Polska zgadza si na prawa osób
niepeønosprawnych. Ale z wyj tkami
es 2012-03-26, ostatnia aktualizacja 2012-03-26 12:16:36.0
Polska ratyfikuje ONZ-owsk Konwencj o prawach osób niepeønosprawnych - z zastrze eniami Rz d ogøosi to
we wtorek.
Czekamy na Wasze listy. Napisz:
listydogazety@gazeta.pl
O tym, e na wtorkowym posiedzeniu rz d przyjmie projekt wniosku o ratyfikacj Konwencji przez Sejm poinformowali
peønomocnik Rz du ds. Osób Niepeønosprawnych Jarosøaw Duda i rzeczniczka praw obywatelskich Irena Lipowicz, na
pi tkowej konferencji z okazji pi ciolecia podpisania przez Polsk Konwencji.
Polska zøo y do Konwencji zastrze enia: * e zapisów Konwencji nie mo na interpretowa jako przyznaj ce kobietom
niepeønosprawnym prawo do aborcji: * e do czasu zmiany przepisów osoby niepeønosprawne umysøowo (choruj ce
psychicznie lub upo ledzone intelektualnie) b d musiaøy mie s dowa zgod na maø e stwo; * e rezerwuje sobie
prawo utrzymania przepisów o ubezwøasnowolnieniu. To zastrze enie budzi protesty organizacji pozarz dowych, bo
oznacza utrzymanie instytucji caøkowitego ubezwøasnowolnienia, która de facto pozbawia czøowieka mo liwo ci
samodzielnego funkcjonowania w spoøecze stwie. Jest te sprzeczne z wydanym dwa lata temu orzeczeniem Trybunaøu
w Strasburgu w sprawie Alajosa Kissa przeciwko W grom. Trybunaø uznaø w niej caøkowite i bezterminowe pozbawienie
prawa do gøosowania osób ubezwøasnowolnionych za rodek nieproporcjonalny i rekomendowaø ka dorazowe ustalanie,
czy osoba choruj ca psychicznie rzeczywi cie nie jest w stanie wiadomie gøosowa .
Konwencja, powoøuj c si na godno , jako fundament praw czøowieka køadzie nacisk nie na pomoc spoøeczn , ale na
tworzenie takich warunków, w których osoby niepeønosprawne b d mogøy uczestniczy w yciu spoøecznym na równi z
peønosprawnymi. Wprowadza poj cie "projektowania uniwersalnego", które ma prowadzi do tego, e przestrze
publiczna i urz dzenia søu ce do komunikacji, odbioru informacji, wiedzy, kultury i rozrywki - b d dost pne dla
wszystkich niezale nie od stopnia ich sprawno ci.
Minister Duda podkre laø na pi tkowej konferencji, e przez te pi lat, podczas których osoby niepeønosprawne i
wszyscy, którzy je wspieraj walczyøy o ratyfikacj konwencji, Polska nie zasypiaøa gruszek w popiele i dostosowywaøa
prawo do wymogów Konwencji.
W zeszøym roku weszøy w ycie kodeks wyborczy i ustawa o dostosowaniu wyborów do potrzeb osób
niepeønosprawnych, które wprowadziøy mo liwo gøosowania korespondencyjnego i przez peønomocnika. I nakøadki
alfabetem Brajla. Jednak wedøug konstytucji ka dy ma prawo do "bezpo redniego" gøosowania, a nadal 90 proc. lokali
wyborczych jest faktycznie niedost pnych dla osób niepeønosprawnych ruchowo. A kodeks wyborczy nie wprowadziø
warunku, e nie mo na zorganizowa komisji wyborczej w lokalu niedost pnym. Za nakøadki Brajlem wymy liø i
wywalczyø - spoøecznie produkuj c je i rozdaj c w czasie poprzednich wyborów prezydenckich - Jacek Zadro ny z
Fundacji Rozwoju Regionalnego.
Wprowadzono ustaw o j zyku migowym, ale nakøada ona obowi zek, by tøumacze j zyka migowego byli jedynie w
urz dach. W kontaktach ze søu b zdrowia, policj czy ratownictwem medycznym - gøuchoniemi musz sobie sami
zapewni tøumacza. Nie ma te napisów, które osobom gøuchoniemym uøatwiøyby poruszanie si w urz dach,
korzystanie z publicznych rodków transportu czy z telewizji. Gøuchoniemi uczniowie zøo yli w tej sprawie nawet petycj
do Parlamentu Europejskiego.
W 2008 roku wprowadzono przepisy o tym, e osoby niewidome musz by wpuszczane do wszelkich instytucji
u yteczno ci publicznej - w tym restauracji, sklepów - i do rodków transportu publicznego z psami przewodnikami. Ale
te przepisy wywalczyøy osoby, których z psami wcze niej z tych miejsc wyrzucano: Jolanta Kramarz, która z pomoc
Fundacji Helsi skiej wytoczyøa proces hipermarkerowi Carrefour w Warszawie i Paweø Wdówik, którego z psem
wyproszono m.in. z samolotu. I chocia z psami przewodnikami wsz dzie ju wolno wej , to samych psów jest jak na
lekarstwo, bo ich szkolenie kosztuje, a pa stwo go nie refunduje. W. Brytanii jest 8 tys. psów-przewodników, w Polsce -
100, na 65 tys. osób zarejestrowanych w samym tylko Polskim Zwi zku Niewidomych.
Konwencja o prawach osób niepeønosprawnych nakazuje, by system o wiaty byø "wø czaj cy". To znaczy, e reguø ma
by , e osoby niepeønosprawne ucz si razem z peønosprawnymi. Na wy szych uczelniach w Polsce to ju dziaøa:
dostosowano je tak architektonicznie, jak pod wzgl dem przydzielenia asystentów dla osób niewidomych czy
niesøysz cych. W 2008 roku niepeønosprawnych studentów byøo 25 tys., w 2010 - ju 30 tys. Ale np. w liceach
niepeønosprawnych uczniów jest zaledwie 5 tys. Szkoøy pozbywaj si ich - najcz ciej do nauczania domowego. Na
pi tkowej konferencji Paweø Wdówik i prof. Lipowicz podkre lali, e cho pa stwo daj na pomoc dla uczniów
niepeønosprawnych - przede wszystkim na rehabilitacj i asystentów - specjaln subwencj , to samorz dy zamiast na
pomoc uczniom przeznaczaj j na dopøaty do nauczycielskich pensji. W ten sposób zamiast ksztaøci osoby
niepeønosprawne do samodzielnego ycia tworz z nich staøych klientów opieki spoøecznej.
Teoretycznie instytucja zatrudniaj ca ponad 25 pracowników powinna zatrudnia minimum 6 proc. pracowników z
niepeønosprawno ci . W zeszøym roku 4,8 tys. urz dów i instytucji publicznych zapøaciøo 20 mln zø. kar na rzecz
Pa stwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepeønosprawnych za niespeønianie tego kryterium. Ministerstwo Pracy
podaje, e rednio w urz dach i instytucjach publicznych osoby niepeønosprawne stanowi ok. 0,6 proc. zatrudnionych,
czyli 1/10 tego, co powinny. Np. Kancelaria Premiera (w skøad której wchodzi biuro Peønomocnika Rz du ds. Równego
Traktowania) w bud ecie na ten rok ju zarezerwowaøa 450 tys. zø. na kar . Z kolei Kancelaria Prezydenta zapøaciøa w
zeszøym roku 134 tys. zø. kary na PFRON. Zatrudnia sze osób niepeønosprawnych. Kar w zeszøym roku zapøaciøo te
Biuro RPO - zatrudnia 15 pracowników niepeønosprawnych, czyli 5 proc.
Polska nie zamierza przyst pi do protokoøu dodatkowego do Konwencji, który daje prawo skargi indywidualnej na
naruszenie konwencji. Np. na to, e prawo budowlane nie wymusza skutecznie, by wszystkie budynki, lokale, rodki
transportu byøy dost pne dla osób niepeønosprawnych. Albo na to, e wi kszo stron internetowych urz dów i instytucji
publicznych jest niedost pna dla osób niepeønosprawnych (z niesprawnymi r kami, niedowidz cych, gøuchych,
niepeønosprawnych intelektualnie). Mino, e s proste sposoby, by strony udost pni : przyjazne menu i nawigacja, pliki
w formacie umo liwiaj cym u ycie programu czytaj cego na gøos, mo liwo zwi kszania kontrastu, napisy na
materiaøach video itd.)
Obowi zuj ca od roku w Polsce tzw. ustawa równo ciowa te wyø cza osoby niepeønosprawne z mo liwo ci s dowego
Strona 1 z 2
Polska zgadza si na prawa osób niepeønosprawnych. Ale z wyj tkami
2012-03-26
http://wyborcza.pl/2029020,75248,11417974.html?sms_code=
