Konstrukcja więźby dachowej nawy

głównej kościoła ss. wizytek w Warszawie,
cz. 2

Kościół posiada dach o jednej kalenicy, dwuspadowy nad nawą główną, przechodzący
w

trójspadowy nad prezbiterium. Nad nawą główną oraz prezbiterium kościoła

znajdują się dwie więźby, ściśle ze sobą powiązane pod względem konstrukcji i układu.

Są to więźby jętkowe, dwustolcowe, których wiązary pełne są dodatkowo wzmocnione

parą zastrzałów biegnących od belki wiązarowej do dolnej jętki oraz ryglem

międzystolcowym.

Fot. 1. Więźba dachowa nad nawą główną kościoła – schemat wiązarów. Rys. inż. arch.

A. Bieńkowska, kwiecień 2005 r., na podstawie inwentaryzacji aut. P. Szczepański i M.
Tereszkiewicz z grudnia 2004 r.

Elementy składowe konstrukcji

Wiązar pełny

Składa się z następujących elementów: belki wiązarowej, dwóch krokwi, dwóch jętek

rozmieszczonych na dwóch poziomach, rygla pomiędzy stolcami oraz dwóch zastrzałów

biegnących od belki wiązarowej do dolnej jętki, nie równolegle w stosunku do linii
nachylenia krokwi (fot. 1, 2). Do krokwi w

dolnych częściach przybito przypustnice. Wiązary

oparte zostały na ścianach podłużnych kościoła za pośrednictwem namurnic. Przestrzenie

pomiędzy końcówkami belek wiązarowych wypełniono cegłą ceramiczną, pełną, układaną na

zaprawie wapiennej.

Wiązar niepełny

Składa się z belki wiązarowej, dwóch krokwi i dwóch jętek rozmieszczonych na dwóch
poziomach (fot. 1).

Ramy stolcowe

Konstrukcja więźby nad nawą główną jest usztywniona w kierunku podłużnym dwiema

ramami stolcowymi, składającymi się z podwaliny ciągłej (wykonanej z długich elementów

ułożonych na belkach wiązarowych, łączonych ze sobą na nakładkę i kołkowanych stolców,

zastrzałów w formie krzyży św. Andrzeja oraz płatwi (fot. 2, 3). Nad prezbiterium rama

stolcowa poprzeczna, wyposażona jest w podwalinę odcinkową na której postawiony jest

środkowy stolec, zastrzały i płatew. Ostatnia belka wiązarowa przy ścianie wschodniej
posiada belki kulawkow

e, które stanowią miejsca zamocowania dla krokwi kulawkowych

wschodniej połaci dachu.

Fot. 2. Więźba dachowa nad nawą główną kościoła – aksonometria. Rys. inż. arch. A.

Bieńkowska i inż. arch. K. Romaszko, kwiecień 2005 r., na podstawie inwentaryzacji

aut. P. Szczepański i M. Tereszkiewicz z grudnia 2004 r.

Fot. 3. Fragment konstrukcji podłużnej ramy stolcowej

Sposób obróbki drewna

Elementy konstrukcji obrobione są metodami tradycyjnymi (prawdopodobnie przez darcie),
a

następnie ociosanie toporem (fot. 4). Powierzchnie wyrównane są siekierą. Otwory pod

połączenia konstrukcji na kołki wywiercone są za pomocą świdra i posiadają średnicę ok. 33

mm. Kołki obrobione są ręcznie.

Fot. 4. Połączenia ciesielskie belek wiązarowych z krokwiami i zastrzałami

Sposób połączeń drewna w konstrukcji

Wiązary
Krokwie wpuszczone są w belki wiązarowe (prawdopodobnie na czop-gniazdo, fot. 4), rygle
mocowane są w stolcach (czop-gniazdo połączone kołkiem), dolne jętki i krokwie (czop-
gniazdo połączone kołkiem, fot. 5), grzędy i krokwie (na jaskółczy ogon połączony kołkiem),
krokwie pod kalenicą (na zwidłowanie połączone kołkiem). Zastrzał w dolnej części, przy

belce wiązarowej (czop-gniazdo, fot. 4), przy stolcu (na przekładkę połączoną kołkiem,
fot. 5), p

rzy ryglu (na przekładkę połączoną kołkiem, fot. 6), w jętce (na jaskółczy ogon

połączony kołkiem, fot. 6).

http://www.lech-bud.org

Fot. 5. Połączenia ciesielskie elementów wiązara pełnego oraz ramy stolcowej

Fot. 6. Rodzaje połączeń ciesielskich zastrzału wiązara pełnego z ryglem i jętką

Ramy stolcowe podłużne
Połączenia odcinków podwalin i płatwi (na nakładkę połączoną kołkiem oraz na zamek
prosty, fot. 7). Stolce wpuszczone są w podwalinę i płatew (czop-gniazdo), zastrzały
zamontowane w podwalinie (czop-gniazdo, fot. 7) i w

płatwi (na jaskółczy ogon połączony

kołkiem). Belki wiązarowe i podwaliny ram stolcowych (połączenie z powierzchniowymi
trójkątnymi wycięciami i wzajemnym wpuszczeniem w siebie tych elementów, fot. 8).

http://www.krokiew.republika.pl

Fot. 7. Połączenia ciesielskie podwaliny ramy stolcowej ze stolcem oraz zastrzałami

Fot. 8. Połączenie belki wiązarowej z podwaliną ramy stolcowej

mgr inż. arch. Dominik Mączyński, mgr Maciej Warchoł

Źródło: Dachy, nr 1 (133) 2011

Usługi Ciesielskie - domy drewniane - domy szkieletowe - konstrukcje dachowe więźby

-

www.lech-

bud.org