Tablica 21
Początki trudnego dialogu

Jan Karski - emisariusz
Polskiego Państwa
Podziemnego, orędownik
zbliżenia polsko -
żydowskiego - na spotkaniu
ze społecznością żydowską
Warszawy, które odbyło się 2
lutego 1997 r w Państwowym
Teatrze Żydowskim w
Warszawie.

Dwudziestu "Sprawiedliwych
wśród Narodów Świata"
podczas uroczystości
wręczania medali, Teatr
Żydowski w Warszawie, 23
października 1996. W chwili
obecnej już ponad pięć
tysięcy Polaków dostąpiło
tego zaszczytu.

Fragment apelu wybitnych
działaczy emigracyjnych,
żyjących na Zachodzie
(Michała Borwicza, Józefa
Lichtena, Szymona
Wiesenthala oraz Jana
Karskiego, Jerzego Lerskiego
i Jana Nowaka) inicjujący
dialog polsko-żydowski,
opublikowany w 1983 r. na
łamach paryskiej "Kultury".

W imieniu rządu Izraela
ambasador tego kraju w
Polsce Gershon Zohar
wręcza medal
"Sprawiedliwych wśród
Narodów Świata", Teatr
Żydowski w Warszawie, 23
października 1996 r.

Elie Wiesel przemawiający podczas
obchodów 50 rocznicy pogromu
kieleckiego. Niestety podniosłe
uroczystości obchodów 50 rocznicy
pogromu w Kielcach zakłócił
"drobny", ale jakże drażliwy dla
Polaków incydent. Elie Wiesel,
laureat Pokojowej Nagrody Nobla, w
obecności najwyższych władz
państwowych i kościelnych,
zaapelował o usunięcie z terenów
obozu wszelkich symboli religijnych,
w tym również krzyży.

"Solidarność" zburzyła mur
milczenia wokół stosunków
polsko-żydowskich. W 1983 roku
został opublikowany apel,
napisany przez znane osobistości
pochodzące z Polski, a żyjące na
Zachodzie (m.in. Szymona
Wiesenthala i Jana Karskiego).
Wzywał on do zakończenia
wzajemnego antagonizmu, w
zamian proponował
skoncentrowanie się na tym, co
dziś łączyć powinno Polaków i
Żydów. Rok później odbyło się
polsko-żydowskie spotkanie w

1

Kadr z filmu Clauda
Lanzmana pt. "Shoah" (1985
r.). Chłopi polscy z okolic
Treblinki wypowiadający się
na temat Żydów. Film ten,
tendencyjnie pokazujący
prymitywny polski
antysemityzm, został bardzo
krytycznie przyjęty przez
Polaków w kraju i zagranicą.

Artykuł Jana Błońskiego pt.
"Biedni Polacy patrzą na
getto" zamieszczony w
Tygodniku Powszechnym w
1987 r., który rozpoczął
debatę na temat powinności
Polaków wobec Żydów w
okresie wojny.

Papież Jana Paweł II żegna
się i ściska dłoń doc. dr
Szymonowi Datnerowi w
czasie audiencji w

Lech Wałęsa przemawiający
w parlamencie - Knesecie,
maj 1991. Przełomowe
znaczenie dla stosunków
polsko-żydowskich miała
wizyta w Izraelu, podczas
której prezydenta RP, w
imieniu całego narodu
polskiego prosił o wybaczenie
krzywd jakich doznali Żydzi
na ziemiach polskich.

W dniu 11 czerwca 1995 r. ks.
prałat Henryk Jankowski,
proboszcz gdańskiej parafii
św. Brygidy podczas kazania,
w obecności prezydenta,
powiedział, że "symbol
Gwiazdy Dawida jest wpisany
w symbol swastyki i sierpa i

Oksfordzie, następne miało
miejsce w Jerozolimie; w
późniejszym okresie zostało
zorganizowanych wiele dyskusji i
seminariów. W 1986 r. utworzono
Komisję Episkopatu Polski do
spraw Dialogu z Judaizmem.
Cztery lata później Polska i Izrael
odbudowały, zerwane w 1967 r.,
stosunki dyplomatyczne. Wielkimi
krokami na drodze do polsko-
żydowskiego pojednania stały się:
wizyta papieża Jana Pawła II w
Oświęcimiu oraz wystąpienie
prezydenta Lecha Wałęsy w
izraelskim parlamencie - Knesecie.

Papież Jan Paweł II podczas wizyty
w Auschwitz-Birkenau, 7 czerwca
1979 r. Ważnym krokiem na drodze
do zbliżenia chrześcijaństwa i
judaizmu była Deklaracja Soboru
Watykańskiego II "Nostra
aetate"(1965 r.) oraz wybór na

2

Warszawie, 14 czerwca 1987
r. Podczas każdej wizyty w
ojczyźnie papież spotyka się
ze społecznością żydowską.

Modlitwa biskupów polskich
za pomordowanych w 1941 r.
Żydów w Jedwabnem,
Warszawa 27 maja 2001.
Ujawnienie przez Jana
Tomasza Grosa okoliczności
tej zbrodni, w której aktywny
udział wzięli także Polacy,
było szokiem dla większości
społeczeństwa polskiego.
Wywołało burzliwą dyskusję
na temat stosunków polsko-
żydowskich w czasie wojny.

młota". Wypowiedź ta bardzo
zbulwersowała opinię
światową. Po pewnym czasie,
równie krytycznie oceniły ją
także władze polskie
kościelne i świeckie.

Młodzież izraelska podczas
lekcji historii na cmentarzu
żydowskim w Warszawie.
Dialog polsko-żydowski nie
będzie możliwy jeżeli nie
zaangażują się w niego ludzie
młodzi, dlatego należy
zastanowić się nad wspólnym
programem edukacji
młodzieży polskiej i
żydowskiej.

Stolicę Piotrową papieża-Polaka,
który wypełnianie ustaleń
soborowych uczynił jednym z
głównych zadań swego pontyfikatu.

Anna Woźniak

&

BLUE LINE design studio

3