Beata Brucka

TRZYLATEK W PRZEDSZKOLU

– JAK ZŁAGODZIĆ KŁOPOTY ADAPTACYJNE DZIECKA.

„ ....

mów dziecku, że jest dobre, że może, że potrafi.”

/ Janusz Korczak/

Jestem nauczycielką z dwudziestoletnim stażem. Przez większość
dotychczasowych lat zawodowych pracowałam ze starszymi
przedszkolakami. Można, więc sobie wyobrazić, jak wielki niepokój
wywołała we mnie informacja, że od nowego roku szkolnego
wspólnie z koleżanką mamy rozpocząć pracę z najmłodszą grupą, z
Maluszkami. Zdałyśmy sobie sprawę, że do nowego wyzwania i
zadania musimy się solidnie przygotować. Obecnie mamy już
wszystko za sobą – wiadomo „ najtrudniejszy pierwszy krok..” –
Można, więc podzielić się własnymi spostrzeżeniami i
doświadczeniami.
Ustaliłyśmy, że pierwszy kontakt nawiążemy tylko z Rodzicami
naszych przyszłych przedszkolaków i że nastąpi on jeszcze w czerwcu
przed wakacjami. Zaprosiłyśmy gości do naszej przyszłej sali – dzięki
temu mogli zapoznać się z jej wyglądem, wyposażeniem i zapleczem
(łazienka, schowek na leżaki). Przede wszystkim chciałyśmy, aby
Rodzice mieli możliwość poznać nieco bliżej osoby, z którymi Ich
pociechy będą spędzały większość czasu w przedszkolu.
Nasze pierwsze spotkanie miało charakter informacyjny.
Większość Rodziców pierwszy raz oddawało swoje dziecko do
przedszkola. Ważne było, więc, aby omówić i wyjaśnić z Nimi pewne
sprawy, uspokoić i zachęcić do współpracy. Zależało nam na tym, aby
w jak największym stopniu ułatwić małym dzieciom przekroczenie
przedszkolnego progu, aby we wrześniu uniknąć niepotrzebnych
sytuacji.

Zasygnalizowałyśmy Rodzicom kilka spraw związanych z
społeczną i emocjonalną
dojrzałością trzylatka oraz pewne kwestie organizacyjne. Dotyczyły
one m. in.:

mowy dziecka:

należy dążyć do tego, by dziecko mówiło w

sposób zrozumiały dla otoczenia; rodzice nie powinni wyręczać
dziecka w mówieniu, zgadywać jego potrzeb, niech mówi samo!
Dorośli powinni mówić do dziecka wyraźnie, prostym językiem,
unikając udziwnień i zdrobnień językowych. Warto również
powoli eliminować ze słownika dziecka jego neologizmy, czyli
zwroty, które samo stworzyło i tylko najbliżsi potrafią je
zrozumieć.

spożywanie posiłków: zaproponowałyśmy, aby zrezygnować z
miksowania potraw, krojenia kanapek w „wagoniki”, należy
zachęcać dziecko do samodzielnego zjadania posiłków ( w tym
gryzienia i przeżuwania potraw); warto zrezygnować z
karmienia dziecka i poprosić, aby samo posługiwało się łyżką;
zachęcać, aby piło napoje z kubka.

samoobsługa:

w tej kwestii zachęcałyśmy, aby pozwolić dziecku

na samodzielne mycie twarzy i rąk; zwróciłyśmy uwagę jak
ważne jest zgłaszanie na czas potrzeb fizjologicznych i
samodzielne korzystanie z toalety lub nocnika, ( warto podczas
wakacji zrezygnować pampersów, – jeśli dziecko jeszcze je nosi).
Zaproponowałyśmy, aby rodzice nie ograniczali chęci
usamodzielniania się dziecka w zakresie ubierania się i
rozbierania – im szybciej nauczy się tych czynności, tym
wcześniej nie będzie uzależnione od pomocy innych i poradzi
sobie samo.

ubiór: uczuliłyśmy rodziców, aby ubierać dzieci w niekrępującą
ruchów odzież, łatwą do zdejmowania. Należy liczyć się z tym,
że podczas zabaw, posiłków dziecko ma prawo pobrudzić się –
ubrać, więc je tak, aby nie żałować ubrudzonej, zniszczonej
odzieży. Warto, w półce w szatni zostawić coś do przebrania
dziecku, gdyby zdarzyła się mu jakaś „wpadka”.

poobiedni odpoczynek: wyjaśniłyśmy rodzicom, jak ważne dla
zdrowia dziecka, jego psychiki jest wyciszenie organizmu po
obiedzie. Dzieci leżąc słuchają bajek, muzyki relaksacyjnej,
odpoczywają – zasypiają te, które chcą.

rozmowy:

zwróciłyśmy uwagę na to, jak ważne jest pozytywne

nastawienie dziecka do przedszkola, poprzez rozmowę rodzice
mogą wyjaśnić dziecku, dlaczego ma chodzić do przedszkola, co
je tam czeka, że zostanie pod opieką innych osób; poprosiłyśmy,
aby w żadnym wypadku rodzice nie straszyli dziecko
przedszkolem – to dla nas stracona pozycja; równie
niepożądane jest składanie przez rodziców obietnic bez
pokrycia: „ zaraz po ciebie wrócę, idę tylko do sklepu, itp.” My
wiemy, ze rodzic przyjdzie po dziecko dopiero za kilka godzin,
ale dziecku ten czas będzie dłużył się w nieskończoność,
zaburzając w nim poczucie bezpieczeństwa.

rozstanie: zaproponowałyśmy, aby rodzice nie przedłużali
momentu pożegnania się z dzieckiem, nawet, jeśli płacze i z
oporem wchodzi do sali. Dziecko ma prawo wyrażać swoje
niezadowolenie i sprzeciw – dzieje się coś, czego nie zna, boi się
i potrzeba trochę czasu, aby zaakceptowało tak radykalne
zmiany w swoim życiu. Nie warto krążyć pod drzwiami, oknami
sali, zaglądać do środka – to również nie pomoże dziecku w
pogodzeniu się z nową sytuacją.

wytrwanie na „placu boju”: poradziłyśmy rodzicom, aby na
pierwsze dni uzbroili się w cierpliwość i wytrzymałość. Dziecko
będzie w różny sposób demonstrować swoje niezadowolenie –
jeśli rodzice ulegną mu i nie zostawią w przedszkolu zabierając
do domu, to z każdym dniem będzie im coraz trudniej
przekonać dziecko do pozostania w sali. Jedno ustępstwo
spowoduje następne.

przebieg dnia w przedszkolu: przedstawiłyśmy, jak wygląda
dzień w naszej placówce, dzięki temu rodzice będą mieli
orientację, co ich dziecko robi w danej chwili.

Wspólnie z Rodzicami ustaliłyśmy, że dzieci będą przynosiły ze sobą
do przedszkola swoje ulubione pluszowe maskotki – przytulanki;

będzie im z nimi raźniej a poza tym będą bardzo przydatne podczas
poobiedniego odpoczynku.
Nasze spotkanie chciałyśmy wykorzystać również na to, aby
uzyskać od Rodziców informacje na temat ich dziecka – na kartach
zgłoszeń do przedszkola są skąpe dane o dziecku, dotyczą daty
urodzenia i miejsca zamieszkania, itp. W związku z tym
przygotowałyśmy ankietę ( załącznik 1), którą rozdałyśmy gościom do
wypełnienia. Dzięki temu uzyskałyśmy nieco więcej informacji o
naszych przyszłych wychowankach.
Ponadto każdemu z Rodziców wręczyłyśmy kartki z informacją, w
jaką „wyprawkę” mają zaopatrzyć swoje dziecko. Uwzględniłyśmy w
niej m. in.:

kapcie;

piżamka

zapasowa bielizna; ( na wszelki wypadek); warto oznaczyć

bluzka, spodnie na zmianę; ( gdyby coś się wylało)

śliniak; ( jeśli potrzebuje);

pampersy, smoczek; (jeśli używa i nie potrafi bez nich żyć);

maskotka;

Zaproponowałyśmy, że następne spotkanie zorganizujemy pod
koniec wakacji, ale tym razem Rodzice przyprowadzą ze sobą nasze
przyszłe maluszki. Chciałyśmy, aby w towarzystwie swoich
najbliższych dzieci przyzwyczajały się do nas, do nowego miejsca.
Zależało nam, aby dzieci poczuły się pewniej i bezpieczniej, aby
nabrały do nas zaufania. Pragnęłyśmy stworzyć sytuacje do lepszego
poznania się. Rodzice zaakceptowali naszą propozycję i ustaliliśmy
datę naszego następnego spotkania w znacznie większym gronie.
Mają w nim wziąć udział niania oraz woźna oddziałowa, które będą
pracowały w grupie maluszków od września.

SCENARIUSZE SPOTKAŃ:

DZIEŃ I

1.

Schodzenie się uczestników, goście wypisują wizytówki z
imieniem dla siebie i swojego dziecka; przyklejają kartkę do
bluzki.

2.

Powitanie przybyłych, ustawienie w kręgu, przedstawienie
swego imienia.

3.

Przedstawienie dzieciom lalki Agatki i maskotki kotka;
wysłuchanie piosenki zaśpiewanej przez nauczycielkę pt.
„Kotek Puszek”; zachęcenie dzieci do rozmowy o kotku.

4.

Zaproponowanie zabawy ruchowej z czworakowaniem „
Kotek”; dzieci naśladują ruchem kotka, miauczą.

5.

Zabawy w sali wg zainteresowań dzieci; bawią się z
rodzicami, nawiązują kontakty z innymi dziećmi; próby
rozmów nauczycielek z dziećmi.

6.

Zakończenie spotkania.

DZIEŃ II

1.

Schodzenie się uczestników, przygotowanie wizytówek,

jw.

2.

Ustawienie w kręgu, powitanie gości i przedstawienie

swego imienia.

3.

Wspólna zabawa przy piosence „Jedzie pociąg...”, na
początku śpiewano całą piosenkę, następnie na melodię
śpiewano zgłoski: „puf, tur, buch,...”itp.

4.

Zaproponowanie gościom zajęć z malowaniem, rysowaniem,
lepieniem wg wyboru, chętne dzieci wspólnie z rodzicami
podejmują działanie.

5.

Zabawy w sali w miejscach wybranych przez dzieci, w
dalszym ciągu nawiązywanie znajomości, poznawanie się
nawzajem.

6.

Zakończenie spotkania.

DZIEŃ III

1.

Schodzenie się uczestników.

2.

Uformowanie kręgu; tym razem bez wizytówek, wspólne
próby odgadnięcia imienia kolejno ustawionych dzieci.

3.

Przedstawienie dzieciom lalki Murzynek; wysłuchanie fragm.
wiersza J. Tuwima pt.„Murzynek Bambo” recytowanego
przez nauczycielkę; zachęcenie dzieci do opisu wyglądu
Murzynka.

4.

Zaproponowanie gościom zabawy przy piosence „Murzynek
malutki” – nauczycielka śpiewa piosenkę, biorący udział w
zabawie naśladują jej ruchy.

5.

Integracja grupy podczas zabaw wg pomysłów dzieci i
rodziców, okazjonalne rozmowy, wymiana spostrzeżeń itp.

6.

Zakończenie spotkania.

DZIEŃ IV

1.

Schodzenie się uczestników.

2.

Ustawienie się w kręgu, również bez wizytówek; nauczycielka
na melodię „Panie Janie..” śpiewa piosenkę witającą przybyłe
dzieci po imieniu np.:

„Witaj Olu, witaj Olu, jak się masz, jak się masz?
Wszyscy cię witamy, wszyscy cię kochamy!
Bądź wśród nas, bądź wśród nas”

Wywołane dziecko wchodzi do środka koła, pozostali

uczestnicy naśladują gesty powitania, próbują włączyć się do
śpiewu; tak kolejno witamy wszystkie dzieci.

3.

Zaproponowanie gościom zabaw ruchowych w parach (rodzic
– dziecko) w oparciu o Metodę Ruchu Rozwijającego Weroniki
Sherborne – z chętnymi przeprowadzamy od 3 –5 zabaw.

4.

W dalszym ciągu stwarzanie okazji do lepszego poznania się;
rodzice starają się zachęcać dzieci do wspólnych zabaw z
rówieśnikami; próbują być obserwatorami , dają dzieciom
większą swobodę w doborze towarzystwa do zabawy.

5.

Zakończenie spotkania.

DZIEŃ V

1.

Schodzenie się uczestników.

2.

Utworzenie kręgu, powitanie się z osobami stojącymi obok
poprzez podanie dłoni; powitanie dzieci: nauczycielka
wywołuje imię i wszyscy kiwają, uśmiechają się do dziecka.

3.

Wspólna zabawa przy piosence „ My jesteśmy krasnoludki”,
nauczycielka śpiewa uczestnicy naśladują jej ruchy, próbują
włączyć się do śpiewu.

4.

Zabawa na dywanie: „ Zgadnij, co zginęło?”: na podłodze leżą
3 – 4 przedmioty, które są znane dzieciom i które bez
problemu potrafią nazwać; nauczycielka chowa jeden z nich i
dzieci próbują odgadnąć, czego nie ma na dywanie.

5.

Zaproponowanie gościom wyjście do ogrodu na teren, z
którego dzieci będą korzystały podczas pobytu na świeżym
powietrzu; wspólne zabawy w piaskownicy, korzystanie ze
sprzętu do zabaw w ogrodzie.

6.

Zakończenie spotkania.

Podczas spotkań Rodzice sami decydowali o tym, jak długo pozostają
ze swoim dzieckiem w przedszkolu. Każdego dnia miałyśmy
przygotowane dla gości napoje i słodki poczęstunek

Oczywiście pierwszego września nie obyło się bez płaczu, małych
„tragedii” naszych maluszków. Bez wątpienia było im ciężko rozstać
się z rodzicami, mimo że miały okazję poznać nauczycielki, inne dzieci.
Zmieniły się przecież warunki: tym razem musiały zastać z nami
zupełnie same. Możemy jednak stwierdzić, że dzięki wcześniejszym
kontaktom okres rozpaczy trwał znacznie krócej. Nasze odważniejsze
dzieci podchodziły do płaczących, pocieszały je, przypominały
niedawne wspólne spotkania, zapraszały do zabawy. Łatwiej również
było uspokoić znane nam już dzieci, nie były dla nas anonimowymi
przedszkolakami, które widzimy pierwszy raz w życiu. Udało się je
troszkę poznać podczas naszych kontaktów, a dzięki temu
wiedziałyśmy, czym je zainteresować, jak zachęcić do pozostania z
nami w przedszkolu.

Warto jednak pokusić się o podjęcie działań, dzięki którym
trzylatek stopniowo jest wprowadzany w nowe otoczenie i dzięki
temu pewniej wkroczy w przedszkolne progi.

Literatura:

1.

M. Bogdanowicz, B. Kisiel, M. Przasnyka, „ Metoda Weroniki
Sherborne w terapii i wspomaganiu rozwoju dziecka”, WSiP,
Warszawa 1992.

2.

E. Gruszczyk – Kolczyńska, E. Zielińska, „Wspomaganie rozwoju
umysłowego

trzylatków i dzieci starszych wolniej rozwijających się.” WSiP,
Warszawa 2000
3.

H. Nartowska, „Małe dziecko chce się bawić”. Nasza Księgarnia,
Warszawa 1986.

4.

H. Trawińska, „Zabawy rozwijające dla małych dzieci”. PZWS,
Warszawa 1981

Załącznik nr 1

DRODZY PAŃSTWO

Bardzo cieszymy się, że Państwa dziecko zostało przyjęte do
naszego przedszkola. Doskonale zdajemy sobie sprawę, jak
wielkim przeżyciem i dla dziecka, i dla Rodziców jest rozpoczęcie
edukacji przedszkolnej. Ze swej strony zrobimy wszystko, aby było
to przeżycie miłe i jak najmniej stresujące. Dlatego chcemy poznać
dziecko, jego upodobania i potrzeby. Informacje podane w
ankiecie będą bardzo pomocne przy organizowaniu pracy z
dziećmi. Prosimy o wypełnienie naszej ankiety poprzez zakreślenie
wybranej odpowiedzi.

Imię i nazwisko dziecka ......................................................... Data
urodzenia ....................

Lubi być nazywane .................................................................

Telefony kontaktowe:

Dom:............................ Praca Mamy: ..................................Praca
Taty:..............................

1.

Czy łatwo rozstaje się z mamą, tatą? Tak
Nie

2.

Czy chętnie pozostaje z osobami spoza najbliższej rodziny? Tak
Czasami Nie

3.

Najczęściej bawi się: z mamą, z tatą, z innymi dorosłymi, z
innymi dziećmi, samo

4.

Najchętniej zajmuje się: zabawkami, rysowaniem, malowaniem,
oglądaniem TV ( wideo), oglądaniem książek, słuchaniem bajek,
uczestniczy w czynnościach domowych, inaczej (jak ?)
...........................................................................................................
.........................

5.

Czy potrafi długo zajmować się jedną czynnością? Tak
Nie

6.

Jest praworęczne czy leworęczne? / prosimy podkreślić/

7.

Jest uczulone? Nie Tak / na
co?/............................................................................

8.

Jest pod opieką specjalisty? Nie Tak / jakiego?/
...........................................................

9.

Inne uwagi ostanie zdrowia dziecka, jakie chcieliby Państwo
przekazać:
...........................................................................................................
...........................................................................................................
............................................................................

10. Jest samodzielne Tak Nie 11. Śpi w ciągu dnia
Tak Nie
12. Jest „niejadkiem” Tak Nie 13. Je
samodzielnie Tak Nie

14. Nie lubi
potraw:...................................................................................................
................................................................................................................
...................................................
15. Pamięta o potrzebach fizjologicznych Tak Nie
16. Czy jest samodzielne w w/w zakresie Tak Nie
17. Prosimy scharakteryzować swoje dziecko:

jest raczej; pogodne, spokojne, ruchliwe, płaczliwe, lękliwe,
odważne;

w kontaktach z innymi: uległe, obojętne, troskliwe, współdziała,
narzuca swoją wolę;

w zdenerwowaniu / lub w złości/: ustępuje, płacze, rzuca się na
podłogę, bije innych;

18. Inne informacje i sugestie, które chcieliby Państwo nam
przekazać:
................................................................................................................
.................................................................

................................................................................................................
................................................................................................................
...............................................................


DZIĘKUJEMY


Opracowała: Beata Brucka