Język angielski

Nowe wzory odmian

czasowników

S Z Y B K A P O M O C

•

doklasówki

•

doegzaminu

•

domatury

kompletne formy • komentarz gramatyczny • czasowniki nieregularne

•

Czasownikiwłaściwe,posiłkoweimodalne

•

Tabela

czasowników nieregularnych

•

Lista czasowników

angielskich

z tłumaczeniem

•

Komentarze i wskazówki

gramatyczne

•

Praktyczneuzupełnieniepodręcznika,gramatyki,samouczka

Język angielski

Nowe wzory odmian

czasowników

S Z Y B K A P O M O C

ISBN 978-83-7476-130-7

Ję

zy

k a

ng

ie

lsk

i

N
ow

e w

zo

ry

o

dm

ia

n c

za

so

w

nik

ów

Wserii:

czasowniki francuskie

czasowniki hiszpańskie

czasowniki niemieckie

czasowniki włoskie

Język angielski

Nowe wzory odmian

czasowników

Warszawa

Opracowanie: Krzysztof Hejwowski
Ok∏adka: Gra˝yna Ficenes
Redakcja techniczna: Jadwiga Szcz´snowicz
Korekta: Jadwiga Kosmulska
Produkcja: Marzena Baranowska
Koordynacja projektu: Ewa Czarnowska-Fenrych

Sk∏ad i ∏amanie: GABO s.c., Milanówek
Druk i oprawa: Drukarnia Naukowo-Techniczna oddzia∏ PAP SA

© 2007 Langenscheidt Polska Sp. z o.o., Warszawa

Langenscheidt Polska Sp. z o.o.
02-548 Warszawa
ul. Gra˝yny 13

ISBN 978-83-7476-989-1

Cena: 9,90 z∏

Spis treÊci

ObjaÊnienia poj´ç gramatycznych

4

Rodzaje i formy czasowników angielskich

5

Czas present continuous (teraêniejszy ciàg∏y)

7

Czas present simple (teraêniejszy prosty)

9

Czas past simple (przesz∏y prosty)

11

Czas past continuous (przesz∏y ciàg∏y)

13

Czas present perfect

15

Czas present perfect continuous

17

Czas past perfect (zaprzesz∏y) 19

Czas past perfect continuous (zaprzesz∏y ciàg∏y)

21

Czas future (przysz∏y) 22

Czas future continuous (przysz∏y ciàg∏y)

24

Czas future perfect

26

Czas future perfect continuous

28

Konstrukcja be going to

29

Strona bierna – passive voice

31

Zdania warunkowe – conditionals

33

Mowa zale˝na – reported speech

35

Czasowniki w∏aÊciwe

36

Czasowniki posi∏kowe

89

Czasowniki modalne

128

Pisownia czasowników angielskich

145

Lista czasowników nieregularnych

147

Angielsko-polski s∏owniczek najwa˝niejszych

czasowników w∏aÊciwych

151

3

active (voice)

strona czynna: I drive

American English (AE)

amerykański angielski

auxiliary

czasownik posiłkowy: to be, to have, to do

British English (BE)

brytyjski angielski

continuous form

forma ciągła: (zob. progressive form)

future

czas przyszły: I will drive

gerund

rzeczownik odczasownikowy: driving

imperative

tryb rozkazujący

indicative

tryb oznajmujący

infinitive

bezokolicznik: to drive

irregular verbs

czasowniki nieregularne

modal auxiliary

czasownik modalny: can, may, must itd.

participle

imiesłów czynny: driving

passive (voice)

strona bierna: I am driven

past

przeszłość

past participle

imiesłów bierny: driven

past perfect

czas zaprzeszły: I had driven

plural

liczba mnoga

present

teraźniejszość

present perfect

czas present perfect: I have driven

progressive form

forma ciągła:

I am/was driving

regular verbs

czasowniki regularne

singular

liczba pojedyncza

subjunctive

tryb łączący

tense

czas (

present, past

itd.)

4

ObjaÊnienia poj´ç gramatycznych

Czasowniki angielskie mo˝na podzieliç na trzy grupy:
– czasowniki w∏aÊciwe (takie jak

go

–

iÊç

,

drive

–

jechaç, prowadziç

,

dance

–

taƒczyç

itd.)

– czasowniki posi∏kowe (

be

,

have

,

do

)

– czasowniki modalne (

can

,

could

,

may

,

might

,

shall

,

should

,

will

,

would

,

must

,

ought

,

need

,

dare

; do tej grupy zaliczyç te˝ mo˝na wyra˝enia modal-

ne, takie jak

used to

,

had better

i in.).

Czasowniki w∏aÊciwe wyst´pujà w orzeczeniach zdaƒ angielskich jako cza-

sowniki g∏ówne, nadajàce orzeczeniu podstawowy, „s∏ownikowy” sens. Z punk-
tu widzenia osoby uczàcej si´ j´zyka angielskiego czasowniki w∏aÊciwe mo˝na
podzieliç na regularne i nieregularne. Te pierwsze tworzà form´ czasu przesz∏e-
go (

past

) i imies∏ów bierny (

past participle

) za pomocà koƒcówki

-ed

(lub

-d).

Te drugie, jak sama nazwa wskazuje, majà ró˝ne koƒcówki form przesz∏ych

i imies∏owów; form tych trzeba si´ nauczyç na pami´ç (zob. Lista czasowników
nieregularnych). Wprawdzie czasowników regularnych jest znacznie wi´cej, ale
wÊród nieregularnych znajdziemy sporo czasowników „codziennego u˝ytku”,
choçby takich jak

drive

czy

go

.

Oprócz form osobowych – takich, które mogà wystàpiç bezpoÊrednio

po podmiocie – czasowniki w∏aÊciwe majà równie˝ formy bezokolicznika (

in-

finitive

) oraz imies∏owu (

participles

). Podstawowa forma bezokolicznika to

czàstka

to

oraz forma podstawowa czasownika w∏aÊciwego (taka, jakà znaj-

dziemy w s∏owniku), np.

to drive

(

jechaç, prowadziç, odwoziç

). W niektó-

rych konstrukcjach, na przyk∏ad po czasownikach modalnych, wyst´puje
równie˝ bezokolicznik bez

to

, czyli sama forma czasownika, np.

drive

. Bez-

okolicznik mo˝e te˝ mieç form´ dokonanà (

perfect

) –

to have driven

, ciàg∏à

(

continuous

) –

to be driving

oraz ciàg∏à dokonanà –

to have been driving

.

W praktyce formy te najcz´Êciej pojawiajà si´ po czasownikach modalnych
(a wi´c bez

to

).

Forma

driving

mo˝e pe∏niç funkcj´ imies∏owu czynnego (

present parti-

ciple

–

jadàc, prowadzàc, odwo˝àc, jadàcy, prowadzàcy

) lub rzeczownika od-

s∏ownego (

gerund

–

jechanie, jazda, prowadzenie

). Imies∏ów bierny (

past parti-

ciple

) w przypadku czasownika

drive

ma postaç

driven

(

prowadzony, odwo˝ony

).

Istnieje równie˝ forma

having driven

(

prowadziwszy, pojechawszy

– cz´Êciej

t∏umaczona na polski za pomocà zdaƒ podrz´dnych).

5

Rodzaje i formy czasowników angielskich

Tryb rozkazujàcy tworzymy za pomocà formy podstawowej, na przyk∏ad

drive

(

jedê

),

go

(

idê

). W zakazach dodajemy czasownik posi∏kowy

do

i party-

ku∏´ przeczàcà

not

(które mogà wystàpiç w formie skróconej –

don’t

), na przyk∏ad

do not drive/don’t drive

(

nie jedê

),

do not go/don’t go

(

nie idê

).

Czasowniki posi∏kowe s∏u˝à do tworzenia czasów, strony biernej i innych

konstrukcji czasownikowych, którym cz´sto w j´zyku polskim odpowiadajà spe-
cjalne formy czasownika. Nie warto zatem narzekaç, ˝e j´zyk angielski ma tak
du˝o czasów. Znacznie ∏atwiej nauczyç si´ form tworzonych za pomocà kilku
czasowników posi∏kowych ni˝ ca∏ej listy form nieregularnych, takich jak

id´,

chodz´, chadzam, pójd´, poszed∏bym, szed∏em, chadza∏em, chadza∏bym

itd.

UWAGA: Warto pami´taç, ˝e czasowniki

be

,

have

i

do

mogà równie˝ wyst´-

powaç jako czasowniki w∏aÊciwe.

Be

znaczy wtedy

byç

,

have

–

mieç

, a

do

–

ro-

biç

. Podwójnà rol´

do

wyraênie widaç w takich zdaniach, jak

What do you do?

(

Co porabiasz?/Czym si´ zajmujesz [zawodowo]?

), gdzie pierwsze

do

jest cza-

sownikiem posi∏kowym, a drugie – czasownikiem w∏aÊciwym.

Czasowniki modalne pe∏nià w j´zyku angielskim podobne funkcje jak w pol-

skim (zob. Czasowniki modalne,

str. 128–144

). Nazywa si´ je równie˝ u∏omny-

mi, poniewa˝ – podobnie jak polski czasownik

powinien

– nie posiadajà wi´k-

szoÊci form czasowników w∏aÊciwych (np. bezokoliczników i imies∏owów).

6

Rodzaje i formy czasowników angielskich

Orzeczenie w tym czasie sk∏ada si´ z teraêniejszej osobowej formy czasownika

be

(

am, is, are

) oraz czasownika w∏aÊciwego z koƒcówkà

-ing

. A zatem, aby

opanowaç ten czas, wystarczy nauczyç si´ odmiany czasownika

be

przez osoby:

I am going.

Id´.

You are going.

Idziesz.

He is going.

On idzie.

She is going.

Ona idzie.

It is going.

Ono idzie.

We are going.

Idziemy.

You are going.

Idziecie.

They are going.

Oni/One idà.

Jak widaç, w j´zyku angielskim nie ma ró˝nicy mi´dzy drugà osobà liczby poje-
dynczej

ty

a drugà osobà liczby mnogiej

wy

. Co wi´cej, nie ma te˝ specjalnej for-

my grzecznoÊciowej, która odpowiada∏aby polskim

Pan, Pani, Paƒstwo

.

Przeczenia tworzymy, dodajàc wyraz

not

do czasownika posi∏kowego:

I am not going.

Nie id´. Itd.

You are not going.
He is not going.
She is not going.
It is not going.
We are not going.
You are not going.
They are not going.

W zdaniach twierdzàcych i przeczàcych mo˝liwe sà te˝ formy skrócone (zob. Cza-
sowniki posi∏kowe –

to be, str. 90

).

Pytania tworzymy przez inwersj´, tj. postawienie czasownika posi∏kowego
przed podmiotem:

Am I going?

Czy id´? Itd.

Are you going?
Is he going?
Is she going?
Is it going?
Are we going?
Are you going?
Are they going?

Czasu

present continuous

u˝ywamy w czterech sytuacjach:

1. Gdy mówimy o czynnoÊciach majàcych miejsce w tej chwili, tj. w momencie wy-

powiedzi:

7

Czas present continuous (teraêniejszy ciàg∏y)

What are you doing now?
Co teraz robisz?

2. Gdy mówimy o czynnoÊciach rozpocz´tych i niezakoƒczonych, choç nieko-

niecznie realizowanych w tej chwili:

I am reading a very good book now.
Czytam w∏aÊnie bardzo dobrà ksià˝k´. (Choç zapewne nie w momencie,
w którym o tym mówi´.)

3. Gdy chcemy podkreÊliç, ˝e opisywana czynnoÊç – naszym zdaniem – ma

miejsce zbyt cz´sto (u˝ycie nacechowane, wyra˝ajàce ironi´, poirytowanie
itp.):

She is always losing her gloves.
Ona ciàgle gubi r´kawiczki.

4. Gdy mówimy o zaplanowanych i przygotowanych czynnoÊciach przysz∏ych:

We are leaving tomorrow.
Jutro wyje˝d˝amy. (I zapewne kupiliÊmy ju˝ bilety.)

OczywiÊcie z tych czterech zastosowaƒ wa˝niejsze sà drugie i czwarte – nie tak
cz´sto mówimy o tym, co dzieje si´ w danej chwili (nr 1), a zastosowanie nr 3
jest doÊç specyficzne. Warto zauwa˝yç, ˝e u˝ycie czasu

present continuous

(a wi´c czasu teraêniejszego) do mówienia o przysz∏oÊci przypomina analogicz-
ne zastosowanie czasu teraêniejszego w j´zyku polskim.

8

Czas present continuous (teraźniejszy ciągły)

Orzeczenie zdania twierdzàcego w tym czasie zawiera tylko formy teraêniejsze
czasownika w∏aÊciwego:

I go.

Chodz´.

You go.

Chodzisz.

He goes.

On chodzi.

She goes.

Ona chodzi.

It goes.

Ono chodzi.

We go.

Chodzimy.

You go.

Chodzicie.

They go.

Oni/One chodzà.

Jak ∏atwo zauwa˝yç, odmiana czasownika przez osoby ogranicza si´ do dodania
koƒcówki

-(e)s

w trzeciej osobie liczby pojedynczej.

W pytaniach i przeczeniach pojawia si´ czasownik posi∏kowy

do

(w trzeciej oso-

bie liczby pojedynczej –

does

):

I do not go.

Nie chodz´. Itd.

You do not go.
He does not go.
She does not go.
It does not go.
We do not go.
You do not go.
They do not go.

Mo˝liwe sà te˝ formy skrócone

don’t i doesn’t

.

W pytaniach oczywiÊcie obowiàzuje inwersja:

Do I go?

Czy ja chodz´? Itd.

Do you go?
Does he go?
Does she go?
Does it go?
Do we go?
Do you go?
Do they go?

Czas

present simple

u˝ywany jest znacznie cz´Êciej ni˝

present continuous

,

ograniczymy si´ wi´c do zastosowaƒ najwa˝niejszych. Czasu tego u˝ywamy:
1. Gdy mówimy o czynnoÊciach powtarzajàcych si´, zwyczajowych itp. – cz´sto

9

Czas present simple (teraêniejszy prosty)

z towarzyszeniem takich wyrazów i wyra˝eƒ, jak:

often cz´sto

, ss

ometimes

czasami

,

seldom rzadko

,

never nigdy

,

every day codziennie

itp.

Tom often goes to the cinema.
Tom cz´sto chodzi do kina.

2. Gdy mówimy o prawdach uniwersalnych:

Water boils at 100°C.
Woda wrze w temperaturze 100 stopni.

Do tej grupy mo˝na te˝ zaliczyç przys∏owia:

Actions speak louder than words.
Czyny przemawiajà g∏oÊniej ni˝ s∏owa.

3. Gdy mówimy o czynnoÊciach i stanach traktowanych przez nas jako trwa∏e:

Jane lives in London.
Jane mieszka w Londynie. (na sta∏e)
Where do you work?
Gdzie pracujesz? (Zak∏adamy wst´pnie, ˝e ka˝dy ma sta∏à prac´.)

UWAGA 1: Istnieje równie˝ grupa czasowników, które nie wyst´pujà w czasach

continuous

. Nale˝à do nich czasowniki okreÊlajàce posiadanie i inne relacje

(

have, possess

–

mieç, posiadaç

,

depend

–

zale˝eç

,

include

–

zawieraç

), cza-

sowniki wyra˝ajàce stany umys∏u (

know

–

wiedzieç, znaç

,

remember

–

pami´-

taç

,

realize

–

zdawaç sobie spraw´

,

understand

–

rozumieç

), uczucia (

love

–

kochaç

,

like

–

lubiç

,

hate

–

nienawidziç

), wra˝enia zmys∏owe (

see

–

widzieç

,

hear

–

s∏yszeç

,

feel

–

czuç

,

smell

–

pachnieç

,

taste

–

smakowaç

). W przypad-

ku takich czasowników dwa pierwsze zastosowania czasu

present continuous

–

z koniecznoÊci – „obs∏ugiwaç” b´dzie czas

present simple

:

I have some money.

Mam troch´ pieni´dzy.

I know what you mean.

Wiem, o co ci chodzi.

The soup tastes funny.

Ta zupa ma dziwny smak.

UWAGA 2: Aby zrozumieç najwa˝niejszà ró˝nic´ mi´dzy czasem

present con-

tinuous

a

present simple

, wystarczy przeanalizowaç u˝ycia polskich form „iÊç”

i „chodziç”. „IÊç” b´dzie odpowiadaç najwa˝niejszym zastosowaniom czasu
continuous (1, 2 i 4), natomiast „chodziç” stosowane jest analogicznie do czasu

present simple

.

10

Czas present simple (teraźniejszy prosty)

Orzeczenie zdania twierdzàcego zawiera tylko czasownik w∏aÊciwy w formie
przesz∏ej:

I went.

Poszed∏em/Posz∏am.

You went.

Poszed∏eÊ/Posz∏aÊ.

He went.

Poszed∏.

She went.

Posz∏a.

It went.

Posz∏o.

We went.

PoszliÊmy/Posz∏yÊmy.

You went.

PoszliÊcie/Posz∏yÊcie.

They went.

Poszli/Posz∏y.

Tym razem „odmiana” przez osoby ogranicza si´ do powtórzenia tej samej formy cza-
sownika.

W przeczeniach i pytaniach zastosujemy czasownik posi∏kowy

did

:

I did not go.

Nie poszed∏em. Itd.

You did not go.
He did not go.
She did not go.
It did not go.
We did not go.
You did not go.
They did not go.

Mo˝liwa jest równie˝ forma skrócona

didn’t

.

W pytaniach stosujemy inwersj´:

Did I go?

Czy poszed∏em? Itd.

Did you go?
Did he go?
Did she go?
Did it go?
Did we go?
Did you go?
Did they go?

Czas

past simple

jest najwa˝niejszym czasem przesz∏ym.

Jego podstawowe zastosowania to:

1.

Mówienie o pojedynczych przesz∏ych wydarzeniach, cz´sto z przesz∏ym okre-
Êleniem czasu:

I met Jim yesterday.
Spotka∏em wczoraj Jima.

11

Czas past simple (przesz∏y prosty)

Jack met Jill five years ago.
Jack pozna∏ Jill pi´ç lat temu.

2.

Mówienie o powtarzajàcych si´ wydarzeniach przesz∏ych:

We drank wine every day when we were in France.
Kiedy byliÊmy we Francji, piliÊmy wino codziennie.

3.

Mówienie o stanach przesz∏ych trwajàcych przez d∏u˝szy czas:

John lived in Dublin for ten years.
John mieszka∏ przez dziesi´ç lat w Londynie. (Ale ju˝ nie mieszka.)

UWAGA: Ogólnie nale˝y pami´taç, ˝e mówiàc o wydarzeniach, czynnoÊciach
i stanach

przesz∏ych

w pierwszej kolejnoÊci bierzemy pod uwag´ czas

past sim-

ple

. Dopiero wtedy gdy pojawiajà si´ okolicznoÊci specjalne (patrz dalej), roz-

wa˝amy u˝ycie innego czasu.

12

Czas past simple (przeszły prosty)