych i w zezwoleniu na oddanie do ruchu.
górniczego zalicza si�:
ż 31. Organ nadzoru górniczego wydaje zezwolenia
1) g"ówne rozdzielnie elektryczne wysokiego i Ęred-
na oddanie do ruchu obiektu lub urządzenia po prze-
niego napi�cia,
prowadzeniu próbnego ich ruchu.
2) centrale telefoniczne i dyspozytorskie wraz z syste-
ż 32. 1. Oddanie do ruchu obiektów budowlanych
mami "ącznoĘci i alarmowania,
usytuowanych w wyrobisku górniczym wymaga ze-
3) stacje spr�Żarek powietrza,
zwolenia w"aĘciwego organu nadzoru górniczego.
4) g"ówne urządzenia i uk"ady odwadniania.
2. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, wymagane
jest równieŻ w razie przebudowy oraz remontu wpro-
3. Przepisu ust. 1 nie stosuje si�, gdy wymieniony
wadzającego istotne zmiany konstrukcyjne obiektów
w ust. 2 obiekt lub urządzenie stanowi wyposaŻenie lub
budowlanych usytuowanych w wyrobisku górniczym.
cz�Ę� sk"adową obiektu budowlanego zak"adu górni-
czego usytuowanego poza wyrobiskiem górniczym,
3. Przepisy ż 29 ust. 5 7 oraz ż 30 ust. 2 stosuje si�
dla którego zezwolenia na uŻytkowanie wydawane są
odpowiednio.
na podstawie odr�bnych przepisów.
4. Obiekty budowlane usytuowane w wyrobisku
4. Do obiektów budowlanych zak"adu górniczego
górniczym powinny by� projektowane, budowane,
usytuowanych poza wyrobiskiem górniczym zalicza
utrzymywane, remontowane i rozbierane zgodnie z za-
si� w szczególnoĘci:
sadami wiedzy technicznej i budowlanej.
1) drogi technologiczne,
5. CzynnoĘci, o których mowa w ust. 4, wykonują
2) sk"ady materia"ów wybuchowych,
osoby posiadające odpowiednie w tym zakresie kwali-
3) obiekty i urządzenia przeróbcze,
fikacje budowlane.
4) rurociągi technologiczne,
6. Budow�, przebudow�, remont i rozbiórk� obiek-
5) obiekty stacji za"adowczych i wy"adowczych,
tu budowlanego usytuowanego w wyrobisku górni-
czym naleŻy prowadzi� na podstawie dokumentacji za-
6) budynki g"ównych stacji spr�Żarek powietrza wraz
twierdzonej przez kierownika ruchu zak"adu górnicze-
z rurociągami,
go.
7) budynki stacji elektroenergetycznych oraz g"ówne
urządzenia i sieci rozdzielcze wysokiego i Ęrednie- ż 33. Kierownik ruchu zak"adu górniczego dopusz-
go napi�cia, cza do ruchu, na podstawie protoko"u komisyjnego od-
Dziennik Ustaw Nr 96  6338  Poz. 858
bioru technicznego, obiekty, urządzenia i maszyny, któ- ż 38. 1. Wyprzedzenie robót górniczych robotami
rych oddanie do ruchu nie wymaga zezwolenia w"aĘci- odwadniającymi ustala si� na podstawie szczegó"owe-
wego organu nadzoru górniczego.
go rozeznania hydrogeologicznego z"oŻa.
ż 34. 1. Kierownik ruchu zak"adu górniczego okre- 2. W przypadkach uzasadnionych warunkami tere-
Ęla rodzaje prac, które są wykonywane w warunkach
nowymi i techniczno-ruchowymi kierownik ruchu za-
szczególnego zagroŻenia.
k"adu górniczego moŻe odstąpi� od wymogów, o któ-
rych mowa w ust. 1.
2. Prace, o których mowa w ust. 1, powinny by�
w szczególnoĘci:
ż 39. 1. Wyrobiska odkrywkowe powinny by� za-
bezpieczone przed nap"ywem wód z terenów przyle-
1) wykonywane przez wyspecjalizowanych w tym za-
g"ych, w celu ograniczenia dop"ywu wód i dzia"ania
kresie pracowników pod bezpoĘrednim nadzorem
erozyjnego na skarpach, pó"kach, pochylniach i pozio-
osoby dozoru ruchu,
mach roboczych.
2) poprzedzone sprawdzeniem stanu bezpieczeł
stwa
miejsca pracy i urządzeł
przez osob� dozoru ru-
2. Zabezpieczenie, o którym mowa w ust. 1, powin-
chu,
no zapewni� przyj�cie i odprowadzenie:
3) poprzedzone instruktaŻem pracowników o mogą-
1) dop"ywów na terenach nizinnych  wyst�pujące
cym wystąpi� zagroŻeniu oraz sposobie prawid"o-
raz na 50 lat,
wego i bezpiecznego wykonywania prac.
2) dop"ywów na terenach wyŻynnych i górskich 
wyst�pujące raz na 100 lat,
3. Podczas wykonywania prac, o których mowa
w ust. 1, niedozwolone jest przebywanie osób niebio-
3) zrzutów wód z urządzeł
odwadniających.
rących udzia"u w tych pracach oraz wykonywanie in-
3. W przypadkach uzasadnionych warunkami tere-
nych prac w pobliŻu tego miejsca.
nowymi i techniczno-ruchowymi, kierownik ruchu za-
ż 35. 1. W miejscach, w których powsta"o zagroŻe-
k"adu górniczego moŻe odstąpi� od wykonywania za-
nie bezpieczeł
stwa ruchu zak"adu górniczego lub pra-
bezpieczenia, o którym mowa w ust.1.
cowników, dozwolone jest wykonywanie prac związa-
ż 40. Projektowanie i prowadzenie robót udost�p-
nych z usuwaniem tego zagroŻenia. Prace takie mogą
wykonywa� wy"ącznie wyspecjalizowani w tym zakre- niających i eksploatacyjnych powinno by� odpowied-
nio dostosowane do warunków geologiczno-górni-
sie pracownicy.
czych i wyposaŻenia technicznego, w sposób zachowu-
2. Ponowne podj�cie pracy w miejscach, o których
jący odpowiednie parametry wyrobiska górniczego,
mowa w ust. 1, nast�puje dopiero po stwierdzeniu
a w szczególnoĘci parametry poziomów eksploatacyj-
przez osob� kierownictwa lub dozoru ruchu, Że zagro-
nych oraz pasów ochronnych, zapewniających bezpie-
Żenie zosta"o usuni�te.
czeł
stwo geotechniczne, bezpieczeł
stwo pracowni-
ków i ciąg"oĘ� ruchu zak"adu górniczego.
ż 36. 1. Osoby kierownictwa i dozoru ruchu oraz
wyznaczeni pracownicy powinni by� przeszkoleni
ż 41. Osoby kierownictwa i dozoru ruchu powinny
w udzielaniu pierwszej pomocy.
niezw"ocznie zg"asza� s"uŻbie mierniczo-geologicznej
wyst�powanie podczas prowadzenia robót górniczych:
2. W kaŻdym zak"adzie górniczym oraz wydzielo-
1) zaburzeł
geologicznych,
nym jego oddziale:
2) zbiorników wodnych,
1) na kaŻdej zmianie roboczej powinna by� zatrudnio-
na co najmniej jedna osoba przeszkolona w udzie- 3) osuwisk,
laniu pierwszej pomocy,
4) zmian warunków geologiczno-górniczych
2) powinny znajdowa� si� nosze oraz apteczka wypo-
 w celu ich udokumentowania.
saŻona w niezb�dne Ęrodki medyczne.
ż 42. Stan wyrobisk górniczych i zwa"owisk powi-
3. Kierownik ruchu zak"adu górniczego ustala licz-
nien by� okresowo kontrolowany przez osoby kierow-
b� i lokalizacj� punktów opatrunkowych oraz miejsca
nictwa lub dozoru ruchu w zakresie i terminach ustalo-
rozmieszczenia apteczek i noszy.
nych przez kierownika ruchu zak"adu górniczego, a wy-
niki tej kontroli odpowiednio udokumentowane.
Rozdzia" 2
ż 43. 1. Kierownik dzia"u robót górniczych i osoby
Roboty górnicze
dozoru ruchu w specjalnoĘci górniczej powinny posia-
da� aktualne niezb�dne mapy górnicze.
ż 37. Roboty przygotowawcze na przedpolu wyro-
biska odkrywkowego i zwa"owiska prowadzi si� z wy- 2. Osoby dozoru ruchu wyznaczone przez kierowni-
przedzeniem, okreĘlonym przez kierownika ruchu za- ka ruchu zak"adu górniczego powinny aktualizowa�
k"adu górniczego, zapewniającym bezpieczne prowa- mapy, o których mowa w ust. 1, w okreĘlonych przez
dzenie robót górniczych. niego terminach.
Dziennik Ustaw Nr 96  6339  Poz. 858
3. Kierownik ruchu zak"adu górniczego moŻe zwol- 2) stosowa� odpowiednio zakotwiczone bariery za-
ni� osoby, o których mowa w ust. 1, z obowiązku posia- bezpieczające, gdy wiertnica nie ma urządzenia do
dania aktualnych niezb�dnych map górniczych, pod automatycznego podawania Żerdzi,
warunkiem Że mapy te znajdują si� w zak"adzie górni-
3) zabezpieczy� odwiercony otwór przed zalaniem lub
czym w miejscu dost�pnym dla wszystkich osób dozo-
zasypaniem.
ru ruchu, a zwolnienie z tego obowiązku nie wp"ynie na
zmniejszenie bezpieczeł
stwa prowadzonych robót.
ż 50. 1. W zak"adzie górniczym powinna by� prowa-
dzona ewidencja odstrza"ów, jeŻeli wykonywane są ro-
ż 44. Zdejmowanie nadk"adu powinno by� prowa-
boty strza"owe na podstawie dokumentacji strza"owej
dzone z wyprzedzeniem okreĘlonym przez kierownika
sporządzonej w sposób okreĘlony w odr�bnych przepi-
ruchu zak"adu górniczego, zapewniającym bezpieczne
sach.
wydobywanie kopaliny ze z"oŻa.
2. W ewidencji odstrza"ów odnotowuje si�:
ż 45. 1. Kraw�dzie ociosów powinny by� oczyszczo-
1) numer dokumentacji strza"owej oraz dat�, godzin�
ne, a poluzowane partie skarp usuni�te w sposób gwa-
i miejsce odstrza"u,
rantujący bezpieczną prac� za"ogi, maszyn i urządzeł
.
2) rzeczywiste parametry odstrza"u,
2. Niebezpieczny odcinek Ęciany, na którym roboty
3) inne istotne informacje dotyczące wykonywanych
zosta"y chwilowo wstrzymane, powinien by� zabezpie-
robót strza"owych.
czony i oznakowany tablicami, umieszczonymi odpo-
wiednio przy górnej i dolnej kraw�dzi Ęciany.
3. Wpisów do ewidencji odstrza"ów dokonuje kie-
rownik odstrza"u nadzorujący wykonywanie robót
ż 46. 1. W przypadku wykrycia w nadk"adzie, z"oŻu
strza"owych i potwierdza je w"asnor�cznym podpisem.
lub urobku Ęladów kultury materialnej bądę znaleziska
paleontologicznego, naleŻy natychmiast przerwa� ro-
4. Ewidencj� odstrza"ów przechowuje kierownik
boty i zawiadomi� osob� dozoru ruchu. Dalszy sposób
ruchu zak"adu górniczego lub wyznaczona przez niego
prowadzenia robót ustala kierownik dzia"u robót górni-
osoba dozoru ruchu zgodnie z przepisami o przecho-
czych.
wywaniu dowodów Ęcis"ego zarachowania.
2. Kierownik ruchu zak"adu górniczego powinien
ż 51. Podczas czynnoĘci związanych z "adowaniem
powiadomi� o znalezisku: w"aĘciwy organ jednostki
Ęrodków strza"owych do otworów strza"owych pra-
samorządu terytorialnego, konserwatora przyrody,
cownicy niewykonujący tych czynnoĘci powinni znaj-
konserwatora zabytków oraz w"aĘciwy organ nadzoru
dowa� si� w odleg"oĘci co najmniej 30 m od miejsca "a-
górniczego.
dowania tych Ęrodków.
ż 47. 1. W celu sprawowania nadzoru nad gospo-
ż 52. Sposób zabezpieczenia obiektów, maszyn
darką Ęrodkami strza"owymi, sprz�tem strza"owym
i urządzeł
znajdujących si� w strefie zagroŻonej rozrzu-
oraz wykonywanymi robotami strza"owymi w zak"a-
tem od"amków ustala osoba bezpoĘrednio nadzorują-
dzie górniczym lub grupie zak"adów górniczych naleŻy
ca roboty strza"owe. Czynno� ta powinna by� wyko-
utworzy� odpowiednie stanowisko w kierownictwie
nywana kaŻdorazowo przed rozpocz�ciem "adowania
lub dozorze ruchu.
Ęrodków strza"owych do otworów strza"owych, zgod-
nie z ustaleniami kierownika ruchu zak"adu górniczego
2. Roboty strza"owe wykonywane metodą d"ugich
dotyczącymi zabezpieczenia tych obiektów, maszyn
otworów strza"owych wykonuje si� pod nadzorem
i urządzeł
przed skutkami robót strza"owych.
osoby dozoru ruchu wyznaczonej przez kierownika ru-
chu zak"adu górniczego.
ż 53. 1. Przed przystąpieniem do "adowania Ęrod-
ków strza"owych do otworu strza"owego powinno by�
3. Osoba, o której mowa w ust. 2, powinna posia-
sprawdzone, czy otwór moŻe by� za"adowany zgodnie
da� stwierdzone kwalifikacje osoby dozoru ruchu
z ustaleniami metryki strza"owej albo dokumentacji
w specjalnoĘci górniczej  technika strza"owa.
strza"owej.
4. Do podmiotu wykonującego w zak"adzie górni-
2. Niedopuszczalne jest udraŻnianie otworu strza-
czym roboty strza"owe przepisu ust. 1 nie stosuje si�.
"owego, w którym znajdują si� Ęrodki strza"owe.
Nadzór nad wykonywaniem tych robót sprawuje kie-
rownik ruchu zak"adu górniczego lub osoba dozoru ru-
ż 54. 1. Masa poszczególnych Ęrodków strza"owych
chu przez niego wyznaczona, posiadająca stwierdzone
"adowanych do otworu strza"owego nie moŻe przekra-
kwalifikacje, o których mowa w ust. 3.
cza� 30 kg, a "adunku udarowego  10 kg.
ż 48. Niedopuszczalne jest wiercenie otworów
2. Do czynnoĘci za"adowania "adunków udarowych
strza"owych w otworach pozosta"ych z poprzednich
do otworu strza"owego uŻywa si� sprz�tu wykonanego
strzelał
(fajkach) lub w otworach, w których znajdują
z materia"ów niepowodujących iskrzenia oraz nie"adu-
si� Ęrodki strza"owe.
jących si� elektrostatycznie.
ż 49. Przy wierceniu otworów strza"owych naleŻy:
ż 55. 1. W przypadku zaklinowania si� w otworze
1) zabezpieczy� wiertnic� przed moŻliwoĘcią samo- strza"owym Ęrodków strza"owych przerywa si� dalsze
czynnego przesuwania si�, "adowanie otworu.
Dziennik Ustaw Nr 96  6340  Poz. 858
2. O sposobie odpalania otworu strza"owego, 8) odga"�zienia od sieci strza"owej wychodzą w kie-
w którym znajdują si� Ęrodki strza"owe, decyduje oso- runku przebiegu fali detonacyjnej pod kątem od
ba kierownictwa lub dozoru ruchu, bezpoĘrednio nad- 30� do 45�,
zorująca wykonywanie robót strza"owych.
9) po"ączenia odcinków lontu nie są umieszczone
w przybitce.
ż 56. Przy metodzie strzelania otworami z poszerzo-
nym dnem:
ż 60. 1. Za niewypa" uznaje si� kaŻdy pojedynczy "a-
dunek Ęrodka strza"owego, który podczas pomiaru cią-
1) promieł
strefy bezpieczeł
stwa, w której niedo-
g"oĘci obwodu strza"owego wykaza" przerw� lub który
puszczalne jest przebywanie ludzi, powinien wyno-
przy wykonywaniu odstrza"u nie odpali".
si� co najmniej 100 m,
2) przed przystąpieniem do powtórnego "adowania 2. W zak"adzie górniczym prowadzi si� ksiąŻk� ewi-
otworu Ęrodkami strza"owymi usuwa si� skruszo- dencji niewypa"ów.
ny materia" z otworu i bada moŻliwoĘ� jego "ado-
ż 61. W przypadku niewypa"u Ęrodka strza"owego,
wania,
polecenie nadania sygna"u dęwi�kowego oznaczające-
3) po poszerzeniu dna otworu strza"owego dopusz-
go  odwo"anie moŻe nastąpi� dopiero po odpowied-
czalne jest ponowne za"adowanie otworu Ęrodka-
nim zabezpieczeniu rejonu niewypa"u.
mi strza"owymi po up"ywie co najmniej 15 minut
ż 62. Likwidacji niewypa"u moŻe dokona� tylko ze-
od odstrza"u.
spó" pracowników w sk"adzie wyznaczonym przez oso-
ż 57. W otworach strza"owych, w których znajduje b� dozoru ruchu nadzorującą roboty strza"owe, zgod-
si� woda, Ęrodki strza"owe powinny by� umieszczone nie z wymaganiami okreĘlonymi w instrukcji zatwier-
dzonej przez kierownika ruchu zak"adu górniczego.
w otoczkach ochronnych lub powinny by� stosowane
Ęrodki strza"owe wodoodporne.
ż 63. Osoba kierownictwa lub dozoru ruchu nadzo-
rująca roboty strza"owe powinna okreĘli� szczegó"owy
ż 58. Przy elektrycznym odpalaniu "adunków Ęrod-
sposób likwidacji niewypa"u i zapozna� z nim pracow-
ków strza"owych:
ników zatrudnionych przy prowadzeniu tych robót,
1) na przewodach zapalników dopuszczalne jest
ustalając:
opuszczanie do otworu strza"owego naboju udaro-
1) granice terenu, na którym nie moŻna prowadzi�
wego o masie zgodnej z warunkami dopuszczenia,
Żadnych innych robót niezwiązanych z likwidacją
lecz nieprzekraczającego 500 g,
niewypa"u,
2) kaŻda cz�Ę� "adunku rozcz"onkowanego powinna
2) granice stref zagroŻeł
i sposób ich zabezpieczenia,
posiada� oddzielny "adunek udarowy lub zawiera�
3) sposób lokalizacji Ęrodków strza"owych, które
lont detonujący,
uznano za niewypa"y,
3) bezpoĘrednio przed przy"ączeniem obwodu strza-
4) sposób usuwania przybitki, "adunków udarowych
"owego do zapalarki powinny by� ze schronu strza-
i Ęrodka strza"owego,
"owego sprawdzone jego ciąg"oĘ� i opornoĘ�,
5) sposób post�powania w przypadku braku ciąg"oĘci
4) w przypadku stosowania zwijanej liny strza"owej
obwodu strza"owego w pojedynczym "adunku
powinna ona by� rozwini�ta na ca"ej d"ugoĘci.
Ęrodka strza"owego.
ż 59. Odpalanie "adunków Ęrodków strza"owych
ż 64. 1. Likwidowanie niewypa"ów Ęrodków strza-
przy uŻyciu lontów detonujących moŻe by� wykonywa-
"owych za pomocą dodatkowych naboi udarowych jest
ne, jeŻeli:
dopuszczalne wy"ącznie w warunkach gwarantują-
1) odcinki lontu o potrzebnej d"ugoĘci są odpowied-
cych, Że dodatkowy nabój bezpoĘrednio zetknie si�
nio przygotowane przed ich umieszczeniem
z "adunkiem tego niewypa"u.
w otworach strza"owych,
2. W przypadku likwidacji niewypa"u w otworach
2) w tej samej sieci są uŻywane lonty jednego rodza-
strza"owych przez detonacj� za pomocą dodatkowego
ju, pochodzące od tego samego producenta,
naboju udarowego, przybitk� wodną lub sypką usuwa
3) sie� strza"owa nie tworzy p�tli,
si� z otworu wy"ącznie za pomocą spr�Żonego powie-
trza.
4) w przypadku krzyŻowania si� lontów lub uk"adania
linii równoleg"ych zachowane zostaną odst�py po-
ż 65. Przy likwidacji niewypa"ów za pomocą odpa-
mi�dzy nimi wynoszące co najmniej 20 cm,
lenia elektrycznego badanie wzrokowe prawid"owoĘci
5) opuszczany na loncie do otworu strza"owego "adu- po"ączeł
sieci strza"owej lub wykonywanie innych
nek udarowy jest o masie zgodnej z warunkami do- czynnoĘci (robót) nast�puje po uprzednim od"ączeniu
puszczenia  nieprzekraczającej 500 g, sieci strza"owej od zapalarki oraz po zwarciu i zaizolo-
waniu koł
cówek przewodów strza"owych.
6) do inicjowania lontów detonujących nie są uŻywa-
ne sp"onki,
ż 66. 1. Niewypa" w otworze strza"owym krótkim li-
7) po"ączenia lontów wykonane są na nak"adk� na od- kwiduje si� poprzez odpalenie "adunku umieszczonego
cinku nie krótszym niŻ 20 cm i zabezpieczone taĘmą w otworze odwierconym równolegle w odleg"oĘci co
izolacyjną, najmniej 50 cm.
Dziennik Ustaw Nr 96  6341  Poz. 858
2. Strzelając "adunkami nak"adanymi lub podk"ada- 2. Dokumentacja, o której mowa w ust. 1, podlega
nymi, likwidacji niewypa"u dokonuje si� przez r�czne zaopiniowaniu przez rzeczoznawc� do spraw ruchu za-
usuni�cie przybitki, umieszczenie dodatkowego nabo- k"adu górniczego.
ju udarowego, ponowne wykonanie przybitki i jego od-
ż 74. Strzelanie doĘwiadczalne wykonywane jest
palenie.
przez kierownika s"uŻby strza"owej pod nadzorem kie-
3. Przy strzelaniu rozszczepkowym niewypa" likwi- rownika dzia"u robót górniczych, a w miar� potrzeb
duje si� przez za"oŻenie i odstrzelenie "adunku nak"ada- przy udziale rzeczoznawcy do spraw ruchu zak"adu
nego wprost na wylot otworu. górniczego.
ż 67. Po rozstawieniu posterunków zabezpieczają- ż 75. Kierownik ruchu zak"adu górniczego o termi-
cych i nadaniu sygna"u uprzedzającego, w strefie za- nie przeprowadzenia strzelania doĘwiadczalnego po-
groŻenia rozrzutu od"amków mogą przebywa� tylko wiadamia w"aĘciwy organ nadzoru górniczego co naj-
cz"onkowie zespo"u powo"anego do wykonania od- mniej na 7 dni przed planowanym terminem strzelania.
strza"u, pracownicy w"aĘciwego organu nadzoru gór-
ż 76. Z wykonywania strzelania doĘwiadczalnego
niczego oraz inne osoby po wyraŻeniu zgody na ich
lub serii strzelał
sporządza si� protokó" z podaniem
przebywanie przez osob� dozoru ruchu nadzorującą
opisu robót i uzyskanych efektów. Protokó" podpisują
roboty strza"owe.
wykonujący i nadzorujący strzelanie oraz rzeczoznaw-
ż 68. 1. Po stwierdzeniu prawid"owoĘci odstrza"u ca do spraw ruchu zak"adu górniczego, jeŻeli uczestni-
osoba kierownictwa lub dozoru ruchu nadzorująca ro- czy" w strzelaniu.
boty strza"owe wydaje polecenie nadania sygna"u
ż 77. 1. Niedopuszczalne jest pozostawianie bez ob-
dęwi�kowego oznaczającego  odwo"anie .
s"ugi maszyn i urządzeł
b�dących w ruchu nieprzysto-
2. Schron strza"owy opuszcza si� dopiero po nada- sowanych do pracy bez sta"ej obs"ugi.
niu sygna"u dęwi�kowego oznaczającego  odwo"a-
2. W przypadku koniecznoĘci pozostawienia ma-
nie .
szyny lub urządzenia bez obs"ugi operator powinien
3. Do osób odpowiedzialnych za stwierdzenie pra- wy"ączy� wszystkie nap�dy, napi�cie sterownicze lub
dop"yw energii elektrycznej, unieruchomi� prac� ma-
wid"owoĘci odstrza"u przepisu ust. 2 nie stosuje si�.
szyny lub urządzenia oraz zabezpieczy� je przed dost�-
ż 69. 1. Naboje udarowe przeznaczone do umiesz-
pem osób nieupowaŻnionych.
czenia w otworze strza"owym przygotowuje si� bezpo-
Ęrednio przed ich umieszczeniem w tym otworze, w od- 3. W okresie planowanych przerw w pracy maszyn:
urabiających, "adujących, zwa"ujących i pomocniczych
leg"oĘci co najmniej 5 m od za"adowanych otworów
strza"owych oraz miejsca sk"adowania materia"u wy- oraz urządzeł
ruchowych ustawia si� je w bezpiecz-
nym miejscu, wyznaczonym przez osob� dozoru ru-
buchowego.
chu, zabezpiecza przed dost�pem osób nieupowaŻnio-
2. Zgod� na wykonywanie naboi udarowych w in-
nych oraz przed przypadkowym ich uruchomieniem.
nych miejscach, niŻ okreĘlono w ust. 1, w uzasadnio-
4. W okresie planowych przerw w pracy maszyn,
nych przypadkach udziela kierownik ruchu zak"adu
górniczego, okreĘlając warunki zapewniające bezpie- o których mowa w ust. 3, powinny one by� nadzorowa-
ne w sposób ustalony przez kierownika ruchu zak"adu
czeł
stwo ich przygotowania i transportu na miejsce
górniczego lub wyznaczonej przez niego osoby kierow-
wykonywania robót.
nictwa odpowiedniego dzia"u ruchu.
ż 70. Niedopuszczalne jest podwieszanie "adunku
Ęrodka strza"owego na przewodach strza"owych pod- ż 78. Odst�p pomi�dzy maszynami urabiającymi,
"adującymi i zwa"ującymi podczas ich eksploatacji po-
czas usuwania nawisu na Ęcianie.
winien by� wi�kszy od sumy promieni maksymalnego
ż 71. 1. Specjalistyczne roboty strza"owe wykonuje
zasi�gu tych maszyn.
si� pod bezpoĘrednim nadzorem kierownika s"uŻby
ż 79. Maszyny urabiające, "adujące i zwa"ujące po-
strza"owej.
winny by� wyposaŻone w sygnalizacj� ostrzegawczą,
2. Kierownik ruchu zak"adu górniczego ustala, któ-
stosowaną przed ich uruchomieniem oraz w razie wy-
re z robót strza"owych wykonywanych w zak"adzie gór-
stąpienia zagroŻenia.
niczym zalicza si� do specjalistycznych robót strza"o-
wych. ż 80. 1. Prac� maszyn zwa"ujących oraz wielonaczy-
niowych urabiających i "adujących prowadzi si� w blo-
ż 72. Strzelania w otworach wiertniczych i ucinanie
kadzie ruchu ze wspó"pracującymi przenoĘnikami.
rur w studniach odwadniających metodą minerską po-
winny by� wykonywane zgodnie z instrukcją zatwier- 2. Do maszyn o pojemnoĘci naczynia do 0,5 m3
dzoną przez kierownika ruchu zak"adu górniczego. przepisu ust. 1 nie stosuje si�.
ż 73. 1. W zak"adzie górniczym wykonuje si� strze- 3. W przypadku wystąpienia awarii blokady zasady
lania doĘwiadczalne na podstawie dokumentacji strze- pracy na czas naprawy ustala osoba kierownictwa lub
lania. dozoru ruchu nadzorująca prace na danej zmianie.
Dziennik Ustaw Nr 96  6342  Poz. 858
4. Niedozwolone jest przebywanie osób w urządze- 2. JeŻeli dokumentacja techniczno-ruchowa do-
niach wysypowych lub pod nimi podczas pracy maszy- puszcza moŻliwoĘ� uŻycia wysi�gników do prac okre-
Ęlonych w ust. 1, przy wykonywaniu tych czynnoĘci
ny.
stosuje si� przepisy bezpieczeł
stwa i higieny pracy
ż 81. Stanowiska pracy zlokalizowane na maszy-
przy urządzeniach dęwigowych.
nach, okreĘlone przez kierownika ruchu zak"adu górni-
ż 92. Materia"y eksploatacyjne i cz�Ęci zamienne
czego, powinny posiada� sta"ą "ącznoĘ� z operatorami
magazynuje si� na maszynach i urządzeniach technicz-
tych maszyn.
nych wy"ącznie w miejscach do tego przeznaczonych.
ż 82. Osoby dozoru ruchu oraz inni pracownicy za-
ż 93. Na maszynach urabiających, "adujących i zwa-
trudnieni w ruchu zak"adu górniczego, kaŻdy w swoim
"ujących dopuszczalne jest instalowanie dodatkowych
zakresie dzia"ania, odpowiadają za w"aĘciwe uŻytko-
grzejników elektrycznych tylko za zgodą kierownika ru-
wanie oraz konserwacj� maszyn i urządzeł
.
chu zak"adu górniczego lub wyznaczonej przez niego
ż 83. Zasady poruszania si� maszyn na poziomach osoby dozoru odpowiedniego dzia"u ruchu i s"uŻby
nad wyrobiskami podziemnymi okreĘla kierownik ru- przeciwpoŻarowej zak"adu górniczego.
chu zak"adu górniczego.
ż 94. PrzejĘcia, pomosty, schody i drabiny na ma-
ż 84. Do przejazdu lub transportu maszyn i urzą- szynach i urządzeniach utrzymuje si� w stanie zapew-
niającym bezpieczne ich uŻytkowanie.
dzeł
stosowanych w zak"adzie górniczym powinno si�
przygotowa� odpowiednie trasy dla tych celów.
ż 95. Przygotowanie i przekazanie maszyn i urzą-
dzeł
do napraw oraz prowadzenie napraw wykonuje
ż 85. Maszyn� jednonaczyniową podczas urabiania
si� zgodnie z ustaleniami kierownika ruchu zak"adu
i "adowania ustawia si� w sposób zapewniający wi-
górniczego.
docznoĘ�  z kabiny maszyny  Ęrodków transporto-
wych i wysypu urobku.
ż 96. Konserwacje i naprawy bieŻące maszyn i urzą-
dzeł
powinny by� wykonywane zgodnie z dokumenta-
ż 86. Dla kaŻdej maszyny powinna by� okreĘlona
cją techniczno-ruchową producenta.
przez kierownika ruchu zak"adu górniczego szerokoĘ�
 pasa bezpieczeł
stwa od górnej i dolnej kraw�dzi po-
ż 97. SzerokoĘ� przodka przy r�cznym urabianiu
szczególnych skarp. Przekraczanie granicy tego pasa
nadk"adu lub kopaliny i wysoko� urabianego pi�tra
jest niedopuszczalne.
ustala kierownik ruchu zak"adu górniczego.
ż 87. Przewód oponowy zasilający maszyny i urzą-
ż 98. Podczas r�cznego urabiania jednoczesna pra-
dzenia o nap�dzie elektrycznym powinien by� u"oŻony
ca ludzi w przodkach znajdujących si� jeden nad dru-
w sposób ustalony przez kierownika ruchu zak"adu
gim dopuszczalna jest wy"ącznie, gdy szerokoĘ� pozio-
górniczego lub wyznaczoną przez niego osob� dozoru
mu pomi�dzy pi�trami jest wi�ksza niŻ 6 m.
odpowiedniego dzia"u ruchu, w porozumieniu z kie-
rownikiem dzia"u robót górniczych. ż 99. Podczas r�cznego urabiania nadk"adu lub ko-
paliny obserwuje si� stan przodka i powiadamia nie-
ż 88. Obs"ug� maszyn i urządzeł
powierza si� pra-
zw"ocznie osoby dozoru ruchu o wszelkich zmianach
cownikom posiadającym odpowiednie kwalifikacje
warunków geologiczno-górniczych.
i uprawnienia do obs"ugi danej maszyny lub urządze-
nia. Dokument stwierdzający uprawnienie pracownicy ż 100. 1. Hydromechaniczne urabianie nadk"adu
lub kopaliny wykonuje si� zgodnie z projektem tech-
powinni posiada� przy sobie.
nicznym, zatwierdzonym przez kierownika ruchu zak"a-
ż 89. Maszyny i urządzenia powinny by� wyposaŻo-
du górniczego.
ne w niezb�dne i sprawne zabezpieczenia gwarantują-
ce bezpieczne ich uŻytkowanie, w tym w sprz�t gaĘni- 2. Projekt techniczny okreĘla w szczególnoĘci spo-
sób:
czy lub instalacje gaĘnicze.
1) urabiania,
ż 90. 1. Badania kontrolne konstrukcji noĘnych, lin
2) zwa"owania,
stalowych oraz zespo"ów i elementów stanowiących
o bezpieczeł
stwie pracy maszyn urabiających wielo-
3) transportu urobku i odprowadzania wody.
naczyniowych i zwa"ujących powinny by� wykonywa-
ne zgodnie ze szczegó"ową instrukcją kontroli stanu ż 101. Termiczne urabianie kopaliny wykonuje si�
technicznego, zatwierdzoną przez kierownika ruchu za- zgodnie z projektem technicznym zatwierdzonym
k"adu górniczego. przez kierownika ruchu zak"adu górniczego.
2. Graniczne po"oŻenie ruchomych mechanizmów ż 102. W pobliŻu miejsca pracy palnika termiczne-
tych maszyn powinno by� zabezpieczone ograniczni- go powinno znajdowa� si� stanowisko sprz�tu prze-
kami. ciwpoŻarowego. IloĘ� i rodzaj tego sprz�tu ustala si�
w projekcie technicznym, o którym mowa w ż 101.
ż 91. 1. Wysi�gników, mechanizmów urabiania, "a-
dowania i zwa"owania nie uŻywa si� do podnoszenia ż 103. Niedopuszczalne jest uŻywanie otwartego
przedmiotów nieb�dących urobkiem, jeŻeli dokumen- ognia w odleg"oĘci co najmniej 10 m od zbiornika pa-
tacja techniczno-ruchowa wyraęnie na to nie zezwala. liw i butli gazowych.
Dziennik Ustaw Nr 96  6343  Poz. 858
ż 104. 1. Eksploatacja z"oŻa spod lustra wody urzą- 3) bezpieczną odleg"oĘ� od:
dzeniami p"ywającymi odbywa si� zgodnie z projek-
a) wyrobiska górniczego,
tem technicznym eksploatacji zatwierdzonym przez
b) kraw�dzi frontów eksploatacyjnych dla zwa"o-
kierownika ruchu zak"adu górniczego, uwzgl�dniają-
wania wewn�trznego,
cym, w zaleŻnoĘci od miejsca prowadzonej eksploata-
c) cieków i innych zbiorników wodnych,
cji, przepisy dotyczące:
d) dróg, obiektów budowlanych, linii kolejowych
1) bezpieczeł
stwa Żeglugi w Żegludze Ęródlądowej,
i innych urządzeł
,
z wy"ączeniem eksploatacji za pomocą sprz�tu p"y-
4) wysoko� pi�ter i ich ilo�,
wającego urabiająco-odstawczego,
5) maszyny i urządzenia stosowane do zwa"owania
2) bezpieczeł
stwa morskiego.
i sk"adowania,
2. Na akwenach wodnych zamkni�tych Ęródlądo-
6) dopuszczalny kąt nachylenia poprzecznego torów.
wych w projekcie technicznym nie uwzgl�dnia si�:
3. W przypadkach uzasadnionych warunkami tech-
1) posiadania uprawnieł
Żeglugowych pracowników,
nicznymi i terenowymi, a takŻe przeznaczeniem uro-
2) posiadania sprz�tu nawigacyjnego,
bionych mas, kierownik ruchu zak"adu górniczego de-
cyduje o odstąpieniu od sporządzania dokumentacji,
3) instalacji z�zowej uproszczonej.
o której mowa w ust. 1.
3. Zasady podzia"u obowiązków i wspó"dzia"ania
osób za"ogi urządzenia p"ywającego i osób zatrudnio- ż 109. Budow� zwa"owisk zewn�trznych i we-
nych przy prowadzeniu ruchu zak"adu górniczego usta- wn�trznych prowadzi si�, tak aby ska"y nadk"adowe
najbardziej przydatne do rekultywacji by"y zwa"owane
la przedsi�biorca, powiadamiając w"aĘciwe organy
jako wierzchowina.
nadzoru górniczego, a takŻe administracji Ęródlądowej
albo morskiej.
ż 110. Kszta"towanie wierzchowiny zwa"owiska
i zboczy sta"ych prowadzi si� wraz z post�pem robót
ż 105. Niedopuszczalne jest urabianie ska" sypkich,
górniczych, w sposób umoŻliwiający ich rekultywacj�.
plastycznych i kruchych przez podkopywanie, podcina-
nie lub podwr�bianie, z wyjątkiem przypadków wyni-
ż 111. Powierzchnie zboczy sta"ych i wierzchowiny
kających z technologii robót zatwierdzonej przez kie-
zwa"owiska zabezpiecza si� przed erozją.
rownika ruchu zak"adu górniczego.
ż 112. Zwa"owanie kopalin palnych wykonuje si�
ż 106. 1. Zwa"owisko i sk"adowisko lokalizuje si�
w sposób uniemoŻliwiający ich samozapalenie.
w tej cz�Ęci wyrobiska górniczego, z której wyeksplo-
atowano ca"kowicie kopalin�, lub poza granicą udoku-
ż 113. W przypadku moŻliwoĘci odzysku zwa"owa-
mentowania zasobów bilansowych, w miejscu niepo-
nych mas nadk"adowych lub ich cz�Ęci stosuje si� zwa-
wodującym pogorszenia warunków póęniejszej eks-
"owanie selektywne, o ile jest to ekonomicznie uzasad-
ploatacji tych zasobów.
nione.
2. Dopuszcza si� lokalizowanie zwa"owiska i sk"a-
ż 114. Podczas wy"adunku zwa"owanego materia"u
dowiska tymczasowego w granicach udokumentowa-
ze Ęrodków transportowych niedopuszczalne jest prze-
nych zasobów z"oŻa lub w cz�Ęci wyrobiska górnicze-
bywanie pracowników od strony roz"adowywanych
go, z której nie wyeksploatowano kopaliny, jeŻeli uza-
Ęrodków transportowych.
sadniają to warunki techniczno-ekonomiczne i tereno-
we.
Rozdzia" 3
ż 107. 1. Teren przeznaczony pod zwa"owiska i sk"a-
Transport
dowiska powinien by�:
ż 115. 1. PrzenoĘniki taĘmowe wyposaŻa si�
1) odwodniony i zabezpieczony przed dop"ywem wo-
w urządzenia:
dy,
1) do napinania taĘmy,
2) zbadany pod wzgl�dem wytrzyma"oĘci i stateczno-
Ęci pod"oŻa.
2) do czyszczenia taĘmy,
3) hamulcowe zabezpieczające przed samoczynnym
2. O potrzebie wykonania badał
, o których mowa
ruchem taĘmy pod wp"ywem ci�Żaru urobku oraz
w ust. 1 pkt 2, decyduje kierownik ruchu zak"adu górni-
przed zasypaniem przenoĘnika odbierającego,
czego.
4) umoŻliwiające zatrzymanie przenoĘnika,
ż 108. 1. Kszta"towanie zwa"owisk i sk"adowisk pro-
5) s"uŻące jako os"ony cz�Ęci wirujących i ruchomych,
wadzi si� zgodnie z dokumentacją techniczną, zatwier-
okreĘlone szczegó"owo w dokumentacji technicz-
dzoną przez kierownika ruchu zak"adu górniczego.
no-ruchowej,
2. Dokumentacja, o której mowa w ust. 1, powinna
6) sygnalizujące, akustyczne i optyczne, informujące
okreĘla� w szczególnoĘci:
o zamierzonym uruchomieniu przenoĘnika,
1) technologi� zwa"owania,
7) wy"ączające z ruchu przenoĘnik przy zaistnieniu po-
2) kąty generalne zboczy, Ęlizgu taĘmy na b�bnach nap�dowych.
Dziennik Ustaw Nr 96  6344  Poz. 858
2. PrzenoĘniki, które zgodnie z dokumentacją tech- 2) dokonywanie napraw i robót konserwacyjnych przy
niczno-ruchową nie posiadają pe"nego wyposaŻenia, przenoĘniku taĘmowym podczas jego ruchu, gdy
o którym mowa w ust. 1, w przypadkach uzasadnio- istnieje zagroŻenie bezpoĘredniego zetkni�cia si�
nych warunkami techniczno-ruchowymi, dopuszcza do z elementami b�dącymi w ruchu,
ruchu kierownik ruchu zak"adu górniczego pod warun-
3) uruchamianie przenoĘnika taĘmowego bez uprzed-
kiem ustalenia dodatkowych wymagał
gwarantują-
niego sygna"u ostrzegawczego,
cych bezpieczeł
stwo.
4) chodzenie po konstrukcji przenoĘnika podczas jego
ż 116. Wzd"uŻ tras przenoĘników taĘmowych
ruchu, stawanie na niej lub jazda na taĘmie przeno-
w miejscach ustalonych przez kierownika ruchu zak"a- Ęnika.
du górniczego lub osoby dozoru ruchu przez niego wy-
ż 125. PrzenoĘniki taĘmowe przesuwa si� zgodnie
znaczonej powinny si� znajdowa� bezpieczne dla osób
z instrukcją zatwierdzoną przez kierownika ruchu zak"a-
przejĘcia przez te przenoĘniki.
du górniczego.
ż 117. PrzenoĘniki usytuowane nad stanowiskami
ż 126. Wykorzystywanie przenoĘników taĘmowych
pracy lub drogami komunikacyjnymi wyposaŻa si�
w zabezpieczenia chroniące przed spadającym urob- do celów innych niŻ okreĘlono w procesie technolo-
gicznym dopuszczalne jest na zasadach okreĘlonych
kiem.
w dodatkowej instrukcji zatwierdzonej przez kierowni-
ż 118. 1. Sta"e stanowiska obs"ugi przenoĘników ta-
ka ruchu zak"adu górniczego.
Ęmowych naleŻy wyposaŻy� w techniczne Ęrodki "ącz-
noĘci. ż 127. Naprawianie przenoĘnika dopuszczalne jest,
po uprzednim jego zabezpieczeniu przed przypadko-
2. W przypadkach uzasadnionych warunkami tech-
wym uruchomieniem, w sposób ustalony przez kie-
niczno-ruchowymi kierownik ruchu zak"adu górnicze-
rownika ruchu zak"adu górniczego.
go moŻe odstąpi� od wymogu okreĘlonego w ust. 1.
ż 128. Koleje znajdujące si� na terenie zak"adu gór-
ż 119. 1. KaŻdy przenoĘnik taĘmowy powinien po-
niczego eksploatowane są zgodnie z regulaminem
siada� skuteczne zabezpieczenie przed przypadkowym
transportu szynowego opracowanym w oparciu o od-
uruchomieniem.
r�bne przepisy.
2. Teren wzd"uŻ przenoĘników taĘmowych powi-
ż 129. Zasady eksploatacji, utrzymania i napraw to-
nien umoŻliwia� przejazd lub przejĘcie w celu przepro-
rów jezdnych maszyn ustala kierownik ruchu zak"adu
wadzenia kontroli stanu technicznego przenoĘnika lub
górniczego.
jego naprawy.
ż 130. Odleg"oĘ� przewodów trakcji elektrycznej
ż 120. 1. W rejonie stacji nap�dowych przenoĘni-
b�dących pod napi�ciem od maksymalnego zasi�gu
ków taĘmowych zapewnia si� powierzchni� niezb�dną
pracy maszyn nie moŻe by� mniejsza niŻ 5 m.
do korzystania z urządzeł
dęwigowych podczas mon-
taŻu lub napraw.
ż 131. 1. Materia" przeznaczony do zwa"owania
przewozi si� na zwa"owiska w sk"adach ciągnionych.
2. W przypadku braku moŻliwoĘci spe"nienia wy-
mogu, o którym mowa w ust. 1, stacje powinny by�
2. Kierownik ruchu zak"adu górniczego w uzasad-
wyposaŻone we w"asne urządzenia dęwigowe, odpo-
nionych przypadkach moŻe zezwoli� na przewoŻenie
wiadające wymaganiom okreĘlonym w przepisach
materia"u na zwa"owiska w sk"adach pchanych.
o dozorze technicznym.
ż 132. 1. Szynowy transport wewnątrzzak"adowy
ż 121. 1. PrzenoĘniki taĘmowe ustawia si� w bez-
przy uŻyciu lokomotyw wyposaŻa si� w niezb�dne za-
piecznej odleg"oĘci od dolnej lub górnej kraw�dzi po-
bezpieczenia oraz urządzenia sygnalizacji i "ącznoĘci.
szczególnych skarp.
2. Niedopuszczalne jest równoczesne uŻytkowanie,
2. Odleg"oĘ�, o której mowa w ust.1, okreĘla kie-
na tych samych odcinkach torów, lokomotyw i innych
rownik ruchu zak"adu górniczego.
Ęrodków transportu szynowego.
ż 122. PrzenoĘniki taĘmowe eksploatuje si� w spo-
ż 133. 1. Niedopuszczalny jest przewóz r�czny wo-
sób niestwarzający zagroŻenia powodowanego przez
zami w wyrobiskach górniczych o nachyleniu powy-
wypadający urobek z jego taĘmy.
Żej 4�.
ż 123. Transportowanie przenoĘnikami taĘmowymi
2. Przy r�cznym przewozie w miejscach, gdzie ist-
popio"u odbywa si� z zastosowaniem odpowiednich
nieje moŻliwoĘ� samoczynnego toczenia si� wozu
Ęrodków zapobiegających pyleniu, po uprzednim jego
w wyrobiskach górniczych o nachyleniu do 4�, odle-
wygaszeniu i och"odzeniu do temperatury nie wyŻszej
g"oĘ� mi�dzy wozami nie moŻe by� mniejsza niŻ 30 m.
niŻ +50�C.
ż 134. Transport r�czny po torach przewozu loko-
ż 124. Niedopuszczalne jest:
motywowego dopuszczalny jest tylko za zezwoleniem
1) zbliŻanie si� do ruchomych cz�Ęci przenoĘnika ta- kierownika ruchu zak"adu górniczego i na okreĘlonych
Ęmowego na odleg"oĘ� mniejszą niŻ 0,5m, przez niego warunkach.
Dziennik Ustaw Nr 96  6345  Poz. 858
ż 135. 1. Budow� dróg sta"ych wewnątrzzak"ado- ż 143. Stanowisko maszynisty ko"owrotu oraz sta-
wych wykonuje si� zgodnie z wymaganiami okreĘlony- nowiska obs"ugi pomostów nadawczo-odbiorczych
mi w dokumentacji zatwierdzonej przez kierownika ru- wyposaŻa si� w:
chu zak"adu górniczego.
1) instrukcj� okreĘlającą dopuszczalną iloĘ� wozów "a-
downych i pustych, jaka powinna by� eksploato-
2. Drogi przeznaczone dla ruchu ko"owego w zak"a-
wana,
dzie górniczym powinny by�:
2) tablice z obowiązującymi sygna"ami informacyj-
1) dostosowane do gabarytów i ci�Żaru pojazdów
no-ostrzegawczymi.
technologicznych, uŻywanych w ruchu zak"adu
górniczego, oraz do nat�Żenia ruchu,
ż 144. Transport linowy prowadzi si� zgodnie z pro-
2) odpowiednio oznakowane,
jektem technicznym i regulaminem ruchu, zatwierdzo-
nym przez kierownika ruchu zak"adu górniczego.
3) podzielone na drogi sta"e i tymczasowe, z okreĘle-
niem wymagał
dotyczących nawierzchni oraz wy-
ż 145. Pomi�dzy wszystkimi stacjami i pomostami
odr�bnieniem dróg dla pojazdów gąsienicowych.
zachowuje si� "ącznoĘ� oraz ustaloną sygnalizacj�.
ż 136. 1. Zasady uŻytkowania i utrzymywania po-
ż 146. Niedopuszczalne jest przebywanie na sta-
jazdów oraz dróg wewnątrzzak"adowych okreĘla regu-
cjach oraz chodzenie po trasie podczas prowadzenia
lamin ruchu, zatwierdzony przez kierownika ruchu za-
ruchu.
k"adu górniczego, uwzgl�dniający odr�bne przepisy
w tym zakresie.
ż 147. 1. Praca przy obs"udze obiektów p"ywających
oraz maszyn i urządzeł
znajdujących si� na nich wy-
2. JeŻeli w granicach terenu zak"adu górniczego lub
maga posiadania odpowiednich uprawnieł
.
jego cz�Ęci są udost�pnione drogi dla publicznego ru-
chu ko"owego, kierownik ruchu zak"adu górniczego
2. Przechodzenie pomi�dzy pog"�biarką a barką do-
ustala regulacj� tego ruchu oraz oznakowanie dróg
puszczalne jest tylko po pomoĘcie.
przy uwzgl�dnieniu odr�bnych przepisów w tym zakre-
sie.
3. Na kaŻdej zmianie roboczej powinien by� zatrud-
niony co najmniej jeden pracownik przeszkolony w za-
ż 137. 1. Podczas za"adunku pojazdów urządzenia-
kresie ratownictwa wodnego.
mi mechanicznymi pojazdy podstawia si� do miejsc
za"adunkowych po uprzednim otrzymaniu sygna"u od
ż 148. PrzenoĘniki p"ywające powinny by� zaopa-
operatora maszyny lub urządzenia za"adowczego.
trzone obustronnie na ca"ej d"ugoĘci w pomosty wypo-
saŻone w balustrady z por�czami ochronnymi umiesz-
2. Niedopuszczalne jest przemieszczanie czerpaka
czonymi na wysokoĘci 1,10 m. Na kaŻdej zmianie robo-
maszyny lub urządzenia za"adowczego nad kabiną kie-
czej, przed rozpocz�ciem pracy, kontroluje si� stan za-
rowcy pojazdu.
nurzenia pontonów przenoĘnika. Wyniki kontroli wpi-
suje si� do ksiąŻki kontroli.
ż 138. Kierownik ruchu zak"adu górniczego w regu-
laminie ruchu okreĘli pojazdy, w kabinach których,
ż 149. Urobek na przenoĘnik p"ywający powinien
podczas za"adunku nie powinni przebywa� ludzie.
by� podawany przy uŻyciu kosza zasypowego.
ż 139. Przewóz ludzi pojazdami dopuszczalny jest
ż 150. Jednostki p"ywające nape"nia si� urobkiem
na zasadach okreĘlonych w odr�bnych przepisach oraz
w iloĘci nieprzekraczającej dopuszczalnej "adownoĘci.
w regulaminie, o którym mowa w ż 136.
Podczas za"adunku lub roz"adunku jednostki p"ywające
powinny by� przycumowane bądę zakotwiczone.
ż 140. Obs"ug� techniczną, przeglądy, konserwacje
i naprawy pojazdów przeprowadza si� wy"ącznie
ż 151. Na początku kaŻdej zmiany roboczej dokonu-
w miejscach do tego celu przeznaczonych.
je si� przeglądu przydatnoĘci lin oraz mechanizmów
ż 141. 1. Wszystkie stacje i pomosty nadawczo-od- kolejki wiszącej.
biorcze wyposaŻa si� w odcinki torów u"oŻone pozio-
ż 152. Liny noĘne i ciągnące poddaje si� badaniom
mo i w linii prostej.
okresowym, co najmniej raz w roku, zgodnie z instruk-
2. D"ugoĘ� odcinków torów poziomych na pomo- cją opracowaną na podstawie dokumentacji technicz-
no-ruchowej i zatwierdzoną przez kierownika ruchu za-
stach dobiera si� w sposób zapewniający zmieszczenie
zestawu transportowego wozów na tych pomostach k"adu górniczego. Kontrole i badania przeprowadzają
i z uwzgl�dnieniem moŻliwoĘci swobodnej ich obs"ugi. osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje i wyma-
gane uprawnienia.
ż 142. 1. Górne i poĘrednie pomosty za"adowcze to-
rów wyposaŻa si� w zapory zabezpieczające wozy ż 153. Niedopuszczalne jest eksploatowanie wiszą-
przed stoczeniem si�. cych kolejek linowych podczas niesprzyjających wa-
runków atmosferycznych.
2. Na torach w wyrobiskach górniczych o nachyle-
niu ponad 4� instaluje si� "apacze wózków lub inne ż 154. Jazda osób obs"ugi i dozoru ruchu wózkami
urządzenia zabezpieczające o podobnym dzia"aniu. przeznaczonymi do kontroli okresowych, badania lin
Dziennik Ustaw Nr 96  6346  Poz. 858
noĘnych, ciągnących i urządzeł
kolejek odbywa si�
wody (w m3/min), wynikające z dokumentacji hydroge-
wy"ącznie za zezwoleniem kierownika ruchu zak"adu
ologicznych (wody podziemne) i obliczeł
hydrologicz-
górniczego i na warunkach okreĘlonych w tym zezwo-
nych (wody opadowe).
leniu.
2. OkreĘlenia przewidywanych dop"ywów wód
podziemnych w czynnym zak"adzie górniczym dokonu-
Rozdzia" 4
je si� na podstawie pomiarów i obserwacji, jeŻeli wa-
runki hydrogeologiczne nie ulegają zasadniczym zmia-
Odwadnianie
nom, a zak"ad górniczy z okresu ostatnich dwóch lat
ż 155. 1. Sposób odwadniania wyrobisk odkrywko-
posiada udokumentowane wyniki przeprowadzonych
wych okreĘla dokumentacja techniczna sporządzona
obserwacji i pomiarów.
w oparciu o warunki hydrologiczne i hydrogeologiczne
oraz zatwierdzona przez kierownika ruchu zak"adu gór- 3. Dop"ywy wód opadowych w obr�bie zlewni wy-
niczego. W przypadku braku dokumentacji technicznej robiska górniczego i zwa"owiska oblicza si� na podsta-
sposób odwadniania okreĘla kierownik ruchu zak"adu wie maksymalnego opadu dobowego o prawdopodo-
górniczego. bieł
stwie 10% (opad wyst�pujący raz na 10 lat).
2. W przypadku gdy w pobliŻu zak"adu górniczego ż 162. 1. WydajnoĘ� pomp powinna zapewnia� od-
znajdują si� rzeki, stawy lub inne zbiorniki wodne, a ich prowadzenie w ciągu 24 godzin dobowego dop"ywu
wody mogą przedosta� si� do wyrobisk górniczych, wód podziemnych oraz w ciągu 36 godzin dobowe-
wyrobiska te chroni si� w sposób ustalony przez kie- go dop"ywu wód opadowych, okreĘlonych zgodnie
rownika ruchu zak"adu górniczego.
z ż 161.
ż 156. Odwodnienie wyrobisk górniczych, zwa"o- 2. W przypadku moŻliwoĘci retencjonowania wód
wisk i sk"adowisk powinno obejmowa�:
na poziomach eksploatacyjnych wydajno� pomp po-
winna zapewni� odprowadzenie dobowego dop"ywu
1) uj�cie wód wyp"ywających ze skarp i dna wyrobi-
wód opadowych w ciągu 48 godzin.
ska górniczego,
2) uj�cie wód sp"ywających ze skarp i wyp"ywających
3. Pompownie, do których sumaryczny dobowy
spod dolnej kraw�dzi zbocza zwa"ów,
dop"yw wód podziemnych i wód opadowych, okreĘlo-
ny zgodnie z ż 161, przekracza 1 m3/min, wyposaŻa si�
3) uj�cie wód opadowych w obr�bie wyrobiska górni-
w rezerwowe pompy o wydajnoĘci nie niŻszej niŻ 50%
czego, zwa"owiska i sk"adowiska,
wydajnoĘci pomp okreĘlonej w ust.1 i 2.
4) odprowadzanie wód, o których mowa w pkt 1 3,
do pompowni i do zbiorników lub cieków na po-
4. Wymagania, okreĘlone w ust. 3, nie dotyczą od-
wierzchni.
krywkowych zak"adów górniczych wydobywających
w�giel brunatny.
ż 157. Kierownik ruchu zak"adu górniczego zatwier-
dza lokalizacj� i konstrukcje zbiorników, osadników
ż 163. 1. W odkrywkowych zak"adach górniczych
oraz rowów odwadniających budowanych na sta"ych
wydobywających w�giel brunatny, zaliczonych do:
elementach wyrobiska górniczego, zwa"owiska i sk"a-
1) pierwszego stopnia zagroŻenia wodnego, wydaj-
dowiska, jeŻeli nie dokonano tego w projekcie tech-
noĘ� pompowni odprowadzających wody z wyro-
nicznym.
bisk górniczych powinna zapewni�:
ż 158. Niedopuszczalne jest utrzymywanie zbiorni- a) odprowadzenie dobowych dop"ywów wód pod-
ków wodnych, niezwiązanych z ruchem zak"adu górni- ziemnych w czasie 24 godzin,
czego, na poziomach roboczych wyrobiska górnicze-
b) w przypadku moŻliwoĘci retencjonowania wód
go, zwa"owiska i sk"adowiska oraz w pobliŻu górnej
na poziomach eksploatacyjnych, odprowadze-
kraw�dzi wyrobiska wg"�bnego.
nie dobowego dop"ywu okreĘlonego w lit. a)
w czasie 48 godzin,
ż 159. Cz�stotliwoĘ� kontroli zwierciad"a wody
c) odprowadzenie dobowego dop"ywu wód opa-
w otworach obserwacyjnych ustala kierownik ruchu
dowych w czasie 36 godzin,
zak"adu górniczego. Kontrole te powinny by� przepro-
d) rezerw� wynoszącą 30% "ącznej wydajnoĘci
wadzane co najmniej raz na 6 miesi�cy.
pomp,
ż 160. W przypadku przewidywanych zmian pozio-
2) drugiego stopnia zagroŻenia wodnego, wydajnoĘ�
mu zwierciad"a wód podziemnych, powodowanych
pompowni odprowadzających wody z wyrobisk
dzia"alnoĘcią górniczą, w systemie odwadniania
górniczych powinna zapewni�:
uwzgl�dnia si� prowadzenie obserwacji poziomu tego
a) odprowadzenie dobowych dop"ywów wód pod-
zwierciad"a oraz zmian stosunków wodnych w góro-
ziemnych i opadowych w ciągu 24 godzin,
tworze, stosownie do post�pu robót, nie rzadziej niŻ co
6 miesi�cy. b) rezerw� wynoszącą 50% "ącznej wydajnoĘci
pomp.
ż 161. 1. Podczas projektowania odwodnienia za-
k"adu górniczego okreĘla si� przewidywane dop"ywy 2. Sposób obliczania dop"ywu wód okreĘla ż 161.
Dziennik Ustaw Nr 96  6347  Poz. 858
ż 164. Kierownik ruchu zak"adu górniczego ustala, ż 173. D"ugoĘ� pojedynczych podziemnych wyro-
jaka liczba pomp stanowiących rezerw�, o której mowa bisk odwadniających nie powinna przekracza� 500 m,
w ż 162 i 163, moŻe znajdowa� si� jednoczeĘnie w na- a odleg"oĘ� otworów wiertniczych od g"ównych chod-
prawie.
ników odwadniających nie powinna by� mniejsza niŻ
10 m.
ż 165. 1. Pompownie powinny posiada�:
ż 174.1. Przy wykonywaniu robót strza"owych
1) zbiorniki o pojemnoĘci czterogodzinnego przewi-
w wyrobiskach podziemnych w warunkach zagroŻenia
dywanego dop"ywu wód, okreĘlonego w ż 161,
wodnego w szczególnoĘci:
2) dwa rurociągi t"oczne, z których kaŻdy powinien 1) wstrzymuje si� roboty strza"owe, gdy wystąpią ob-
zapewni� bieŻące odprowadzenie obliczeniowe- jawy wskazujące na wzrost zagroŻenia wodnego;
go dop"ywu wody do pompowni.
wznowienie robót strza"owych nast�puje za zgodą
kierownika ruchu zak"adu górniczego,
2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, za-
2) zmniejsza si� zabiór i zag�szcza obudow� w stre-
pewniających bezpieczeł
stwo pracowników oraz bez-
fach wyst�pujących zaburzeł
stosownie do warun-
pieczeł
stwo i ciąg"oĘ� ruchu, dopuszcza si� zmniejsze-
ków geologiczno-górniczych; w miejscach tych ro-
nie pojemnoĘci zbiornika do dwugodzinnego przewi-
boty strza"owe wykonuje si� tylko pod bezpoĘred-
dywanego dop"ywu wód oraz jednego rurociągu t"ocz-
nim nadzorem osoby dozoru ruchu.
nego.
2. Decyzj� dotyczącą wykonywania robót strza"o-
3. Decyzje, o których mowa w ust. 2, podejmuje kie-
rownik ruchu zak"adu górniczego, zawiadamiając w"a- wych w wyrobiskach górniczych zaliczonych do dru-
giego lub trzeciego stopnia zagroŻenia wodnego po-
Ęciwy organ nadzoru górniczego.
dejmuje kierownik ruchu zak"adu górniczego.
ż 166. W przypadkach uzasadnionych warunkami
techniczno-ruchowymi, kierownik ruchu zak"adu gór- ż 175. Kryteria zaliczania podziemnych wyrobisk
niczego odst�puje od stosowania odwadniania, po- górniczych do poszczególnych stopni zagroŻenia wod-
wiadamiając w"aĘciwy organ nadzoru górniczego. nego regulują odr�bne przepisy.
ż 167. Budowa, eksploatacja oraz efekty pracy urzą- ż 176. Pompowni� podziemną wyposaŻa si� w:
dzeł
odwadniających powinny zapewnia� bezpieczne
1) obudow� trwa"ą,
wyprzedzenie w stosunku do prowadzonych robót górni-
2) zespó" sprawnych pomp o "ącznej wydajnoĘci za-
czych. Wielko� minimalnego bezpiecznego wyprzedze-
pewniającej odpompowanie w ciągu 20 godzin do-
nia ustala dokumentacja techniczna odwadniania, za-
bowego dop"ywu wody, okreĘlonego zgodnie
twierdzona przez kierownika ruchu zak"adu górniczego.
z ż161,
ż 168. W przypadku gdy studnie pompowe stano-
3) sprawne, rezerwowe agregaty pompowe o wydaj-
wią podstawowy system odwodnienia, powinny by�
noĘci "ącznej, wynoszącej co najmniej 50% wydaj-
zapewnione warunki zasilania w energi� elektryczną
noĘci zespo"u pomp, o których mowa w pkt 2, nie-
i odprowadzenia wody eliminujące jednoczesny wy-
zaleŻnie od pomp znajdujących si� w remoncie;
muszony postój takiej liczby studni, która moŻe stano-
w przypadku gdy wyposaŻenie zespo"u, o którym
wi� zagroŻenie dla bezpieczeł
stwa ruchu zak"adu gór-
mowa w pkt 2, stanowią jeden lub dwa agregaty
niczego.
pompowe, obowiązuje rezerwa w wysokoĘci
ż 169. W kaŻdej studni pompowej powinna by� za- 100%,
pewniona moŻliwoĘ� dokonywania pomiarów pozio-
4) co najmniej dwa rurociągi t"oczne, zlokalizowane
mu zwierciad"a wody oraz odpowiednie zabezpiecze-
niezaleŻnie od siebie, zapewniające odpompowa-
nie wylotu studni. Studnie lub grupy studni powinny
nie wody w iloĘci odpowiadającej "ącznej wydajno-
posiada� moŻliwoĘ� dokonywania kontrolnych pomia-
Ęci zespo"u sprawnych pomp, o którym mowa
rów iloĘci pompowanej wody.
w pkt 2; dopuszcza si� instalowanie rurociągów
t"ocznych w obudowanych otworach wiertniczych,
ż 170. Dla zapewnienia ciąg"oĘci pracy studni za-
k"ad górniczy powinien posiada� niezb�dną rezerw�
5) chodniki osadnikowe i chodniki pojemnoĘciowe,
pomp oraz urządzenia do ich wymiany w iloĘci ustalo-
których czynna obj�toĘ� powinna zapewni� zatrzy-
nej przez kierownika ruchu zak"adu górniczego.
manie co najmniej dwugodzinnego dop"ywu wo-
dy, wyznaczonego zgodnie z ż 161,
ż 171. Warunki wykonywania i eksploatacji studni
6) tamy wodne dla ochrony pompowni i wyrobisk
pompowych w wyrobisku odkrywkowym i w rejonach
podziemnych; rodzaj tam w zaleŻnoĘci od lokal-
zagroŻonych wyst�powaniem zapadlisk lub osuwisk
nych warunków górniczo-geologicznych okreĘla
ustala kierownik ruchu zak"adu górniczego.
si� w projekcie odwadniania.
ż 172. Przed rozpocz�ciem drąŻenia podziemnych
ż 177. Wyrobiska podziemne mające wylot do wy-
wyrobisk odwadniających, na podstawie warunków
geologiczno-górniczych kopaliny oraz ska" bezpoĘred- robiska odkrywkowego zabezpiecza si� przed zatopie-
nio ją otaczających, ustala si� warunki wykonywania niem ich wodami zbierającymi si� na poziomach lub na
tych wyrobisk. dnie wyrobiska odkrywkowego.
Dziennik Ustaw Nr 96  6348  Poz. 858
ż 178. WysokoĘ� wyrobisk chodnikowych w Ęwie- bądę postanowieł
producenta, uwzgl�dniając warunki
tle obudowy nie moŻe by� mniejsza niŻ 1,8 m. eksploatacji tych urządzeł
.
ż 179. Przy wykonywaniu wyrobisk chodnikowych ż 188. Stacje transformatorowe ustawione w stre-
równoleg"ych chodnik wodny wykonuje si� co naj- fie rozrzutu powinny by� zabezpieczone przed moŻli-
mniej 0,5 m poniŻej chodnika transportowego.
woĘcią uszkodzenia od"amkami skalnymi.
ż 180. Przy prowadzeniu chodników podwójnych
ż 189. W przypadku samoczynnego wy"ączenia si�
przecinki wykonuje si� w odleg"oĘci nie wi�kszej niŻ
urządzenia elektroenergetycznego spod napi�cia moŻ-
150 m, a odleg"oĘ� pomi�dzy chodnikami nie moŻe by�
na je ponownie za"ączy�, po uzyskaniu zgody osoby
mniejsza niŻ 15 m.
dozoru ruchu.
ż 181. Kierownik ruchu zak"adu górniczego okreĘla
ż 190. Przejazd maszyn urabiających, "adujących
sposób likwidacji obudowy wyrobisk podziemnych
i zwa"ujących pod napowietrznymi liniami elektroener-
w pi�trach urabianych przez koparki, najwi�ksze do-
getycznymi powinien odbywa� si� przy zachowaniu
puszczalne d"ugoĘci rabowanego odcinka wyrobiska
szczególnych Ęrodków ostroŻnoĘci i pod bezpoĘred-
podziemnego oraz sposób zapewnienia bezpiecznej
nim nadzorem osoby dozoru ruchu.
pracy koparek w rejonie tych wyrobisk.
ż 191. 1. Odbiorów technicznych urządzeł
elektro-
Rozdzia" 5
energetycznych nowych i przebudowanych dokonuje
si� komisyjnie.
Urządzenia elektroenergetyczne
2. Komisj� odbioru technicznego urządzeł
elektro-
ż 182. Zak"ad górniczy, w którym przerwa w dop"y-
energetycznych powo"uje kierownik ruchu zak"adu
wie energii elektrycznej moŻe spowodowa� zagroŻenie
górniczego.
dla ludzi, Ęrodowiska i mienia, powinien by� wyposa-
Żony w dwa niezaleŻne zasilania pokrywające: 3. Urządzenia elektroenergetyczne stanowiące in-
tegralną cz�Ę� maszyn lub urządzeł
zak"adu górnicze-
1) pe"ne zapotrzebowanie mocy dla urządzeł
zak"adu
go podlegają odbiorowi wraz z odpowiednią maszyną
górniczego,
lub urządzeniem.
2) minimalną moc gwarantowaną dla urządzeł
,
w których przerwa w dop"ywie energii moŻe spo- ż 192. Zezwolenie na oddanie do ruchu rozdzielni
wodowa� zagroŻenie.
wysokiego i Ęredniego napi�cia niewymienionych
w ż 29 ust. 2, po ukoł
czeniu ich budowy lub po wpro-
ż 183. Decyzj� o wyposaŻeniu w jedno zasilanie po-
wadzeniu zmian, wydaje kierownik ruchu zak"adu gór-
dejmuje kierownik ruchu zak"adu górniczego, powia-
niczego na podstawie protoko"u komisyjnego odbioru
damiając o tym w"aĘciwy organ nadzoru górniczego.
technicznego.
ż 184. Zak"ad górniczy powinien posiada� aktualne
ż 193. W zak"adzie górniczym powinna znajdowa�
dane dotyczące warunków zwarciowych, wyst�pują-
si� dokumentacja techniczno-ruchowa dla urządzeł

cych w miejscu po"ączenia z zasilającym uk"adem elek-
elektroenergetycznych.
troenergetycznym.
ż 194. Stacje elektroenergetyczne sta"e o budowie
ż 185. Instalowanie, eksploatacja oraz kontrola ma-
uniemoŻliwiającej ich przemieszczanie powinny posia-
szyn, urządzeł
i instalacji elektrycznych powinny od-
da� w"asny uziom sta"y.
powiada� wymaganiom okreĘlonym w dokumentacji
techniczno-ruchowej oraz w odr�bnych przepisach.
ż 195. 1. W stacjach elektroenergetycznych prze-
woęnych o budowie przystosowanej do okresowej
ż 186. 1. Wymagania szczegó"owe dla zak"adów
zmiany miejsca pracy oraz w stacjach zabudowanych
górniczych wydobywających w�giel brunatny, w za-
na maszynach g"ówne szyny uziemiające lub g"ówne
kresie instalowania, eksploatacji i kontroli maszyn,
zaciski uziemiające powinny by� po"ączone ze sta"ym
urządzeł
i sieci elektroenergetycznych, a takŻe w zakre-
uziomem stacji, o której mowa w ż 194, poprzez prze-
sie ochrony przeciwporaŻeniowej, okreĘla za"ącznik
wód ochronny oraz posiada� dodatkowe po"ączenie
nr 2 do rozporządzenia.
z drugim uziomem sta"ym lub naturalnym.
2. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do urządzeł

2. Za uziom naturalny, o którym mowa w ust. 1,
trakcji elektrycznej i elektrycznych instalacji spawalni-
moŻna uzna� konstrukcj� maszyny, konstrukcj� prze-
czych.
noĘnika, metalowe elementy systemu odwadniania,
3. W zakresie nieuregulowanym w za"ączniku, do
jeŻeli zmierzone wartoĘci napi�� raŻeniowych są niŻsze
ochrony przeciwporaŻeniowej urządzeł
naleŻy stoso-
od wartoĘci dopuszczalnych.
wa� wymagania szczegó"owe okreĘlone w odr�bnych
3. Uziemienia i przewody ochronne powinny spe"-
przepisach oraz w Polskich Normach.
nia� wymagania Polskiej Normy.
ż 187. Cz�stotliwoĘ�, zakres i sposób kontroli okre-
sowych, o których mowa w ż 27, ustala si� na podsta- ż 196. Kierownik ruchu zak"adu górniczego lub
wie odr�bnych przepisów, instrukcji eksploatacyjnych przez niego wyznaczony kierownik odpowiedniego
Dziennik Ustaw Nr 96  6349  Poz. 858
dzia"u ruchu okreĘla stacje elektroenergetyczne, które ż 208. Zezwolenie na eksploatacj� urządzeł
teleko-
wyposaŻa si� w Ęrodki "ącznoĘci. munikacyjnych, niewymienionych w ż 29 ust. 2, wyda-
je kierownik ruchu zak"adu górniczego na podstawie
ż 197. W kaŻdej sta"ej stacji elektroenergetycznej
protoko"u komisyjnego odbioru technicznego, doko-
znajduje si�:
nanego po ukoł
czeniu ich budowy lub wprowadzeniu
1) schemat ideowy uk"adu elektroenergetycznego sta- zmian.
cji,
ż 209. Prace przy urządzeniach telekomunikacyj-
2) instrukcja obs"ugi stacji,
nych znajdujących si� w obiektach elektroenergetycz-
3) wykaz sprz�tu ochronnego, niezb�dnego do bez- nych powinny odbywa� si� pod nadzorem pracowni-
piecznej obs"ugi stacji wraz z okreĘleniem miejsca ków s"uŻby energomechanicznej. Przy wykonywaniu
jego przechowywania, tych prac stosuje si� odr�bne przepisy w zakresie bez-
pieczeł
stwa pracy przy instalacjach wysokiego napi�-
4) instrukcja udzielania pierwszej pomocy w przypad-
cia.
kach poraŻenia prądem elektrycznym,
5) instrukcja przeciwpoŻarowa, ż 210. Pomieszczenia ruchu telekomunikacyjnego,
w których pe"niona jest ca"odobowa s"uŻba, w szcze-
6) wykaz sprz�tu przeciwpoŻarowego.
gólnoĘci stanowiska dyspozytorskie i "ącznic telefo-
nicznych, wyposaŻa si� w oĘwietlenie awaryjne.
ż 198. PrzenoĘniki taĘmowe pracujące w ciągu oraz
cz"ony konstrukcji przenoĘników taĘmowych, na któ-
ż 211. W obiektach, w których sta"e utrzymanie
rych zainstalowane są urządzenia lub przewody elek-
"ącznoĘci przewodowej jest niemoŻliwe, stosuje si� in-
troenergetyczne, "ączy si� ze sobą po obu stronach lin-
ne systemy "ącznoĘci.
ką lub taĘmą stalową o przekroju co najmniej 50 mm2.
ż 212. Uk"ady automatyzacji przeznaczone do cen-
ż 199. Przenoszenie przewodów oponowych, szaf
tralnego sterowania maszyn i urządzeł
powinny za-
"ączeniowych i sprz�gie" dopuszczalne jest po wy"ącze-
pewnia� uruchamianie, zatrzymywanie i bieŻącą kon-
niu napi�cia i zabezpieczeniu stanu wy"ączenia.
trol� pracy maszyn i urządzeł
sterowanych ze stanowi-
ż 200. Dopuszcza si� lokalne przesuwanie przewo- ska dyspozytorskiego.
dów oponowych pod napi�ciem wy"ącznie przy uŻyciu
ż 213. W kaŻdym uk"adzie automatyzacji, obok ste-
odpowiednich narz�dzi i sprz�tu ochronnego, zabez-
rowania automatycznego lub zdalnego, powinno by�
pieczającego pracowników wykonujących t� czyn-
przewidziane sterowanie lokalne, a przejĘcie na to ste-
no�.
rowanie powinno by� moŻliwie proste.
ż 201. Kierownik ruchu zak"adu górniczego okreĘla
ż 214. W zak"adzie górniczym powinny znajdowa�
specjalne wymagania dotyczące linii napowietrznych
si� mapy sieci telekomunikacyjnej w skali 1:2000 lub
znajdujących si� na terenie zak"adu górniczego.
1:5000, aktualizowane na bieŻąco.
ż 202. Sieci trakcji przewodowej zak"adu górnicze-
go buduje si� z uwzgl�dnieniem odr�bnych przepisów
Rozdzia" 7
i wymagał
Polskiej Normy.
Geologia górnicza i miernictwo górnicze
Rozdzia" 6
ż 215. 1. Przedsi�biorca powinien zapewni� obs"u-
g� geologiczną i mierniczą, której zadaniem jest prawi-
Urządzenia telekomunikacyjne
d"owe i terminowe sporządzanie i aktualizowanie do-
ż 203. Zak"ad górniczy powinien posiada� "ącznoĘ�
kumentacji mierniczo-geologicznej zak"adu górnicze-
zewn�trzną.
go.
ż 204. Zak"ad górniczy wyposaŻa si� w urządzenia
2. S"uŻba geologiczna i miernicza zak"adu górnicze-
i sieci telekomunikacyjne, zapewniające bezpieczne
go podlegają bezpoĘrednio kierownikowi ruchu zak"a-
wykonywanie pracy.
du górniczego.
ż 205. Kierownik ruchu zak"adu górniczego ustala
3. Zakres zadał
wykonywanych przez pracowni-
miejsca i obiekty, które powinny by� wyposaŻone
ków s"uŻby geologicznej i mierniczej ustala kierownik
w urządzenia telekomunikacyjne.
ruchu zak"adu górniczego.
ż 206. Urządzenia telekomunikacyjne związane
ż 216. 1. W zak"adzie górniczym powinna znajdo-
z bezpieczeł
stwem ruchu zak"adu górniczego powinny wa� si� odpowiednia sk"adnica do przechowywania
by� tak zasilane, aby w przypadku zaniku napi�cia zasi- dokumentacji mierniczo-geologicznej, wyposaŻona
lania zapewni� ich prac� przez okres ustalony przez kie- i prowadzona zgodnie z wymaganiami okreĘlonymi
rownika ruchu zak"adu górniczego. w odr�bnych przepisach.
ż 207. Kierownik ruchu zak"adu górniczego ustala 2. Dokumentacja mierniczo-geologiczna przecho-
wykaz urządzeł
, o których mowa w ż 206. wywana jest poza zak"adem górniczym za zgodą kie-
Dziennik Ustaw Nr 96  6350  Poz. 858
rownika ruchu zak"adu górniczego, pod warunkiem za- 11) kontrolowa� wykorzystanie kopalin towarzyszą-
pewnienia w"aĘciwego zabezpieczenia przed uszko- cych i odpadów poeksploatacyjnych,
dzeniem i dost�pem osób nieupowaŻnionych.
12) prowadzi� okresowe analizy gospodarki z"oŻem,
3. O fakcie przechowywania dokumentacji, o której 13) kontrolowa� zgodnoĘ� prowadzenia robót górni-
mowa w ust. 2, poza zak"adem górniczym powiadamia
czych z dokumentacją geologiczną, projektem za-
si� w"aĘciwy organ nadzoru górniczego.
gospodarowania z"oŻa i zatwierdzonym planem ru-
chu,
4. Dokumentacja kartograficzna sporządzona na
14) kontrolowa� selektywną eksploatacj� z"óŻ wielo-
noĘnikach informatycznych powinna zosta� zabezpie-
surowcowych oraz zwa"owania,
czona poprzez wykonanie trwa"ych kopii.
15) uzupe"nia� dokumentacj� mierniczo-geologiczną
ż 217. 1. S"uŻba geologiczna i miernicza zak"adu
wynikami badał
i pomiarów geologicznych, hy-
górniczego powinny prowadzi� ksiąŻk� uwag oraz
drogeologicznych i geologiczno-inŻynierskich oraz
ksiąŻk� ewidencji dokumentacji mierniczo-geologicz-
wynikami badał
laboratoryjnych,
nej.
16) prowadzi� badania geologiczne wyprzedzające
2. KsiąŻka uwag powinna zawiera� informacje do- i rozpoznawcze, nieprzewidziane w planie ruchu,
tyczące zak"adu górniczego, a w szczególnoĘci:
17) analizowa� i prognozowa� zagroŻenia naturalne,
1) prowadzenia robót nieuj�tych w planie ruchu lub
o których mowa w rozdziale 8, w tym zagroŻenia
z nim niezgodnych,
powodziowe.
2) uchybieł
w zakresie racjonalnej gospodarki z"o-
ż 219. S"uŻba miernicza zak"adu górniczego w za-
Żem,
kresie obs"ugi mierniczej powinna w szczególnoĘci:
3) zauwaŻonych zagroŻeł
mających wp"yw na bezpie-
1) kontrolowa� zgodnoĘ� prowadzonych robót górni-
czeł
stwo ruchu zak"adu górniczego.
czych z zatwierdzonym planem ruchu,
3. KaŻda informacja wpisana do ksiąŻki uwag po-
2) wykonywa� prace geodezyjne związane z budową,
winna by� niezw"ocznie przed"oŻona kierownikowi ru-
rozbudową i ruchem zak"adu górniczego, w tym
chu zak"adu górniczego, który wyznaczy termin oraz
pomiaru zdj�tego nadk"adu i wydobytej kopaliny,
osoby odpowiedzialne za usuni�cie zg"oszonych nie-
3) sporządza� i uzupe"nia� dokumentacj� mierniczą
prawid"owoĘci.
i kartograficzną oraz sytuacj� geologiczno-górni-
czą,
ż 218. S"uŻba geologiczna zak"adu górniczego w za-
kresie obs"ugi geologicznej zak"adu górniczego powin-
4) wyznacza� filary i pó"ki ochronne oraz kontrolowa�
na w szczególnoĘci:
ewentualne przekroczenie eksploatacją ich granic,
1) kontrolowa� roboty górnicze i wiertnicze wykony- jak i granic udokumentowanego z"oŻa lub obszaru
górniczego,
wane na potrzeby zak"adu górniczego,
2) kartowa�, profilowa� i opróbowywa� roboty górni- 5) wykonywa� pomiary okreĘlające wp"yw robót gór-
cze i wiertnicze, niczych na powierzchni� terenu górniczego,
3) bada� budow� geologiczną górotworu oraz wyko- 6) wykonywa� pomiary uzupe"niające i kontrolne,
nywa� obserwacj� i pomiary hydrogeologiczne,
7) prognozowa� i okreĘla� deformacj� powierzchni
"ącznie z prowadzeniem Ęcis"ej ewidencji ich wyni-
poeksploatacyjnej,
ków,
8) przygotowywa� wnioski dotyczące utworzenia,
4) prowadzi� badania strukturalne, stratygraficzne,
zmiany granic lub zniesienia obszaru górniczego,
mineralogiczne i petrograficzne, niezb�dne do
9) sporządza� dokumentacj� mierniczą dla prowadze-
okreĘlenia zjawisk geologicznych,
nia rekultywacji,
5) sporządza� podstawowe dokumenty związane
10) kontrolowa� sposób zagospodarowania terenów
z pracami geologicznymi i górniczymi,
oraz opracowywa� wnioski dotyczące sposobu za-
6) prowadzi� okresową aktualizacj� treĘci geologicz-
gospodarowania lub przekazywania terenów zb�d-
nej map podstawowych, przeglądowych i specjal-
nych,
nych,
11) sporządza� dokumentacj� mierniczą zjawisk osu-
7) prowadzi� ewidencj� i sporządza� bilans zasobów
wiskowych, wyst�pujących w wyrobiskach górni-
oraz strat w zasobach,
czych i w rejonie zwa"owisk,
8) bada� stosunki wodne na terenie górniczym,
12) wykonywa� okresowe kontrole metrologiczne
9) kontrolowa� i bada� jakoĘ� z"oŻa oraz zmiennoĘci sprz�tu geodezyjnego stosowanego w pracach
parametrów jakoĘciowych w procesie wydobywa- mierniczych,
nia i przeróbki kopalin,
13) przygotowywa� dokumentacj� geologiczno-mier-
10) kontrolowa� czystoĘ� wybierania z"oŻa i zabezpie- niczą likwidowanych zak"adów górniczych przed
czenia przed zniszczeniem kopalin towarzyszących, przekazaniem jej do archiwum.
Dziennik Ustaw Nr 96  6351  Poz. 858
ż 220. Roboty górnicze w sąsiedztwie filarów, zbior- ska mające na celu zmniejszenie wp"ywu dzia"alnoĘci
ników wodnych oraz obiektów budowlanych zak"adu zak"adu górniczego na Ęrodowisko.
górniczego prowadzi si� po uprzednim zawiadomieniu
ż 230. Instalacje, urządzenia lub obiekty, które
s"uŻby mierniczej zak"adu górniczego i sprawdzeniu
w przypadku uszkodzenia lub awarii mog"yby sta� si�
przez t� s"uŻb� kierunków, odleg"oĘci oraz zasi�gu
ęród"em zagroŻenia dla otoczenia, powinny by� zloka-
i rozmiarów zagroŻenia.
lizowane w sposób umoŻliwiający likwidacj� zagroŻe-
nia.
Rozdzia" 8
ż 231. W zak"adzie górniczym powinny by� prowa-
ZagroŻenia
dzone pomiary wielkoĘci emisji zanieczyszczeł
powie-
trza atmosferycznego w sposób okreĘlony w odr�b-
ż 221. Kierownik ruchu zak"adu górniczego powi-
nych przepisach.
nien w szczególnoĘci:
1) powo"a� zespo"y do rozpoznawania i zapobiegania ż 232. 1. Eksploatacja urządzeł
odpylających i neu-
zagroŻeniom naturalnym oraz ustali� zasady dzia- tralizujących oraz zabezpieczenia s"uŻące do ochrony
powietrza atmosferycznego powinny by� prowadzone
"alnoĘci tych zespo"ów,
zgodnie z instrukcją zatwierdzoną przez kierownika ru-
2) okreĘli� w zak"adzie górniczym, w którym przewi-
chu zak"adu górniczego.
duje si� lub zosta"o stwierdzone wyst�powanie za-
groŻeł
dla zdrowia ludzi lub bezpieczeł
stwa ru-
2. Odpady uzyskane z urządzeł
odpylających po-
chu, zagroŻone strefy lub stanowiska pracy,
winny by� unieszkodliwione lub zagospodarowane.
3) zapewni� zgodnoĘ� warunków Ęrodowiska pracy
Rozdzia" 9
z wymogami przepisów dotyczących zapylenia, ha-
"asu, drgał
i mikroklimatu.
Specjalistyczne zabezpieczenie przeciwpoŻarowe
ż 222. Kierownik ruchu zak"adu górniczego okreĘla
ż 233. 1. W zak"adzie górniczym powinna by� odpo-
na podstawie opinii s"uŻb specjalistycznych warunki
wiednio zorganizowana i wyposaŻona w Ęrodki do za-
statecznoĘci oraz parametry skarp i zboczy.
pobiegania i zwalczania poŻarów s"uŻba ochrony prze-
ż 223. W przypadku wystąpienia wstrząsów sej- ciwpoŻarowej, a w przypadku zak"adów górniczych
smicznych kierownik ruchu zak"adu górniczego powo- wydobywających kopaliny palne  jednostka ochrony
"uje specjalistyczne s"uŻby kontrolne oraz okreĘla zasa- przeciwpoŻarowej.
dy organizacji badał
i interpretacji skutków tych zja-
2. Przedsi�biorca moŻe spe"ni� obowiązek, o któ-
wisk.
rym mowa w ust.1, poprzez sta"ą zorganizowaną
wspó"prac� s"uŻb przeciwpoŻarowych kilku przedsi�-
ż 224. Studnie odwadniające i otwory wiertnicze,
w których stwierdzono wyst�powanie gazów szkodli- biorców lub zlecenie wykonania tych zadał
wyspecja-
wych i wybuchowych przekraczających wartoĘci do- lizowanym w tym zakresie jednostkom ochrony prze-
ciwpoŻarowej.
puszczalne okreĘlone w przepisach odr�bnych, uznaje
si� za zagroŻone.
ż 234. Zasady funkcjonowania oraz wyposaŻenia
s"uŻb ochrony przeciwpoŻarowej okreĘlone są w regu-
ż 225. Strefy zagroŻenia gazowego powinny posia-
laminie.
da� zabezpieczenia przed wst�pem osób niezatrudnio-
nych. Sposób zabezpieczenia ustala kierownik ruchu
ż 235. S"uŻba ochrony przeciwpoŻarowej organizu-
zak"adu górniczego.
je ochron� przeciwpoŻarową w zak"adzie górniczym
oraz nadzór nad stanem zabezpieczenia przeciwpoŻa-
ż 226. Pracownicy zatrudnieni w strefach zagroŻe-
rowego terenu, obiektów i urządzeł
, a w szczególno-
nia gazowego powinni by� wyposaŻeni w Ęrodki
Ęci:
ochrony indywidualnej oraz w aparatur� do kontrol-
nych pomiarów st�Żeł
gazów.
1) organizuje i prowadzi akcj� ratowniczą podczas
walki z poŻarami, kl�skami Żywio"owymi i innymi
ż 227. 1. W zak"adzie górniczym, w którym wyst�-
miejscowymi zagroŻeniami,
pują py"y groŻące zap"onem, powinien by� opracowa-
2) ustala podstawowe kierunki i metody profilaktyki
ny sposób zapobiegania i zwalczania ich zap"onów.
przeciwpoŻarowej i nadzór nad ich realizacją,
2. Miejsca zagroŻone zap"onem py"ów powinny
3) prowadzi nadzór i kontrol� stanu zabezpieczenia
by� trwale oznakowane tablicami ostrzegawczymi
przeciwpoŻarowego obiektów i urządzeł
, zgodnie
o zakazie uŻywania ognia.
z harmonogramem kontroli zatwierdzonym przez
kierownika ruchu zak"adu górniczego,
ż 228. W przypadku wystąpienia poŻarów endoge-
nicznych kierownik ruchu zak"adu górniczego okreĘla
4) wspó"dzia"a w zakresie post�pu technicznego w za-
wielkoĘ� pola poŻarowego oraz sposoby zabezpiecze-
bezpieczeniu przeciwpoŻarowym obiektów i urzą-
nia i likwidacji tych poŻarów.
dzeł
,
ż 229. Kierownik ruchu zak"adu górniczego powi- 5) bierze udzia" w post�powaniach wyjaĘniających
nien stosowa� Ęrodki zapewniające ochron� Ęrodowi- okolicznoĘci i przyczyny powstania poŻarów oraz
Dziennik Ustaw Nr 96  6352  Poz. 858
rozprzestrzeniania si� poŻarów, a takŻe opracowu- c) wykonywaniu poleceł
kierującego akcją ratow-
je wnioski zmierzające do poprawy sytuacji poŻa-
niczą.
rowej,
6. Dyspozytorzy zak"adu górniczego powinni
6) ustala programy i zasady prowadzenia szkoleł

wspó"organizowa� akcj� ratowniczą, w szczególnoĘci:
przeciwpoŻarowych oraz bierze udzia" w szkole-
niach, a takŻe prowadzi nadzór nad ich realizacją, 1) prowadzi� jednostki straŻy poŻarnych za pomocą
radiotelefonu odpowiednią drogą do miejsca po-
7) ustala potrzeby i zasady zabezpieczenia obiektów,
Żaru,
maszyn i urządzeł
w sprz�t i instalacje przeciwpo-
Żarowe,
2) zapewni� osoby pilotujące w przypadku braku
moŻliwoĘci kontaktowania si� z jednostkami straŻy
8) wspó"dzia"a z terenowymi komendami straŻy po-
poŻarnych drogą radiową,
Żarnych w zakresie zabezpieczenia operacyjnego
zak"adu górniczego,
3) przygotowa� odpowiedni pojazd do holowania sa-
9) opiniuje programy modernizacyjno-rozwojowe za- mochodów poŻarniczych w przypadku utrudnione-
k"adu górniczego w zakresie ich zgodnoĘci z wyma- go dojazdu.
ganiami ochrony przeciwpoŻarowej oraz uczestni-
ż 237. 1. Podczas eksploatacji maszyn i urządzeł

czy w komisjach odbioru technicznego nowych lub
uŻytkowanych w zak"adzie górniczym oraz na przyle-
modernizowanych obiektów i urządzeł
,
g"ych do zak"adu terenach niedopuszczalne jest wyko-
10) opracowuje analizy stanu zabezpieczenia przeciw-
nywanie czynnoĘci, które mogą spowodowa� powsta-
poŻarowego zak"adu górniczego oraz przedk"ada
nie lub rozprzestrzenienie si� poŻaru.
kierownikowi ruchu zak"adu górniczego wnioski
w zakresie poprawy stanu bezpieczeł
stwa prze-
2. Na terenie zak"adu górniczego powinny by� wy-
ciwpoŻarowego.
znaczone odpowiednio oznakowane i utrzymane drogi
dojazdowe do poszczególnych maszyn oraz punkty
ż 236. 1. Akcj� ratowniczą na terenie zak"adu górni-
czerpania wody dla celów przeciwpoŻarowych.
czego organizuje komendant zak"adowej straŻy poŻar-
nej (kierownik innej jednostki ratowniczej) lub inna
ż 238. 1. Wszystkie prace na maszynach i urządze-
osoba wyznaczona przez kierownika ruchu zak"adu
niach, przy których konieczne jest uŻycie otwartego
górniczego.
ognia, powinny by� wykonywane pod nadzorem osób
2. W zak"adowej straŻy poŻarnej (innej jednostce
dozoru ruchu lub osoby wyznaczonej do nadzoru.
ratowniczej) podczas akcji ratowniczej stosuje si� regu-
2. Sposób wykonywania prac, o których mowa
laminy i zasady obs"ugi sprz�tu obowiązujące w Pał
-
w ust.1, powinien by� zgodny z instrukcjami zatwier-
stwowej StraŻy PoŻarnej.
dzonymi przez kierownika ruchu zak"adu górniczego
3. Podczas prowadzenia akcji ratowniczej ze wzgl�-
lub upowaŻnionego przez niego kierownika dzia"u ru-
du na bezpieczeł
stwo za"ogi lub mienia zak"adu górni-
chu.
czego kierujący dzia"aniem ratowniczym moŻe odstą-
pi� od zasad dzia"ania uznanych powszechnie za bez-
3. Przed rozpocz�ciem prac z uŻyciem otwartego
pieczne.
ognia osoba dozoru ruchu lub osoba wyznaczona do
nadzoru powinna dok"adnie obejrze� miejsce pracy,
4. Kierujący dzia"aniem ratowniczym:
oceni�, czy istnieją warunki do bezpiecznego prowa-
1) wydaje rozkazy i polecenia,
dzenia tych prac, przygotowa� sprz�t poŻarniczy.
2) dzieli teren akcji na odcinki bojowe i wyznacza ich
4. W ramach nadzoru, o którym mowa w ust. 1,
dowódców,
podczas prowadzenia prac, o których mowa w ust. 3,
3) powo"uje sztab akcji lub zespó" doradców sk"adają-
przeprowadza si� jednorazową kontrol� i trzykrotną
cy si� ze specjalistów róŻnych dziedzin,
kontrol� po zakoł
czeniu tych prac.
4) Żąda pomocy od osób dozoru i za"ogi zak"adu gór-
ż 239. 1. Kontrole i przeglądy stanu technicznego
niczego.
gaĘnic i agregatów prowadzi si� zgodnie z zaleceniami
5. KaŻda osoba, która zauwaŻy"a poŻar, powinna
producenta, jednak nie rzadziej niŻ co 12 miesi�cy.
natychmiast:
2. Daty wykonywanych kontroli wpisuje si� w spo-
1) zaalarmowa�:
sób czytelny na korpusie gaĘnic i agregatów.
a) pracowników zatrudnionych w rejonie poŻaru,
b) straŻ poŻarną,
3. Kontrole, o których mowa w ust. 1, wykonuje
s"uŻba wyznaczona przez kierownika ruchu zak"adu
c) dyspozytora,
górniczego.
2) przystąpi� do akcji ratowniczej polegającej na:
a) ratowaniu Życia zagroŻonych osób,
ż 240. Kierownik ruchu zak"adu górniczego jest od-
b) gaszeniu poŻaru za pomocą urządzeł
i sprz�tu powiedzialny za ochron� przeciwpoŻarową zak"adu
gaĘniczego, górniczego.
Dziennik Ustaw Nr 96  6353  Poz. 858
Rozdzia" 10 Rozdzia" 11
Zabezpieczenie ruchu zak"adu górniczego w okresie Eksploatacja z"óŻ torfów leczniczych
zimowym
ż 243. 1. Z"oŻe przeznaczone do eksploatacji powin-
ż 241. 1. Przygotowanie zak"adu górniczego do ru- no by� zabezpieczone przed zanieczyszczeniami po-
chu w okresie zimowym prowadzi si� na podstawie
chodzącymi z nawoŻenia gleb i uŻywania Ęrodków
harmonogramu zatwierdzonego przez kierownika ru-
ochrony roĘlin.
chu zak"adu górniczego.
2. Wyrobisko górnicze powinno by� zabezpieczone
2. Harmonogram, o którym mowa w ust. 1, powi-
przed zanieczyszczeniem wodami przep"ywowymi
nien w szczególnoĘci uwzgl�dnia� bezpieczeł
stwo
i sp"ywowymi.
prowadzonych prac i by� opracowany do 15 paędzier-
nika kaŻdego roku. 3. Zabezpieczenia, o których mowa w ust. 1 i 2, po-
winny uwzgl�dnia� warunki hydrogeologiczne wyst�-
ż 242. W zak"adzie górniczym w okresie zimowym
powania z"oŻa torfu leczniczego, jego parametry oraz
stosuje si� odpowiednie zabezpieczenia, zapewniające
sposoby zabezpieczeł
higieniczno-sanitarnych z"oŻa,
w szczególnoĘci:
w szczególnoĘci jego oznakowania, wyznaczenia pa-
1) ochron� zdrowia pracowników naraŻonych na dzia- sów ochronnych i ich zagospodarowania.
"anie niskich temperatur,
ż 244. Transportując torf, powinno si� zapobiega�
2) zapobieganie przymarzaniu urobku do Ęcian zbior-
przesuszeniu oraz fizycznemu i bakteriologicznemu je-
ników, wagonów i przesypów na taĘmociągach,
go zanieczyszczeniu.
3) naleŻyte ogrzewanie obiektów, pomieszczeł
i urzą-
ż 245. Czas sk"adowania i iloĘ� sk"adowanego tor-
dzeł
zak"adu górniczego,
fu powinno si� ograniczy� do niezb�dnego minimum.
4) usuwanie Ęniegu i lodu oraz nawisów lodowych
i ĘnieŻnych na obiektach, urządzeniach i drogach,
likwidacj� go"oledzi na drogach i przejĘciach, usu-
Rozdzia" 12
wanie z wyrobiska górniczego wód pochodzących
z topniejącego Ęniegu lub gwa"townej odwilŻy,
Przepis koł
cowy
5) dostosowanie maszyn, urządzeł
, budowli i pozio-
mów eksploatacyjnych do pracy w warunkach zi- ż 246. Rozporządzenie wchodzi w Życie z dniem
mowych. 1 lipca 2002 r.
Minister Gospodarki: w z. A. Szarawarski
Za"ączniki do rozporządzenia Ministra
Gospodarki z dnia 17 czerwca 2002 r.
(poz. 858)
Za"ącznik nr 1
DOKUMENT BEZPIECZEĄSTWA
1. Dokument bezpieczeł
stwa stanowi zbiór we- 4) sposób aktualizacji dokumentu bezpieczeł
stwa,
wn�trznych regulacji oraz dokumentów umoŻliwiają-
5) sposób oceny i dokumentowania ryzyka,
cych ocen� i dokumentowanie ryzyka zawodowego
6) opis post�powania związanego z bezpiecznym pro-
oraz stosowania niezb�dnych Ęrodków profilaktycz-
wadzeniem ruchu zak"adu górniczego, w zakresie:
nych zmniejszających to ryzyko w zak"adzie górni-
a) bieŻącego przeprowadzania analiz i badał
nie-
czym.
zb�dnych dla bezpiecznego prowadzenia ruchu
2. Dokument bezpieczeł
stwa powinien zawiera� zak"adu górniczego,
w szczególnoĘci:
b) projektowania, wykonywania, wyposaŻenia
i przekazywania do uŻytkowania nowych miejsc
1) struktur� organizacyjną zak"adu górniczego,
i stanowisk pracy,
2) opis zagroŻeł
w zak"adzie górniczym,
c) zmiany, rozbudowy i przebudowy miejsc i stano-
3) odpowiedzialnoĘ� za stan bezpieczeł
stwa i higieny wisk pracy, powodujących zmian� warunków
pracy, pracy,
Dziennik Ustaw Nr 96  6354  Poz. 858
d) ochrony przed zagroŻeniami wyst�pującymi f) zatrudniania pracowników posiadających wyma-
w zak"adzie górniczym, gane kwalifikacje lub potrzebne umiej�tnoĘci,
e) przeglądów maszyn i urządzeł
dla utrzymywa- g) identyfikacji i wykonywania prac szczególnie
nia ich w stanie sprawnoĘci,
niebezpiecznych,
f) zatrudniania i koordynacji prac wykonywanych
h) przeprowadzania badał
profilaktycznych pra-
przez inne podmioty gospodarcze,
cowników,
g) obiegu dokumentów pokontrolnych organów
i) szkoleł
w dziedzinie bezpieczeł
stwa i higieny
nadzoru zewn�trznego,
pracy,
7) opis post�powania związanego z bezpieczeł
stwem j) badał
przyczyn i okolicznoĘci wypadków przy
zatrudnionych w ruchu zak"adu górniczego, w za- pracy,
kresie:
8) opis post�powania w sytuacjach awaryjnych doty-
a) identyfikacji i monitorowania zagroŻeł
,
czących:
b) oceny i dokumentowania ryzyka dla miejsc i sta-
a) sposobów ewakuacji i zapewnienia Ęrodków ra-
nowisk pracy, wykonywanych w oparciu o ogól-
tunkowych,
ne wytyczne dla oceny ryzyka zawodowego,
b) organizacji ratownictwa i pierwszej pomocy me-
c) opracowania instrukcji bezpieczeł
stwa i higieny
dycznej,
pracy,
c) zapewnienia "ącznoĘci, systemów ostrzegaw-
d) konsultowania i udzia"u pracowników w spra-
czych i alarmowych.
wach dotyczących bezpieczeł
stwa i higieny pra-
cy, w tym przy opracowywaniu instrukcji,
3. Do sporządzania dokumentu bezpieczeł
stwa
e) informowania pracowników o ryzyku i sposo- mogą by� wykorzystane posiadane przez przedsi�bior-
bach zapobiegania zagroŻeniom, c� dokumenty i opracowania.
Za"ącznik nr 2
INSTALOWANIE, EKSPLOATACJA I KONTROLA MASZYN, URZŃDZEĄ I SIECI ELEKTROENERGETYCZNYCH
ORAZ OCHRONA PRZECIWPORA�ENIOWA W ODKRYWKOWYCH ZAK�ADACH GÓRNICZYCH
WYDOBYWAJŃCYCH WóGIEL BRUNATNY
CZó�� I 2.1.1. W za"ączniku przyj�to nast�pujący podzia" na-
pi�� znamionowych prądu przemiennego:
Instalowanie, eksploatacja i kontrola maszyn,
 niskie napi�cie  U 1 kV,
urządzeł
i sieci elektroenergetycznych
 Ęrednie napi�cie  1 kV wysokie napi�cie  U 110 kV.
1. OkreĘlenia
2.1.2. W zak"adach górniczych powinny by� stosowa-
1.1. Maszyny i urządzenia ze wzgl�du na charakter pra-
ne nast�pujące poziomy napi��:
cy dzielą si� na:
1) 220 kV lub 110 kV z uziemionym punktem neu-
1) sta"e  ustawione w osobnych, przeznaczonych
tralnym  do zasilania zak"adu górniczego,
dla nich pomieszczeniach o budowie uniemoŻli-
2) do 30 kV  do rozdzia"u energii elektrycznej
wiającej ich przemieszczanie,
i zasilania maszyn górniczych, przenoĘników
2) przewoęne i przenoĘne  mające budow� przysto-
oraz innych urządzeł
o duŻych mocach zna-
sowaną do "atwej cz�stej zmiany miejsca pracy,
mionowych,
3) ruchome  zmieniające swoje po"oŻenie pod-
3) do 1 kV  do zasilania maszyn górniczych
czas pracy. Są to urządzenia wydobywcze, prze- i urządzeł
sta"ych, przesuwnych, przeno-
noĘniki lub przesuwne /przestawiane/ urządze- Ęnych, ruchomych oraz przewoęnych,
nia elektroenergetyczne bez w"asnego, miejsco-
4) do 230 V  do zasilania jednofazowych urzą-
wego uziomu,
dzeł
odbiorczych, w szczególnoĘci r�cznych,
oraz do zasilania obwodów sterowniczych,
4) r�czne  są to urządzenia ruchome trzymane
5) do 1500 V prądu sta"ego  do zasilania sta-
podczas pracy w r�kach.
"ych i ruchomych maszyn i urządzeł
prądu
1. 2. Przez wymienionego w za"ączniku kierownika
sta"ego,
dzia"u rozumie si� kierownika dzia"u ruchu zak"a-
6) do 250 V prądu sta"ego  do zasilania obwo-
du górniczego odpowiedzialnego za prowadzenie
dów sygnalizacji i sterowania oraz do zasila-
ruchu urządzeł
elektroenergetycznych. W przy-
nia r�cznych i ruchomych odbiorników.
padku braku takiego dzia"u ruchu w schemacie or-
2.1.3. Sieci rozdzielcze oraz zasilające Ęredniego napi�-
ganizacyjnym zak"adu górniczego jego obowiązki
cia mogą by� o punkcie neutralnym:
wype"nia kierownik ruchu zak"adu górniczego.
1) izolowanym,
2. Poziomy napi�� znamionowych
2) uziemionym przez d"awik kompensacyjny,
2.1. Napi�cia znamionowe. 3) uziemionym przez rezystor.
Dziennik Ustaw Nr 96  6355  Poz. 858
2.1.4. Sieci o napi�ciu powyŻej 1 kV "ączy si� z punktem /obwody/ wykonane by"y w uk"adzie TT, jeŻeli dla
neutralnym izolowanym, jeŻeli w normalnych ochrony przed dotykiem poĘrednim, przez samo-
warunkach pracy wartoĘci pojemnoĘciowych czynne wy"ączenie zasilania  zapewnione b�dzie
prądów zwarcia nie przekraczają: wy"ączenie uszkodzonego obwodu w wymaga-
nym czasie przy wystąpieniu metalicznego zwar-
1) w sieciach kablowych, przewodowych i prze-
cia doziemnego /w szczególnoĘci przez zastosowa-
wodowo-kablowo-napowietrznych (przewa-
nie jako urządzeł
wy"ączających wy"ączników róŻ-
ga pojemnoĘciowego prądu zwarcia linii prze-
nicowoprądowych/.
wodowych i kablowych)  50 A (amper),
2) w sieciach napowietrznych i napowietrzno- 3.4. Sieci o uk"adzie IT powinny by� wyposaŻone
-kablowo-przewodowych o napi�ciu:
w urządzenia do sta"ej kontroli stanu izolacji sieci
wzgl�dem ziemi. Sieci te naleŻy stosowa� g"ównie
a) 6 kV  30 A,
do zasilania obwodów si"owych o napi�ciu zna-
b) 10 kV  20 A,
mionowym 500 V /690 V/ prądu przemiennego oraz
c) 15  20 kV  15 A,
do zasilania obwodów prądu sta"ego. Sieci o uk"a-
d) 30 kV  10 A.
dzie IT zasilane poprzez transformator z sieci o na-
pi�ciu wyŻszym niŻ 1 k V powinny by� chronione
2.1.5. Sk"adowa czynna prądu ziemnozwarciowego
przed moŻliwoĘcią i skutkami przerzutu napi�cia
w sieci o uziemionym przez rezystor punkcie
neutralnym nie powinna by� mniejsza od pojem- strony pierwotnej przez zastosowanie transforma-
noĘciowego prądu zwarcia i nie powinna prze- torów o odpowiedniej izolacji, np. Żywicznej lub
kracza� 150 A. przez zastosowanie bezpieczników iskiernikowych.
2.2. Zakresy napi�ciowe i napi�cia znamionowe sieci, 3.5. W sieciach o uk"adzie IT zainstalowanych na ma-
instalacji i urządzeł
niskiego napi�cia. szynach górniczych i przenoĘnikach urządzenie do
sta"ej kontroli stanu izolacji sieci powinno dzia"a�
2.2.1. NaleŻy stosowa� nast�pujące wartoĘci napi��
na wy"ączenie. W przypadkach sta"ej obs"ugi
znamionowych zakresu I /bardzo niskie/ instala-
obiektów dopuszcza si� dzia"anie urządzenia na
cji i urządzeł
:
sygnalizacj� akustyczną i optyczną.
1) dla prądu przemiennego: 6, 12, 24 i 48 V,
3.6. W sieciach o uk"adzie IT z przewodem neutralnym
2) dla prądu sta"ego: 6, 12, 24, 36, 48, 60, 72, 96
nie zaleca si� stosowania bezpieczników jako za-
i 110 V.
bezpieczenia przet�Żeniowego.
2.2.2. NaleŻy stosowa� nast�pujące wartoĘci napi��
znamionowych zakresu II sieci, instalacji i urzą-
4. Instalowanie i eksploatacja maszyn, urządzeł
i sie-
dzeł
prądu przemiennego:
ci elektroenergetycznych
1) w uk"adzie jednofazowym, trójprzewodowym
4.1. Urządzenia powinny by� dobrane pod wzgl�dem
z punktem Ęrodkowym  równe Uo/U:
budowy w zaleŻnoĘci od warunków Ęrodowisko-
120/240 V,
wych oraz usytuowane w sposób zapewniający
2) w uk"adach trójfazowych cztero- i pi�cioprze-
bezpieczeł
stwo obs"ugi.
wodowych  równe Uo/U: 220/380, 230/400,
4.1.1. Budow�, przebudow� oraz modernizacj� sieci
277/480, 400/690 V,
elektroenergetycznych prowadzi si� wy"ącznie
3) w uk"adach trójfazowych trójprzewodowych
na podstawie dokumentacji technicznej zatwier-
 równe U: 500, 690 i 1000 V.
dzonej w obowiązującym trybie.
2.2.3. NaleŻy stosowa� nast�pujące wartoĘci napi��
4.2. Urządzenia elektroenergetyczne.
znamionowych zakresu II sieci, instalacji i urzą-
4.2.1. Urządzenia elektroenergetyczne mogą by� usta-
dzeł
prądu sta"ego: 220, 440, 750 i 1500 V; nie
wione w pomieszczeniach i przestrzeniach ogól-
dotyczy to prostowników sterowanych.
nie dost�pnych, jeŻeli są zabezpieczone przed
dotykiem bezpoĘrednim.
3. Uk"ady sieci rozdzielczych oraz instalacji elektro-
energetycznych o napi�ciu znamionowym do 1 kV
4.2.2. Stacje elektroenergetyczne napowietrzne po-
prądu przemiennego lub 1500 V prądu sta"ego
winny posiada� ogrodzenie zewn�trzne. Wymóg
ten nie dotyczy stacji obudowanych i transfor-
3.1. Sieci o uk"adzie TN zainstalowane na maszynach
matorów z obudowanymi izolatorami oraz stacji
górniczych powinny by� wykonane jako TN-S.
s"upowych.
3.2. Sieci o uk"adzie TN-S na ruchomych maszynach
górniczych mogą by� stosowane do wszystkich ro- 4.2.3. Rezystancja izolacji instalacji (maszyn i urządzeł

dzajów obwodów odbiorczych: oĘwietlenia elek- oraz kabli i przewodów) nie powinna by� mniej-
trycznego, ogrzewania elektrycznego i obwodów sza niŻ 500 /V napi�cia roboczego.
elektrycznych. Zaleca si� stosowanie tego typu
4.2.4. Instalacje oĘwietlenia sta"ego powinny by� zasi-
sieci równieŻ w obwodach sterowniczych przy za-
lane prądem przemiennym o napi�ciu do
silaniu jednofazowym.
400/230 V. Oprawy oĘwietleniowe zainstalowane
3.3. W jednej, galwanicznie po"ączonej sieci rozdziel- na maszynach, przenoĘnikach i innych urządze-
czej wraz z przy"ączonymi do niej instalacjami po- niach podlegających drganiom powinny by� za-
winien wyst�powa� tylko jeden uk"ad. Dopuszcza opatrzone w amortyzatory "agodzące wstrząsy
si�, aby w sieci o uk"adzie TN niektóre instalacje oraz by� zabezpieczone przed spadni�ciem.
Dziennik Ustaw Nr 96  6356  Poz. 858
4.2.5. SzerokoĘ� przejĘcia w stacjach elektroenerge- 4.4. Automatyzacja i sterowanie.
tycznych powinna by� nie mniejsza niŻ 0,8 m.
4.4.1. Uk"ady automatyzacji powinny by� tak zaprojek-
4.2.6. Nowo budowane rozdzielnice powinny posiada� towane i wykonane, aby w przypadku braku za-
silania lub uszkodzenia sterowania nie powodo-
wykonanie "ukoochronne, zabezpieczające ob-
wa"y powstania zagroŻenia.
s"ug� przed dzia"aniem "uku powsta"ego w wyni-
ku zwarcia wewn�trznego. W rozdzielnicach tych
4.4.2. W kaŻdym uk"adzie automatyzacji obok sterowa-
naleŻy stosowa� wy"ączniki bezolejowe.
nia automatycznego lub zdalnego powinno by�
przewidziane sterowanie lokalne, a przejĘcie na
4.2.7. Rozdzielnice powinny posiada� aktualne sche-
to sterowanie powinno by� moŻliwie proste.
maty ideowe, podane wartoĘci zabezpieczeł

oraz przekrojów kabli i przewodów.
4.4.3. W uk"adach automatyzacji powinna by� wyklu-
czona moŻliwoĘ� jednoczesnego sterowania róŻ-
4.2.8. Dla kaŻdej stacji prowadzi si� ksiąŻk�, do której
nymi sposobami.
pracownicy ruchu elektrycznego powinni wpisy-
wa� wyniki przeprowadzonych okresowych
4.4.4. Uk"ady sterowania maszyn i urządzeł
powinny
ogl�dzin, przeglądów, kontroli, wszystkie doko-
by� wyposaŻone w "ączniki umoŻliwiające bez-
nane czynnoĘci "ączeniowe oraz opisy prac wy-
zw"oczne ich wy"ączenie.
konanych w stacji. W stacjach ze sta"ą obs"ugą
4.4.5. Warto� napi�cia sterowniczego nie powinna
prowadzi si� dziennik, w którym odnotowuje si�
przekracza� wartoĘci podanych w pkt 2.1.2.4)
wskazania przyrządów pomiarowych wed"ug
i 2.1.2.6).
wzoru ustalonego przez kierownika dzia"u.
4.3. Kable i przewody. 5. Kontrole maszyn, urządzeł
i sieci elektroenerge-
tycznych
4.3.1. Przewody oponowe nie mogą by� naraŻone na
uszkodzenia mechaniczne. W szczególnoĘci nie- 5.1. Maszyny, urządzenia i sieci podlegają okresowym
dopuszczalne jest: kontrolom wed"ug zasad i w terminach ustalonych
w instrukcji szczegó"owej, zatwierdzonej przez kie-
a) uk"adanie przewodów oponowych w ziemi
rownika dzia"u, opracowanej w oparciu o doku-
lub ich zasypywanie,
mentacje techniczno-ruchowe eksploatowanych
b) przejeŻdŻanie przez przewody oponowe,
maszyn i urządzeł
. Kierownik dzia"u powinien
c) uk"adanie przewodów oponowych w sposób
ustali� liczb� i wzór ksiąŻek kontrolnych oraz za-
nieuporządkowany, tworząc p�tle, zagi�cia
kres dokonywania zapisów pokontrolnych.
i "uki o mniejszych niŻ dopuszczalne dla dane-
5.2. Urządzenia elektroenergetyczne po kaŻdorazowym
go przewodu promienie gi�cia,
ich zabudowaniu i zmianie sposobu zasilania po-
d) przekraczanie dopuszczalnych si" rozciągają-
winny by� odebrane przez wyznaczoną osob� do-
cych.
zoru ruchu elektrycznego ze szczególnym uwzgl�d-
4.3.2. W miejscach skrzyŻował
przewodów opono- nieniem doboru i nastawienia zabezpieczeł
.
wych z trasami komunikacyjnymi przewody te
5.3. Pomiarów rezystancji izolacji instalacji elektro-
prowadzi si� na specjalnych konstrukcjach
energetycznych dokonuje si�:
wsporczych lub odpowiednio wykonanych i za-
1) przed oddaniem do ruchu nowego urządzenia
bezpieczonych przed uszkodzeniem przepu-
lub sieci i po naprawie,
stach.
2) nie rzadziej niŻ co 5 lat, na eksploatowanych na
4.3.3. Przewody ochronne oraz Ży"y ochronne przewo-
otwartym powietrzu lub w pomieszczeniach
dów oponowych powinny by� przynajmniej raz
o wilgotnoĘci wzgl�dnej wyŻszej od 75% o tem-
w roku kontrolowane pod wzgl�dem ich ciąg"o-
peraturze powietrza wyŻszej od +35� C lub w po-
Ęci.
mieszczeniach zapylonych,
4.3.4. �ączenie i naprawy przewodów i kabli mogą by�
3) nie rzadziej niŻ co 10 lat, na eksploatowanych
wykonywane wed"ug zasad uj�tych w instrukcji w pozosta"ych pomieszczeniach.
zatwierdzonej przez kierownika dzia"u. Sprz�g"a
5.4. Urządzenia wyposaŻone w samoczynną kontrol�
i szafy "ączeniowe powinny by� trwale oznako-
stanu izolacji nie wymagają okresowych pomia-
wane tablicami ostrzegawczymi.
rów stanu izolacji. Wymagana jest wówczas kon-
4.3.5. Kable i przewody tworzące sie� prądu przemien- trola dzia"ania w terminach wyznaczonych przez
kierownika dzia"u, jednak nie rzadziej niŻ raz na
nego nie powinny by� prowadzone wspólnie
miesiąc naleŻy sprawdzi� funkcjonalnie dzia"anie
z kablami zasilającymi urządzenia przewodowej
trakcji elektrycznej oraz kablami stanowiącymi li- uk"adu.
nie spawalnicze.
5.5. Pomiary rezystancji uziemieł
prowadzi si�:
4.3.6. �ączenie lub roz"ączanie sprz�gników w obwo- 1) przed oddaniem do ruchu nowego urządzenia
dach instalacji elektrycznych pod napi�ciem jest
lub sieci,
niedopuszczalne.
2) nie rzadziej niŻ co 5 lat oraz po zmianie warun-
ków powodujących wzrost prądów uziomo-
4.3.7. Przewody zasilające urządzenia, które mogą sta-
wych,
le by� zanurzone w wodzie, powinny by� do te-
go przystosowane. Przystosowanie to powinno 3) nie rzadziej niŻ co 10 lat w liniach napowietrz-
by� wykazane odpowiednim atestem. nych.
Dziennik Ustaw Nr 96  6357  Poz. 858
5.6. Sprawdzenia wartoĘci nastawionych zabezpie- 1.3.1.2. Konstrukcj� stalową stacji nap�dowych prze-
czeł
dokonuje si� nie rzadziej niŻ co 5 lat, a spraw- noĘników "ączy si� z uziemioną konstrukcją
przewoęnych bądę przesuwnych, umieszczo-
dzenia funkcjonalnoĘci zabezpieczeł
 nie rza-
nych poza przenoĘnikiem, stacji zasilających te
dziej niŻ co 12 miesi�cy.
przenoĘniki. Po"ączenia wykonuje si� co naj-
mniej w dwóch miejscach za pomocą p"asko-
CZó�� II
wników lub linek stalowych o przekroju nie
Ochrona przeciwporaŻeniowa w urządzeniach elek-
mniejszym niŻ 100 mm2. Zamiast jednego
troenergetycznych
z tych dwóch po"ączeł
dopuszcza si� wykorzy-
1. Ochrona przeciwporaŻeniowa w urządzeniach o na- stanie Ży" ochronnych w przewodzie lub kablu
zasilającym, o ile "ączny przekrój Ży" ochron-
pi�ciu znamionowym do 1 kV
nych jest nie mniejszy niŻ 25 mm2.
1.1. Równoczesna ochrona przeciwporaŻeniowa przed
1.3.1.3. Cz"ony konstrukcji przenoĘników, na których
dotykiem bezpoĘrednim i poĘrednim.
zainstalowane są urządzenia, kable lub prze-
1.1.1. Ochrona przeciwporaŻeniowa powinna by� zapew-
wody nieekranowane, "ączy si� elektrycznie
niona przez zastosowanie równoczesnej ochrony
zgodnie z ż 198 rozporządzenia.
przed dotykiem bezpoĘrednim i poĘrednim.
1.3.1.4. Metalowych obudów /cz�Ęci przewodzących
1.1.2. W obwodach sterowniczych stosuje si� sieci
dost�pnych/ urządzeł
elektroenergetycznych
o uk"adzie PELV i SELV. Przy stosowaniu sieci ste-
zainstalowanych na maszynach górniczych
rowniczej o uk"adzie PELV zapewnia si� samo-
i przenoĘnikach moŻna nie "ączy� oddzielnym
czynne wy"ączenie zasilania przy metalicznym
przewodem ochronnym z metalowymi cz�Ęcia-
zwarciu mi�dzy przewodami roboczymi sieci
mi konstrukcyjnymi maszyn górniczych i prze-
i przy metalicznym zwarciu doziemnym. Przy
noĘników, jeŻeli istnieje skuteczne przewodzą-
stosowaniu sieci sterowniczej o uk"adzie SELV
ce po"ączenie tych cz�Ęci poprzez powierzchnie
dodatkowo wyposaŻa si� ją w urządzenia do sta-
styku. Wystarczającym jest po"ączenie Ęrubo-
"ej kontroli stanu izolacji sieci wzgl�dem ziemi,
we zabezpieczone przed samopoluzowaniem.
dzia"ające na wy"ączenie zasilania przy wystąpie-
niu pojedynczego zwarcia doziemnego.
1.3.1.5. JeŻeli na ruchomych cz�Ęciach maszyn górni-
czych niespe"niających funkcji przewodu
1.2. Ochrona przed dotykiem bezpoĘrednim /ochrona
ochronnego są u"oŻone kable lub przewody
podstawowa/.
nieekranowane, cz�Ęci te chroni si� przed do-
W przestrzeniach ograniczonych powierzchniami
tykiem poĘrednim. Ochron� wykonuje si�
przewodzącymi niedopuszczalne jest stosowanie
przez po"ączenie tych cz�Ęci z przewodem
ochrony przy uŻyciu barier i przez umieszczanie
ochronnym sieci zasilającej.
urządzeł
poza zasi�giem r�ki.
1.3.1.6. W obwodach rozdzielczych oraz obwodach
1.3. Ochrona przed dotykiem poĘrednim /ochrona do-
odbiorczych z odbiornikami sta"ymi, bez od-
datkowa/.
biorników r�cznych i przenoĘnych prze-
1.3.1. Ochrona przez samoczynne wy"ączenie zasilania
mieszczanych r�cznie podczas uŻytkowania,
w sieciach o uk"adzie TN, TT oraz IT.
czas samoczynnego wy"ączenia zasilania nie
moŻe by� d"uŻszy niŻ 5 s. W obwodach z od-
1.3.1.1. Funkcj� przewodu ochronnego mogą spe"nia�
biornikami r�cznymi i przenoĘnymi prze-
odr�bne przewody prowadzone wspólnie
z przewodami roboczymi lub galwanicznie po- mieszczanymi r�cznie podczas uŻytkowania
"ączone metalowe cz�Ęci konstrukcyjne ma- czas ten nie moŻe by� d"uŻszy od podanego
szyn górniczych i przenoĘników. w tabeli nr 1.
Tabela nr 1. Maksymalny czas wy"ączenia
Uk"ad TN Uk"ad IT
napi�cie znamiono- napi�cie znamiono-
czas wy"ączenia czas wy"ączenia [s]
we instalacji we instalacji
Uo Uo/U bez przewodu z przewodem
[s]
[V] [V] neutralnego neutralnym
120 0,35 120�240 0,4 1,0
230 0,2 230/400 0,2 0,5
277 0,2 277/480 0,2 0,5
400,480 0,05 400/690 0,06 0,2
580 0,02*) 580/1000 0,02*) 0,08
Uo  napi�cie mi�dzy przewodem fazowym i przewodem neutralnym,
*)  jeŻeli nie moŻna zapewni� takiego czasu wy"ączania, konieczne jest zastosowanie innych Ęrodków ochrony, takich jak
np. po"ączenia wyrównawcze dodatkowe
Dziennik Ustaw Nr 96  6358  Poz. 858
1.3.1.7. Dla urządzeł
elektroenergetycznych zainstalo- 1.4.2. W sieciach prądu sta"ego na maszynach ze sta"ą
wanych na ruchomych maszynach górniczych, obs"ugą urządzenie do kontroli stanu izolacji mo-
jako rezystancj� uziemienia ochronnego RA Że dzia"a� na sygnalizacj�, a na maszynach bez
przyjmuje si� wypadkową rezystancj� uziemie- sta"ej obs"ugi powinno dzia"a� na wy"ączenie sie-
nia ochronnego Rg, zgodnie z cz�Ęcią II za"ącz- ci przy wystąpieniu w niej pojedynczego uszko-
nika pkt 3.8. dzenia /zwarcia/ doziemnego.
1.3.1.8. Gniazda wtyczkowe /obwody z gniazdami wtycz-
2. Ochrona przeciwporaŻeniowa w urządzeniach r�cz-
kowymi/ zasila si� przez wy"ączniki róŻnicowo-
nych
prądowe o znamionowym róŻnicowym prądzie
2.1. Dla narz�dzi i przenoĘnych urządzeł
pomiaro-
wyzwalającym nieprzekraczającym 0,03 A.
wych przeznaczonych do trzymania w r�ku pod-
1.3.2. Ochrona przez zastosowanie urządzeł
II klasy
czas uŻytkowania, stosowanych w przestrzeniach
ochronnoĘci.
ograniczonych powierzchniami przewodzącymi,
Ochrona przez zastosowanie urządzeł
II klasy
jako Ęrodek ochrony przed dotykiem poĘrednim
ochronnoĘci moŻe by� stosowana do urządzeł

stosuje si�:
r�cznych i przenoĘnych przemieszczanych r�cz-
1) zasilanie bardzo niskim napi�ciem UL o wartoĘci do
nie podczas uŻytkowania, pod warunkiem zasila-
25 V prądu przemiennego lub 60 V prądu sta"ego,
nia ich z gniazd wtyczkowych chronionych przez
2) separacj� elektryczną, pod warunkiem zasilania
wysoko czu"e wy"ączniki róŻnicowoprądowe.
z niezaleŻnego uzwojenia wtórnego transforma-
Wymóg ten uwzgl�dnia ograniczoną skutecz-
tora separacyjnego tylko jednego odbiornika.
noĘ� dzia"ania ochrony przez zastosowanie urzą-
dzeł
II klasy ochronnoĘci, w wypadku pos"ugi-
2.1.1. Stosuje si� urządzenia odbiorcze II klasy ochron-
wania si� takimi urządzeniami w trudnych wa-
noĘci lub urządzenia I klasy ochronnoĘci, jeŻeli
runkach Ęrodowiskowych, w szczególnoĘci przy
uchwyt do trzymania wykonany jest z materia"u
duŻej wilgotnoĘci, opadach deszczu, Ęniegu
izolacyjnego albo pokryty materia"em izolacyj-
i pracy przy zanurzeniu cia"a w wodzie.
nym.
1.3.3. Ochrona przez zastosowanie izolowania stano-
2.2. Dla lamp elektrycznych przeznaczonych do trzy-
wiska.
mania w r�ku podczas uŻytkowania, stosowanych
w przestrzeniach ograniczonych powierzchniami
1.3.3.1.W obr�bie stanowisk obs"ugi urządzeł
rozdziel-
przewodzącymi jako Ęrodek ochrony przed doty-
czych, sterowniczych tak jak dla maszyn górni-
kiem poĘrednim, stosuje si� wy"ącznie zasilanie
czych i przenoĘników, gdzie nie moŻna zastoso-
bardzo niskim napi�ciem UL o wartoĘci do 25 V prą-
wa� takiej ochrony, dąŻy si� do zwi�kszania re-
du przemiennego lub 60 V prądu sta"ego. Dopusz-
zystancji stanowisk przez stosowanie dywani-
cza si�, jako równorz�dne, stosowanie opraw
ków /chodników/ z materia"ów nieprzewodzą-
z lampami fluorescencyjnymi z wbudowanym
cych.
transformatorem dwuuzwojeniowym zasilanym
1.3.4. Ochrona przez stosowanie separacji elektrycz-
bardzo niskim napi�ciem UL.
nej.
2.3. Łród"a bardzo niskiego napi�cia UL lub ęród"a na-
1.3.4.1. Stosowanie separacji elektrycznej zaleca si�
pi�cia separowanego powinny by� zainstalowane
wy"ącznie do elektronarz�dzi i lamp przezna-
na zewnątrz przestrzeni ograniczonych powierzch-
czonych do trzymania w r�ku podczas uŻytko-
niami przewodzącymi.
wania przy uwzgl�dnieniu warunku, Że do
2.4. Dla narz�dzi przenoĘnych, urządzeł
pomiarowych
uzwojenia wtórnego transformatora separa-
i lamp elektrycznych przeznaczonych do trzymania
cyjnego dopuszcza si� pod"ączenie tylko jed-
w r�ce podczas uŻytkowania, stosowanych w prze-
nego urządzenia.
strzeniach nieb�dących przestrzeniami ograniczo-
1.3.4.2. Stosuje si� urządzenia odbiorcze II klasy
nymi powierzchniami przewodzącymi, stosuje si�
ochronnoĘci lub urządzenia I klasy ochronno-
Ęrodki ochrony przed dotykiem poĘrednim, o któ-
Ęci, pod warunkiem wykonania po"ączenia
rych mowa w II cz�Ęci pkt 2.1 i 2.2 za"ącznika, lub
wyrównawczego "ączącego stanowisko i cz�-
zasila si� je z sieci TN-S lub TT przez wy"ączniki
Ęci przewodzące dost�pne urządzenia odbior-
róŻnicowoprądowe o znamionowym prądzie wy-
czego.
zwalającym do 0,03 A.
1.4. Ochrona w sieciach prądu sta"ego.
3. Ochrona przeciwporaŻeniowa w urządzeniach o na-
1.4.1. Sieci prądu sta"ego, z wy"ączeniem sieci trakcyj-
pi�ciu znamionowym powyŻej 1 kV
nej i sieci napi�� pomocniczych stacji, powinny
3.1. W urządzeniach o napi�ciu znamionowym wyŻ-
by� izolowane od ziemi oraz powinny by� wypo-
szym niŻ 1 kV ochron� przeciwporaŻeniową dodat-
saŻone w urządzenie do sta"ej kontroli stanu izo-
kową /przed dotykiem poĘrednim/ wykonuje si�
lacji, a cz�Ęci przewodzące dost�pne urządzeł

przez zastosowanie uziemieł
ochronnych, polega-
zasilanych z tych sieci powinny by� uziemione.
jących na uziemieniu cz�Ęci przewodzących nie-
Rezystancja uziemienia ochronnego RA stoso-
naleŻących do obwodu elektrycznego /cz�Ęci prze-
wanego w tej sieci nie moŻe przekracza� warto-
wodzących dost�pnych/.
Ęci spe"niającej warunek:
3.2. Przy zastosowaniu uziemieł
ochronnych uziemia
RA xId 120 [V],
si� nast�pujące urządzenia i cz�Ęci urządzeł
:
w którym: Id  prąd zwarcia doziemnego w sieci, w [A].
1) konstrukcje stacji zasilających,
Dziennik Ustaw Nr 96  6359  Poz. 858
2) konstrukcje i os"ony rozdzielnic, Ze wzgl�dów eksploatacyjnych ogranicza si� róŻ-
norodnoĘ� uzupe"niających Ęrodków ochrony
3) obudowy, os"ony, kad"uby maszyn i urządzeł

w jednym obiekcie.
elektroenergetycznych,
4) elementy nap�dów i urządzeł
pomocniczych
3.4. Ochron� przeciwporaŻeniową przez zastosowanie
do obs"ugi urządzeł
rozdzielczych, jeŻeli nie
uziemienia ochronnego uznaje si� za skuteczną,
mają skutecznych po"ączeł
z cz�Ęciami uzie-
jeŻeli zosta" spe"niony jeden z nast�pujących wa-
mionymi,
runków:
5) konstrukcje wsporcze przenoĘników, jeŻeli na
1) przewidywane wartoĘci napi�� raŻeniowych do-
nich są zainstalowane urządzenia elektroener-
tykowych w kaŻdym miejscu obj�tym ochroną
getyczne albo u"oŻone kable lub nieekranowa-
nie przekraczają wartoĘci wed"ug poniŻszej tabe-
ne przewody,
li. Dotyczy to wartoĘci napi�� raŻeniowych doty-
6) s"upy i inne przewodzące konstrukcje wsporcze
kowych pomi�dzy metalowymi przedmiotami
linii napowietrznych,
a powierzchnią gruntu oddaloną o 1 m od przed-
7) metalowe g"owice kablowe, pow"oki, pancerze
miotu oraz napi�� dotykowych pomi�dzy dwo-
oraz szyny /Ży"y/ powrotne i ochronne kabli
ma metalowymi przedmiotami, nie pokrytymi
oraz przewodów oponowych,
warstwami izolacyjnymi,
8) ogrodzenia, bariery i os"ony ochronne urzą-
2) przewidywana warto� napi�cia uziomowego
dzeł
instalowane na sta"e,
nie przekroczy:
9) uzwojenia wtórne przek"adników, jeŻeli odr�b-
a) pó"torakrotnej wartoĘci dopuszczalnego na-
ne przepisy nie stanowią inaczej,
pi�cia raŻeniowego dotykowego, ustalonego
10) podstawy izolatorów zamocowanych na nie-
jak w pkt 1), jeŻeli do uziomu /uk"adu uziomo-
uziemionych konstrukcjach,
wego/ przy"ączone są tylko urządzenia wcho-
11) metalowe rurociągi znajdujące si� w pobliŻu dzące w sk"ad sieci elektroenergetycznej:
urządzeł
.
 o punkcie neutralnym izolowanym,
3.3. W przypadkach technicznie uzasadnionych moŻna
 z kompensacją prądu zwarcia doziemnego,
stosowa� "ącznie z uziemieniem ochronnym uzu-
 o punkcie neutralnym uziemionym przez
pe"niające Ęrodki ochrony przeciwporaŻeniowej
rezystor,
w postaci:
b) najwyŻszej dopuszczalnej wartoĘci napi�cia
1) izolacji stanowisk,
raŻeniowego dotykowego, ustalonego jak
2) pow"ok elektroizolacyjnych,
w pkt 1), jeŻeli urządzenia zasilane z sieci Ęred-
3) ogrodzeł
,
niego napi�cia o dowolnym uk"adzie po"ą-
4) wstawek izolacyjnych w elementach przewodzą- czeł
wzgl�dem ziemi są zainstalowane na ru-
cych. chomych maszynach górniczych.
Tabela nr 2. NajwyŻsze dopuszczalne wartoĘci napi�� raŻeniowych dotykowych
Lp. Czas raŻenia /s/ Dopuszczalne napi�cie raŻenia dotykowe /V/
1 0,1 390
2 0,2 330
3 0,3 275
4 0,4 235
5 0,5 205
6 0,6 180
7 0,7 160
8 0,8 145
9 0,9 135
10 1,0 125
11 1,2 112
12 1,4 102
13 1,6 94
14 1,8 88
15 2,0 84
16 2,5 76
17 3,0 71
18 3,5 68
19 4,0 66
20 5,0 i wi�cej 65
Dziennik Ustaw Nr 96  6360  Poz. 858
3.5. Przy doborze i sprawdzaniu skutecznoĘci ochrony WartoĘ� ta moŻe by� zmniejszona przez równolegle
przeciwporaŻeniowej przyjmuje si� taki uk"ad po- po"ączone z nią: rezystancj� uziemienia uzyskaną
"ączeł
urządzeł
, w którym spodziewany prąd jed- przez posadowienie ruchomej maszyny górniczej
nofazowego zwarcia z ziemią jest najwi�kszy /z wy- oraz przez rezystancj� uziemieł
pozosta"ych urzą-
"ączeniem uk"adu po"ączeł
w stanie awarii dzeł
po"ączonych z rozpatrywaną maszyną.
i w trakcie prze"ączeł
/:
3.8.1. ZaleŻnie od rodzaju uk"adu sieci zasilającej, po-
1) w sieci o izolowanym punkcie neutralnym jest to
winny by� spe"nione nast�pujące wymagania:
najwi�ksza wartoĘ� pojemnoĘciowego prądu
1) dla sieci z punktem neutralnym izolowanym
jednofazowego zwarcia doziemnego,
UF = r x Ic xRg Udop,
2) w sieci o uziemionym przez rezystor punkcie
neutralnym jest to najwi�ksza wartoĘ� prądu
2) dla sieci z punktem neutralnym uziemionym
jednofazowego zwarcia doziemnego, uwzgl�d-
przez rezystor
niająca sk"adową czynną i bierną prądu /wyzna-
UF = IE xRg Udop,
czoną jak w pkt 1)/,
3) dla sieci z punktem neutralnym uziemionym
3) w sieci kompensowanej jest to najwi�ksza spo-
przez d"awik kompensacyjny
dziewana wartoĘ� prądu doziemnego wyliczona
z uwzgl�dnieniem najbardziej niekorzystnego
UF = r x IRest xRg Udop,
uk"adu po"ączeł
, lecz nie mniej niŻ 0,2 najwi�k-
szej wartoĘci pojemnoĘciowego prądu jednofa-
gdzie:
zowego zwarcia doziemnego wyst�pującego
Udop  dopuszczalne napi�cie raŻeniowe dotykowe
bez kompensacji.
okreĘlone w tabeli nr 2,
3.6. Przy doborze i sprawdzaniu skutecznoĘci ochrony
IE  ca"kowity prąd zwarcia p"ynący przez impe-
przeciwporaŻeniowej czas trwania raŻenia przyj-
dancj� uziemienia do ziemi,
muje si� jako równy czasowi trwania jednofazo-
Ic  pojemnoĘciowy prąd zwarcia doziemnego,
wego zwarcia doziemnego:
IRest  resztkowy /po kompensacji/ prąd zwarcia do-
1) w urządzeniach, w których zastosowano samo-
ziemnego; jeŻeli dok"adna wartoĘ� tego prądu
czynne wy"ączanie zwar� doziemnych, jest to su-
nie jest znana, moŻna ją przyją� jako równą
ma czasów dzia"ania zabezpieczeł
podstawo-
0,2 Ic,
wych i najd"uŻszego czasu wy"ączania "ączników
r  wspó"czynnik redukcyjny uwzgl�dniający
dzia"ających przy zwarciach,
zmniejszenie prądu p"ynącego przez rozpatry-
2) w uk"adach z zastosowaniem automatyki samo-
wany uziom. Przy braku bardziej szczegó"o-
czynnego ponownego za"ączania /SPZ/ jest to
wych danych naleŻy przyjmowa�: r = 0,6  dla
suma czasów prądowych, do ostatecznego wy-
stacji zasilanej linią kablową o pow"oce meta-
"ączenia.
lowej, np. aluminiowej lub o"owianej w sieci
o punkcie neutralnym uziemionym przez rezy-
W sieciach o izolowanym punkcie neutralnym
stor, oraz r = 1,0 w innych przypadkach.
i kompensowanych, w których jednofazowe zwar-
cie doziemne nie jest bezzw"ocznie wy"ączone
przez urządzenie zabezpieczające, naleŻy przyjmo- 3.9. Do uziemiania urządzeł
elektroenergetycznych
wykorzystuje si� uziomy naturalne pod warun-
wa� czas trwania raŻenia równy 5 s.
kiem, Że nie spowoduje to wyniesienia napi��
W sieciach o izolowanym punkcie neutralnym lub
o niebezpiecznych wartoĘciach poza miejsca,
kompensowanych, zasilających urządzenia do wy-
w których urządzenia te są zainstalowane.
dobycia i urabiania spod lustra wody, powinno na-
3.10. Wymaga si�, aby ciąg"oĘ� Ży" ochronnych prze-
stąpi� bezzw"oczne, samoczynne wy"ączenie zasi-
wodów oponowych zasilających ruchome ma-
lania przy wystąpieniu jednofazowego zwarcia do-
szyny górnicze by"a okresowo sprawdzana pod-
ziemnego.
czas eksploatacji. Dopuszcza si� wykonywanie te-
3.7. Stacje elektroenergetyczne ruchome, zabudowane
go sprawdzenia przez pomiar rezystancji uzie-
na ruchomych maszynach górniczych przystoso-
mienia maszyny. Uznaje si�, Że ciąg"oĘ� ta jest za-
wanych do przemieszczania si�, powinny by� po"ą-
chowana, jeŻeli zmierzona wartoĘ� rezystancji
czone z uk"adem uziomowym stacji zasilającej po-
uziemienia nie przekracza 1,5-krotnej wartoĘci
przez system uziemiających przewodów ochron-
sumy rezystancji Ży" ochronnych przy uwzgl�d-
nych prowadzonych razem z przewodem zasilają-
nieniu: d"ugoĘci przewodu oponowego, liczby,
cym /Ży"y ochronne przewodów zasilających/.
materia"u i przekroju Ży" ochronnych oraz rezy-
3.8. Dla ruchomych maszyn górniczych oraz przesuw- stancji uziemienia stacjonarnego RA stacji zasila-
nych przenoĘników zasilanych z sieci o napi�ciu zna- jącej badaną maszyn�.
mionowym powyŻej 1 kV jako rezystancj� ich uzie-
mienia przyjmuje si� wypadkową rezystancj� uzie- 4. Wymagania dodatkowe dla urządzeł
odwadniają-
mienia ochronnego Rg. Najwi�ksza warto� rezy- cych
stancji Rg jest równa sumie rezystancji Ży" ochron-
4.1. Dla urządzeł
odwadniających obowiązują wszyst-
nych przewodu zasilającego, "ączących urządzenie
kie wymagania dotyczące ochrony przed dotykiem
z uziomem ochronnym stacjonarnym stacji zasilają-
poĘrednim przedstawione w II cz�Ęci pkt 4 i 6 za-
cej i rezystancji uziemienia ochronnego RA tej stacji.
"ącznika. Dodatkowo dla urządzeł
odwadniają-
Dziennik Ustaw Nr 96  6361  Poz. 858
cych z pompami g"�binowymi umieszczonymi 5.3. W sieci o uk"adzie IT, opisanej w II cz�Ęci pkt 6.1 za-
w studniach uwzgl�dnia si� fakt, Że rura pionowa "ącznika, rezygnuje si� ze stosowania uziemieł
ro-
szybu studni odwadniającej moŻe by� wykorzysta- boczych i ochronnych oraz urządzenia do kontroli
na jako przewód ochronny, jeŻeli spe"nia wymaga- stanu izolacji, jeŻeli:
nia stawiane przewodom ochronnym, a Ży"a
1) iloczyn napi�cia znamionowego /w [V]/ agrega-
ochronna przewodu zasilającego jest przy"ączona
tu prądotwórczego i "ącznej d"ugoĘci /w [m]/
do tej rury w miejscu jej wyjĘcia z szybu.
wszystkich przy"ączonych kabli i przewodów nie
przekracza 100 000, a "ączna d"ugoĘ� kabli i prze-
4.2. W sieciach o uk"adzie IT zasilających urządzenia
wodów sieci nie przekracza 500 m, oraz
odwadniające, w których:
2) iloczyn prądu wy"ączającego zabezpieczenia
1) spe"nione są wymagania pkt 6.1 niniejszego za-
nadprądowego i najwi�kszej rezystancji przewo-
"ącznika,
du ochronnego "ączącego dwa najbardziej odle-
2) uŻywane są przewodzące rury odprowadzające
g"e urządzenia, przy najd"uŻszej drodze przep"y-
wod�, a system rur po"ączony jest z przewodem
wu prądu uszkodzeniowego podczas podwójne-
ochronnym sieci zasilającej,
go zwarcia do cz�Ęci przewodzących dost�p-
3) wszystkie obudowy urządzeł
po"ączone są ze
nych, nie przekracza 50 V.
sobą przewodem ochronnym, a urządzenie do
5.4. JeŻeli agregat prądotwórczy nie jest zabudowany
kontroli stanu izolacji nie wy"ącza zasilania przy
na ruchomej maszynie górniczej, lecz porusza si�
pojedynczym zwarciu doziemnym
samodzielnie lub wraz z ruchomą maszyną górni-
wymaga si�, aby samoczynne wy"ączenie nastąpi-
czą /jest z nią po"ączony mechanicznie/, to powin-
"o w przypadku podwójnego zwarcia doziemnego.
no by� wykonane dodatkowe, niezaleŻne od Ży"y
4.2.1. Dopuszcza si�, aby w przypadkach, o których
ochronnej zawartej w przewodzie zasilającym ma-
mowa w pkt 4.2, maksymalną wartoĘ� impedan-
szyn� po"ączenie wyrównawcze mi�dzy cz�Ęciami
cji p�tli zwarcia Zs okreĘla" warunek:
przewodzącymi dost�pnymi agregatu i zasilanej
z niego maszyny górniczej. Po"ączenie to naleŻy
wykona� przewodem miedzianym o przekroju co
najmniej równym przekrojowi Ży"y fazowej prze-
wodu zasilającego, lecz nie mniejszym niŻ 16 mm2.
Przewód ten powinien by� przewodem gi�tkim
w którym:
II rodzaju /o zwi�kszonej gi�tkoĘci/. W przypadku
Zs  impedancja p�tli zwarciowej sk"adająca si�
zastosowania przewodu izolowanego sprawdza
z impedancji ęród"a zasilania oraz impedan- si� jego ciąg"oĘ� przed przy"ączeniem agregatu.
cji przewodów fazowego i ochronnego mi�-
dzy ęród"em zasilania a pojedynczym od- 6. Wymagania dodatkowe dla ochrony przeciwpora-
biornikiem, Żeniowej urządzeł
telekomunikacyjnych
Ia  prąd powodujący samoczynne zadzia"anie
6.1. Cz�Ęci czynne obwodów telekomunikacyjnych po-
zabezpieczenia w czasie do 5 s,
winny by� skutecznie, niezawodnie oddzielone od
Uo  napi�cie znamionowe sieci wzgl�dem ziemi.
cz�Ęci czynnych obwodów o wyŻszym napi�ciu.
JeŻeli przy spe"nieniu powyŻszych wymagał
stosowa-
6.2. Przewody obwodów telekomunikacyjnych powin-
ne są jako urządzenia zabezpieczające wy"ączniki sa-
ny by� prowadzone oddzielnie od innych obwo-
moczynne nadmiarowoprądowe, to muszą by� one
dów. JeŻeli wymaganie to nie jest moŻliwe do
wyposaŻone w wyzwalacze przeciąŻeniowe.
spe"nienia, to naleŻy zastosowa� jedno z nast�pu-
jących rozwiązał
:
5. Wymagania dodatkowe dla urządzeł
zasilanych
1) przewody obwodów telekomunikacyjnych po-
z przewoęnych agregatów prądotwórczych
winny by� umieszczone w os"onie izolacyjnej
niezaleŻnie od ich izolacji roboczej,
5.1. Maszyny górnicze wyposaŻone we w"asne ęród"o
prądu lub zasilane z przewoęnych albo przesuw- 2) przewody obwodów o napi�ciu wyŻszym powin-
nych agregatów prądotwórczych powinny by� wy-
ny by� oddzielone uziemioną os"oną lub os"o-
posaŻone w sie� o uk"adzie IT. Napi�cie znamiono- ni�te uziemionym, przewodzącym ekranem,
we takiej sieci nie przekracza 500 V, a urządzenia
3) przewody obwodów telekomunikacyjnych po-
z niej zasilane powinny by� obj�te po"ączeniami
winny posiada� izolacj� o napi�ciu znamiono-
wyrównawczymi miejscowymi z cz�Ęciami prze-
wym co najmniej takim, jak przewody o najwyŻ-
wodzącymi dost�pnymi innych urządzeł
i z cz�-
szym napi�ciu prowadzone wspólnie, lecz nie
Ęciami przewodzącymi obcymi /z konstrukcją ma-
niŻszym niŻ 500 V.
szyny/.
Wymaga si� ponadto, aby przewody o wyŻszym
5.2. Sie� o uk"adzie IT, opisana w II cz�Ęci pkt 6.1 za"ącz- napi�ciu by"y przewodami izolowanymi z oponą
nika, moŻe nie by� wyposaŻona w uziemienie ro- gumową lub o budowie równowaŻnej.
bocze i ochronne, jeŻeli wyposaŻona jest w urzą-
6.3. Wszystkie cz�Ęci przewodzące dost�pne urządzeł

dzenie do kontroli stanu izolacji wy"ączające sie�
telekomunikacyjnych, na których w razie uszko-
w razie obniŻenia si� wypadkowej rezystancji izo-
dzenia izolacji sieci elektroenergetycznej moŻe po-
lacji wzgl�dem ziemi poniŻej 100 na kaŻdy wolt
jawi� si� niebezpieczne napi�cie dotykowe, po-
napi�cia znamionowego, a "ączna d"ugoĘ� kabli
winny by� obj�te ochroną przed dotykiem poĘred-
i przewodów sieci nie przekracza 400 m.
nim jak urządzenia zasilane z tej sieci.
Dziennik Ustaw Nr 96  6362  Poz. 858
6.4. NiezaleŻnie od ochrony przeciwporaŻeniowej a) sie� o uk"adzie IT,
ochrona przed zagroŻeniem przez zak"ócenia
b) sie� o uk"adzie TN-S z wy"ącznikiem róŻnico-
i przed przepi�ciami powinna by� tak wykonana,
woprądowym,
aby wartoĘci napi�� zak"ócających przy sprz�Żeniu
c) sie� o uk"adzie TT z wy"ącznikiem róŻnicowo-
indukcyjnym i rezystancyjnym nie przekroczy"y
prądowym,
dopuszczalnej wartoĘci 300 V. Wymaganie to uwa-
2) w sieciach o napi�ciu znamionowym ponad 1 kV,
Ża si� za spe"nione, jeŻeli przewody obwodów te-
jako:
lekomunikacyjnych u"oŻone są w sposób zgodny
a) sie� z punktem neutralnym izolowanym
z opisanym w II cz�Ęci pkt od 6.1 do 6.2 za"ącznika,
z kompensacją lub bez kompensacji ziemno-
a obwody elektroenergetyczne wykonane zosta"y:
zwarciowej,
1) w sieciach o napi�ciu znamionowym do 1 kV
prądu przemiennego lub 1500 V prądu sta"ego, b) sie� z punktem neutralnym uziemionym przez
jako: rezystor.