Do

Ğü czĊ sto po ja wia ją siĊ pu bli ka cje wzmac-

nia czy s

áu chaw ko wych, jed nak w wiĊk szo-

Ğci przy pad ków są one opar te na spe cja-
li zo wa nych uk

áa dach sca lo nych, co doĞü

sku tecz nie unie mo

Ī li wia eks pe ry men to wa-

nie z uk

áa dem. Pre zen to wa ny wzmac niacz,

mi mo pro sto ty, ma kil ka nie ty po wych cech:
JFE T- owy sto pie

Ĕ wej Ğcio wy, sta áo prą do we

sprz

ĊĪe nie zwrot ne i bu for wyj Ğcio wy w

kla sie A. Spra wia to,

Īe kaĪ dy uĪyt kow nik

mo

Īe sam de cy do waü o brzmie niu, za rów no

po przez zmia n

Ċ póá prze wod ni ków na in ne,

in ge ren cj

Ċ w sprzĊĪe nie zwrot ne czy prze-

su ni

Ċ ciu punk tów pra cy po szcze gól nych

stop ni.

Opis ukãadu

Ry su nek 1 przed sta wia uprosz czo ny sche-
mat ide owy wzmac nia cza. Za sa da dzia

áa nia

jest do

Ğü pro sta. Po da jąc na piĊ cie na wej Ğcie,

wy wo

áu je my wzrost na piĊ cia na wyj Ğciu bu fo-

ra 1, a co za tym idzie, zwi

Ċksze nie prą du w

do dat niej lub ujem nej ga

áĊ zi za si la nia roz pa-

try wa ne go bu fo ra. Pr

ąd ten, dziĊ ki lu strom

pr

ą do wym zbu do wa nym z tran zy sto rów

bi po lar nych, jest po wta rza ny w dru gim

stop niu. Tyl ko ten sto pie

Ĕ po sia da wzmoc-

nie nie na pi

Ċ cio we i tu taj na stĊ pu je za mia na

pr

ą du na na piĊ cie. Bu for 2-ma za za da nie

do star czy

ü prą

d o wi

Ċk szej war to Ğci do

ob ci

ąĪe nia (sáu chaw ki). Re zy sto ry za pew-

nia j

ą prą do we sprzĊĪe nie zwrot ne, na piĊ cie

na wyj

Ğciu wzmac nia cza ro Ğnie (ma le je) tak

d

áu go, do pó ki nie wy two rzy siĊ stan rów no-

wa gi, czy li na pi

Ċ cie na wyj Ğciu bu fo ra 1-nie

b

Ċ dzie rów ne na piĊ ciu wej Ğcio we mu.

Ry su nek 2 przed sta wia kom plet ny sche-

mat wzmac nia cza. Uk

áad jest pra

wie w

ca

áoĞci sy me trycz ny, z wy jąt kiem pierw-

sze go stop nia. Kon den sa tor C1 od dzie la
ewen tu al n

ą skáa do wą sta áą wy stĊ pu ją cą na

wyj

Ğciu Ĩró dáa sy gna áu, a re zy stor R1 usta la

re zy stan cj

Ċ wej Ğcio wą. Tran zy sto ry po lo we

T1 i T2 wraz z re zy sto ra mi R6, R7, R10 i
po ten cjo me trem P1 two rz

ą bu for (bu for 1 z

ry sun ku 1). Ta ka kon fi gu ra cja jest rzad ko
spo ty ka na w uk

áadach au dio, ale spraw dza

si

Ċ do brze. T1 i T2 po win ny byü do bra ne

w pa

r

Ċ (jak naj bar dziej zbli Īo ne pa ra me-

15

E l e k t ro n i k a d l a Ws z y s t k i c h

Grudzień 2007

Projekty AVT

+

+

+

+

+

+

+

+

+

Rys. 1 Uprosz czo ny sche mat ide owy

wzmacniacza

Audiofilski

Audiofilski

Wzmacniacz sïuchawkowy

Wzmacniacz sïuchawkowy

z prÈdowym sprzÚĝeniem zwrotnym

2850

2850

_15_golaszewski_wzmacniaczC.indd15 15

2007-11-16 18:37:22

try), P1 s

áuĪy do wy ze ro wa nia na piĊ cia

sta

áe

go na wyj

Ğciu. Tran zy sto ry T3 i T5

(rów nie

Ī do bra ne w pa rĊ) są gáów ną czĊ-

Ğcią lu stra prą do we go w do dat niej ga áĊ zi
za si la nia, R2 i R4 po pra wia j

ą pa ra me try

lu stra – do dat ko wo zmniej sza j

ą wraĪ li woĞü

na zmia ny tem pe ra tu ry. Ana lo gicz nie zbu-
do wa ne jest lu stro z ele men tów T4, T6,
R3, R5. Re zy stor R8 wpro wa dza lo kal ne
sprz

ĊĪe nie zwrot ne w stop niu wzmoc nie nia

na pi

Ċ cio we go. Bu for wyj Ğcio wy (bu for 2 z

ry sun ku 1) jest zbu do wa ny kla sycz nie. Tran-
zy sto ry T7 i T8 pra cu j

ą ja ko Ĩró dáa prą do we

usta la j

ą ce prąd tran zy sto rów T9 i T10, prąd

spo czyn ko wy tran zy sto rów mo cy wy zna cza
sto su nek war to

Ğci re zy stan cji R14–R16 i

R15–R17. Tem pe ra tu ro we zmia ny na pi

Ċ cia

ba za–emi ter T11 i T12 s

ą kom pen so wa ne

przez T9, T10. Pr

ą do we sprzĊĪe nie zwrot ne

jest re

ali

zo

wa

ne przez R13, któ

ry wraz z

R9 two rz

ą dziel nie i re du ku ją wzmoc nie nie

ca

áe go ukáa du do oko áo 5,5x.

Ry su nek 3 to sche mat za si la cza, jest on

ty po wy. Pro stow nik to tyl ko dwie dio dy
D1, D2 po

áą czo ne w po dwa jacz na piĊ cia

(jed no po

áów ko wy), R1 i R2 za bez pie cza ją

D1 i D2 przed du

Īym prą dem mo gą cym

wy st

ą piü pod

czas

áa do wa nia kon den sa to-

rów. Na pi

Ċ cie wyj Ğcio we, wy zna cza sto su-

nek re zy sto rów R3–R4 (V+) i R5–R6 (V–),
kon den sa to ry C5, C6 zwi

Ċksza ją wspóá czyn-

nik t

áu mie nia tĊt nieĔ. W przy pad ku zwar cia

któ re go

Ğ z wyjĞü za si la cza C5 i C6 zo sta ją

szyb ko roz

áa do wa ne przez dio dy D3, D4.

Kon den sa to ry C1–C4 i C7–C10 od sprz

Ċ ga-

j

ą za si la nie.

Montaİ i uru cho mienie

Uk

áad moĪna zmontowaü na páytkach

drukowanych pokazanych na

rysunkach

4 i 5. Rysunek 4 przedstawia jeden
kana

á wzmacniacza, natomiast rysunek

5 prezentuje zasilacz. Uk

áad modelowy

wzmacniacza nieco si

Ċ róĪni, poniewaĪ

dwa kana

áy zostaáy zmontowane na jednej

p

áytce drukowanej. W skáad kitu AVT-2850

wchodz

ą dwie páytki wzmacniaczy i páytka

zasilacza.

Je

Ğli cho dzi o mon taĪ, to jest on ty po-

wy: za czy na my od re zy sto rów, na st

Ċp nie

mon tu je my kon den sa to ry i tran zy sto ry.
Tran zy sto ry T1-T2, T3-T5, T4-T6

áą czy my

pa ra mi kle jem „kro pel kopo dob nym” lub
za po mo c

ą od cin ków rur ki ter mo kurcz li-

wej. Tran zy sto ry T11, T12 przy kr

Ċ ca my

do ra dia to ra z u

Īy ciem pa sty prze wo dzą-

cej cie

p

áo. T9 i T10 rów

nie

Ī po win ny

mie

ü pew ny kon takt z ra dia to rem Īe by tak

by

áo, do ci ska my je ka waá kiem od po wied nio

ukszta

á to wa nej blasz ki (+pa sta). Je Ğli uĪy-

je my do te go ce lu sztyw ne go ka wa

á ka alu-

mi nium (tak jak w uk

áa dzie mo de lo wym),

na le

Īy miĊ dzy nim a tran zy sto ra mi umie-

Ğciü ka wa áek miĊk kie go two rzy wa np. dĊt-
ki, aby nie do pu

Ğciü do po wsta nia na prĊĪeĔ

w ma

áych obu do wach TO 92. Sta bi li za to ry

za si la cza tak

Īe mu

sz

ą mieü od po wied nie

ch

áo dze nie.

Za si lacz po zmon to wa niu po wi nien pra-

co wa

ü od ra zu po praw nie.

Przed pod

áą cze niem wzmac nia cza na le-

Īy usta

wi

ü Ğli zgacz po ten cjo me tru P1 w

Ğrod ko wym po áoĪe niu. Po wáą cze niu za si la-
nia, kr

Ċcąc P1, usta wia my 0V na wyj Ğciu.

Pr

ąd spo czyn ko wy spraw dza my, mie rząc

na pi

Ċ cie na re zy sto rach R16, R17 (po win no

by

ü oko áo 200mV). Po upáy wie 15 mi nut,

gdy wzmac niacz osi

ą gnie wáaĞci wą tem pe-

ra tu r

Ċ pra cy, do ko nu je my ko rek ty na piĊ cia

sta

áe go na wyj Ğciu.

Moİliwo Ĥci zmian

War to

za sto so-

wa

ü wszyst

kie

re zy sto ry

1%

(me ta li zo wa ne).
Mo

Ī na

po eks-

p e r y m e n t o w a

ü

z wej

Ğcio wy mi

t r a n z y s t o r a m i
JFET i za

sto-

so wa

ü ja

kie

Ğ

p r z e z n a c z o -
ne do au

dio

np. 2SK117,
2SK170 lub jesz-
cze le piej mo no-
li tycz ny po dwój-
ny np. 2SK389.
Przy ta

kich

zmia nach na le

Īy

uwzgl

Ċd niü ich

cha rak te ry sty ki
i zmie ni

ü war to-

Ğci

re zy sto rów

R6, R7, R10 i
P1. Tran zy sto ry
wyj

Ğcio we T11 i

T12 rów nie

Ī moĪ na za stą piü in ny mi, naj le-

piej o du

Īym wzmoc nie niu i mo cy co naj-

mniej 10W. Tran zy sto rów BC550/560 nie
war to wy mie nia

ü, bo są to jed ne z lep szych

na na szym ryn ku. S

áu chaw ki mo Īe my pod-

áą czyü do pie ro kil ka mi nut po wáą cze niu
wzmac nia cza (sta bi li za cja punk tu pra cy).
Je

Ğli ko muĞ ta nie do god noĞü bar dzo prze-

szka dza, mo

Īe w sze

reg ze s

áu chaw ka mi

w

áą czyü od po wied nio do bra ny kon den sa tor,

któ ry sku tecz nie ode tnie sk

áa do wą sta

áą.

Lep szym roz wi

ą za niem mo Īe byü do bu do-

wa nie uk

áa du DC-s erwo.

Wzmac niacz zo sta

á za pro jek to wa ny z

my

Ğlą o ob ciąĪe niu po wy Īej 32:, jed nak

jak si

Ċ oka

za

áo pod

czas te

stów, zu

pe

á nie

do brze ra dzi so bie z g

áoĞni ka mi 8:.

Projekty AVT

Grudzień 2007

16

E l e k t ro n i k a d l a Ws z y s t k i c h

+10...12V

-10...12V

+

+

OUT

IN

R2

270

R2

270

R4

270

R4

270

T3

BC560C

T5

BC560C

T7

BF245B

R8 22k

R8 22k

R14

22

T11

2SC4793

T11

2SC4793

C2

22m

22m

C4

100n

R16

1

R16

1

T9

BC560C

R11 100

R11 100

R13 470

R13 470

C1

2u2

T1

BF245B

R1

68k

R1

68k

R6

168

(68+100)

R6

168

(68+100)

T2

BF245B

R9

100

R7

270

P1

1k

P1

1k

R12 100

R12 100

R10

220

R10

220

T10

BC550C

R17

1

R17

1

T12

2SA1837

T12

2SA1837

R15

22

T8

BF245B

T6

BC550C

T6

BC550C

T4

BC550C

R3

270

R3

270

R5

270

C3

22m

22m

C5

100n

I

O

GND

I

O

GND

+11,5V

GND

-11,5V

12...15V AC

F1 3A

F1 3A

D1

1N5408

R2

0,47R 2W

0,47R 2W

U1 LM317

U2 LM337

C1

10000m

10000m

C3

100n

C3

100n

R3

220

R4

1k8

C5

22m

22m

C9 470m

470m

D3

1N4007

C7

100n

LED1

R7

2k2

C10

470m

C10

470m

C6

22m

22m

D2

1N5408

R1

0,47R 2W

0,47R 2W

C2

10000m

10000m

C4

100n

C4

100n

R5

1k8

R6

220

D4

1N4007

C8

100n

+

+

+

+

+

+

Rys. 2 Sche mat ide owy wzmac niacza

Rys. 3 Sche mat ide owy za silacza

_15_golaszewski_wzmacniaczC.indd16 16

2007-11-16 18:37:31

Wi

Ċk szoĞü pro du cen tów sáu cha wek

prze wi du je,

Īe ich pro duk ty bĊ dą wspóá-

pra co wa

ü ze wzmac nia cza mi ma ją cy mi

sze re go wy re zy stor na wyj

Ğciu, dla te-

go po le cam spraw dzi

ü wpáyw ta kie go

re zy sto ra (10…100

:) na dĨwiĊk. W

mo de lu ja ko ra dia tor s

áuĪy obu do wa

wy ko na na z 2,5mm alu mi nium i wy mia-
rach 20x15x8cm. Obu do wa po win na
mie

ü otwo ry wen ty la cyj ne w dol nej

i gór

nej po

kry

wie (w mo

de

lu jesz

cze

ich nie ma). Do za si la nia uk

áa du moĪ-

na u

Īyü za si la cza wtycz ko we go lub

ja kie go kol wiek trans for ma to ra o mo cy
mi ni mum 20W i prze mien nym na pi

Ċ ciu

wyj

Ğcio wym 12...15V (bio rąc pod uwa-

g

Ċ spe cy fi ka cjĊ na szej sie ci ener ge tycz-

nej, le piej trzy ma

ü siĊ wyĪ szych na piĊü

za si la nia).

Je rzy Go áa szew ski

je go@plu snet.pl

17

Projekty AVT

E l e k t ro n i k a d l a Ws z y s t k i c h

Grudzień 2007

Wykaz elementów

Wzmac niacz (1ka naï)

Re zystory

R1 . . . . . . . . . . . . . . . 68k:
R2–R5,R7 . . . . . . . . .270:
R6 . . . . 168: (100:+68:)
R8 . . . . . . . . . . . . . . . 22k:
R9,R11,R12 . . . . . . . .100:
R10 . . . . . . . . . . . . . .220:
R13 . . . . . . . . . . . . . .470:
R14,R15 . . . . . . . . . . . .22:
R16,R17 . . . . . . . . . . . . .1:
P1 . . . . . . . . . . . . 1k: (PR)

Kon densa tory

C1 . . . . . . . . . . . . . . .2,2PF
C2,C3 . . . . . . . . . . . . 22PF
C4,C5 . . . . . . . . . . . 100nF

Póãprze wod niki

T1,T2,T7,T8 . . . . . . BF245B
T3,T5,T9. . . . . . . . . BC560C

T4,T6,T10. . . . . . . . BC550C
T11 . . . . . . . . . . . 2SC4793
T12 . . . . . . . . . . . 2SA 1837
Za si lacz

Re zystory

R1,R2 . . . . . . . . . 0,47: 2W
R3,R6 . . . . . . . . . . . . .220:
R4,R5 . . . . . . . . . . . . 1,8k:
R7 . . . . . . . . . . . . . . 2,2k:

Kon densa tory

C1,C2 . . . . . . . . .10 000PF
C3,C4,C7,C8 . . . . . . 100nF
C5,C6 . . . . . . . . . . . . 22PF
C9,C10 . . . . . . . . . . 470PF

Póãprze wod niki

D1,D2 . . . . . . . . . . 1N5408
D3,D4 . . . . . . . . . . 1N4007
LE D1 . . . . . . . do wol na LED
U1 . . . . . . . . . . . . . . LM317
U2 . . . . . . . . . . . . . . LM337

Komplet podzespoïów z pïytkami (dwa kanaïy + zasilacz) sÈ do stÚp ne w sie ci

han dlo wej AVT ja ko kit szkolny AVT-2850.

Rys. 4 Schemat montaİowy

wzmacniacza (1 kanaã)

Rys. 5 Schemat montaİowy zasilacza

_15_golaszewski_wzmacniaczC.indd17 17

2007-11-16 18:37:32